intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

SIÊU ÂM VÀ CHỤP CẮT LỚP VI TÍNH TRONG CHẨN ĐOÁN VIÊM TỤY CẤP

Chia sẻ: Sunshine_3 Sunshine_3 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

125
lượt xem
17
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Viêm tụy cấp (VTC) lμ một bệnh lý cấp cứu bụng hay gặp vμ ngμy cμng gia tăng, tình trạng bệnh th−ờng nặng vμ phức tạp, tỷ lệ tử vong t−ơng đối cao, xấp xỉ khoảng 20% [1]. Các ph−ơng pháp chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt lμ siêu âm vμ chụp cắt lớp vi tính (CT), ngμy cμng đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán vμ tiên l−ợng viêm tụy cấp. Hiện nay ở n−ớc ta, siêu âm đã phát triển tới tuyến huyện vμ chụp cắt lớp vi tính cũng đang dần dần đ−ợc trang bị tới tuyến tỉnh. Vì vậy chúng tôi tiến hμnh đề tμi...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: SIÊU ÂM VÀ CHỤP CẮT LỚP VI TÍNH TRONG CHẨN ĐOÁN VIÊM TỤY CẤP

  1. TCNCYH 25 (5) - 2003 Siªu ©m vµ chôp c¾t líp vi tÝnh trong chÈn ®o¸n viªm tuþ cÊp NguyÔn Duy HuÒ1, Hµ TiÕn Quang2 1 BÖnh viÖn ViÖt §øc, 2BÖnh viÖn §a khoa Th¸i Nguyªn Nghiªn cøu håi cøu vµ tiÕn cøu b»ng ph−¬ng ph¸p m« t¶ trªn 41 bÖnh nh©n ®−îc ®ång thêi th¨m kh¸m siªu ©m vµ chôp CT vµ ®−îc chÈn ®o¸n cuèi cïng b»ng phÉu thuËt hoÆc b»ng ®Þnh l−îng amylaza m¸u t¨ng cao gÊp 3 lÇn b×nh th−êng (sau khi ®· lo¹i trõ c¸c nguyªn nh©n cÊp cøu kh¸c cã thÓ lµm t¨ng amylaza m¸u) trong kho¶ng tõ th¸ng 01 n¨m 1998- th¸ng 12 n¨m 2000 t¹i bÖnh viÖn ViÖt- §øc. Sö dông tû suÊt Kappa ®Ó so s¸nh møc ®é phï hîp gi÷a siªu ©m vµ chôp c¾t líp vi tÝnh trong nhËn ®Þnh c¸c dÊu hiÖu viªm tuþ cÊp KÕt qu¶ cho thÊy: siªu ©m vµ CT lµ hai ph−¬ng ph¸p th¨m kh¸m h×nh ¶nh h÷u hiÖu trong chÈn ®o¸n vµ theo dâi viªm tôy cÊp. Chóng cã ®é phï hîp kh¸ cao trong chÈn ®o¸n d−¬ng tÝnh viªm tôy cÊp vµ trong viÖc nhËn ®Þnh c¸c dÊu hiÖu tuþ to h¬n b×nh th−êng, th©m nhiÔm tæ chøc quanh tôy. Nh−ng CT cã −u thÕ h¬n h¼n siªu ©m trong ®¸nh gi¸ c¸c yÕu tè cã tÝnh chÊt tiªn l−îng bÖnh, ®Æc biÖt lµ ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng ho¹i tö nhu m« tôy. C¶ hai ph−¬ng ph¸p nµy ®Òu h¹n chÕ trong viÖc ph¸t hiÖn thÓ viªm tôy cÊp ch¶y m¸u-ho¹i tö nhu m« nhá r¶i r¸c. Ch÷ viÕt t¾t: SA: siªu ©m; CT: Chôp c¾t líp vi tÝnh; VTC: Viªm tuþ cÊp. i. §Æt vÊn ®Ò gÊp 3 lÇn b×nh th−êng (sau khi ®· lo¹i trõ c¸c nguyªn nh©n cÊp cøu kh¸c cã thÓ lµm t¨ng Viªm tôy cÊp (VTC) lµ mét bÖnh lý cÊp cøu amylaza m¸u) trong kho¶ng tõ th¸ng 01/1998- bông hay gÆp vµ ngµy cµng gia t¨ng, t×nh tr¹ng 12/2000 t¹i bÖnh viÖn ViÖt- §øc. bÖnh th−êng nÆng vµ phøc t¹p, tû lÖ tö vong t−¬ng ®èi cao, xÊp xØ kho¶ng 20% [1]. C¸c Th¨m kh¸m siªu ©m vµ chôp CT ®éc lËp víi ph−¬ng ph¸p chÈn ®o¸n h×nh ¶nh, ®Æc biÖt lµ nhau sau ®ã so s¸nh tõng tr−êng hîp bÖnh siªu ©m vµ chôp c¾t líp vi tÝnh (CT), ngµy cµng nh©n vÒ kÕt qu¶ cña hai ph−¬ng ph¸p nµy trong ®ãng vai trß quan träng trong chÈn ®o¸n vµ tiªn viÖc ph¸t hiÖn c¸c dÊu hiÖu: kÝch th−íc tôy, l−îng viªm tôy cÊp. HiÖn nay ë n−íc ta, siªu th©m nhiÔm viªm quanh tôy, ho¹i tö ch¶y m¸u ©m ®· ph¸t triÓn tíi tuyÕn huyÖn vµ chôp c¾t nhu m«, c¸c æ tô dÞch vµ vÒ kh¶ n¨ng chÈn líp vi tÝnh còng ®ang dÇn dÇn ®−îc trang bÞ tíi ®o¸n d−¬ng tÝnh viªm tôy cÊp cña chóng. §é tuyÕn tØnh. V× vËy chóng t«i tiÕn hµnh ®Ò tµi nµy phï hîp vÒ kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn dÊu hiÖu còng nh»m môc ®Ých so s¸nh kh¶ n¨ng cña hai nh− kh¶ n¨ng chÈn ®o¸n VTC dùa trªn tû suÊt ph−¬ng ph¸p nµy trong viÖc ph¸t hiÖn c¸c tæn Kappa. th−¬ng viªm tôy cÊp. KÝch th−íc cña tôy trªn siªu ©m vµ trªn CT ®−îc ®o cïng mét mèc theo ph−¬ng ph¸p ii. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p Wegene. KÝch th−íc tr−íc sau cña tôy b×nh nghiªn cøu th−êng víi ®Çu tôy 2,8cm, th©n tôy 2cm, ®u«i Nghiªn cøu håi cøu vµ tiÕn cøu b»ng ph−¬ng tôy 2,5cm [5] ph¸p m« t¶ so s¸nh trªn 41 bÖnh nh©n ®−îc Th©m nhiÔm viªm quanh tôy ®−îc x¸c ®Þnh ®ång thêi th¨m kh¸m siªu ©m vµ chôp CT vµ trªn siªu ©m khi ®−êng viÒn tôy kh«ng râ nÐt, ®−îc chÈn ®o¸n cuèi cïng b»ng phÉu thuËt kh«ng ®Òu vµ cÊu tróc mì quanh tôy gi¶m ©m hoÆc b»ng ®Þnh l−îng amylaza m¸u t¨ng cao 57
  2. TCNCYH 25 (5) - 2003 vµ cã hoÆc kh«ng cã dÞch quanh tôy. Trªn CT B¶ng 2. DÊu hiÖu th©m nhiÔm tæ chøc quanh dÊu hiÖu nµy còng cã biÓu hiÖn t−¬ng tù. tôy ®−îc ph¸t hiÖn trªn siªu ©m vµ trªn CT DÊu hiÖu biÓu hiÖn ho¹i tö ch¶y m¸u trong CT Kh«ng th©m Cã th©m Céng nhu m« tôy trªn siªu ©m lµ nhu m« tôy kh«ng SA nhiÔm nhiÔm ®Òu cã nh÷ng vïng t¨ng gi¶m ©m xen kÏ hoÆc Kh«ng th©m 6 4 10 mét vïng tôy bÞ ®øt qu·ng. Trªn CT dÊu hiÖu nhiÔm nµy ®−îc biÓu hiÖn b»ng nhu m« tôy kh«ng ®Òu tr−íc vµ sau khi tiªm thuèc c¶n quang hoÆc c¾t Cã th©m 4 18 22 côt nhu m« tôy. nhiÔm ChÈn ®o¸n VTC trªn siªu ©m còng nh− trªn Céng 10 22 32 CT dùa vµo