Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt chủ nhiệm

Chia sẻ: Caphesua | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:69

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm tìm ra những nguyên nhân ảnh hưởng đến việc làm công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên trong quá trình dạy- học trên lớp. Đề xuất một số giải pháp để làm tốt công tác chủ nhiệm, nhằm nâng cao hiệu quả chất lượng sinh hoạt lớp trong công tác chủ nhiệm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt chủ nhiệm

MỤC LỤC Trang Mục lục 01 Tài liệu tham khảo 02 I. Sơ lược lý lịch tác giả 03 II. Sơ lược đặc điểm tình hình đơn vị 03 III. Mục đích yêu cầu của đề tài, sáng kiến 04 1. Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng sáng kiến 04 2. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến 08 3. Nội dung sáng kiến 11 IV. Hiệu quả đạt được 41 V. Mức độ ảnh hưởng 51 VI. Kết luận 53 VII. Kiến nghị, đề xuất 54 Phụ lục 57 1
TÀI LIỆU THAM KHẢO  1. Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học (Ban hành kèm theo Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo). 2. Hồ sơ, học bạ của học sinh. 3. Sổ chủ nhiệm của năm học cũ. 4. Chuyện kể về tấm gương đạo đức Bác Hồ. 5. Những mẩu chuyện về Bác Tôn. 6. Những mẩu chuyện Lịch sử Việt Nam. 7. Nguyễn Thanh Bình (2006), Giáo dục kĩ năng sống, Giáo trình dành cho sinh viên Cao đẳng sư phạm, NXB Đại học Sư phạm Hà Nội. 8. Nguyễn Thanh Bình, Nguyễn Kim Dung, Lưu Thu Thủy, Vũ Thị Sơn (2003), Những nghiên cứu và thực hiện chương trình giáo dục kĩ năng sống ở Việt Nam, Viện Chiến lược và Chương trình giáo dục, Hà Nội. 9. Nguyễn Thị Oanh (2005), Kĩ năng sống cho tuổi vị thành niên, NXB Trẻ. 10. Trần Minh Quốc, Bùi Ngọc Diệp (2011), Một số kĩ năng cần thiết dành cho học sinh trung học phổ thông, NXB giáo dục Việt Nam. 11. Nguyễn Thị Oanh (2011), 10 cách thức rèn kĩ năng sống cho tuổi vị thành niên, NXB Trẻ. 2
SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO AN GIANG CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG THPT NGUYỄN HỮU CẢNH Độc lập – Tự do – Hạnh phúc ______________________ ___________________ An Giang, ngày 20 tháng 02 năm 2019 BÁO CÁO Kết quả thực hiện sáng kiến, cải tiến, giải pháp kĩ thuật, quản lí, tác nghiệp, ứng dụng tiến bộ kĩ thuật hoặc nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng I. Sơ lược lý lịch tác giả: - Họ và tên: Nguyễn Thị Thùy Anh Nam, nữ: Nữ - Ngày tháng năm sinh: 20/06/1983 - Nơi thường trú: 144 - Ấp thị II – Thị trấn Chợ Mới – Huyện Chợ Mới – Tỉnh An Giang. - Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh - Chức vụ hiện nay: Giáo viên - Trình độ chuyên môn: Cử nhân Lịch sử - Lĩnh vực công tác: Giảng dạy bộ môn Lịch sử; chủ nhiệm lớp 11C12 năm học 2018- 2019. II. Sơ lược điểm đặc điểm tình hình đơn vị: * Thuận lợi: - Được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của Ban chấp hành Đảng ủy, Ban lãnh đạo nhà trường. Sự kết hợp, hỗ trợ kịp thời của Đoàn Thanh niên. -Việc bố trí và phân công giảng dạy: giáo viên được Ban Lãnh Đạo phân công giảng dạy phù hợp với năng lực, phẩm chất đạo đức. Giáo viên luôn nhiệt tình và thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Đặc biệt là đoàn kết nội bộ tốt. - Cơ sở vật chất của nhà trường khang trang, đầy đủ, phục vụ tốt cho công tác giảng dạy ( Số phòng học được sử dụng: 33; Số phòng làm việc: 11 phòng; Trường có 6 phòng bộ môn đạt chuẩn: Lý, Hóa, Sinh, NN, Tin học - 02 phòng). Thiết bị công nghệ thông tin ngày càng được trang bị đầy đủ hơn nên đã góp phần nâng cao chất lượng của các hoạt động trong nhà trường. 3
- Tỉ lệ Tốt nghiệp THPT: 100% (đạt thành tích 100% trong 7 năm học liên tiếp). - Được sự đồng thuận và ủng hộ cao của Hội CMHS trường trong các hoạt động của nhà trường và sự giúp đỡ của Chính quyền địa phương. * Khó khăn: - Một vài phụ huynh còn tư tưởng giao khoán việc giáo dục học sinh cho nhà trường. - Cá biệt còn có phụ huynh tỏ rõ thái độ bênh con và phản ứng với giáo viên chủ nhiệm khi tiếp xúc trao đổi về những hành vi, thái độ tiêu cực trong học tập hoặc vi phạm nội quy nhà trường của con em mình. - Một số học sinh chưa có mục đích và phương pháp học tập đúng đắn. Năng lực học tập còn hạn chế, thiếu kiến thức nền. - Một số em còn tư tưởng chủ quan, ỉ lại nên ít nhiều ảnh hưởng đến học tập. * Tên sáng kiến: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt chủ nhiệm” * Lĩnh vực: Giải pháp tác nghiệp về công tác chủ nhiệm lớp. III. Mục đích yêu cầu của đề tài, sáng kiến: 1. Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng Đất nước ta đang trong thời kì phát triển và hội nhập với các nước trên thế giới, nhất là phát triển kinh tế trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, “thời đại 4.0” , thì ngành giáo dục là ngành tiên phong mở lối. Vì vậy, ngành giáo dục chúng ta luôn chú trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực cho đất nước. Trong những năm gần đây, bản thân tôi nhận thấy rằng các em rất nhút nhát, không dám mạnh dạn trình bày ý kiến cá nhân. Đạo đức, lối sống bị suy thoái ngày một gia tăng, lứa tuổi vị thành niên vi phạm Pháp luật ngày càng nhiều, trong nhà trường chỉ chút mâu thuẫn nhỏ thôi các em cũng giải quyết bằng cách “đánh hội đồng”, sống ích kỷ, cá nhân, có thái độ thiếu tôn trọng Thầy-Cô, sống tách biệt với bạn bè, đặc biệt là những bạn có hoàn cảnh khó khăn. 4
