Sáng kiến kinh nghiệm: Một số giải pháp chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh tại trường Tiểu học Bình Minh, Tĩnh Gia, Thanh Hóa

Chia sẻ: Mai Huy Dũng | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

89
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nghiên cứu một số biện pháp chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh tại trường Tiểu học Bình Minh, nhằm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường phát triển một cách toàn diện, trang bị cho các em có vốn sống cần thiết để các em có kỹ năng sống học tập và rèn luyện tốt hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Một số giải pháp chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh tại trường Tiểu học Bình Minh, Tĩnh Gia, Thanh Hóa

MỤC LỤC TT NỘI DUNG TRANG 1 Mục lục 1 2 Mở đầu 2 3 Lý do chọn đề tài 2 4 Mục đích nghiên cứu 2 5 Đối tượng nghiên cứu 2 6 Phương pháp nghiên cứu 2 7 Những điểm mới của sáng kiến 3 8 Nội dung 3 9 Cơ sở lý luận 3 10 Thực trạng của việc nghiên cứu 34 11 Giải pháp và tổ chức thực hiện 416 12 Hiệu quả của sáng kiến 16 13 Kết luận, kiến nghị 1720 14 Tài liệu tham khảo 21 1. MỞ ĐẦU 1.1 Lý do chọn đề tài: 1
Điều II luật phổ cập Giáo dục đã nêu: “ Giáo dục Tiểu học là bậc học nền tảng của hệ thống Giáo dục Quốc dân…” Tiểu học, là bậc học đầu tiên của hệ thống Giáo dục, bậc học đào tạo những cơ sở ban đầu cơ bản và bền vững cho trẻ tiếp tục học lên bậc học trên, giúp trẻ hình thành những cơ sở ban đầu, những đường nét cơ bản của nhân cách. Do vậy, giáo dục ở bậc Tiểu học có tính chất đặc biệt, có bản sắc riêng, với tính sư phạm đặc trưng. Trong thực tế, học sinh Tiểu học đến trường được thầy cô giáo nhồi nhét kiến thức nhiều hơn là giáo dục kỹ năng cuộc sống cho học sinh. Đại đa số học sinh có kỹ năng sống quá sơ giản. Chính vì vậy, Bộ Giáo dục và Đào tạo rất quan tâm và chính thức đưa giáo dục kỹ năng sống vào dạy lồng ghép vào các môn học trong các nhà trường. Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là rất cần thiết, giúp các em rèn luyện hành vi có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng đồng và Tổ quốc; giúp các em có khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với gia đình, bạn bè và mọi người, sống tích cực, chủ động, an toàn, hài hoà và lành mạnh. Vậy, làm thế nào để chúng ta giáo dục kỹ năng sống cho học sinh? tôi nghĩ có nhiều biện pháp, nhiều cách thức để thực hiện việc này. Đứng trước đường hướng chỉ đạo của ngành và thực hiện theo tinh thần chỉ đạo, căn cứ vào tình hình thực tế của nhà trường nên bản thân mạnh dạn đưa ra “Một số giải pháp chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh tại trường Tiểu học Bình Minh Tĩnh Gia Thanh Hóa” qua 2 năm thực hiện nghiên cứu, đã mang lại kết quả rất đáng khích lệ, nên muốn chia sẻ cùng với anh, chị em đồng nghiệp. 1.2. Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu một số biện pháp chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh tại trường Tiểu học Bình Minh, nhằm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường phát triển một cách toàn diện, trang bị cho các em có vốn sống cần thiết để các em có kỹ năng sống học tập và rèn luyện tốt hơn. 1.3. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh khối 1 đến khối 5 của nhà trường qua 2 năm học 20152016; 20162017. 1.4. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp quan sát Phương pháp điều tra, kiểm tra, đánh giá Phương pháp đàm thoại Phương pháp phân tích Phương pháp tổng hợp 1.5. Những điểm mới của sáng kiến: 2
Trong hai năm nghiên cứu sáng kiến “Một số biện pháp chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh tại trường Tiểu học Bình Minh Tĩnh Gia Thanh Hóa” đã mang lại kết quả rất đáng khích lệ. Điểm mới của sáng kiến là bản thân mạnh dạn đưa ra các biện pháp thiết thực, thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả cao. đặc biệt là biện pháp chỉ đạo bồi dưỡng cho giáo viên giáo dục cho học sinh biết phòng tránh xâm hại tình dục ở trẻ, biết phòng tránh tai nạn đuối nước và phối hợp với phụ huynh học sinh, các tổ chức đoàn thể trong và ngoài nhà trường để đưa các biện pháp giáo dục kỹ năng cho học sinh một cánh tích. 2. NỘI DUNG 2.1.Cơ sở lý luận: Ngày 22 tháng 7 năm 2008, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có chỉ thị sô 40/2008/CTBGDĐT về việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường phố thông giai đoạn 2008 2013, Căn cứ vào nhiệm