Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non "Một số biện pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non" đưa ra một số biện pháp, tuyên truyền và phối kết hợp với phụ huynh trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ trong trường. Giáo dục trẻ có được các kỹ năng cần thiết trong việc điều khiển cảm xúc, kiểm soát được tâm trạng giúp trẻ phân biệt được tốt- xấu và hình thành được lối sống lành mạnh, duy trì được tâm trạng vui vẻ, học được cách thích nghi với mọi hoàn cảnh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

1 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chon đề tài Đóng vai trò vừa là cô giáo, vừa là người mẹ thứ hai cuả các con, chúng tôi thực hiện song song hai mặt chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện về tất cả các mặt: Đức – Trí – Thể - Mĩ. Đó là nhiệm vụ trọng tâm trong chương trình giáo dục mầm non. Trong thời điểm cả nước đẩy mạnh lĩnh vực giáo dục sau dịch Covit- 19, để đảm bảo công tác dạy và học, nên các trường học trên địa bàn đã ưu tiên cho ngành giáo dục về mọi mặt như nhân lực đi kèm với chất lượng giáo dục, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, kế hoạch tập huấn nhiều chuyên đề, phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh... Giúp trẻ hoàn thành mục tiêu giáo dục của độ tuổi và nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục của nhà trường. Trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi có đặc thù tâm lý chưa ổn định, trẻ chưa tự phân biệt được những biểu hiện cảm xúc của cá nhân mình, vì vậy tôi xác định việc giáo dục cảm xúc cho trẻ là rất quan trọng. Cảm xúc là tập hợp những phản ứng tự nhiên được bộ não phát ra và thường được thể hiện bằng cử chỉ, nét mặt hay lời nói. Ví dụ như vui, buồn, tức giận.... Cảm xúc đóng vai trò quan trọng đến cách trẻ tư duy và hành động, cảm xúc kích thích não bộ để đưa ra quyết định tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội. Trẻ được trang bị các kỹ năng quản lý cảm xúc sẽ có khả năng đương đầu với những thách thức, khó khăn trong cuộc sống. Với những trẻ được giáo dục cảm xúc tốt, sẽ phân biệt được tốt – xấu, đúng – sai và hình thành được lối sống lành mạnh, duy trì được tâm trạng vui vẻ, năng lượng tích cực, xây dựng được nhiều mối quan hệ tốt và biết cách đưa ra các quyết định sáng suốt, nhờ vậy, trẻ sẽ học được cách thích nghi với mọi hoàn cảnh. Giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non nói chung và trẻ 3-4 tuổi nói riêng là rất cần thiết, vì vậy tôi đã lựa chọn và nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non.” với mong muốn lan tỏa được nhiều cảm xúc tích cực tới bạn bè đồng nghiệp, các bậc phụ huynh đặc biệt là giúp trẻ nhận ra và biết cách quản lý cảm xúc của mình ngay ở lứa tuổi mầm non. 2. Mục đích nghiên cứu Đưa ra một số biện pháp, tuyên truyền và phối kết hợp với phụ huynh trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ trong trường, đặc biệt là hoạt động giáo dục cảm xúc cho trẻ sau thời gian nghỉ dịch Covid- 19. Giáo dục trẻ có được các kỹ năng cần thiết trong việc điều khiển cảm xúc, kiểm soát được tâm trạng giúp trẻ phân biệt được tốt- xấu và hình thành được lối sống lành mạnh, duy trì được tâm trạng vui vẻ, học được cách thích nghi với mọi hoàn cảnh.
2 3. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm Trẻ lớp mẫu giáo 3 tuổi C2 trường mầm non Phú Cường- huyện Ba Vì, năm học 2022-2023. Số trẻ: 38 trẻ 4. Đối tượng nghiên cứu Một số biện pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non. 5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu phân tích - tổng hợp tài liệu, các vấn đề lý luận có liên quan nhằm xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn (Điều tra những hành động, sinh hoạt của trẻ sau nghỉ dịch ở nhà). Phương pháp thống kê toán học (Đối chiếu và so sánh kết quả đạt được trước và sau khi thực hiện biện pháp). Phương pháp tổng kết, rút kinh nghiệm (Đánh giá hiệu quả sử dụng đề tài, rút kinh nghiệm những thiếu sót để khắc phục). Phương pháp: Dùng lời, quan sát, kiểm tra, đánh giá. 6. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu Từ tháng 9 năm 2022 đến tháng 3 năm 2023 trên trẻ lớp mẫu giáo bé C2 với tổng số 38 học sinh. PHẦN II. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận để giải quyết vấn đề 1.1. Cơ sở lý luận Lứa tuổi mẫu giáo bé, trẻ ý thức chưa cao, tư duy còn non nớt, ngôn ngữ diễn tả chưa rõ ràng, trẻ chưa có khả năng tự học tự chơi mà cần có sự chăm sóc của 3 mặt giáo dục đó là gia đình, nhà trường và toàn xã hội. Làm cách nào sau thời gian trẻ nghỉ dịch ở nhà kết hợp với phụ huynh trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ và đảm bảo duy trì được sự tiến bộ của trẻ với những nội dung giáo dục cảm xúc tích cực cho trẻ, cách duy nhất để kết hợp với phụ huynh là thường xuyên trao đổi về nội dung giáo dục cảm xúc cho trẻ để cùng phụ huynh giáo dục cảm xúc cho trẻ và đánh giá sự phát triển của trẻ. Căn cứ vào kế hoạch giáo dục của nhà trường, căn cứ theo mục tiêu giáo dục lứa tuổi 3-4 tuổi, tôi nhận thấy lứa tuổi này trẻ đang mong muốn được thể hiện bản thân, qua những cử chỉ và hành động bắt chước những người xung quanh và mong muốn được công nhận, được khen ngợi nhằm thỏa mãn nhu cầu muốn khẳng định và tự lập của bản thân. Với đặc điểm đó cần giáo dục cảm xúc cho trẻ theo đúng hướng, để trẻ bắt chước được những hành động đẹp, lời nói và cử hay trong mọi hoạt động
