intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấp THCS

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:20

14
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của sáng kiến "Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấp THCS" là giúp học sinh nắm được những thay đổi trên cơ thể và tiếp nhận sự thay đổi một cách nhẹ nhàng nhất; giúp các em ổn định tâm sinh lý, giải tỏa những vấn đề vướng mắc trong độ tuổi vị thành niên và lứa tuổi dậy thì;...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấp THCS

  1. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS TÊN ĐỀ TÀI: “TẦM QUAN TRỌNG CỦA TƯ VẤN TÂM SINH LÝ ĐỐI VỚI HỌC SINH CẤP THCS” A. PHẦN MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Được sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước, trong những năm gần đây ngành giáo dục đã có nhiều cố gắng trong việc đổi mới phương pháp dạy học hướng tới xây dựng mô hình “trường học hạnh phúc”. Với 3 tiêu chí lớn để xây dựng trường học hạnh phúc đó là: yêu thương, an toàn và tôn trọng. Chính vì vậy công tác tư vấn tâm sinh lý cho học sinh là một yếu tố vô cùng quan trọng đóng vai trò quyết định hình thành nên 3 tiêu chí đó. Trong những năm trở lại đây vấn đề nóng luôn được các cấp, các ngành, phụ huynh học sinh cũng như toàn xã hội quan tâm. Đó là các trường hợp trẻ em bị xâm hại, bị đánh đập ảnh hưởng đến tinh thần và thể chất dẫn đến nhiều hậu quả đáng tiếc sẩy ra như: nhiều em học sinh bị trầm cảm, chán sống, tự tử hoặc có thai ngoài ý muốn vv…. VD: Báo tuổi trẻ đưa tin ngày 4/4/2018 có vụ bé gái 11 tuổi ở Hà nội bị xâm hại; ngày 14/5/2018 ở thành phố HCM có vụ bé gái 16 tuổi nhảy cầu tự tử vì bạn trai có bạn gái mới. Một số học sinh khác không có nhận thức đúng đắn dễ bị lôi kéo vào các tệ nạn xã hội dẫn đến ham chơi, lười học, chốn học, bỏ học vv… ở trường THCS nơi tôi đang công tác lớp 8A có em Phạm Hoài Nam, em Tùng hoàn cảnh gia đình đặc biệt bố nghiện rượu kinh tế khó khăn dẫn đến các em chán nản, bỏ bê học tập, hút thuốc lá thường xuyên khi đến trường; lớp 8B có em Nam Anh, em Linh thay đổi tâm sinh lý có tình cảm tuổi học trò với bạn khác giới thường xuyên vui buồn lẫn lộn nghỉ học đi chơi vv… Nguyên nhân của các hiện tượng trên phần lớn là do các em không được quan tâm, chia sẻ, tư vấn định hướng cụ thể, chưa có sự quan tâm đúng mực từ cha mẹ chưa có sự can thiệp kịp thời từ phía nhà trường. Mặt khác các em đang ở độ tuổi vị thành niên mọi thứ đều rất mới lạ. Ở độ tuổi này các em rất hiếu động, tò mò, nghịch ngợm, vui buồn thất thường…. Chính vì vậy sự quan tâm, chia sẻ, định hướng kịp thời là vô cùng cần thiết. Bằng những trải nghiệm của chính bản thân tôi trong 10 năm công tác với cương vị là một người cán bộ y tế học Hình 1: Hoạt động tư vấn cho HS khuyết tật 1/15
  2. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS đường tại trường THCS tôi nhận thấy làm tốt công tác tâm lý học đường, sẽ hạn chế tình trạng học sinh hư hỏng, quậy phá, bỏ học, trầm cảm, những hành vi lầm đường lạc lối như có thai ngoài ý muốn, hút thuốc lá…; ngăn chặn kịp thời tình trạng bạo lực học đường đã và đang gây ra nỗi lo của phụ huynh học sinh và toàn xã hội trong giai đoạn hiện nay. Giúp cho học sinh định hướng được tâm lý, tư tưởng, phát triển một cách toàn diện, hình thành nhân cách đúng đắn và trở thành công dân tốt cho gia đình và xã hội. Đó cũng chính là lý do tôi chọn tên đề tài nghiên cứu là: “Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấp THCS”. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Chăm sóc sức khỏe toàn diện cho các em học sinh là một vấn đề cấp thiết hiện nay. Khi viết sáng kiến này, tôi mong được đóng góp ý kiến của mình góp một phần nhỏ vào quá trình phát triển toàn diện của các em. Mục đích cụ thể: - Giúp học sinh nắm được những thay đổi trên cơ thể và tiếp nhận sự thay đổi một cách nhẹ nhàng nhất. - Giúp học sinh ổn định tâm sinh lý, giải tỏa những vấn đề vướng mắc trong độ tuổi vị thành niên và lứa tuổi dậy thì. - Biết tránh xa thói hư tật xấu, tệ nạn xã hội và biết cách tự bảo vệ bản thân mình. - Giúp học sinh ổn định tâm sinh lý ở mọi độ tuổi, tập thói quen độc lập, tập trung suy nghĩ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần. - Giúp các em tạo thói quen cởi mở, biết chia sẻ khi có chuyện vui buồn và vượt qua nỗi sợ hãi khi không may gia đình bản thân gặp biến cố. Để đạt những mục tiêu trên, mỗi người cán bộ y tế cần phải có ý thức trách nhiệm, có năng lực, có bản lĩnh trong việc thực hiện. Luôn gần gũi, cởi mở, luôn coi các em là một thành viên luôn lắng nghe khi các em trao đổi và cần cho ý kiến. Không coi nhẹ, không thờ ơ khi gặp các tình huống nhỏ lẻ tại trường. III. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI Đề tài tập trung nghiên cứu về vấn đề tư vấn chăm sóc sức khỏe tâm sinh lý ở lứa tuổi vị thành niên đặc biệt học sinh cấp THCS. Góp phần vào việc giúp các em có một quá trình phát triển toàn diện nhất. IV. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU - Học sinh cấp THCS (Đặc biệt khối 8,9) V. PHẠM VI NGHIÊN CỨU-THỜI GIAN THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 1.Phạm vi nghiên cứu: - Áp dụng nghiên cứu trực tiếp trên HS tại trường THCS nơi tôi công tác. 2. Thời gian: - Năm học 2018 – 2019; Năm học 2019 – 2020 2/15
  3. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS VI. PHƯƠNG PHÁP ĐƯỢC SỬ DỤNG KHI NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 1. Phương pháp quan sát: Là phương pháp từ trực quan sử dụng tri giác một cách trực tiếp để thu thập thông tin cần thiết có liên quan. 2. Phương pháp điều tra, phỏng vấn, khảo sát: Đây là phương pháp rất quan trọng giúp thu thập các thông tin liên quan đến đối tượng học sinh mình đang hướng đến. 3. Phương pháp tổng hợp ý kiến: Việc sử dụng và tổng hợp các ý kiến của các đối tượng xung quanh như: BGH, GVCN, học sinh, giáo viên bộ môn, đồng nghiệp trong trường và phụ huynh học sinh mang lại hiệu quả rất cao trong việc tư vấn tâm sinh lý. Nhờ vào đó chúng ta sẽ biết cách lựa chọn thông tin để truyền đạt tới học sinh một cách phù hợp và hiệu quả nhất. 4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Là phương pháp kết hợp lý luận với thực tiễn tại cở sở, đem lý luận phân tích kinh nghiệm của thực tiễn rồi từ những phân tích đó rút ra kết luận về những trường hợp cụ thể của từng em để có hướng giải quyết tốt nhất cho những lần tư vấn tiếp theo. B. QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI I. KHẢO SÁT THỰC TẾ 1. Cơ sở lý luận Thực hiện tốt công tác tâm lý học đường có vai trò hết sức quan trọng trong việc duy trì và ổn định tình trạng tâm lý của học sinh, giúp các em tư duy, suy nghĩ và nhìn nhận các vấn đề xung quanh một cách đúng đắn. Đồng thời, xử lý những nguy cơ tiềm ẩn có thể xảy ra như học sinh đánh nhau, chán học, bỏ học, vi phạm pháp luật, có thái độ thù hận với bạn bè và mọi người xung quanh, nhiều trường hợp có thể dẫn đến học sinh tự tử, hủy hoại thân thể hoặc sa ngã vào các tệ nạn xã hội vv… Công tác tâm lý học đường rất cần thiết trong việc giáo dục học sinh trong nhà trường, nhất là ở cấp THCS, các em đang ở giai đoạn lứa tuổi vị thành niên, lứa tuổi nhạy cảm trong cuộc đời mỗi con người. Lúc này rất cần một cán bộ y tế tâm lý, có trách nhiệm tư vấn, hướng dẫn, tâm sự, theo dõi những học sinh có diễn biến tâm lý bất thường, kịp thời đề ra các giải pháp để tư vấn, định hướng hoặc xử lý các vấn đề tâm lý xảy ra cho các em. Người cán bộ y tế cần phải là người gần gũi và tin yêu nhất của học sinh, là nơi học sinh có thể tìm đến trao đổi, tâm sự, mong muốn giải đáp những thắc mắc về vấn đề tâm lý, sự thay đổi của bản thân ở từng giai đoạn. Bằng chuyên 3/15
  4. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS môn nghiệp vụ của mình, người cán bộ y tế phải có trách nhiệm phân tích, định hướng, chia sẻ nhằm giải tỏa tâm lý cho học sinh, giúp các em có tâm lý, tư tưởng đúng đắn để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. Bên cạnh đó, cần có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa cán bộ y tế với GVCN và phụ huynh học sinh trong việc thông tin và xử lý những biểu hiện tâm lý của các em. Ví dụ: một học sinh lên lớp có biểu hiện chán nản, học hành sa sút, nguyên nhân là cha mẹ hay cãi vã với nhau. Lúc này người cán bộ y tế có trách nhiệm tiếp cận tìm hiểu nguyên nhân, trao đổi với GVCN mời phụ huynh đến để trao đổi, sau đó cha mẹ phải khắc phục hành vi cãi vã trước mặt con, động viên, tạo tư tưởng yên tâm thoải mái. Như vậy, tư tưởng học sinh sẽ được giải tỏa, thay đổi tâm lý và tiếp tục tích cực học tập. Đây là một trong những ví dụ nhỏ trong muôn vàn các biểu hiện tâm lý của học sinh hiện nay đặc biệt lứa tuổi vị thành niên mà trực tiếp là các em cấp THCS. Muốn tiếp cận và xử lý những