c¸c dÊu hiÖu tôy to h¬n b×nh th−êng gi¶m ©m hoÆc gi¶m tû träng vµ/hoÆc cã Kh¶ n¨ng phï hîp gi÷a siªu ©m vµ CT (khi dÊu hiÖu th©m nhiÔm viªm quanh tôy, dÊu hiÖu siªu ©m tiÕp cËn ®−îc tôy) trong viÖc ph¸t hiÖn ho¹i tö ch¶y m¸u, dÊu hiÖu dßng ch¶y dÞch dÊu hiÖu th©m nhiÔm tæ chøc quanh tôy trong viªm tôy. viªm tôy cÊp ë møc kh¸, Kappa = 0,69. iii. KÕt qu¶ 3. So s¸nh kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng 1. So s¸nh kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn dÊu hiÖu ho¹i tö nhu m« tôy gi÷a siªu ©m vµ CT tôy to h¬n b×nh th−êng gi÷a siªu ©m vµ CT Kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng ho¹i tö nhu m« NÕu kh«ng ®−a vµo nghiªn cøu 9 bÖnh nh©n tôy cña siªu ©m vµ CT trong nghiªn cøu ®−îc VTC nh−ng siªu ©m thÊt b¹i do kh«ng tiÕp cËn thÓ hiÖn trong b¶ng 3. ®−îc tôy v× v−íng h¬i trong c¸c quai ruét th× B¶ng 3. §¸nh gi¸ t×nh tr¹ng ho¹i tö nhu trong 32 bÖnh nh©n siªu ©m vµ CT ®¸nh gi¸ m« tôy cña siªu ©m vµ CT kÝch th−íc tôy nh− trong b¶ng 1 CT Ho¹i tö Kh«ng Céng B¶ng 1. DÊu hiÖu tôy to ®−îc ph¸t hiÖn trªn ho¹i tö SA siªu ©m vµ trªn CT Ho¹i tö 15 1 16 CT Tôy to Tôy Céng Kh«ng ho¹i tö 10 6 16 SA kh«ng to Céng 25 7 32 Tôy to 20 2 22 Tôy kh«ng to 4 6 10 Kh¶ n¨ng phï hîp gi÷a siªu ©m vµ CT (khi Céng 24 8 32 siªu ©m tiÕp cËn ®−îc tôy) trong ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng ho¹i tö nhu m« tôy chØ ë møc võa víi tû Kh¶ n¨ng phï hîp gi÷a CT vµ siªu ©m (khi suÊt Kappa = 0,59. siªu ©m tiÕp cËn ®−îc tôy) trong viÖc ph¸t hiÖn 4. So s¸nh kh¶ n¨ng chÈn ®o¸n d−¬ng dÊu hiÖu tôy to trong viªm tôy cÊp ë møc kh¸, tÝnh viªm tôy cÊp gi÷a siªu ©m vµ CT Kappa = 0,76. 4.1. Nghiªn cøu toµn bé bÖnh nh©n VTC 2. So s¸nh kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn dÊu hiÖu ®−îc th¨m kh¸m: bao gåm 41 bÖnh nh©n ®−îc th©m nhiÔm tæ chøc quanh tôy gi÷a siªu ©m l©m sµng chØ ®Þnh siªu ©m vµ CT. KÕt qu¶ ®−îc vµ CT thÓ hiÖn trong b¶ng 4. 58
  3. TCNCYH 25 (5) - 2003 B¶ng 4. So s¸nh chÈn ®o¸n viªm tôy cÊp cña 5. §èi chiÕu tÇn suÊt ph¸t hiÖn c¸c æ tô dÞch siªu ©m vµ CT trªn siªu ©m vµ CT CT Cã VTC Kh«ng Céng TÇn suÊt ph¸t hiÖn c¸c æ tô dÞch cña dßng VTC ch¶y dÞch viªm tôy trªn siªu ©m vµ trªn CT SA ®−îc thÓ hiÖn trong b¶ng 6. VTC 26 0 26 Nh− vËy, c¸c æ dÞch ë c¸c vïng quanh tôy, Kh«ng VTC 11 4 15 khoang c¹nh thËn tr−íc tr¸i vµ ph¶i, r·nh Céng 37 4 41 thµnh-®¹i trµng, khoang mµng phæi ®−îc ph¸t hiÖn trªn CT cao h¬n nhiÒu so víi trªn siªu ©m, ng−îc l¹i dÞch trong khoang gan-thËn ®−îc ph¸t NÕu tÝnh toµn bé sè bÖnh nh©n viªm tôy cÊp hiÖn trªn siªu ©m l¹i cao h¬n nhiÒu so víi trªn ®−îc th¨m kh¸m siªu ©m vµ CT th× sù phï hîp CT. gi÷a siªm ©m vµ CT trong chÈn ®o¸n viªm tôy cÊp chØ ®¹t ë møc kh¸ víi tû suÊt Kappa = 0,64. B¶ng 6. TÇn suÊt c¸c æ dÞch ph¸t hiÖn trªn siªu ©m vµ trªn CT Trong sè 15 bÖnh nh©n siªu ©m kh«ng chÈn ®o¸n ®−îc VTC cã 9 tr−êng hîp siªu ©m kh«ng VÞ trÝ æ dÞch Siªu ©m CT tiÕp cËn ®−îc tuþ do v−íng h¬i trong c¸c quai (n=41) (n=41) ruét vµ 6 tr−êng hîp siªu ©m kh«ng chÈn ®o¸n Quanh tôy 14 22 ®−îc cã VTC (®©y lµ 6 ©m tÝnh gi¶ cña siªu ©m) Khoang c¹nh thËn tr−íc 5 12 4.2. Nghiªn cøu trªn nh÷ng bÖnh nh©n cã ph¶i chôp CT ®ång thêi siªu ©m còng tiÕp cËn ®−îc Khoang c¹nh thËn tr−íc 7 23 tôy: bao gåm 32 bÖnh nh©n vµ kÕt qu¶ thÓ hiÖn tr¸i trong b¶ng 5. Khoang gan-thËn 21 7 B¶ng 5. So s¸nh chÈn ®o¸n viªm tôy cÊp cña siªu ©m vµ CT (32 bÖnh nh©n chôp CT Vïng rèn l¸ch 15 20 vµ SA tiÕp cËn ®−îc tôy) Khoang mµng phæi tr¸i 4 14 CT Cã VTC Kh«ng Céng Khoang mµng phæi ph¶i 12 22 SA VTC R·nh thµnh-®¹i trµng ph¶i 2 4 VTC 26 0 26 Ranh thµnh-®¹i trµng tr¸i 7 14 Kh«ng 2 4 6 RÔ m¹c treo, gi÷a c¸c quai 4 6 VTC ruét Céng 28 4 32 Tói cïng Douglas 12 12 NÕu chØ tÝnh ®Õn nh÷ng bÖnh nh©n siªu ©m 6. So s¸nh mét sè dÊu hiÖu kh¸c ®−îc tiÕp cËn tôy th× kh¶ n¨ng phï hîp chÈn ®o¸n ph¸t hiÖn trªn siªu ©m vµ trªn CT viªm tôy cÊp gi÷a siªu ©m vµ CT ®¹t ë møc cao Mét sè dÊu hiÖu cã thÓ lµ nguyªn nh©n cña Kappa = 0,91. Trong tr−êng hîp nµy, ®é nh¹y viªm tôy cÊp nh−: sái mËt, tôy, hoÆc hËu qu¶ cña siªu ©m trong chÈn ®o¸n VTC Se = 81,2% cña viªm tôy cÊp nh−: dµy bao thËn vµ c¸c nÕp vµ cña CT lµ 87,5%, sù kh¸c biÖt gi÷a hai ®é phóc m¹c, nang gi¶ tôy, ¸p xe tôy ®−îc ph¸t nh¹y nµy kh«ng cã ý nghÜa thèng kª víi p hiÖn trªn siªu ©m vµ trªn CT ®−îc biÓu hiÖn
  4. TCNCYH 25 (5) - 2003 B¶ng 7. Mét sè dÊu hiÖu kh¸c cña viªm tôy m« tôy; ®ång thêi phÉu thuËt còng cho thÊy c¶ cÊp ®−îc ph¸t hiÖn trªn siªu ©m vµ CT 3 tr−êng hîp nµy quanh tôy cã nhiÒu vÕt nÕn, tæ chøc quanh tôy bÞ th©m nhiÔm viªm vµ nhu m« DÊu hiÖu h×nh Siªu ©m CT (n=41) tôy ho¹i tö (®©y lµ 3 tr−êng hîp ©m tÝnh gi¶ trªn ¶nh (n=41) siªu ©m). 