3 hàng ngày diễn ra xung quanh trẻ giúp trẻ biết yêu thương, biết chia sẻ, biết đồng cảm với những người xung quanh bằng những việc làm, hành động cụ thể như: Chào hỏi, thể hiện lời nói yêu thương, biết giúp đỡ chia sẻ và chơi đoàn kết với bạn, biết cân bằng cảm xúc... khi lớn lên trẻ sẽ có những hiểu biết, thái độ, hành vi đúng đắn với những người xung quanh. Như vậy, giáo dục cảm xúc có mối quan hệ chặt chẽ với tất cả các lĩnh vực phát triển trong chương trình giáo dục mầm non và giáo dục cảm xúc là cánh cửa để trẻ thành công ở trường mầm non và trong cuộc sống. Nhận biết được sợi giây gắn kết này, là giáo viên trực tếp làm công tác chăm sóc và giáo dục trẻ, tôi hình thành và giáo dục cảm xúc cho trẻ bằng cách tạo nhiều cơ hội để trẻ được trải nghiệm để phát triển những cảm xúc tích cực cho trẻ phù hợp với mục tiêu giáo dục của lứa tuổi và hướng dẫn cho trẻ biết cách sống tự lập, tự tin, tích cực, sáng tạo và phát huy khả năng cá nhân, tôi lựa chọn một số nội dung trọng tâm cơ bản về giáo dục cảm xúc qua các hoạt động trải nghiệm với mong muốn giúp trẻ tiếp thu được kiến thức một cách tốt nhất và đánh giá được sự tiến bộ của trẻ qua sự tương tác với phụ huynh. Thực hiện theo thông tư 28/2016/TT-BGDĐT ngày 30/12/2016 và thông tư số 51/2020/TT- BGDĐT ngày 31/12/2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc sửa đổi bổ sung một số nội dung trong chương trình giáo dục mầm non, đổi mới các phương pháp dạy học vào các hoạt động giảng dạy của giáo viên cùng với việc thực hiện chuyên đề “Dạy học theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm”. Giúp Tôi nắm vững các kiến thức về chuyên môn, vận dụng những kinh nghiệm đã có được trong quá trình chăm sóc, giáo dục trẻ để tìm ra một số hoạt động trải nghiệm giúp phát triển cảm xúc cho trẻ một cách tốt hơn. 1.2. Cơ sở thực tiễn Để các bé“Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”, tôi luôn tìm hiểu các phương pháp giáo dục, tìm tòi học hỏi trên mạng xã hội, sách báo hay các chương trình có nội dung về giáo dục cảm xúc. Ghi chép và lưu lại những gì học được để phát huy trong công tác chăm sóc giáo dục cho trẻ tại nhà bằng cách thực hiện quay video, chụp lại hình ảnh, kể lại câu chuyện, đọc thơ hay diễn những vở kịch... tôi gửi cho phụ huynh cùng thực hiện để các bé hiểu và học hỏi theo những diều tích cực, tránh xa những biểu hiện tiêu cực. Để ôn tập kiến thức đã học và bổ sung kiến thức mới là hết sức cần thiết, hoàn thành mục tiêu giáo dục của độ tuổi và nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. Cô giáo sáng tạo thiết kế những bài học với nội dung trọng tâm của 5 lĩnh vực phát triển trong chương trình giáo dục mầm non được tích hợp “Học bằng chơi, chơi mà học”, được thiết
4 kế dưới dạng trò trơi để tăng sự hứng thú, tương tác của trẻ, trẻ tự nguyện tham gia vào các hoạt động chơi theo yêu cầu của cô giáo. Nhưng trên thực tế, trong thời gian sau nghỉ dịch sinh hoạt của trẻ bị xáo trộn, trẻ thường xuyên tiếp xúc sử dụng điện thoại, tivi máy tính, trẻ ăn ngủ không điều độ, nhiều trẻ gửi ông bà chăm sóc được nuông chiều theo ý thích nên trẻ chưa ngoan, đặc biệt là việc ứng xử của trẻ chưa được tốt. Để khắc phục được những điều đó, cần có những trò chơi phù hợp với nhu cầu hứng thú của trẻ, đồ dùng để chơi sẵn có tạị lớp, các cô tự tạo. Trong quá trình chơi, trải nghiệm thực tế trẻ tiếp thu được kiến thức, được giáo dục cảm xúc tích cực. Với những lý do nêu trên tôi nhận thấy việc phối hợp với phụ huynh tổ chức cho trẻ học và chơi là rất quan trọng, cần thiết, góp phần thực hiện được nhiệm vụ giáo dục của nhà trường “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui” vì vậy tôi đã chọn đề tài “Một số biện giáo dục cảm xúc cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non” làm đề tài nghiên cứu cho năm học 2022 – 2023 với mong muốn bù đắp kiến thức, kỹ năng cho trẻ sau dịch bệnh Covid- 19 gây ra đối với ngành giáo dục mầm non. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu Lớp 3-4 tuổi C2 do tôi phụ trách có 38 trẻ. Tuy cùng một độ tuổi nhưng nhận thức của trẻ không đồng đều. Kỹ năng sống của trẻ còn thiếu khuyết về một số kỹ năng mềm, do ở nông thôn trẻ ở nhà thường chơi tập trung nên đa phần trẻ chưa biết cách ứng xử văn minh lịch sự, chưa nhận biết được cảm xúc và chưa biết cách thể hiện cảm xúc của bản thân, một số trẻ quá hiếu động. Bên cạnh đó có những bạn còn nhút nhát chưa chủ động tham gia vào các hoạt động học tập và vui chơi, đặc biệt là các hoạt động trải nghiệm thực tế. Năm học 2022- 2023 được sự chỉ đạo của ban giám hiệu nhà trường, về việc nâng cao chất lượng giáo dục, cần thay đổi về phương pháp, hình thức giáo dục, cũng như sự năng động sáng tạo trong việc dạy và học. Cần được thể hiện rõ việc áp dụng qua điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm vào thực tế kết hợp với phụ huynh trong việc giáo dục cảm xúc cho trẻ qua các hoạt động trải nghiệm thực tế trong thời gian trẻ tạm dừng đến trường, phù hợp với bối cảnh địa phương, điều kiện thực tế của gia đình trẻ, khả năng tiếp thu của trẻ nhằm đạt mục tiêu giáo dục của độ tuổi. Song, khi đi sâu vào nghiên cứu tài liệu và thực tiễn tại trường tôi gặp một số thuận lợi và khó khăn sau: 2.1. Thuận lợi - Trường mầm non tôi đang làm việc thuộc vùng nông thôn có điều kiện kinh tế khó khăn. Tuy nhiên được sự quan tâm của Phòng giáo dục, Uỷ ban nhân
5 dân và các cấp lãnh đạo nên nhà trường đã đảm bảo về cơ sở vật chất, đầy đủ trang thiết bị để giáo viên dạy và truyền tải kiến thức cho trẻ được thuận lợi. - Luôn nhận được sự quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu về mọi lĩnh vực đặc biệt là lĩnh vực chuyên môn. + Được tập huấn việc xây dựng kế hoạch giáo dục, giáo dục tình cảm kỹ năng- xã hội, giáo dục cảm xúc cho trẻ để lựa chọn nội dung giáo dục trọng tâm để thực hiện việc dạy và học. + Được tập huấn chương trình chuyển đổi số giáo dục và ứng dụng công nghệ thông tin do trường và phòng giáo dục tổ chức, tham gia chuyên đề “Phương pháp đổi mới giáo dục” qua hoạt động học “tình cảm- kỹ năng xã hội” với đề tài “Tình yêu thương” đã giúp tôi rất nhiều trong khi thực hiện nghiên cứu đề tài này. + Qua các buổi sinh hoạt chuyên môn được trao đổi cùng rút kinh nghiệm về việc dạy và học và sử dụng một số phần mềm hỗ trợ cho giảng dạy, soạn bài, xây dựng giáo án điện tử cùng bạn bè đồng nghiệp. - Đa số phụ huynh trong lớp có đầy đủ smartphone và máy tính để nhận video sau buổi học, buổi hoạt động cũng như trao đổi thông tin hàng ngày từ cô giáo, có mạng intenet để tương tức với cô giáo, lớp có nhóm zalo của tất cả các bậc phụ huynh. 