biểu hiện tâm lý của học sinh, người cán bộ y tế cần phải có tâm với nghề, có trách nhiệm và thương yêu học sinh thì mới có thể thực hiện được nhiệm vụ này. Tư vấn là gì? Là sự hỗ trợ về tâm lý giúp học sinh nâng cao hiểu biết về bản thân, hoàn cảnh gia đình, mối quan hệ xã hội từ đó tăng cảm xúc tích cực tự đưa ra quyết định trong những tình huống khó khăn mà bản thân các em gặp phải trong cuộc sống hàng ngày ở nhà, ở trường, ở lớp học vv…... Tâm sinh lý là gì ? Đó là trạng thái tâm lý cảm xúc và sự biến đổi trên cơ thể của con người. Tâm sinh lý học đường ? Đó là quá trình thay đổi tâm tư tình cảm của các em học sinh. Nó diễn ra trên tất cả các em mà biểu hiện rõ ràng và cần sự quan tâm can thiệp nhất đó là đối tượng học sinh đang ở lứa tuổi vị thành niên, hay nói chính xác hơn là học sinh cấp THCS. 2.Cơ sở nghiên cứu thực tiễn Qua áp dụng thực tế trong 10 năm công tác tôi nhận thấy quá trình thay đổi tâm sinh lý của học sinh diễn ra rất phức tạp. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, sự bủng nổ của CNTT có tác động mạnh mẽ vào sự phát triển tâm sinh lý của các em học sinh (đối tượng chịu tác động nhiều nhất đó là học sinh khối 8,9 - THCS). Các em ở độ tuổi tò mò muốn tìm hiểu muốn biết nhưng lại e ngại không dám nói chuyện với cha mẹ, thầy cô, vv... không biết nên giải quyết ra sao, lúc này người thầy các em tin và làm theo đó chính là Google, là máy tính, là điện thoại,vv… Khi các em không được định hướng tốt sẽ tìm hiểu theo 4/15
  5. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS hướng tiêu cực và dẫn đến nhiều hệ lụy không mong muốn. Chính vì thế càng đòi hỏi sự vào cuộc của BGH, GVCN, giáo viên bộ môn phối kết hợp với cán bộ y tế học đường để định hướng cho các em vững tâm đón nhận một sự thay đổi mới trong cuộc đời mỗi con người. Để đạt được kết quả tốt khi nghiên cứu đề tài này tôi dựa trên các yếu tố : - Dựa trên điều kiện thực tế tại trường THCS nơi tôi đang công tác. - Dựa vào các đợt khám sức khỏe định kỳ trong năm. - Dựa vào các tài liệu tham khảo về công tác y tế học đường. - Dựa vào ý kiến đóng góp của đồng nghiệp, GVCN và giáo viên bộ môn trong toàn trường. - Dựa vào những chia sẻ thực tế từ học sinh trong quá trình công tác tại trường. - Dựa trên quá trình điều tra tại trường mình công tác trong năm học 2018 – 2019. Tính từ tháng 1 năm 2018 qua điều tra phỏng vấn thực tế tại trường. Trường có 8 lớp, bình quân mỗi lớp có 32 HS trong mỗi lớp có khoảng 7 em có vấn đề về tâm sinh lý cần được hỗ trợ cụ thể như sau : Điểm điều tra Số lượng(học sinh) Tỷ lệ(%) Số HS cần được hỗ trợ về tâm sinh lý 56/254 22 Số HS đã được tư vấn 16/254 6,2 Số học sinh tự tìm đến để được tư vấn 2/254 0,8 Số HS không hợp tác chia sẻ 38/254 15 II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP CỤ THỂ CHO QUÁ TRÌNH TƯ VẤN TÂM SINH LÝ HỌC SINH CÓ HIỆU QUẢ (ĐẶC BIỆT KHỐI 8,9) Giai đoạn này có sự thay đổi mạnh mẽ cả về trí tuệ, tinh thần hay thể chất như: chiều cao, cân nặng của các em thay đổi nhanh chóng, tâm sinh lý tình cảm cũng thay đổi theo. Biết e thẹn, chăm chút bản thân để ý đến hình thức bên ngoài và đôi khi quan tâm đến người khác giới vv… Mặt khác ở cùng độ tuổi lại có mức độ phát triển khác nhau điều này do hoàn cảnh sống chi phối. Có hai trường hợp cụ thể như sau : Một là: những đứa trẻ được bao bọc không tham gia hoạt động của xã hội không làm gì ngoài việc học thì thường bị kìm hãm sự phát triển hơn. Hai là : những đứa trẻ sống trong môi trường hoàn cảnh khó khăn khắc nghiệt thường thúc đẩy phát triển về tính cách dẫn đến sớm có tính độc lập và tự chủ hơn. Trong giai đoạn phát triển của con người, lứa tuổi vị thành niên có một vị trí và ý nghĩa vô cùng quan trọng. Đây là thời kỳ phát triển phức tạp nhất và cũng là thời kỳ chuẩn bị quan trọng nhất cho những bước trưởng thành sau này. Nó là tiền đề hình thành phát triển nhân cách của mỗi con người. Chính vì vậy, vấn đề tâm sinh 5/15