Đánh Hội đồng, trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật Trong nhà trường phổ thông, các em tuy đã phát triển về thể lực nhưng ý thức chưa cao, vốn hiểu biết chưa nhiều, do đó các em dễ bị cám dỗ bởi những tác động tiêu cực của xã hội. Mặt khác trong học tập có một số em còn ham chơi, ít chú ý, học hay quên, ý thức tự giác chưa cao, đặc biệt là tình trạng nghiện game trong nhà trường ngày một gia tăng, ảnh hưởng đến việc hình thành nhân cách các em, các em ham chơi, bỏ học, tâm trí lơ đãng, sống khép kín, nguy cơ tự kỷ, vi phạm an toàn giao thông... . 5
Tham gia giao thông không an toàn, Nghiện game trong học sinh Mặt khác, hiện nay tình hình kinh tế - xã hội đang phát triển đan xen với những tác động tiêu cực của đời sống xã hội đang đặt ra cho nhà trường phải không ngừng đổi mới hoạt động giáo dục, ngoài nhiệm vụ trang bị kiến thức khoa học - kỹ thuật theo chương trình, sách giáo khoa, còn phải tích cực ngăn ngừa tệ nạn xâm nhập nhà trường; tăng cường rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh; chủ động phối hợp với gia đình học sinh (bởi sự mưu sinh của gia đình nên không ít phụ huynh đã giao phó việc giáo dục con cái cho nhà trường). Cho nên, bên cạnh nhiệm vụ giảng dạy, có thể nói giáo viên chủ nhiệm (GVCN) là người thay mặt nhà trường quản lý điều hành lớp, trực tiếp giáo dục tư tưởng đạo đức, uốn nắn nhân cách cho học sinh; là cầu nối giữa giáo dục nhà trường với giáo dục của gia đình, của 6
các tổ chức đoàn thể trong nhà trường và ngoài xã hội có liên quan trực tiếp đến học sinh lớp phụ trách. Để thực hiện những nhiệm vụ trên đòi hỏi người GVCN phải có những cách giáo dục chung và riêng khác nhau phù hợp với từng đối tượng học sinh. Công tác chủ nhiệm lớp là một dạng hoạt động đa dạng, trong đó có những việc phải thực hiện sớm ngay từ đầu năm ( tập trung học sinh, vệ sinh trường lớp, tổ chức Ban cán sự lớp,...) cũng có những hoạt động phải thực hiện hàng ngày, hàng tuần ( sinh hoạt 15 phút đầu giờ, sinh hoạt cuối tuần,...). Bên cạnh đó vừa phải hoàn thành nội dung giáo dục chung của cả trường, vừa phải thực hiện nội dung giáo dục riêng của lớp, phối hợp với cha mẹ học sinh…. Xét thấy nhiệm vụ của mình cũng rất lớn trong việc giáo dục và hoàn thiện nhân cách cho mỗi con người trong xã hội, bắt đầu là những em học sinh mà mình đang trực tiếp làm công tác chủ nhiệm. Hằng ngày tôi luôn trăn trở, suy nghĩ là làm thế nào để có kết quả giáo dục tốt nhất cho việc hoàn thiện nhân cách một con người, trở thành một người con ngoan của gia đình và sau này là một công dân tốt của xã hội. Xuất phát từ những lý do trên, qua một số năm làm công tác chủ nhiệm, tôi luôn tìm cho mình những biện pháp tối ưu nhất để áp dụng vào công tác chủ nhiệm lớp sao cho đạt được kết quả như mong muốn, sao cho từng học sinh phát triển một cách toàn diện về học lực lẫn đạo đức. Đó cũng là lý do tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt chủ nhiệm”, với mục đích trao đổi kinh nghiệm thực tế của công tác chủ nhiệm và nhận được những đóng góp chân tình từ đồng nghiệp. * Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp chủ nhiệm (khối 11) trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh. * Phạm vi nghiên cứu: Đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi chỉ hướng vào công tác chủ nhiệm lớp 11 ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, với những nội dung sau đây: - Tìm hiểu nguyên nhân vì sao học sinh còn rụt rè, nhút nhát trong giao tiếp cũng như trong học tập; còn hạn chế về nề nếp, học tập khi đến lớp; việc thực hiện nhiệm vụ của người học sinh, phẩm chất đạo đức chuẩn mực và các kĩ năng sống. - Từ thực trạng và kết quả nghiên cứu tìm ra những nguyên nhân ảnh hưởng đến việc làm công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên trong quá trình dạy- học trên lớp. - Đề xuất một số giải pháp để làm tốt công tác chủ nhiệm, nhằm nâng cao hiệu quả chất lượng sinh hoạt lớp trong công tác chủ nhiệm. 7
* Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp sau: - Phương pháp quan sát: dùng để thu thập nắm bắt thông tin từng học sinh lớp chủ nhiệm. - Phương pháp điều tra, trò chuyện: trò chuyện từ các đồng nghiệp để tìm thấy những hạn chế cần rút kinh nghiệm, hay trò chuyện với giáo viên bộ môn để nắm bắt tình hình học tập của lớp mình, hoặc trò chuyện với học sinh để nắm bắt tâm lý của các em, trò chuyện với phụ huynh để có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường - gia đình,… - Phương pháp giao nhiệm vụ: giao nhiệm vụ cho học sinh nhằm phát huy tinh thần trách nhiệm từ học sinh, đồng thời cũng rèn cho học sinh kĩ năng tự chủ, sáng tạo. - Phương pháp kể chuyện nêu gương: nhằm sử dụng những tấm gương “Người tốt, việc tốt” trong giáo dục đạo đức học sinh. - Phương pháp phân tích, tổng hợp, xử lý số liệu: Thông qua kết quả tổng hợp từ thực tế tình hình lớp chủ nhiệm để tìm ra mặt tốt, mặt hạn chế và đưa ra biện pháp khắc phục. 2. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến Trong qui định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, công tác chủ nhiệm ở bậc THPT được tính 4,5 tiết trên tuần (có hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp). Trong đó có một tiết chính khóa, đó là giờ sinh hoạt lớp ngày cuối tuần. Như vậy sinh hoạt là một môn học bắt buộc. Theo Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học (Ban hành kèm theo Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo), giáo viên chủ nhiệm ở các trường THPT, ngoài nhiệm vụ giảng dạy của giáo viên bộ môn, còn có những nhiệm vụ sau đây: - Xây dựng kế hoạch các hoạt động giáo dục thể hiện rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục bảo đảm tính khả thi, phù hợp với đặc điểm học sinh, với hoàn cảnh và điều kiện thực tế nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp và của từng học sinh. - Tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã xây dựng. - Phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, với các giáo viên bộ môn, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các tổ chức xã hội có liên quan trong việc hỗ trợ, giám sát việc học tập, rèn luyện, hướng nghiệp của học sinh lớp mình chủ nhiệm và góp phần huy động các nguồn lực trong cộng đồng phát triển nhà trường. - Nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối năm học; đề nghị khen thưởng và kỷ luật học sinh; đề nghị danh sách học sinh được lên lớp thẳng, phải kiểm tra lại, 8
phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở lại lớp; hoàn chỉnh việc ghi sổ điểm và học bạ học sinh. - Báo cáo thường kỳ hoặc đột xuất về tình hình của lớp với Hiệu trưởng. Tuy nhiên, việc thực hiện các nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm (GVCN) vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế, nhất là quan niệm về tiết sinh hoạt lớp. Phần lớn việc thực hiện sinh hoạt lớp thường theo một kịch bản cũ: GVCN tổng kết hoạt động tuần qua, xem xét qua các lỗi vi phạm của học sinh, chấn chỉnh những sai phạm, cảnh cáo và ghi nhận những trường hợp tái phạm của học sinh để nhận xét đánh giá hạnh kiểm học sinh lớp phụ trách vào cuối học kỳ, cuối năm học. Tiếp theo, GVCN sẽ thông báo các hoạt động trong tuần sắp tới , nhắc nhở và phân công học sinh thực hiện theo kế hoạch. Giờ sinh hoạt lớp theo cách trên sẽ diễn ra trong khoảng thời gian ngắn, tại vì mọi hoạt động đều do GVCN thực hiện, chưa có sự tương tác với học sinh và tiết sinh hoạt như trên chỉ thích hợp với các đối tượng học sinh là lớp ngoan, chăm học, ít vi phạm nhưng cứ thực hiện trong suốt một năm học cũng trở nên nhàm chán. Đối với những lớp chưa ngoan, có học sinh cá biệt và thường xuyên vi phạm nội qui nhà trường nếu GVCN cứ rập khuôn theo giáo án sinh hoạt như thế các em sẽ có cảm giác nặng nề vì các em cho rằng tới tiết sinh hoạt lớp là phải đối phó với các vi phạm trong tuần qua, tâm lý chung là các em sẽ mắc cở, e ngại,...Riêng đối với những học sinh vi phạm thường xuyên, có hệ thống thì tình hình còn có thể bi đát hơn: các em sẽ nảy sinh tâm lý bất cần, GVCN sẽ dễ dàng rơi vào trạng thái bực tức, nóng nảy... Do đó, tình trạng chất lượng giáo dục ở từng lớp có sự chênh lệch rõ rệt: có lớp nề nếp học tập, rèn luyện, giữ gìn trật tự, vệ sinh,…khá tốt; nhưng cũng có lớp chưa hình thành nề nếp một cách ổn định, bền vững; và đâu đó vẫn còn một số học sinh có chất lượng văn hoá và đạo đức chưa cao, dù đã được nhắc nhở nhiều lần nhưng chậm khắc phục các biểu hiện sự chây lười trong học tập, thiếu ý thức rèn luyện và chấp hành nội qui kỷ luật nhà trường. Trước thực trạng trên đòi hỏi Giáo Viên phải đổi mới giờ sinh hoạt lớp, chú tâm vào việc giáo dục học sinh một cách thường xuyên, liên tục nhằm tăng tính chủ động của học sinh nhiều hơn nữa, nâng cao vai trò của tập thể lớp chứ không chỉ riêng vai trò của GVCN hay chỉ một cá nhân lớp trưởng. Mục đích là biến giờ sinh hoạt chủ nhiệm trở thành một giờ học bổ ích, ngoài việc phát huy vai trò tự quản của Ban cán sự lớp thì đây còn là khoảng thời gian GVCN có thể lồng ghép các mẩu chuyện kể, lồng ghép giáo dục kỷ năng sống cho học sinh, tổ chức các trò chơi bổ ích, mang tính giáo dục cho các em nhằm đạt hiệu quả giáo dục cao nhất. 9
