Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:31

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học" nhằm đưa ra những đổi mới về hình thức, phương pháp trong tổ chức hội thao môn giáo dục quốc phòng, an ninh theo từng năm học mà chúng tôi đã thực hiện nhằm giới thiệu đến bạn đọc, đồng nghiệp kinh nghiệm mới trong tổ chức hội thao, hướng đến góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn giáo dục quốc phòng, an ninh ở cấp trung học phổ thông.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƢỜNG THPT DIỄN CHÂU 5 ---------------------- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “ĐỔI MỚI HÌNH THỨC, PHƢƠNG PHÁP TỔ CHỨC HỘI THAO MÔN GIÁO DỤC QUỐC PHÕNG VÀ AN NINH HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG GÓP PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG DẠY VÀ HỌC” Lĩnh vực: Giáo dục quốc phòng – an ninh Người thực hiện: Ngô Trí Hùng; Trần Thanh Nam Tổ bộ môn : Xã hội Năm thực hiện : 2022 Số điện thoại : 0972161215 - 0338441113 Diễn Châu, tháng 04 năm 2022
MỤC LỤC PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………... 1 I. Lý do chọn đề tài…………………………………………………………………… 1 II. Mục đích nghiên cứu……………………………………………………………… 2 III. Đối tượng nghiên cứu……………………………………………………………. 3 IV. Phạm vi nghiên cứu………………………………………………………………. 3 V. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài………………………………………….. 3 1. Ý nghĩa khoa học…………………………………………………………………... 3 2. Thực tiễn của đề tài………………………………………………………………… 3 VI. Thời gian thực hiện đề tài………………………………………………………… 3 VII. Nhiệm vụ nghiên cứu……………………………………………………………. 3 VIII. Phương pháp nghiên cứu ………………………………………………………. 4 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU………………………………………………. 4 Chương I: Cơ sở khoa học……………………………………………………………. 4 I. Cơ sở lý luận ……………………………………………………………………….. 4 1.1. Khái niệm hình thức, phương pháp tổ chức hội thao…………………………….. 4 1.2. Vai trò của hoạt động hội thao GDQP/AN đối với nâng cao chất lượng dạy học 5 1.3. Những hạn chế trong tổ chức hội thao GDQP/AN cho học sinh hiện nay…..…... 5 II. Cơ sở thực tiễn ……………………………………………………………………. 6 1. Thực trạng dạy học và tổ chức hội thao GDQP/AN hiện nay……………….…….. 6 2. Thực trạng nhận thức của học sinh về môn học GDQP/AN...................................... 7 III. Số liệu điều tra ban đầu…………………………………………………………… 7 1. Kết quả....................................................................................................................... 7 2. Nguyên nhân……………………………………………………..………………... 8 Chương II. Một số giải pháp đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học………………………………………………………………… 8 I. Những thuận lợi……………………………………………………………………. 8 II. Những hạn chế…………………………………………………………………….. 9 III. Một số giải pháp đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học……………………………………………………………………………. 10 1. Các bước thực hiện giải pháp mới............................................................................................ 10 1.1.GIẢI PHÁP 1: Xây dựng kế hoạch tổ chức hội thao với tư duy mới,cách làm mới…... 10 1.2. GIẢI PHÁP 2: Xây dựng nội dung, xác định hình thức, phương pháp tổ chức hội thao GDQP/AN phù hợp với điều kiện nhà trường và khuyến khích đa số học 12 sinh ở các lớp tham gia………………………………………………………………. 1.3. GIẢI PHÁP 3: Quy trình tổ chức hội thao GDQP/AN cấp trường……………… 14 1.4. GIẢI PHÁP 4: Tổ chức các nội dung giao lưu, biểu diễn, thi đấu trong hội thao.. 15 IV. Áp dụng một số phương pháp cụ thể vào hội thao………………………………. 17 Chương III: Kết quả thực nghiệm……………………………………………………. 19 PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..................................................................... 21 I. Ý nghĩa của SKKN..................................................................................................... 21 II. Bài học kinh nghiệm................................................................................................. 22 III. Khả năng áp dụng và phát triển của SKKN............................................................. 22 IV. Một số đề xuất.......................................................................................................... 22
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TT Từ viết tắt Nghĩa từ viết tắt 1 GDQP-AN Giáo dục quốc phòng – an ninh 2 PPCT Phân phối chương trình 3 CNXH Chủ Nghĩa Xã Hội 4 THPT Trung Học Phổ Thông 5 QĐNDVN Quân Đội Nhân Dân Việt Nam 6 SKKN Sáng kiến kinh nghiệm 7 HS Học sinh 8 SGK Sách giáo khoa 9 SGV Sách giáo viên 10 CNTT Công nghệ thông tin 11 CS Chiến sĩ 12 GV Giáo viên 13 PPDH Phương pháp dạy học 14 AK Súng tiểu liên AK 15 TP vinh Thành phố vinh 16 BGD& ĐT Bộ giáo dục và đào tạo 17 SGD-ĐT Sở giáo dục và đào tạo 18 PPDH Phân phối dạy học