1 tr−êng hîp cßn l¹i trong nhãm nµy Dµy bao thËn 5 (12,2%) 22 kh«ng ®−îc phÉu thuËt nh−ng CT cho thÊy tuþ vµ phóc m¹c (53,7%) to khu tró vïng ®u«i vµ th©m nhiÔm viªm sang Nang gi¶ tôy 3 (7,3%) 3 (7.3 %) tæ chøc quanh tôy. 4 tr−êng hîp siªu ©m nhËn Gi·n èng tôy 7 (17,0%) 5 (12,2%) ®Þnh bê tôy kh«ng ®Òu cã th©m nhiÔm tæ chøc quanh tôy, nh−ng trªn CT cho thÊy c¶ 4 tr−êng ¸p xe tôy 0 2 (4,9%) hîp bê tôy ®Òu kh«ng th©m nhiÔm tæ chøc Sái mËt 2 (4,9%) 0 quanh tôy, trong ®ã cã 2 bÖnh nh©n kh«ng phÉu thuËt vµ 2 bÖnh nh©n phÉu thuËt th× bê tôy Nh− vËy, dÊu hiÖu dµy bao thËn, dµy nÕp ®Òu, tôy viªm thÓ ch¶y m¸u-ho¹i tö æ nhá r¶i phóc m¹c ®−îc ph¸t hiÖn trªn CT cao h¬n r¸c. nhiÒu so víi trªn siªu ©m (53,7% so víi 12,2%). Nh− vËy, tuy cã sù phï hîp kh¸ cao (Kappa Ng−îc l¹i, gi·n èng tôy, sái mËt l¹i ®−îc ph¸t = 0,69) nh−ng CT cã nhiÒu −u thÕ h¬n siªu ©m hiÖn bëi siªu ©m cao h¬n bëi CT. trong ®¸nh gi¸ sù th©m nhiÔm tæ chøc quanh tôy trong VTC nÕu ®em so s¸nh víi phÉu thuËt IV. Bµn luËn tõng tr−êng hîp th× siªu ©m cã tíi 5 tr−êng hîp 1. So s¸nh kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ kÝch th−íc ©m tÝnh gi¶ vµ c¸c tr−êng hîp nµy ®Òu ®−îc CT tôy vµ sù th©m nhiÔm tæ chøc quanh tôy nhËn ®Þnh ®óng. §iÒu nµy ®−îc gi¶i thÝch bëi gi÷a siªu ©m vµ CT trong VTC CT cã tiªm thuèc c¶n quanh nªn viÖc ®¸nh gi¸ Trong tr−êng hîp siªu ©m tiÕp cËn ®−îc tôy ®−êng bê, còng nh− ®¸nh gi¸ thay ®æi tû träng th× kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ kÝch th−íc tôy gi÷a siªu cña tæ chøc quanh tôy hiÖu qu¶ vµ kh¸ch quan ©m vµ CT phï hîp víi nhau ë møc kh¸ víi tû h¬n so víi siªu ©m [2] suÊt Kappa = 0,76. Tuy nhiªn, siªu ©m sÏ ®¸nh 2. So s¸nh kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng gi¸ giíi h¹n cña ®−êng bê cña tôy ®Ó ®o kÝch ho¹i tö nhu m« tôy gi÷a siªu ©m vµ CT th−íc khã kh¨n trong nh÷ng tr−êng hîp ho¹i tö Trong 32 tr−êng hîp nghiªn cøu siªu ©m vµ tôy hoÆc dÞch quanh tôy nhiÒu, nhÊt lµ nh÷ng CT chØ cã chÈn ®o¸n phï hîp nhau vÒ t×nh tr−êng hîp ho¹i tö nhu m« vïng ngo¹i vi. tr¹ng cã hay kh«ng ho¹i tö nhu m« tôy ë 21/32 Ng−îc l¹i CT cã tiªm thuèc c¶n quang vµ thay chiÕm 65,63% vµ 11 tr−êng hîp kh«ng phï hîp ®æi ®é réng cöa sæ sÏ dÔ dµng x¸c ®Þnh c¸c chiÕm 34,37%. mèc ®o h¬n v× vËy viÖc ®¸nh gi¸ kÝch th−íc tôy b»ng CT sÏ chÝnh x¸c h¬n. Ph©n tÝch tõng tr−êng hîp cô thÓ c¸c tr−êng hîp kh«ng phï hîp cho thÊy10 tr−êng hîp siªu Kh¶ n¨ng phï hîp gi÷a siªu ©m vµ CT (khi ©m chØ ph¸t hiÖn viªm tôy cÊp nh−ng kh«ng siªu ©m tiÕp cËn ®−îc tôy) trong viÖc