Học sinh lớp 11 là lứa tuổi mà chúng ta rất khó để dạy vì ở lứa tuổi này các em luôn muốn tự làm theo ý thích của bản thân và còn có nhiều em vẫn còn ham chơi hơn là ham học; Đồng thời các em cũng dễ bị cám dỗ, bắt chước theo bạn bè, phim ảnh,.... với lý do muốn được tìm hiểu, khám phá để không bị “lạc hậu”. Chính vì thế, bắt các em phải học tập, thực hiện, tuân thủ theo những khuôn khổ mà nhà trường đề ra cho các em là việc mà các em cho rằng không thoải mái, mất tự do. Từ đó, các em muốn thoát ra, muốn vượt trên những nội qui kỷ luật học đường. Vậy phải làm gì để giúp các em học tập tốt, rèn đạo đức theo những khuôn khổ của nhà trường với tâm lý thoải mái, thích thú hơn là bị ép buộc? Muốn làm được điều này thì công tác chủ nhiệm lớp phải được nhận thức như là một trong những yếu tố quan trọng nhất cần phải được thực hiện đều tay ở tất cả các khối lớp. Bản thân chứng kiến được từng bước đổi mới của ngành giáo dục, đặc biệt là những năm học gần đây việc đổi mới rất được đẩy mạnh trong công tác chuyên môn, riêng đối với công tác chủ nhiệm thì rất mờ nhạt. Trong khi đó, công tác chủ nhiệm cũng đóng góp một phần không nhỏ trong việc hình thành và phát triển nhân cách, đạo đức học sinh. Trong công tác chủ nhiệm, “sinh hoạt lớp” là một hoạt động không thể thiếu của giáo viên chủ nhiệm và có tầm quan trọng đặc biệt. Tôi đã trãi qua một số năm làm công tác chủ nhiệm lớp và cũng đã tích lũy được chút ít kinh nghiệm cho bản thân. Nhưng với tôi công tác chủ nhiệm dù ở năm học này hay những năm học sau nữa thì vẫn luôn mới mẻ, phức tạp. Muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì đòi hỏi phải có tâm huyết trong giảng dạy bộ môn, có tinh thần trách nhiệm đối với công việc mình đang đảm nhận, đồng thời phải hiểu biết về tâm lý học lứa tuổi để hiểu học sinh, xử lý các tình huống sư phạm khéo léo, tế nhị nhằm đạt hiệu quả giáo dục tốt nhất. Nếu giáo viên không tâm huyết với nghề, không có tinh thần trách nhiệm cao thì khó mà hoàn thành nhiệm vụ. Chất lượng học tập của học sinh, nhân cách, đạo đức, lối sống,...của học sinh rồi sẽ ra sao? Mặt khác, ở lứa tuổi THPT, các em đã có nhiều thay đổi về nhận thức, về tâm sinh lí, tình cảm và các mối quan hệ xã hội, các em có thể làm chủ được bản thân ở một số hoạt động của cuộc sống. Tuy nhiên, các em chưa đủ khả năng bảo vệ mình trước những cám dỗ của cuộc sống hiện đại. Vì vậy, các em rất cần được giáo dục đạo đức và rèn luyện nhiều kĩ năng sống để tự tin trong giao tiếp, học tập và trong cuộc sống. Qua một thời gian làm công tác chủ nhiệm lớp, phần nào đã đúc kết được chút ít kinh nghiệm cho bản thân nhưng tôi vẫn thấy công việc của một giáo viên chủ nhiệm lớp là rất trọng trách và cũng không kém phần phức tạp. Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì phải vừa là một giáo viên có chuyên 10
môn vững vàng, vừa đóng vai trò là nhà tâm lí giỏi để hiểu được các đối tượng học sinh, để xử lý các tình huống sư phạm phức tạp một cách khéo léo, tế nhị và đạt hiệu quả giáo dục cao. Nếu giáo viên không tâm huyết với nghề, không có tinh thần trách nhiệm cao thì khó mà hoàn thành nhiệm vụ. Xuất phát từ những lý do trên, nên trong những năm học qua, song song với việc giảng dạy tốt bộ môn, bản thân tôi luôn cố gắng phấn đấu làm tốt vai trò, nhiệm vụ của một giáo viên chủ nhiệm lớp. Và hôm nay, tôi mạnh dạn chia sẻ với quí đồng nghiệp một số giải pháp cụ thể đã có hiệu quả bước đầu. Qua đây, tôi cũng mong được sự đóng góp thêm kinh nghiệm công tác chủ nhiệm từ các đồng nghiệp đối với bản thân tôi. 3. Nội dung sáng kiến 3.1 Tiến trình thực hiện - Trình bày trong tổ cùng với các đồng nghiệp, trao đổi đóng góp ý kiến. - Thu thập thông tin, số liệu, tài liệu. - Xử lý thông tin, số liệu. - Đề xuất cách thức, giải pháp thực hiện. - Áp dụng vào thực tế. - Rút kinh nghiệm. - Trình bày và chia sẻ vấn đề nghiên cứu. 3.2. Thời gian thực hiện Đề tài được thực hiện bắt đầu từ năm học 2017 - 2018. Từ kết quả thu được của năm học 2017- 2018, đề tài tiếp tục được áp dụng cho học sinh lớp chủ nhiệm trong HKI năm học 2018 – 2019. 3.3. Biện pháp tổ chức 3.3.1 Quan niệm về công tác chủ nhiệm “Người giáo viên chủ nhiệm giỏi không cần phải là một nhà tâm lý giỏi nhưng vẫn có thể hiểu được học sinh của mình, có đủ kiến thức để xử lí các tình huống sư phạm sao cho khéo léo, tế nhị và đạt hiệu quả giáo dục cao. Tất cả đều xuất phát từ cái tâm của nghề. Nếu giáo viên không tâm huyết với nghề, không có tinh thần, trách nhiệm cao thì khó mà hoàn thành nhiệm vụ”. Giáo viên chủ nhiệm là một mắt xích, là cầu nối đa chiều kết hợp các mối quan hệ giữa học sinh, gia đình, nhà trường. 11
Giáo viên chủ nhiệm lớp chịu trách nhiệm quản lý, giáo dục học sinh lớp mình phụ trách. Trách nhiệm này được thể hiện như sau: - Tổ chức, điều khiển các hoạt động giáo dục của lớp nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của trường. - Xây dựng, tổ chức tập thể lớp thành một chi đoàn vững mạnh. - Tổ chức, rèn luyện kỹ năng, uốn nắn nhân cách, giáo dục đạo đức cho học sinh lớp mình chủ nhiệm. 