  6. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS lý ở giai đoạn này là vấn đề cấp thiết cần được quan tâm. Nó là thước đo để các em có một sự phát triển nhân cách toàn diện. 1. BIỆN PHÁP 1: Tư vấn tham mưu với BGH thành lập Ban chỉ đạo (BCĐ) – Ban tham vấn y tế học đường - Trưởng ban: Hiệu trưởng nhà trường. - Phó ban: Phó hiệu trưởng nhà trường và mời Trạm trưởng trạm y tế xã làm phó ban. - Thường trực: Cán bộ y tế trường học - Thư ký. - Ủy viên: Tổ trưởng tổ TN, Tổ trưởng tổ XH, Tổ trưởng tổ HC, TPT Đội, Ban đại diện CMHS, giáo viên chủ nhiệm, kế toán, thủ quỹ. Ban chỉ đạo có nhiệm vụ: - Thực thi công việc theo sự phân công của Trưởng ban. Có mặt khi có các vấn đề về sức khỏe, dịch bệnh xảy ra trong trường. - Báo cáo kịp thời lên cấp trên. 2. BIỆN PHÁP 2: Lập các kế hoạch cụ thể a. Lập kế hoạch y tế cho năm học mới - Lên kế hoạch cụ thể cho từng tháng theo chủ đề công tác trong năm học mới. - Sơ cứu và xử trí kịp thời các vấn đề về sức khỏe xảy ra tại trường học. - Lên kế hoạch tổ chức khám sức khỏe định kỳ 2 lần/ năm cho học sinh. + Tổng hợp kết quả sau khám thông báo tới phụ huynh học sinh quan tâm kịp thời đến con em. + Làm báo cáo đầy đủ nộp TTYT, PGD..... b. Đề nghị bổ sung trang thiết bị y tế, thuốc thiết yếu phục vụ cho năm học mới - Cán bộ y tế học đường có trách nhiệm kiểm kê và báo cáo đề nghị Hiệu trưởng nhà trường cấp đầy đủ số vật tư y tế cũng như thuốc thiết yếu phục vụ công tác sơ cấp cứu trong năm học mới. c. Lập kế hoạch phòng chống tai nạn thương tích Hình ảnh 2. Hoạt động ngoại khóa + Giúp các em nắm được cách sơ cấp cứu cho chính bản thân khi gãy xương hướng dẫn sơ cứu băng bó không may gặp tai nạn, gãy chân gãy tay, chảy máu... cho HS khối 9 e. Lập kế hoạch tuyên truyền Có kế hoạch cụ thể cho từng tháng trong năm ưu tiên tháng có dịch bệnh. f. Kiểm tra và đôn đốc nhân viên vệ sinh đảm bảo môi trường sạch nhà vệ sinh sạch +Thường xuyên kiểm tra các công trình vệ sinh, khu hành lang, đôn đốc nhân viên vệ sinh đảm bảo lớp học, khuôn viên trường sạch đẹp. 6/15
  7. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS + Tổ chức các buổi lao động giúp các em hiểu ý nghĩa của lao động và biết cách giữ gìn vệ sinh chung trong nhà trường cũng như trong cộng đồng. Hình ảnh 3: Phong trào vệ sinh môi Hình 4: Tổng vệ sinh toàn trường trường của lớp trực tuần 3. BIỆN PHÁP 3. Tổ chức tuyên truyền vào các buổi ngoại khóa + Tổ chức các buổi tuyên truyền ngoại khóa giúp các em biết cách phòng chống dịch bệnh. + Tham gia hoạt động tập thể, hòa đồng gần gũi với học sinh. + Hướng dẫn các em có kỹ năng phòng chống tai nạn thương tích và phòng vệ cho chính bản thân mình. Hình 5: Tuyên truyền phòng chống kích diệt bọ gậy Hình 6: Đội xung sốt xuất huyết 4. BIỆN PHÁP 4. Tiến hành tư vấn tâm sinh lý lứa tuổi vị thành niên 4.1. Về phía người cán bộ y tế a. Làm gì để học sinh không coi mình xa lạ Bước 1. Tiếp cận gần gũi làm quen với học sinh Đây tưởng chừng như một vấn đề dễ mà lại không hề dễ. Đối với học sinh, thông thường học sinh sẽ gần gũi, tiếp cận với với giáo viên nhanh hơn và nhiều hơn. Vậy để tiếp cận được với học sinh, để các em chia sẻ tâm tư tình cảm của 7/15
  8. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS các em mỗi người cán bộ y tế phải có bí quyết riêng của mình để tạo được thiện cảm với học sinh và được các em yêu mến tự tìm đến và chia sẻ với chúng ta. Bước 2. Luôn chân thành Dù bạn là ai đi chăng nữa thì chânthành luôn là yếu tố cần và đủ để người khác đón nhận bạn. Đối với học sinh cũng vậy, khi bạn yêu thương và muốn gần gũi chúng thì không vì lý do gì mà chúng lại từ chối bạn. Bước 3. Tạo thói quen kiên nhẫn Để tiếp cận được với học sinh đã khó, để học sinh tiếp nhận cô, chia sẻ những vấn đề tâm tư tình cảm lại càng khó. Chính vì vậy tạo thói quen kiên nhẫn, mưa dầm thấm lâu là yếu tố vô cùng quan trọng và cần thiết đối với một người cán bộ y tế học đường. Bước 4. Luôn là người vui vẻ có chừng mực - Luôn là người vui vẻ, không quan liêu hách dịch. Tránh tình trạng các em thấy ngại thấy sợ khi gặp cô. Hình 7: Tư vấn HS tại phòng y tế - Mặt khác, trở thành một hình tượng vui vẻ nhưng có chừng mực nhất định để các em không nhờn và không có thái độ cợt nhả thiếu nghiêm túc. - Làm việc và vui chơi có khuôn khổ nhất định. - Luôn để học sinh có cảm giác bình yên khi tiếp xúc với người cán bộ y tế, phân tích theo hướng tích cực có cái nhìn đúng đắn không gây áp lực cũng như gây hoang mang tư tưởng của các em. b. Lắng nghe, đặt câu hỏi và chia sẻ những tình huống mình gặp - Hãy luôn là người lắng nghe khi các em nói - Chia sẻ cởi mở về cuộc sống công việc, cuộc sống của bản thân gia đình và trường học. - Đưa những lời khuyên phù hợp có ý nghĩa. - Đặt câu hỏi song song với tình huống mà các em cần trợ giúp. c. Gợi mở để học sinh nói ra vấn đề khúc mắc trong lòng các em - Tạo độ tin tưởng bằng cách cho trẻ có cảm giác an toàn và thông tin luôn được bảo mật. - Không phải học sinh nào cũng dễ dàng chia sẻ tâm tư của bản thân cho người ngoài. Vậy chúng ta phải có cách nói, cách hướng và cách thuyết phục để trẻ tự nói ra điều mình muốn nói. 8/15
