Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Kinh nghiệm tổ chức cuộc thi Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho học sinh trường THPT chuyên Phan Bội Châu - Nghệ An

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:37

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến nhằm đưa ra một số giải pháp nhằm tổ chức hiệu quả cuộc thi “ Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” hàng năm ở Trường THPT chuyên Phan Bội Châu từ đó có thể áp dụng ở các cơ sở giáo dục khác nhằm nâng cao chất lượng tham gia cuộc thi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Kinh nghiệm tổ chức cuộc thi Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho học sinh trường THPT chuyên Phan Bội Châu - Nghệ An

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống những quan điểm sâu sắc và toàn diện về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, thể hiện ở những vấn đề: giải phóng dân tộc, độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, sức mạnh của nhân dân, quyền làm chủ của nhân dân,… Trên con đường phát triển của đất nước ta, từ ngày có Đảng càng khẳng định được tư tưởng Hồ Chí Minh mãi là ngọn đuốc soi đường trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng đất nước giàu mạnh. Tiếp nối Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI), ngày 15-5-2016, Bộ Chính trị (khóa XII) ban hành Chỉ thị 05-CT/TW về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” với những nội dung mới, toàn diện và sâu sắc hơn. Điều đó thể hiện rõ quyết tâm của Đảng ta là làm cho tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh mãi lan tỏa, thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội. Học tập và làm theo Hồ Chí Minh là chủ trương lớn của Đảng, nhằm khơi dậy và phát huy các giá trị tư tưởng, đạo đức, phong cách cao đẹp của Bác; hình thành, phát triển các giá trị đạo đức của chủ nghĩa xã hội; xây dựng con người Việt Nam có nhân cách cao đẹp, bản lĩnh chính trị vững vàng, lối sống văn minh; xây dựng các quan hệ xã hội lành mạnh, tiến bộ. Việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, một mặt thể hiện sự biết ơn của toàn Đảng, toàn dân ta đối với di sản của Người. Mặt khác, làm cho mọi người nhận thức sâu sắc hơn những nội dung cơ bản, giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác để lại cho hôm nay và muôn đời sau. Qua học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác sẽ tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống cho mọi người, nhất là cán bộ, đảng viên, thanh niên, học sinh. Nhằm thực hiện có hiệu quả công tác chính trị tư tưởng, góp phần thực hiện thành công chương trình giáo dục phổ thông 2018, thực hiện bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, văn hóa học đường; đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Ban tuyên giáo Trung ương và Trung ương Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Cuộc thi là cơ hội để các thanh thiếu niên, học sinh và giáo viên có điều kiện nâng cao hiểu biết về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, hiểu thêm về những giá trị sâu sắc trong Di chúc của Người. Việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh góp phần giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ. Đối với học sinh trên quê hương Nghệ An, việc học tập và làm theo Bác còn có ý nghĩa đặc biệt. Việc tham gia tốt cuộc thi giúp các em thêm tự hào về Bác, từ đó quyết tâm học tập, rèn luyện, tu dưỡng, xứng đáng là thế hệ trẻ trên quê hương Bác Hồ 1
kính yêu. Nhận thức được vai trò, ý nghĩa của cuộc thi, là những giáo viên giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân, Giáo dục Kinh tế Pháp luật, được nhà trường phân công phụ trách hướng dẫn các em tham gia cuộc thi hàng năm, chúng tôi xin đề xuất đề tài nghiên cứu: “Kinh nghiệm tổ chức cuộc thi Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho học sinh trường THPT chuyên Phan Bội Châu -Nghệ An” 2. Mục tiêu, ý nghĩa, tính mới của đề tài. Mục tiêu Trên cơ sở tổng hợp các biện pháp đã thực hiện trong bốn năm qua, đề tài đưa ra một số giải pháp nhằm tổ chức hiệu quả cuộc thi “ Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” hàng năm ở Trường THPT chuyên Phan Bội Châu từ đó có thể áp dụng ở các cơ sở giáo dục khác nhằm nâng cao chất lượng tham gia cuộc thi. Ý nghĩa của việc nghiên cứu đề tài Việc nghiên cứu đề tài có ý nghĩa to lớn: Tổ chức tốt cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” hàng năm đạt kết quả cao từ đó góp phần: Giúp học sinh nhận thức sâu sắc hơn những nội dung cơ bản, giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác đặc biệt là những lời Bác dạy Thanh niên, những nội dung chính trong di chúc của Người. Qua đó góp phần tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ. Thành tích tham gia cuộc thi khẳng định vị trí, thương hiệu nhà trường trên mọi mặt công tác, góp phần tô thắm thêm bảng vàng truyền thống nhà trường. Tính mới của đề tài: Đề tài đưa ra được những kinh nghiệm cụ thể để tổ chức tốt cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” do Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và tập đoàn Egrup tổ chức. Thông qua cuộc thi góp phần thực hiện tốt việc học tập làm theo tư tưởng đạo đức phong cách của Bác theo tinh thần Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị. Đây là cuộc thi được tổ chức hàng năm trong đó bảng A dành cho tất cả học sinh THPT và TH cơ sở. Cuộc thi được Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An phát động và triển khai thực hiện đến tất cả các Trường THPT, các phòng Giáo dục - Đào tạo, khuyến khích tất cả học sinh phổ thông, các cán bộ quản lý giáo dục và các giáo viên dưới 35 tuổi tham gia. 3. Phương pháp nghiên cứu Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết: 2
Tiến hành thu thập tài liệu qua sách, báo, các bài viết, văn bản liên quan đến đề tài. Trên cơ sở đó để phân tích, tổng hợp và rút ra những vấn đề liên quan trực tiếp đến đề tài. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi trực tiếp trao đổi làm việc với học sinh, giáo v i ê n c h ủ n h i ệ m v à g i á o v i ê n m ộ t s ố bộ môn và tiếp cận các hoạt động của đoàn trường THPT chuyên Phan Bội Châu. Chúng tôi sử dụng các phương pháp như: điều tra, khảo sát, tổng kết kinh nghiệm, trao đổi, lấy ý kiến góp ý của giáo viên chủ nhiệm của một số lớp học, lấy ý kiến điều tra học sinh.…Đó là những cơ sở cho việc triển khai cũng như khả năng ứng dụng của đề tài. PHẦN II. NỘI DUNG 3