2.2. Khó khăn * Về phía trẻ: Trẻ ở độ tuổi này chưa tự nhận biết được cảm xúc của bản thân, chưa biết thể hiện cảm xúc đúng lúc đúng hoàn cảnh, chưa biết kiểm soát cảm xúc tiêu cực của bản thân… Sau thời gian nghỉ dịch ở nhà, các con hầu như ở với ông bà nên được nuông chiều mọi mọi việc hầu như đều theo ý trẻ, trẻ dành quá nhiều thời gian xem tivi và chơi điện thoại … Trẻ chưa biết cách thể hiện cảm xúc qua các tình huống thường gặp… Cảm xúc, tình cảm của trẻ còn mang tính bộc phát, chưa ổn định. Trẻ thể hiện cảm xúc của bản thân theo hướng tùy hứng, hoặc theo hướng bắt trước. Phần lớn do trẻ chưa biết nhận diện cảm xúc, quản lý cảm xúc, chưa biết cách bày tỏ cảm xúc của mình. * Với giáo viên: Giáo dục cảm xúc cho trẻ không phải hoạt động học, vì vậy khi tổ chức giáo dục cảm xúc cho trẻ cũng còn gặp nhiều khó khăn trong phương pháp và hình thức tổ chức, nhiều giáo viên chưa biết lựa chọn nội dung giáo dục cảm xúc cho trẻ một cách hợp lí, chưa linh hoạt trong việc lồng nghép giáo dục cảm xúc vào các hoạt động khác vì vậy hiệu quả giáo dục cảm xúc đạt chưa cao. Giáo viên chưa áp dụng đổi mới phương pháp trong việc truyền tải
6 kiến thức giáo dục cảm xúc tới trẻ qua nhiều hình thức học do trang thiết bị còn thiếu. * Với phụ huynh học sinh: Trong xã hội hiện đại các bậc cha mẹ mải mê với công việc ít có thời gian dành cho con đặc biệt là chưa đặt tên được cảm xúc của trẻ. Các bậc phụ huynh luôn nóng vội trong việc học và chơi cùng trẻ, một số phụ huynh chưa hiểu rõ về tầm quan trọng của việc giáo dục cảm xúc cho trẻ, nên còn chưa tích cực trong việc phối hợp với cô giáo. 2.3. Khảo sát thực trạng đầu năm Qua điều tra thực tế đầu năm học 2022- 2023 về việc giáo dục cảm xúc cho trẻ kết hợp với phụ huynh trong thời gian ở nhà, tôi đã thu được kết quả khảo sát trước khi thực hiện đề tài như sau: (Minh chứng1: Bảng khảo sát theo dõi đánh giá sự thể hiện cảm xúc của trẻ lớp C2). Qua nội dung khảo sát trên thực tế cho thấy trẻ còn bồng bột trong cảm xúc, đặc biệt là trẻ chưa biết diễn tả cảm xúc của mình, khi mắc lỗi chưa giám đối diện để nhận lỗi. Là giáo viên trực tếp chăm sóc và giáo dục trẻ với mong muốn kết hợp với phụ huynh giáo dục cảm xúc cho trẻ, để giúp trẻ phát huy cảm xúc tích cực tôi đã áp dụng một số biện pháp sau. 3. Những biện pháp thực hiện - Biện pháp 1: Tìm hiểu, học tập, nghiên cứu, sưu tầm tài liệu, nhận thức sâu sắc việc giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non. - Biện pháp 2: Lập zalo nhóm lớp, tổ chức giao lưu, gặp gỡ với phụ huynh để thống nhất quan điểm bồi dưỡng cảm xúc cho trẻ qua hoạt động trải nghiệm. - Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động giáo dục cảm xúc cho trẻ. - Biện pháp 4: Thiết kế câu truyện kết hợp cô và trẻ cùng diễn để giáo dục cảm xúc cho trẻ thông qua hoạt động học, hoạt động chơi và hoạt động trải nghiệm. - Biện pháp 5: Phụ huynh và giáo viên làm gương, làm mẫu- Giáo dục cảm xúc cho trẻ mọi lúc, mọi nơi. 4. Biện pháp thực hiện từng phần 4.1. Biện pháp 1: Tìm hiểu, học tập, nghiên cứu, sưu tầm tài liệu, nhận thức sâu sắc việc giáo dục cảm xúc cho trẻmầm non Muốn phát triển, giáo dục cảm xúc cho trẻ trước hết giáo viên phải hiểu rõ về vai trò ý nghĩa, cách thức tiến hành khi dạy trẻ biết thể hiện đúng cảm xúc, vì vậy,bản thân tôi luôn sưu tầm nghiên cứu tìm hiểu thêm những tài liệu có liên
7 quan đến việc giáo dục cảm xúc cho trẻ. Sau khi nghiên cứu tài liệu, tôi đã lập kế hoạch và tiến hành phối hợp với phụ huynh tổ chức, tạo tình huống cho trẻ thực hành trải nghiệm về các kiểu cảm xúc của trẻ ở độ tuổi 3-4 tuổi. Thường xuyên cập nhật những tài liệu mới trên sách: Tâm lí học trẻ em, chương trình giáo dục mầm non mới, chương trình giáo dục mầm non theo từng độ tuổi… tìm hiểu trên báo, trên mạng internet để phối hợp với phụ huynh giáo dục cảm xúc cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. (Minh chứng 2:Hình ảnh học tập, nghiên cứu, sưu tầm, tìm hiểu tài liệu về giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non) Ngoài ra tôi còn trao đổi, học hỏi thêm nhiều những kinh nghiệm từ các đồng nghiệp của mình, các bạn trường khác để trang bị thêm cho mình vốn kiến thức, sự hiểu biết, đặc điểm của trẻ lứa tuổi này để việc giáo dục cảm xúc cho trẻ đạt hiệu quả tốt nhất. Tôi tham gia dầy đủ các buổi họp chuyên môn cũng như các buổi học tập chuyên đề do Phòng Giáo dục tổ chức. Tháng 8/2021 Bộ giáo dục và đào tạo đã tổ chức tập huấn: Hướng dẫn tổ chức các hoạt động giáo dục cảm xúc thông qua các hoạt động trải nghiệm trong các cơ sở giáo dục mầm non. Dưới sự chia sẻ của Phòng Giáo dục và nhà trường qua zoom và google meet tôi đã nghiêm túc, tích cực tham gia đầy đủ các buổi tập huấn và xem lại, nghiên cứu các video ghi lại buổi tập huấn đó để học hỏi tích lũy thêm kiến thức cho bản thân về giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non thông qua hoạt động trải nghiệm. (Minh chứng 3: Hình ảnh tham gia tập huấn và xem lại video chuyên đề giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non). Luôn nắm vững tâm sinh lý của trẻ để có phương pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ, không để trẻ nhàm chán im lặng, phải giúp trẻ hoạt động tích cực vào các hoạt động, gây hứng thú và sự chú ý cho trẻ. Ở năm học 2021-2022 do ảnh hưởng của dịch Covid- 19 nên trẻ mầm non không thế đến trường nên cấp học mầm non chuyển sang quay video để gửi tới các bậc phụ huynh dạy trẻ học trong thời gian trẻ nghỉ học tại nhà. Để thực hiện được nhiệm vụ dạy và học, tôi luôn cố gắng tìm tòi, học hỏi, nghiên cứu tài liệu, tham gia nhiều lớp tập huấn chuyên đề do Phòng Giáo dục tổ chức…để có nhiều kiến thức trong việc chuyền tải kiến thức cho trẻ khi các con đi học lại tại trường. Trong năm học 2022-2023 tôi có tham gia dự giờ nhiều đồng nghiệp với nhiều lĩnh vực và độ tuổi khác nhau, thiết kế bài dạy thanh tra toàn diện .Đây cũng là một cách giúp tôi tự bồi dưỡng để nâng cao nghiệp vụ chuyên môn cho bản thân.
