Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp quản lý thiết bị dạy học tại trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:75

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến nhằm nghiên cứu lý luận, nhận diện thực trạng công tác quản lý TBDH trong nhà trường, đề xuất một số biện pháp quản lý phù hợp, khoa học nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH của trường THPT miền núi trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp quản lý thiết bị dạy học tại trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SÔ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC TẠI TRƯỜNG THPT HUYỆN MIỀN NÚI TỈNH NGHỆ AN TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LĨNH VỰC: QUẢN LÝ
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT TƯƠNG DƯƠNG 2 =====*===== SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SÔ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC TẠI TRƯỜNG THPT HUYỆN MIỀN NÚI TỈNH NGHỆ AN TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LĨNH VỰC: QUẢN LÝ Người thực hiện: Tác giả 1: Trần Đình Mạnh Số điện thoại: 0946 021 789 Quản lý Tác giả 2: Phan Thị Thu Hiền Số điện thoại: 0976 165 468 Tổ bộ môn: Toán - Lí - Tin - Công nghệ Năm thực hiện: 2022 - 2023 Tương Dương, năm 2023 Năm thực hiện: 2022 -2023
MỤC LỤC PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ ........................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài................................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................... 2 4. Phạm vi nghiên cứu............................................................................................ 2 5. Kế hoạch thực hiện đề tài ................................................................................... 2 6. Những đóng góp mới của đề tài nghiên cứu ...................................................... 2 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU..................................................................... 3 I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ................................................................. 3 1. Cơ sở lý luận ...................................................................................................... 3 1.1. Một số khái niệm cơ bản ................................................................................. 3 1.2. Các nội dung cơ bản về TBDH trong trường THPT....................................... 3 1.2.1. Vị trí, vai trò và ý nghĩa của TBDH............................................................. 3 1.2.2. Chức năng của TBDH .................................................................................. 4 1.2.3. Các yêu cầu của TBDH................................................................................ 4 1.2.4. Công tác thiết bị dạy học tại Trường THPT ................................................ 4 2. Cơ sở thực tiễn về việc sử dụng và công tác quản lí TBDH tại trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An ................................................................................ 5 2.1. Thực trạng sử dụng TBDH tại trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An. 5 2.1.1. Thực trạng số lượng, chất lượng TBDH ..................................................... 5 2.1.2. Thực trạng nguồn trang bị, mua sắm TBDH .............................................. 6 2.1.3. Thực trạng sử dụng thiết bị dạy học ........................................................... 6 2.1.4. Thực trạng bảo quản thiết bị dạy học........................................................... 8 2.2. Thực trạng công tác quản lý TBDH ở trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An. ................................................................................................................ 9 2.2.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch công tác TBDH .......................................... 9 2.2.2. Thực trạng tổ chức - chỉ đạo thực hiện công tác TBDH ............................. 9 2.2.3. Thực trạng kiểm tra – đánh giá công tác TBDH........................................ 10 II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC TẠI TRƯỜNG THPT HUYỆN MIỀN NÚI TỈNH NGHỆ AN TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ..................................................................................................................... 11
1. Biện pháp quản lý TBDH tại trường THPT ..................................................... 11 1.1. Biện pháp nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của TBDH và quản lý TBDH cho CBQL và GV ........................................................................ 11 1.2. Biện pháp quản lý việc mua sắm, bổ sung các TBDH ................................ 14 1.3. Biện pháp chỉ đạo và tổ chức thực hiện việc xây dựng kế hoạch sử dụng TBDH .............................................................................................................................. 15 1.4. Biện pháp xây dựng lề lối làm việc và có sự phân cấp trong quản lý, sử dụng TBDH.................................................................................................................... 19 1.5. Biện pháp tổ chức và chỉ đạo thực hiện các hoạt động chuyên môn của nhà trường nhằm thúc đẩy phong trào sử dụng TBDH .............................................. 