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN 1. Nội dung cốt lõi của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh 1.1.Nội dung cốt lõi của tư tưởng Hồ Chí Minh Đại hội VII của Đảng (tháng 6-1991) khẳng định: Đảng lấy chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, đồng thời nêu rõ: “Tư tưởng Hồ Chí Minh chính là kết quả sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác- Lênin trong điều kiện cụ thể của nước ta . Dựa trên những kết quả nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn, Đại hội IX của Đảng (Tháng 4-2001) xác định tư tưởng Hồ Chí Minh gồm: Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người; về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; về sức mạnh của nhân dân, của khối đại đoàn kết toàn dân tộc; về quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước thật sự của dân, do dân, vì dân; về quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; về phát triển kinh tế và văn hóa, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau; về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, ván bộ, đảng viên vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân. 1.2. Nội dung cốt lõi về đạo đức Hồ Chí Minh Đạo đức là một vấn đề được quan tâm xuyên suốt trong toàn bộ sự nghiệp cách mạng của Người. Hồ Chí Minh không chỉ để lại các tác phẩm lý luận về vấn đề đạo đức mà còn luôn gương mẫu thực hiện mẫu mực những hành vi đạo đức. Đạo đức của Hồ Chí Minh là đạo đức mới, đạo đức cách mạng với những phẩm chất tiêu biểu là tuyệt đối trung thành và kiên định với lý tưởng cách mạng; hết lòng hết sức phục vụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân; hết lòng yêu thương đồng bào, đồng chí; cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư;… Đây là sự kết hợp giữa đạo đức truyền thống với tinh hoa văn hóa của nhân loại được hình thành và phát triển từ yêu cầu của sự nghiệp giải phóng dân tộc Việt Nam, chủ tịch Hồ Chí Minh chính là hiện thân của sự hoàn thiện, hoàn mỹ về đạo đức. Về vai trò của đạo đức, Hồ Chí Minh khẳng định, đạo đức cách mạng giúp cho con người vững vàng trong mọi thử thách. Người viết: “Có đạo đức cách mạng thì khi gặp khó khăn, gian khổ, thất bại, cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước” 3 ; “khi gặp thuận lợi và thành công cũng vẫn giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác, khiêm tốn, “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”; lo hoàn thành nhiệm vụ cho tốt chứ không kèn cựa về mặt hưởng thụ; không công thần, không quan liêu, không kiêu ngạo, không hủ hóa” Những phẩm chất cơ bản của đạo đức cách mạng của Hồ Chí Minh bao gồm: Trung với nước, hiếu với dân: Trung, hiếu là đạo đức truyền thống của dân tộc Việt Nam, được Chủ tịch Hồ Chí Minh kế thừa và phát triển trong điều kiện mới. Trung với nước là trung thành vô hạn với sự nghiệp dựng nước, giữ nước, phát triển đất nước, làm cho đất nước “sánh vai với các cường quốc năm châu”. Hiếu với dân nghĩa là cán bộ đảng, cán bộ nhà nước vừa là người lãnh đạo, vừa là “đày tớ trung 4
thành của nhân dân”. Trung với nước, hiếu với dân là phẩm chất hàng đầu của đạo đức cách mạng. Yêu thương con người, sống có nghĩa, có tình: Yêu thương con người trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh xuất phát từ truyền thống nhân nghĩa của dân tộc, kết hợp với chủ nghĩa nhân văn của nhân loại, chủ nghĩa nhân đạo cộng sản. Hồ Chí Minh coi yêu thương con người là phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất. Yêu thương con người thể hiện mối quan hệ giữa cá nhân với cá nhân trong quan hệ xã hội. Thương yêu con người phải tin vào con người. Với mình thì chặt chẽ, nghiêm khắc; với người thì khoan dung, độ lượng, rộng rãi, nâng con người lên, kể cả với những người lầm đường, lạc lối, mắc sai lầm, khuyết điểm. Yêu thương con người là giúp cho mỗi người ngày càng tiến bộ, tốt đẹp hơn. Vì vậy, phải thực hiện tự phê bình và phê bình, chân thành, giúp nhau sửa chữa khuyết điểm, phát huy ưu điểm để không ngừng tiến bộ. Yêu thương con người phải biết và dám dấn thân để đấu tranh giải phóng con người. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư: Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư là nền tảng của đời sống mới, là phẩm chất trung tâm của đạo đức cách mạng trong tư tưởng đạo đức của Hồ Chí Minh, là mối quan hệ “với tự mình”. Theo Hồ Chí Minh, cần, kiệm, liêm, chính là bốn đức tính của con người, như trời có bốn mùa, đất có bốn phương. Chí công vô tư là đặt lợi ích của Tổ quốc, của nhân dân lên trên hết, trước hết. Phải trọng lợi ích của cách mạng hơn tính mệnh của mình. Phải hy sinh lợi ích của mình cho Đảng; việc của cá nhân và lợi ích của cá nhân để lại sau. Theo Bác, chí công vô tư là đạo đức cao nhất. Muốn chí công vô tư thì phải chiến thắng được chủ nghĩa cá nhân. Bởi vậy, Hồ Chí Minh coi đây là chuẩn mực của ngưòi lãnh đạo, người “giữ cán cân công lý”, không được vì lòng riêng mà chà đạp lên pháp luật. Cần, kiệm, liêm, chính có quan hệ chặt chẽ với nhau và với chí công vô tư. cần, kiệm, liêm, chính sẽ dẫn đến chí công vô tư. Ngược lại, đã chí công vô tư, một lòng vì nước, vì dân, vì Đảng thì nhất định sẽ thực hiện được cần, kiệm, liêm, chính. Tinh thần quốc tế trong sáng: Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế là sự mở rộng những quan niệm đạo đức nhân đạo, nhân văn của Người ra phạm vi toàn nhân loại, vì Người là “người Việt Nam nhất”, đồng thời là nhà văn hóa kiệt xuất Việt Nam mang tầm vóc nhân loại, anh hùng giải phóng dân tộc, chiến sĩ lỗi lạc của phong trào cộng sản quốc tế. Quan niệm đạo đức về tình đoàn kết quốc tế trong sáng của Hồ Chí Minh thể hiện trong các điểm sau: Đoàn kết với nhân dân lao động các nước vì mục tiêu chung đấu tranh giải phóng con người khỏi ách áp bức, bóc lột. Đoàn kết quốc tế giữa những người vô sản toàn thế giới vì một mục tiêu chung, “bốn phương vô sản đều là anh em”. Đoàn kết với nhân loại tiến bộ vì hoà bình, công lý và tiến bộ xã hội. Đoàn kết quốc tế gắn liền với chủ nghĩa yêu nước. Chủ nghĩa yêu nước chân chính sẽ dẫn đến chủ nghĩa quốc tế trong sáng, chống lại mọi biểu hiện của chủ nghĩa sô vanh, vị kỷ, hẹp hòi, kỳ thị dân tộc... Hồ Chí Minh đã khẳng định đạo đức chính là gốc của con người. Điều này không chỉ thể hiện trong suốt cuộc đời thực hành đạo đức mẫu mực của Người mà còn được nhận thấy rất rõ qua các tác phẩm Người để lại cho chúng ta. Hồ Chí Minh nêu lên ba nguyên tắc xây dựng nền đạo đức mới trong xã hội 5