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lý do chọn đề tài Giáo dục quốc phòng và an ninh (GDQP/AN) là môn học chính khóa được dạy trong các trường từ trung học phổ thông (THPT), trung cấp, cao đẳng, đại học và được lồng ghép trong các chương trình tiểu học, trung học cơ sở. Điều đó cho thấy môn học này được xuyên suốt trong các cấp học và nhằm chuẩn bị cho các em hoàn thiện về tinh thần và thể chất, hình thành kiến thức, kỹ năng về quân sự, an ninh cho học sinh, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình mới nhằm góp phần đáp ứng mục tiêu tổng quát về đổi mới giáo dục. Tầm quan trọng của GDQP/AN trong trường phổ thông thể hiện ở chổ, đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện, tạo cho thế hệ trẻ có điều kiện tu dưỡng phẩm chất, rèn luyện năng lực, góp phần giáo dục thế hệ tương lai của đất nước có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cường, có tác dụng rèn luyện tác phong nghiêm túc, tinh thần đoàn kết, ý thức tổ chức kỷ luật trong học sinh. Các phẩm chất, năng lực này được hình thành trong quá trình tổ chức hoạt động dạy học, tổ chức hội thao GDQP/AN. Cùng với quá trình đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức dạy học, việc đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao GDQP/AN cấp tỉnh Nghệ An năm học 2019 – 2020 lần thứ nhất diễn ra tại TP Vinh có ý nghĩa rất quan trọng trong công tác GDQP/AN hiện nay nói chung và trong trường THPT nói riêng. Thấy được tầm quan trọng đó, vì vậy hằng năm nhóm chuyên môn đã cho học sinh trong nhà trường nhận thấy được ý nghĩa rất thiết thực đó, đồng thời vừa có tác dụng giúp nhà giáo đánh giá được chất lượng việc dạy của giáo viên, việc học của học sinh để từ đó đưa ra các điều chỉnh phù hợp. Qua tổ chức thành công Hội thao có tác dụng to lớn trong việc củng cố những kiến thức, kỹ năng đã học, giúp học sinh có lòng tin vào sự lãnh đạo của Đảng, vào chế độ xã hội chủ nghĩa, phát huy lòng yêu nước, sống có ý thức, có kỷ luật, có nề nếp, chấp hành nghiêm pháp luật, ý thức trách nhiệm với đồng chí, đồng đội, xây dựng tình đoàn kết gắn bó trong tập thể. Rèn luyện cho các em một số kỷ luật trong môi trường quân đội, hướng cho các em làm việc theo nguyên tắc, kỷ cương; tạo cơ sở cho các em tu dưỡng và hoàn thiện kỹ năng sống của bản thân, góp phần ngăn ngừa và phòng chống tệ nạn xã hội xâm nhập vào trường học ... Để nâng cao chất lượng hội thao GDQP/AN trong các nhà trường, bên cạnh việc thực hiện theo quy định tại Thông tư Số: 23/2018/TT – BGD&ĐT ngày 28/09/2018 của BGD&ĐT ban hành kèm theo Điều lệ Hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh trong trường trung học phổ thông, thì việc các nhà trường chủ động đổi mới hình thức, phương pháp cho phù hợp với từng trường là rất cần thiết. Thời gian qua, ngành giáo dục đã có nhiều đổi mới phương pháp giảng dạy, đầu tư trang thiết bị, giúp học sinh hứng thú với môn học, tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn. 1
Ngay từ đầu m i năm học, Bộ GD&ĐT đã ban hành văn bản hướng d n các đơn vị triển khai thực hiện nhiệm vụ giáo dục QP/AN, trong đó khuyến khích các đơn vị tăng cường tổ chức các hoạt động thực tiễn rèn luyện kỹ năng sống, đẩy mạnh công tác đổi mới phương pháp dạy học GDQP/AN theo hướng hình thành năng lực ở học sinh. Tuy nhiên, qua thực tế giảng dạy ở đơn vị chúng tôi và tại một số đơn vị khác tôi thấy rất nhiều học sinh chưa thực sự hứng thú, hiệu quả học tập bộ môn này chưa cao. Một số giáo viên trong quá trình giảng dạy đang chủ yếu theo lối truyền thụ kiến thức, sự mạnh dạn trong đổi mới phương pháp dạy chưa nhiều. Quá trình tổ chức hội thao nhằm đánh giá kết quả dạy và học, rèn luyện các kỹ năng cho học sinh còn đơn điệu, rút gọn, thiếu tính “chính quy” thiếu bài bản. Thậm chí có nơi chưa tổ chức hội thao trong học sinh mà chỉ dựa vào các bài kiểm tra thường xuyên và định kỳ. Nhận thức được vấn đề này, trong quá trình dạy học tôi luôn trăn trở phải làm thế nào để các em thực sự hứng thú với môn học, phải làm sao tổ chức được hoạt động hội thao thực sự là ngày hội giáo dục quốc phòng trong nhà trường, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập bộ môn GDQP/AN. Vì vậy, hằng năm tôi và các đồng nghiệp trong nhóm Thể dục – GDQP/AN đã mạnh dạn tham mưu, xin ý kiến chỉ đạo từ Ban Giám hiệu và đưa ra nhiều giải pháp đồng bộ, đột phá về đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, phương pháp tổ chức hội thao cấp trường đạt hiệu quả cao. Từ việc tổ chức hội thao, đã cho phép chúng tôi vừa kiểm tra được kết quả dạy và học của giáo viên và học sinh, đồng thời tạo hứng thú cho học sinh, qua đó hình thành các phẩm chất, năng lực, nâng cao chất lượng dạy và học. Từ những lý do trên, nhóm mạnh dạn chọn đề tài “Đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học”. II. Mục đích nghiên cứu Đưa ra những đổi mới về hình thức, phương pháp trong tổ chức hội thao môn giáo dục quốc phòng, an ninh theo từng năm học mà chúng tôi đã thực hiện nhằm giới thiệu đến bạn đọc, đồng nghiệp kinh nghiệm mới trong tổ chức hội thao, hướng đến góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn giáo dục quốc phòng, an ninh ở cấp trung học phổ thông. Ngoài ra: - Phát triển kỹ năng tổ chức thi đấu trong quân sự và kỹ năng đối mặt với vấn đề. - Học cách làm việc nhóm, chơi công bằng. - Tính kỷ luật, việc thiết lập mục tiêu và tính kiên trì. - Đẩy mạnh phong trào xây dựng nền QPTD - ANND trong thời kì mới. 2
III. Đối tƣợng nghiên cứu - Đề tài nghiên cứu những cơ sở lý luận và thực tiễn của việc đổi mới giáo dục theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực người học nói chung và những định hướng đổi mới môn GDQP/AN nói riêng. - Nghiên cứu quá trình tổ chức hội thao tại các nhà trường và những giải pháp đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hoạt động hội thao GDQP/AN trong trường học hiện nay. - Đề xuất một số biện pháp nhằm đổi mới hình thức, phương pháp hội thao GDQP/AN trong nhà trường, cũng như vận dụng ở địa phương thông qua một số hoạt động quân sự nơi trường đóng. IV. Phạm vi nghiên cứu - Đề tài tập trung nghiên cứu một số vấn đề về đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao GDQP/AN trong nhà trường phổ thông, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. V. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 1. Ý nghĩa khoa học - Việc tổ chức hội thao sẽ giúp học sinh hình thành kĩ năng, kĩ xảo thực hiện kỹ thuật động tác tốt hơn. - Việc tổ chức hội thao sẽ kiểm tra, đánh giá được chất lượng công tác giảng dạy bộ môn giáo dục quốc phòng an ninh ở cấp trung học phổ thông . - Việc tổ chức hội thao sẽ tạo ra tính thi đua giữa các em học sinh cũng như giữa các lớp với nhau, qua đó sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. 2. Thực tiễn của đề tài - Đề tài là tài liệu bổ ích giúp giáo viên có tham khảo để tổ chức thành công hội thao cấp trường; có cách nhìn nhận toàn diện về vai trò vị trí và sự cần thiết phải tổ chức hội thao GDQP/AN cấp trường. - Đề xuất xây dựng kế hoạch tổ chức hội thao cấp trường với hình thức và phương pháp đổi mới, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, tạo sự hứng thú học tập cho học sinh. - Giúp cán bộ quản lý ở các nhà trường quan tâm, có biện pháp chỉ đạo để tổ chức hội thao cấp trường hằng năm có chất lượng, mang hiệu quả giáo dục cao. VI. Thời gian thực hiện đề tài Từ tháng 9 năm 2021 đến tháng 4 năm 2022. VII. Nhiệm vụ nghiên cứu - Đề tài nghiên cứu những cơ sở lý luận và thực tiễn của việc đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao trong nhà trường, từ đó đề ra một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng tổ chức hội thao. 3
- Cung cấp các luận cứ làm tài liệu bổ ích để các đồng nghiệp tham khảo trong quá trình tổ chức hội thao môn Giáo dục quốc phòng an ninh. - Giới thiệu một số cách thức thể hiện sự đổi mới mạnh mẽ hình thức và phương pháp trong tổ chức hội thao môn Giáo dục quốc phòng, an ninh theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực người học góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. - So sánh phương pháp hội thao mới và phương pháp đánh giá cũ bằng khảo sát, so sánh số liệu về trình độ thông qua bài học. - Phân tích thực trạng của của việc dạy học môn giáo dục quốc phòng – an ninh thời gian qua tại trường THPT. - Trình bày quy trình và hệ thống bài dạy môn giáo dục quốc phòng – an ninh trường THPT. - Trình bày về tính hiệu quả của các giải pháp. VIII. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu và tổng hợp tài liệu - Phương pháp điều tra, phỏng vấn - Phương pháp quan sát sư phạm - Phương pháp thực nghiệm sư phạm - Phương pháp so sánh, đối chiếu - Phương pháp thống kê toán học - Phương pháp trực quan PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chƣơng I: Cơ sở khoa học I. Cơ sở lý luận 1.1. Khái niệm hình thức, phương pháp tổ chức hội thao Hình thức, phương pháp tổ chức hội thao: là cách tiến hành tổ chức quá trình đánh giá kết quả học tập của học sinh một cách tập trung, toàn diện, tổng hợp nhiều nội dung, cách thức như: thi nhận thức, thi tư thế, động tác vận động, điều lệnh đội ngũ, thi kỹ thuật sử dụng, quản lý vũ khí, kết hợp với các nội dung thể thao quốc phòng và trò chơi vận động với sự tham gia của nhiều lực lượng phù hợp với mục đích, nội dung bài học, nhằm thu được kết quả tối ưu. 4
1.2. Vai trò của hoạt động hội thao GDQP/AN đối với nâng cao chất lượng dạy học Trước hết chúng ta phải hiểu hoạt động hội thao là bộ phận không thể tách rời của quá trình dạy học GDQP/AN bởi đối với người giáo viên, khi tiến hành quá trình dạy học phải xác định rõ mục tiêu của bài học, nội dung và phương pháp cũng như kỹ thuật tổ chức quá trình dạy học sao cho hiệu quả. Muốn biết có hiệu quả hay không, người giáo viên phải thu thập thông tin phản hồi từ học sinh để đánh giá và qua đó điều chỉnh phương pháp dạy, kỹ thuật dạy của mình và giúp học sinh điều chỉnh các phương pháp học. Như vậy, hội thao là bộ phận không thể tách rời của quá trình dạy học và có thể nói hội thao là động lực để thúc đẩy sự đổi mới quá trình dạy và học. Đổi mới hình thức, phương pháp hội thao sẽ là động lực thúc đẩy các quá trình khác như đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới cách thức tổ chức hoạt động dạy học, đổi mới quản lý… Nếu thực hiện được việc hội thao hướng vào đánh giá quá trình, giúp phát triển năng lực người học, thì lúc đó quá trình dạy học trở nên tích cực hơn rất nhiều. Quá trình đó sẽ nhắm đến mục tiêu xa hơn, đó là nuôi dưỡng hứng thú học tập, tạo sự tự giác trong học tập và quan trọng hơn là gieo vào lòng học sinh sự tự tin, niềm tin “người khác làm được mình cũng sẽ làm được” Điều này vô cùng quan trọng để tạo ra mã số thành công của m i học sinh trong tương lai. 1.3. Những hạn chế trong tổ chức hội thao GDQP/AN cho học sinh hiện nay Mặc dù có vai trò, vị trí quan trọng như vậy nhưng do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nhau, chất lượng hội thao môn GDQP/AN trong nhà trường THPT thời gian qua còn có nhiều hạn chế, giáo viên chậm đổi mới hình thức, phương pháp hội thao, chỉ làm qua loa cho xong chuyện, tạo nên sự khô cứng, nhằm chán, không tạo hứng thú cho học sinh. Trong nhà trường, hoạt động hội khỏe phù đổng được tổ chức quy mô, bài bản thì ngược lại hoạt động hội thao GDQP/AN được tổ chức đơn điệu, với một số nội dung đơn giản, ở quy mô nhỏ… Điểm yếu khác trong hội thao hiện tại là đánh giá (chấm điểm) mà không có sự phản hồi cho học sinh. Sau khi học sinh thực hiện xong động tác, thường chỉ cho điểm mà không phân tích điểm mạnh, điểm yếu để cho học sinh biết tại sao sai, sai như thế nào. Một số GV đánh giá có sự phản hồi nhưng phản hồi không đủ, không mang tính xây dựng làm cho người học chán nản… Khi phản hồi của GV đối với kết quả thực hiện của HS mang sắc thái xúc cảm âm tính, tiêu cực, có thể làm học sinh xấu hổ, mất tự tin. Một trong những điểm yếu nữa là hiện nay, giáo viên sử dụng hầu như rất hạn chế các hình thức đánh giá mới, hiện đại, phần lớn những đánh giá GV đang sử dụng có tính truyền thống là thông qua động tác, kỹ thuật, và kết quả về đích mà không đánh giá rộng ra các mặt khác như phong cách, trang phục, tính nhiệt tình, ham học của học sinh. Khi giáo viên chưa đa dạng hóa các nội dung hội thao sẽ làm cho hoạt động học tập trở nên nhàm chán, sẽ khó phát 5
