Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ 5-6 tuổi

Chia sẻ: Bobietbo | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

58
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm là ở lứa tuổi mẫu giáo lớn, kỹ năng giao tiếp của trẻ cần hoàn thiện hơn đề chuẩn bị cho môi trường mới đó là trường tiểu học, vì thế tôi muốn tìm ra một số biện pháp rèn luyện kỹ năng giao tiếp thông qua mọi hoạt động giúp cháu dễ dàng giao tiếp tốt . Qua hoạt động hàng ngày giúp trẻ phát triển về mọi mặt, và phương tiện của sự phát triển đó bắt đầu bằng giao tiếp của trẻ. Giao tiếp không thôi chưa đủ trẻ cần có kỹ năng trong giao tiếp,như thế mới phản ánh mặt giao tiếp của trẻ. Nội dung sáng kiến của tôi không quá khó mà lại cần thiết với trẻ, giúp trẻ sở hữu những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống hiện tại và tương lai, trước hết kỹ năng giao tiếp giúp giáo viên với trẻ, trẻ với trẻ có mối quan hệ gần gũi hơn, thuận lợi cho việc học của trẻ và việc dạy của cô.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ 5-6 tuổi

I. TÊN ĐỀ TÀI: Mét sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn kü n¨ng giao tiÕp cho trÎ 5-6 tuæi. II. MỞ ĐẦU: 1. Lí do chọn đề tài: ́ ơi moi ng Giao tiêp v ́ ̣ ươi la môt nghê thuât ma không phai ai cung năm băt ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉ ̃ ́ ́ được. Bât ky ai cung phai hoc điêu đo. Giao tiêp la môt hoat đông không thê thiêu ́ ̀ ̃ ̉ ̣ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ trong cuôc sông hăng ngay, nh ́ ̀ ̀ ờ co giao tiêp ma tâm lý ng ́ ́ ̀ ười được hình thành và phát triển. Đặc biệt, kỹ năng giao tiếp được coi là chìa khóa mở cánh cửa thành công cho mỗi con người. Để đem lại sự thành công lớn cho cuộc sống và hoạt động học tập, mỗi ngươi phai t ̀ ̉ ự tim hiêu, hoc hoi va rèn luy ̀ ̉ ̣ ̉ ̀ ện để hình thành kỹ năng giao tiếp . Đối với trẻ mầm non cũng vậy, giao tiếp có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển tâm sinh lý của trẻ. Viêc hinh thanh cac quan hê co nôi dung v ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ơí ngươi l ̀ ơn cho phep tre khăc phuc nh ́ ́ ̉ ́ ̣ ưng bât l ̃ ́ ợi cua hoan canh, loai bo va s ̉ ̀ ̉ ̣ ̉ ̀ ửa chưã được nhưng lêch lac do giao duc không đung va chiêm linh nh ̃ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̃ ưng tâm cao m ̃ ̀ ới ́ ̃ ực khac nhau cua đ trong cac linh v ́ ̉ ời sông tâm li t ́ ́ ừ tri giac, ngôn ng ́ ữ đên y th ́ ́ ức, nhân cach. Va nh ́ ̀ ưng đăc điêm giao tiêp gi ̃ ̣ ̉ ́ ữa người lơn va tre quyêt đinh toan bô ́ ̀ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ hưng thu cua tre đôi v ́ ́ ̉ ̉ ́ ới xung quanh, quan hê v ̣ ới ngươi khac va v ̀ ́ ̀ ơi ban thân minh ́ ̉ ̀ ́ ̣ quyêt đinh tre tr ̉ ở thanh ng ̀ ươi nh ̀ ư thê nao va nhân cach tre phat triên ra sao? Giáo ́ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̉ dục mầm non góp phần đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành các phẩm chất mới của con người Việt Nam trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước: Chủ động, thích ứng, sáng tạo, hợp tác. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời . Đặc biệt trẻ mẫu giáo lớn 56 tuổi cần hình thành được một số phẩm chất cần thiết như: Mạnh dạn, tự tin, tự lực, độc lập, sáng tạo, linh hoạt, tự giác, dễ hòa nhập, dễ chia sẻ, hình thành nếp sống văn minh, có hành vi ứng xử, giao tiếp theo quy tắc, chuẩn mực, phù hợp với lứa tuổi. Những nội dung này đều nằm trong chương trình giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Một trong những kỹ năng sống quan trọng đó là kỹ năng giao tiếp. Có thể nói đây là một kỹ năng vô cùng quan trọng trong việc chuẩn bị hành trang cho trẻ bước vào đời, chiếm lĩnh những tri thức về vạn vật xung quanh mình, về những mối quan hệ xã hội. Từ đó hình thành và giáo dục trẻ biết cách ứng xử với con người, biết cách giao tiếp chuẩn mực, hình thành các mối quan hệ hòa thuận giữa các trẻ với nhau, sự tôn trọng đối với người lớn.Như vậy, thấy rằng việc phát triển kỹ năng giao tiếp có vai trò rất lớn đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. 1
Trên thực tế, việc rèn luyện về kỹ năng giao tiếp thông qua hoạt động của trẻ mẫu giáo lớn 56 tuổi đã được tiến hành, tuy nhiên chưa thực sự có hiệu quả. Với nhưng ly do trên, tôi đã chon đê tai “ ̃ ́ ̣ ̀ ̀ Mét sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn kü n¨ng giao tiÕp cho trÎ 5-6 tuæi.” 2. Mục đích nghiên cứu: Ở lứa tuổi mẫu giáo lớn, kỹ năng giao tiếp của trẻ cần hoàn thiện hơn đề chuẩn bị cho môi trường mới đó là trường tiểu học, vì thế tôi muốn tìm ra một số biện pháp rèn luyện kỹ năng giao tiếp thông qua mọi hoạt động giúp cháu dễ dàng giao tiếp tốt . Qua hoạt động hàng ngày giúp trẻ phát triển về mọi mặt,và phương tiện của sự phát triển đó bắt đầu bằng giao tiếp của trẻ. Giao tiếp không thôi chưa đủ trẻ cần có kỹ năng trong giao tiếp,như thế mới phản ánh mặt giao tiếp của trẻ. Nội dung sáng kiến của tôi không quá khó mà lại cần thiết với trẻ,giúp trẻ sở hữu những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống hiện tại và tương lai,trước hết kỹ năng giao tiếp giúp giáo viên với trẻ, trẻ với trẻ có mối quan hệ gần gũi hơn, thuận lợi cho việc học của trẻ và việc dạy của cô. 3. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu là các cháu trong độ tuổi mẩu giáo lớn 56 tuổi (lớp A3) trường Mầm non Quyết Thắng TT Bến Quan năm học 2017 – 2018. 4. Phương pháp nghiên cứư: 4.1. Phân tích tổng hợp các tài liệu có liên quan đến thực tiễn và công tác giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ mầm non. 4.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: * Phương pháp điều tra: Điều tra về mức độ trẻ đạt được các nhóm kỹ năng giao tiếp. Tìm hiểu các biện pháp dạy kỹ năng giao tiếp cho trẻ đạt kết quả cao nhất. * Phương pháp quan sát: Quan sát các biểu hiện, hành vi, các kỹ năng của trẻ thông qua ngôn ngữ và hoạt động hàng ngày. * Phương pháp đàm thoại: Đàm thoại với các đồng nghiệp để trao đổi các kinh nghiệm hay trong dạy kỹ năng giao tiếp cho trẻ. Đàm thoại với phụ huynh để tìm hiểu đặc điểm của trẻ khi ở gia đình, trao đổi cách dạy kỹ năng giao tiếp cho trẻ để cùng phối hợp thực hiện. Đàm thoại trực tiếp với trẻ trong quá trình thực hiện các biện pháp giáo dục. * Phương pháp trực quan: Bao gồm phương pháp làm mẫu, làm gương… giúp trẻ quan sát và bắt chước thực hành thường xuyên những kỹ năng giao tiếp cần phát triển. * Phương pháp thực hành: Bao gồm các phương pháp trò chơi, giao việc, trải nghiệm. Những phương pháp này giúp trẻ bắt chước, tập thử và tích cực thực hành thường xuyên các kỹ năng giao tiếp mà giáo viên cần dạy trẻ. 2