và chính Người đã suốt đời không mệt mỏi tự rèn mình làm tấm gương để giáo dục, động viên cán bộ, đảng viên, nhân dân cùng thực hiện đó chính là: Nói đi đôi với lầm, phải nêu gương về đạo đức, xây đi đôi với chống và phải tu dưỡng đạo đức suốt đời. Hồ Chí Minh khẳng định, đạo đức cách mạng phải qua đấu tranh, rèn luyện bền bỉ mới thành. “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố". Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong” 1.3. Nội dung cốt lõi về phong cách Hồ Chí Minh Phong cách của chủ tịch Hồ Chí Minh phản ánh những giá trị cốt lõi trong tư tưởng, đạo đức của Người, được thể hiện sinh động, tự nhiên trong sinh hoạt và ứng xử hằng ngày. Về phong cách Hồ Chí Minh có những nội dung cơ bản như: Về phong cách tư duy: Phong cách tư duy khoa học, cách mạng và hiện đại; phong cách tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo; phong cách tư duy hài hòa, uyển chuyển, có lý có tình. Hồ Chí Minh luôn biết xuất phát từ cái chung, cái nhân loại, từ những chân lý phổ biến, những “lẽ phải không ai chối cãi được” để nhận thức và lý giải những vấn đề của thực tiễn. Về phong cách làm việc: Phong cách làm việc khoa học, Hồ Chí Minh yêu cầu làm việc gì cũng phải điều tra, nghiên cứu, thu thập thông tin, số liệu, để nắm chắc thực chất tình hình, “Đảng có hiểu rõ tình hình, thì đặt chính sách mới đúng”; phong cách làm việc có kế hoạch. Người dạy, trong việc đặt kế hoạch “không nên tham lam, phải thiết thực, vừa sức, từ thấp đến cao”, “chớ làm kế hoạch đẹp mắt, to tát, kể hàng triệu, nhưng không thực hiện được”; phong cách làm việc đúng giờ. Hồ Chí Minh quý thời gian của mình bao nhiêu thì cũng quý thời gian của người khác bấy nhiêu. Người thường không để ai phải đợi mình, chủ động đến trước nếu có thể; phong cách đổi mới, sáng tạo, không chấp nhận lối cũ, đường mòn. Người nói: Tư tưởng bảo thủ như là sợi dây cột chân, cột tay người ta… Muốn tiến bộ phải có tinh thần mạnh dạn, dám nghĩ, dám làm. Về phong cách lãnh đạo: thể hiện qua việc: Tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; đi đúng đường lối quần chúng, “lắng nghe ý kiến của đảng viên, của nhân dân, của những người “không quan trọng”. Theo Người, phải biết động viên, khuyến khích “khiến cho cán bộ cả gan nói, cả gan đề ra ý kiến”, tức là phải làm cho cấp dưới không sợ nói sự thật và cấp trên không sợ nghe sự thật; phải tổ chức việc kiểm tra, kiểm soát cho tốt. Trong giai đoạn 10 năm xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc (1955-1965), không quản tuổi cao, công việc bề bộn, Người đã thực hiện hơn 700 lượt đi thăm các địa phương, công trường, xí nghiệp, hợp tác xã, đơn vị bộ đội…, để thăm hỏi chiến sĩ và đồng bào và xem xét tình hình, kiểm tra công việc. Về phong cách nêu gương, Người đòi hỏi, mỗi cán bộ, đảng viên phải làm kiểu mẫu trong công tác và lối sống, trong mọi lúc, mọi nơi, nói phải đi đôi với làm để quần chúng noi theo. Về phong cách diễn đạt: được thể hiện qua: Cách nói, cách viết giản dị, cụ thể, thiết thực; diễn đạt ngắn gọn, cô đọng, hàm súc, trong sáng và sinh động, có lượng thông tin cao. Bác Hồ thường viết ngắn: “Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị”. Chỉ với 9 chữ mà Bác đã khái quát được cả ba giai đoạn đầy biến động của đất 6
nước. Nhiều câu Bác đúc kết lại như châm ngôn: “Nước lấy dân làm gốc”, “Không có gì quysa hơn độc lập, tự do”,…; sinh động, gần gũi với cách nghĩ của quần chúng, gắn với những hình ảnh ví von, so sánh cụ thể. Người dùng hình ảnh, “con đỉa hai vòi” để nói về bản chất của chủ nghĩa đế quốc; hoặc ví “lý luận như cái tên, thực hành như cái đích” để bắn…; phong cách diễn đạt của Bác luôn luôn biến hóa, nhất quán mà đa dạng. Bác dạy: “Mỗi tư tưởng, mỗi câu nói, mỗi chữ viết, phải tỏ rõ cái tư tưởng và lòng ước ao của quần chúng”. Về phong cách ứng xử: được thể hiện qua việc: Khiêm tốn, nhã nhặn, lịch thiệp; chân tình, nồng hậu, tự nhiên; linh hoạt, chủ động, biến hóa; vui vẻ, hòa nhã, xóa nhòa mọi khoảng cách… Với phong cách ứng xử đó đã lý giải vì sao, mỗi khi Bác Hồ xuất hiện ở đâu là ở đó rộn lên niềm vui và tiếng cười hồ hởi không dứt. Về phong cách sinh hoạt: Đó là phong cách sống cần kiệm, liêm chính; phong cách sống hài hòa, nhuần nhuyễn giữa văn hóa Đông – Tây, nhưng luôn giữ vững, yêu quý và tự hào về văn hóa Việt Nam; tôn trọng quy luật tự nhiên, gắn bó với thiên nhiên 2. Một số văn bản về việc triển khai học tập, làm theo tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh. 2.1.Các văn bản của Đảng Ngày 27-3-2003, Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa IX ban hành Chỉ thị số 23-CT/TW về “Đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới”, có xác định mục đích: “Tạo ra phong trào rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng theo gương Bác Hồ vĩ đại, đẩy lùi sự suy thoái đạo đức, lối sống”. Năm 2005, Bộ Chính trị khóa IX đã quyết định làm điểm việc tổ chức Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Trên cơ sở kết quả việc làm điểm, ngày 7-11-2006, Bộ Chính trị khóa X ban hành Chỉ thị 06- CT/TW về tổ chức Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Đại hội Đảng lần thứ XI yêu cầu đưa việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, lâu dài của cán bộ, đảng viên, của các chi bộ, tổ chức đảng và các tầng lớp nhân dân. Thực hiện Nghị quyết Đại hội XI, ngày 14-5-2011, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị 03-CT/TW về “Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Sau 5 năm thực hiện, Chỉ thị số 03-CT/TW đã đạt được kết quả bước đầu, góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI của Đảng và Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, có những đóng góp đáng khích lệ vào sự phát triển kinh tế - xã hội, chăm lo đời sống của nhân dân, thực hiện các nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, đối ngoại, xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh còn có những hạn chế, chưa trở thành việc làm thường xuyên, chưa thành ý thức tự giác của không ít tổ chức đảng, cơ quan, địa phương, đơn vị và một bộ phận cán bộ, đảng viên. Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định “đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; coi đó là công việc thường xuyên của 7