ph¸t hiÖn ®¸nh gi¸ ®−îc cã ho¹i tö nhu m« tôy, ng−îc l¹i dÊu hiÖu th©m nhiÔm tæ chøc quanh tôy trong c¶ 10 tr−êng hîp nµy CT ®Òu chÈn ®o¸n ho¹i tö viªm tôy cÊp ë møc kh¸, Kappa = 0,69. C¸c nhu m« tôy vµ c¶ 10 tr−êng hîp nµy ®Òu ®−îc tr−êng hîp mµ hai ph−¬ng ph¸p nµy kh«ng phï kh¼ng ®Þnh chÈn ®o¸n lµ viªm tôy cÊp ho¹i tö hîp nhau vÒ nhËn ®Þnh dÊu hiÖu th©m nhiÔm tæ b»ng phÉu thuËt. Nh− vËy ®©y lµ 10 tr−êng hîp chøc quanh tôy cho thÊy cã 4 tr−êng hîp siªu ©m tÝnh gi¶ cña siªu ©m trong ®¸nh gi¸ t×nh ©m nhËn ®Þnh ®−êng viÒn bê tôy ®Òu, kh«ng cã tr¹ng ho¹i tö nhu m«. 1 tr−êng hîp siªu ©m th©m nhiÔm tæ chøc quanh tôy nh−ng CT cho nhËn ®Þnh cã ho¹i tö nhu m« víi cÊu tróc ©m thÊy 3 tr−êng hîp ®−êng viÒn bê tôy kh«ng ®Òu, kh«ng ®Òu nh−ng CT cho thÊy chØ viªm tuþ thÓ ngÊm viªm tæ chøc quanh tôy vµ ho¹i tö nhu 60
  5. TCNCYH 25 (5) - 2003 phï nÒ kh«ng cã ho¹i tö vµ l©m sµng bÖnh siªu ©m thÊt b¹i trong chÈn ®o¸n viªm tôy cÊp nh©n ®iÒu trÞ néi vµ xuÊt viÖn sau 10-15 ngµy. do v−íng h¬i trong kho¶ng 20-30% c¸c tr−êng Tãm l¹i, sù phï hîp gi÷a siªu ©m vµ CT hîp [3]. NÕu lo¹i trõ ®−îc yÕu tè nµy th× kh¶ trong ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng ho¹i tö nhu m« tôy chØ n¨ng cña hai ph−¬ng ph¸p nµy trong chÈn ®o¸n ®¹t ë møc võa (tû suÊt Kappa = 0,59) vµ qua VTC gÇn nh− t−¬ng ®−¬ng nhau. ph©n tÝch cô thÓ tõng tr−êng hîp kh«ng phï hîp Mét vÊn ®Ò n÷a còng cÇn quan t©m ®ã lµ gi÷a CT vµ siªu ©m cho thÊy CT cã gi¸ trÞ cao trong 4 tr−êng hîp cïng ©m tÝnh gi¶ cña siªu h¬n h¼n siªu ©m trong ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng ho¹i ©m vµ CT l¹i cã sù trïng lÆp trong ®ã cã 3 bÖnh tö nhu m« tôy. nh©n viªm tuþ cÊp thÓ phï nÒ nhÑ chØ biÓu hiÖn 3. So s¸nh kh¶ n¨ng chÈn ®o¸n d−¬ng b»ng sù t¨ng amylaza m¸u, vµ 1 bÖnh nh©n tÝnh viªm tôy cÊp gi÷a siªu ©m vµ CT viªm tôy cÊp thÓ ch¶y m¸u-ho¹i tö nhu m« r¶i r¸c. §iÒu nµy cho thÊy r»ng viªm tôy cÊp thÓ ChÈn ®o¸n VTC trªn siªu ©m còng nh− trªn ch¶y m¸u-ho¹i tö nhu m« nhá r¶i r¸c rÊt cã thÓ CT dùa vµo c¸c dÊu hiÖu tôy to h¬n b×nh dÔ bÞ bá sãt trªn siªu ©m còng nh− trªn CT [4]. th−êng gi¶m ©m hoÆc gi¶m tû träng vµ/hoÆc cã dÊu hiÖu th©m nhiÔm viªm quanh tôy, dÊu hiÖu Nh− vËy, h¹n chÕ cña siªu ©m trong chÈn ho¹i tö ch¶y m¸u, dÊu hiÖu dßng ch¶y dÞch ®o¸n d−¬ng tÝnh VTC lµ yÕu tè v−íng h¬i trong viªm tôy. c¸c quai ruét. CT kh«ng bÞ h¹n chÕ bëi yÕu tè nµy nªn cã −u thÕ h¬n