* Phương pháp toán học: Xử lý những số liệu khảo sát, kết quả, mức độ đạt được, để rút ra kinh nghiệm hay cho vấn đề nghiên cứu. 5. Phạm vi nghiên cứu và kế hoạch nghiên cứu: Phạm vi nghiên cứu: đề tài chủ yếu là các hoạt động phát triển ngôn ngữ và thực hiện các hoạt động giáo dục ở lớp mẫu giáo lớn A3 tại trường mầm non Quyết Thắng TT Bến Quan. Kế hoạch nghiên cứu: bắt đầu từ tháng 9 năm 2017 đến tháng 4 năm 2018 Tháng 8: chọn và nghiên cứu lý luận của đề tài Tháng 8 9: Nghiên cứu thực trạng và giải pháp giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi ở lớp mẫu giáo lớn A3 tại trường mầm non Quyết Thắng TT Bến Quan. Từ tháng 9/2015 đến tháng 4/2016: Áp dụng các giải pháp đã nghiên cứu vào thực tiễn công tác chăm sóc giáo dục trẻ nhằm “giáo dục kỹ năng giao tiếp” cho trẻ. Tháng 4: Đánh giá, viết báo cáo II. NỘI DUNG: 1. Cơ sỡ lí luận: Giao tiếp là một hoạt động không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày, nhờ có giao tiếp mà tâm lý con người được hình thành và phát triển. Đặc biệt kỹ năng giao tiếp được coi là chìa khóa để mở cửa cho sự thành công của mỗi con người. Để mang lại sự thành công lớn trong cuộc sống và trong các hoạt động học tập, mỗi người phải tự tìm hiểu, học hỏi và rèn luyện để hình thành kỹ năng giao tiếp. Đối với trẻ mầm non cũng vậy, giao tiếp có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển tâm sinh lý của trẻ, đó là khâu đầu tiên hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới của chủ nghĩa xã hội. Hầu hết mọi người đều đồng ý rằng những năm đầu đời của trẻ là những năm quan trọng nhất cho sự phát triển toàn diện của đứa trẻ và ngôn ngữ cũng là một quá trình tâm lý diễn ra rất mạnh ở trẻ. Ở giai đoạn này trẻ học và nắm được tiếng mẹ đẻ của mình, do vậy mà phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ là rất quan trọng vì nó sẽ ảnh hưởng đến tư duy và quá trình học sau này. Ngay tõ khi bÐ chµo ®êi th× giao tiÕp ®· lµ mét kü n¨ng quan träng gióp trÎ tån t¹i vµ ph¸t triÓn, trÎ giao tiÕp qua ¸nh m¾t, qua c¸c cö ®éng cña tay ch©n vµ ®Æc biÖt lµ qua tiÕng khãc… Khi trÎ biÕt nãi th× trÎ b¾t ®Çu biÕt s÷ dông ng«n ng÷ ®Ó giao tiÕp, ®ång thêi víi kh¶ n¨ng béc lé c¶m xóc th«ng qua giao tiÕp phi ng«n ng÷ qua ¸nh m¾t víi nh÷ng nÐt mÆt víi c¸c dÊu hiÖu cña c¬ thÓ, nÕu ®îc ®¸p øng ®Çy ®ñ sÏ gióp cho bÐ h×nh thµnh sù tù tin vµo b¶n th©n cñng nh x©y dùng mèi quan hÖ qua l¹i víi mäi ngêi xung quanh. Kü n¨ng giao tiÕp cã mét vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn vÒ t©m sinh lý cho trÎ. Kh«ng cã mét sù lo 3
l¾ng vµ khã chÞu nµo lín h¬n lµ t×nh tr¹ng kh«ng hiÓu ®îc nhau. TrÎ kh«ng hiÓu ngêi lín muèn g× ë m×nh vµ ngêi lín cñng kh«ng hiÓu trÎ cÇn ®iÒu g× nÕu nh kh«ng x©y dùng ®îc mèi quan hÖ tèt th«ng qua nh÷ng kü n¨ng giao tiÕp hiÖu qu¶. V× thÕ kü n¨ng giao tiÕp ®îc xem lµ mét n¨ng lùc cÇn thiÕt cho trÎ më réng quan hÖ tõ trong gia ®×nh cho ®Õn ngoµi x· héi. 2. Thực trạng của việc thực hiện đề tài: Căn cứ Quyết định số 2150/QĐUBND ngày 08 tháng 8 năm 2017 của Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị về việc ban hành khung kế hoạch thời gian năm học 2017 2018 của giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên trên địa bàn tỉnh Quảng Trị; Căn cứ vào công văn hướng dẫn của Phòng Giáo dục và Đào tạo Vĩnh Linh về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục mầm non năm học 2017 2018; Xã hội ngày nay đã đem lại điều kiện thuận lợi để giáo dục trẻ những hành vi văn hóa nói chung và giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa nói riêng. Tuy nhiên để giải quyết vấn đề này cần có sự nỗ lực có mục đích của nhà trường, gia đình và xã hội. Là giáo viên đang phụ trách lớp 56 tuổi, nhận thức được tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp đối với việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1, tôi đã suy nghĩ làm thế nào để rèn cho trẻ 56 tuổi có kỹ năng giao tiếp tốt. Với thời đại công nghệ thông tin, trẻ được tiếp xúc với nhiều thiết bị giải trí hiện đại như: tivi internet, ipad, máy tính, điện thoại… Trẻ dường như không có cơ hội được trò chuyện với ông bà, cha mẹ… chính vì lí do đó đã làm cho trẻ mất tự tin, không mạnh mạnh giải quyết các vần đề khi gặp phải trong cuộc sống. Vậy làm thế nào để trẻ tham gia giao tiếp tốt với bạn bè và mọi người xung quanh? Để trả lời câu hỏi này, tôi đã áp dụng các biện pháp, hình thức, tổ chức các hoạt động giúp trẻ lớp tôi có cơ hội được thể hiện sự mạnh dạn tự tin khi giao tiếp với cô giáo, bạn bè và mọi người xung quanh. Chính vì vậy, tôi đã lựa chọn đề tài : Mét sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn kü n¨ng giao tiÕp cho trÎ 5-6 tuæi. Khi nghiên cứu đề tài này tôi cũng gặp một số thuận lợi và khó khăn như sau: 2.1. Thuận lợi: - B¶n th©n cã tr×nh ®é chuÈn, sím ®îc tiÕp cËn víi ch¬ng tr×nh mÇm non míi, ®îc tham gia ®Çy ®ñ c¸c líp tËp huÊn vÒ kiÕn thøc ch¨m sãc- gi¸o dôc trÎ - Bản th©n đã trải qua 10 năm kinh nghiệm thực tế ( trong đã cã 2 năm trực tiếp tham gia dạy lớp MGL ). - Được dù giê một số tiết mẫu của trường, của huyÖn nªn cũng ®· học tập được một số kinh nghiệm trong phương ph¸p ph¸t triÓn kü n¨ng cho trÎ - Được sự chỉ đạo s¸t sao về chuyªn m«n của BGH nhµ trêng, cña phßng gi¸o dục. Ban gi¸m hiÖu nhµ trêng lu«n quan t©m tạo điÒu kiện về cơ sở vật 4
chất, ®å dïng ®å ch¬i d¹y häc, ®éng viªn sù s¸ng t¹o cña gi¸o viªn, khÝch lÖ chÞ em øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo c¸c ho¹t ®éng CS-GD trÎ. - PhÇn lín phô huynh ®Òu nhiÖt t×nh ñng hé khi gi¸o viªn tuyªn truyÒn vËn ®éng phèi hîp trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kü n¨ng giao tiÕp cho trÎ ë gia ®×nh 2.2 Khã khăn: - Ng«n ng÷ lµ c«ng cô giao tiÕp quan träng nhÊt, trong khi ®ã mét sè trÎ ng«n ng÷ ph¸t triÓn cha hoµn thiÖn, cã sù khiếm khuyết về thể chất và tinh thần. - Mét sè trÎ ph¶i sèng trong m«i trêng gia ®×nh th« læ, kh«ng gÇn gñi trÎ. Mét sè trÎ kh¸c th× ®îc ®¸p øng qu¸ ®Çy ®ñ vÒ nhu cÇu mµ trÎ cÇn - ChÕ ®é sinh ho¹t mét ngµy cña trÎ diÓn ra thêng xuyªn, liªn tôc, ®Ó b¸m s¸t vµo c¸c ho¹t ®éng trªn th× gi¸o viªn cã Ýt thêi gian båi dìng nh÷ng trÎ h¹n chÕ vÒ kü n¨ng giao tiÕp. Số trẻ trong lớp vẫn chưa đồng đều về chất lượng, số Ýt ch¸u cßn nhót nh¸t trong khi ph¸t biÓu ý kiÕn của m×nh. 2.3. Kết quả khảo sát ban đầu: Ngay tõ ®Çu n¨m häc, t«i ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t trÎ th«ng qua c¸c bµi tËp ®Ó tõ ®ã gi¸o viªn ®¸nh gi¸ vµ cã sù t¸c ®éng ®óng ®èi víi tõng trÎ trong lớp mẩu giáo lớn 56 tuổi (lớp A3) trường Mầm non Quyết Thắng TT Bến Quan năm học 2017 – 2018. Tổng số trẻ 27 Tỷ lệ % Ng«n ng÷ trÎ ph¸t triÓn tèt 20 74,0 TrÎ m¹nh d¹n tù tin 17 62,9 TrÎ tÝch cùc tham gia ch¬i víi c¸c 20 74,0 b¹n TrÎ kÓ chuyÖn s¸ng t¹o qua tranh 12 44,4 Qua khảo s¸t ban đầu như trªn, t«i thấy c¸c yÕu tè gióp trÎ ph¸t triÓn kü n¨ng giao tiÕp chưa cao lµ điều t«i cần phải suy nghĩ lµm thế nµo để ph¸t triÓn kü n¨ng giao tiÕp cho trẻ đạt hiệu quả cao vµ tạo cho trẻ học một c¸ch thoải m¸i, tự tin, kh«ng gã bã, trẻ lu«n hứng thó trong giờ học.Tôi xin được trao đổi cùng các bạn đồng nghiệp một số kinh nghiệm mà tôi cho là tâm đắc với đề tài : “Mét sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn kü n¨ng giao tiÕp cho trÎ 5-6 tuæi. ” 3. Các giải pháp,biện pháp: 3.1. Tạo môi trường giao tiếp và giúp cho trẻ có cảm giác thoải mái, có nhu cầu giao tiếp bằng lời. 5