vụ của ngành trong các năm học 20152016; năm học 20162017 và căn cứ vào tình hình thực tế của trường Tiểu học Bình Minh trong đó có nội dung rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh . “Giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh thông qua các môn học, hoạt động giáo dục và xây dựng quy tắc ứng xử văn hoá. Nhà trường chủ động phối hợp với gia đình và cộng đồng cung tham gia chăm soc giáo d ̀ ́ ục đạo đức và kĩ năng sống cho học sinh. Thực hiện Chỉ thị 1537/CTBGDĐT ngày 05/5/2014 của Bộ GD&ĐT về tăng cường và nâng cao hiệu quả một số hoạt động giáo dục cho học sinh, sinh viên trong các cơ sở giáo dục, đào tạo; Thông tư số 04/2014/TTBGDĐT ngày 28/02/2014 ban hành quy định về quản lí hoạt động giáo dục kĩ năng sống và hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa; Thông tư số 17/2014/TTBGDĐT ngày 14/3/2014 Quy định về hoạt động chữ thập đỏ trong trường học; Công văn số 1490/SGDĐTGDTH ngày 11/8/2015 về việc Hướng dẫn tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở tiểu học” Trích Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2016 2017 của cấp Tiểu học của Phòng GD & ĐT Tĩnh Gia. Để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn nhân lực, phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, Giáo dục phổ thông đã và đang được đổi mới mạnh mẽ theo 4 trụ cột của giáo dục ở thế kỷ XXI mà thực chất là cách tiếp cận kỹ năng sống đó là: Học để hiểu biết, học để làm, học để ngày mai lập nghiệp. 2.2 Thực trạng ở trường Tiểu học Bình Minh a. Thuận lợi: Trường Tiểu học Bình Minh đóng chân trên địa bàn Thôn Yên Cầu xã Bình Minh. Nhà trường được sự quan tâm của cấp ủy Đảng chính quyền, đang dần đầu tư về cơ sở vật chất, nhà trường đã được Chủ tịch UBND Tỉnh Thanh 3
Hóa cấp bằng công nhận trường Tiểu học đạt chuẩn Quốc gia mức độ I vào ngày 25 tháng 12 năm 2014. Nhà trường có 27 CBGV luôn nhiệt tình, năng động, có năng lực sư phạm tốt, trình độ chuyên môn đạt chuẩn với tỉ lệ 100%, trên chuẩn đạt 86%. Mỗi lớp có một phòng học riêng, có 1 bảng chống loá, 1 tủ đựng tài liệu, bàn ghế đảm bảo theo tiêu chuẩn. 100% CBGV được tham gia học tập chương trình bồi dưỡng giáo viên, đạt kết quả từ khá trở lên. Học sinh chăm ngoan và hiếu học, chất lượng dạy học ngày một nâng lên, phụ huynh đại đa số rất quan tâm đến việc học tập của con em và luôn sát cánh cùng nhà trường xây dựng cơ sở vật chất, khuôn viên ngày một khang trang hơn. Công tác lãnh chỉ đạo của Chi bộ rất hiệu quả, quan tâm, dành nhiểu kinh phí và thời gian cho hoạt động đặc biệt là việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp. b. Khó khăn: Các thiết bị phục vụ cho dạy và học còn thiếu, một bộ phận phụ huynh chưa quan tâm đến con học hành. Học sinh con nhà nghèo và cận nghèo là 54 em chiếm 12,5%. Cha mẹ đi làm ăn xa để lại con cái cho ông bà, anh chị nên việc giáo dục cho học sinh còn hạn chế. Một số giáo viên chưa tực sự năng nổ, chưa chủ động trong hoạt động, việc lồng ghép giáo dục kỹ năng sống trong quá trình giảng dạy và giáo dục học sinh đôi khi còn xem nhẹ và sơ sài về nội dung, đơn điệu về hình thức, còn dành nhiều thời gian dạy kiến thức môn học. c. Thực trạng và nguyên nhân dẫn đến kỹ năng của học sinh chưa tốt ở trường Tiểu học Bình Minh. Kỹ năng sống là trong những vấn đề quan trọng đối với mỗi cá nhân trong quá trình tồn tại và phát triển. Chương trình học hiên nay đang gặp phải nhiều ý kiến của dư luận xã hội do quá nặng nề về kiến thức, trong khi những tri thức vận dụng cho đời sống hàng ngày bị xem nhẹ. Hơn nữa, học sinh đang chịu nhiều áp lực về học tập kiến thức, không còn nhiều thời gian cho các hoạt động ngoại khóa, hoạt động xã hội. Điều này dẫn đến sự “chưa tương thích”giữa nhận thức, thái độ và hành vi với những vấn đề nảy sinh trong cuộc sống. Ở một số môn học, các hoạt động ngoại khóa, giáo dục kỹ năng sống đã được đề cập đến. Tuy nhiên, do nội dung, phương pháp, cách thức truyền tải chưa phù hợp với tâm lý học sinh, nên hiệu quả lồng ghép chưa cao.Trong thực tế, bản thân đã khảo sát cho thấy, kỹ năng sống của học sinh chưa cao, chỉ một số học sinh có hành vi, thói quen, kỹ năng tốt. Còn phần lớn các em có nhận xét, đánh giá về sự việc nhưng chưa có thái độ và cách ứng xử, tự tìm tòi còn hạn chế. 4