8 => Kết luận: Sau khi được bồi dưỡng, học tập và nghiên cứu tài liệu bản thân, là giáo viên tôi hiểu được vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng về việc giáo dục cảm xúc cho trẻ, từ đó biết cách tổ chức thực hiện, phối hợp với phụ huynh để giáo dục cảm xúc cho trẻ đạt được kết quả giáo dục như mong muốn. Với việc không ngừng học hỏi để nâng cao về năng lực của bản thân nhất là kiến thức về công nghệ thông tin, tôi cảm thấy bản thân đã áp dụng một số phần mềm, ứng dụng rất là thành thạo và hiệu quả vào việc thiết kế bài học cho trẻ. Trong quá trình học nhận được sự tương tác của trẻ nhiều hơn. Từ đó giúp tôi tự tin hơn trong việc tạo ra các bài học cho trẻ và tạo được niềm tin với các bậc phụ huynh hơn. 4.2. Biện pháp 2: Lập zalo nhóm lớp, tổ chứcgiao lưu, gặp gỡ với phụ huynh để thống nhất quan điểm bồi dưỡng cảm xúc cho trẻ qua hoạt động trải nghiệm Lập zalo nhóm lớp * Mục đích:Thông qua zalo nhóm lớp để phối kết hợp với các phụ huynh trao đổi thông tin của lớp. Qua đó phụ huynh sẽ giúp giáo viên điều chỉnh định hướng nội dung để tìm tiếng nói chung. Giúp giáo viên chia sẻ những video bài học, các hoạt động hàng ngày ở lớp của các con, những kiến thức để gửi tới trẻ. * Cách thực hiện: Do đặc điểm phụ huynh lớp tôi chủ yếu là thuần nông, cũng có một số phụ hynh đi làm công nhân, không có nhiều thời gian chăm sóc giáo dục và vui chơi cùng con nên các con ở cùng ông bà nhiều, thường xuyên tiếp xúc với điện thoại, ti vi mỗi khi đi học về và khi được nghỉ. Là một giáo viên tôi thấy cứ kéo dài tình trạng trên thì sẽ ảnh hưởng rất nhiều về nhận thức cũng như nhân cách của trẻ. Vì vậy dưới sự chỉ đạo của nhà trường tôi và giáo viên trong lớp tổ chức họp phụ huynh của lớp. Ngay từ khi nhận lớp, tôi tập hợp tất cả danh sách, số điện thoại phụ huynh lớp tôi phụ trách vào nhóm Zalo của lớp để tiện liên lạc, trao đổi với phụ huynh và gửi video các hoạt động diễn ra hàng ngày trên lớp. Giáo viên nói rõ mục đích hoạt động của nhóm, đưa ra mục tiêu, tầm quan trọng, nội dung, biện pháp, hình thức phong phú. Đồng thời, động viên phụ huynh tham gia trao đổi sôi nổi, phối hợp cùng giáo viên, nhà trường trong việc giáo dục - chăm sóc cho trẻ tại gia đình và tại trường. (Minh chứng 4: Hình ảnh zalo nhóm lớp C2). Tổ chức các buổi giao lưu, gặp gỡ với phụ huynh Đối với giáo dục Mầm non công tác nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ là mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng và không thể thiếu sự hỗ trợ của các bậc phụ huynh trong việc chăm sóc giáo dục trẻ. Sau khi đã kết nối được với tất cả phụ
9 huynh trong lớp, tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh trên nhóm lớp để gặp mặt, trò chuyện với các con và trao đổi với phụ huynh để phụ huynh nắm được các đặc điểm tính cách của trẻ. Thông qua đó giúp tôi nắm được những điểm mạnh, điểm yếu và những khả năng của trẻ mà phụ huynh cung cấp từ đó đưa ra các biện pháp phối hợp phụ huynh giáo dục cảm xúc cho trẻ. (Minh chứng 5: Hình ảnh giao lưu giữa giáo viên và phụ huynh qua zoom) Việc trao đổi trực tiếp với tất cả các phụ huynh trong lớp qua zoom và zalo giúp tôi dễ dàng hơn trong việc thống nhất quan điểm bồi dưỡng cảm xúc cho trẻ qua hoạt động trải nghiệm trong mùa dịch: Có 4 giai đoạn cần thực hiện khi tổ chức các hoạt động giáo dục cảm xúc cho trẻ * Giai đoạn 1: Trẻ được trải nghiệm: Giáo viên và phụ huynh cần tổ chức các hoạt động giúp trẻ tích lũy kinh nghiệmhoặc nhớ lại kinh nghiệm. Có thể tổ chức hoạt động dưới hình thức trải nghiệm như 1 trò chơi, câu chuyện, video, tình huống… Ví dụ: Hoạt động “Thể hiện và đánh giá cảm xúc”:Trẻ nhận biết, gọi tên một loạt các cảm xúc khác nhau qua 1 số hình ảnh khuôn mặt: “Vui”, “Buồn”, “Tức giận”, “Lo lắng”… - Yêu cầu trẻ thể hiện cảm xúc vừa nhìn thấy, hãy tưởng tượng ra xem những gì đang diễn ra trong cơ thể mình khi trẻ đang trải nghiệm cảm xúc đó và thể hiện các biểuhiện của các cảm xúc đó qua cử chỉ, điệu bộ, nét mặt... sau đó gọi tên cho cảm xúc vừa thể hiện. * Giai đoạn 2:Phân tích trải nghiệm: Đây là giai đoạn tạo diễn đàn để trẻ chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ về cảm xúc, từ đó có nhận thức đúng về các cảm xúc.Tổ chức cho trẻ xem video, tranh ảnh, tình huống và chia sẻ; điều này giúp trẻ nhớ lại, khơi gợi cảm xúc, suy nghĩ về sự quan tâm, giúp đỡ, chia sẻ.... Cho trẻ trải nghiệm phân tích các trải nghiệm bằng hình thức: Thảo luận, phân tích trải nghiệm dựa trên các yêu cầu đã xác định mục tiêu cần giáo dục cảm xúc cho trẻ. Ví dụ: Thảo luận với trẻ: Giáo viên và phụ huynh cùng chia sẻ với trẻ về những trạng thái cảm xúc trẻ vừa trải qua. Suy nghĩ của trẻ về các cảm xúc? Trẻ thấy thoải mái ở cảm xúc nào? Khi biểu hiện cảm xúc với các bạn và mọi người xung quanh trẻ thấy mọi người như thế nào? Khi vui con biểu hiện thế nào? Khi buồn con biểu hiện ra sao? * Giai đoạn 3: Hình thành kinh nghiệm về cảm xúc:
10 Kinh nghiệm được đúc kết qua trải nghiệm gắn liền với nội dung hoạt động của trẻ xoay quanh chủ đề, đề tài trải nghiệm: Giai đoạn này giúp trẻ rút ra được những nguyên tắc, hiểu biết đúng về việc thể hiện cảm xúc sao cho phù hợp, cách thức thể hiện các cảm xúc khác nhau phù hợp với tình huống và hoàn cảnh. Tổ chức với hình thức: Trò truyện, đàm thoại, thống nhất với trẻ. Ví dụ: Khi thể hiện các cảm xúc thì các con cần tập trung vào các phần của cơ thể như: Biểu hiện nét mặt, giao tiếp bằng mắt, cử chỉ, điệu bộ. - Vui: Nét mặt rạng rỡ, reo hò, nhảy lên, ôm bạn ... - Buồn: Nét mặt buồn bã, mắt cụp xuống, đầu cúi xuống, khóc, đi trốn... - Tức giận: Mặt đỏ, hét to, tay chân đấm đá, vứt, ném đồ đạc... - Sợ: Mắt mở to, tay chân run, khóc, đi trốn tránh... Qua đó giúp trẻ nhận biết đâu là cảm xúc tích cực, đâu là cảm xúc tiêu cực, đâu là người đang vui, đang buồn để từ đó trẻ có những hành động phù hợp với tình huống. * Giai đoạn 4: Khuyến khích trẻ thể hiện cảm xúc trong hoạt động và sinh hoạt hằng ngày. Giai đoạn này nhằm mục đích khuyến khích trẻ tích cực thể hiện cảm xúc trong cuộc sống với nhiều đối tượng, trong nhiều tình huống phù hợp với nhu cầu, mong muốn