Có nghĩa là trong tất cả mọi hoạt động của trẻ, mỗi giáo viên luôn phải dùng nhiều trò chơi, câu đố để kích thích trẻ tham gia, qua đó giúp trẻ được tự nhiên hơn. Ví dụ: Trong lớp,Hoài Thương là trẻ rất ít nói, nhút nhát.Vì thế mà tôi thường cho bé chơi cùng một nhóm trẻ mạnh dạn hơn. Trong giờ chơi, tôi cho bé chơi trò chơi “Đoán tên bạn”.Ví dụ: Cô đang nghĩ về một bạn mặc quần xanh l¸ c©y, áo thun đen có in hình con cọp và nói với trẻ: “Hoài Thương ơi! cô đang nghĩ về bạn nào vậy? Tại sao con biết?” Trẻ sẽ nói ng ay tên bạn đó và vì sao trẻ lại đoan ́ được. 3.2. Ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ. Ng«n ng÷ ®îc xem lµ c«ng cô chÝnh trong viÖc giao tiÕp, ngôn ngữ là cái riêng của mỗi người. Khi trÎ b¾t ®Çu häc nãi ng«n ng÷ cña trÎ ph¸t triÓn rÊt nhanh, cho ®Õn khi trÎ 5 tuæi th× ng«n ng÷ cña trÎ hoµn thiÖn, trÎ cã ®ñ vèn tõ (kho¶ng 2000 tõ ) ®Ó trÎ s÷ dông trong cuéc sèng hµng ngµy. ViÖc gióp trÎ ph¸t triÓn kh¶ n¨ng ng«n ng÷ th«ng qua viÖc trß chuyÖn víi trÎ, cho trÎ ch¬i nh÷ng trß ch¬i ph¸t triÓn ng«n ng÷, ®äc s¸ch hay kÓ chuyÖn cho trÎ nghe lµ nh÷ng ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó gióp trÎ ®¹t ®îc sù giao tiÕp tèt nhÊt. Tuy nhiªn chóng ta kh«ng nªn nãi qu¸ nhiÒu víi trÎ, c« gi¸o thêng xuyªn nãi nh÷ng c©u dµi vµ tr¶ lêi lu«n thay cho trÎ khiÕn trÎ chØ biÕt gËt gï, l¹i lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra sù thô ®éng hay chËm nãi cho trÎ. Bªn c¹nh ®ã c« gi¸o ph¶i biÕt ng«n ng÷ cña trÎ được phát triển rất tự nhiên, do đó mà trẻ khi giao tiếp sẽ có lúc nói sai, chúng ta không nên sửa sai hoặc la rầy, vì sẽ tạo cho trẻ cảm giác không tự tin, sợ nói. 6
Muốn giúp trẻ sửa lỗi khi nói thì ta nên thông qua trò chơi sắm vai để dạy trẻ như: Trò chơi bán hµng, bác sĩ và gia đình…Qua đó sẽ giúp trẻ nói theo mẫu của cô và của bạn. 3.3. Để cho trẻ có cảm giác thoải mái tự nhiên Chúng ta không nên dùng ngôn ngữ sai khiến sẽ l µm cho trÎ cã c¶m gi¸c bÞ b¾t buéc, mµ ta chØ dïng ng«n ng÷ ®Ò nghÞ, vç vÒ trÎ Ví dụ: Muèn cho trÎ cÊt ®å ch¬i, c« nãi: “Cô muốn các con cất đồ chơi lên kệ rồi ta ra ngoài cùng chơi.” Không nên dùng câu: “Cất hết đồ chơi đi” 7
Trong tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng c« tæ chøc cho trÎ, gi¸o viªn nªn ®ãng vai trß kÝch thÝch gîi më ®Ó trÎ ®îc bµy tá ý kiÕn riªng cña m×nh tríc mäi t×nh huèng, kh«ng nªn buéc trÎ ph¶i thùc hiÖn theo kÕ ho¹ch mµ c« ®· ®Ò ra tõ tríc. VÝ dô: Trong c©u chuyÖn “Hai anh em”, con thÝch nh©n vËt nµo? V× sao?. Hay c« hái trÎ: “Trong gia ®×nh con, con yªu ai nhÊt? ”… 3.4. S÷ dông rèi, s¸ch, truyÖn ®Ó kÝch thÝch trÎ giao tiÕp: Để cho trẻ có cảm xúc mạnh, có nhu cầu về giao tiếp thì việc dùng rối là cần thiết, vì trẻ ở lứa tuổi này rất thích được nói chuyện với những con rối và đặc biệt là những con vật rất gần gũi với trẻ. Ví dụ: Trong lớp có bé Trang rất ít nói, nhưng khi cô đưa ra rối ra để hỏi: “Trang đang làm gì vậy? Nhà bạn có ai? Nói cho thỏ bông nghe đi!” Thì bé Trang đã trả lêi ngay. Nh chóng ta ®· biÕt cã một số trẻ trước tuổi đi học đã có khả năng tự tập đọc, quá trình này gọi là quá trình tự tập đọc của trẻ. Nhưng từ đâu mà trẻ lại có quá trình này? Đó là quá trình được bắt nguồn từ việc người lớn đọc, nói cho trẻ nghe thông qua các sách truyện, bảng hiệu, ấn phẩm… Ví dụ: Khi đi ngang qua một bảng hiệu Hµ hỏi mẹ: “Cái gì trên đó vậy mẹ?” Mẹ nói đó là bảng “Hiệu uốn tóc”. Hôm sau đi đến đó Lan chỉ vào bảnh hiệu và nói: “ Hiệu uốn tóc”. Từ đây ta có thể nhận thấy rằng việc là quá trình gồm: nghe, nói, đọc ,viết là một thể không tách rời và được bắt đầu từ khi trẻ mới sinh ra. Do đó mà việc sử dụng tranh ảnh, sách, truyện, bảng hiệu , ấn phẩm…cũng có ý nghĩa lớn đối với việc phát triển kỹ năng giao tiếp ở trẻ. Khi trẻ được cô, cha mẹ đọc cho nghe, trẻ 8