Vậy nên, tôi đã tiến hành khảo sát vào thời điểm đầu năm học 20152016 cho học sinh trong phạm vi toàn trường từ khối 1 đến khối 5 với chủ đề chung là “Kỹ năng của em”. Kết quả phản ánh như sau: Tổng số học sinh 505 em SL Tỉ lệ Số học sinh có kỹ năng hoạt động 2 0,3 tốt Số học sinh có kỹ năng đạt khá 26 5,1 Có hình thành kỹ năng 277 54,8 Số học sinh có kỹ năng hạn chế 200 39,6 Như vậy, qua bảng tổng hợp số liệu trên cho thấy : số học sinh có kỹ năng tốt và khá rất khiêm tốn, số học sinh hạn chế về kỹ năng sông có số lượng khá nhiều. Chính vì vậy, việc rèn kỹ năng sống cho học sinh là vấn đề rất cần thiết. Muốn làm tốt công tác này người quản lý phải làm gì? Đây cũng chính là câu hỏi mà bản thân phải tìm ra câu trả lời. Từ thực trạng trên, thôi thúc bản thân tìm ra “Một số biện pháp chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tại trường Tiểu học Bình Minh” bắt đầu thực hiện ngay từ đầu năm học 2015 2016 đến tháng 4 năm 2017 đã mang lại kết quả rất đáng phấn khởi. 2.3. Các giải pháp chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh và cách thức tổ chức thực hiện: 2.3.1 Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên rèn kỹ năng sống cho học sinh: Đội ngũ giáo viên trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là nhân tố không kém phần quan trọng. Trong thực tế, giáo viên khi đến lớp chủ yếu là truyền thụ các kiến thức cơ bản có liên quan đến các môn học, chưa quan tâm nhiều đến việc dạy kỹ năng sống cho học sinh, nên việc giáo dục kỹ năng cho các em còn hạn chế. Trong thực tế cho thấy không phải ai cũng năng động trong các hoạt động mà thường thường giáo viên thường ngại, rụt rè, xem dạy kiến thức theo chương trình là đủ. Nên việc, bồi dường năng lực về giáo dục kỹ năng cho giáo viên là rất cần thiết. Như ta thường nói: “Trò giỏi ắt phải có thầy giỏi” “không thầy đố mày làm nên”. Trong công tác giáo dục học sinh trình độ chuyên môn và năng lực của thầy cô là quan trọng nhất, thầy hình thành kỹ năng, nhân cách, lối sống, những yếu tố đó học sinh được học tập từ thầy cô của mình. Nên bản thân quan tâm đến việc bồi dưỡng đội ngũ cụ thể như: Thứ nhất: Bồi dưỡng kỹ năng sư phạm; như ăn mặc, lời nói, cử chỉ, tác phong, điệu bộ phải thật là sư phạm vì học sinh Tiểu học các em hay bắt chước và làm theo thầy, cô và người lớn. Thứ hai: Giáo dục cho học sinh kỹ năng phòng tránh nạn ấu dâm, xâm hại tình dục, Hiện nay, nạn ấu, dâm xâm hại tình dục ở trẻ em ngày một gia tăng, nạn đuối nước xãy ra thường xuyên trong thời gian học sinh nghỉ học. 5
Nên, các buổi sinh hoạt chuyên môn tôi đã đưa ra các nội dung trên để quán triệt tới cán bộ giáo viên. Ngoài ra, nội dung bồi dưỡng về các kiến thức bảo vệ sức khỏe, giáo dục học sinh tuổi dậy, cách phòng và biết tự bảo vệ mình có nguy cơ xâm hại thì Ban văn thể mỹ sẽ tập huấn triển khai cho các em. Thứ ba:Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn, chỉ đạo công tác bồi dưỡng thường xuyên, yêu cầu giáo viên thực hiện việc nghiên cứu, tự tìm tòi và chủ động để nâng cao kiến thức về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh gồm các nôi dung sau: Phòng chống xâm hại thân thể. Phòng chống bạo lực học đường. Phòng chống bạo lực gia đình. Phòng chống tai nạn đuối nước . Hình ảnh giáo dục kỹ năng về bảo vệ nạn ấu dâm xâm hại tình dục cho học sinh. Nhà trường chỉ đạo cho chuyên môn phối hợp với Liên đội xây dựng kế hoạch tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên về cách thức tổ chức công nhận chuyên hiệu dự bị đội viên theo các nôi dung đối với học sinh khối lớp 3 như: Kính yêu Bác Hồ, vệ sinh sạch sẽ, yêu sao nhi đồng và đội TNTPHCM Với các em đội viên lớp 5: Tham gia kiểm tra 4 chuyên hiệu trong chương trình Rèn luyện đội viên: + Nghi thức đội viên + Nhà sử học nhỏ tuổi + Hữu nghị quốc tế 6
Nhà trường phối hợp Liên đội kiểm tra vốn kỹ năng sống của học sinh Trong hoạt động, HS được chia thành các nhóm theo nội dung đăng ký chương trình rèn luyện đội viên, các em lần lượt được thể hiện qua các khâu và trả lời theo câu hỏi của ban giám khảo. Ngày hội đã công nhận cho 110 em HS khối lớp 3 hoàn thành chương trình dự bị đội viên và 71 em đội viên khối lớp 5 hoàn thành chương trình rèn luyện đội viên. Việc bồi dưỡng năng lực cho CBGV về giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường là hết sức cần thiết, người quản lý phải là người chủ động, dám nghĩ, dám làm để chỉ đạo, hướng dẫn, giám sát, kiểm tra khi thực hiện kế hoạch trong công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường. 2.3.2 Chỉ đạo xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh đạt hiệu quả cao