SKKN: Giải bài toán tìm x trong đẳng thức chứa dấu giá trị tuyệt đối

Giaỉ bài toán tìm x trong đẳng thức chứa dấu giá trị tuyệt đối<br /> I. PHẦN MỞ ĐẦU:<br /> <br /> 1. Lý do chọn đề tài:<br /> Trong quá trình ôn thi học sinh giỏi môn Toán lớp 7. Tôi nhận thấy học <br /> sinh còn gặp nhiều khó khăn khi gặp “ Bài toán tìm x trong đẳng thức chứa dấu  <br /> giá trị tuyệt đối” do nhiều vấn đề về phương pháp giải, thiếu logic và chưa chặt  <br /> chẻ, còn thiếu sót các trường hợp có thể  xảy ra. Nguyên nhân chính là vì chưa  <br /> hiểu rõ về giá trị tuyệt đối của một biểu thức, chưa phân loại được các dạng bài <br /> tập và cách giải của từng dạng, còn nhầm lẫn giữa dạng này với dạng kia. Mặt  <br /> khác kiến thức về giá trị tuyệt đối trong lớp 6, 7 còn khá đơn giản, mới ở dạng  <br /> cơ bản vì vậy các em gặp rất nhiều khó khăn khi giải bài toán dạng này. Chính <br /> vì vậy, để khắc phục cho học sinh những sai lầm khi giải bài toán tìm x  trong  <br /> đẳng thức chứa dấu giá trị tuyệt đối khi ôn thi học sinh giỏi toán 7. Tôi nghĩ cần <br /> phải làm như thế nào đó để học sinh có thể  vận dụng được tốt định nghĩa, tính  <br /> chất về  giá trị  tuyệt đối, phân chia được các dạng, tìm được phương pháp giải <br /> và không có sự  nhầm lẫn giữa các dạng bài tập. Mặc dù đề  tài này đã được  <br /> nhiều anh chị đồng nghiệp đi trước nghiên cứu. Nhưng qua quá trình học hỏi và  <br /> rút kinh nghiệm từ bản thân trong thời gian ôn thi cho các em có hiệu quả nên tôi <br /> mạnh dạn viết ra sáng kiến này để  các anh chị  đồng nghiệp có thể  vận dụng  <br /> trong quá trình ôn tập cũng như các em học sinh có thể tự tin khi gặp phải dạng  <br /> toán này.<br /> 1.Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:<br /> Mục tiêu: Nâng cao kỷ năng giải một số dạng  bai toan tim x co ch<br /> ̀ ́ ̀ ́ ưa dâu<br /> ́ ́ <br /> giá trị tuyêt đôi cho hoc sinh cũng t<br /> ̣ ́ ̣ ừ đó phát triển tư duy logic cho học sinh, giúp <br /> cho bài giải của các em hoàn thiện hơn, chính xác hơn.<br /> Nhiệm vụ: Phân loại được từng dạng bài tập, cách giải cụ thể đối với từng  <br /> dạng bài tập.<br /> <br /> <br /> Đào Thị Nữ ­ Trường THCS Lê Đình Chinh 1<br />  Giaỉ bài toán tìm x trong đẳng thức chứa dấu giá trị tuyệt đối<br /> 2.Đối tượng nghiên cứu:<br /> Biện pháp sư phạm nhằm phát triển khả năng trình bày giải “Bài toán tìm <br /> x trong đẳng thức chứa dấu giá trị tuyệt đối”.<br /> 3.Giới hạn phạm vi nghiên cứu:<br /> Khuôn khổ  nghiên cứu: Một số  biện pháp nâng cao chất lượng khi ôn thi <br /> học sinh giỏi môn Toán 7.<br /> Đối tượng khảo sát: Một số  em học sinh giỏi khối 7 trường THCS Lê <br /> Đình Chinh.<br /> Thời gian: Năm học 2015­2016.<br /> 4.Phương pháp nghiên cứu:<br /> Tìm hiểu, nghiên cứu tài liệu bồi dưỡng, sách giáo khoa, sách tham khảo <br /> và Internet. .<br /> Điều tra, tổng kết kinh nghiệm từ các anh chị đi trước.<br /> Tham khảo một số ý kiến của đồng nghiệp.<br /> Tiến hành thử nghiệm trong quá trình ôn thi cho các em học sinh.<br /> 2.PHẦN NỘI DUNG:<br /> 1.Cơ sở lý luận:<br /> Chương trình học lớp 7 còn nhẹ nhàng, học sinh chỉ mới tìm hiểu tới khái <br /> niệm và một số tính chất đơn giản của giá trị tuyệt đối. Học sinh chưa được học <br /> quy tắc giải phương trình, bất phương trình cũng như  các phép biến đổi tương <br /> đương. Chính vì vậy học sinh gặp rất nhiều khó khăn khi giải các bài toán tìm x <br /> trong đẳng thức chứa dấu giá trị tuyệt đối. Hiểu và nắm vững kiến thức này sẽ <br /> giúp cho các em thuận lợi hơn trong quá trình học tập và thi cử sau này.