triển các năng lực ở người học (như năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo…). Trong khi đó, yêu cầu của đổi mới kiểm tra đánh giá hiện nay ở hấu hết các môn học là phải áp dụng đa dạng các hình thức đánh giá: đánh giá bằng trắc nghiệm, bằng kiểm tra viết kiểu tự luận, vấn đáp, băng thực hành động tác… đánh giá thông qua sản phẩm, qua hồ sơ học sinh, qua thuyết trình/trình bày, thông qua tương tác nhóm, thông qua các sản phẩm của nhóm…, đánh giá bằng các tình huống bài tập, các hình thức tiểu luận, … II. Cơ sở thực tiễn 1. Thực trạng dạy học và tổ chức hội thao GDQP/AN hiện nay Thời gian qua, mặc dù Bộ, Sở GD-ĐT đã có những giải pháp mạnh mẽ nhằm tăng cường công tác giáo dục quốc phòng, an ninh trong trường phổ thông như: xây dựng chương trình; đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên; chỉ đạo các trường đầu tư, mua sắm vật chất, thiết bị phục vụ dạy học ; bảo đảm các chế độ chính sách ưu đãi cho giáo viên; tổ chức các cuộc thi, các đợt tập huấn nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy và học GDQP/AN. Tuy nhiên, do nhiều yếu tố khách quan và chủ quan nên công tác GDQP/AN trong nhà trường phổ thông còn gặp không ít khó khăn, tồn tại. Đội ngũ giáo viên mặc dù được đào tạo, bồi dưỡng kịp thời, đầy đủ về số lượng, từng bước nâng cao về chất lượng, song số giáo viên dạy kiêm nhiệm còn nhiều, một bộ phận không nhỏ giáo viên chưa tâm huyết với bộ môn, chưa giành nhiều thời gian để nghiên cứu, tự học nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Không ít giáo viên và học sinh v n quan niệm đây là môn phụ nên chưa tập trung nhiều cho việc đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học để đạt kết quả cao. Mặt khác, trong dạy học, do đặc thù của bộ môn GDQP/AN vừa có nội dung lý thuyết, vừa có nội dung thực hành nên quá trình bồi dưỡng đội ngũ giáo viên thường được cử từ nhiều môn khác nhau như Thể dục, Giáo dục công dân, Lịch sử … giáo viên chuyên trách còn ít, điều này d n đến việc nhiều giáo viên xuất phát từ các môn khoa học xã hội (Sử, GDCD) thì rất thuận lợi trong việc dạy lý thuyết nhưng gặp nhiều khó khăn, hạn chế trong dạy thực hành và ngược lại các giáo viên Thể dục thuận lợi trong dạy thực hành nhưng còn nhiều hạn chế trong dạy học các bài có nội dung lý thuyết. Đặc biệt là khi họ dạy các bài về đường lối, chính sách, pháp luật hoặc các bài về kiến thức lịch sử. Đây là một khó khăn chung mà chúng ta thường gặp. Chính điều này là trở ngại lớn cho việc đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao GDQP/AN Mặt khác, quá trình thực hiện yêu cầu đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo, trong đó, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, đổi mới kiểm tra, đánh giá học sinh, các giáo viên gặp không ít khó khăn như: chưa thành thạo trong đổi mới, chưa nhuần nhuyễn trong sử dụng các phương pháp nhằm đáp ứng yêu cầu lấy người học làm trung tâm, hình thành các phầm chất, năng lực cho người học. 6
Từ thực tế trên, d n đến quá trình dạy học cũng như tổ chức hội thao đánh giá kết quả ở các trường trung học phổ thông trên toàn tỉnh chưa được triển khai đồng bộ, chưa thực được chú trọng, chưa có sự đổi mới về nội hình thức cũng như phương pháp trong tổ chức hội thao. Vì thế, hiệu quả mang lại trong tổ chức hội thao chưa cao, chưa thu hút được tính tích cực và hứng thú của học sinh nên chất lượng môn giáo dục quốc phòng, an ninh chưa được nâng cao. 2. Thực trạng nhận thức của học sinh về môn học GDQP/AN Thực tế những năm qua, công tác GDQP/AN cho học sinh, đã được triển khai thực hiện nghiêm túc, ngày càng đi vào chiều sâu và đạt kết quả tích cực. Môn học góp phần quan trọng nhằm trang bị cho thế hệ trẻ lòng yêu nước, nâng cao nhận thức, xác định rõ hơn nghĩa vụ, trách nhiệm trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Điều đó tiếp tục khẳng định chủ trương chiến lược đúng đắn của Đảng, Nhà nước về công tác GDQP/AN nói chung, cho HS, SV nói riêng. Tuy nhiên, qua thực tế cho thấy nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng môn học của một bộ phận học sinh còn biểu hiện xem nhẹ, coi đây là môn phụ. Chương trình giảng dạy môn học còn nặng về lý thuyết, thiếu các nội dung thực hành kỹ năng, còn mang tính lý luận, giáo điều, thiếu tính thực tiễn hoặc quá trừu tượng. Phương pháp giảng dạy thiếu sự đổi mới và còn rập khuôn, v n còn theo lối mòn cũ "thầy đọc-trò chép"… Chính vì những lý do trên đã làm cho môn học trở nên thiếu hấp d n, khô khan về nội dung, cứng nhắc về hình thức. III. Số liệu điều tra ban đầu Để tìm hiểu về thực trạng này, chúng tôi đã tiến hành điều tra khảo sát ban đầu, khi chưa thực hiện đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao, chưa đổi mới mạnh mẽ hình thức, phương pháp dạy học đối với học sinh. 1. Kết quả Bước đầu tôi tiến hành điều tra bằng phiếu trả lời trắc nghiệm với 100 học sinh ở lớp 10A1, 10A3, 10A8 ở trường tôi thấy kết quả như sau: Câu hỏi: Anh chị có thực sự hứng thú với bộ môn giáo dục quốc phòng, an ninh không? a. Có b. Không c. Không có ý kiến Lớp Sĩ số Có Không không ả Không có ý kiến yPT Nghèninh lớp ( 11a1 thú với bộ môn giáo dục quốc phòng, an ninh 7