các tổ chức Đảng, các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, địa phương, đơn vị gắn với chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”. Mục đích, yêu cầu của việc tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được xác định cao hơn, phạm vi rộng hơn so với Chỉ thị 06-CT/TW và Chỉ thị 03- CT/TW. Trong đó, nhấn mạnh, chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, nhất là về tư tưởng chính trị và các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Lần đầu tiên trong Văn kiện Đại hội XII của Đảng khẳng định xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh không chỉ về chính trị, tư tưởng, tổ chức, mà còn nhấn mạnh xây dựng Đảng về đạo đức. Đây cũng là lần đầu tiên “phong cách Hồ Chí Minh” được nhấn mạnh chính thức trong văn kiện Đại hội Đảng. Ngày 15-5-2016, Bộ Chính trị khóa XII đã ban hành Chỉ thị 05 về “Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, với trọng tâm là học tập và làm theo phong cách, tác phong Hồ Chí Minh về: dân chủ, nêu gương, quần chúng, khoa học, nói đi đôi với làm.., với mục tiêu tạo động lực mới trong việc đổi mới phong cách, tác phong công tác của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu các cấp, các ngành. Sau 5 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XI về “Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã đạt được kết quả bước đầu, góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng và Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Tuy nhiên, việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh còn có những hạn chế, chưa trở thành việc làm thường xuyên, chưa thành ý thức tự giác của không ít tổ chức đảng, cơ quan, địa phương, đơn vị và một bộ phận cán bộ, đảng viên do vậy cần đẩy mạnh hơn nữa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tại phiên họp ngày 07/5/2021, sau khi nghe Ban Tuyên giáo Trung ương báo cáo kết quả 5 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khoá XII "Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" (Chỉ thị 05) và ý kiến của các cơ quan liên quan, Bộ Chính trị kết luận số 01KL-TW ngày 18 tháng 5 năm 2021 về tiếp tục thực hiện Chỉ thị 05. Kết luận nêu rõ: Năm năm qua, các cấp uỷ, tổ chức đảng đã lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện Chỉ thị 05, gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI, XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đạt được nhiều kết quả rất quan trọng, khá toàn diện, với nhiều cách làm mới, sáng tạo, thiết thực, tạo chuyển biến mạnh mẽ, tích cực, có sức lan toả trong Đảng và toàn xã hội. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã từng bước đi vào nền nếp, trở thành nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của mỗi cấp uỷ, tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên, đóng góp quan trọng vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thúc đẩy việc tự giác nêu gương của cán bộ, đảng viên, người đứng đầu, nhất là vai trò tiên phong, gương mẫu của các đồng chí Uỷ viên Bộ Chính trị, Uỷ viên Ban Bí thư và Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương; góp phần kiềm chế, ngăn 8
chặn tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ, tích cực bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa. Những kết quả nêu trên là nhân tố quan trọng, góp phần vào sự thành công Đại hội XIII của Đảng, của công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc tổ chức triển khai thực hiện Chỉ thị 05 còn bộc lộ một số hạn chế: Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện có nơi, có lúc chưa quyết liệt, chưa kịp thời, chưa sát thực tế; một số người đứng đầu cấp uỷ, cơ quan, đơn vị chưa thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm, còn thụ động, trông chờ, ỷ lại, thiếu sáng tạo trong triển khai thực hiện Chỉ thị. Việc tu dưỡng, rèn luyện, làm theo Bác, nhất là trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, đặc biệt người đứng đầu chưa thường xuyên; một số cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm các quy định của Đảng, vi phạm pháp luật. Việc thực hiện Chỉ thị 05 gắn với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thực hiện nhiệm vụ chính trị và giải quyết các khâu đột phá, các vấn đề cấp bách, bức xúc còn lúng túng, hiệu quả chưa cao. Đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch có lúc còn bị động, kết quả chưa cao. Việc phát hiện, biểu dương các tập thể, cá nhân điển hình trong học tập và làm theo Bác chưa kịp thời, thiếu sức thuyết phục. Công tác đấu tranh với các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống chưa mạnh mẽ; tự phê bình và phê bình có nơi, có lúc còn hình thức; tình trạng thiếu tự giác nhận khuyết điểm, đổ lỗi, nể nang, né tránh, ngại va chạm còn diễn ra ở nhiều nơi. Công tác kiểm tra, giám sát của nhiều cấp uỷ đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên, thiếu quyết liệt, phạm vi, đối tượng còn hẹp, hiệu quả cảnh báo, phòng ngừa vi phạm chưa đạt yêu cầu. Để việc thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thời gian tới đạt hiệu quả thiết thực, cần phải quán triệt, tập trung làm tốt ba nội dung: Học tập, làm theo Bác và nêu gương của cán bộ, đảng viên. Bộ Chính trị yêu cầu các cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, cán bộ, đảng viên tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ sau: Tiếp tục nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên về nội dung, giá trị và ý nghĩa to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Kết hợp chặt chẽ giữa học tập với làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của mỗi địa phương, đơn vị và công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; Trong quá trình tổ chức thực hiện, phải đề cao việc phát huy vai trò, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, trước hết là các đồng chí Uỷ viên Bộ Chính trị, Uỷ viên Ban Bí thư, Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương pháp, hình thức học tập, tuyên truyền về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là cho thế hệ trẻ, cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Đẩy mạnh việc phát hiện, 9
bồi dưỡng, biểu dương, tuyên truyền, nhân rộng các tấm gương, điển hình tiên tiến trong học tập và làm theo Bác. Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Thường xuyên bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, xây dựng đạo đức, lối sống theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là thế hệ trẻ. Coi trọng công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện Chỉ thị 05 gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI, XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhằm cảnh tỉnh, cảnh báo, phát hiện từ sớm, kịp thời ngăn chặn vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật của Nhà nước, bảo đảm cho việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả, thực chất. 2.2. Một số quy định về cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh” hàng năm theo thể lệ cuộc thi do Bộ Giáo dục Đào tạo ban hành. Đối tượng dự thi Bảng A: Dành cho học sinh phổ thông (bao gồm học sinh các trường trung học cơ sở, trung học phổ thông và học viên các trung tâm giáo dục thường xuyên). Bảng B: Dành cho sinh viên đang theo học tại các đại học, học viện, trường đại học, cao đẳng sư