và khả năng của trẻ. Hình thức tổ chức: Hướng dẫn trẻ vận dụng tri thức, cách thể hiện cảm xúc đã học vào giải quyết các tình huống trong cuộc sống, từ đó giúp trẻ trẻ rèn luyện và hình thành các cảm xúc tích cực trong cuộc sống. Ví dụ: Qua các hoạt động được học và trải nghiệm tôi khuyến khích trẻ thể hiện các cảm xúc như vui vẻ, hạnh phúc trong cuộc sống hàng ngày, trẻ thể hiện cảm xúc vui vẻ khi chơi trò chơi hay trả lời đúng các câu hỏi của cô giáo… Qua các buổi giao lưu tôi kết hợp với phụ huynh giao nhiệm vụ cho trẻ về nhà tự rèn luyện ở nhà để nâng cao kĩ năng nhận diện cảm xúc của bản thân, khuyến khích trẻ rèn luyện cùng với phụ huynh hoặc anh chị em trong gia đình sẽ đạt hiệu quả hơn. Đối với những trẻ hay nóng tính có thể hướng dẫn trẻ cách kiểm soát tâm trạng, từ từ rèn luyện sự kiên nhẫn, đối với trẻ nhút nhát ít nói nên quan tâm, hỏi han để trẻ thể hiện quan điểm của mình nhiều hơn. Kết quả: Qua các buổi giao lưu bản thân tôi nhận được sự phối hợp của phụ huynh và sự hào hứng tích cực tham gia vào các hoạt động của trẻ trong các buổi giao lưu đạt hiệu quả tương tác rất cao. Với những nội dung và mục đích của từng bước giáo dục cảm xúc cho trẻ tôi đã tuyên truyền với phụ huynh nhận
11 được sự đồng tình cao, đó là động lực để tôi chuyển thể thành trò chơi lồng ghép vào các lĩnh vực giúp trẻ rèn luyện cách thể hiện cảm xúc. Giúp tăng sự tương tác của trẻ với cô giáo và từ đó đánh giá được sự tiến bộ của trẻ, giúp trẻ hoàn thành chương trình giáo dục của lứa tuổi, cô giáo hoàn thành nhiệm vụ giáo dục năm học sau dịch bệnh phức tạp. 4.3. Biện pháp 3. Xây dựng kế hoạch phối hợp với phụ huynh tổ chức hoạt động giáo dục cảm xúc cho trẻ Để việc giáo dục cảm xúc cho trẻ có hiệu quả, tôi đã tiến hành lên kế hoạch xây dựng nội dung tổ chức hoạt động giáo dục cảm xúc cho trẻ . Với mục tiêu xây dựng môi trường giáo dục mang tính “mở” kết hợp với phương châm giáo dục trẻ “Học bằng chơi, chơi bằng trải nghiệm thực tế”, để kích thích sự tập trung chú ý, tư duy và cảm xúc tích cực của trẻ, thúc đẩy trẻ tham gia hiệu quả vào các hoạt động vui chơi và trải nghiệm đa dạng; tôi đã huy động sự tham gia của các bậc phụ huynh, tạo sự đồng thuận và thống nhất trong việc giáo dục cảm xúc cho trẻ qua trải nghiệm thực tế. Để phát triển cảm xúc cho trẻ hiệu quả tốt nhất đó là phát triển tình cảm gia đình vì vậy gắn kết gia đình và nhà trường trong việc giáo dục cảm xúc cho trẻ, tôi đã lựa chọn nội dung trọng tâm và xây dựng kế hoạch giáo dục cảm xúc hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, điều kiện hoàn cảnh thực tế của phụ huynh, để việc giáo dục cảm xúc cho trẻ trong thời gian nghỉ dich tại nhà tôi đã xây dựng kế hoạch cụ thể cho từng tháng như sau: - Tháng 9: Tuyên truyền về vai trò của việc giáo dục cảm xúc đối với trẻ lứa tuổi mầm non: Thông qua các hoạt động thực tế tại trường, tại lớp về giáo dục cảm xúc cho trẻ. - Tháng 10: Thống nhất nguyên tắc giáo dục cảm xúc cho trẻ với phụ huynh, Cô giáo viết bài đăng lên nhóm zalo của lớp. - Tháng 11 đến tháng 3: Giáo dục cảm xúc cho trẻ lồng ghép vào các hoạt động, các sự kiện diễn ra tại lớp có nội dung giáo dục của 5 lĩnh vực kết hợp giáo dục kỹ năng ứng xử cho trẻ qua cách thể hiện cảm xúc. Cụ thể: + Dạy trẻ biết con người có 2 loại cảm xúc chính là cảm xúc tích cực và cảm xúc tiêu cưc. + Giáo dục trẻ thường xuyên thể hiện các loại cảm xúc tích cực như hạnh phúc, vui vẻ, yêu thương và biết cách kiểm soát những cảm xúc tiêu cực như tức giận, sợ hãi + Giáo dục trẻ biết thể hiện cảm xúc của bản thân đúng hoàn cảnh + Cho trẻ cảm nhận được cảm xúc của mọi người đối với mình và tạo ra cơ hội để trẻ thể hiện cảm xúc của mình với mọi người, mọi vật.
12 - Ví dụ: Tháng 3 Tôi tổ chức hội thi “Bé yêu thơ” với nội dung bé đọc thơ diễn cảm tặng mẹ tặng bà nhân ngày 8/3. Tôi quay lại video và gửi lên nhóm lớp. + Qua hội thi giáo dục, khuyến khích trẻ biết thể hiện cảm xúc vui vẻ, yêu thương với bà, mẹ và những người xung quanh. Để lựa trọn nội dung hoạt động giáo dục cảm xúc bằng trải nghiệm có sự phối kết hợp với phụ huynh là bước giúp trẻ tích lũy, nhớ lại, ôn tập lại những kinh nghiệm về cảm xúc tôi lựa chọn nội dung lồng ghép giáo dục cảm xúc qua các hoạt động trọng tâm sau. + Trẻ thể hiện cảm xúc qua bài hát, bài thơ, câu chuyện. + Trẻ giải quết tình huống giả định: Qua đóng kịch, xem video + Trẻ thể hiện cảm xúc qua tình huống thực tế. Ví dụ: Phụ huynh đọc sách, truyện cho trẻ nghe để giáo dục cảm xúc. Như câu chuyện “Xua tan nỗi buồn”: Giáo dục trẻ mỗi khi các con buồn phiền hãy nghĩ về những điều khiến con vui, hạnh phúc rồi con sẽ sớm vui vẻ lại thôi. Qua đó trẻ biết cách kiểm soát cảm xúc tiêu cực của bản thân. (Minh chứng 6: Hình ảnh phụ huynh đọc chuyện cho trẻ nghe giúp giáo dục cảm xúc cho trẻ) Kết luận: Việc lập kế hoạch xây dựng và thống nhất các hoạt động giáo dục trong tháng qua trao đổi trên nhóm lớp, trải nghiệm cùng các con với phụ huynh như vậy sẽ giúp tôi không bị bỏ sót mục tiêu và nội dung của từng chủ đề từng tháng và chủ động trong việc phối hợp với phụ huynh, phụ huynh kịp thời tìm và chuẩn bị một số nguyên vật liệu có sẵn tại địa phương, phù hợp với mọi gia đình để trẻ thực hiện học và chơi của các con. 4.4. Biện pháp 4:Thiết kế video giáo dục cảm xúc cho trẻ thông qua trò chơi và hoạt động trải nghiệm Soạn thảo kịch bản quay video: Việc soạn kịch bản tổ chức các hoạt động giáo dục cảm xúc cho trẻ thông qua trải nghiệm được xem như “Xương sống” của mỗi hoạt động. Chất lượng của buổi hoạt động khi thực hiện cần đảm bảo những yếu tố sau: Nội dung thực hiện theo đúng mục tiêu kế hoạch giáo dục phối hợp được thực hiện lần lựợt theo thứ tự từng tháng các nội dung không bị lặp lại, các mục tiêu không bị bỏ sót. Kiến thức chuyển tải dưới dạng trò chơi, hội thi và các hoạt động trải nghiệm tại lớp, phương pháp thực hiện theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và phương pháp dậy học tích cực. Các bài học có những hình ảnh, âm thanh đẹp mắt kích thích sự hứng thú và thu hút sự chú ý của trẻ để trẻ tự nguyện tham gia vào hoạt động cô giáo thực hiện.