không? học qua đó sẽ góp phần nâng cao chất lượng 10A1 35 10 28,57% 18 51,43% 7 20% 10A3 30 8 26,66% 15 50% 7 23,34% 10A9 35 9 25,71% 17 48,57% 9 25,72% Từ kết quả trên cho thấy, trên 50% học sinh cho rằng không có hứng thú với môn học GDQP/AN. Tôi kiểm tra kết quả học tập năm học 2020 - 2021 ở ba lớp thu được như sau: Giỏi Khá TB Yếu TT Lớp số HS SL % SL % SL % SL % 1 10A1 35 0 0 29 82,89 6 17,11 0 0 2 10A3 38 4 10,53 28 73,68 6 15,79 0 0 3 10A8 40 0 0 23 57,5 17 42,5 0 0 Và kết quả kiểm tra, đánh giá cho thấy học sinh nắm kiến thức, thực hiện động tác chưa chuẩn còn chiếm tỉ lệ lớn. 2. Nguyên nhân Một bộ phận học sinh chưa nhận thức được tầm quan trọng của môn học, đối với thực tiễn cuộc sống, cũng như nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chưa chủ động, chưa tự tìm tòi khám phá trong trong tiếp nhận kiến thức mới, còn thụ động trong luyện tập để hình thành kĩ năng, kĩ xảo. Còn suy nghĩ môn giáo dục quốc phòng, an ninh là môn học phụ. Đây chính là những hạn chế d n đến học sinh không thực sự hứng thú khi học tập bộ môn. Vì vậy việc chủ động đổi mới hình thức, phương pháp dạy học hay tổ chức hội thao là yêu cầu cấp thiết hiện nay của m i giáo viên, cũng như của các cơ quan ban ngành liên quan. Về phía giáo viên, do chậm đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp dạy học; chậm đổi mới hình thức, phương pháp hội thao GDQP/AN. Chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của hội thao có tác dụng to lớn đối với nâng cao chất lượng dạy học. Một bộ phận cán bộ quản lý, giáo viên v n còn coi nhẹ vị trí, vai trò của môn học GDQP/AN trong nhà trường, nên công tác bố trí đội ngũ, bố trí thời gian dạy học chưa đảm bảo theo yêu cầu mới. 8
Chƣơng II. Một số giải pháp đổi mới hình thức, phƣơng pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lƣợng dạy và học I. Những thuận lợi Trong những năm qua, bộ môn GDQP - AN nhận được sự quan tâm của các cấp, các ngành. Bộ GDĐT đang hoàn chỉnh và ban hành chương trình SGK môn GDQP - AN theo kế hoạch chương trình mới trong năm học 2022 - 2023 của BGD&ĐT. Hàng năm SGD - ĐT Nghệ An tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ cốt cán về thực hiện chương trình, đổi mới PPDH, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá, ứng dụng CNTT vào dạy học, sử dụng đồ dùng, trang thiết bị dạy học, cập nhật những sửa đổi bổ sung của Điều lệnh quản lí, Điều lệnh đội ngũ … Đặc biệt, trong năm học 2021-2022 SGD – ĐT đã phối hợp với các ban ngành tổ chức thành công hội thao quốc phòng cấp tỉnh lần thứ nhất đã tạo điều kiện thuận lợi cho các trường THPT tham gia học hỏi kinh nghiệm l n nhau trong công tác tổ chức hội thao các cấp, đánh giá kết quả học sinh thông qua hội thao và từ đó bồi dưỡng học sinh tham gia thi học sinh giỏi quốc phòng các cấp. Ban giám hiệu luôn dành sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra đối với tổ chuyên môn và GV trong thực hiện chương trình, thực hiện việc đổi mới PPDH, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá, tổ chức hội thao cấp trường, khuyến khích và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho GV tham dự các lớp bồi dưỡng chuyên môn cấp Sở (nếu có). Nhà trường đảm bảo về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học, chế độ trang phục, chế độ bồi dưỡng giờ dạy… giúp GV an tâm công tác. Bản thân tôi được cử đi làm nhiệm vụ tham gia giám khảo hội thao quốc phòng cấp tỉnh lần thứ nhất do Sở GD và ĐT Nghệ An tổ chức. Qua đó được học hỏi kinh nghiệm trong cách thức tổ chức hội thao quốc phòng an ninh, cũng như nâng cao hơn nữa về bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ trong quá trình giảng dạy của bản thân. Hiểu được tầm quan trọng trong công tác hội thao quốc phòng góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn. Quá trình công tác luôn nhận được sự quan tâm của lãnh đạo, tổ chuyên môn, sự giúp đỡ của đồng nghiệp, sự tin tưởng, hợp tác của HS. Bản thân tôi cùng đồng nghiệp tâm huyết với bộ môn, luôn nổ lực, tìm tòi, áp dụng những biện pháp, phương pháp dạy học tích cực để nâng cao chất lượng bộ môn, góp phần giáo dục toàn diện cho HS. II. Những hạn chế Qua thực tế giảng dạy, dự giờ và tìm hiểu đồng nghiệp bộ môn GDQP - AN ở các trường THPT trong Tỉnh, tôi nhận thấy bước đầu GV đã áp dụng một số PPDH mang tính tích cực vào trong bài giảng nói chung và đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học nói riêng. Cụ thể, qua hội thao quốc phòng cấp tỉnh lần thứ nhất hay ở trường THPT Thanh Chương, THPT Nghi lộc 5 … mà tôi đã được tham dự năm trước đã mang lại hiệu quả và 9
thành công cho công tác hội thao cấp trường. Tuy nhiên, nhìn chung việc thực hiện đổi mới PPDH theo hướng tích cực, trong đó có hội thao cấp trường còn chậm chuyển biến. Việc vận dụng đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học còn bị GV và nhiều trường THPT trong tỉnh xem nhẹ. Một bộ phận HS chưa mạnh dạn, chủ động tham gia vào các hoạt động học tập cũng như trong công tác tổ chức hội thao ảnh hưởng đến chất lượng bộ môn, lâu dần hình thành thói quen trong học tập thụ động. Nguyên nhân: Một bộ phận GV chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của phương pháp vận dụng đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, còn hạn chế về chuyên môn (chỉ qua lớp đào tạo ngắn hạn sáu tháng), ngại áp dụng các PPDH tích cực vào trong tiết dạy, hiệu quả từ học tập đổi mới PPDH chưa cao, do nhiều áp lực … HS có tâm lí coi nhẹ môn học GDQP - AN do phải tập trung cho các môn thi tốt nghiệp, các môn thi Đại học, Cao Đẳng … trang thiết bị phục vụ cho dạy học chưa đáp ứng đủ số lượng, đảm bảo về chất lượng. Đối với bản thân tôi cùng đồng nghiệp với số năm công tác giảng dạy đôi khi chưa mạnh dạn lên kế hoạch trình ban giám hiệu về vận dụng các phương pháp dạy học tích cực vào bài giảng nhiều, nhất là khâu đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. III. Một số giải pháp đổi mới hình thức, phƣơng pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông góp phần nâng cao chất lƣợng dạy và học 1. Các bƣớc thực hiện giải pháp mới 1.1. GIẢI PHÁP 1: Xây dựng kế hoạch tổ chức hội thao với tƣ duy mới, cách làm mới 1.1.1. Xác định mục đích của hội thao Hội thao GDQPAN được coi là hình thức kiểm tra đánh giá cuối kỳ, cuối năm học nhưng ở quy mô lớn hơn, được tổ chức theo kế hoạch đã được Ban Giám hiệu phê duyệt, với sự huy động vật chất, thiết bị và đội ngũ giáo viên tham gia đông đảo. Để hội thao thực sự là sân chơi bổ ích, hấp d n chúng ta cần có tư duy mới, cách làm mới. Phải xuất phát từ việc xác định mục tiêu rõ ràng, yêu cầu của hội thao. Nếu các điều kiện cho phép, chúng ta có thể nâng hoạt động hội thao thành “ngày hội quốc phòng” trong nhà trường. Với tư duy đó, việc đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao trong nhà trường sẽ trở nên thuận lợi hơn rất nhiều. 10
Theo thông tư số 23/2018/TT-BGDĐT ngày 28/09/2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu rõ mục đích của hội thao: Nâng cao chất lượng môn học GDQP/AN gắn liền học tập với hoạt động thực tiễn; tổ chức, quản lý thực hiện nội dung chương trình môn học GDQP/AN trong các trường trung học phổ thông; đẩy mạnh phong trào thi đua học tập, rèn luyện giữa nhà trường và các địa phương Phát hiện cá nhân và tập thể có thành tích cao trong học tập và rèn luyện, từ đó có kế hoạch nhân rộng điển hình, đề ra những giải pháp thiết thực tiếp tục chỉ đạo thực hiện tốt nhiệm vụ GDQP/AN những năm tiếp theo. Từ việc xác định mục tiêu trên chúng ta thấy, hội thao GDQP có các mục đích đó là: nâng cao chất lượng môn học GDQP/AN, gắn học tập với hoạt động thực tiễn; tăng cường công tác quản lý nhà nước của các cấp, các ngành và của ban giám hiệu nhà trường đối với hoạt động dạy và học; đẩy mạnh phong trào thi đua học tập và rèn luyện; phát hiện những cá nhân, tập thể có thành tích cao; nhân rộng các điển hình. Như vậy, hoạt động hội thao GDQP/AN có ý nghĩa không chỉ gói gọn trong kiểm tra đánh giá kết quả học tập bộ môn mà còn có tác dụng đối với các hoạt động giáo dục khác của nhà trường. Vì vậy, việc xác định mục tiêu của hội thao để cho phép chúng ta có thể xây dựng kế hoạch hành động được sát hợp với tình hình hình nhà trường, địa phương nhằm đảm bảo tính khả thi trong thực hiện. 1.1.2. Xây dựng kế hoạch hành động (tác nghiệp) trình Ban Giám hiệu phê duyệt Kế hoạch tác nghiệp là việc xác định phương hướng, nhiệm vụ, chỉ tiêu, biện pháp tiến hành một lĩnh vực, một nhiệm vụ công tác của Nhà nước nói chung hoặc của từng ngành, cơ quan, đơn vị, địa phương nói riêng. Kế hoạch hội thao GDQP/AN cần được xây dựng vào đầu năm học hoặc đầu học kỳ trên cơ sở kế hoạch chung của SGD&ĐT Nghệ An và kế hoạch nhà trường. Trong quá trình xây dựng kế hoạch hội thao phải làm xác định được những căn cứ pháp lý nào cho phép tổ chức hoạt động hội thao trong nhà trường (Luật Giáo dục QPAN, Thông tư số 23/2018/TT-BGDĐT, Công văn hướng d n thực hiện nhiệm vụ của Sở, kế hoạch giáo dục của Ban giám hiệu), mục đích của hoạt động hội thao là gì? Xác định nội dung chương trình hội thao, thành phần tham gia, thời gian, địa điểm, hình thức tổ chức, phân công nhiệm vụ cho các tổ chức, cá nhân, vật chất kinh phí bảo đảm… (có kế hoạch kèm theo ở phụ lục). Để hội thao thực sự quy mô, trang trọng và hiệu quả cần xác định thêm một số yếu tố như: về thành phần tham dự hội thao ngoài đại biểu là Ban giám hiệu, cần mời thêm đại diện lãnh đạo Ban Chỉ huy quân sự, Ban Chỉ huy công an huyện, thị xã, thành phố; chuyên viên phụ trách bộ môn và lãnh đạo Sở GD&ĐT và đại diện các đơn vị có liên quan. Về nội dung, bên cạnh những nội dung chính bám sát chương trình sách giáo khoa, cần bổ sung các nội dung khác nếu điều kiện nhà 11
trường cho phép như: Võ cổ truyền dân tộc; chạy vũ trang – thể thao; các trò chơi theo nhóm, tập thể; hoạt động văn nghệ, thi đấu thể thao … Sau khi xây dựng và hoàn thiện kế hoạch phải trình kế hoạch lên Ban Giám hiệu nhà trường để phê duyệt. Đây là khâu rất quan trọng, hoạt động hội thao có được thực hiện hay không, thực hiện ở quy mô, cấp độ nào… nằm ở khâu phê duyệt của BGH nhà trường. Khi kế hoạch được phê duyệt đồng nghĩa với việc hoạt động hội thao sẽ được triển khai. 1.2. GIẢI PHÁP 2: Xây dựng nội dung, xác định hình thức, phƣơng pháp tổ chức hội thao GDQP/AN phù hợp với điều kiện nhà trƣờng và khuyến khích đa số học sinh ở các lớp tham gia 1.2.1. Về nội dung Nội dung chương trình GDQP/AN cấp THPT bao gồm rất nhiều. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao, thuận lợi cho học sinh trong ôn tập, luyện tập chúng ta cần chọn những nội dung cơ bản nhất, phù hợp. Tùy thời lượng để lựa chọn các nội dung. Để nội dung thêm phần phong phú, cần xác định thành 02 phần thi chính. Đó là: phần thi chung giữa ba khối 10,11,12 và nội dung thi riêng từng khối để tạo sự thi đua trong các em học sinh. Cụ thể nội dung mà chúng tôi thực hiện trong những năm qua như sau: * Khối 12 (4 nội dung) - Duyệt đội hình đội ngũ. (Diễu hành qua khán đài). Phần thi chung. - Kiểm tra nhận thức. Học sinh làm bài thi trắc nghiệm trên giấy. - Tư thế, động tác vận động trên chiến trường. + Đi khom (khom cao; khom thấp). + Bò cao (2 chân 1 tay; 2 chân 2 tay). + Lê (Lê cao; Lê thấp). - Kỹ thuật bắn súng tiểu liên AK (tư thế nằm bắn có bệ tì). * hối 11 (4 nội dung) - Duyệt đội hình, đội ngũ (diễu hành qua khán đài). Phần thi chung. - Kiểm tra nhận thức. Học sinh làm bài thi trắc nghiệm trên giấy. - Tháo, lắp súng AK ban ngày. - Ném lựu đạn xa trúng đích. * hối 10 (4 Nội dung) - Duyệt đội hình, đội ngũ (diễu hành qua khán đài). Phần thi chung. - Kiểm tra nhận thức. Học sinh làm bài thi trắc nghiệm trên giấy 12