thì việc xây dựng chương trình kế hoạch là khâu cực kỳ quan trong. Ngay từ đầu năm học, bản thân được Hiệu trưởng phân công phụ trách ban Văn thể mỹ của nhà trường, nên việc chi đạo các hoạt động bề nổi có nhiều thuận lợi. Tôi đã chủ động xây dựng kế hoạch về việc dạy lồng ghép giáo dục kỹ năng sống vào các môn học đã được triển khai cụ thể trong buổi Hội thảo chuyên môn đầu năm. Như ta đã biết, muốn cho hoạt động hiệu quả thì việc xây dựng kế hoạch cụ thể, chi tiết là khâu quan trọng nhất, ngoài việc xây dựng kế hoạch thì bản thân còn phải giám sát kế hoạch, đánh giá, rút kinh nghiệm.Từ đó, điều chỉnh dần cho phù hợp với từng thời điểm của nhà trường để làm tốt cho các hoạt động sau. Thời gian Chủ điểm Nội dung và hình thức Chủ đề GD KNS 7
Nghe nói chuyện về ý nghĩa tên Kỹ năng lắng nghe tích trường cực Tổ chức hội thi “ Tìm hiểu luật Kỹ năng đảm nhận trách Tháng 9 Em yêu trường An toàn giao thông đường bộ” nhiệm em Kĩ năng hoạt động đội, nhóm Kĩ năng hợp tác... Phát động phong trào quyên góp “ Kỹ năng thể hiện sự Quà tết tặng học sinh ghèo”, quyên cảm thông. Giáo dục góp sách vở tặng cho các bạn có Kĩ năng làm chủ truyền thống hoàn cảnh khó khăn. bản thân. Tháng 10 nhà trường Tổ chức hội thi chào mừng ngày Kỹ năng thể hiện sự 20/10 tự tin. Phát động phong trào Chào mừng Kỹ năng đảm nhận trách ngày Nhà giáo Việt Nam nhiệm Làm báo ảnh chủ đề về thầy cô, Kĩ năng hoạt động đội, Kính yêu mái trường. nhóm Tháng 11 Kĩ năng hợp tác thầy cô giáo Sinh hoạt tập thể kỉ niệm ngày 20/11 Kĩ năng văn nghệ Tổ chức hội thi văn nghệ : Tiếng hát mừng thầy cô. Tìm hiểu về truyền thống quân Kỹ năng lắng nghe tích đội, nghe nói chuyện về anh bộ đội cực Uống nước Cụ Hồ Kĩ năng văn Tháng 12 nhớ nguồn Tập hát những bài hát về anh bộ nghệ. đội. Tổ chức cho học sinh tìm hiểu về truyền thống địa phương Kỹ năng lắng nghe tích Giáo dụctruyền Sinh hoạt tập thể kỷ niệm ngày cực Tháng 1 thống dân tộc 3/2, nghe nói chuyện về truyền Kỹ năng giao tiếp thống quê hương, đất nước, Đảng. Kỹ năng điều khiển các hoạt động tập thể Tháng 3 Kính yêu Thi kể chuyện về bà, mẹ, các vị Kĩ năng xác định giá trị mẹ và cô nữ anh hùng dân tộc Kỹ năng sáng tạo Thi vẽ chủ đề về ngày 8/3 Kĩ năng văn nghệ, vui Giao lưu văn nghệ trò chơi dân chơi 8
gian Kỹnăng giải quyết vấn Tổ chức hội thi: “Nét đẹp tuổi đề... hoa”. Tổ chức cuộc thi sưu tầm tranh Kĩ năng xác định giá trị ảnh, tư liệu về cuộc sống của Kỹ năng thể hiện sự tự Hòa bình thiếu nhi các nước trên thế giới. tin... Tháng 4 hữu nghị Tổ chức hội thi: “Nhà sử học nhỏ tuổi”. Sinh hoạt tập thể kỷ niệm ngày Kỹ năng lắng nghe tích sinh nhật Bác: Nghe kể chuyện về cực Kính yêu Bác Hồ. Tìm hiểu về Bác Hồ với Kỹ năng thể hiện sự tự Tháng 5 Bác Hồ thiếu nhi Việt Nam. tin. Tổ chức hội thi: “Chúng em kể chuyện Bác Hồ”. Ví dụ : Trong tháng 9, tôi đã chỉ đạo nội dung hoạt động tìm hiểu về an toàn giao thông, yêu cầu giáo viên chuẩn bị chu đáo khâu xây dựng kế hoạch, nội dung và hình thức tổ chức. Một buổi sinh hoạt theo chủ điểm về tìm hiểu ATGT Qua các hoat động, giáo dục cho học sinh các kỹ năng về đi xe an toàn, biết được các biện báo giao thông, biết tham gia giao thông đúng luật. Từ đó, biết tuyên truyền cho gia đình, bạn bè cùng tham gia và thực hiện giao thông an toàn, hiệu quả. 2.3.3 Chỉ đạo lồng ghép giáo dục kỹ năng sống vào các môn học chính khóa 9
Việc lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua các môn học là rất cần thiết, giáo dục cho học sinh có kỹ năng làm việc trí óc, trẻ sẽ có kỹ năng phát triền về tính toán, phát triển về nghe, nói, đọc, viết; kỹ năng về khoa học, tự nhiên, kỹ năng về thuyết trình, kỹ năng về giao tiếp, kỹ năng về tổ chức học nhóm tổ, kỹ năng về tổ chức các buổi sinh hoạt lớp, kỹ năng về làm cán bộ lớp, làm chủ tịch hội đồng tự quản ... Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có hiệu quả , tôi đã chỉ đạo cho giáo viên vận dụng vào các môn học, tiết học, nhất là các môn như: Tiếng Việt; Đạo đức; TNXH, Khoa học; An toàn giao thông để những giờ học sao cho các em được làm để học, được trải nghiệm như trong cuộc sống thực. Đối với môn Tiếng Việt:Thông qua môn Tiếng Việt học sinh được hình thành: nghe, nói, đọc, viết. Các kỹ năng này hình thành, phát triển dần, từ những kỹ năng đơn lẻ đến những kỹ năng tổng hợp, biết đọc to, rõ ràng, biết cảm nhận một văn bản nghệ thuật, biết viết những câu văn hay... Đối với môn Đạo đức: Bước đầu trang bị cho học sinh các kỹ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi, hình thành cho HS những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực, phát triển khả năng tư duy và sáng tạo của học sinh, rèn cho học sinh biết cách tự phục vụ bản thân và vệ sinh cá nhân, giữ gìn vệ sinh môi trường, bảo vệ môi trường, rèn cho học sinh biết cách giao tiếp và ứng xử phù hợp và linh hoạt trong cuộc sống hàng ngày, biết sống tích cực, chủ động, tạo cơ hội thuận lợi để HS thực hiện tốt quyền, bổn phận của mình và phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức. Để các chuẩn mực đạo đức, pháp luật xã hội trở thành tình cảm, niềm tin, hành vi và thói quen của học sinh, cần sử dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực, học sinh sẽ được tạo cơ hội để thực hành, trải nghiệm nhiều kĩ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi. Đó là lối sống lành mạnh, các hành vi ứng xử phù hợp với nền văn minh xã hội. Lối sống, hành vi như : gọn gàng, ngăn nắp, nói lời hay, chăm sóc ông bà, cha mẹ, biết hợp tác, giúp đỡ, chia sẻ với bạn… Đối với môn Khoa học: Chương “Con người và sức khỏe” Chương trình Khoa học lớp 5, các bài: “Con người cần gì để sống? Vai trò của các chất dinh dưỡng có trong thức ăn; Phòng một số bệnh do thiếu chất dinh dưỡng; phòng bệnh béo phì; phòng tránh tai nạn đuối nước...” giáo dục các em hiểu ăn uống đủ chất và hợp lí giúp cho chúng ta khoẻ mạnh, biết phòng tránh một số bệnh lây qua đường tiêu hóa, biết những việc nên làm và không 10
nên làm để phòng tránh tai nạn đuối nước, có ý thức tự giác làm vệ sinh cá nhân hằng ngày, tự giác thực hiện nếp sống vệ sinh, khắc phục những hành vi có hại cho sức khoẻ. Biết tham gia các hoạt động và nghỉ ngơi một cách hợp lí để có sức khoẻ tốt. Giáo dục kỹ năng sống phải đạt được hiệu quả ở mỗi tiết học, mỗi bài học, mỗi môn học, trong từng hoạt động của học sinh tại nhà trường. Nhà trường cần coi học sinh là trung tâm của quá trình học, học sinh được hướng dẫn tự học, tự khẳng định, được tham gia học tập hết sức mình nhằm chiếm lĩnh kiến thức, kỹ năng sống trong xã hội hiện đại, trong môi trường an toàn và cởi mở,chứ không đơn giản như thi cử, lên lớp hay cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình . Vì vậy người quản lý phải chỉ đạo những nội dung tích hợp, lồng ghép thiết thực nhất để đưa vào giáo dục cho phù hợp. Thường thường trong các lần kiểm tra nhà trường đã ra những câu hỏi kiểm tra về năng lực và phẩm chất của học sinh. Qua việc kiểm tra, phỏng vấn thường xuyên, học sinh thực hiện trả lời khá tốt, 100% học sinh trình bầy bài viết khá đầy đủ và chi tiết không có học sinh nào bỏ ngỏ, để giấy trắng. Như vây, việc lồng ghép giáo dục kỹ năng sống trong các môn học ở nhà trường phải nói đã thành công. 2.3.4 Tăng cường chỉ đạo việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp. Giáo dục ngoài giờ lên lớp là một cơ hội để bổ sung các hoạt động nhằm giáo dục học sinh kỹ năng sống. Tuy nhiên, chưa có chương trình cụ thể cho hoạt động này ở cấp Tiểu học. Trong tình hình đó, tôi luôn chủ động đưa nội dung và phương pháp giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp của nhà trường. Muốn làm tốt hoạt động này thì người quản lý phải chủ động lên kế hoạch các hoạt động ngoài giờ lên lớp trong năm học cho phù hợp với đặc điểm của trường mình, phong phú về nôi dung, đa dạng về hình thức, thể hiện qua các chủ đề của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.Việc thiết kế các chủ đề giáo dục kỹ năng sống phù hợp với chủ đề của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp bản thân đã chỉ đạo thực hiện qua các bước sau: + Chỉ đạo giáo viên phụ trách xây dựng chương trình, phân phối chương trình, đưa ra các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của từng khối lớp, đặc biệt là khối lớp trực tiếpgiảng dạy để thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. + Chỉ đạo giáo viên xây dựng nội dung giáo dục kỹ năng sống cơ bản, cần thiết cho học sinh trong nhà trường một cách cụ thể và khoa học. 11
+ Phân tích chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để xác định những chủ đề nào của chương trình có thể thiết kế được các chủ đề về giáo dục kỹ năng sống. Tôi tiÕp tôc chỉ đạo triÓn khai cã hiÖu qu¶ phong trµo “Nãi lêi hay, lµm viÖc tèt” nh»m gi¸o dôc cho häc sinh vÒ ®øc khiªm tèn, tÝnh thËt thµ, lßng dòng c¶m, biÕt chia sÎ khã kh¨n, gióp b¹n nghÌo v ượt khã; quan t©m gióp ®ì c¸c b¹n chËm tiÕn, c¸c b¹n cã hoµn c¶nh khã kh¨n. C¸c chi ®éi vµ líp nhi ®ång ®· nu«i heo ®Êt nh»m gióp ®ì c¸c b¹n cã hoµn c¶nh khã kh¨n v¬n lªn trong häc tËp. Nh©n dÞp TÕt Nguyªn §¸n BÝnh Th©n 2016, Liªn ®éi ®· phèi hîp víi c¸c tæ chøc ®oµn thÓ trong nhµ trêng tæ chøc quyªn gãp “Quµ TÕt tÆng häc sinh nghÌo” víi sè tiÒn trªn 9 triÖu ®ång vµ hiện vật. Năm Đinh Dậu 2017, nhà trường cùng các tổ chức đoàn thể trong nhà trường quyên góp được số tiền hơn 12 triệu đồng và các hiện vật có giá trị khác. Lễ phát động quyên góp và Trao quà Tết cho học sinh nghèo Bên cạnh giáo dục kỹ năng sống về ATGT, về tình yêu thương đồng loại, bản thân còn quan tâm chỉ đạo giáo dục cho học sinh biết tham gia vào phong trào văn hóa văn nghệ, thể dụ thể thao, vui chơi, giải trí.. là nhu cầu thiết yếu của trẻ, đồng thời là quyền lợi của các em. Nó là một loại hoạt động có ý nghĩa giáo dục to lớn đối với học sinh ở trường Tiểu học. Hoạt động này giúp cho tinh thần cho trẻ thêm phấn chấn sau những giờ học căng thẳng, góp phần rèn luyện một số phẩm chất: tính tổ chức, kỉ luật, nâng cao tinh thần trách nhiệm, tinh thần đoàn kết, lòng nhân ái… Nói về hoạt động này, nhà trường đã tổ chức thực hiện có hiệu quả đạt mục tiêu đã đề ra. 12
Hoạt động TDTT trường Tiểu học Bình Minh Ngoài việc thi thể dục thể thao, bản thân luôn quan tâm chỉ đạo cho giáo viên chủ nhiệm thúc đẩy học sinh có ý thức tham gia các hoạt động tập thể như: múa hát sân trường, . Ngoài ra còn giáo dục cho học sinh lòng say mê nghệ thuật văn nghệ, múa hát trong và ngoài nhà trường. , Hội thi múa hát sân trường nhân ngày Nhà giáo VN 20/11 Ngoài tổ chức văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao nhà trường còn giáo dục cho học sinh biết chia sẽ với cộng đồng dân cư. Đây là một loại hình đặc trưng của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Thông qua lao động, góp phần làm cho các em hiểu thêm về giá trị lao động. Từ đó, giúp các em có ý thức lao động lành mạnh, vận dụng kiến thức vào đời sống như: Trực nhật, vệ sinh lớp học, sân trường, làm đẹp bồn hoa, cây cảnh cho đẹp trường, đẹp lớp. Đây là hoạt động thật sự cần thiết, giúp các em thích nghi với cuộc sống xung quanh. Sau này, dù có rơi vào hoàn cảnh khắc nghiệt nào thì các em vẫn có thể tồn tại được. Thông qua các hoạt động, giáo dục các em biết yêu lao động, biết cống hiến sức của mình làm sạch, đẹp đường làng, ngõ xóm và gia 13
đình các em. Hoạt động này của nhà trường được tiến hành thường xuyên liên tục trong các năm học. Tổ chức lao động tại địa bàn dân cư Một buôi lao động tại địa bàn dân cư Trong nhà trường hoạt động Đội đã góp phần rất lớn đến phát triển nhân cách, kỹ năng sống cho học sinh. Người quản lý đừng xem nhẹ hoạt động của Đội TNTPHCM, phải làm sao hoạt động Đội đi vào chiều sâu. Qua hoạt động Đội các em sẽ hình thành các kỹ năng cần thiết; biết sinh hoạt, biết tự tổ chức cho các em sao nhi đồng cùng hoạt động, biết dẫn chương trình buổi chào cờ, biết thực hiện chuyên mục “ Điểm tin giúp bạn” trước các buổi chào cờ sáng thứ hai. Chương trình này giúp các em trang bị kỹ năng trình bày , giao tiếp. Bên cạnh đó, còn giúp các em rèn kỹ năng nghe và chắt lọc thông tin. Muốn hoạt động này có kết quả, người quản lý phải chỉ đạo cho Tổng phụ trách đội lên kế hoạch tổ chức tâp huấn cho Ban chỉ huy liên đội. Trong từng tuần, Ban chỉ huy Liên đội phải luôn bám sát và lồng ghép nội dung 7 yêu cầu đối với đội viên, các bài hát truyền thống. Đội ngũ cốt cán chịu trách nhiệm truyền đạt lại cho chi đội, cho các lớp Nhi đồng, vào tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp, chủ động lên kế hoạch bồi dưỡng phụ trách sao, chú trọng chương trình dự bị đội viên, bồi dưỡng nhi đồng tiêu biểu để các em có chí hướng phấn đấu kết nạp Đội TNTPHCM vào dịp 26/3 và 15/5 hàng năm. Ngoài việc giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường, nhà trường thường xuyên quan tâm đến việc tổ chức cho học sinh đi tham quan, học tập ở các danh lam thắng cảnh và các di tích lich sử trong và ngoài tỉnh. Qua đó, dấy 14
lên tình yêu quê hương đất nước, tinh thần uống nước nhớ nguồn và đặc biệt có ý chí phấn đấu trong học tập và rèn luyện. Qua chuyến tham quan, học sinh hình thành kỹ năng làm việc như; chuẩn bị đồ dùng, chuẩn bị quần áo, bàn chải, thuốc đánh răng, tham gia sinh hoạt đúng giờ, biết tái hiện những kiến thức vào viết văn đặc biệt đối với học sinh khối 4&5. Kết thúc năm học 2015 – 2016, được sự thống nhất của Hội CMHS, Nhà trường và Chi hội khuyến học Trường Tiểu học Bình Minh xây dựng kế hoạch tổ chức cho GV, học sinh đạt thành tích cao trong năm học đi báo công và tham quan học tập ở quê Bác và Ngã ba Đồng Lộc. Đây là một hoạt động giáo dục truyền thống có ý nghĩa. Qua đó còn tạo điều kiện cho giáo viên, HS có thêm những kiến thức thực tế phục vụ tốt cho công tác giảng dạy, học tập và rèn luyện của bản thân. Chuyến tham quan của học sinh giỏi hè 2016 của GV HS nhà trường 2.3.5 Phối kết hợp với phụ huynh để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Có thể khẳng định, vai trò của gia đình trong giáo dục kỹ năng sống cho học sinh rất quan trọng vì gia đình là nơi đầu tiên trong đời trẻ được trải nghiệm và hình thành kỹ năng sống. Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh không chỉ là trách nhiệm của nhà trường, mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội. Trẻ tự làm lấy công việc tự phục vụ bản thân như; đánh răng, rửa mặt, xúc cơm, đi giày, mặc quần áo, tắm rửa, cha mẹ không nên làm hộ mà chỉ hướng dẫn và kiểm tra. Nhà trường thực hiện nhiệm vụ giáo dục bằng nghiệp vụ sư phạm. Ngay từ đầu, gia đình và nhà trường phải thống nhất, nghiêm khắc đưa các em vào 15
khuôn phép mới, hòa nhập vào các quan hệ xã hội mới, từ thay đổi cách xưng hô và việc phải tuân thủ các quy tắc, luật lệ chung như phải làm theo yêu cầu của thầy cô, không được mất trật tự, không được nói tự do trong lớp, muốn nó, muốn ra vào lớp phải giơ tay xin phép. Ở trường, trẻ học cách tư duy mới tức là cách cư xử mới. Nhà trường giáo dục các em 3 lĩnh vực: Lý trí, tình cảm, ý chí. Vì vậy, lúc này vai trò của gia đình thể hiện rõ nhất như: kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng tự làm việc gia đình. Do vậy, việc phối hợp với gia đình đề giáo dục học sinh là hết sức cần thiết. Nên, tôi đã chỉ đạo cho giáo viên chủ nhiệm làm tốt các công việc sau: Thứ nhất: Mỗi kỳ họp phụ huynh là một cơ hội tốt nhất để trao đổi, phối hợp để giáo dục học sinh biết chia sẻ với người khác, biết quan tâm, biết tổ chức sinh nhật, biết chăm sóc ông bà, cha mẹ khi ốm đau, biết nấu cơm, làm việc nhà... Thứ hai: Đề nghị gia đình không làm hộ bất cứ việc gì mà trẻ có thể tự làm, để học sinh tự thích ứng, tự trải nghiệm. Gia đình bên cạnh theo dõi để động viên, khích lệ trẻ. Tôn trong ý kiến đề xuất, biết lắng nghe và nghe người khác góp ý để tiến bộ. Gia đình nên dành nhiều thời gian cho con trẻ, gần trẻ, giáo dục cho trẻ biết sinh hoạt sạch sẽ, biết giúp đỡ cha mẹ, biết tự phục vụ và chia sẻ cùng người khác. Cha mẹ thường xuyên giáo dục trẻ lúc trẻ cần nhất là tuổi dậy thì, biết phòng chống các bệnh thông thường, biết tự chăm sóc bản thân khi ốm và khi người lớn vắng nhà,.. Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh để giúp các em phát triển một cách toàn diện thì việc phối hợp với gia đình học sinh là điều quan trọng nhất. Nhà trường, gia đình luôn đồng hành song song thì việc giáo dục mới có hiệu quả. 2.3.6 Huy động các lực lượng xã hội tham gia giáo dục KN cho học sinh. Việc giáo dục kỹ năng sống không chỉ nhà trường, gia đình là đủ mà phải cần cả xã hội cùng đồng hành và quan tâm. Bởi lẽ, thời gian học sinh được hoạt động với xã hội chiếm quỹ thời gian không phải là ít, như ngoài thời gian đến trường học sinh được vui chơi, được giải trí như 3 tháng hè, học sinh được về địa phương để hoạt động . Nếu nhà trường không phối hợp với các đoàn thể thì việc giáo dục học sinh gặp rất nhiều khó khăn. Vậy nên, hàng năm vào cuối năm học nhà trường luôn có chương trình bàn giao danh sách học sinh về địa phương sinh hoạt, đồng thời đại diện cho chính quyền 16
địa phương nhận danh sách bàn giao và có những yêu cầu quán triệt tới các em học sinh khi về địa phương sinh hoạt hè. Ngoài ra, nhà trường luôn quan tâm đến những việc nhỏ nhất vì đây là những kỹ năng cần thiết mà các em phải thực hiện hàng ngày để ăn uống sạch, hợp vệ sinh. Nhà trường đã phối hợp với Hội phụ nữ xã và liên kết với nhãn hàng Lifebuoy để tuyên truyền và hướng dẫn cho học sinh thực hiện tốt 6 bước rửa tay với xà phòng. Qua hoạt động giúp các em có kỹ năng tốt về vệ sinh thường xuyên trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Hình ảnh học sinh tham gia 6 bước rửa tay với nước sạch và xà phòng Bản thân chỉ đạo cho giáo viên, phối hợp với Hội LHPN xã để giáo dục học sinh thông qua các buổi sinh hoạt , trao đổi về kinh nghiệm