20 1.6. Biện pháp tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá việc sử dụng TBDH của GV, tổ chuyên môn .............................................................................................. 22 1.7. Biện pháp xây dựng môi trường sư phạm thuận lợi cho cán bộ, GV và HS trong việc sử dụng TBDH .................................................................................... 23 1.8. Biện pháp quản lý việc bảo quản TBDH ...................................................... 24 1.9. Biện pháp tổ chức các điều kiện hỗ trợ khác ............................................... 26 2. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...................................................................... 27 III. KHẢO SÁT MỨC ĐỘ CẦP THIẾT VÀ MỨC ĐỘ KHẢ THI CỦA CÁC BIỆN PHÁP ......................................................................................................... 28 1. Mục đích khảo sát .......................................................................................... 28 2. Nội dung và phương pháp khảo sát ................................................................. 28 2.1. Nội dung khảo sát ......................................................................................... 28 2.2. Phương pháp khảo sát và thang đánh giá ...................................................... 28 3. Đối tượng khảo sát ........................................................................................... 29 4. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp .................. 29 4.1. Sự cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất ..................................................... 30 4.2. Tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất ..................................................... 31 PHẦN III. KẾT LUẬN ........................................................................................... 34 1. Ý nghĩa của đề tài............................................................................................. 34 2. Hướng mở của đề tài ........................................................................................ 35 3. Kiến nghị, đề xuất ............................................................................................ 35 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN TT Viết đầy đủ Viết tắt 1 Cán bộ quản lý CBQL 2 Giáo dục và Đào tạo GD&ĐT 3 Giáo viên GV 4 Học sinh HS 5 Thiết bị dạy học TBDH 6 Trung học Phổ thông THPT
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam ngày 01 tháng 02 năm 2021 đã định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021 - 2030. “Tạo đột phá trong đổi mới căn bản, toàn dện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút và trọng dụng nhân tài. Thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng mạnh mẽ thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, chú trọng một số ngành, lĩnh vực trọng điểm, có tiềm năng, lợi thế làm động lực cho tăng trưởng theo tinh thần bắt kịp, tiến cùng và vượt lên ở một số linh vực so với khu vực và thế giới” “phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc” Thực hiện chủ trương đó của Đảng và Nhà nước những năm gần đây ngành Giáo dục phổ thông nước ta đã thực hiện bước chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực người học, nghĩa là xây dựng theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh; tạo môi trường học tập và rèn luyện giúp học sinh phát triển hài hoà về thể chất và tinh thần, trở thành người học tích cực, tự tin, biết vận dụng các phương pháp học tập tích cực để hoàn chỉnh các tri thức và kĩ năng nền tảng, có ý thức lựa chọn nghề nghiệp và học tập suốt đời; có những phẩm chất tốt đẹp và năng lực cần thiết để trở thành người công dân có trách nhiệm, người lao động có văn hoá, cần cù, sáng tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển của cá nhân và yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước trong thời đại toàn cầu hoá và cách mạng công nghiệp mới. Hòa cùng khí thế đổi mới sôi nổi rộng khắp của các vùng miền trên cả nước, Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An cũng đã triển khai thực hiện công cuộc đổi mới giáo dục toàn diện thực hiện tốt chương trình giáo dục phổ thông 2018. Cùng với việc đổi mới nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy, thì việc trang bị cơ sở vật chất và thiết bị dạy học cũng rất được chú trọng. Dễ dàng nhận thấy rằng trong thời đại khoa học công nghệ, thiết bị dạy học ngày càng phát triển nhiều về cả số lượng và chất lượng, đa dạng về mẫu mã và chủng loại, đáp ứng ngày càng đầy đủ hơn cho các hoạt động dạy học. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là công tác tổ chức quản lí việc sử dụng thiết bị dạy học phải hiệu quả góp phần nâng chất lượng giáo dục. Đây là nhiệm vụ quan trọng đối với các cấp quản lí giáo dục, mà trực tiếp là những cán bộ quản lí thiết bị dạy học ở các cơ sở giáo dục. Thời gian qua, việc khai thác sử dụng thiết bị dạy học (TBDH) ở các trường Trung học phổ thông (THPT) nói chung, trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An nói riêng đã mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần quan trọng trong việc giữ vững, nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của nhà trường. Tuy nhiên, thực tế cho thấy trong quá trình thực hiện nội dung này ở nhà trường vẫn còn bộc lộ nhiều tồn 1
tại hạn chế cả về việc vận dụng lẫn công tác quản lí đặc biệt là các trường ở miền núi. Vì vậy, cần phải nghiên cứu tìm các giải pháp quản lý TBDH, phát huy tối đa hiệu quả TBDH hiện có nhằm tăng cường các phương pháp dạy học tiên tiến vào quá trình dạy học, thực hiện tốt nhiệm vụ năm học của nhà trường. Từ các lý do nêu trên, chúng tôi chọn đề tài “Một số biện pháp quản lý thiết bị dạy học tại trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay” làm đề tài nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu lý luận, nhận diện thực trạng công tác quản lý TBDH trong nhà trường, đề xuất một số biện pháp quản lý phù hợp, khoa học nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH của trường THPT miền núi trong giai đoạn hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu - Khách thể nghiên cứu: Công tác quản lý TBDH tại trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An. - Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý TBDH tại trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An. 4. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý TBDH ở trường THPT; thực trạng TBDH và công tác quản lý TBDH ở các trường THPT huyện miền núi; đề xuất biện pháp quản lý TBDH của Hiệu trưởng Trường THPT nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. 5. Kế hoạch thực hiện đề tài Năm học 2020-2021: Hình thành ý tưởng Năm học 2021-2022: Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận, điều tra thực trạng thiết bị dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện miền núi tỉnh Nghệ An để đề ra một số biện pháp quản lý thiết bị dạy học tại trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay. Năm học 2022-2023: Tiến hành viết sáng kiến kinh nghiệm và tham vấn đồng nghiệp. 6. Những đóng góp mới của đề tài nghiên cứu Đề tài đã phân tích thực trạng quản lý TBDH ở các trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An hiện nay và đề xuất một số biện pháp quản lý TBDH góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong các trường THPT huyện miền núi, đáp ứng nhu cầu và yêu cầu thực hiện chương trình Giáo dục phổ thông 2018 trong giai đoạn hiện nay. 2
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1. Cơ sở lý luận 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1. Quản lý là sự tác động có tổ chức, có tính định hướng của chủ thể quản lý lên đối tượng và khách thể quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các tiềm năng, các cơ hội của tổ chức để hoàn thành những mục tiêu xác định của tập thể. 1.1.2. Quản lý giáo dục là hệ thống những tác động có ý thức, hợp quy luật của chủ thể quản lý giáo dục các cấp khác nhau đến tất cả các khâu của hệ thống Giáo dục Quốc dân nhằm đảm bảo sự vận hành bình thường của các cơ sở giáo dục và đạt tới mục tiêu giáo dục nhà nước đã đề ra. 1.1.3. Quản lý nhà trường là những hoạt động của chủ thể quản lý nhà trường đến tập thể giáo viên, nhân viên, tập thể học sinh, cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội trong và ngoài nhà trường nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu giáo dục của nhà trường. 1.1.4. Thiết bị dạy học là một bộ phận của cơ sở vật chất trường học, bao gồm những đối tượng vật chất được thiết kế sư phạm mà giáo viên (GV) sử dụng để điều khiển hoạt động nhận thức của học sinh (HS); đồng thời là nguồn tri thức, là phương tiện giúp HS lĩnh hội tri thức, hình thành kỹ năng đảm bảo cho việc thực hiện mục tiêu dạy học. 1.1.5. Quản lý thiết bị dạy học là một bộ phận không thể thiếu trong hoạt động quản lý nhà trường, do đó từ khái niệm quản lý và quản lý nhà trường ta có thể hiểu quản lý TBDH là tác động có mục đích của chủ thể quản lý đến hệ thống TBDH để xây dựng, trang bị, bảo quản và tổ chức sử dụng có hiệu quả các TBDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường. Nói cách khác, quản lý thiết bị dạy học là làm cho nó có mối liên hệ chặt chẽ với giáo viên, với học sinh, với nội dung, với phương pháp dạy, phương pháp học theo định hướng của mục tiêu giáo dục đào tạo đề ra. 1.2. Các nội dung cơ bản về TBDH trong trường THPT 1.2.1. Vị trí, vai trò và ý nghĩa của TBDH TBDH là một bộ phận cấu thành về phương diện tổ chức của giáo dục. Là thành tố cơ bản không thể thiếu được của quá trình giáo dục, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng GD&ĐT. TBDH là phương tiện quan trọng góp phần nâng cao khả năng sư phạm trong quá trình dạy học: - TBDH là đối tượng và là tiền đề của quá trình nhận thức của học sinh. - TBDH là cầu nối giữa lý thuyết và thực hành. 3
- TBDH là cơ sở cho việc đổi mới phương pháp dạy học. - Giúp HS thu nhận thông tin một cách sinh động, đầy đủ, chính xác, mở rộng và đào sâu tri thức đã lĩnh hội được; rèn luyện những kỹ năng, kỹ xảo cần thiết; phát triển hứng thú nhận thức, năng lực quan sát, phân tích tổng hợp các hiện tượng, rút ra những kết luận có độ tin cậy. - Giúp GV có điều kiện trình bày bài giảng một cách khoa học, tinh giản, đầy đủ, sâu sắc, sinh động, điều khiển hoạt động nhận thức cũng như kiểm tra đánh giá học sinh. Tóm lại, nếu sử dụng đúng các TBDH sẽ góp phần tích cực nâng cao hiệu suất lao động của thầy và trò. Từ những vấn đề cơ bản của quá trình dạy học, chúng ta nhận thấy rằng, hoạt động dạy là hoạt động tổ chức, điều khiển hoạt động nhận thức của HS. Trong trường hợp đó, TBDH tạo khả năng tái hiện chúng một cách gián tiếp