bắt đầu lĩnh hội ý tưởng rằng đọc sách là một điều quan trọng mà mọi người xung quanh thích làm, từ đó kích thích sự háo hức, tò mò nơi trẻ. Khi trẻ được người lớn, cô giáo đọc, cho xem tranh, giải thích từ, trẻ sẽ thấm được ngôn ngữ các nhân vật trong truyện: nói như thế nào? hành động ra sao? Trẻ sẽ bắt chước, vì tuổi của trẻ là tuổi bắt chước rất nhanh. Tuy nhiên không phải loại sách nào cũng nên cho trẻ xem, đọc cho trẻ nghe được,mà phải có sự chọn. Ví dụ: Sách dùng cho trẻ phải có hình ảnh, chữ to, màu s¾c sặc sỡ, sinh động, ngôn ngữ thể hiện sự việc gần gũi với trẻ. Ngoài ra để cho việc dùng sách truyện có tác dụng phát triển tốt khả năng giao tiếp của trẻ, mỗi người giáo viên phải thu hút đựoc sự chú ý của trẻ bằng giọng kể, đọc sinh động, hấp dẫn, thể hiện được các giọng khác nhau của các nhân vật. Trẻ sẽ thích thú hơn nếu chúng cũng đựoc tham gia vào câu chuyện. Ví dụ: Đóng vai nhân vật, nhắc lời thoại, vẽ tranh minh họa cho nhân vật cô vừa kể, đọc. Phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ thật cần thiết, nhưng đòi hỏi cô giáo phải luôn gần gũi trẻ, hiểu trẻ, tạo mọi cơ hội để trẻ được nói thật thoải mái ở mọi nơi, vì chỉ khi nào trẻ sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ lưu loát thì trẻ mới có cơ hội phát triển toàn diện. 3. 5. B¶o vÖ c¸c c«ng cô giao tiÕp cho trÎ: + B¶o vÖ m¾t: M¾t lµ c¬ quan tiÕp nhËn c¸c th«ng tin tõ bªn ngoµi, v× vËy gi¸o viªn cÇn tuyªn truyÒn phèi hîp víi phô huynhb¶o vÖ m¾t cho trÎ, kh«ng cho trÎ tiÕp xóc nhiÒu vµ l©u víi nh÷ng nguån ¸nh s¸ng chãi chang. §Æc biÖt 9
lµ víi mµn h×nh vi Ýnh vµ tivi sÏ g©y ra nh÷ng t¸c ®éng xÊu c¶ vÒ thÞ lùc lÉn sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña trÎ + B¶o vÖ tai: Tai cñng lµ c¬ quan cÇn thiÕt gióp trÎ nhËn ra c¸c th«ng tin, tiÕp nhËn ý nghÜa cña tõ ng÷ ®Ó h×nh thannhf ng«n ng÷, nÕu trÎ ph¶i sèng mét m«i trêng qu¸ yªn lÆng, kh«ng cã tiÕng nãi cña nh÷ng ngê xung quanh hay ngîc l¹i qu¸ ån µo, hæn ®én víi nhiÒu t¹p ©m, trÎ cñng kh«ng thÓ ph¸t triÓn ng«n ng÷ b»ng lêi nãi cña m×nh. 3.6. C¸c hµnh vi øng x÷ thÝch hîp: Ngay tõ ®Çu n¨m häc, gi¸o viªn cÇn ph¶i x©y dùng nÒ nÕp ý thøc tèt cho trÎ. Gi¸o dôc cho trÎ cÇn ph¶i biÕt nh÷ng h¹n chÕ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian, trong líp cã nh÷ng chæ kh«ng thÓ ch¬i ®ïa nhng cã nh÷ng chæ th× ®îc ch¬i tù do. Tæ chøc häc tËp ¨n uèng vui ch¬i cÇn ph¶i thùc hiÖn nghiªm tóc chÕ ®é sinh ho¹t trong mét ngµy cho trÎ. Tõ ®ã trÎ cã thÓ biÕt ®îc c¸i g× x¶y ra tríc, c¸i g× sÏ ®Õn ®Ó cã ®îc nh÷ng chuÈn bÞ vµ ®¸p øng thÝch hîp §èi víi c« gi¸o cÇn tËp cho trÎ nh÷ng lêi nãi lÔ phÐp vµ tù nhiªn, kh«ng qu¸ dµi dßng vµ h×nh thøc nhng cñng kh«ng ®îc phÐp nãi céc lèc. §iÒu nµy trÎ häc ®îc mét c¸ch hiÖu qu¶ th«ng qua c¸ch giao tiÕp øng x÷ cña c« gi¸o víi trÎ. Thêng xuyªn ph¶i d¹y trÎ biÕt nãi lêi “C¶m ¬n” “Xin lçi”. VÝ dô: TrÎ nhÆt ®îc ngßi bót cña c« lµm r¬i ë s©n, ®em vµo líp ®a cho c«. C« cÇm lÊy bót vµ nãi víi trÎ: “C« c¶m ¬n con. Con giái l¾m!” Kü n¨ng giao tiÕp lµ mét trong nh÷ng kü n¨ng thùc hµnh. Nh÷ng lêi d¹y dç s¸o rçng kh«ng ®em l¹i ®em l¹i kÕt qu¶ tèt mµ cßn ph¶n t¸c dông. Khi trÎ ®îc chøng kiÕn nh÷ng c¶nh: Nãi vËy mµ kh«ng lµm vËy. V× ch¾c ch¾n trÎ sÏ nh×n vµo hµnh ®éng cña c« gi¸o h¬n lµ nghe theo nh÷ng g× c« gi¸o d¹y. 10