- Đội ngũ từng người không có súng và đội ngũ đơn vị. + Nghiêm, nghỉ, chào. + Quay tại ch . + Đi đều đứng lại. Gi m chân tại ch . + Đội ngũ đơn vị 1 hàng ngang hoặc 1 hàng dọc. - Kỹ thuật băng bó cứu thương. Thông thường, để tổ chức hội thao các trường, các giáo viên chỉ chọn một số học sinh tham gia, số còn lại chỉ tham gia cổ vũ. Tuy nhiên, theo chúng tôi hội thao cấp trường nên tạo điều kiện, khuyến khích để tất cả học sinh đều tham gia. Làm được như vậy mới tạo được phong trào thi đua ở tất cả các em, biến hội thao thành ngày hội thực sự. Ví dụ: những em không thi thực hành động tác có thể tham gia thi làm bài kiển tra nhận thức. Để tất cả học sinh trong các lớp đều được tham gia hội thao, giáo viên cần phân chia lớp ra thành những nhóm nhỏ. M i nhóm đảm nhiệm một hoặc hai nội dung thi. Riêng phần duyệt đội hình, đội ngũ cả lớp tham gia. 1.2.2. Về cách tính thành tích và trao thưởng Cách tính thành tích áp dụng theo Thông tư số 23/2018/TT- BGD&ĐT ngày 28/9/2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Hội thao cấp trường, để phù hợp với điều kiện đại trà của học sinh có thể hạ thấp một số chỉ tiêu để học sinh có thể dễ đạt đến. Sau hội thao, bên cạnh lấy kết quả để đánh giá, xếp loại học sinh, cần có các phần thưởng trao cho các tập thể lớp, các cá nhân có thành tích tốt nhất. 1.2.3. Hình thức. phương pháp tổ chức hội thao - Tổ chức hội thao cấp lớp. Quá trình dạy học, giáo viên nên giành thời gian tổ chức hội thao cấp lớp với nội dung, hình thức và phương pháp đơn giản hơn, tinh gọn. - Tổ chức hội thao cấp trường: Hội thao cấp trường được tổ chức ở quy mô. Vì vậy, cần phải thành lập các ban để tổ chức thực hiện gồm: + Ban Tổ chức hội thao: do hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng phụ trách làm trưởng ban. + Ban giám khảo: Ban giám khảo gồm các giáo viên giảng dạy GDQP/AN đã qua đào tạo, nếu có đủ điều kiện có thể mời giám khảo đến từ Ban Chỉ huy quân sự huyện, thị xã, thành phố. Đối với tổ giám khảo coi và chấm thi nội dung nhận thức (hiểu biết chung) có thể sử dụng đội ngũ giáo viên dạy lý thuyết (sử, địa, GDCD…) 13
Để kịp thời gian tổ chức hội thao trong một buổi hoặc một ngày, ban giám khảo cần chia thành nhiều tiểu ban. M i tiểu ban chấm thi một nội dung độc lập với nhau. Trưởng tiểu ban phải là người đã được đào tạo hoặc từng là cựu quân nhân. Trước khi ban giám khảo thực hiện các nội dung, trưởng ban cần phải hội ý toàn ban để thống nhất các nội dung, hình thức đánh giá và cách cho điểm. Giám khảo cần giành một thời lượng nhất định để có những nhật xét, đánh giá kết quả thực hiện của các em. Kết thúc hội thao cần tổ chức tổng kết, đánh giá và trao thưởng. 1.3. GIẢI PHÁP 3: Quy trình tổ chức hội thao GDQP/AN cấp trƣờng Bước 1: Xây dựng kế hoạch Kế hoạch được xây dựng dựa trên các văn bản chỉ đạo của cấp trên và sự thảo luận thống nhất ý kiến của toàn thể các thành viên trong tổ/nhóm chuyên môn. Bước 2: Trình thông qua kế hoạch và phê duyệt kế hoạch Kế hoạch được trình lên cấp ủy, ban giám hiệu để xin ý kiến lãnh đạo, chỉ đạo và phê duyệt thực hiện từ ban giám hiệu nhà trường. Bước này cần được thực hiện sớm từ đầu năm học hoặc đầu học kỳ để hiệu trưởng đưa vào kế hoạch tài chính của nhà trường và giáo viên có thời gian luyện tập cho học sinh. Bước 3: Triển khai thực hiện kế hoạch, thành lập Ban Tổ chức, Ban giám khảo - Sau khi kế hoạch được thông qua, tiến hành tổ chức thực hiện hội thao. Thành lập Ban tổ chức, Ban giám khảo. - Ban tổ chức, ban giám khảo do hiệu trưởng ra quyết định thành lập trên cơ sở sự tham mưu nhân sự của tổ trưởng chuyên môn. Để Ban giám khảo làm việc chuyên nghiệp, hiệu quả cần có phương án chuẩn bị kỹ về con người và số lượng, làm sao cùng một thời điểm học sinh có thể tham gia thi ở nhiều nội dung để thời gian hội thao không bị kéo dài. Ở nội dung nào cũng có những người giám khảo nắm chắc nội dung, kỹ thuật, chiến thuật, điều lệnh… - Làm giấy mời đại biểu (nếu có) - In ấn hệ thống bảng biểu, bảng điểm gửi các tiểu ban giám khảo. Trong quá trình triển khai kế hoạch chúng tôi đã có sự phân công rõ ràng đối với giáo viên và học sinh. Bước 4: Phân công nhiệm vụ cho các bộ phận Đối với giáo viên: Giao nhiệm vụ cho các giáo viên trong tổ phụ trách các nội dung Hội thao và chịu trách nhiệm ở các khối lớp mà mình giảng dạy. Đối với học sinh: 14