phạm, học sinh trường trung cấp sư phạm (sau đây gọi là các cơ sở đào tạo) và lưu học sinh Việt Nam đang học tập ở nước ngoài. Bảng C: Dành cho cán bộ quản lý giáo dục, giảng viên, giáo viên trẻ, đoàn viên, thanh niên (không thuộc đối tượng của Bảng A và Bảng B, dưới 35 tuổi). Nội dung - Những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với thế hệ trẻ; tư tưởng Hồ Chí Minh về sự nghiệp giáo dục Việt Nam; những bài học về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. - Nội dung cơ bản trong “Di chúc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh; tác phẩm “Dân vận” và tác phẩm “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân”. - Tư tưởng Hồ Chí Minh với biển, đảo Việt Nam. - Những nội dung cơ bản của chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. - Những thành tựu, kết quả đạt được trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, phát triển đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhất là trong 34 năm đổi mới (1986- 2020), những chủ trương lớn trong Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII. Cách thức đăng ký và hình thức thi Thí sinh đăng ký tài khoản và tham gia làm bài thi trực tuyến tại trang điện tử của Cuộc thi: http://hocvalamtheobac.vn trong thời gian Ban tổ chức quy định. Tài khoản sẽ được xác nhận qua thư điện tử cá nhân. Mỗi thí sinh chỉ được phép đăng ký, sử dụng một tài khoản duy nhất để tham gia Cuộc thi. - Vòng loại gồm có 04 tuần thi, thí sinh được quyền thi tối đa 04 lần/tuần thi. Bài thi có điểm số cao nhất, thời gian làm bài ngắn nhất sẽ là kết quả ghi nhận thành tích của thí sinh trong mỗi tuần thi. 10
- Thí sinh trả lời 30 câu hỏi trong vòng 10 phút. Thời gian được tính từ lúc thí sinh bắt đầu thi cho đến khi bấm nút kết thúc bài thi. Mỗi câu trả lời đúng được 10 điểm, trả lời sai không bị trừ điểm. Điểm số tối đa của thí sinh trong vòng thi này là 300 điểm. Trong quá trình thi, thí sinh có thể quay lại chỉnh sửa phương án đã trả lời hoặc lựa chọn kết thúc bài thi bất kỳ lúc nào. - Kết thúc vòng loại, điểm của thí sinh là tổng điểm của 04 tuần thi (xét theo điểm thi và thời gian thi được ghi nhận mỗi tuần thi) là tiêu chí lựa chọn thí sinh được tham dự Vòng Bán kết. Vòng bán kết và chung kết: có quy định riêng (Chi tiết thể lệ cuộc thi trong phần phụ lục) II. CƠ SỞ THỰC TIỄN 1. Khái quát chung về Trường THPT chuyên Phan Bội Châu Trường THPT chuyên Phan Bội Châu – Nghệ An là một trong những trường chuyên hình thành sớm nhất ở Miền Bắc. Ngoài các nhiệm vụ đã qui định tại Điều lệ trường trung học, trường THPT chuyên Phan Bội Châu còn có các nhiệm vụ sau đây: Bồi dưỡng và phát triển năng khiếu của học sinh về một môn chuyên, hai môn chuyên hoặc một lĩnh vực chuyên; đồng thời đảm bảo thực hiện đầy đủ chương trình giáo dục cấp trung học với mục tiêu giáo dục toàn diện. Tổ chức hướng dẫn học sinh làm quen với nghiên cứu khoa học, ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ phù hợp với điều kiện của trường và tâm sinh lý học sinh. Hợp tác với các cơ sở giáo dục, nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước trong cùng lĩnh vực chuyên môn để phục vụ việc nâng cao chất lượng đào tạo… Năm học 2022 - 2023, trường THPT chuyên Phan Bội Châu có 44 lớp với 1423 học sinh thuộc các môn chuyên: Toán, Tin học, Vật Lý, Hóa học, Sinh học, Ngữ Văn, Lịch sử, Địa lý, Tiếng Anh, Tiếng Pháp, Tiếng Nga, Khoa học tự nhiên, chuyên lĩnh vực Ngoại ngữ và 05 lớp tuyển từ học sinh có chứng chỉ Tiếng Anh IELTS. Học sinh Trường THPT chuyên Phan Bội Châu chủ yếu là chăm ngoan, học giỏi. Các thế hệ nối tiếp nhau, viết nên bảng vàng thành tích về mái trường chuyên hàng đầu cả nước về chất lượng đào tạo, chất lượng học sinh giỏi quốc gia, khu vực, quốc tế. Nhiều học sinh thủ khoa, á khoa, đạt điểm cao trong các kỳ thi tuyển sinh đại học. Ở những sân chơi trí tuệ khác, học sinh nhà trường cũng thể hiện được vị trí của mình như Quán quân Cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 19, Giải 3 Cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 21, giải nhất năm 2019, 2021, giải nhì năm 2022 cuộc thi Tuổi trẻ học tập làm theo Tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh, giải nhất cuộc thi An toàn giao thông cấp quốc gia và đạt thành tích xuất sắc ở nhiều cuộc thi khác. Với thành tích xuất sắc, nhà trường vinh dự đươc tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý của Đảng và Nhà nước mà cao nhất là Huân chương Độc lập hạng ba, danh hiệu Anh hùng lao động. 2. Tình hình tham gia cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng đạo đức phong 11
cách Hồ Chí Minh” của học sinh Trường THPT chuyên Phan Bội Châu 2.1. Thuận lợi: Cuộc thi được tổ chức theo hình thức trực tuyến tất cả các vòng thi, sự phát triển mạnh mẽ công nghệ thông tin tạo điều kiện thuận lợi để các em ôn luyện và tham gia dự thi. Nhà trường được sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của Thành ủy Vinh, Tỉnh ủy Nghệ An, UBND tỉnh và Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An trong mọi hoạt động đặc biệt công tác chuyên môn. UBND tỉnh và Sở Giáo dục Đào tạo có những cơ chế chính sách đãi ngộ, ghi nhận, tôn vinh khen thưởng đối với học sinh nhà trường đặc biệt là học sinh giỏi, đoạt giải trong các cuộc thi trong đó có cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo Tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh”. Khi các em đoạt giải tại cuộc thi, bên cạnh sự vinh danh của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trung ương đoàn trong Lễ tổng kết cuộc thi tại Hà Nội, các em còn được vinh danh trong Lễ tuyên dương học sinh giỏi của tỉnh, được khen thưởng xứng đáng. Đó là những yếu tố thuận lợi tạo điều kiện khích lệ tinh thần tham gia cuộc thi của các em. Chi bộ Nhà trường luôn phát huy vai trò lãnh đạo nhà trường đặc biệt trong công tác chính trị tư tưởng, giáo dục lý tưởng cách mạng cho đoàn viên thanh niên học sinh. Ban giám hiệu nhà trường quan tâm, chú trọng công tác mũi nhọn cũng như giáo dục toàn diện. Nhà trường đưa kết quả cuộc thi vào chỉ tiêu phấn đấu hàng năm, có chương trình, kế hoạch thực hiện nghiêm túc để đạt được mục tiêu đề ra. Đội ngũ cán bộ, giáo viên, công nhân viên có năng lực chuyên môn giỏi, phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, luôn tin tưởng tuyệt đối vào những chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Nghiêm túc chấp hành các quy chế của ngành, quy định và nội quy của nhà trường. Chi đoàn giáo viên hiện tại khá đông, hầu hết các thầy cô trong chi đoàn giáo viên từng là học sinh cũ đoạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia được thu hút về trường. Vì vậy, bên cạnh năng lực chuyên môn, các thầy cô còn rất tâm huyết, sôi nổi, nhiệt tình, sẵn sàng tham gia vào các hoạt động của nhà trường như cố vấn các Câu lạc bộ, chịu trách nhiệm tổ chức các cuộc thi trong nhà trường, hướng dẫn học sinh tham gia các cuộc thi, các sân chơi trí tuệ trong và ngoài nhà trường. Học sinh nhà trường chăm ngoan, học giỏi, tích cực sáng tạo trong mọi hoạt động. Truyền thống nhà trường là một trong những sức mạnh thôi thúc các nổ lực hết mình, vươn lên dành kết quả xuất sắc trên các sân chơi trí tuệ, khẳng định vị thế và thương hiệu nhà trường. So với các trường trên địa bàn thành phố và trong toàn tỉnh, số lượng học sinh nhà trường tham gia cuộc thi luôn đứng ở tốp đầu. 2.2. Khó khăn Bên cạnh những thuận lợi nêu trên, việc tổ chức cho các em tham gia cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo Tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh” cũng gặp một số khó khăn: Thứ nhất, nhận thức của một bộ phận học sinh sự cần thiết giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chưa đúng, đầy đủ, từ đó dẫn tới xem nhẹ vai trò của việc tham gia cuộc thi, có thể tham gia cho có lượt thi để đối phó với sự kiểm tra của nhà trường mà không quan tâm đến chất lượng cuộc thi. 12
Do đặc thù trường chuyên, lịch học, lịch bồi dưỡng học sinh giỏi dày đặc, các em nếu không có kế hoạch cụ thể, chi tiết, nếu không có sự quyết tâm cao thì rất khó bố trí thời gian tham gia cuộc thi. Trên thực tế đã có em bỏ sót cuộc thi ngay từ vòng đầu tiên nên nếu tham gia các vòng sau cũng không có cơ hội tiến sâu hơn vào bán kết, chung kết cuộc thi. Cuộc thi diễn ra trong nhiều tuần, các em cần phải kiên trì và quyết tâm cao. Trên thực tế nhiều em đã bỏ dở cuộc thi ở những vòng đầu tiên do không đủ kiên nhẫn. III. MỘT SỐ KINH NGHIỆM TỔ CHỨC CUỘC THI “TUỔI TRẺ HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC, PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH” CHO HỌC SINH TRƯỜNG THPT CHUYÊN PHAN BỘI CHÂU Từ sự phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn như trên, chúng tôi đề xuất một số kinh nghiệm tổ chức cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh” cho học sinh Trường THPT chuyên Phan Bội Châu như sau: 1. Làm tốt công tác tuyên truyền về cuộc thi. Có thể khẳng định công tác tuyên truyền là một trong những giải pháp quan trọng hàng đầu. Thông qua công tác tuyên truyền, giúp các em biết đến cuộc thi, hiểu được ý nghĩa, vai trò, giá trị của việc tham gia cuộc thi. Cần vận dụng đa dạng các phương pháp, hình thức để tuyên truyền đến các em những vấn đề liên quan đến cuộc thi. Có thể thực hiện một số hình thức tuyên truyền sau: - Tuyên truyền qua hoạt động phát thanh: Mỗi nhà trường đều có hệ thống phát thanh nhằm truyền tải nhiều nội dung đến cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh. Hệ thống phát thanh nếu phát huy hiệu quả sẽ góp phần quan trọng vào việc giáo dục học sinh. Đầu năm học Đoàn thanh niên thành lập Câu lạc bộ phát thanh tuyên truyền (thành viên là các em học sinh), chỉ đạo, cố vấn nội dung, phương thức hoạt động câu lạc bộ Câu lạc bộ xây dựng kế hoạch tuyên truyền theo từng tuần, từng tháng. Trong đó, nội dung tuyên truyền về việc tham gia cuộc thi “ Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh” là một trong những nội dung quan trọng, được tổ chức tuyên truyền vào đầu năm học khi có văn bản của cấp trên hướng dẫn tham gia cuộc thi, chương trình phát thanh thực hiện trong các giờ ra chơi sau khi hết tiết 2. Do thời lượng phát thanh ít nên cần có bộ phận biên soạn nội dung, chắt lọc những kiến thức cơ bản, cô đọng để học sinh dễ nhớ, dễ thực hiện nhất là những mốc thời gian để các em không bị lỡ các vòng thi. -Tuyên truyền thông qua việc đăng tải các bài viết lên Weside của trường, các nhóm CLB, nhóm cán sự đoàn, lớp: Ngoài việc đăng Công văn cấp trên, thể lệ cuộc thi cần trích đăng tải các nội dung quan trọng, cơ bản của cuộc thi như: + Hình thức tổ chức + Cách thức đăng ký tham gia 13
+ Đối tượng tham gia cuộc thi + Thời gian tổ chức cuộc thi + Các mốc thời gian cần nhớ + Nội dung kiến thức cuộc thi + Ý nghĩa của cuộc thi + Các quyền lợi của thí sinh đoạt giải + Giới thiệu gương điển hình học tập làm theo Bác + Giới thiệu những cá nhân xuất sắc đã từng tham gia và đoạt giải cuộc thi -Tuyên truyền thông qua băng rôn, pano, áp phích: Để nâng cao hiệu quả hình thức này, trước hết cần chuẩn bị một số băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền về cuộc thi. Các băng rôn khẩu hiệu cần treo ở các vị trí quan trọng trong nhà trường để các em dễ thấy, dễ đọc như trước cổng trường, trước các dãy phòng học sân trường…Có thể in, treo các băng rôn khẩu hiệu sau: Học sinh Trường THPT …..tích cực hưởng ứng cuộc thi “ Tuổi trẻ học tập, làm theo tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh” năm….. Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta. Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại. - Tuyên truyền thông qua mạng xã hội: Hiện nay, đa số học sinh đều sử dụng mạng xã hội, vì vậy nhà trường cần sử dụng mạng xã hội để phát huy hiệu quả tuyên truyền. Ban chấp hành đoàn trường phối hợp với giáo viên được giao phụ trách cuộc thi lựa chọn, biên tập thông tin về cuộc thi đăng vào các nhóm liên lạc Zalo, Facebook chính thống trong đó có nhóm giáo viên chủ nhiệm lớp để giáo viên chuyển đến nhóm lớp mình và phối họp theo dõi tổng hợp tình hình tham gia của học sinh, cập nhật diễn biến kết quả thi, chia sử kinh nghiệm và tài liệu cuộc thi. .. 2. Xây dựng tủ sách Bác Hồ ở thư viện nhà trường, hàng năm bổ sung tư liệu cập nhật Một trong những yếu tố làm nên chất lượng cuộc thi đó chính là các em có nguồn tài liệu đầy đủ, chính thống, cập nhật. Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống Internet, các em dễ tìm nguồn tài liệu phong phú, tuy nhiên, hệ thống tài liệu từ sách vẫn là nguồn tư liệu tin cậy nhất. Để phát huy giá trị của tủ sách Bác Hồ tại thư viện, cần làm tốt những vấn đề sau đây: Thứ nhất: Tủ sách bố trí ở vị trí thuận lợi để cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên dễ dàng khai thác và sử dụng. Các đầu sách trong tủ cần được sắp đặt khoa học, chia ô theo chủ đề. Có thể chia theo các chủ đề sau: + Những cuốn sách về thân thế, sự nghiệp của Hồ Chí Minh + Những cuốn sách về người thân trong gia đình Bác Hồ + Bác Hồ với sự nghiệp Giáo dục + Tư tưởng lớn qua những câu chuyện nhỏ + Những lời Bác Hồ dạy Thanh niên, Thiếu niên nhi đồng, Bộ tài liệu “Bác Hồ và những bài học đạo đức, lối sống dành cho học sinh” 14