siªu ©m, nhÊt lµ ®èi víi Sù phï hîp gi÷a siªu ©m vµ CT trong chÈn nh÷ng bÖnh nh©n nÆng t×nh tr¹ng liÖt ruét lµm ®o¸n d−¬ng tÝnh VTC trong 41 bÖnh nh©n cã c¸c quai ruét gi·n chøa nhiÒu h¬i. §èi víi bÖnh viªm tôy cÊp trªn l©m sµng ®¹t ë møc kh¸ víi nh©n ë giai ®o¹n qu¸ sím hay viªm tôy cÊp thÓ Kappa = 0,64 (trong ®ã kÓ c¶ 9 bÖnh nh©n siªu ch¶y m¸u - ho¹i tö nhu m« nhá r¶i r¸c th× c¶ ©m kh«ng tiÕp cËn ®−îc tôy); nÕu chØ tÝnh 32 siªu ©m vµ CT ®Òu cã thÓ bá sãt tæn th−¬ng. bÖnh nh©n siªu ©m tiÕp cËn ®−îc tôy th× sù phï hîp chÈn ®o¸n cao 0,91 vµ kh«ng cã sù kh¸c 4. §èi chiÕu tÇn suÊt ph¸t hiÖn c¸c æ tô biÖt vµ ®é nh¹y cña hai ph−¬ng ph¸p trong dÞch vµ mét sè dÊu hiÖu kh¸c trªn siªu ©m chÈn ®o¸n VTC lµ kh«ng cã ý nghÜa thèng kª vµ CT víi p< 0,05. C¸c æ dÞch ë c¸c vïng quanh tôy, khoang Ph©n tÝch 11/41 bÖnh nh©n kh«ng cã sù phï c¹nh thËn tr−íc tr¸i vµ ph¶i, r·nh thµnh-®¹i hîp gi÷a siªu ©m vµ CT chóng t«i nhËn thÊy trµng, khoang mµng phæi ®−îc ph¸t hiÖn trªn r»ng cã 9/11 bÖnh nh©n nµy siªu ©m kh«ng tiÕp CT cao h¬n nhiÒu so víi trªn siªu ©m, ng−îc l¹i cËn ®−îc tôy do v−íng h¬i c¶ 9 tr−êng hîp nµy dÞch trong khoang gan-thËn ®−îc ph¸t hiÖn trªn ®Òu thuéc thÓ viªm tôy cÊp ho¹i tö trªn CT vµ siªu ©m l¹i cao h¬n nhiÒu so víi trªn CT. §iÒu trªn phÉu thuËt; cßn 1 tr−êng hîp siªu ©m chÈn nµy cã thÓ ®−îc gi¶ thÝch bëi khoang gan thËn ®o¸n nang gi¶ tôy vµ 1 tr−êng hîp tôy b×nh siªu ©m dÔ tiÕp cËn h¬n, kh«ng bÞ c¶n trë bëi th−êng trªn siªu ©m nh−ng phÉu thuËt cho thÊy h¬i trong c¸c quai ruét qua cöa sæ gan. C¸c tr−êng hîp thø nhÊt tôy viªm ho¹i tö vµ ¸p xe vïng kh¸c siªu ©m khã tiÕp cËn h¬n v× v−íng ho¸, tr−êng hîp cßn l¹i lµ viªm tôy cÊp ch¶y h¬i. m¸u-ho¹i tö æ nhá r¶i r¸c. C¶ hai tr−êng hîp Nh− vËy, dÊu hiÖu dµy bao thËn, dµy nÕp nµy ®Òu ®−îc chÈn ®o¸n ®óng trªn CT. Nh− phóc m¹c ®−îc ph¸t hiÖn trªn CT cao h¬n vËy, tuy sù phï hîp gi÷a siªu ©m vµ CT trong nhiÒu so víi trªn siªu ©m (53,7% so víi 12,2%), chÈn ®o¸n VTC nãi chung ®¹t ë møc kh¸ nh−ng ®©y còng lµ h¹n chÕ cña siªu ©m do vïng nµy qua ph©n tÝch tõng tr−êng hîp cô thÓ cho thÊy n»m s©u vµ v−íng h¬i do liÖt ruét. Ng−îc l¹i, CT h¬n h½n siªu ©m trong vÊn ®Ò nµy vµ yÕu gi·n èng tôy, sái mËt l¹i ®−îc ph¸t hiÖn bëi siªu tè c¶n trë nhiÒu nhÊt ®èi víi siªu ©m lµ t×nh ©m cao h¬n bëi CT. Gi¶i thÝch ®iÒu nµy nhiÒu tr¹ng h¬i trong c¸c quai ruét. Theo Milllat th× t¸c gi¶ còng thèng nhÊt do siªu ©m cã thÓ sö 61