thông qua hình vẽ, tranh ảnh, sơ đồ, mô hình, … Nhờ chúng mà tạo nên trong ý thức của người HS những hình ảnh trực quan cảm tính của những hiện tượng và sự vật. 1.2.2. Chức năng của TBDH - TBDH là công cụ đặc thù của lao động sư phạm. - TBDH phải cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ về hiện tượng, đối tượng, quá trình nghiên cứu. - TBDH phải nâng cao hiệu quả dạy học, tăng cường nhịp độ trình bày tài liệu và chuyển tải thông tin. - TBDH phải thỏa mãn nhu cầu và sự say mê học tập của HS. - TBDH phải làm giảm nhẹ cường độ lao động của người dạy và người học. - TBDH phải nâng cao tính trực quan cho quá trình dạy học. 1.2.3. Các yêu cầu của TBDH - TBDH phải đảm bảo tính hệ thống - TBDH phải đảm bảo tính khoa học, hiệu quả. - TBDH phải đảm bảo tính an toàn. - TBDH phải đảm bảo tính mĩ thuật - TBDH phải đảm bảo tính dùng chung tối ưu cho một bộ môn, cho nhiều bộ môn, cho nhiều hoạt động. 1.2.4. Công tác thiết bị dạy học tại Trường THPT - Tổ chưc xây dựng kế hoạch về công tác TBDH của nhà trường. - Tổ chức mua sắm, bổ sung sửa chữa TBDH của nhà trường. - Tổ chức khai thác sử dụng TBDH phục vụ cho hoạt động dạy học và các hoạt động giáo dục khác. 4
- Tổ chức sắp xếp, giữ gìn, bảo quản, bảo dưỡng hệ thống TBDH hiện có của nhà trường. - Tổ chức kiểm tra quá trình thực hiện kế hoạch về công tác TBDH trong nhà trường. - Tổ chức nghiên cứu, thiết kế, tự làm TBDH. - Tổ chức bồi dưỡng GV, nhân viên thiết bị về công tác quản lý, sử dụng, bảo quản, bảo dưỡng TBDH phục vụ hoạt động dạy học trong nhà trường. 2. Cơ sở thực tiễn về việc sử dụng và công tác quản lí TBDH tại trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An Nhằm tìm hiểu thực trạng của việc trang bị, sử dụng và quản lí việc sử dụng TBDH ở trường THPT, xác lập cơ sở thực tiễn cho việc đề ra các biện pháp quản lí nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị dạy học. Chúng tôi đã tiến hành khảo sát bằng phiếu điều tra kết hợp với phỏng vấn đối với CBQL, GV và HS với mục đích thu thập thông tin, phân tích khó khăn, thuận lợi. Nôi dung khảo sát: Đối với GV và HS: Tìm hiểu về số lượng, chất lượng, nguồn trang bị, mua sắm, sử dụng, bảo quản TBDH. Đối với CBQL: Tìm hiểu về xây dựng kế hoạch, tổ chức - chỉ đạo thực hiện, kiểm tra – đánh giá công tác TBDH. Đối tượng khảo sát: 70 GV và 11 CBQL trường THPT: Tương Dương 1, Tương Dương 2, Con Cuông, Mường Quạ, Kỳ Sơn và 200 HS trường THPT Tương dương 2. Thời gian khảo sát: Từ tháng 9/2021 đến tháng 12/2022. Phiếu khảo sát CBQL, GV và HS (có trong phụ lục 01, 02, 03 kèm theo) Kết quả khảo sát CBQL, GV và HS (có trong phụ lục 04, 05, 06 kèm theo) Sau khi thu thập, phân tích, tổng hợp qua các phiếu điều tra, kết quả như sau: 2.1. Thực trạng sử dụng TBDH tại trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An. 2.1.1. Thực trạng số lượng, chất lượng TBDH Số lượng và chất lượng của TBDH có ảnh hưởng lớn đến việc sử dụng TBDH của GV. Nếu TBDH được trang bị đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng thì sẽ góp phần kích thích GV lựa chọn các phương pháp có sử dụng TBDH vào giảng dạy để minh hoạ, giải thích cho bài giảng. Mặc dù có vai trò quan trọng như thế song thực trạng về số lượng và chất lượng TBDH tại các trường THPT huyện miền núi Tỉnh nghệ An vẫn còn nhiều điều bất cập: 5
- TBDH chưa đáp ứng yêu cầu đủ ở các bộ môn. Vẫn còn có một số bộ môn thiếu TBDH nhiều so với yêu cầu trang bị để phục vụ cho đổi mới nội dung và PPDH hiện nay; - Chất lượng của TBDH không đồng đều, một số có chất lượng thấp, ảnh hưởng đến kết quả thí nghiệm của giáo viên và học sinh; - Một số TBDH trang bị chưa tốt, nhiều TBDH được làm bằng chất liệu kém, độ tinh xảo của thiết bị chưa đạt, tính thẩm mỹ thô, độ bền thấp, độ chính xác chưa cao; - Một số TBDH trang bị chưa đồng bộ nhiều dụng cụ hư hỏng được chắp vá để sử dụng dẫn đến các thông số kỹ thật khác nhau không đồng bộ không đúng với lý thuyết; - Nhiều TBDH của trường chưa hiện đại chỉ có các TBDH tối thiểu, một số dụng cụ hiện đại chỉ nhờ vào nguồn xã hội hóa nên chưa thể đầy đủ được. - Một số thiết bị được cung cấp chỉ dành cho học sinh nghiên cứu khoa học. 2.1.2. Thực trạng nguồn trang bị, mua sắm TBDH Để đáp ứng yêu cầu của việc đổi mới nội dung chương trình, nhà trường được Sở Giáo dục và đào tạo trang bị, cung cấp hàng loạt thiết bị dạy học ở các bộ môn, trong đó nhiều nhất ở bộ môn: Vật lý, Hóa học, Sinh học và môn Công nghệ, Tin học, Giáo dục quốc phòng theo từng năm phù hợp với từng năm thay sách giáo khoa. Hàng năm nhà trường tiếp tục mua bổ sung từ nguồn chi thường xuyên. Điều này đã tạo ra một bộ mặt mới về TBDH trong các trường THPT. Bên cạnh đó TBDH còn được làm từ các phong trào tự làm đồ dùng dạy học của giáo viên và học sinh; số lượng TBDH tự làm chiếm tỉ lệ khoảng 25%; ngoài ra còn có nguồn thiết bị số. Ngoài các nguồn trên các trường THPT miền núi Tỉnh Nghệ An không có nguồn kinh phí nào khác để mua sắm thiết bị dạy học. 2.1.3. Thực trạng sử dụng thiết bị dạy học - Thực trạng việc sử dụng TBDH của giáo viên Giáo viên là đối tượng trực tiếp sử dụng và bảo quản TBDH với thời gian và số lượng lớn nhất, là những người am hiểu nhất về số lượng, chất lượng của từng chi tiết TBDH của môn học. Do đó, giáo viên là người giữ vai trò quan trọng trong việc sử dụng và bảo quản TBDH của nhà trường. Hiện nay, giáo viên bộ môn đã khá thành thạo việc sử dụng TBDH nhờ các đợt tập huấn sử dụng TBDH trong chương trình bồi dưỡng thường xuyên hàng năm, khi tiếp nhận TBDH hiện đại hoặc do GV tự học, tự tìm kiếm kiến thức về TBDH trên mạng internet. Nhờ đó tạo được sự hứng thú học tập cho học sinh. Một số giáo viên tích cực nghiên cứu các phần mềm dạy toán (hình học không gian, đại số, giải tích), 6