- Họp với các giáo viên chủ nhiệm, lớp trưởng thông qua kế hoạch, thống nhất các nội dung hội thao và các yêu cầu khác. - Xây dựng thời khoá biểu, tổ chức luyện tập các nội dung tham gia hội thao. Trước khi tổ chức hội thao một ngày, Trưởng ban tổ chức, Tổ trưởng chuyên môn cần có sự rà soát kỹ lượng các công việc, các bộ phận đã phân công để kiểm tra, kịp thời bổ cứu những thiếu, sót trước khi hội thao diễn ra. Bước 5: Khai mạc hội thao và tổ chức thi ở các nội dung đã xác định Khai mạc hội thao QPAN là một nội dung rất quan trọng và có tính đặc thù cao. Khác với khai mạc các hội thi khác, khai mạc hội thao vừa tổ chức long trọng phần lễ hội vừa phải đảm bảo thực hiện đúng nội dung đã học như: các tư thế, động tác của điều lệnh đội ngũ (gi m chân, đi đều, đứng lại, quay tại ch , và động tác chào khi qua khán đài, khi nhận cờ lưu niệm). Giáo viên, học sinh tham dự khai mạc phải có trang phục chỉnh tề, đúng quy định. Các vật chất chuẩn bị phải có tính thống nhất, đồng bộ cao. Quá trình chứng kiến lễ khai mạc, các giám khảo có thể đánh giá nội dung diễu hành giữa các lớp để cho điểm thi đua. Để phần diễu hành thêm long trọng, cần có người d n chương trình để giới thiệu về các lớp khi diễu hành qua lễ đài. *Yêu cầu về diễu hành qua lễ đài. + M i lớp chuẩn bị nội dung thuyết trình về lớp mình gửi trước cho người d n chương trình về các nội dung: đặc điểm lớp, thành tích đạt được trong năm học trước, giới hạn chỉ 4-5 dòng trên giấy A4 để khi lớp mình đi qua MC sẽ thuyết minh. + Các thành viên tham gia diễu hành có thể cả lớp hoặc 21 người thành 3 hàng dọc. Trong đó chọn 1 học sinh làm trưởng khối, 01 học sinh cầm biển lớp. - Ban giám khảo sẽ chấm điểm cho các lớp với thang điểm 20. Bước 6: Bế mạc hội thao và trao thưởng Đây là bước rất được học sinh chờ đợi, vì vậy cần tổ chức trang trọng, có báo cáo đánh giá ưu điểm, hạn chế; có tuyên dương, khen thưởng để kịp thời động viên, khuyến khích học sinh. 1.4. GIẢI PHÁP 4: Tổ chức các nội dung giao lƣu, biểu diễn, thi đấu trong hội thao Để hội thao GDQP/AN không chỉ là các nội dung quân sự, quốc phòng mà cần tổ chức đồng thời các nội dung khác để phát huy các thế mạnh trong học sinh, làm phong phú thêm nội dung hội thao, kích sự hứng thú và hình thành các năng lực khác. 15
Một số nội dung được chúng tôi áp dụng thành công trong những năm học vừa qua đó là: 1.4.1. Đồng diễn võ cổ truyền Xuất phát từ Câu lạc bộ võ thuật trường THPT Diễn Châu 5, để đồng diễn võ cổ truyền toàn khối được chúng tôi chọn ra khoảng 30 – 40 em trong Câu lạc bộ và biểu diễn võ cổ truyền trên sân khấu, hoặc giữa sân trường. Nội dung biểu diễn tùy theo khối, nhưng tập trung vào các nội dung Võ cổ truyền Bình Định, Vovinam, karatedo. Nội dung này không tính điểm hội thao, nhưng được trao giải nhất, nhì, ba ở lễ tổng kết. 1.4.2. Tổ chức trò chơi tìm hiểu kiến thức - Trong phần thi này, m i khối sẽ lập thành một đội chơi. Đặt tên cho m i đội (Đội Tùng chi, Đội Kiến Huy, Đội Trúc Nhân), tùy vào m i phần chơi mà quy định số người cụ thể. - Nội dung thi được chia thành 5 phần + Phần thi Tìm hiểu kiến thức: M i đội chơi có 3 người tham gia; Sẽ có 10 câu hỏi dành 3 đội chơi; MC sẽ đọc 10 câu hỏi và các đội lựa chọn đáp án đúng trả lời vào bảng, m i câu hỏi có 10s để suy nghĩ và m i câu hỏi đúng sẽ được 10 điểm. + Phần thi cặp đôi hoàn hảo: M i đội chơi gồm 2 người chơi (1nam và 1 nữ). Nội dung: Đoán chữ qua gợi ý. Hình thức: + Bạn nữ bốc thăm trong đó có 10 từ và dùng các gợi ý cho bạn nam đoán ra từ đó theo thứ tự trên xuống trong vòng 6 phút + Bạn nam còn lại vừa hít đất (nếu hít mệt quá thì cho phép chống 2 tay để trả lời) vừa đọc các đáp án theo các gợi ý. Nếu phạm luật ở từ nào thì từ đó không tính. Cách tính điểm: M i từ đúng sẽ được 5 điểm 1.4.3. Phần thi Hiểu ý đồng đội - Thể lệ: M i đội chơi có 5 người tham gia: 2 người lên bốc thăm các tình huống đã ghi sẵn trong giấy (m i thăm sẽ có 5 tình huống) và diễn các tình huống đó bằng các cử chỉ và hành động (không được dùng lời), 3 thành viên còn lại phải đọc ra được các tình huống đó. Thời gian dành cho các tình huống là 90 giây. M i tình huống đúng 10 điểm. 1.4.4. Thi dựng biểu tượng về Anh Bộ đội Cụ Hồ 16
- Thể lệ: M i đội chơi có từ 5 đến 15 người mặc trang phục bộ đội (có thể sử dụng các đạo cụ và trang phục khác: súng AK, lựu đạn, gươm, giáo, gậy, áo baba …), thực hiện xây dựng về biểu tượng Anh Bộ đội Cụ Hồ và thuyết minh về biểu tượng đó; - Thời gian xây dựng biểu tượng và thuyết minh không quá 7 phút - Điểm thi tối đa cho phần này là 30 điểm 1.4.5. Thi về vượt chướng ngại vật - Thể lệ: M i đội chơi có 6 người (3 nam và 3 nữ) mặc trang phục GDQP/AN, đeo súng, đeo bao xe có lựu đạn và ôm bộc phá vượt (trườn, bò …) qua chướng ngại vật (hàng rào thép gai). Đội nào mang được nhiều bộc phá đội đó sẽ thắng cuộc. - Thời gian dành cho phần thi này là 3 phút. - Cách tính điểm: Đội nhất được 30 điểm, đội nhì được 25 điểm, đội 3 được 20 điểm. Tùy vào thời gian của hội thao, Ban tổ chức có thể xen vào một vài trò chơi, hoặc hoạt động biểu diễn võ thuật, hoạt động thi đấu thể thao để làm phong phú chương trình. IV. Áp dụng một số phƣơng pháp cụ thể vào hội thao Thi một số hiểu biết chung về quốc phòng- an ninh 1. Điều kiện Căn cứ vào số lượng thí sinh để bố trí. Tuỳ theo điều kiện của từng địa phương có thể làm đề thi trắc nghiệm khách quan, tự luận hoặc trả lời trực tiếp. 2. Quy tắc - Thi trắc nghiệm khách quan, tự luận hoặc trả lời trực tiếp (tuỳ theo tính chất của đề thi) - Học sinh m i khối thi chung một đề, nội dung thi là kiến thức trong sách giáo khoa (Tính đến PPCT đã học của thời điểm thi) GDQP/AN của Bộ Giáo dục và Đào tạo. - Tổ chức đánh số báo danh, rọc phách trước khi chấm bài theo quy định; hoặc tính điểm thi trực tiếp. Ví dụ 1(Cho phần thi lí thuyết khối 11): Bài 3 Bảo vệ chủ quyền và biên giới quốc gia (GDQP - AN lớp 11), để củng cố nội dung trọng tâm của bài “Một số quan điểm của Đảng và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về bảo vệ biên giới quốc gia”, nhóm sử dụng phương pháp “Trò chơi ô chữ”. Cách thức tiến hành cụ thể như sau: 17