Chóng ta h¶y gi¸o dôc trÎ b»ng c¶ tÊm lßng vµ sù trung thùc, víi trÎ chóng ta nªn tr¸nh hay h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng c©u nãi bãng giã, nh÷ng c©u cã ý nghÜa Èn dô ngîc l¹i. VÝ dô: NÕu chóng ta kh«ng muèn trÎ ch¹y lung tung khi ®i d¹o ë s©n tr êng th× h¶y nãi th¼ng cho trÎ biÕt: “C« kh«ng muèn c¸c con ph¶i ®i theo hµng, kh«ng ®îc ch¹y lung tung” Chø kh«ng nªn nãi: “õ, cã giái c¸c con cø ch¹y lung lung ®i”, trÎ sÏ hoang mang tríc th¸i ®é cña c« lóc ®ã vµ sÏ dÇn dÇn kh«ng muèi giao tiÕp víi c« gi¸o n÷a v× trÎ kh«ng hiÓu lµ c« muèn g×. Ngoµi ra víi trÎ 5-6 tuæi th× ph¹m vi giao tiÕp cßn rÊt h¹n chÕ cñng nh ®¬n gi¶n, th«ng th- êng trÎ chØ tiÕp xóc víi b¹n trong líp, c« gi¸o vµ nh÷ng ngêi th©n trong gia ®×nh vµ nÕu cã ngêi l¹ th× cñng cã c« gi¸o hay bè mÑ ë bªn c¹nh ®Ó “®ì ®ßn”, v× thÕ cñng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i d¹y trÎ qu¸ nhiÒu thø. Nhng mét trong nh÷ng ®iÒu trÎ cÇn ph¶i häc vµ nhËn biÕt mét c¸ch ®Çy ®ñ, ®ã lµ tÝnh t«n träng. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn qua c¸c khÝa c¹nh sau: - BiÕt nãi lêi xin lçi, biÕt nãi lêi c¶m ¬n. - Kh«ng cíp lêi, kh«ng nãi leo khi ngêi kh¸c nãi - Kh«ng tù tiÖn lÊy vµ s÷ dông ®å dïng cña ngêi kh¸c C¶ ba khÝa c¹nh trªn sÏ ®îc trÎ häc rÊt tèt qua sù lµm g¬ng cña c« gi¸o hay bè mÑ ë gia ®×nh, khi chóng ta biÕt c¶m ¬n vµ xin lçi nh÷ng ngêi xunh quanh, kh«ng tù tiÖn lÊy ®å dïng c¸ nh©n cña trÎ nµy ®Ó s÷ dông cho trÎ kh¸cth× viÖc chóng ta d¹y nh÷ng ng«n ng÷ giao tiÕp rÊt dÔ dµng. 4. Kết quả: Với đề tài “ “ Mét sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn kü n¨ng giao tiÕp cho trÎ 5-6 tuæi” được thực hiện trong lớp mẩu giáo lớn 56 tuổi(A3) trường mầm non Quyết Thắng TT Bến Quan được bắt đầu từ năm học 2017 2018, các giải pháp đã thực sự phát huy tác dụng và đạt hiệu quả khả quan, đã làm thay đổi về nhận thức, hành vi của giáo viên trong giảng dạy, dạy và học đã có chuyển biến rõ rệt; chất lượng giáo dục toàn diện đối với trẻ được nâng cao; Với sự quyết tâm lớn của bản thân, sự đồng thuận và nỗ lực sự hỗ trợ tích cực của phụ huynh học sinh; cùng với một số biện pháp thiết thực, phù hợp với đặc điểm tình hình của trẻ; áp dụng đề tài “ Mét sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn kü n¨ng giao tiÕp cho trÎ 5-6 tuæi” của tôi đã thu được những kết quả tốt đẹp. Xin nêu vài số liệu cụ thể như sau: 4.1. Kết quả trên trẻ: Các bé đã mạnh dạn tự tin hơn khi trò chuyện, tự tin đứng trước nhiều người biểu diễn văn nghệ, đã biết chú ý lắng nghe người khác nói và biết chờ đến lượt mình nói khi trò chuyện, biết quan tâm, hỏi han một cách thân mật với bạn ,đã giảm phần nào nói ngọng, đã có thêm vốn từ, hiểu và biết cách trả lời câu hỏi của cô. Bớt trầm tính, ít giao tiếp với bạn, các bé đã dễ dàng bắt chuyện với nhau tạo sự gần gũi. 11
Chất lượng giáo dục trẻ: Tổng số trẻ 27 Tỷ lệ % Ng«n ng÷ trÎ ph¸t triÓn tèt 25 92,5 TrÎ m¹nh d¹n tù tin 23 85,1 TrÎ tÝch cùc tham gia ch¬i víi c¸c 25 92,5 b¹n TrÎ kÓ chuyÖn s¸ng t¹o qua tranh 22 81,4 Nhìn vào các bảng trên ta thấy số chất lượng giáo dục trẻ đầu và cuối năm có sự khác biệt rõ ràng giữa số liệu đầu năm và cuối năm. Mức độ đạt được cuối năm so với đầu năm cao hơn nhiều. Điều này chứng tỏ các biện pháp đưa ra có tác dụng rất lớn trong việc nâng cao chất lượng trẻ của trường mầm non chúng tôi. 4.2. Về giáo viên: Là người hướng dẫn trẻ khi áp dụng biện pháp vào kế hoạch giảng dạy tôi cảm thấy mình yêu trẻ hơn, hiểu hơn về