<br /> 2.Thực trạng:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Đào Thị Nữ ­ Trường THCS Lê Đình Chinh 2<br />  Giaỉ bài toán tìm x trong đẳng thức chứa dấu giá trị tuyệt đối<br /> Trong quá trình ôn thi, tôi nhận thấy học sinh còn gặp nhiều khó khăn khi  <br /> giải quyết “Bài toán tìm x trong đẳng thức chứa dấu giá trị  tuyệt đối”. Bài giải  <br /> thiếu chặt chẽ, thiếu logic, thiếu trường hợp, chất lượng chưa cao.<br /> 2.1. Thuận lơi, khó khăn:<br /> Thuận lợi: Các em đều là học sinh giỏi nên các em đã có kiến thức cơ bản  <br /> về Toán học, tình yêu và sự ham học hỏi chính là thuận lợi khi áp dụng phương <br /> pháp.<br /> Khó khăn: Kiến thức đã được học trong chương trình chỉ mới sơ khai, các <br /> em còn khá lúng túng khi giải quyết bài toán cũng như ghi nhớ từng dạng bài tập.<br /> 2.2. Thành công, hạn chế:<br /> Thành công: Sau quá trình nghiên cứu, đề  tài đã đạt được những thành <br /> công nhất định, đã tổng hợp gần như đầy đủ các dạng bài tập và cách giải cũng  <br /> như  cách trình bày từng dạng bài tập “ Tìm x trong đẳng thức chứa dấu giá trị <br /> tuyệt đối”.<br /> Hạn chế: Tuy đã phân loại được từng dạng bài tập nhưng số  lượng khá <br /> nhiều nên để hướng dẫn và ghi nhớ cho học sinh thì phải cần một thời gian nhất <br /> định và phải thường xuyên củng cố để học sinh có thể ghi nhớ hơn.<br /> 2.3. Mặt mạnh, mặt yếu:<br /> Mặt mạnh: Phân loại được các dạng bài tập, phương pháp giải cụ thể, có <br /> ví dụ  minh họa rõ ràng, có kèm theo bài tập cho học sinh củng cố đối với từng  <br /> dạng bài cụ thể.<br /> Mặt yếu: Số  lượng kiến thức nhiều và dễ  nhầm lẫn giữa các dạng bài  <br /> tập.<br /> 2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động:<br /> Kiến thức ở lớp 6 & 7 ở dạng này để áp dụng còn hạn chế nên không thể <br /> đưa ra đầy đủ các phương pháp giải một cách có hệ thống và phong phú được .  <br /> Mặc dù chương trình sách giáo khoa  sắp  xếp rât h<br /> ́ ệ thống và lô gíc, có lợi thế <br /> Đào Thị Nữ ­ Trường THCS Lê Đình Chinh 3<br />  Giaỉ bài toán tìm x trong đẳng thức chứa dấu giá trị tuyệt đối<br /> về  dạy học đặt vấn đề  trong dạng toán tìm x, thời gian giảng dạy trên lớp còn <br /> hạn chế nên giáo viên không thể mở rộng kiến thức nhiều hơn cho học sinh.<br /> 2.5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra:<br /> Trong quá trình giảng dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi đối với môn toán 7, <br /> tôi nhận thấy học sinh còn nhiều vướng mắc khi giải bài toán tìm x có chứa dấu  <br /> giá trị tuyệt đối. Đa số  học sinh khi giải còn thiếu lô gíc ,thiêu ch<br /> ́ ặt chẽ  , thiếu  <br /> trường hợp. Chất lượng môn toan c<br /> ́ ủa học sinh còn hạn chế, học sinh giỏi còn ít.<br />     Với học sinh lớp 7  ở trường THCS Lê Đình Chinh đa số  các em là con  <br /> nông dân nên thời gian dành cho các em hoc t<br /> ̣ ập là ít. Nên gặp bài toán này các em  <br /> làm được rất ít, hoặc làm thì thường mắc những sai lầm.<br /> 3.Giải pháp, biện pháp:<br /> Giải pháp: Điều khó khăn khi dạy học sinh lớp 7 là các em chưa được học <br /> giải phương trình, bất phương trình, các phép biến đổi tương đương, hằng đẳng <br /> thức ….Nên giải bài toán tìm x trong đẳng thức   chứa dấu giá trị  tuyệt đối có <br /> những phương pháp xây dựng  thì chưa thể hướng dẫn được học sinh vì thế các  <br /> em cần nắm vững các kiến thức cơ bản sau : <br /> * Quy tắc bỏ dấu ngoặc, quy tắc chuyển vế.  <br /> * Định lí và tính chất về giá trị tuyệt đối .<br /> A khi A 0<br />                      A =<br /> ­A khi A