  9. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS - Tạo cho trẻ có cảm giác ai cũng phải trải qua thời kỳ đó. VD: Cô cũng như em hồi đi học, bạn nào ở lớp cũng có lúc như thế, đó là chuyện bình thường vv… d. Tìm hướng gỡ rối cùng trẻ và đưa ra hướng xử trí tốt nhất - Đưa ra những lời khuyên hữu ích phù hợp với từng trường hợp. Hình ảnh 8: Chuyên đề Chăm sóc sức - Đặt giả định "NÊN hay KHÔNG NÊN; LÀM hay KHÔNG LÀM" và khỏe LTVTN và phòng chống xâm hại hướng các em theo câu trả lời có ý nghĩa nhất. e. Kết luận và hướng học sinh tới những điều tích cực trong cuộc sống - Vậy khi đã suy nghĩ em hãy đưa ra quyết định cho bản thân? Làm thế nào? làm cái gì cho tốt nhất? - Luôn luôn phải sống tích cực và tin tưởng vào cuộc sống. -Vui vẻ, năng lượng, tự tin luôn là chìa khoá của cuộc sống. 4.2. Về phía học sinh a. Tìm hiểu đối tượng (HS có vấn đề về tâm sinh lý cần hỗ trợ) - Đối tượng là các em học sinh có tâm sinh lý không ổn định về tất các các mặt: tâm sinh lý, tình cảm, biến cố gia đình… - Tìm hiểu thông tin của đối tượng qua giáo viên chủ nhiệm, học sinh cùng lớp. + Đối với GVCN thông tin cần lấy đó là: Tìm hiểu về học lực của học sinh: học sinh học có tốt không? có chú ý nghe bài không? có năng động, sôi nổi tham gia các hoạt động của lớp không? Có hòa đồng với bạn bè trong lớp? Có những hành vi cá biệt không? Tìm hiểu về hoàn cảnh sống của học sinh: lấy thông tin về gia đình học sinh gia đình có đông anh em không? Con thứ mấy trong gia đình? bố mẹ làm nghề gì? kinh tế như thế nào? có quan tâm đầu tư tới tình hình học tập của con cái không? Bố mẹ có va chạm gì về tình cảm không? Tìm hiểu về thời gian gần dây nhất: các biểu hiện cụ thể xuất phát từ bao giờ? cụ thể vào thời điểm nào? xem GVCN nắm được những gì? Tìm hiểu thông tin qua các bạn bè cùng lớp, bạn thân khác lớp: + Đối với nguồn thông tin lấy từ bạn bè (đặc biệt bạn gần nhà và bạn thân của đối tượng) của đối tượng cần tiếp cận sâu với các thông tin sau: Tất cả các thông tin lấy từ GVCN đếu lấy lại từ phía học sinh để nâng cao độ chính xác sát thực và thực tế. Ngoài những vấn đề trên khi tiếp xúc với học sinh bạn của đối tượng cụ thể cần đi sâu những vấn đề sau: mối quan hệ của đối tượng ở lớp như thế nào? có vui vẻ có hòa đồng không? có tham gia các hoạt động ở lớp không? có thân thiết với bạn nào không? hoặc có sự cảm mến với bạn nào đặc biệt không? Thời gian đi học của bạn có đầy đủ có đúng giờ không? có tuân thủ các quy định chung của lớp không? vv.....? 9/15
  10. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS Thời gian tính đến thời điểm đối tượng gặp vấn đề hiện tại đã lâu chưa? Tìm hiểu thông tin qua gia đình của đối tượng học sinh: Nếu có thể tiếp cận với phụ huynh học sinh và trao đổi về tình hình cụ thể của các em? Nếu gia đình có vấn đề về kinh tế thì mức sinh hoạt ra sao? Bố mẹ có định hướng gì cho con chưa? Nếu đó là vấn đề tình cảm thì bố mẹ đã giải quyết vấn đề như thế nào? Những trận cãi vã có hay xảy ra không? Trong đó có sử dụng đòn roi với các em không vv…? b. Tiếp cận đối tượng - Để tiếp cận được đối tượng học sinh có vấn đề tâm sinh lý bất thường người cán bộ y tế cần áp dụng tốt 4 bước ở mục tiếp cận làm làm quen với học sinh (ở phần 1 đã nêu rất rõ). Phải làm sao để các em có cảm giác gần gũi, thực sự nhẹ nhàng khi tiếp cận người cán bộ y tế. c. Nắm rõ về đối tượng - Vận dụng phần (a, b-4.2) để rút ra kết luận đối tượng là ai? cần giải quyết theo hướng nào? e. Tư vấn giải quyết vấn đề - Nắm chắc về giải phẫu cũng như sinh lý đúng độ tuổi của đối tượng: Khi các em bước vào lứa tuổi vị thành niên đồng nghĩa với việc chuyển giao giai đoạn từ trẻ con thành người lớn. Những thay đổi xen kẽ nhau cả về trí tuệ lẫn tinh thần, các mối quan hệ từ đơn giản chuyển sang phức tạp. Lứa tuổi vị thành niên chia làm 3 giai đoạn: + Giai đoạn 1: Từ 10 – 13 tuổi + Giai đoạn 2: Từ 13 đến 16 tuổi + Giai đoạn 3: 16 đến 19 tuổi Lúc này cả nữ và nam đều có sự thay đổi rõ dệt về giọng nói, chiều cao, cân nặng, vòng ngực, mông vv…. Bộ máy sinh sản dần hoàn thiện. Nữ xuất hiện chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên và nam là những lần xuất tinh lần đầu tiên. Tâm sinh lý bắt đầu có những sự thay đổi rõ dệt và biểu hiện rõ nét nhất cụ thể như: thích độc lập hơn không muốn phụ thuộc vào cha mẹ, muốn thể hiện mình, muốn tỏ ra mình là người lớn. Muốn khẳng định ta là ai ? ta có thể làm gì ? Nam muốn tỏ ra mạnh mẽ, ga lăng nữ lại e thẹn dịu dàng xen kẽ vui buồn lẫn lộn hay bị lầm tưởng về tình bạn với tình yêu vv…Bên cạnh những yếu tố và những sự thay đổi đó thì có vô vàn nguy cơ hiện hữu song song cùng các em đó 10/15