3.3.2 Quan niệm về tiết sinh hoạt lớp trong công tác chủ nhiệm Công việc của giáo viên chủ nhiệm lớp là khá đa dạng. Một trong những hoạt động không thể thiếu của công tác chủ nhiệm là tổ chức tiết sinh hoạt lớp (SHL). Tiết sinh hoạt lớp là thời gian để giáo viên chủ nhiệm tuyên dương những học sinh có điểm tốt, hoạt động phong trào năng nổ và thực hiện tốt nội quy trường lớp, đồng thời cũng là khoảng thời gian để giáo viên chủ nhiệm phê bình, xử lý những học sinh chưa ngoan, vi phạm nội quy nhà trường. Tuy nhiên, sức mạnh thật sự của tiết sinh hoạt lớp không chỉ nằm ở tiếng nói của một mình giáo viên chủ nhiệm mà nó đòi hỏi phải có sự hòa nhịp của mọi thành viên trong tập thể lớp. 3.3.3 Biện pháp tiến hành Khi làm công tác chủ nhiệm lớp Tôi mới thấu hiểu và đồng cảm được sự vất vả, tâm huyết và đầy trách nhiệm của GVCN. Đáp lại GVCN sẽ được các cô, cậu học trò khi ra trường, trưởng thành và phục vụ cho xã hội vẫn nhớ đến Thầy-Cô cũ, đặc biệt là GVCN lớp. Từ đó cho thấy được vai trò của GVCN là rất quan trọng và ảnh hưởng rất nhiều đến học sinh trong tập thể lớp, hay nói cách khác, GVCN chính là linh hồn của tập thể lớp, vừa là nhà quản lý, vừa là nhà giáo dục trong một tập thể thu nhỏ. Một trong những nhiệm vụ quan trọng của GVCN đó là việc tổ chức giờ sinh hoạt lớp. Làm sao để gây được hứng thú cho học sinh, không làm cho giờ sinh hoạt bị căng thẳng, nhàm chán, lôi cuốn học sinh vào những hoạt động tích cực trong giờ sinh hoạt lớp. Sinh hoạt lớp là hoạt động đa dạng: giáo dục tập thể, hình thức tổ chức tự quản cho học sinh, giáo dục kỹ năng sống,…Thông qua các giờ sinh hoạt lớp, các em học sinh có thể bày tỏ, chia sẻ tâm tư, tình cảm và tự đánh giá, nhận xét nhau thẳng thắn, tích cực. Từ đó giúp các em học sinh trong lớp được liên kết lại với nhau, giáo viên gắn kết với học sinh trong một cộng đồng thu nhỏ để giải quyết các vấn đề của cuộc sống thực hằng ngày ở nhà trường, lớp học; học sinh được mở rộng các mối liên hệ, tăng cường sự hiểu biết, giúp đỡ 12
lẫn nhau, khắc phục xu hướng hẹp hòi, cục bộ, bè phái trong đời sống tập thể. Giờ sinh hoạt lớp cũng là dịp để học sinh làm quen với nhiều hoạt động khác nhau, giúp các em phát triển các kỹ năng cơ bản và cần thiết cho bản thân. Các em phải được vừa học, vừa chơi, được thể hiện khả năng của mình,…Tuy nhiên, nhiều học sinh thường không thích giờ sinh hoạt lớp. Tại sao lại như vậy? Một trong những lý do làm cho học sinh cảm thấy nhàm chán với SHCN là do cách thức tổ chức của giáo viên. Giáo viên cứ rập khuôn theo giáo án sinh hoạt lớp (SHL) truyền thống: Ban cán sự (BCS) báo cáo các vi phạm của các bạn, giáo viên xử lý và đưa ra hình thức phạt, coi như là xong tiết SHL. Từ cách thức tổ chức tiết SHL truyền thống dẫn đến các hạn chế sau: - Nội dung giờ SHL khô cứng, lặp đi lặp lại, không thực sự gắn với nhu cầu của học sinh, các em không cảm nhận được vấn đề trong chủ đề là vấn đề của chính họ phải giải quyết mà là vấn đề của Thầy-Cô. - Hình thức tổ chức giờ SHL đơn điệu, nhàm chán, không tạo được hứng thú với học sinh bởi các em không được cùng nhau tổ chức, tham gia gia vào giờ SHL. - Giáo viên quá nghiêm khắc, cứ mang vi phạm của học sinh ra xử lý giống như căn bệnh trầm kha, không gần gũi, thân thiện, không đặt mình vào vị trí các em để thấu hiểu các em. 3.3.3.1 Phát huy vai trò tự quản của Ban cán sự (BCS) lớp. Xây dựng nề nếp tự quản lớp học được xem là nội dung quan trọng trong việc đổi mới công tác chủ nhiệm. Mục đích của việc rèn nề nếp tự quản là nhằm nâng cao tính tự giác trong học tập của học sinh, phát huy tính tích cực, chủ động của tất cả học sinh trong lớp ở từng mảng công việc. Đồng thời giúp học sinh mạnh dạn tự tin hơn trong các hoạt động phong trào của trường, lớp. Tính tự quản của học sinh được thực hiện vào những tiết sinh hoạt đầu giờ, sinh hoạt cuối tuần, múa hát tập thể, lao động tập thể, tập thể dục giữa giờ, hoạt động học tập cá nhân, nhóm trên lớp. Có được nề nếp tự quản, tinh thần tập thể thì lớp mới tham gia sôi nổi và hoàn thành tốt các phong trào thi đua của Đoàn trường đề ra. Hiểu được vấn đề đó nên mỗi GVCN đều muốn cho lớp mình một nề nếp tự quản tốt. Vậy làm thế nào để xây dựng một tập thể lớp có nề nếp tốt? Đó điều trăn trở đối với mỗi GVCN. Trong công tác chủ nhiệm bản thân tôi đã tiến hành tổ chức biên chế lớp như sau: a. Nghiên cứu và phân loại học sinh lớp chủ nhiệm: Muốn đề ra các biện pháp giáo dục phù hợp với từng học sinh thì điều cần thiết đầu tiên là giáo viên chủ nhiệm (GVCN) phải hiểu sâu sắc và nắm được các thông tin về 13
từng học sinh lớp mình chủ nhiệm, từ đó mới có thể đặt ra được những tác động sư phạm thích hợp. Đúng như K.Đ Usinki đã nói rằng: “Muốn giáo dục con người thì phải hiểu con người về mọi mặt”. Để đạt được điều đó bất kỳ người giáo viên chủ nhiệm nào cũng phải làm công việc đầu tiên là tìm hiểu học sinh lớp mình được phân công chủ nhiệm ngay từ đầu năm học. Để tìm hiểu học sinh, tôi tiến hành như sau: - Điều tra cơ bản tình hình lớp chủ nhiệm: khi được phân công làm công tác chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm (GVCN) cho học sinh viết phiếu thông tin sơ yếu lý lịch (đính kèm ở phần phụ lục), để nắm được thông tin cần thiết về từng học sinh trong lớp mình. Qua phiếu này, tôi nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết đối với học sinh của mình như: địa chỉ gia đình, hoàn cảnh từng em, năng lực học tập, đạo đức của năm học trước cùng với năng lực hoạt động, mối quan hệ với tập thể, đăng ký phấn đấu cho năm học mới, đặc biệt là phải có được số điện thoại liên