Vật lý, Hóa học (trong các thí nghiệm ảo), một số giáo viên khác biết cải tiến, chế tạo đồ dùng dạy học phù hợp với điều kiện nhà trường, trang thiết bị số. Tuy nhiên, trong quá trình khai thác, sử dụng TBDH trong trường THPT huyện miền núi Nghệ An còn nhiều bất cập: - Quy trình quản lý việc sử dụng TBDH còn mang tính hình thức, kiểm tra - đánh giá việc sử dụng chưa thật sự quan tâm, nhà trường chỉ dựa vào sổ đăng ký mượn TBDH; - Trình độ của cán bộ thiết bị, thói quen sử dụng TBDH, kỹ năng thực hành của giáo viên trong quá trình sử dụng và bảo quản TBDH ở trường THPT huyện miền núi Nghệ An còn nhiều bất cập chưa tốt, nhà trường chưa có đầy đủ phòng học bộ môn, phòng thực hành dẫn đến giáo viên chưa phát huy được hiệu quả của TBDH; - Vẫn còn một số giáo viên còn ngại sử dụng TBDH trong quá trình dạy học do đã quen với lối dạy thuyết trình, dạy chay, do tốn nhiều thời gian cho việc chuẩn bị; - Dụng cụ thiết bị trong thí nghiệm không đủ đáp ứng nhu cầu như: độ bền, độ chính xác, sai số dẫn đến không thành công khi làm thí nghiệm minh họa, chứng minh… - Tại một số trường THPT huyện miền núi, cán bộ phụ trách thiết bị vừa là giáo viên đứng lớp vừa kiêm nhiệm công tác thiết bị nên việc chuẩn bị sẵn dụng cụ thí nghiệm thực hành của cán bộ thiết bị hầu như không thực hiện được. - Kiến thức và trình độ sử dụng TBDH của số đông giáo viên vẫn còn hạn chế, chưa đồng đều, nên với một tiết dạy sử dụng tốt TBDH giáo viên phải đầu tư nhiều công sức, trí tuệ, nhiều thời gian. Và với các loại thiết bị tiên tiến, công nghệ cao, cách sử dụng mới lạ, giáo viên ngại sử dụng. - Thực trạng của việc sử dụng TBDH của học sinh Dự giờ các tiết có sử dụng TBDH và trao đổi trò chuyện với học sinh, chúng tôi nhận thấy việc sử dụng TBDH của học sinh còn nhiều hạn chế như sau: Do đã quen với cách học truyền thống, quen với việc giáo viên đứng lớp ít sử dụng TBDH để minh họa, để chứng minh và đặc biệt việc thi cử gần như không đề cập đến kỹ năng thực hành trừ thi HSG tỉnh, nên học sinh trường THPT huyện miền núi Nghệ An về nhận thức, về kỹ năng sử dụng TBDH còn nhiều hạn chế. Trong các tiết thực hành thí nghiệm, ý thức chấp hành nội quy phòng thực hành của học sinh chưa tốt; mức độ sử dụng TBDH chưa đạt yêu cầu, mặc dù khi sử dụng thiết bị, giáo viên đã hướng dẫn rõ từng quy trình, các bước thực hành, cách sử dụng thiết bị, cách viết bài báo cáo, nhưng vẫn còn một số học sinh làm hư hỏng thiết bị, một số không hoàn thành bài báo cáo thu hoạch sau thí nghiệm. Học sinh chưa hình thành thói quen về việc học các tiết thực hành thí nghiệm, nên việc học sinh di chuyển từ phòng học đến phòng thí nghiệm thực hành, việc chia nhóm, việc hướng dẫn mất nhiều thời gian trong việc ổn định lớp. 7
Những vấn đề trên, phần nào đã làm ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học nhất là trong các tiết thực hành để học sinh tự mình chiếm lĩnh, khám phá, tìm kiếm kiến thức. 2.1.4. Thực trạng bảo quản thiết bị dạy học Bảo quản TBDH là một nội dung quan trọng trong công tác quản lý TBDH. Bảo quản tốt sẽ phần nào đảm bảo đủ số lượng lẫn chất lượng của TBDH và làm cho việc sử dụng đạt hiệu quả, nâng cao chất lượng giảng dạy trong nhà trường. Tại trường THPT huyện miền núi Tỉnh Nghệ An, Hiệu trưởng đã phân công cán bộ phụ trách thiết bị, có xây dựng phòng kho thiết bị, phòng bộ môn, có chú ý quan tâm đến việc bảo quản, sử dụng TBDH. Hiệu trưởng cũng chỉ mới dừng lại ở việc chỉ đạo các tổ trưởng bộ môn, cán bộ thiết bị kiểm tra, sắp xếp, phân loại TBDH, ghi vào hồ sơ sổ sách, thông báo và tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên mượn – trả. Hàng năm Hiệu trưởng có chỉ đạo thống kê, kiểm kê, kiểm tra TBDH đang quản lý; bổ sung, mua sắm thêm trang thiết bị cho nhà trường. Cán bộ thiết bị có tinh thần trách nhiệm trong việc bảo quản thiết bị, thường xuyên bố trí, sắp xếp khoa học các dụng cụ thiết bị của từng bộ môn trong kệ, các loại hóa chất có dán nhãn, ghi ngày nhập và để riêng trong các tủ kính tránh bụi, tránh tiếp xúc ánh sáng mặt trời; sắp xếp các tranh ảnh theo khối ở một nơi riêng, định kỳ quét dọn và xịt thuốc trừ mối, gián, chuột, các loại côn trùng khác để bảo quản các tranh ảnh. Hàng tháng báo cáo tình hình TBDH cho Ban giám hiệu nhà trường để từ đó có hướng khắc phục sữa chữa, bảo trì. Về phía giáo viên: Giáo viên thường xuyên vệ sinh sạch sẽ các dụng cụ sau khi làm thí nghiệm xong, xếp lại các thiết bị vào đúng các nơi quy định, có biện pháp xử lý các hóa chất thừa, các hóa chất quá hạn sử dụng. Một số em học sinh có ý thức rất tốt trong việc bảo quản trang thiết bị, cũng như bảo quản cơ sở vật chất của nhà trường, thể hiện qua việc sắp xếp, vệ sinh thiết bị ở các phòng thí nghiệm thực hành, chấp hành nội quy phòng thí nghiệm, phòng thực hành. Tuy nhiên Công tác chỉ đạo bảo quản thiết bị tại trường THPT huyện miền núi Tỉnh Nghệ An của Hiệu trưởng vẫn còn nhiều vấn đề đáng lo ngại. Hiệu trưởng chưa thật sự quan tâm và chưa thực hiện tốt việc bảo quản TBDH, thậm chí chưa xây dưng kế hoạch bảo quản, bảo dưỡng, bảo trì. Công tác phân công giáo viên phụ trách thiết bị còn bất hợp lí. GV không chuyên trách dẫn đến việc bảo quản thiết bị còn lúng túng, chắp vá, thực hiện bảo quản thiết bị không đúng quy trình, thiết bị dễ hỏng. Hiệu trưởng cũng chưa thường xuyên kiểm tra hồ sơ sổ sách quản lý thiết bị để xem thiết bị thừa, thiếu, hư hỏng, việc sử dụng TBDH, việc bảo quản thiết bị; mà các công việc này hầu như giao phó cho cán bộ thiết bị. Việc bảo quản thiết bị chưa đạt yêu cầu, dụng cụ thiết bị và hóa chất để tập trung trong một kho, chung kệ, giá đỡ. Không đủ phòng thí nghiệm, phòng học bộ môn để sắp xếp, bảo quản TBDH, do đó TBDH được xếp chung vào một nơi, được 8
gọi là phòng thiết bị mà thực chất là cái kho chứa đựng mọi thứ. Điều này gây khó khăn trong việc mượn – trả, sử dụng và bảo quản cho giáo viên và cán bộ thiết bị. Nhiều em học sinh chưa có ý thức trong việc bảo quản thiết bị khi làm thí nghiệm thực hành (vỡ, hư hỏng thiết bị do đùa giỡn khi làm thí nghiệm, không chú ý nghe theo hướng dẫn của giáo viên dẫn đến sai quy trình gây hỏng thiết bị…). 2.2. Thực trạng công tác quản lý TBDH ở trường THPT huyện miền núi tỉnh Nghệ An. 2.2.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch công tác TBDH Việc lập kế hoạch công tác TBDH được coi là một việc làm quan trọng trong kế hoạch của nhà trường. Tuy nhiên việc lập kế hoạch chưa được chủ động, hầu hết đều dựa vào văn bản chỉ đạo của cấp trên, nguồn lực để thực hiện kế hoạch còn nhiều hạn chế: phụ thuộc vào nguồn kinh phí Nhà nước, công tác xã hội hóa cho TBDH còn thấp. Khi triển khai thực hiện thường chậm so với kế hoạch do quy định cơ chế mua sắm, trang bị...còn nhiều bất cập. Hơn nữa Hiệu trưởng chủ yếu quan tâm đến việc lập kế hoạch mua sắm, còn công tác lập kế hoạch sử dụng, bảo quản... chưa được chú ý nhiều. 2.2.2. Thực trạng tổ chức - chỉ đạo thực hiện công tác TBDH Chưa tổ chức chỉ đạo thường xuyên việc quán triệt cho cán bộ giáo viên các văn bản và danh mục và yêu cầu trang bị cũng như việc phân công các bộ phận cá nhân trong việc trang bị mua sắm TBDH; Chưa chủ động tổ chức huy động nguồn kinh phí xã hội hóa giáo dục để trang bị bổ sung TBDH, còn tư tưởng trông chờ từ nguồn kinh phí được cấp của Sở Giáo dục, chưa mạnh dạn lập kế hoạch thanh lý TBDH xuống cấp hay hết hạn sử dụng, kế hoạch mua sắm bổ sung đầy đủ hóa chất, dụng cụ,… TBDH có cái thiếu, có cái thừa, có cái vẫn còn dưới dạng hình thức không ứng dụng khả thi vào quá trình dạy học của giáo viên nhưng nhà trường chưa tổ chức thống kê, thanh lý, mua sắm thêm số TBDH theo đề nghị của tổ chuyên môn, của giáo viên; Chưa quy định hoặc chưa thường xuyên cụ thể các loại hồ sơ sổ sách về TBDH và quản lý các loại hồ sơ sổ sách này cho chặt chẽ cũng như việc tổ chức việc sắp xếp, ghi chép các loại TBDH nhập – xuất; Chưa tổ chức để lấy ý kiến phản hồi từ giáo viên bộ môn trực tiếp sử dụng các TBDH của Sở Giáo dục cấp về hoặc các dụng cụ dạy học mà giáo viên tự làm ra, hiệu quả hay không hiệu quả, có nên chăng sử dụng nữa hay không vẫn chưa có buổi tọa đàm nào để tháo gỡ những vấn đề này; Việc bảo quản thiết bị dạy học đôi khi phó mặc cho cán bộ quản lý thiết bị, chưa quan tâm đến công tác sửa chữa, khắc phục các hư hỏng đơn giản; có tư tưởng ỷ lại việc trang bị TBDH từ kinh phí, không tận dụng các thiết bị hiện có, cải tiến cho phù hợp với điều kiện của nhà trường; Công tác quản lý thiết bị dạy học ít được kiểm tra, đôn đốc, ít nhắc nhở GV tự làm đồ dùng dạy học; Chưa mạnh dạn lập kế họach đề xuất những thiết bị bộ môn đang cần, tham mưu cho hiệu trưởng để nhà trường có kế hoạch mua sắm bổ sung đầy đủ cho giáo viên sử dụng trong các tiết dạy, ví dụ như hóa chất, dụng cụ dùng trong thí nghiệm bị hư hỏng, thiếu ,…Nhà 9
trường cũng chưa chủ động kiểm kê - thống kê TBDH của bộ môn về các tình trạng hư hỏng, thiếu, đủ và hiện có để đề nghị nhà trường trang bị bổ sung TBDH; Vẫn còn mang nặng tư tưởng trông chờ từ nguồn cung cấp trang bị của cấp trên; Chưa thật sự quan tâm đến phong trào làm đồ dùng dạy học, dẫn đến chưa tập hợp được nguồn lực giáo viên để phát động phong trào tự làm đồ dùng dạy học trong nhà trường. Ban giám hiệu và các tổ chuyên môn không quan tâm đến việc kiểm tra chuẩn bị đồ dùng dạy học của giáo viên; việc khai thác, sử dụng thiết bị dạy học của các tiết học có sử dụng thiết bị dạy học, đặc biệt tiết thực hành có điểm hệ số 2 mà chương trình quy định. Tổ trưởng chuyên môn chưa nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong việc quản lý thiết bị dạy học. Nhà trường không có cán bộ chuyên trách thiết bị, nên giáo viên bổ nhiệm về dôi dư được phân công làm cán bộ quản lý thiết bị nên không nắm được số lượng chất lượng các TBDH, không nắm được các tính năng, đặc điểm, tác dụng của các thiết bị đã lúng túng trong khâu chuẩn bị TBDH cho giáo viện, khâu mượn - trả TBDH, khâu bảo quản… Với những đặc điểm trên việc sử dụng, khai thác đồ dùng dạy học của giáo viên nhà trường gặp nhiều khó khăn. Thực trạng này cho thấy, tổ chức, chỉ đạo công tác TBDH của trường THPT huyện miền núi Nghệ An còn nhiều bất cập, cần phải có sự thay đổi tư duy trong công tác chỉ đạo trong thời gian tới. 2.2.3. Thực trạng kiểm tra – đánh giá công tác TBDH Kiểm tra, đánh giá là một chức năng quan trọng của người làm công tác quản lý, nhất là hiệu trưởng để qua đó nắm bắt lại các thông tin phản hồi trong quá trình quản lý, từ đó có thể điều chỉnh những sai sót trong các quyết định chỉ đạo của mình, uốn nắn những lệch lạc của các thành viên trong quá trình thực hiện. Hiện nay công tác kiểm tra đánh giá TBDH là một khâu còn hạn chế trong nhà trường: Nhà trường chưa xác định các tiêu chuẩn để kiểm tra đánh giá việc mua sắm trang bị, sử dụng, bảo quản; Chưa xác định thường xuyên mục tiêu kiểm tra, chưa có tiêu chí kiểm tra - đánh giá việc sử dụng và bảo quản TBDH hoặc có nhưng chưa chặt chẽ để áp dụng tính vào thi đua của giáo viên; Chưa xây dựng được các nội dung, hình thức kiểm tra, biện pháp kiểm tra. Hơn nữa công tác kiểm tra - đánh giá kế hoạch mua sắm, trang bị TBDH, Hiệu trưởng thường giao khoán hẳn cho cán bộ thiết bị giáo viên bộ môn, nên lượng thiết bị trong nhà trường chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới PPDH. Việc kiểm tra đánh giá công tác sử dụng TBDH Hiệu trưởng thường chỉ nhắc nhở ở các cuộc họp Hội đồng sư phạm nhà trường. Lực lượng kiểm tra thiếu nhân sự hoặc chưa đúng thành phần, không tuân thủ các bước kiểm tra, các quy trình kiểm tra; lực lượng kiểm tra thành lập nhất thời không có tính lâu dài ổn định để tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ này nâng cao nghiệp vụ. Công tác kiểm tra – đánh giá của tổ trưởng chuyên môn thực hiện không được thường xuyên chiếm tỉ lệ khá cao, còn bỏ qua không thực hiện, kiểm tra qua loa, lấy lệ nên nhiều mặt kết quả thực hiện kiểm tra chưa đạt. 10
Tóm lại: Qua tìm hiểu trường THPT huyện miền núi tỉnh nghệ An, chúng tôi nhận thấy việc kiểm tra đánh giá quá trình thực hiện kế hoạch công tác TBDH của nhà trường chỉ thực hiện nghiêm túc khi có thanh tra, kiểm tra của cấp trên. Do vậy, việc kiểm tra, đánh giá cũng còn nhiều hạn chế, cần phải có những biện pháp thật cụ thể, tích cực và thường xuyên hơn trong hoạt động kiểm tra đánh giá mới có thể góp phần nâng cao hiệu quả của công tác này. II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC TẠI TRƯỜNG THPT HUYỆN MIỀN NÚI TỈNH NGHỆ AN TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY 1. Biện pháp quản lý TBDH tại trường THPT 1.1. Biện pháp nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của TBDH và quản lý TBDH cho CBQL và GV - Hệ thống hóa các văn bản chỉ đạo về TBDH của Đảng, Nhà nước và của ngành, tổ chức quán triệt đến tận GV, nhân viên và HS trong toàn trường. Đây là cơ sở pháp lý trong việc tuyên truyền, giáo dục đội ngũ cán bộ, GV và HS. Biện pháp này giúp cho cán bộ, GV, nhân viên, HS trong toàn trường nhận thức sâu sắc hơn về tầm quan trọng của TBDH và quản lý TBDH; tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ GV tiếp xúc với hệ thống các văn bản quản lý, chỉ đạo về TBDH của cấp trên. Từ đó, nhà trường đề ra những quy định thống nhất để cùng nhau phối hợp thực hiện. - Trong quá trình tuyên truyền, hiệu trưởng cần đa dạng hóa các hình thức tổ chức, thời gian, không gian tổ chức, kết hợp lồng ghép các chương trình nội và ngoại khóa, họp hội đồng sư phạm, sinh hoạt các đoàn thể quần chúng, thông qua hội thảo, chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn… để khơi dậy trách nhiệm của tổ chức, cá nhân đối với công tác này; tạo ra sự đồng thuận nhất trí cao trong tổ chức thực hiện nghị quyết hội đồng, chuyên môn, đoàn thể trong nhà trường về TBDH và quản lý TBDH. - Chỉ đạo bộ phận chuyên môn, phụ trách thư viện thiết bị trường học kịp thời biên soạn và giới thiệu các tạp chí, sách báo, danh mục thiết bị dạy học, tài liệu hướng dẫn sử dụng TBDH, các băng đĩa dạy minh họa do Bộ GD&ĐT cung cấp. - Để GV nhận thức đầy đủ và sâu sắc về tầm quan trọng và tác dụng của TBDH thì nên tổ chức thường xuyên các tiết dạy biểu diễn các tính năng đưa lại hiệu quả dạy học đối với các TBDH. Tổ chức thao giảng minh họa chuyên đề đổi mới TBDH, chú trọng đến kỹ năng sử dụng TBDH trong tiết dạy, đúc kết kinh nghiệm phổ biến cho GV áp dụng. Qua đó, giúp cho GV tin tưởng và thấy rõ hơn tác dụng của TBDH, đồng thời qua đó GV cũng học được các kỹ năng sử dụng TBDH để sau đó tự GV khai thác sử dụng TBDH vào bài giảng của mình. - Đề ra những qui định trong nhà trường vừa mang tính bắt buột vừa mang tính khích lệ GV phải sử dụng TBDH trong các giờ lên lớp. Qua thời gian thực hiện GV sẽ nhận ra hiệu quả của TBDH, từ đó có ý thức và tự giác sử dụng TBDH. Đồng thời, đưa việc sử dụng TBDH vào một trong các nội dung trong công tác thi đua khen thưởng của nhà trường. Do đó, bên cạnh việc động viên thì nhà quản lý 11
cũng nên đưa ra các quy định bắt buộc GV sử dụng TBDH thì mới đảm bảo được thực hiện mục tiêu trong công tác quản lý TBDH ở nhà trường. - Khi xây dựng kế hoạch công tác hàng năm, cần chú trọng đúng mức kế hoạch quản lý TBDH với đầy đủ nội dung, nhiệm vụ đã được xác định. Đồng thời tổ chức triển khai quán triệt một cách kịp thời, chu đáo để nâng cao nhận thức và tinh thần trách nhiệm về công tác quản lý TBDH cho tất cả cán bộ GV, nhân viên, HS trong toàn trường. Chỉ đạo, hướng dẫn cán bộ, GV xây dựng kế hoạch cá nhân, trong đó cần yêu cầu làm rõ kế hoạch thực hiện, sử dụng và bảo quản TBDH. - Định kì hàng tháng, học kỳ nhà trường cần tổ chức các buổi hội thảo, các buổi trao đổi kinh nghiệm về quản lý và sử dụng TBDH, các chuyên đề đổi mới TBDH, dự giờ, thăm lớp. Về quy mô có thể tổ chức giữa các trường, trong một trường hoặc trong tổ, nhóm chuyên môn. Về nội dung có thể tổ chức hội thảo, trao đổi kinh nghiệm về cách sử dụng TBDH sao cho hiệu quả, sử dụng hiệu quả một loại TBDH, sử dụng TBDH vào giảng dạy một bài cụ thể … tuỳ vào điều kiện và khả năng và trình độ sử dụng TBDH của trường mà tổ chức hội thảo, trao đổi kinh nghiệm sao cho hợp lí, phù hợp và có hiệu quả, tác dụng tích cực đến công tác sử dụng TBDH của đơn vị. Qua các hội thảo GV, cán bộ phụ trách thiết bị, CBQL sẽ tìm thấy những việc làm cần thiết, những kinh nghiệm quý báu cho bản thân để vận dụng vào thực tiễn công tác của bản thân và tại đơn vị. - Tổ chức cho GV, CBQL, nhân viên phụ trách TBDH đi tham quan nơi sản xuất, các hội chợ triển lãm và các cuộc thi về làm và sử dụng TBDH. Qua đó giúp họ có sự nhận thức sâu sắc hơn về vai trò và tầm quan trọng của TBDH trong giảng dạy, đồng thời còn giúp họ học hỏi được nhiều kinh nghiệm và kỹ năng sử dụng TBDH. Một số hình ảnh GV trường THPT Tương Dương 2 sử dụng dụng cụ thí nghiệm vào bài giảng kích thích hứng thú học tập của học sinh: Hình 1: GV sử dụng TBDH trong tiết dạy môn Vật lí 12
2: GV sử dụng thiết bị thí nghiệm biểu diễn Hình 3: HS lớp 10A1 sử dụng dụng cụ thí nghiệm tìm hiểu kiến thức Hình 4: HS lớp 12A3 sử dụng dụng cụ thí nghiệm trong học 13
Hình 5: GV hướng dẫn HS sử dụng thiết bị trong tiết học 1.2. Biện pháp quản lý việc mua sắm, bổ sung các TBDH - Hàng năm để chuẩn bị cho năm học mới Nhà trường cho thống kê tổng hợp TBDH trên cơ sở danh mục của Bộ để xác định TBDH nào thừa, thiếu, hư hỏng, từ đó có kế hoạch sửa chữa, mua sắm bổ sung. Phân loại các TBDH hiện có và cần có trong nhà trường để biết loại nào hết hạn sử dụng, loại nào cần phải trang bị, loại nào cần phải thanh lý. Khi trang bị, mua sắm chúng ta cần chú ý đến tính đồng bộ của các TBDH. Riêng TBDH nào hư hỏng không sửa chữa được thì tập hợp lại và lập hội đồng để tiến hành thanh lý. Hiệu trưởng là người cần phải chú trọng đến việc trang bị những TBDH hiện đại và hạn chế những TBDH lạc hậu không phù hợp với chương trình giáo dục mới. Để làm tốt việc này, người quản lí cũng cần lưu ý đến bồi dưỡng chuyên môn cho GV về việc sử dụng các TBDH hiện đại trong dạy học để phát huy tối đa giá trị sử dụng góp phần thúc đẩy hiệu quả giảng dạy và giáo dục. - Cần phải chú trọng trang bị đại trà và trọng điểm để xác định TBDH nào là ưu tiên, là thứ yếu để trang bị, cung ứng phù hợp với tình hình, đặc điểm của nhà trường. Với biện pháp này hiệu trưởng cần phải xác định TBDH nào cần mua sắm ngay, loại nào phải trang bị nhiều hoặc loại nào chờ trên cấp. Hơn nữa, khi chúng ta xác định được các thiết bị chủ yếu và thứ yếu sẽ góp phần định hướng rõ cho giáo viên về việc sử dụng thiết bị, đồng thời là cơ sở để giáo viên có thể định hướng cho học sinh làm các thiết bị đơn giản phục vụ đắc lực cho hoạt động đổi mới dạy học. - Thường xuyên theo dõi, giám sát để nắm bắt kịp thời những hư hỏng, mất mát TBDH trong quá trình sử dụng, bảo quản để có kế hoạch mua sắm, bổ sung kịp thời nhằm đảm bảo cho việc dạy - học diễn ra luôn đạt chất lượng cao. Muốn nắm bắt kịp thời thì cán bộ quản lí thiết bị cần hiểu rõ thực trạng sử dụng thiết bị dạy học thực tế của giáo viên, không nên chỉ kiểm tra trên sổ sách ghi chép của giáo viên phụ trách thiết bị. 14
- Đẩy mạnh công tác xã hội hóa, huy động các tổ chức đoàn thể tham gia vào công tác trang bị, cung ứng TBDH. Cần tranh thủ sự hỗ trợ nguồn kinh phí ở hội Cha mẹ HS, ngân sách địa phương, các nguồn tài trợ của các nhà hảo tâm, các cơ quan, đoàn thể … Đây là nguồn hỗ trợ mang tính chất tự nguyện, muốn phát huy được hoạt động này chúng ta cần phải định hướng việc dạy học và sử dụng thiết bị thật hiệu quả, góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh. 1.3. Biện pháp chỉ đạo và tổ chức thực hiện việc xây dựng kế hoạch sử dụng TBDH - Nhà trường cần chỉ đạo các tổ, nhóm chuyên môn và từng GV xây dựng kế hoạch sử dụng TBDH một cách đầy đủ, cụ thể. Tổ chức sử dụng TBDH theo kế hoạch giảng dạy đã được xây dựng theo từng tổ nhóm chuyên môn. Tránh hiện tượng, thích bài nào thì thực hành bài đó mà cần có một kế hoạch khoa học, chặt chẽ để phối hợp nhuần nhuyễn với nhân viên quản lí thiết bị góp phần điều hành hoạt động một cách hiệu quả. Cần lưu ý, muốn sử dụng TBDH có hiệu quả tốt, không thể bỏ qua khâu lựa chọn TBDH, bởi vì không phải TBDH nào sử dụng cũng đem lại hiệu quả trong hoạt động dạy học mà điều quan trọng là giáo viên biết vận dụng giá trị của thiết bị đó trong từng bài học, từng hoạt động dạy học khác nhau. - Chỉ đạo nâng cao sinh hoạt tổ chuyên môn trong trường học, tập trung ở những bài thực hành thí nghiệm và những bài khó sử dụng TBDH, đặc biệt đối với các môn thuộc khoa học tự nhiên. Trong quá trình sinh hoạt tổ chuyên môn cần chia sẻ những kinh nghiệm, những khó khăn trong quá trình sử dụng thiết bị để giáo viên trong tổ rút kinh nghiệm cho những bài học tiếp sau. Tổ chức xây dựng các chuyên đề sử dụng hiệu quả TBDH ở nhiều bài, môn, lớp theo chương trình giảng dạy. Tổ trưởng phải là người luôn theo sát, nắm bắt được thực tế sử dụng thiết bị dạy học của các thành viên trong tổ góp phần hỗ trợ cho cán bộ quản lí thiết bị giám sát hiệu quả hơn. Hình 6: GV chuẩn bị thiết bị thí nghiệm cho bài dạy - Chỉ đạo nâng cao sinh hoạt tổ chuyên môn trong trường học, tập trung ở những bài thực hành thí nghiệm và những bài khó sử dụng TBDH, đặc biệt đối với các môn thuộc khoa học tự nhiên. Trong quá trình sinh hoạt tổ chuyên môn cần chia sẻ những 15