  11. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS là : thai nghén ngoài ý muốn, vô sinh, lây bệnh qua đường tình dục và bị xâm hại tình dục (đặc biệt đối với trẻ em nữ). - Tư vấn trấn an tinh thần về sự thay đổi về hình thể bên ngoài cũng như tâm sinh lý bên trong ở lứa tuổi vị thành niên : + Học sinh sẽ rất lúng túng và có tâm lý sợ hãi khi thấy cơ thể thay đổi một cách nhanh chóng. Vậy trách nhiệm của người cán bộ y tế lúc này đó là giải thích cụ thể cho các em biết để các em yên tâm và đón nhận cơ thể mới của mình. Hiện tượng xuất tinh lần đầu tiên hay xuất hiện chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên cũng hoàn toàn bình thường đó là một bước ngoặt đánh dấu chính thức các em trở thành người lớn và có khả năng trở thành bố mẹ. - Phải nhấn mạnh các nguy cơ lứa tuổi vị thành niên hay gặp để các em biết cách tránh xa : + Nguy cơ có thai ngoài ý muốn + Nguy cơ vô sinh + Nguy cơ lây bệnh qua đường tình dục + Nguy cơ bị xâm hại tình dục - Hướng dẫn cách phát hiện bất thường của bản thân ở độ tuổi dậy thì : + Hướng dẫn cho học sinh biết cách tự thăm khám sức khỏe sinh sản cho bản thân bằng cách đưa ra những dấu hiệu, triệu chứng, biểu hiện đơn giản nhất để học sinh phát hiện sớm và có những can thiệp kịp thời từ phía phụ huynh. - Chia sẻ cách vệ sinh đúng cách trong giai đoạn nguyệt san : + Vệ sinh đúng cách : thay băng như thế nào là đúng, rửa như thế nào là đúng, sử dụng loại băng nào cho tốt vv… - Biết cách chăm sóc và bảo vệ bản thân tránh bị xâm hại : Cảnh giác - Không đi chơi với người khác giới khi chỉ có 2 người. - Không đi buổi tối khi chỉ có một mình. - Không xem các băng đĩa, hình ảnh đồi trụy. - Không đi một mình ở nơi tối tăm, vắng vẻ. - Không ở trong phòng kín một mình với người lạ. Nếu đó là người quen của gia đình thì cửa phòng phải luôn được mở. - Không nhận tiền, quà hoặc sự giúp đỡ đặc biệt của người khác mà không rõ lý do. - Không đi nhờ xe người lạ, hoặc sử dụng ăn uống của người lạ đưa. - Không để cho người lạ đến gần đến mức họ có thể chạm tay vào người mình. - Không để người lạ vào nhà, nhất là khi trong nhà chỉ có một mình. - Không nói chuyện điện thọai với người lạ khi đang ở nhà một mình. - Không cho ai (ngoài Bố mẹ, Bác sỹ khám bệnh) có quyền tùy tiện động chạm, sờ mó vào chỗ kín của cơ thể hoặc bất kỳ hành động thô lỗ nào với các em. 11/15
  12. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS - Không ăn mặc hở hang, không gần gũi quá mức với người lạ, kể cả những người thân họ hàng (trừ Bố mẹ, ông Bà, anh chị em ruột của mình). - Tin vào linh tính của bản thân khi thấy điều gì không bình thường cần cảnh giác và chủ động nghĩ cách phòng tránh để thoát ra khỏi tình huống đó. * Chỉ dẫn giúp các em tránh nguy cơ bị động chạm không an toàn, bị xâm hại : - Đứng ngay dậy. - Nhìn thẳng vào kẻ định sàm sỡ. - Lùi ra xa đủ để không cho họ với tay được đến mình. - Nói to/hét to và kiên quyết: Không! Hãy dừng lại! Tôi không cho phép! Tôi không muốn! Nếu không dừng lại, tôi sẽ mách với mọi người … (Có thể nhắc đi nhắc lại). - Bỏ chạy đến chỗ an toàn nếu họ tìm cách sờ nắn hoặc ôm ấp mình và kêu to cầu cứu sự giúp đỡ của mọi người xung quanh. - Kể ngay với cha mẹ hoặc những người tin cậy. Nếu người thứ nhất chưa tin lời em thì kể với người thứ hai, nếu người thứ hai chưa tin thì kể cho người thứ ba… cho đến lúc có người tin và giúp đỡ. Cha mẹ, người lớn trong gia đình, thầy cô giáo, bạn bè, trụ sở công an gần nhất… hay bất cứ người nào mà các em tin tưởng là người các em cần tìm và nhờ họ giúp đỡ, bảo vệ. -Nếu em bị sàm sỡ, xâm hại, hãy kể ngay với cha mẹ, người thân và cùng người lớn đến cơ sở y tế để khám. - Các em không nên phớt lờ, chối bỏ, né tránh vấn đề. f. Định hướng - Lúc này các em đang ở độ tuổi tò mò, thích tìm kiếm, khám phá mọi thứ khác lạ xung quanh là một người cán bộ y tế lúc này rất cần: + Định hướng giải thích