giáo dục con cái, các biện pháp giáo dục, cách quản lý con, kỹ năng vệ sinh đối với trẻ em gái vị thành niên,.. . Ngoài ra, nhà trường thường xuyên phối hợp với trạm y để tuyên truyền và giáo dục cho học sinh phòng tránh những bệnh thường gặp, như bệnh theo mùa, cảm cúm, tiêu chảy. Nhằm giúp trang bị cho các em có nhiều kinh nghiệm sống. Người quản lý phải phối hợp nhịp nhàng các biện pháp trên và tăng cường hoạt động nội, ngoại khóa, tổ chức tốt cho các em được tham gia đầy đủ và hiệu quả. Qua hoạt động, học sinh hình thành kỹ năng một cách tự nhiên và khắc sâu những kỹ năng trong cuộc sống đời thường của các em một cách tốt nhất. 2.4. Kiểm nghiệm: Qua hơn hai năm học kiểm nghiệm về sáng kiến “Một số giải pháp chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường Tiểu học Bình Minh” 17
đã thu được những kết quả rất phấn khởi. Về kết quả của hoạt động giáo dục cụ thể như sau: Thời điểm khảo sát tháng 4/ 2017 Tổng số học sinh 520 em SL Tỉ lệ Số học sinh có kỹ năng hoạt động 150 28,8 tố t Số học sinh có kỹ năng đạt khá 185 35,6 Số học sinh có hình thành kỹ năng 165 31,7 Số học sinh có kỹ năng hạn chế 20 3,8 Năm học 20152016: Trong khu«n khæ HKP§ c©p huyÖn, cÊp tØnh, nhà trường ®· cã häc sinh tham gia dù thi m«n bãng bµn vµ ®iÒn kinh. KÕt qu¶: 7 gi¶i ®iÒn kinh cÊp huyÖn; 01 gi¶i nhÊt bãng bµn cÊp huyÖn; 01 gi¶i nh× ®«i nam vµ 01 gi¶i ba ®¬n nam cÊp tØnh m«n bãng bµn. Hình ảnh em Lường Anh Quốc đạt giải Nhì cấp tỉnh môn bóng bàn năm học 2015 2016 Năm học 20152016, dưới sự chỉ đạo của Phòng GD&ĐT huyện Tĩnh Gia về việc tổ chức giao lưu Câu lạc bộ Toán tiểu học, nhà trường là đơn vị đăng cai tổ chức giao lưu thuộc khu vực cụm Trung tâm. Về kết quả: Toàn đoàn đạt giải Nhất, cá nhân đạt 5/6 giải (3 xuất sắc, 2 giải nổi bật) 18
H×nh ¶nh häc sinh tham gia giao lu kÜ n¨ng giao tiÕp vµ thÓ hiÖn n¨ng khiÕu N¨m häc 2015 – 2016, liªn ngµnh Phßng GD - §oµn TN – Héi CT§ huyÖn TÜnh Gia tæ chøc Héi thi c«ng nhËn ChØ huy ®éi – Phô tr¸ch sao giái. Liªn ®éi ®· chän cö HS tham gia vµ ®¹t gi¶i Nh× toµn huyÖn. Tiết mục dự thi năng khiếu PTS giỏi cấp huyện Trong năm học 20162017: Nhà trường 9 em tham gia giao lưu các Câu lạc bộ học sinh khối lớp 5; Phần giao lưu đồng đội: 6 thành viên tham gia, đạt giải Nhất với số điểm tuyệt đối 30/30 trong thời gian 9 phút. 19
Phần giao lưu cá nhân: Câu lạc bộ Tiếng Việt: Có 4 em; 01 nhất, 01 nhì, 01 ba, 01 KK. Câu lạc bộ Toán: đạt 01 nhì.; 01 ba ; 02 KK Câu lạc bộ Tiếng Anh: 02 nhì; 01 ba; 1 KK Với các biện pháp chỉ đạo về việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường Tiểu học Bình Minh, đã đạt hiệu quả cao. Đây là sự cố gắng vượt bậc, sự lãnh chỉ đạo đúng đắn, sự nhiệt huyết của tập thể giáo viên và sự cố gắng hết mình của các em học sinh trong nhà trường. 3. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT 3.1 Kết luận: . Thông qua hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, đã giúp các em tự điều chỉnh, bổ sung trao đổi, có các kỹ năng sống cần thiết phục vụ cho bản thân, biết sáng tạo nghệ thuật, thực hiện các bài thể dục, các trò chơi, các hành vi ứng xử đối với mọi người trong gia đình, trong nhà trường và trong xã hội. Bước đầu có ý thức tự chủ, tự tin, chủ động và giao tiếp với mọi người, hình thành được các kỹ năng, hành vi, rèn luyện những kỹ xảo, thói quen đạo đức bền vững và tự quản trong sinh hoạt tập thể. Từ thực tiễn tổ chức hoạt động giáo dục nhằm" Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh " ở trường Tiểu học Bình Minh chúng ta đã có thể rút ra một số kết luận sau đây: Thứ nhất, Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động, để học sinh tự cảm nhận, đánh giá, nhận xét qua các hành vi và từ đó hình thành các kỹ năng; thực hiện sự phối hợp trong và ngoài nhà trường làm tốt công tác xã hội hoá trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Thứ hai, Giáo dục kỹ năng sống trong trường học góp phần rèn luyện, hình thành cho học sinh sống có trách nhiệm hơn và biết lựa chọn cách ứng xử phù hợp, ứng phó các sức ép, thách thức trong cuộc sống; thúc đẩy hành vi mang tính xã hội, giảm bớt tỷ lệ phạm pháp. Thứ ba, Giáo dục kỹ năng sống còn tạo mối quan hệ thân thiện, cởi mở giữa thầy, trò, tạo sự hứng thú, tự tin, chủ động sáng tạo trong học tập, nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục. Học sinh được giáo dục kỹ năng sống xác định được bổn phận và nghĩa vụ của mình đối với bản thân, gia đình và xã hội. 20