13 Các hoạt động thể hiện được những nội dung trọng tâm, cốt lõi, ngắn gọn, xúc tích, dễ hiểu đáp ứng yêu cầu chăm sóc, giáo dục trẻ. Cô giáo khi đứng lớp trang phục phù hợp, cách phát ngôn lưu loát, hình thức hướng dẫn đa dạng, phong phú, có thể hướng dẫn trẻ chơi ở mọi lúc, mọi nơi, mọi thời điểm và được kết hợp các phương pháp như:Hướng dẫn, trao đổi, chia sẻ, thực hành, trải nghiệm...thực hiện hướng dẫn cụ thể các bước giúp ccác bé dễ dàng tiếp thu và tương tác cùng cô. Thiết kế video giáo dục cảm xúc cho trẻ thông qua trò chơi và hoạt động trải nghiệm : Là giáo viên mầm non hiểu rõ vai trò và tầm quan trọng của trò chơi đối với trẻ, không chỉ ảnh hưởng đến sự hình thành phát triển nhân cách, phát triển tư duy, trí tưởng tượng, ngôn ngữ, tâm lý cũng như thể hiện cảm xúc của trẻ mà thông qua trò chơi thì những phẩm chất ý chí của trẻ cũng được hình thành như : Tính mục đích, tính kỷ luật, tính dũng cảm, kỹ năng thể hiện cảm xúc… Thông qua vui chơi, hành động chơi với những trải nghiệm thực tế giúp trẻ tiếp thu những kinh nghiệm xã hội và rèn luyện cảm xúc tích cực cho trẻ. Đó là phương tiện để phát triển toàn diện nhân cách cũng như giáo dục cảm xúc. Vì thế việc tổ chức các trò chơi và hoạt động trải nghiệm cho trẻ là cực kì quan trọng và có ý nghĩa giáo dục to lớn. Phục vụ cho hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ tại nhà trong thời gian nghỉ dịch covid 19, mỗi bài học đều được xây dựng trên cơ sở kết hợp ứng dụng công nghệ thông tin. Tôi đã dùng 1 số phần mềm như : Powerpoint, fimora, canva, capcut để thiết kế video và xây dựng trò chơi học tập và trải nghiệm dưới nhiều hình thức khác nhau để hỗ trợ phụ huynh trong việc giáo dục cảm xúc cho trẻ tại nhà trong thời gian nghỉ dịch. Mỗi một lĩnh vực giáo dục phát triển có nội dung trọng tâm riêng nhưng mục đích chung là hình thành và rèn luyện các kỹ năng và kiến thức cho trẻ. Tôi đã thiết kế và lồng ghép giáo dục cảm xúc cho trẻ vào các hoạt động, trò chơi của cả 5 lĩnh vực giúp trẻ phát triển toàn diện về đức - trí - thể - mỹ. * Thiết kế video hướng dẫn trò chơi lĩnh vực thể chất: Với lĩnh vực phát triển thể chất có hai nội dung đó là dinh dưỡng sức khỏe và phát triển vận động (Vận động tinh và vật động thô) dựa trên mục tiêu lĩnh vực tôi đã thiết kế trò chơi cụ thể như sau: - Trò chơi phát triển vận động tinh: + Trò chơi hãy làm theo lời tôi nói: Với kết quả mong đợi phối hợp được cử động của bàn tay với biểu hiện gương mặt một cách nhịp nhàng. Chuẩn bị: Cô chuẩn bị cho trẻ 1 chiếc gương, điện thoại chụp ảnh.
14 Cách chơi: Cô đưa ra yêu câu và trẻ thực hiện theo sau mỗi lần thực hiện cô chụp ảnh lại. (Minh chứng 7: Hình ảnh trẻ soi gương thể hiện cảm xúc) + Yêu cầu 1: Nheo mày đưa 2 nấm đấm vào thái dương + Yêu cầu 2: Mỉm cười, đầu nghiêng 2 tay áp vào má + Yêu cầu 3: Mắt mở to 2 tay đưa lên cạnh miệng, mồm há chữ o. + Yêu cầu 4: Nhăn mặt, mồm mếu 2 tay trống cằm. Mỗi lần thực hiện phụ huynh cho trẻ soi gương và đặt tên cho biểu cảm mình vừa thực hiện. Giải thích cho trẻ nên thể hiện thật nhiều cảm xúc tích cực như vui vẻ, yêu thương để gương mặt luôn xinh đẹp và tâm trạng được thoải mái. * Thiết kế video trò chơi lĩnh vực nhận thức: - Trò chơi làm quen với toán: + Trò chơi bé lựa hột hạt bằng 2 tay: Với mục tiêu xác định phía phải, phía trái của bản thân và vị trí của đồ vật so với bản thân trẻ. Đổ lẫn 2 loại hạt khác mầu vào với nhau, yêu cầu trẻ phân loại 2 hạt. + Cách chơi: Yêu cầu trẻ cùng 1 lúc dùng 2 tay để lựa hạt, mỗi bên tay quy định 1 loại mầu. Tay phải nhặt hạt đỗ đen bỏ sang phía phải, Tay trái nhặt hạt đỗ trắng bỏ sang phía trái. Lặp đi lập lại nhiều lần để trẻ nhớ phía phải, phía trái của bản thân và xác định được vị trí của đồ vật so với bản thân trẻ. Sau khi phân loại hột hạt theo mầu xong, trẻ có thể dùng những hột hạt đó để xếp theo hình chữ số theo yêu cầu của phụ huynh bằng cách: Phụ huynh viết chữ số lên bìa carton và yêu cầu trẻ xếp theo những hình đó. Qua trò chơi này rèn luyện tính kiên nhẫn của trẻ, phát huy cảm xúc tích cực biết nhẫn nại, không vội vàng cho trẻ. (Minh chứng 8: Hình ảnh trẻ lựa các loại hạt và xếp hạt theo hình chữ số rèn cảm xúc kiên trì, nhẫn nại cho trẻ) * Thiết kế video lĩnh vực phát triển thẩm mỹ: - Chuẩn bị: Cát hoặc bút màu + giấy cắt thành hình tròn làm khuôn mặt vẽ các loại cảm xúc. - Quá trình chơi phụ huynh cần đưa ra câu hỏi: Khi vui biểu hiện trên khuôn mặt con như thế nào? Nếu mẹ bị ốm con cảm thấy như thế nào? Biểu hiện nét mặt con lúc đấy như thế nào?... - Cách chơi: Cho trẻ dùng tay vẽ lên cát hoặc lấy bút màu tô màu lên giấy khuôn mặt biểu hiện các dạng cảm xúc khác nhau.
15 + Hãy nói cảm xúc của hình trẻ vừa vẽ được và thể hiển cảm xúc đó trên nét mặt của trẻ. Phụ huynh hãy đưa ra nhiều câu hỏi để trẻ cảm nhận và đặt tên được cho cảm xúc mà trẻ vừa vẽ được. Qua trò chơi này giúp trẻ ôn luyện về tên gọi và cách thể hiện của các loại cảm xúc. Giáo dục trẻ thể hiện cảm xúc tích và hạn chế các cảm xúc tiêu cực. (Minh chứng 9: Bé vẽ trên cát “các khuôn mặt cảm xúc”; Bé tô màu “Các khuôn mặt cảm xúc”) * Thiết kế video hướng dẫn lĩnh vực phát triển tình cảm xã hội. Trong video hướng dẫn: Đề tài: “Nhận biết một số cảm xúc vui, buồn, tức giận, ngạc nhiên, sợ hãi” của bản thân và người khác. - Tôi hướng dẫn trẻ nhận biết đúng các cảm xúc tích cực và tiêu cực của mình và những người xung quanh. - Trẻ có khả năng hiểu và thấu cảm được các loại cảm xúc, đồng thời biết nguyên nhân và hậu quả của các loại cảm xúc đó. - Hướng dẫn trẻ cách diễn tả và đáp lại cảm xúc của người khác. Thông qua đó, trẻ biết lắng nghe, thông cảm và chia sẻ với người khác. - Giúp trẻ tự quản lý cảm xúc của mình, cư xử hợp lý để dễ dàng hòa nhập với tập thể. (Minh chứng 10: Hình ảnh, video nhận biết các hoạt động giáo dục cảm xúc cho trẻ; Hình ảnh giáo dục cảm xúc cho trẻ qua câu chuyện) Qua đó khi ở nhà bố mẹ, ông bà đang thấy buồn, cáu giận thì trẻ biết không nên làm những việc làm cho người lớn buồn và giận thêm mà hãy là một đứa trẻ ngoan, nghe lời, đáng yêu để giúp an ủi và xua tan nỗi buồn của người lớn. * Thiết kế video hướng dẫn lĩnh vực phát triển ngôn ngữ: Với lĩnh vực phát triển ngôn ngữ với nội dung làm quen với tác phẩm văn học truyện và thơ, đồng dao, ca dao: Ví dụ: Phụ huynh cho trẻ nghe và xem video câu chuyện “chú dê đen” + Hỏi trẻ cảm xúc của chú dê trắng, dê đen khi gặp sói là gì? Biểu hiện ra sao? + Qua câu chuyện giáo dục trẻ biết đâu là cảm xúc tiêu cực, đâu là cảm xúc tích cực. Khuyến khích trẻ thể hiện cảm xúc tích cực và cách tiết chế các cảm xúc tiêu cực của bản thân. (Minh chứng 11: Hình ảnh phụ huynh đọc chuyện cho trẻ nghe)