tâm sinh lý phát triển của trẻ, có hứng thú dạy, không khí giờ chơi vui tươi, nhẹ nhàng hơn và mục đích yêu cầu cũng như tổ chức hoạt động của tôi đạt được hiệu quả đáng kể. 4 3. Kết quả từ phía các bậc cha mẹ: Xuất phát từ những hoạt động và kết quả đã đạt được trong thời gian qua, các bậc phụ huynh đã thay đổi tư tưởng, cách nhìn nhận của cha mẹ trẻ đối với bậc học vì vậy các bậc phụ huynh đã thể hiện bằng hành động cụ thể: Luôn coi trọng trẻ và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục trẻ ở lớp. Có rất nhiều phụ huynh tâm đắc bởi khi về nhà họ vừa được chơi với con tạo không khí vui tươi cho gia đình và con họ lại còn được rèn kỹ năng nói, phát âm, rèn cả trí nhớ, nhất là các cháu đã mạnh dạn, tự chủ hơn về mọi việc. Cha mẹ cảm thấy tâm đắc với thành công của trẻ, tin tưởng vào kết quả giáo dục của nhà trường, chia sẻ những khó khăn của cô giáo, cung cấp vật liệu, phụ giúp giáo viên trang trí lớp, làm đồ dùng, đồ chơi. C. KẾT LUẬN, ĐỀ XUẤT 1. Kết luận: Giao tiếp có ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện của trẻ. Trước hết giao tiếp được coi là khả năng tốt nhất để phát triển toàn diện. Giao tiếp ở trẻ mầm non nói trên được thực hiện thông qua giờ hoạt động chính ở lớp và được tích hợp vào một số hoạt động khác trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Từ những vốn kinh nghiệm tích luỹ ấy, tôi đã áp dụng và có hiệu quả ở lớp mình nhằm hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, hài hoà, đó là sự phát triển về thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ và thể lực trong mối quan 12
hệ chặt chẽ với nhau. Góp phần đào tạo thế hệ trẻ thành những con người phát triển toàn diện, vì trẻ em hôm nay là thế giới của ngày mai. 2. Ý kiến đề xuất: Đó là những kinh nghiệm tôi đã áp dụng trực tiếp vào lớp mình. Nhưng bản thân cần phải nổ lực và học hỏi nhiều hơn nữa.Bản thân tôi đề nghị: Để nâng cáo chất lượng giảng dạy và học tập tôi xin đề nghị nhà trường, phòng Giáo dục – Đào tạo tổ chức nhiều hơn nữa về các tiết dạy lồng ghép giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ. Để tôi được giao lưu học hỏi kinh nghiệm từ chị em đồng nghiệp trong trường và các trường bạn. Thường xuyên tổ chức kỷ niệm các ngày hội, ngày lễ cho trẻ có cơ hội được tham gia để trẻ được giao lưu học hỏi. Trên đây, là đề tài “Mét sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn kü n¨ng giao tiÕp cho trÎ 5- 6 tuæi. ” đã thực hiện tại trường mầm non Quyết Thắng TT Bến Quan trong năm học 2017 2018. Mặc dù đã có nhiều cố gắng nỗ lực và đạt được kết quả bước đầu; song chắc chắn sẽ còn những thiếu sót, hạn chế. Rất mong ý kiến tham gia của bạn bè đồng nghiệp và cấp trên . Tôi xin trân trọng cám ơn! Tôi xin cam đoan sáng kiến kinh nghiệm này là do bản thân tôi viết không sao chép của ai. Bến Quan, ngày 15 tháng 4 năm 2018 XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ NGƯỜI VIẾT Hoàng Thị Hồng Đỗ Thị Như Trang 13
MỤC LỤC TT NỘI DUNG TRANG I. TÊN ĐỀ TÀI. 1 II. MỞ ĐẦU. 1 1. Lí do chọn đề tài. 1 2. Mục đích nghiên cứu. 1 3. Đối tượng nghiên cứu. 2 4. Phương pháp nghiên cứư. 2 5. Phạm vi nghiên cứu và kế hoạch nghiên cứu. 2 II. NỘI DUNG. 3 1. Cơ sỡ lí luận. 3 2. Thực trạng của việc thực hiện đề tài: 3 2.1 Thuận lợi. 4 . 4 Khã khăn. 2.2 4 Kết quả khảo sát ban đầu. 2.3 . 3. Các giải pháp,biện pháp. 5 14
4. Kết quả: 10 4.1 Kết quả trên trẻ. 10 . Về giáo viên. 11 4.2 Kết quả từ phía các bậc cha mẹ 11 4 3. C. KẾT LUẬN, ĐỀ XUẤT 11 1. Kết luận 11 2. Ý kiến đề xuất 11 15