lạc của từng học sinh và phụ huynh để liên hệ khi cần thiết,…cũng từ đó có được những thông tin rất hữu ích để ghi vào Sổ chủ nhiệm. - Nghiên cứu hồ sơ của học sinh như: học bạ, sổ chủ nhiệm của năm học trước,… - Trao đổi với học sinh để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, xu hướng, sở thích, thái độ trong quan hệ với tập thể lớp ( thờ ơ hay hăng hái, năng động hay thụ động,…) - Trao đổi với GVCN và các giáo viên bộ môn (GVBM) của năm học trước về tình hình chung của lớp. - Trao đổi với phụ huynh học sinh (PHHS) để có thêm thông tin chính xác về đối tượng mình nghiên cứu. Như vậy, tìm hiểu học sinh là việc làm liên tục, thường xuyên, vừa có tính cấp bách trong những khoảng thời gian nhất định, lại vừa có tính giai đoạn. Do vậy, GVCN cần có kế hoạch thực hiện ở việc xác định mục tiêu, nội dung, biện pháp, thời gian tiến hành tìm hiểu học sinh. Có như vậy, việc tìm hiểu học sinh mới liên tục, GVCN cũng thu được những thông tin phong phú, cụ thể và có độ tin cậy. Cho nên, có thể nói tìm hiểu học sinh là một quá trình diễn ra liên tục suốt năm học. Tuy nhiên, không phải thời điểm nào của năm học cũng tiến hành những biện pháp tìm hiểu học sinh như nêu ở trên. Điều quan trọng là phải phân chia những thời kỳ thích hợp với những biện pháp tìm hiểu để có thể thu được những thông tin về học sinh chính xác nhất, nhanh nhất, rõ ràng nhất. Từ đó giúp GVCN nhanh chóng đề ra những tác động sư phạm có hiệu quả. b. Lập kế hoạch chủ nhiệm: 14
Giáo viên chủ nhiệm cần xây dựng kế hoạch chủ nhiệm riêng của cá nhân dựa trên kế hoạch chủ nhiệm của nhà trường. Kế hoạch phải được xây dựng cụ thể từng tuần, từng tháng. Hồ sơ quản lý học sinh phải khoa học, chính xác, rõ ràng. - Tiến hành phân loại các đối tượng học sinh để đưa vào Sổ chủ nhiệm, cụ thể: + Học sinh trong và ngoài địa bàn. + Học sinh hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. + Học sinh khuyết tật. + Học sinh cá biệt. + Học sinh yếu. + Học sinh người dân tộc. + Học sinh có những năng khiếu, năng lực đặc biệt. - Lập kế hoạch cụ thể cho việc giúp đỡ học sinh nhằm nâng cao chất lượng học tập. Năm học vừa qua tôi được phân công nhận chủ nhiệm lớp 11, theo quan điểm làm công tác chủ nhiệm của một số giáo viên thì đây là năm học mà đặc điểm tâm sinh lý của các em rất khó dạy - là lứa tuổi hình thành biểu tượng “cái tôi”, cũng là lứa tuổi từ từ nảy sinh cảm nhận về “ tính chất người lớn” của bản thân. Theo A.E.Litrco - một chuyên gia tâm thần học nổi tiếng của Liên bang Nga về lứa tuổi thanh niên nhận định rằng lứa tuổi 14 đến 18 là lứa tuổi khủng hoảng với tâm thần học. Ở lứa tuổi này các biểu hiện rối loạn nhân cách tăng lên rõ rệt và trong phần lớn các trường hợp, chúng có nguồn gốc sâu xa trong các quan hệ cha mẹ - con cái, quan hệ thầy – trò, bạn bè không thuận lợi. Do xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý như trên nên trong lớp mỗi học sinh sẽ có cá tính riêng như: có em thì chăm ngoan, học giỏi, vâng lời cha mẹ - thầy cô; nhưng cũng có những em học sinh chưa ý thức được tầm quan trọng của việc học nên biểu hiện chây lười, thụ động, hay nghỉ học để chơi game,… kết quả điểm kiểm tra thường xuyên và định kỳ sa sút. Tôi tiến hành tìm hiểu nguyên nhân thông qua những kênh thông tin từ học sinh trong lớp, từ giáo viên bộ môn, từ gia đình học sinh,… Qua đó, tôi lập kế hoạch cụ thể cho việc giúp đỡ học sinh nhằm nâng cao chất lượng học tập như sau: + Lắng nghe và tìm hiểu nguyên nhân từ chính học sinh đó: vì sao em lười học, hành động nghỉ học đi chơi game. Điều cần nhất trong cuộc trò chuyện giữa giáo viên và học sinh lúc này là để nắm bắt tâm lý học sinh có biểu hiện: chán nản, hay phản ứng nghịch,… quan trọng là em học sinh này còn muốn đi học nữa hay không? 15
+ Gặp gỡ phụ huynh học sinh để trao đổi về tình hình học tập, cũng như sự sa sút trong học tập của con em để phụ huynh phối hợp giúp đỡ thêm việc học ở nhà của học sinh, quản lý giờ giấc của học sinh. + Duy trì việc kiểm tra thường xuyên trên lớp vào 15 phút đầu giờ, giờ ra chơi để kịp thời nắm bắt tinh thần, thái độ học tập của học sinh biểu hiện trong tiết học trên lớp. + Tổ chức đôi bạn học tập bằng việc bố trí sơ đồ lớp phù hợp với các đối tượng học sinh, học theo nhóm để học sinh khá, giỏi giúp đỡ bạn học tập (giáo viên chủ nhiệm cũng thường kiểm tra nhóm học tập qua thông tin từ học sinh thân cận của mình trong mỗi nhóm để có thể biết chính xác tình hình học tập của các em). + Giờ chủ nhiệm trên lớp, tôi luôn quan tâm đến sự tiến bộ, sự thay đổi tích cực của học sinh và tuyên dương, động viên, khích lệ đối tượng học sinh phấn đấu. Tuyệt đối tránh thái độ miệt thị, la mắng hay phân biệt đối xử làm cho các em nhục chí, xấu hổ trước bạn bè. Qua những việc làm trên, tôi đã rút kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm, mỗi giáo viên chúng ta cần phải làm được: + Nắm rõ hồ sơ, học bạ học sinh. + Bố trí, sắp xếp chỗ ngồi hợp lý cho học sinh (tránh trường hợp tập trung các học sinh yếu vào một chỗ, hay những em thích đùa nghịch ngồi