+ Những tác phẩm của Bác: Hồ Chí Minh toàn tập, Di chúc, Dân vận, Quét sạch chủ nghĩa cá nhân, Đạo đức cách mạng… Bên cạnh đó, để phục vụ cuộc thi, thư viện cần trang bị những tài liệu liên quan như lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam, chủ quyền biển đảo quê hương, văn kiện đại hội Đảng khóa các khóa… Thứ hai: Hàng năm cần bổ sung nguồn tài liệu vào tủ sách. Trên cơ sở hướng dẫn nội dung cuộc thi hàng năm, giáo viên được phân công phụ trách cuộc thi rà soát, tìm kiếm mua những cuốn sách cần bổ sung. Nguốn kinh phí mua tài liệu được đề xuất đưa vào kế hoạch tài chính hàng năm của nhà trường. Nguồn tài liệu bổ sung cần được nhập vào thư viện đúng quy trình, có sổ theo dõi mượn trả đầy đủ nghiêm túc. Ngoài ra, để có thêm nguồn tài liệu phong phú về Bác, hàng năm, đoàn trường có thể phát động quyên góp từ cá nhân đoàn viên thanh niên. Chẳng hạn, nhân dịp kỷ niệm Sinh nhật Bác 19/5, đoàn trường thông qua câu lạc bộ Sách phát động và giao chỉ tiêu mỗi chi đoàn tối thiểu đóng góp bao nhiêu cuốn, sau khi các chi đoàn đã nạp, Ban chấp hành đoàn trường hoặc Câu lạc bộ sách tiến hành phân loại, kiểm kê số lượng và nhập vào thư viện, trưng bày tại tủ sách nhà trường. Thứ ba, cần khuyến khích học sinh tích cực đọc sách, khai thác hiệu quả giá trị của tủ sách Bác Hồ tại thư viện: Trên thực tế, kiến thức cuộc thi rất rộng, nếu chờ đến lúc phát động cuộc thi mới bắt đầu tìm kiếm tài liệu thì rất khó đạt kết quả cao. Chính vì thế, cần khuyến khích các em thường xuyên tìm đến tủ sách, tạo thói quen đọc sách, ghi lại những kiến thức cần thiết vào cuốn sổ tay. Ngoài việc phục vụ học sinh mượn sách về nhà, cần bố trí không gian phòng đọc có chỗ ngồi thuận tiện để các em có thể sử dụng quỹ thời gian rãnh rỗi đọc sách tại thư viện nhà trường. 15
Giáo viên phụ trách đang hướng dẫn các em vào vòng Bán kết ôn luyện và khai thác tài liệu tại Thư viện nhà trường 3. Tổ chức tốt việc triển khai học tập Bộ tài liệu “Bác Hồ và những bài học đạo đức, lối sống” đối với học sinh. Để đẩy mạnh việc học tập và làm theo Tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã biên soạn và xuất bản Bộ sách: "Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống"dành cho tất cả các cấp học và đưa vào giảng dạy tại các nhà trường. (Ảnh bìa Bộ tài liệu Bác Hồ và những bài học đạo đức, lối sống dành cho học sinh) Đối với bậc học THPT, bộ sách gồm 3 tập theo cấp lớp 10, 11, 12 (mỗi tập có 9 bài) như sau: Bài Lớp 10 Lớp 11 Lớp 12 Bài 1 Chỉ một dấu phẩy, Nhảy một nhảy Câu chuyện Bác Bác Hồ xin lỗi bạn Hồ với thanh niên đọc Bác Hồ rất quý Không phải tại trời Bài học của thầy Bài 2 trọng tình cảm gia mo đình Một lần hành quân Nguyễn Tất Thành Ăn no rồi hãy đến với Bác với vua đầu bếp làm việc 16
Bài 3 Etxophi Tình yêu Bác Hồ Phan Bội Châu Ăn no rồi hãy đến Bài 4 dành cho những và Nguyễn làm việc khúc hát dân ca Ái Quốc Chiến lược trăm Giọt nước mắt cảm Chuyện về bài thơ Bài 5 năm trồng người phục nổi tiếng của Bác Hồ căn dặn học sinh Bác Hồ học ngoại Con đường cách Bác Hồ bỏ thuốc lá Bài 6 ngữ mạng vô sản Biển cả do cái gì tạo Bác cảm hóa người Chữ quan liêu viết Bài 7 nên khác thế nào Chiếc đồng hồ Chú nên hỏi các Bác muốn biết sự Bài 8 ông ké, bà bủ thật kia Nhân cách Bác Hồ. Con đường tuổi trẻ Câu chuyện đêm Bài 9 ba mươi tết Để khai thác hiệu quả bộ tài liệu Bác Hồ và những bài học đạo đức, lối sống dành cho học sinh cần lưu ý một số vấn đề sau : Thứ nhất: Quán triệt văn bản hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo về việc triển khai thực hiện bộ tài liệu “Bác Hồ và những bài học đạo đức, lối sống dành cho học sinh” theo từng năm học, khuyến khích học sinh đăng ký mua sách, hướng dẫn tập thể lớp trang bị tài liệu bắt buộc, mỗi lớp ít nhất phải có 4 quyển/lớp, giao người phụ trách bảo quản, có thể lưu ở tủ lớp có khóa để phục vụ việc học tập đặc biệt là sinh hoạt chuyên đề. Thứ hai : xây dựng kế hoạch tổng thể từ đầu năm học, xác định đây là một nội dung trong kế hoạch giáo dục của nhà trường. Triển khai thực hiện giảng dạy bộ tài liệu theo hướng tích hợp vào các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, tổ chức thi kể chuyện về Bác, thi Hát về Bác, lồng ghép giảng dạy trong môn Giáo dục công dân, môn lịch sử. Tổ chức đọc truyện trong các buổi sinh hoạt lớp. Đặc biệt, tổ chức tốt Hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp tháng 5 với chủ đề: Thanh niên với Bác Hồ. Thứ ba: Tổ chức học tập Bộ tài liệu theo chuyên đề. Vào tháng Thanh niên, phát động phong trào “Tuổi trẻ học tập và làm theo Bác” trong đó có hoạt động sinh hoạt theo chủ đề. Lựa chọn những bài có nội dung liên quan đến cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh” tổ chức cho học sinh tìm hiểu kỹ trong các tiết sinh hoạt 15 phút. Cụ thể là các bài: Lớp Bài 12 Bài 1: Câu chuyện Bác Hồ với thanh niên 17
10 Bài 5: Chiến lược trăm năm trồng người 12 Bài 5:Chuyện về bài thơ nổi tiếng của Bác Hồ căn dặn học sinh 10 Bài 7: Biển cả do cái gì tạo ra 12 Bài 7: Chữ quan liêu viết như thế nào Lớp 10 Bài 9: Nhân cách Bác Hồ Lớp 11 Bài 9: Con đường tuổi trẻ Bộ tài liệu biên soạn theo khối, lớp. Việc giảng dạy được thực hiện theo kế hoạch của nhà trường. Những bài trên có nội dung liên quan trực tiếp đến cuộc thi, vì vậy, Giáo viên phụ trách phối hợp với đoàn trường biên tập thành tài liệu dùng cho việc học tập chuyên đề. Đoàn trường lập kế hoạch học tập chuyên đề trong 2 tuần của tháng 3 (Tháng thanh niên), tổ chức cho các chi đoàn học tập vào tiết sinh hoạt 15 phút đầu giờ. Cuối đợt học chuyên đề có bài thu hoạch, giáo viên được phân công phụ trách phối hợp với đoàn trường thu bài và đánh giá chất lượng học tập của các chi đoàn. Thứ tư, để có nguồn tài liệu lưu trữ phục vụ việc học tập, nghiên cứu, hàng năm, đoàn trường phát động kêu gọi học sinh lớp 12 tặng lại Bộ tài liệu sau khi ra trường. Phong trào này được phát động vào cuối năm học, dịp tháng 5, kỷ niệm sinh nhật Bác. Thông qua Ban cán sự lớp, Ban chấp hành chi đoàn triển khai phong trào tặng lại Bộ tài liệu Bác Hồ và những bài học đạo đức, lối sống dành cho học sinh. Sau khi hết thời gian phát động, Ban tổ chức thống kê kết quả cụ thể, cộng điểm thi đua cho các chi đoàn lớp làm thực hiện tốt phong trào này. Nhập số sách quyên góp được vào kho thư viện, làm nguồn tư liệu lưu trữ lâu dài. 4. Thành lập Ban cố vấn biên soạn bộ câu hỏi tổ chức cho học sinh ôn luyện , cử giáo viên theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn học sinh tham gia. Để việc tham gia cuộc thi của học sinh đạt kết quả cao, nhà trường cần cử người chịu trách nhiệm chính làm đầu mối, bên cạnh đó thành lập Ban cố vấn hỗ trợ các em về chuyên môn để các em tham gia