cho các em nên tìm hiểu theo hướng nào? không nên tìm hiểu theo hướng nào? Nên: Khuyến khích các em tìm hiểu theo hướng tích cực? tìm hiểu để biết, để phòng và để tránh xa. Không nên: Không nên tìm hiểu theo hướng đua đòi bắt trước. Đặc biệt không nên thử - ý nghĩ thử là ý nghĩ vô cùng nguy hiểm. III. KẾT QUẢ THỰC HIỆN Sau khi thực hiện đề tài này bước đầu tôi nhận thấy đây là một hoạt động, một nhiệm vụ quan trọng, cần thiết đối với mỗi người cán bộ y tế nói riêng và ngành giáo dục nói chung. Thiết nghĩ hoạt động này cần phải được thực hiện thường xuyên, tích cực hơn nữa. Vì hiệu quả nó đem lại vô cùng to lớn. Bảng so sánh đối chứng sau khi thực hiện đề tài nghiên cứu tính đến tháng 1 năm 2020 như sau: 12/15
  13. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS Trước khi nghiên Sau khi nghiên cứu cứu Điểm điều tra Số lượng Tỷ lệ Số lượng Tỷ lệ (học sinh) (%) (học sinh) (%) Số HS cần được hỗ trợ về tâm sinh lý 56/254 22 56/254 22 Số HS đã được tư vấn 16/254 6,2 33/254 13 Số học sinh tự tìm đến để được tư vấn 2/254 0,8 19/254 7,5 Số HS không hợp tác chia sẻ 38/254 15 4/254 1,5 - Từ 38 em không hợp tác chia sẻ sống buông thả sau khi áp dụng và thực hiện đề tài nghiên cứu tư vấn tâm sinh lý số học sinh không hợp tác giảm xuống còn 4 em thì đây là một con số vô cùng ý nghĩa. - Ngoài ra thay vì những con số cụ thể trong bảng điều tra còn rất nhiều em học sinh ở đối tượng khác tự tìm đến để xin được tư vấn. Quá trình tư vấn tâm sinh lý cho các em giúp xây dựng niềm tin, tình yêu cuộc sống, sống tốt, sống tích cực và sống có ý nghĩa cho học sinh (đặc biệt đối tượng học sinh khối 8,9 các em đang có những dao động đầu đời quá lớn). Nhờ có định hướng tốt mà học trò có khả năng thích nghi với hoàn cảnh cuộc sống cao hơn, có tính độc lập và tự quyết tốt hơn, giảm tối đa tình trạng học sinh nghỉ học không lý do, bạo lực học đường, mang thai ngoài ý muốn vv… - Khi vấn đề tâm sinh lý được giải quyết các em tập chung học tập tốt hơn, vui vẻ trở lại và không có hiện tượng bỏ học, học chống đối vv… - Sau khi thực hiện áp dụng đề tài nghiên cứu học sinh tự tìm đến tôi để tư vấn nhiều hơn. Các em có thái độ gần gũi và hợp tác khi chia sẻ. Tâm tư biểu đạt rõ ràng hơn không e dè sợ sệt như trước. - Kết quả xếp loại hạnh kiểm của học sinh năm học 2018 – 2019 đạt 96,2% hạnh kiểm tốt đứng thứ 2 toàn huyện. C. KẾT LUẬN Công tác tư vấn tâm sinh lý học đường là một trong những mảng quan trọng góp phần đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện của học sinh cấp THCS nói riêng và toàn thể học sinh nói chung. Đề tài “Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấp THCS” mang lại không ít kết quả tốt đẹp, giải quyết đáng kể các trường hợp học sinh có vấn đề về tâm sinh lý ở nhiều độ tuổi. Các em được gỡ rối, được giải tỏa và tạo lòng tin từ phía học sinh đối với người cán bộ y tế. Qua quá trình nghiên cứu và áp dụng đề tài trên bản thân tôi nhận thấy công tác tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấp THCS thu được kết quả cao, thay đổi nhận thức của học sinh theo hướng tích cực, các em có nhận thức đúng đắn, có trách nhiệm với chính cuộc sống của bản thân mình. 13/15
  14. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS Để duy trì nâng cao chất lượng của công tác tư vấn tâm sinh lý cho học sinh đòi hỏi BGH, GVCN, giáo viên bộ môn và đặc biệt là người cán bộ y tế phải có tâm với nghề, với học sinh. Nếu chúng ta làm được như thế tôi tin chắc rằng công tác tư vấn tâm sinh lý sẽ được duy trì, nâng cao và góp phần vào sự phát triển toàn diện của học sinh nói chung và học sinh cấp THCS nói riêng. D. BÀI HỌC KINH NGHIỆM Nhờ nghiên cứu đề tài “Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấp THCS” giúp tôi dày dặn kinh nghiệm hơn trong qúa trình tiếp cận học sinh và phục vụ cho công tác của các năm tiếp theo tốt hơn. Biết cách lập kế hoạch cho công việc một cách đúng đắn, cụ thể và khoa học. Nâng cao tầm hiểu biết của bản thân cũng như hiểu sâu về học trò hơn. Yêu học trò yêu nghề và biết trân quý nghề hơn. E. NHỮNG KIẾN NGHỊ - ĐỀ XUẤT Sau khi thực hiện đề tài này tôi xin mạnh dạn đề xuất một số ý kiến như sau : 1. Về phía phòng giáo dục – TTYT huyện - Đề nghị PGD-TTYT sẽ đầu tư, quan tâm sát sao đến tâm tư nguyện vọng lứa tuổi học sinh nhiều hơn (đặc biệt đối tượng lứa tuổi vị thành niên) - Xây dựng “Đề án tư vấn tâm sinh lý đối với đối tượng học