16 Mỗi lần cô hướng dẫn, sau khi nhận được sự tương tác của trẻ tôi và cô giáo cùng lớp sẽ trực tiếp quay video khen ngợi trẻ và kết hợp với phụ huynh khuyến khích trẻ thể hiện cảm xúc vui mừng, hạnh phúc khi được người khác khen ngợi. Kết luận: Với việc soạn thảo kịch bản, ứng dụng công nghệ thông tin để thiết kế những trò chơi, hoạt động trải nghiệm lồng ghép vào các hoạt động của 5 lĩnh vực giúp mang lại hiệu quả rất cao trong việc giáo dục cảm xúc cho trẻ. Trẻ thấy được cô thể hiện cảm xúc, cô nói, được nghe giọng cô hướng dẫn với những trò chơi thú vị, hình ảnh sinh động hấp dẫn, được chơi, dược trải nghiệm. Với cách làm này trẻ lớp tôi rất thích thú tham gia hoạt động và nhận được sự nhất trí và ủng hộ cao của các bậc phụ huynh. 4.5. Biện pháp 5: Phụ huynh và giáo viên làm gương, làm mẫu- Giáo dục cảm xúc cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi Giáo dục cảm xúc cần được thực hiện thường xuyên, mọi lúc, mọi nơi, ở tất cả các thời điểm trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ ở trường mầm non hay ở nhà thì việc rèn luyện cảm xúc cần được thực hiện thường xuyên liên tục. Với những nội dung trải nghiệm giáo dục cảm xúc cho trẻ, cô giáo và phụ huynh lồng nghép giáo dục cảm xúc cho trẻ vào mọi hoạt động trong ngày để trẻ có nhiều cơ hội hình thành kỹ năng quản lý cảm xúc của bản thân. Ví Dụ: Khi ru trẻ ngủ phụ huynh kể cho trẻ nghe câu chuyện “Sự tích cây vú sữa”, qua câu chuyện đó giáo dục cảm xúc cho trẻ. Qua câu chuyện thấy được tình yêu thương con của người mẹ, muốn nhắc nhở chúng ta về công sinh thành, nuôi dưỡng, chăm sóc của bố mẹ. Cho dù có lúc bố mẹ la mắng các con thì cũng chỉ vì muốn các con thành người. Đừng vì vậy mà ghét bỏ hay giận dỗi bố mẹ. (Minh chứng 12: Hình ảnh bé biết nhường nhịn khi chơi) Việc đầu tiên của việc giáo dục cảm xúc cho trẻ là giúp trẻ cần hiểu và thường xuyên sử dụng những từ lên quan đến cảm xúc trong cuộc sống hàng ngày, hãy tạo cơ hội để trẻ được trải nghiệm và sử dụng những từ biểu dạt cảm xúc. Chia sẻ, trao đổi những cảm nhận của trẻ về những hoạt động hằng ngày diễn ra trong gia đình, và trong tự nhiên mà trẻ gặp. Đó là hãy sử dụng nhiều từ khen ngợi, biểu đạt cảm xúc tích cực trong cuộc sống. Ví dụ: Phụ huynh giao tiếp và trả lời những câu hỏi của trẻ với những trạng thái vui vẻ bằng từ ngữ diễn đạt cảm xúc vui mừng. Trao đổi, chia sẻ những cảm nhận cảm xúc hàng ngày của trẻ: Phụ huynh có thể hỏi trẻ các câu hỏi về cảm xúc của trẻ như: “Có vẻ như con đang rất vui,con hãy chia sẻ điều
17 làm con vui với mẹ được không?”, “Hình như là hôm nay con hơi buồn/ vì sao?”, “Hôm nay con cảm thấy thế nào?”… Qua những nội dung đó giúp trẻ nhận biết cảm xúc, trẻ thể hiện cảm xúc phù hợp với tình huống trong nội dung đưa ra, đó là cơ hội để trẻ được cảm nhận được thực hiện cảm xúc của tình huống và tự cá nhân trẻ đưa ra cảm nhận riêng của mình về cảm xúc vừa được thể hiện. Ở độ tuổi mầm non, khi nhận thức còn chưa được hình thành sắc nét, trẻ rất dễ bị ảnh hưởng và tiếp thu những thói xấu và tốt của mọi người xung quanh. Trẻ luôn dõi theo, quan sát những hành vi, cảm xúc của của người lớn, nhất là cô giáo và bố mẹ của trẻ. Nếu trẻ thấy cô giáo và bố mẹ thể hiện cảm xúc tích cực, theo thời gian trẻ sẽ học theo cách của cô và bố mẹ. Ngược lại trẻ thấy cô giáo và bố mẹ, la hét, giận dữ, … rất có nhiều khả năng trẻ học theo người lớn. Cách giúp trẻ kiểm soát cảm xúc hiệu quả nhất đó là chính cô giáo và bố mẹ hãy luôn làm gương cho trẻ. Thay vì lớn tiếng hãy dành thời gian để bình tĩnh kiềm chế sự tức giận (bằng cách hít thở sâu rồi thả lỏng cơ thể, uống 1 ngụm nước). Dần dần, tôi cũng đã kiềm chế khá tốt cảm xúc của mình trước mặt trẻ. Tôi luôn nhắc mình rằng trẻ sẽ học hỏi từ lời nói và hành động của tôi. Khi tôi hét to, trẻ sẽ học cách la hét. Khi tôi nói chuyện một cách vui vẻ, tôn trọng, trẻ sẽ học theo như vậy. Quá trình dạy trẻ cũng là quá trình tôi học tập và rèn luyện chính bản thân mình và tuyên truyền cùng phụ huynh để việc rèn luyện cảm xúc cho trẻ đảm bảo tính liên tục kể cả khi ở nhà hay ở trường. Đối với phụ huynh chơi cùng con đôi khi chỉ cần dành một chút thời gian với thật nhiều yêu thương, thêm một chút sự tập trung và kiên nhẫn, vậy là bố mẹ đã có thể trở thành những người bạn, người thầy của con, thấu hiểu con, và trên hết là cùng con vẽ nên những kí ức đẹp đẽ của tuổi ấu thơ, để tuổi thơ của con luôn lấp lánh thật nhiều niềm vui của những giây phút được chơi cùng bố mẹ. Khi trẻ hoàn thành nhiệm vụ học tập, hay một thử thách mà bố mẹ đặt ra, hãy nói “Con làm tốt lắm”, “Con thật khéo tay” để động viên trẻ hay tặng trẻ một món quà tinh thần để công nhận sự nỗ lực của trẻ. Điều đó sẽ giúp trẻ hào hứng, vui vẻ thể hiện các cảm xúc tích cực nhiều hơn. Khi trẻ chơi cùng anh chị hay bạn bè xảy ra mâu thuẫn, bố mẹ và cô giáo thay vì la hét, mắng mỏ hãy hướng dẫn trẻ cách kiểm soát được cảm xúc tiêu cực của mình. - Ví dụ: Khi trẻ bị anh chị tranh dành đồ chơi thay vì tức giận, mắng mỏ hãy giải thích cho trẻ hiểu: Thay bằng việc con tức giận, la hét, khóc nhè sẽ