cùng một nơi hay những học sinh giỏi ngồi cùng một nhóm…) + Thường xuyên quan tâm đến các hoạt động của lớp và tham gia cùng lớp trong các hoạt động do ĐTN phát động như: Báo tường, văn nghệ, cắm trại, Hội khỏe Phù đổng,... Tránh tư tưởng cho rằng các em đã lớn tự biết lo, giáo viên chủ nhiệm không cần theo dõi, kiểm tra nhiều,…. Đúng là vậy, nếu quan tâm quá thì các em sẽ cảm thấy bị gò ép vào khuôn khổ khi ở cái tuổi “nửa người lớn” theo cách nghĩ của các em, còn nếu giáo viên chủ nhiệm lơ là quá thì sẽ tạo khoảng cách với học sinh mình và cũng rất khó để nắm bắt kịp thời những lệch lạc trong hoạt động học tập, rèn luyện của học sinh. + Quan tâm trò chuyện với một số học sinh gặp khó khăn trong học tập, hoàn cảnh gia đình,… trao đổi kịp thời với phụ huynh học sinh để tạo sự thống nhất giáo dục giữa nhà trường với giáo dục gia đình. c. Tổ chức bầu Ban cán sự lớp: Ngay khi nhận lớp và gặp lớp chủ nhiệm một trong những việc làm đầu tiên của người giáo viên là ổn định nề nếp lớp qua việc bầu chọn Ban cán sự lớp (đây là một đội ngũ 16
học sinh góp phần không nhỏ vào sự thành công trong công tác chủ nhiệm của giáo viên). Đây là hoạt động khá quen đối với học sinh lớp 11, vì các em đã được thực hiện ở lớp 10 nên tôi để cho các em thể hiện tinh thần dân chủ, tự giác ứng cử, tự bầu chọn vào đội ngũ Ban cán sự lớp; chịu trách nhiệm trước tập thể lớp trong các hoạt động của lớp. Đồng thời xây dựng cơ cấu tổ chức khoa học, tức là xây dựng đội ngũ cán bộ lớp liên kết chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm, Đoàn Thanh niên và có khả năng tổ chức, thuyết phục cao. Sau khi bầu chọn được Ban cán sự lớp, tôi tiến hành phân công, nhiệm vụ cụ thể cho từng em: - Nhiệm vụ của lớp trưởng: + Lớp trưởng là người chịu sự điều hành, quản lý trực tiếp của giáo viên chủ nhiệm, thay mặt giáo viên chủ nhiệm tổ chức, điều hành, quản lý các hoạt động của lớp thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo qui định của nhà trường nhằm xây dựng một tập thể học sinh Đoàn kết – Thân ái – Kỷ cương – Tình thương – Trách nhiệm. + Điểm danh và ghi sĩ số hằng buổi trên góc bảng. + Ổn định lớp, điều khiển học sinh khi giáo viên vào lớp. + Giúp GVCN theo dõi, đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm túc qui chế, nội qui về học tập, rèn luyện, xây dựng và triển khai thực hiện nề nếp tự quản trong học sinh. + Tổ chức, động viên giúp đỡ những học sinh gặp khó khăn trong học tập, rèn luyện và đời sống. + Thay mặt GVCN chủ trì các cuộc họp Ban cán sự lớp, toàn lớp để xây dựng và triển khai các hoạt động của lớp theo chỉ đạo của GVCN; tổ chức phát động thi đua, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, ghi nhận đề nghị tuyên dương, phê bình cá nhân hay tập thể trong các tiết sinh hoạt lớp, bình xét các danh hiệu thi đua… và lắng nghe thông tin phản hồi từ phía học sinh để báo cáo với GVCN những ý kiến đóng góp xây dựng lớp và nhà trường. + Trực tiếp làm cán sự bộ môn mà mình có khả năng. + Chịu trách nhiệm báo cáo mọi tình hình hoạt động của lớp cho GVCN. - Nhiệm vụ của lớp phó học tập: + Giúp GVCN phổ biến đầy đủ, kịp thời kế hoạch học tập chính khóa, phụ đạo, bồi dưỡng, kế hoạch thi, kiểm tra… của nhà trường cho toàn thể học sinh. + Giúp GVCN theo dõi, đôn đốc học sinh đi học đầy đủ, đúng giờ, đảm bảo nề nếp, nội qui học tập của lớp, của nhà trường. 17
+ Thực hiện điểm danh, ghi sổ đầu bài đầy đủ, chính xác và trung thực. + Bảo quản sổ đầu bài hằng buổi học. + Phụ trách nội dung và điều hành ban cán sự bộ môn của lớp hoạt động, trực tiếp phụ trách một hoặc một số môn học mà mình có khả năng. + Giúp đỡ các bạn học yếu học bài, làm bài trong 15 phút đầu giờ. Tổ chức hiệu quả tổ nhóm học tập, xây dựng đôi bạn cùng tiến,… + Theo dõi, điều khiển các hoạt động học tập của lớp và báo cáo kịp thời tình hình học tập của lớp hàng tuần một cách đầy đủ, trung thực cho GVCN. + Thay mặt lớp trưởng điều hành lớp khi lớp trưởng vắng mặt hoặc nghỉ học. - Nhiệm vụ của lớp phó Lao động – Phong trào – Trật tự - Thủ quỹ: + Phó Phong trào giúp GVCN tổ chức và quản lý học sinh thực hiện tham gia các phong trào báo tường, Văn nghệ, Thể dục thể thao, các hoạt động xã hội, …do nhà trường hoặc các tổ chức đoàn thể trong nhà trường phát động. + Phó lao động lên kế hoạch, phân công làm tổng vệ sinh theo kế hoạch của Đoàn Thanh niên, tổng vệ sinh phòng học thường xuyên, kiểm tra việc thực hiện vệ sinh của các tổ hàng tuần. Kiểm tra vệ sinh cuối giờ, cùng với lớp trưởng chịu trách nhiệm tắt đèn, quạt trước khi ra về. Nhắc nhở, ghi nhận cá nhân tổ trực vệ sinh chưa tốt, xử lí đề xuất biện pháp khắc phục. Tuyên dương nếu thực hiện tốt. + Phó trật tự quản lí lớp về tình hình trật tự trong các tiết học, hoặc tiết tự quản. Nhắc nhở, ghi nhận cá nhân tổ tình hình trật tự chưa tốt, hoặc làm việc riêng trong giờ học, xử lí đề xuất biện pháp khắc phục. Tuyên dương nếu thực hiện tốt. + Thủ quỹ lớp: Quản lý quỹ lớp (thu, chi), chịu trách nhiệm theo dõi, đôn đốc học sinh đóng các loại quỹ phục vụ cho hoạt động học tập và tập thể của lớp ( phô tô tài liệu, các hoạt động sinh hoạt tập thể của lớp,…) theo đúng kế hoạch thời gian. - Nhiệm vụ của các Tổ trưởng, Tổ phó: + Tổ chức, điều hành, quản lý toàn bộ thành viên trong tổ tham gia mọi hoạt động của lớp, của tổ và thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo quy định. + Tổ chức phát động thi đua, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, sinh hoạt, bình xét các danh hiệu thi đua… đối với cá nhân trong tổ theo sự chỉ đạo của GVCN. + Tổ chức, quản lý tổ sinh hoạt tự quản. Trên đây là những nhiệm vụ cơ bản của Ban cán sự lớp được thông qua tập thể lớp. Ban cán sự thực hiện nghiêm túc để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. 18
Từ việc phân công trên, ở mỗi tiết sinh hoạt lớp cuối tuần ( thứ 7), Ban cán sự tự tổ chức tiết sinh hoạt chủ nhiệm tự quản có sự tham dự của GVCN với vai trò là cố vấn. Lớp trưởng, lớp phó… báo cáo các mặt hoạt động của lớp. Đối chiếu với các thông tin thu thập được trong tuần (qua phản ánh của Đoàn Thanh niên, giáo viên bộ môn, đánh giá, nhận xét của giáo viên trong sổ đầu bài, qua trực tiếp theo dõi kiểm tra,…) với bản báo cáo kết quả làm việc trong tuần của Ban cán sự lớp, tôi đã nắm bắt được khá chính xác hoạt động của lớp và cũng như đánh giá xác thực khả năng điều hành, quản lý lớp của đội ngũ cán sự lớp. Qua đó, động viên, khen ngợi, tuyên dương cá nhân hay tập thể lớp đồng thời cũng chỉ ra những thiếu sót (nếu có) để giúp các em khắc phục. Ví dụ 1: Nhằm nâng cao hiệu quả học tập của các em, góp phần lập thành tích trong các đợt thi đua ngắn hạn chi đoàn lớp vững mạnh do BCH Đoàn trường phát động. Tôi ra một số quy định thi đua cho các cá nhân lớp phấn đấu như: em nào trả bài đạt được 8 điểm trở lên được tính là một điểm tốt ( điểm hồng ), cứ 2 tuần Tôi đề nghị lớp phó học tập sơ kết và tuyên dương những học sinh đạt từ 2 điểm tốt trở lên, nếu số lượng đông sẽ lấy theo thứ tự ưu tiên và chọn 3 em có thành tích cao nhất để nhận quà. Kinh phí cho những phần quà khích lệ này được trích ra từ quỹ nuôi heo đất của lớp, quỹ lớp hoặc do GVCN lớp khích lệ. Ví dụ 2: Nhằm góp phần giữ gìn vệ sinh trường lớp sạch đẹp. Tôi quy định các tổ trực nhật trong tuần phải phân công tổ viên làm vệ sinh lớp theo đúng khu vực được lớp phó lao động phân công. (nhặt rác trong hộc bàn, quét lớp và đổ rác, lao bảng, lao cửa sổ, quét trần…) trước khi vào tiết học. Đây được coi là một việc làm thường xuyên nhưng khi thực hiện thì có nhiều bất cập, các em thường đùn đẩy công việc cho nhau, đi muộn ảnh hưởng đến việc trực nhật,…Như vậy để việc thực hiện vệ sinh của lớp có hiệu quả tôi phân công công việc và lớp phó lao động là người trực tiếp chịu trách nhiệm trước GVCN nếu lớp bị bên bộ phận BCH Đoàn ghi nhận là thực hiện vệ sinh chưa tốt. Để làm tốt, lớp phó lao động phải phân công công việc cụ thể, rõ ràng cho các tổ trực, phải phối hợp chặt chẽ với Tổ trưởng. Lớp phó lao động sẽ phổ biến lịch trực và dán trên góc lớp để các tổ trưởng và các thành viên lớp nắm rõ và thực hiện vệ sinh lớp có hiệu quả. Từ hai ví dụ trên, GVCN đã lôi cuốn các em vào một bộ máy lớp học thu nhỏ năng động, biết tự chịu trách nhiệm, tạo điều kiện cho các em phát huy khả năng của mình và nêu cao được vai trò tự quản của BCS lớp. 19
LỊCH TRỰC VỆ SINH LỚP: ……. NĂM HỌC :………………….. Tuần …….. Tổ ……. Thứ Phân công Lớp phó LĐ nhận xét Công việc Người trực (Đạt hay Không) 1.Quét lớp: ……………………………… ……………………… 2. Đổ rác: ……………………………… ……………………… 3. Lao bảng: …………………………....... ……………………… 2 4. Nhặt rác nơi được ……………………………… ……………………… phân công: ……………………………… ……………………… 5. Lau cửa sổ, quét ……………………………… ……………………… mạng nhện: ………………………………. ………………………. Các ngày còn lại trong tuần thực hiện công việc như ngày thứ 2 Chợ Mới, ngày …… tháng ….. năm 20….. Người phân công Khi các tổ thực hiện lớp phó lao động phải theo sát đôn đốc, nhắc nhở và kiểm tra, ghi nhận việc thực hiện của tổ trực nhật. Lúc đầu, các em còn quen với nề nếp cũ ở năm học trước nên ý thức vệ sinh chưa cao. Để uốn nắn các em chấp hành đúng quy định, tập cho các em có thói quen giữ gìn vệ sinh trường lớp sạch đẹp, trong những tuần lễ đầu năm học tôi luôn theo sát việc thực hiện vệ sinh của lớp vào 15 phút đầu giờ hay giờ ra chơi, thường xuyên kiểm tra, ghi nhận và đề ra cách xử phạt để học sinh nhớ và chấp hành: - Kiểm tra thấy rác còn để lại trong hộc bàn thì học sinh ngồi tại bàn đó phải thực hiện đổ rác trong suốt tuần đó thay cho tổ trực. - Nếu góc học tập của từng tổ ở trong lớp dơ bẩn (bỏ rác dưới chân bàn ghế, làm đổ nước uống, đem quà vặt vào lớp,…) thì sẽ bị phạt lao động sau tiết chủ nhiệm hàng tuần vào thứ 7, sẽ thực hiện tổng vệ sinh lớp. - Nếu tổ trực nhật thực hiện vệ sinh bê trễ bị Đoàn trường ghi nhận thì sẽ đi lao động trái buổi do GVCN sắp xếp lịch và chấp hành sự phân công của Đoàn trường. Nhờ việc kiểm tra, xử phạt chặt chẽ mà trong năm học qua với lớp tôi chủ nhiệm đã hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng vi phạm về vệ sinh, nhờ đó đã hình thành thói quen 20