sinh” để đưa vào áp dụng trên tất cả các trường học. - Tổ chức nhiều chương trình, sân chơi có ý nghĩa cho học sinh tham gia hưởng ứng kết hợp tuyên truyền ngoại khóa cung cấp kỹ năng sống cho các em. - Tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế học đường tham gia nhiều chuyên đề học tập về phục vụ tại ngôi trường mình đang công tác (đặc biệt là chuyên đề tâm sinh lý). - Tổ chức các cuộc thi giữa các khối trường với nhau theo từng chủ đề tương ứng với đối tượng học sinh nhất định. VD : Hội thao y tế, cuộc thi tuyên truyền giỏi, cán bộ y tế giỏi vv… - Định kỳ kiểm tra công tác y tế thường xuyên để công tác y tế học đường ngày một hiệu quả hơn. - Đề nghị nâng cao vai trò của mảng y tế học đường, không coi nhẹ, không coi là mảng phụ. 2. Về phía nhà trường - Đề nghị BGH tiếp tục quan tâm đến sức khỏe tâm sinh lý học sinh, đôn đốc kiểm tra công tác y tế thường xuyên để đạt hiệu quả tốt. - Tổ chức nhiều hơn các buổi ngoại khóa tuyên truyền giao lưu học hỏi kỹ năng sống cho các em học sinh. 14/15
  15. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS - Đề nghị giáo viên tổng phụ trách, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn sát sao hơn đối với học sinh trong toàn trường. - Đề nghị BGH tạo điều kiện cử đồng chí cán bộ y tế tham gia học các lớp chuyên sâu về tâm sinh lý. 3. Về phía người cán bộ y tế - Cần tận tâm yêu nghề, mến trẻ. - Coi đó là công việc đáng trân quý mà cố gắng. - Không ngừng học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. - Tham gia đầy đủ các lớp đào tạo, tập huấn do TTYT, PGD tổ chức. - Yêu thương trẻ là trách nhiệm của mỗi người cán bộ y tế. - Sơ cứu, tư vấn, định hướng làm hết khả năng mình có thể để góp phần phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh. Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của bản thân tôi rút ra trong quá trình nghiên cứu đề tài “Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý cho học sinh cấp THCS”. Lần đầu tiên thực hiện không thể tránh khỏi thiếu sót, mong được sự đóng góp ý kiến của Ban giám khảo, PGD, TTYT, những người tham gia công tác y tế để đề tài nghiên cứu của tôi hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tôi xin cam đoan đề tài SKKN là do tôi thực hiện không có sao chép. Ngày 19 tháng 02 năm 2020 DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT - Trung học cơ sở: THCS - Học sinh : HS - Phòng giáo dục: PGD - Trung tâm y tế: TTYT - Công nghệ thông tin: CNTT - Giáo viên viên nhiệm: GVCN - Tổng phụ trách: TPT - Tổ hành chính: Tổ HC - Tổ xã hội: Tổ XH - Tổ tự nhiên: Tổ TN - Lứa tuổi vị thành niên: LTVTN 15/15
  16. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS TÀI LIỆU THAM KHẢO - Kỹ năng sơ cấp cứu các tai nạn thương tích trong trường học NXB Lao động –Xã hội - Bách khoa tri thức-Y tế học đường NXB Hồng đức - Các giải pháp và chính sách mới trong công tác GDTC, y tế trường học và chăm sóc giáo dục HS NXB thế giới - 49 Kỹ năng sống thực tế (Rèn luện kỹ năng sống cho học sinh) NXB Văn hóa thông tin - Cẩm nang tâm lý học đường NXB Văn hóa – Văn nghệ - Quy chuẩn quốc gia về vệ sinh phòng bệnh truyền nhiễm trong các cơ sở giáo dục NXB Y học - Mẹ luôn đồng hành cùng con NXB Văn học 16/15
  17. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS MỤC LỤC A. PHẦN MỞ ĐẦU I. Lý do chọn đề tài Trang 1 II. Mục đích nghiên cứu Trang 2 III. Nhiệm vụ của đề tài Trang 2 IV. Đối tượng nghiên cứu Trang 3 V. Phạm vi nghiên cứu và thời gian thực hiện đề tài Trang 3 VI. Phương pháp được sử dụng khi nghiên cứu đề tài Trang 3 B. QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI I. Khảo sát thực tế Trang 3 II. Một số biện pháp …… Trang 5 III.Kết quả thực hiện Trang 13 C. KẾT LUẬN Trang 14 D. BÀI HỌC KINH NGHIỆM Trang 14 E. NHỮNG KIẾN NGHỊ - ĐỀ XUẤT Trang 14 17/15
  18. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CƠ SỞ …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………., ngày.... tháng …. năm 2020 Chủ tịch hội đồng (Ký, đóng dấu) Ý KIẾN NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NGÀNH GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HUYỆN 18/15
  19. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………., ngày .... tháng …. năm 2020 Chủ tịch hội đồng (Ký, đóng dấu) 19/15
  20. Đề tài: Tầm quan trọng của tư vấn tâm sinh lý đối với học sinh cấpTHCS 20/15
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2