dự thi đạt kết quả cao. Ban cố vấn cuộc thi được nhà trường ra quyết định thành lập, trưởng ban là người chịu trách nhiệm chính theo yêu cầu của Sở Giáo dục Đào tạo. Trưởng Ban có trách nhiệm là người đầu mối, đôn đốc theo dõi diễn biến cuộc thi, điều hành đôn đốc các thành viên ban cố vấn hoàn thành số lượng nội dung câu hỏi trong từng giai đoạn. Tùy vào điều kiện thực tế của từng trường, người phụ trách đầu mối cuộc thi có thể là giáo viên thuộc các bộ môn: Giáo dục công dân, Giáo dục Kinh tế và Pháp luật, Giáo viên Lịch sử, Giáo viên địa lý, Bí thư, Phó Bí thư đoàn trường. Người phụ trách đầu mối là cán bộ giáo viên có năng lực chuyên môn giỏi, tâm huyết, nắm vững thể lệ cuộc thi, có kinh nghiệm trong bồi dưỡng học sinh tham gia các cuộc thi, có kế hoạch khoa học trong việc tổ chức ôn luyện và tham gia các vòng thi của học sinh. Người phụ trách chính còn có nhiệm vụ nắm bắt những phản hồi của học sinh, giải đáp kịp thời những băn khoăn vướng mắc của các em trong quá trình tham gia dự thi cả về các thủ tục hành chính cũng như nội 18
dung chuyên môn. Người phụ trách chính đồng hành cùng các em trong suốt quá trình tham dự cuộc thi trong vai trò là giáo viên bồi dưỡng, hướng dẫn trực tiếp. Ban cố vấn cuộc thi là những giáo viên được nhà trường phân công. Trưởng ban là người phụ trách chính, phó ban là Bí thư hoặc phó bí thư đoàn trường. Các thành viên là những giáo viên thuộc các bộ môn Giáo dục công dân, Giáo dục Kinh tế và Pháp luật, Giáo viên Lịch sử, Giáo viên địa lý. Ngoài ra có thể cử thêm thành viên khác có am hiểu về tư tưởng đạo đức phong cách của Bác. Ban cố vấn cuộc thi được phân công nhiệm vụ cụ thể. Trước khi phát động cuộc thi và trước khi diễn ra cuộc thi và ở các vòng tuần, thành viên ban cố vấn soạn câu hỏi theo lĩnh vực, đảm bảo số lượng được giao. Giáo viên được nhà trường phân công phụ trách chính biên tập câu hỏi, gửi cho các chi đoàn để các em ôn tập sẵn sàng kiến thức để tham dự cuộc thi. Theo thể lệ cuộc thi nhiều năm nay, sau khi kết thúc 4 vòng thi tuần, mỗi trường có 5 học sinh có kết quả cao nhất được tham dự vòng thi bán kết. Sau vòng thi bán kết, mỗi tỉnh thành được chọn duy nhất mỗi thí sinh tham dự vòng thi chung kết toàn quốc. Việc ban cố vấn và người phụ trách chính vào cuộc khẩn trương, nghiêm túc, hiệu quả là một trong những nhân tố quan trọng để có thể dành được suất duy nhất của tỉnh tham dự cuộc thi này. Vì vậy, sau khi kết thúc vòng loại, giáo viên phụ trách lên kế hoạch bồi dưỡng trực tiếp cho các em. Học sinh được bố trí lịch học tập trung do giáo viên bồi dưỡng trực tiếp giảng dạy. Ngoài ra, giáo viên bồi dưỡng lên kế hoạch bố trí một số thành viên ban cố vấn thuộc môn lịch sử, địa lý tiếp tục biên soạn câu hỏi theo nội dung yêu cầu cuộc thi, chuyển tài liệu cho học sinh và trực tiếp dạy bồi dưỡng các em. Giáo viên Lịch sử phụ trách nội dung các câu hỏi liên quan đến các cuộc khởi nghĩa, thành tựu đất nước trong công cuộc đổi mới… Giáo viên Địa lý phụ trách mảng câu hỏi liên quan kiến thức biển đảo, các khu dự trữ sinh quyển, các vườn quốc gia…giáo viên phụ trách trực tiếp và giáo viên môn Giáo dục công dân phụ trách câu hỏi thuộc các tác phẩm của Bác như Di chúc, đạo đức cách mạng, dân vận, những lời Bác dạy thanh thiếu niên…Ngoài việc giảng dạy trực tiếp cho các em, ở giai đoạn này cần tăng cường trang bị kiến thức, sát sao nhắc nhở học sinh, vì vậy, cần lập nhóm zalo tiện liên lạc với các em cũng như đăng tải tài liệu để các em tự học. Nếu trường có học sinh đại diện cho tỉnh nhà vào thi ở vòng chung kết toàn quốc, giáo viên hướng dẫn trực tiếp và ban cố vấn tiếp tục hỗ trợ học sinh về kiến thức, rà soát những nội dung cần bổ sung thêm. Đặc biệt ở giai đoạn này, cần tăng cường các bài kiểm tra theo hình thức trắc nghiệm, bài thi biên soạn 30 câu hỏi như phom đề thi của Ban tổ chức cuộc thi cấp quốc gia. Tổ chức cho học sinh thi thử, bấm thời gian, chấm chữa những câu học sinh làm sai, nhắc nhở học sinh ghi nhớ kiến thức. Giáo viên cũng có thể kiểm tra học sinh theo hình thức vấn đáp, trên cơ sở đó phủ sóng những kiến thức học sinh còn bị thiếu. Bài thi vòng chung kết có 30 câu hỏi, mỗi câu 10 điểm. Thời gian làm bài tối đa 10 phút. Kết quả chung cuộc của cuộc thi không chỉ trả lời đúng nhiều câu hỏi nhất mà còn là người có thời gian làm bài ngắn nhất. Do đó, ngoài trang bị kiến thức để cho các em, cần 19
được tập dượt về kỷ năng, kỷ thuật, máy móc, phương tiện, mạng Internet để việc dự thi chung kết an toàn, thuận lợi, suôn sẻ. Bên cạnh sự đồng hành của Ban cố vấn và giáo viên bồi dưỡng, một trong những kinh nghiệm để các em đoạt kết quả cao đó là có sự kết nối, chia sẻ kinh nghiệm giữa các thế hệ học sinh. Các em đã từng đoạt giải các cuộc thi năm trước có thể chia sẻ kinh nghiệm dự thi, tài liệu cho các em lớp sau để tham dự cuộc thi hiệu quả hơn. 5. Tổ chức tốt cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh” cấp trường hàng năm. Để tạo phong trào thi đua sôi nổi trong nhà trường về phong trào Tuổi trẻ học tập và làm theo Bác, hàng năm nhà trường cần tổ chức cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh” cấp trường. Cuôc thi được tổ chức nhằm duy trì thường xuyên phong trào học tập và làm theo Bác trong nhà trường, góp phần giáo dục, phẩm chất đạo đức, lối sống lý tưởng sống cho thế hệ trẻ, đồng thời giúp các em thường xuyên quan tâm đến cuộc thi, khởi động và tạo sự chuẩn bị kiến thức, chuẩn bị tinh thần tham gia cuộc thi do Bộ giáo dục Đào tạo phối hợp với Ban tuyên giáo Trung ương và Trung ương đoàn tổ chức. Nhà trường giao cho Đoàn thanh niên chịu trách nhiệm phụ trách cuộc thi. Cuộc thi cần được đưa vào kế hoạch giáo dục của nhà trường và kế hoạch hoạt động của đoàn thanh niên. Thời gian tổ chức cuộc thi: Có thể tổ chức vào những dịp lễ kỷ niệm như: ngày thành lập đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh 26/3, ngày sinh nhật Bác 19/5 hàng năm. Đoàn trường cần công bố thể lệ cuộc thi trước thời gian diễn ra cuộc thi ít nhất 1 tháng. Các quy định về cuộc thi cấp trường thể hiện trong thể lệ cuộc thi được niên yết công khai và chuyển đến các chi đoàn qua nhóm cán sự chi đoàn, lớp, nhóm giáo viên chủ nhiệm lớp. Trong thể lệ cuộc thi cần thể hiện được các nội dung cơ bản như: + Mục đích yêu cầu: + Thời gian tổ chức cuộc thi + Hình thức thi + Nội dung thi + Đối tượng dự thi + Cơ cấu giải thưởng Để cuộc thi diễn ra khách quan, công bằng, đạt được mục tiêu đề ra cần chú trọng khâu tổ chức đầy đủ quy trình. Hết thời hạn đăng ký dự thi, Ban tổ chức chốt số lượng tham gia để có phương án bố trí phòng thi, giáo viên coi thi, số lượng đề thi in sao, 20