  6. TCNCYH 25 (5) - 2003 dông c¸c l¸t c¾t linh ho¹t h¬n vµ v× vËy ®é 1. Balthazar E.J., Freeny P.C., nh¹y cña siªu ©m cao h¬n CT trong chÈn ®o¸n Sonnenberg E.V.(1994): Imaging and gi·n ®−êng mËt, 92,6% so víi 87,2% [5] intervention in acute pancreatitis. Radiology, 193, 297-306. v. KÕt luËn 2. Balthazar E.J., Robinson D.L., Siªu ©m vµ CT lµ hai ph−¬ng ph¸p th¨m Megibow A.J., (1990): Acute pacreatitis: Value kh¸m h×nh ¶nh h÷u hiÖu trong chÈn ®o¸n vµ of CT in establishing prognosis. Radiology, theo dâi viªm tôy cÊp. Chóng cã ®é phï hîp 174, 331-336. kh¸ cao hoÆc võa trong chÈn ®o¸n d−¬ng tÝnh viªm tôy cÊp vµ trong viÖc nhËn ®Þnh c¸c dÊu 3. Millat B., Cayral F. (1993): hiÖu tuþ to h¬n b×nh th−êng, th©m nhiÔm tæ PancrÐatites aigues biliares et alcooliques. chøc quanh tôy. Masson Paris, EMC Chir. 12. 5559-5563 CT cã −u thÕ h¬n h¼n siªu ©m trong ®¸nh 4. Stylinski R., Misiuna F., Pazzior M. gi¸ c¸c yÕu tè cã tÝnh chÊt tiªn l−îng bÖnh, ®Æc (1997): Comparrison of the usefuless of biÖt lµ ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng ho¹i tö nhu m« tôy. ultrasonography and computed tomography in diagnosis of acute necrotizing pancreatitis. C¶ hai ph−¬ng ph¸p nµy ®Òu h¹n chÕ trong Wiad-Lek, 50, 86-88. viÖc ph¸t hiÖn thÓ viªm tôy cÊp ch¶y m¸u-ho¹i tö nhu m« nhá r¶i r¸c. 5. Wegener O.H. (1992): The pancreas. Whole body computed tomography. 290-308. Tµi liÖu tham kh¶o RÐsumÐ Le diagnostic Ðchographique et scannographique des lÐsions de pancrÐatite Etude est rÐalisÐ sur 41 patients qui sont atteint de la pancrÐatite aigue et sont diagnostiquÐs et traitÐs µ l'h«pital Viet Duc. Ces patients sont examinÐs par l'Ðchographie et TDM en mªme temps. Kappa rationel est appliquÐ pour Ðvaluer la concordance entre l'Ðchographie et TDM en estimation des signes de pacreatite aigue. Les rÐultats montrent que la concordance entre l’Ðchograpie et TDM sont µ haut niveau pour estimer les signes de l'augmentation du volume pancrÐatique, de l'infiltration peri-pancrÐatique . Mais TDM est plus performante que l'Ðchographie pour detecter des signes qui ont des valeurs prognostiques, en particulier la nÐcrose parenchymateuse pancrÐatique. Les deux mÐthodes sont moint perfoments pour diagnostiquer la forme micro-nÐcro- hÐmoragique parenchymateuse pancrÐatique. 62
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2