18 khiến khuôn mặt con xấu xí hơn thì con hãy bình tĩnh, hít thở sâu, nghĩ về những việc tốt mà anh chị đã làm cho con, rồi cười thật tươi, sau đó con sẽ thấy thoải mái, vui vẻ khiến khuôn mặt con xinh đẹp hơn. Giáo dục trẻ biết nhường nhịn khi chơi. (Có hình ảnh minh họa số 16 ở phần minh chứng) Kết luận: Dạy trẻ biết kiềm chế cảm xúc không phải là một việc dễ dàng, thực tế thì công việc này còn khá khó khăn. Vì cảm xúc là một phạm trù khá trừu tượng và không có khuân mẫu nào cụ thể vì vậy việc giáo dục cảm xúc cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi, giáo viên và phụ huynh luôn thể hiện rõ những cử chỉ hành động đẹp, thể hiện những cảm xúc vui vẻ tích cực sẽ giúp trẻ noi theo từ đó dần hình thành những cảm xúc tích cực trong trẻ thường xuyên giúp các con tự tin, vui vẻ, mạnh dạn, hòa đồng hơn. 5. Kết quả sau khi thực hiện Qua quá trình thực hiện đề tài, cùng với kiến thức được trang bị, cũng như sau khi nghiên cứu tài liệu, trau dồi kinh nghiệm của bản thân, học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, sự hợp tác của giáo viên cùng lớp, sự ủng hộ nhiệt tình của các bậc phụ huynh, đã giúp việc giáo dục cảm xúc cho trẻ đạt được những kết quả sau: Đối với trẻ Sau khi áp dụng một số biện pháp “phối hợp với phu huynh giáo dục cảm xúc cho trẻ 3-4 tuổi sau thời gian nghỉ dịch” trẻ lớp C2, tôi thấy kết quả đạt được như sau: Trẻ đã mạnh dạn tự tin khi đến lớp, khi vui chơi khi tham gia các hoạt động, đã có thể thực hiện được một số kỹ năng tự bảo vệ bản thân. Đến cuối năm có khoảng hơn 80% trẻ đã có kỹ năng quản lý cảm xúc và thể hiện cảm xúc. Cụ thể: Trẻ kiên trì, nhẫn nại hoàn thành nhiệm vụ khi được giao: Đạt 89% Trẻ mạnh dạn, tự tin, thể hiện cảm xúc tích cực của bản thân: Đạt 95% Trẻ biết kiểm soát cảm xúc tiêu cực của bản thân: Đạt82% Trẻ có hành động ứng xử phù hợp với tình huống thực tế: Đạt89%. (Minh chứng 13: Bảng kết quả sau quá trình thực hiện đề tài) * Đối với giáo viên - Từ những cố gắng nghiên cứu tài liệu, tham khảo ý kiến bạn bè đồng nghiệp, học hỏi, chọn lọc, rút kinh nghiệm từ thực tiễn, sáng tạo, đồng thời được sự ủng hộ tích cực của ban giám hiệu nhà trường, sự đồng thuận hợp tác của ban đại diện phụ huynh lớp, đã giúp tôi có được một số kết quả bước đầu trong việc áp dụng sáng kiến: - Việc phối hợp thường xuyên, chủ động hơn giữa cô giáo và phụ huynh trong thời gian trẻ nghỉ dịch tại nhà là rất quan trọng giúp tôi nắm bắt kịp thời
19 tình hình sức khỏe, học tập vui chơi của trẻ. Từ đó đưa ra các giải pháp giúp phụ huynh phát huy tối đa những mặt tích cực của trẻ và hạn chế những tồn tài để khắc phục kịp thời. - Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh, tạo uy tín và sự tin tưởng đối với phụ huynh và đối với trẻ. * Đối với phụ huynh - Cha mẹ đã quan tâm việc học và chơi cùng trẻ thường xuyên hơn, nâng cao chất lượng tương tác với cô giáo hơn. - Có thái độ tán thưởng, khen ngợi kịp thời khi trẻ có những tiến bộ, tận dụng mọi tình huống thực tế để giáo dục cảm xúc cho trẻ. - Tạo điều kiện để con tham gia các hoạt động xã hội phù hợp với lứa tuổi. - Khuyến khích, động viên trẻ tham gia các hoạt động thể thao, trò chơi đơn giản tại nhà. - Nhiệt tình hưởng ứng các hoạt động của con, làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên vật liệu theo sự hướng dẫn của cô để dạy thêm trẻ tại nhà. Điều đó chứng minh rằng, những giải pháp mà tôi phối hợp với phụ huynh đã thành công, phù hợp với tình hình thực tế giúp trẻ nhận biết và chủ động thể hiện một số cảm xúc tích cực. 6. Bài học kinh nghiệm Sau khi áp dụng các giải pháp “Một số biện pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ 3-4 tuổi”tôi rút ra cho bản thân bài học như sau: Phải có sự đồng thuận cao và sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh. Bản thân cô giáo luôn gương mẫu cho trẻ noi theo, luôn có ý thức hướng dẫn và nhắc nhở trẻ kiên trì thực học tập tiếp thu kiến thức. Trên cơ sở đó giáo dục trẻ nhận biết những cảm xúc và giáo dục trẻ thường xuyên thể hiện cảm xúc tích cực vui vẻ. Giáo viên không ngừng tìm hiểu, học hỏi những vẫn đề liên quan đến giáo dục cảm xúc cho trẻ. Không chỉ học tập nghiên cứu về cách giáo dục cảm xúc cho trẻ mà còn đi sâu nghiên cứu các biện pháp phát triển toàn diện 5 lĩnh vực cho trẻ. Để từ đó đưa ra những giải pháp hay, khoa học giúp bản thân tôi có thêm nhiều kiến thức và thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn. Mỗi giáo viên cần không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, linh hoạt sáng tạo, tích cực tìm tòi để trang bị đầy đủ kiến thức chuyên môn để đáp ứng nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ trong thời đại mới. Cần xây dựng được kế hoạch cụ thể, chú trọng đến cơ sở vật chất thực hiện nghiêm túc chương trình giáo dục mầm non do bộ Giáo dục và Đào tạo quy định.
20 PHẦN III. KẾT LUẬN, KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận Là một giáo viên tôi nhận thức đúng đắn về vai trò và tầm quan trọng của công tác giáo dục trong việc cung cấp kiến thức và kỹ năng cho trẻ mầm non trong việc giáo dục phát triển cảm xúc cho trẻ. Chính vì vậy bản thân tôi và phụ huynh luôn là người làm gương cho trẻ, luôn có ý thức hướng dẫn và nhắc nhở trẻ về rèn luyện cảm xúc tích cực cho bản thân. Qua việc thực hiện áp dụng giải pháp trên tôi thấy bản thân, trẻ và phụ huynh đã nắm chắc về kiến thức, kỹ năng, tận dụng mọi tình huống thực tế trong cuộc sống để rèn luyện giáo dục cảm xúc cho trẻ thừ đó hoàn thiện và hình thành nhân cách cho trẻ đáp ứng được mọi thay đổi và yêu cầu đổi mới của xã hội. 2. Những khuyến nghị sau quá trình thực hiện đề tài * Đối với trường mầm non Bản thân tôi nhận thấy mình còn thiếu nhiều kinh nghiệm trong việc giáo dục cảm xúc cho trẻ, kính mong được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn cùng tập thể giáo viên nhà trường quan tâm giúp đỡ tôi nhiệt tình để tôi nâng cao nghiệp vụ chuyên môn của mình. Kính mong nhà trường luôn tạo điều kiện để tôi được tham gia các lớp tập huấn bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, các cuộc thi giáo viên dạy giỏi cấp trường, tạo điều kiện để được tham gia thêm nhiều lớp bồi dưỡng thường xuyên. Từ đó tôi học hỏi và tích lũy những kinh nghiệm để có những phương pháp dạy trẻ tối ưu nhất. * Đối với phòng Giáo dục và Đào tạo - Thường xuyên cập nhật để bồi dưỡng cho giáo viên về kiến thức và kỹ năng giao dục cảm xúc cho trẻ. - Bồi dưỡng cho giáo viên về công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng các bài học điện tử. - Cần tạo điều kiện cho giáo viên tham quan học tập ở các đơn vị bạn để trao đổi, học hỏi kinh nghiệm. - Hiệu trưởng nhà trường tham mưu với phòng giáo dục phổ biến các sáng kiến kinh nghiệm hay cho giáo viên cùng học tập. Tôi dành tâm huyết của mình với sự nỗ lực của bản thân và sự học hỏi của cấp trên và đồng nghiệp, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu ra đề tài này. Tôi rất mong các cấp lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp xem xét, góp ý cho bản kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn.