SKKN: Hướng dạy học truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao ở nhà trường THPT theo đặc trưng loại thể

Chia sẻ: Nhi Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:80

Thêm vào BST

Báo xấu

402
lượt xem 69
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nam Cao xuất hiện trong chương trình phổ thông với tư cách là tác giả, được khẳng định là một trong số ít những gương mặt nổi bật của văn xuôi Việt Nam. Bài SKKN Hướng dạy học truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao ở nhà trường THPT theo đặc trưng loại thể, mời quý vị tham khảo khi giảng dạy tác phẩm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: SKKN: Hướng dạy học truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao ở nhà trường THPT theo đặc trưng loại thể

SKKN năm học 2010-2011 GV: Lưu Quốc Hương - THPT Chuyên tỉnh Lào Cai phÇn më ®Çu I- Lý do chän ®Ò tμi: NghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø hai Ban chÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng kho¸ VIII ®· nhÊn m¹nh ®Õn viÖc “§æi míi m¹nh mÏ ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc - §µo t¹o, kh¾c phôc lèi truyÒn thô mét chiÒu, rÌn luyÖn thµnh nÕp t− duy s¸ng t¹o cña ng−êi häc. Tõng b−íc ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p tiªn tiÕn vµ ph−¬ng tiÖn hiÖn ®¹i vµo qu¸ tr×nh d¹y häc…”. Trong “LuËt gi¸o dôc” ®· nhÊn m¹nh tíi yªu cÇu vµ ®æi míi ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc lµ “Ph¶i ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c, chñ ®éng, t− duy s¸ng t¹o cña häc sinh, båi d−ìng n¨ng lùc tù häc, lßng say mª häc tËp vµ ý chÝ v−¬n lªn”. Muèn ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ gi¸o dôc cao nhÊt, viÖc gi¶ng d¹y v¨n häc ph¶i tiÕn hµnh sao cho phï hîp víi ®Æc tr−ng cña bé m«n, võa mang b¶n chÊt x· héi, v−µ lµ mét hiÖn t−îng thÈm mü, hiÖn t−îng nghÖ thuËt. Lo¹i thÓ v¨n häc lµ mét vÊn ®Ò thuéc h×nh thøc nghÖ thuËt cña v¨n häc, cã liªn quan kh¨ng khÝt ®Õn néi dung. Mçi t¸c phÈm v¨n häc ®Òu tån t¹i d−íi h×nh thøc mét lo¹i thÓ nhÊt ®Þnh, ®ßi hái mét ph−¬ng ph¸p, mét c¸ch thøc ph©n tÝch gi¶ng d¹y phï hîp víi nã. V× vËy, vÊn ®Ò lo¹i thÓ v¨n häc trong thùc tÕ gi¶ng d¹y ë tr−êng phæ th«ng ®Æt ra kh«ng nh÷ng nh− mét vÊn ®Ò tri thøc mµ chñ yÕu cßn lµ vÊn ®Ò vÒ ph−¬ng ph¸p. Trong thùc tiÔn s− ph¹m chØ ra r»ng viÖc d¹y häc v¨n ë nhµ tr−êng ViÖt Nam chóng ta hiÖn nay ®· béc lé kh«ng Ýt nh÷ng h¹n chÕ vÒ nhiÒu mÆt. Thùc tr¹ng c¸c giê d¹y v¨n hiÖn nay cßn ®¬n ®iÖu, tÎ nh¹t, khiÕn häc sinh kh«ng høng thó häc v¨n dÉn ®Õn chÊt l−îng c¸c giê häc v¨n ngµy cµng gi¶m sót. C¸c t¸c phÈm v¨n häc thùc sù cã gi¸ trÞ ch−a cã ®−îc chç ®øng xøng ®¸ng trong lßng nh÷ng ng−êi yªu v¨n ch−¬ng. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng dÉn tíi thùc tr¹ng trªn lµ khi ph©n tÝch t¸c phÈm v¨n häc chóng ta kh«ng x¸c ®Þnh ®óng “chÊt cña -1-
lo¹i” trong thÓ. V× vËy, khi khai th¸c t¸c phÈm v¨n häc kh«ng nh÷ng kh«ng lµm cho t¸c phÈm trë nªn sèng ®éng, giµu søc gîi mµ tr¸i l¹i lµm cho t¸c phÈm kh« khan, t¸c phÈm chÕt cøng T¸c gia Nam Cao trong nÒn v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i vµ trong nhµ tr−êng phæ th«ng. ¤ng lµ mét nhµ v¨n lín. C¸c t¸c phÈm cña Nam Cao ®· thÓ hiÖn mét chñ nghÜa nh©n v¨n cao c¶, mét phong c¸ch nghÖ thuËt ®a d¹ng, phong phó. Víi t¸c phÈm “ChÝ PhÌo” trong ch−¬ng tr×nh THPT, ®©y lµ mét truyÖn ng¾n hay. Nh−ng khi gi¶ng d¹y, phÇn lín gi¸o viªn chØ ®i s©u khai th¸c, kh¸m ph¸ gi¸ trÞ hiÖn thùc chung nhÊt mµ ch−a chó ý ®Õn chiÒu s©u kÞch tÝnh hiÖn thùc cña t¸c phÈm, ch−a khai th¸c ®−îc chiÒu s©u t− t−ëng t¸c phÈm, gi¸ trÞ nghÖ thuËt rÊt riªng cña truyÖn. Yªu cÇu cã tÝnh cÊp thiÕt hiÖn nay lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®óng “chÊt cña lo¹i” trong thÓ khi ph©n tÝch t¸c phÈm v¨n ch−¬ng. Bëi “Gi¶ng d¹y t¸c phÈm v¨n ch−¬ng theo lo¹i thÓ chÝnh lµ mét ph−¬ng diÖn lín cña viÖc gi¶ng d¹y t¸c phÈm v¨n häc trong sù thèng nhÊt gi÷a h×nh thøc vµ néi dung, mét sù gi¶ng d¹y ®i ®óng víi quy luËt vµ b¶n chÊt cña v¨n häc, ®ång thêi b¶o ®¶m hiÖu qu¶ gi¸o dôc cao nhÊt” . XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn chóng t«i quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi “H−íng d¹y häc truyÖn ng¾n “ChÝ PhÌo” cña Nam Cao ë nhμ tr−êng THPT theo ®Æc tr−ng lo¹i thÓ”. Hy väng r»ng tõ viÖc øng dông lý luËn hiÖn ®¹i trong thùc tiÔn gi¶ng d¹y t¸c phÈm “ChÝ PhÌo” cña Nam Cao ®¹t kÕt qu¶ tèt, gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ d¹y häc t¸c phÈm v¨n ch−¬ng trong nhµ tr−êng phæ th«ng. Mong muèn cña chóng t«i muèn t×m ra ph−¬ng ph¸p, biÖn ph¸p d¹y häc thÝch hîp trong “ChÝ PhÌo” nãi riªng, tõ ®ã ¸p dông vµo d¹y häc c¸c thÓ lo¹i truyÖn ng¾n kh¸c trong nhµ tr−êng phæ th«ng. II. LÞch sö nghiªn cøu vÊn ®Ò: Nam Cao xuÊt hiÖn trong ch−¬ng tr×nh phæ th«ng víi t− c¸ch lµ t¸c gia, ®−îc kh¼ng ®Þnh lµ mét trong sè Ýt nh÷ng g−¬ng mÆt næi bËt cña v¨n -2-
xu«i hiÖn ®¹i, lµ c©y bót tiªu biÓu nhÊt, xuÊt s¾c nhÊt cña giai ®o¹n v¨n häc hiÖn thùc phª ph¸n ViÖt Nam (1930-1945). NhiÒu t¸c phÈm cña Nam Cao ®· ®¹t tíi “mÉu mùc”, “cæ ®iÓn” cho thÓ lo¹i truyÖn ng¾n còng nh− truyÖn dµi. Do vËy, Nam Cao vµ c¸c t¸c phÈm cña «ng lu«n lµ mèi quan t©m tr¨n trë cña nhiÒu gi¸o viªn d¹y v¨n vµ cña häc sinh. VÒ tµi liÖu h−íng dÉn gi¶ng d¹y vµ häc tËp: Bªn c¹nh c¸c s¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch tham kh¶o còng cã mét sè cuèn s¸ch tham kh¶o vµ h−íng dÉn cña mét sè nhµ ph−¬ng ph¸p nh−: Cuèn “Nam Cao – mét ®êi v¨n” cña Lª TiÕn Dòng (Héi nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y v¨n häc TP. HCM ph¸t hµnh n¨m 2001); “Ph©n tÝch t¸c phÈm Nam Cao trong nhµ tr−êng” cña NguyÔn V¨n Tïng (NXBGD, H, 1997) “Nhµ v¨n vµ t¸c phÈm trong nhµ tr−êng – Nam Cao” V¨n Gi¸ tuyÓn chän vµ biªn so¹n (NXBGD, H, 1999); “Ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y t¸c phÈm v¨n ch−¬ng theo lo¹i thÓ” NguyÔn ViÕt Ch÷ (NXB §HSP 2002); … Cã thÓ nãi ®©y lµ nh÷ng tµi liÖu bæ Ých vµ thiÕt thùc cho c«ng viÖc gi¶ng d¹y vµ häc tËp vÒ c¸c t¸c phÈm cña Nam Cao trong nhµ tr−êng phæ th«ng. Nghiªn cøu, kh¸m ph¸ nh÷ng t¸c phÈm cña Nam Cao. PGS – TS NguyÔn ThÞ Thanh H−¬ng cã bµi “Nh÷ng t¸c ®éng thÈm mÜ tiÒm tµng trong t¸c phÈm cña Nam Cao” ®· ®Ò cËp tíi nh÷ng t¸c ®éng thÈm mü rÊt quan träng trong c¸c s¸ng t¸c cña Nam Cao: “C¸ch thÓ hiÖn thùc tiÔn rÊt míi cña Nam Cao tr−íc hÕt lµ do kÕt qu¶ cña sù nhËn thøc vÒ x· héi, vÒ ®iÒu kiÖn sèng cña quÇn chóng nh©n d©n… Kh¶ n¨ng t¸c ®éng tiÕp theo cßn thÓ hiÖn ë chç «ng ®· gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò vÒ sè phËn con ng−êi, quyÒn sèng, quyÒn lµm ng−êi, kh¸t väng ®êi th−êng, quan ®iÓm nghÖ thuËt s©u s¾c… Mét kh¶ n¨ng t¸c ®éng thÈm mü n÷a lµ c¸ch x©y dùng nh©n vËt cña «ng. Nh©n vËt cña Nam Cao thËt cô thÓ, sinh ®éng, ®a d¹ng, cã c¸ tÝnh ®éc ®¸o vµ rÊt “l¹”. Nh©n vËt ChÝ PhÌo trong truyÖn ng¾n cïng tªn lµ mét vÝ dô cã tÝnh chÊt ®iÓn h×nh…”. Bªn c¹nh ®ã, t¸c gi¶ bµi viÕt cßn nhÊn m¹nh: “D¹y t¸c phÈm cña Nam Cao ë phæ th«ng lµ ph¶i gióp häc sinh lÜnh héi ®−îc gi¸ -3-
trÞ nh©n v¨n, nh©n b¶n, chñ nghÜa nh©n ®¹o vµ nh÷ng t¸c ®éng gi¸o dôc thÈm mü trong t¸c phÈm. Trªn c¬ së ®ã, häc sinh sÏ nh×n l¹i qu¸ khø, hiÓu hiÖn t¹i, x©y dùng mét x· héi tèt ®Ñp h¬n. §Ó d¹y häc truyÖn ng¾n “ChÝ PhÌo” trong ch−¬ng tr×nh THPT ®óng h−íng vµ khoa häc th× tÊt yÕu cÇn ph¶i t×m ra c¸c ph−¬ng ph¸p, biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó d¹y häc truyÖn ng¾n thùc sù ®óng lµ mét truyÖn ng¾n giµu kÞch tÝnh. Vµ ®ã lµ mét viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt cã ý nghÜa lín nh»m n©ng cao chÊt l−îng d¹y häc truyÖn ng¾n nãi riªng vµ d¹y häc v¨n nãi chung ë nhµ tr−êng phæ th«ng hiÖn nay. III. NhiÖm vô nghiªn cøu: NhiÖm vô nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ t×m ra h−íng d¹y häc truyÖn ng¾n “ChÝ PhÌo” theo ®Æc tr−ng thi ph¸p lo¹i thÓ, nh»m n©ng cao chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ cña viÖc d¹y häc truyÖn ng¾n nµy trong ch−¬ng tr×nh THPT. §Ò tµi gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô sau: Nghiªn cøu thi ph¸p t− t−ëng cña Nam Cao trong truyÖn ng¾n “ChÝ PhÌo” theo h−íng t×nh huèng kÞch tÝnh cña truyÖn ng¾n giµu gi¸ trÞ hiÖn thùc. Qua ®ã kh¸m ph¸ gi¸ trÞ hiÖn thùc, chiÒu s©u nghÖ thuËt, t− t−ëng cña t¸c phÈm. Kh¶o nghiÖm thùc tr¹ng d¹y vµ häc t¸c phÈm “ChÝ PhÌo” hiÖn nay trong nhµ tr−êng THPT. ThiÕt kÕ gi¸o ¸n gi¶ng d¹y t¸c phÈm ChÝ PhÌo theo h−íng lµ mét truyÖn ng¾n tù sù nhiÒu kÞch tÝnh giµu gi¸ trÞ hiÖn thùc ,®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ cña viÖc d¹y häc t¸c phÈm ChÝ PhÌo trong ch−¬ng tr×nh THPT. VI. Môc ®Ých nghiªn cøu: Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi nµy lµ t×m ra nh÷ng ph−¬ng ph¸p vµ biÖn ph¸p tèi −u nhÊt gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng, hiÖu qu¶ cña viÖc d¹y – häc t¸c phÈm ChÝ PhÌo ë nhµ tr−êng THPT. Tõ ®ã ¸p dông vµo viÖc d¹y – häc c¸c t¸c phÈm hiÖn thùc nhiÒu kÞch tÝnh kh¸c trong ch−¬ng tr×nh THPT. VII. §ãng gãp cña s¸ng kiÕn: -4-
Tõ viÖc t×m ra nh÷ng ph−¬ng ph¸p, biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó d¹y häc truyÖn ng¾n “ChÝ PhÌo” thµnh c«ng. §Ò tµi cßn më ra nh÷ng h−íng tiÕp cËn, nh÷ng biÖn ph¸p cã tÝnh kh¶ thi trong viÖc vËn dông vµo d¹y häc c¸c truyÖn ng¾n hiÖn thùc nhiÒu kÞch tÝnh cña Nam Cao ë nhµ tr−êng THPT nãi riªng vµ c¸c truyÖn ng¾n hiÖn thùc cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c trong ch−¬ng tr×nh THPT. VIII: giíi h¹n cña ®Ò tμi: ë ®Ò tµi nµy chØ tËp trung nghiªn cøu vµo viÖc x¸c ®Þnh ®Æc tr−ng lo¹i thÓ truyÖn ng¾n “ChÝ PhÌo” mµ cô thÓ lµ chÊt tù sù giµu kÞch tÝnh trong truyÖn ®Ó ®i tíi c¸ch tiÕp cËn, gi¶ng d¹y ®óng h−íng vµ ®¹t hiÖu qu¶. Qua ®ã, vËn dông c¸c ph−¬ng ph¸p, biÖn ph¸p phï hîp trong viÖc d¹y häc t¸c phÈm ChÝ PhÌo cña Nam Cao ë nhµ tr−êng THPT. néi dung Ch−¬ng I - Cë së lÝ luËn I. X¸c ®Þnh lo¹i thÓ v¨n häc lμ vÊn ®Ò mÊu chèt khi d¹y häc t¸c phÈm v¨n ch−¬ng. 1. ThÓ lo¹i t¸c phÈm v¨n ch−¬ng. §Ó viÖc tiÕp nhËn ®óng h−íng, chÝnh x¸c vµ gi¶ng d¹y ®¹t hiÖu qu¶ mét t¸c phÈm v¨n ch−¬ng th× sù hiÓu biÕt nh÷ng kiÕn thøc vÒ lo¹i thÓ lµ rÊt cÇn thiÕt. Bëi lÏ, cã nh÷ng hiÓu biÕt kiÕn thøc ®óng vÒ lo¹i thÓ chóng ta míi cã nh÷ng c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh ®−îc nh÷ng tÝnh chÊt cña lo¹i ë trong mét thÓ nhÊt ®Þnh nµo ®ã vµ khai th¸c “tróng” “®óng” träng t©m néi dung t¸c phÈm vµ t− t−ëng cña nhµ v¨n göi g¾m ë trong t¸c phÈm ®ã. Kh¸c víi t¸c phÈm tr÷ t×nh, t¸c phÈm tù sù ®−îc t¸i hiÖn qua nh÷ng c¶m xóc, t©m tr¹ng, ý nghÜ cña con ng−êi, ®−îc thÓ hiÖn trùc tiÕp qua nh÷ng lêi lÏ béc b¹ch, thæ lé, t¸c phÈm tù sù ph¶n ¸nh ®êi sèng trong tÝnh kh¸ch quan cña nã, qua con ng−êi, hµnh vi, sù kiÖn ®−îc kÓ l¹i bëi mét ng−êi kÓ chuyÖn nµo ®ã. §óng nh− Arixtot nhËn xÐt: “ThÕ giíi cña t¸c phÈm tù sù lµ thÕ giíi tån t¹i bªn ngoµi ng−êi trÇn thuËt. Ng−êi trÇn thuËt -5-
kÓ l¹i c¸c sù kiÖn vµ con ng−êi nh− lµ nh÷ng g× x¶y ra bªn ngoµi m×nh, kh«ng phô thuéc vµo t×nh c¶m, ý muèn cña anh ta”. Trong khi ph©n lo¹i t¸c phÈm v¨n ch−¬ng, th«ng th−êng vÉn tån t¹i ba c¸ch: Thø nhÊt lµ ph©n lo¹i t¸c phÈm v¨n ch−¬ng dùa vµo ph−¬ng thøc t¸i hiÖn ®êi sèng, c¸ch ph©n lo¹i nµy chia t¸c phÈm ra lµm ba lo¹i: tù sù, tr÷ t×nh, kÞch. Thø hai lµ ph©n lo¹i t¸c phÈm v¨n ch−¬ng theo ®Ò tµi, chñ ®Ò. C¸ch ph©n lo¹i nµy chia c¸c t¸c phÈm thµnh ba ®Ò tµi, chñ ®Ò víi ba m¶ng: lÞch sö, thÕ sù, ®êi t−. Thø ba lµ ph©n lo¹i t¸c phÈm v¨n ch−¬ng dùa trªn thÓ thøc cÊu t¹o v¨n b¶n ng«n tõ. C¸ch ph©n lo¹i nµy chia ra lµm hai lo¹i chÝnh: v¨n vÇn vµ v¨n xu«i. Trong ba c¸ch ph©n lo¹i trªn, th× c¸ch ph©n lo¹i thø nhÊt lµ hîp lý v× ®· l−u ý ®Õn ph−¬ng thøc t¸i hiÖn ®êi sèng, cÊu t¹o h×nh t−îng, g¾n liÒn víi ®Æc tr−ng h×nh t−îng trong t¸c phÈm v¨n ch−¬ng. Cßn c¸ch ph©n lo¹i thø hai vµ thø ba th× qu¸ thiªn vÒ néi dung ®Ò tµi, chñ ®Ò. Trong t¸c phÈm tù sù ph¶i cã lêi trÇn thuËt cña ng−êi trÇn thuËt, nã lµ sîi d©y dÉn, liªn kÕt c¸c yÕu tè trong truyÖn víi nhau. Ng−êi trÇn thuËt lµ ng−êi biÕt tÊt c¶, ng−êi ®øng ngoµi. Kh¸ch quan mµ thuËt l¹i c©u chuyÖn, t− t−ëng, t×nh c¶m cña hä göi g¾m mét c¸ch kÝn ®¸o qua cèt truyÖn. T¸c phÈm tù sù ph¶i cã cèt truyÖn mµ kÓ chuyÖn th× ¾t ph¶i cã truyÖn, truyÖn ®ã ®−îc s¾p xÕp thµnh cèt truyÖn. §ã lµ sù ph¸t triÓn cña hµnh ®éng, tiÕn tr×nh c¸c sù viÖc, c¸c biÕn cè trong t¸c phÈm. DÖt nªn cèt truyÖn lµ hµnh ®éng cña c¸c nh©n vËt (hµnh ®éng lµ sù thÓ hiÖn c¸c xóc c¶m, ý nghÜ, ý ®Þnh cña con ng−êi vµo c¸c hµnh vi, ho¹t ®éng, lêi nãi, cö chØ, ®iÖu bé, nÐt mÆt… cña nh©n vËt. Trong ®ã cã c¶ hµnh ®éng bªn trong vµ hµnh ®éng bªn ngoµi. Nhê sù ph¸t triÓn cña cèt truyÖn mµ nh©n vËt lu«n cã nh÷ng m©u thuÉn (xung ®ét) vµ xu h−íng vËn ®éng gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn. Cèt truyÖn ®−îc kÕt -6-
cÊu b»ng tr×nh tù liªn tiÕp tr−íc vµ sau cña c¸c sù kiÖn, t×nh tiÕt hoÆc lu«n t¹o ra nh÷ng t×nh tiÕt míi g©y bÊt ngê, hÊp dÉn víi b¹n ®äc. T¸c phÈm tù sù cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn nh©n vËt ®a d¹ng, tuú theo c¸ch kÓ mµ nh©n vËt tù sù cã thÓ ®−îc miªu t¶ rÊt cô thÓ, tØ mØ hoÆc cã thÓ g©y nªn nh÷ng Ên t−îng s©u s¾c nhÊt trong mét phÇn hoÆc toµn bé cuéc ®êi víi nh÷ng quan hÖ x· héi, tÝnh c¸ch, t©m tr¹ng, sè phËn. 2. Nh÷ng biÓu hiÖn cña lo¹i trong thÓ truyÖn ng¾n: TruyÖn ng¾n nãi chung kh«ng ph¶i v× truyÖn cña nã ng¾n mµ v× c¸ch n¾m b¾t cuéc sèng cña thÓ lo¹i, t¸c gi¶ truyÖn ng¾n th−êng h−íng tíi kh¾c ho¹ mét hiÖn t−îng, ph¸t hiÖn mét nÐt b¶n chÊt trong quan hÖ nh©n sinh hay ®êi sèng t©m hån con ng−êi. TruyÖn ng¾n th−êng rÊt Ýt nh©n vËt, Ýt sù kiÖn phøc t¹p. Tõ khi xuÊt hiÖn, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cho tíi ngµy nay, ®· cã nhiÒu c¸ch quan niÖm vµ ph©n lo¹i thÓ truyÖn ng¾n mµ ë ®ã tuú vµo viÖc c¨n cø néi dung hay h×nh thøc cña t¸c phÈm v¨n ch−¬ng. Dùa vµo néi dung ph©n chia ra truyÖn ng¾n sö thi (Rõng xµ nu – NguyÔn Trung Thµnh; sè phËn mét con ng−êi – M.S«l«kh«p); truyÖn ng¾n thÕ sù (Vò Träng Phông – NguyÔn C«ng Hoan); truyÖn ng¾n ®êi t− (Nam Cao, Th¹ch Lam). Dùa vµo khuynh h−íng c¶m xóc ph©n chia ra: truyÖn ng¾n trµo phóng (NguyÔn C«ng Hoan); truyÖn ng¾n tr÷ t×nh (Th¹ch Lam). Dùa vµo cèt truyÖn ph©n chia thµnh: truyÖn ng¾n sù kiÖn (NguyÔn C«ng Hoan); truyÖn ng¾n t©m lý (Nam Cao)… Trªn c¬ së dùa vµo néi dung – h×nh thøc cña t¸c phÈm mµ cã nhiÒu c¸ch ph©n chia lo¹i trong thÓ truyÖn ng¾n nh− vËy. Song chóng ta còng cÇn hiÓu r»ng: truyÖn ng¾n lµ h×nh thøc ng¾n cña tù sù, c¸i chÝnh cña truyÖn ng¾n kh«ng ph¶i lµ ë hÖ thèng sù kiÖn mµ ë c¸i nh×n tù sù ®èi víi cuéc ®êi. Nh©n vËt truyÖn ng¾n th−êng lµ hiÖn th©n cho mét tr¹ng th¸i quan hÖ x· héi, ý thøc x· héi hoÆc tr¹ng th¸i tån t¹i cña con ng−êi. Cèt truyÖn cña truyÖn ng¾n th−êng hÊp dÉn nh−ng chøc n¨ng cña nã la ®Ó nhËn ra mét ®iÒu g×, c¸i chÝnh cña truyÖn ng¾n lµ g©y ra mét Ên t−îng s©u ®Ëm vÒ t×nh ng−êi. -7-
YÕu tè cã ý nghÜa bËc nhÊt cña truyÖn ng¾n lµ chi tiÕt cã dung l−îng lín vµ hµnh v¨n mang nhiÒu Èn ý. Néi dung cña thÓ lo¹i truyÖn ng¾n bao trïm hÇu hÕt c¸c ph−¬ng diÖn cña ®êi sèng: ®êi t−, thÕ sù hay sö thi. NÕu t¸c phÈm tr÷ t×nh ph¶n ¸nh hiÖn thùc trong sù c¶m nhËn chñ quan vÒ nã, th× t¸c phÈm tù sù l¹i t¸i hiÖn ®êi sèng trong toµn bé tÝnh kh¸ch quan cña nã. T¸c phÈm tù sù ph¶n ¸nh hiÖn thùc qua bøc tranh më réng cña ®êi sèng trong kh«ng gian, thêi gian, qua c¸c sù kiÖn biÕn cè x¶y ra trong cuéc ®êi con ng−êi. Trong t¸c phÈm tù sù nhµ v¨n còng thÓ hÞªn t− t−ëng vµ t×nh c¶m cña m×nh. Nh−ng ë ®©y t− t−ëng vµ t×nh c¶m cña nhµ v¨n th©m nhËp s©u s¾c vµo sù kiÖn vµ hµnh ®éng bªn ngoµi cña con ng−êi tíi møc gi÷a chóng d−êng nh− kh«ng cã sù ph©n biÖt nµo c¶. Nhµ v¨n kÓ l¹i, t¶ l¹i nh÷ng g× x¶y ra bªn ngoµi m×nh, khiÕn cho ng−êi ®äc cã c¶m gi¸c r»ng hiÖn thùc ®−îc ph¶n ¸nh trong t¸c phÈm tù sù lµ mét thÕ giíi t¹o h×nh x¸c ®Þnh ®ang tù ph¸t triÓn, tån t¹i bªn ngoµi nhµ v¨n, kh«ng phô thuéc vµo ý muèn cña nhµ v¨n. Ph−¬ng thøc ph¶n ¸nh hiÖn thùc qua c¸c sù kiÖn, biÕn cè vµ hµnh vi con ng−êi lµm cho t¸c phÈm tù sù trë thµnh mét c©u chuyÖn vÒ ai ®ã hay vÒ mét c¸i g× ®ã. Cho nªn t¸c phÈm tù sù bao giê còng cã cèt truyÖn. G¾n liÒn víi cèt truyÖn lµ mét hÖ thèng nh©n vËt ®−îc kh¾c ho¹ ®Çy ®ñ nhiÒu mÆt h¬n h¼n nh©n vËt tr÷ t×nh vµ kÞch. Trong t¸c phÈm tù sù, cèt truyÖn ®−îc triÓn khai, nh©n vËt ®−îc kh¾c ho¹ nhê mét hÖ thèng chi tiÕt nghÖ thuËt phong phó ®a d¹ng, bao gåm chi tiÕt sù kiÖn xung ®ét, chi tiÕt néi t©m, ngo¹i h×nh cña nh©n vËt, chi tiÕt tÝnh c¸ch, ngo¹i c¶nh… Nguyªn t¾c ph¶n ¸nh hiÖn thùc trong tÝnh kh¸ch quan ®· ®Æt trÇn thuËt vµo vÞ trÝ cña nh©n tè tæ chøc ra thÕ giíi nghÖ thuËt cña t¸c phÈm tù sù. §ßi hái nhµ v¨n ph¶i s¸ng t¹o ra h×nh t−îng ng−êi trÇn thuËt. VÒ ph−¬ng diÖn thÓ lo¹i v¨n häc, trªn c¬ së ph−¬ng thøc ph¶n ¸nh tù sù ®· h×nh thµnh lo¹i h×nh tù sù. Dùa vµo trªn chØ néi dung hoÆc h×nh thøc ®Ó chia c¸c t¸c -8-
phÈm tù sù ra thµnh c¸c thÓ lo¹i nhá. Chia theo néi dung ta cã: c¸c t¸c phÈm mang chñ ®Ò lÞch sö d©n téc, thÕ sù ®¹o ®øc, ®êi t−; chia theo h×nh thøc ta cã: anh hïng ca, truyÖn, tiÓu thuyÕt, truyÖn ng¾n, ngô ng«n… Nh÷ng ®Æc ®iÓm nãi trªn lµm cho t¸c phÈm tù sù trë thµnh lo¹i v¨n häc cã kh¶ n¨ng quan träng trong ®êi sèng tinh thÇn cña con ng−êi hiÖn ®¹i. Nam Cao ®−îc coi lµ ®¹i diÖn cña v¨n häc hiÖn thùc phª ph¸n trong giai ®o¹n cuèi, chÝnh «ng ®· ®Æt nh÷ng m¶ng mµu cuèi cïng hoµn chØnh bøc tranh cña v¨n häc hiÖn thùc c¶ vÒ mÆt ph¶n ¸nh x· héi còng nh− kh¶ n¨ng biÓu hiÖn nghÖ thuËt. V¨n Nam Cao lµ phøc hîp, lµ tæng hoµ nh÷ng cùc ®èi nghÞch: bi vµ hµi, tr÷ t×nh vµ triÕt lý, cô thÓ vµ kh¸i qu¸t. C¸i hiÖn thùc h»n dÊu vÕt trªn nh÷ng trang viÕt cña Nam Cao lµ mét hiÖn thùc cô thÓ ®Æc thï: x· héi ViÖt Nam vµo nh÷ng n¨m 1940 ®ang x¸o trén , qu»n qu¹i trong chÆng cuèi cña qu¸ tr×nh bÇn cïng ho¸. Nh÷ng c¬n ®ãi triÒn miªn, lµng xãm vËt vê, sè phËn tµn lôi, sù tha ho¸ cña nh©n c¸ch, sù tuyÖt väng ®æ vì cña nh÷ng c¸ nh©n… TruyÖn ng¾n “ChÝ PhÌo” nh− mét thø qu¶ l¹ cña mét phong c¸ch ®· chÝn ngay tõ ®Çu. NÕu truyÖn ng¾n tr÷ t×nh víi nÐt næi bËt lµ tÝnh “phi cèt truyÖn”, truyÖn kh«ng kÓ l¹i ®−îc v× cèt truyÖn kh«ng tiªu biÓu. Th× truyÖn ng¾n tù sù cèt truyÖn rÊt râ nÐt, trong mçi cèt truyÖn l¹i ®−îc ®an cµi bëi c¸c chi tiÕt, sù kiÖn, ph¶n ¸nh trong mèi quan hÖ x· héi, cuéc ®êi víi nh÷ng xung ®ét, m©u thuÉn gay g¾t. Cèt truyÖn ®ãng vai trß trong t¸c phÈm tù sù. Trong t¸c phÈm tù sù, c¸c nhµ v¨n th−êng lùa chän nh©n vËt rÊt kü, thùc hiÖn bè côc, s¾p xÕp cèt truyÖn. Sö dông giäng ®iÖu c©u chuyÖn, c¸ch kÓ vµ giäng ®iÖu nh©n vËt sao cho phï hîp. Bªn c¹nh sù næi bËt vÒ cèt truyÖn, t¸c phÈm tù sù cßn næi bËt ë c¸ch x©y dùng nh©n vËt. Th«ng qua nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt, c¸c t¸c gi¶ tù sù nh»m kh¸i qu¸t tÝnh c¸ch, c¸ tÝnh ®iÓn h×nh, con ng−êi ®iÓn h×nh vµ trong hoµn c¶nh ®iÓn h×nh. Trong “T¾t ®Ìn” cña Ng« TÊt Tè, lµ mét “®o¶n thiªn tiÓu thuyÕt” (NguyÔn Tu©n), cã søc kh¸i qu¸t x· héi cao. MÆc dï chØ -9-
viÕt vÒ n¹n thuÕ th©n, thø thuÕ v« lý, d· man, ë mét lµng quª cô thÓ, mét gia ®×nh cô thÓ vµ c©u chuyÖn ®−îc diÔn ra trong vµi ngµy nh−ng t¸c gi¶ ®· ph¶n ¸nh x· héi n«ng th«n ®−¬ng thêi mét c¸ch tËp trung, ®iÓn h×nh nhÊt, lµm næi bËt lªn thùc tr¹ng cña c¸i x· héi Êy.Nh÷ng nh©n vËt trong t¸c phÈm tù sù ngoµi tÝnh cô thÓ, ®iÓn h×nh th× cßn bao hµm mét ý nghÜa kh¸i qu¸t réng lín. §Ó lµm ®−îc ®iÒu nµy c¸c t¸c gi¶ hiÖn thùc vËn dông, sö dông c¸c chi tiÕt, t×nh tiÕt, sù kiÖn, ®Ó x©y dùng nh©n vËt Ng«n ng÷ vµ giäng ®iÖu trong truyÖn ng¾n hiÖn thùc ®a d¹ng vµ phong phó, ®©y lµ mét ®Æc ®iÓm cña thÓ lo¹i truyÖn ng¾n nãi chung kh«ng thÓ kh«ng ®Ò cËp. Cã thÓ nãi ng«n ng÷ trong c¸c t¸c phÈm cña Nam Cao lµ ng«n ng÷ hoµ ©m, phèi khÝ cña nhiÒu lo¹i ng«n ng÷ kh¸c nhau. Sù thµnh th¹o cña Nam Cao trong viÖc sö dông ng«n ng÷ ®èi tho¹i mang ®Çt chÊt v¨n xu«i, ®êi th−êng. Ngoµi viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng tù sù cßn ®Ó kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch, néi t©m nh©n vËt. C¸c nhµ nghiªn cøu d−êng nh− ®· thèng nhÊt khi nhËn ®Þnh giäng ®iÖu cña Nam Cao lµ sù tæng hîp cña nhiÒu chÊt liÖu, giäng ®iÖu vµ kh«ng lÉn víi bÊt cø ai: Giäng nghiªm nghÞ, trÇm t−, triÕt lý, hµi h−íc, chua ch¸t, bi quan….NÐt ®éc ®¸o vµ tµi t×nh cña Nam Cao lµ sù pha trén cña giäng ®iÖu ®ã rÊt xuÊt s¾c trong mçi t¸c phÈm cña m×nh. C©u v¨n tù sù hiÖn thùc mang nh÷ng nÐt kh¸c l¹: C©u v¨n ®øt nèi, ®ay nghiÕn, c¾n døt, nghÑn ngµo, ®au ®ín ®Çy kÞch tÝnh. ChÝnh ®Æc ®iÓm ®ã ®· t¹o cho thÓ lo¹i tù sù mét c¸ch thÓ hiÖn, ph¶n ¸nh cuéc sèng ch©n thùc, sèng ®éng cô thÓ cã ý nghÜa kh¸i qu¸t cao vÒ gi¸ trÞ hiÖn thùc ®−îc ph¶n ¸nh. Nh− vËy, viÖc x¸c ®Þnh tÝnh chÊt cña lo¹i trong t¸c phÈm v¨n häc lµ viÖc lµm v« cïng quan träng kh«ng chØ trong c«ng viÖc gi¶ng d¹y t¸c phÈm v¨n ch−¬ng trong nhµ tr−êng mµ cßn rÊt cÇn thiÕt kh«ng thÓ thiÕu trong c«ng t¸c nghiªn cøu. X¸c ®Þnh ®−îc tÝnh chÊt cña lo¹i trong thÓ, biÕt ®−îc t¸c phÈm ®ã thuéc vÒ thÓ nµo (tù sù, tr÷ t×nh, kÞch) chóng ta sÏ cã c¸ch tiÕp cËn vµ gi¶ng d¹y t¸c phÈm ®ã phï hîp ®¹t kÕt qu¶. - 10 -
II. truyÖn ng¾n “ChÝ PhÌo” trong ch−¬ng tr×nh THPT: ChÝ PhÌo mét truyÖn ng¾n khã d¹y vμ khã häc v× ch−a ®óng lo¹i thÓ B¶n chÊt cña qu¸ tr×nh d¹y häc bao gåm ho¹t ®éng d¹y cña gi¸o viªn (ho¹t ®éng tæ chøc, ®Þnh h−íng, h−íng dÉn, ®iÒu khiÓn…) vµ ho¹t ®éng häc cña häc sinh bao gåm (ho¹t ®éng chñ ®éng, tù gi¸c, tÝch cùc…) nh»m chiÕm lÜnh tri thøc, h×nh thµnh kü n¨ng, kü x¶o… Nh− vËy, trong qu¸ tr×nh d¹y – häc, ®ång thêi ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh ®−îc diÔn ra. XÐt vÒ chÊt l−îng, hiÖu qu¶ gi¶ng d¹y th× c¶ hai ho¹t ®éng nµy ®Òu cã vÞ trÝ, vai trß v« cïng quan träng. XÐt ë ph−¬ng diÖn ho¹t ®éng cña gi¸o viªn, chÊt l−îng giê d¹y nãi chung vµ d¹y häc v¨n nãi riªng phô thuéc nhiÒu vµo kh¶ n¨ng, tr×nh ®é hiÓu biÕt, søc s¸ng t¹o céng víi nghÖ thuËt s− ph¹m khoa häc cua ng−êi d¹y. Song, xÐt vÒ gãc ®é t¸c phÈm “ChÝ PhÌo ” cña Nam Cao ë nhµ tr−êng PT th× ®©y lµ mét truyÖn ng¾n hay, ®éc ®¸o. Mét t¸c phÈm v¨n häc cµng hay,cµng ®Æc s¾c bao nhiªu th× viÖc tiÕp cËn, chiÕm lÜnh ®−îc toµn bé chiÒu s©u cña gi¸ trÞ cña nã cµng khã kh¨n bÊy nhiªu. V¨n b¶n trong SGK ®· t¹o thuËn lîi cho gi¸o viªn vµ häc sinh trong qu¸ tr×nh d¹y vµ häc, cã ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp nhËn t¸c phÈm mét c¸ch trän vÑn c¶ vÒ néi dung vµ h×nh thøc nghÖ thuËt. Song trªn thùc tÕ, thêi gian dµnh cho d¹y häc truyÖn ng¾n “ChÝ PhÌo ” trªn líp chØ cã hai tiÕt mµ dung l−îng cña t¸c phÈm th× rÊt dµi, néi dung chuyÓn t¶i cña t¸c phÈm lµ rÊt nhiÒu. Lµm thÕ nµo mµ qua thêi gian d¹y häc ®ã, c¶ ho¹t ®éng d¹y cña gi¸o viªn vµ ho¹t ®éng häc cña häc sinh tiÕp cËn trän vÑn ®−îc toµn bé néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm. §ã lµ mét khã kh¨n rÊt lín. B−íc tiÕp cËn, gi¶ng d¹y t¸c phÈm bao giê còng ph¶i ®i tõ h×nh thøc nghÖ thuËt ®Õn néi dung t− t−ëng cña t¸c phÈm. H−íng tiÕp cËn nh− vËy míi ph©n tÝch, kh¸m ph¸ ®Õn tËn cïng chiÒu s©u cña t¸c phÈm. §Ó tiÕp cËn ®−îc ®Çy ®ñ gi¸ trÞ cña t¸c phÈm th× kh«ng thÓ bá qua kh©u ®äc, cã ®äc míi cã thÓ hiÓu, n¾m b¾t ®−îc t¸c phÈm. C¸i khã kh¨n lµ gi¸o viªn ph¶i lµm sao - 11 -
cho häc sinh ®äc, tãm t¾t t¸c phÈm, ph©n bè thêi gian cho hîp lý, lùa chän néi dung cÇn ph©n tÝch ph¶i ®óng, ®ñ, s©u s¾c, x©y dùng hÖ thèng c©u hái ph¶i tiªu biÓu, s¸t hîp víi néi dung cÇn chuyÓn t¶i. C¸i ®éc ®¸o, ®Æc s¾c cña truyÖn ng¾n nµy chÝnh lµ ë : Ng«n ng÷ kÓ chuyÖn biÕn hãa kh«n l−êng, kÕt cÊu truyÖn, kiÓu x©y dùng nh©n vËt, kh¶ n¨ng ph¶n ¸nh hiÖn thùc mét c¸ch ch©n thùc, réng lín…Tõ t×nh c¶m, th¸i ®é cña t¸c gi¶ biÓu hiÖn chñ yÕu ë chÝnh b¶n th©n c©u chuyÖn, ë xu h−íng ph¸t triÓn vµ kÕt thóc cña sù viÖc. Dùng lªn h×nh ¶nh ChÝ PhÌo trong truyÖn ng¾n cïng tªn, Nam Cao ®· ph¶n ¸nh rÊt trung thùc t×nh tr¹ng l−u manh tha hãa cña mét bé phËn n«ng d©n nghÌo khæ, sù tha hãa ë h×nh ¶nh ng−êi lÉn tÝnh ng−êi. C¸i khã tiÕp theo lµ gi¸o viªn ch−a x¸c ®Þnh ®óng “chÊt cña lo¹i” trong “thÓ” truyÖn ng¾n Nam Cao. §©y lµ mét truyÖn ng¾n tù sù nhiÒu kÞch tÝnh, nã ®−îc biÓu hiÖn ra ë ng«n ng÷, tÝnh c¸ch, giäng ®iÖu, h×nh ¶nh, hµnh ®éng, m©u thuÉn, tªn truyÖn…®Ò rÊt kÞch tÝnh. Do ®ã viÖc gi¶ng d¹y chØ ®i vµo khai th¸c, kh¸m ph¸, t×m hiÓu c¸c nh©n vËt mét c¸ch ®¬n thuÇn. ChÝ PhÌo lµ mét truyÖn ng¾n ®a tÝnh c¸ch, ®a giäng ®iÖu: “C¶nh ngé nµo - ng«n ng÷ Êy. TÝnh c¸ch nµo – lêi lÏ Êy. §ã lµ mét yªu cÇu c¬ b¶n cña chñ nghÜa hiÖn thùc. Tr−íc m¾t ta, thÕ giíi nh©n vËt cña Nam Cao qu¶ lµ ®«ng ®óc, nh−ng kh«ng hÒ lÉn vµo nhau. Mçi ng−êi mét d¹ng. C¶ mét s©n khÊu ®êi, gåm nhiÒu d¹ng ” . B¸ KiÕn – mét nh©n vËt víi tÝnh c¸ch – giäng ®iÖu cña mét con ng−êi gian hïng, nhiÒu ©m m−u, x¶o quyÖt víi nh÷ng thñ ®o¹n gian ¸c, “biÕt mÒm n¾n r¾n vu«ng”, “mét ng−êi kh«n ngoan chØ bãp ®Õn nöa chõng”… ThÞ Në còng ®−îc nhµ v¨n x©y dùng víi mét tÝnh c¸ch, giäng ®iÖu riÕng biÖt: nh÷ng thay ®æi trong t©m lý khi gÆp ChÝ PhÌo. Con ng−êi “ngí ngÈn”, “xÊu ma chª quû hên”… Êy ®©u cã l¾m lêi. Êy thÕ mµ giäng nµng còng rµnh m¹ch l¾m, nµng còng cã c¸ tÝnh ®ã, nghe lªn lµ biÕt ®Ých thÞ cña ai råi “Võa thæ h¶?”, “§i vµo nhµ nhÐ?”, … Nh©n vËt Tù L·ng, vî Binh Chøc, bµ c« ThÞ Në còng cã nh÷ng tÝnh c¸ch vµ giäng ®iÖu riªng. - 12 -
ChÝ PhÌo lµ nh©n vËt chÝnh, nh©n vËt trung t©m cña t¸c phÈm. ë nh©n vËt ChÝ PhÌo tËp trung nhiÒu nÐt kh¸c nhau: ®ã lµ mét con ng−êi ph¸ ph¸ch, nh−ng còng lµ mét con ng−êi biÕt yªu th−¬ng. TÝnh c¸ch , giäng ®iÖu cña nh©n vËt ChÝ PhÌo ®−îc Nam Cao ph¸t triÓn mét c¸ch logic qua qu¸ tr×nh t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a c¸c tÝnh c¸ch cña nh÷ng nh©n vËt kh¸c nhau. §ã lµ vÊn ®Ò gÆp khã kh¨n cña gi¸o viªn trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, lµm sao ng−êi d¹y kh¾c häa ®−îc tÝnh c¸ch, giäng ®iÖu cña tõng nh©n vËt trong t¸c phÈm. Mét khã kh¨n n÷a trong qu¸ tr×nh d¹y – häc truyÖn ng¾n nµy lµ viÖc n¾m b¾t ®−îc ®Æc ®iÓm t©m sinh lý häc sinh ®Ó mµ lùa chän néi dung gi¶ng d¹y sao cho phï hîp víi sù nhËn thøc cña c¸c em. Häc sinh líp 11 THPT lµ løa tuæi mµ c¸i t«i c¸ nh©n béc lé mét c¸ch m¹nh mÏ, sù c¶m nhËn, ®¸nh gi¸ cña c¸c em phÇn nhiÒu lµ c¶m tÝnh, Ýt t− duy l«gic. Gi¸o viªn ph¶i lµm sao gióp c¸c em cã nh÷ng ph−¬ng ph¸p, c¸ch thøc tiÕp cËn t¸c phÈm ®óng vÞ trÝ, vai trß cña ng−êi häc. Ng−êi d¹y th−êng xuyªn thay ®æi ph−¬ng ph¸p, biÖn ph¸p phï hîp trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, l«i cuèn häc sinh theo sù ®Þnh h−íng cña m×nh. Trªn ®©y lµ nh÷ng khã kh¨n c¬ b¶n trong d¹y häc truyÖn ng¾n ChÝ PhÌo cña Nam Cao ë nhµ tr−êng THPT. VÊn ®Ò quan träng cã ý nghÜa then chèt lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc “chÊt cña lo¹i” trong “thÓ” truyÖn ng¾n Nam Cao vµ sù thay ®æi, vËn dông mét c¸ch linh ho¹t mét sè ph−¬ng ph¸p vµ biÖn ph¸p còng nh− x©y dùng bµi gi¶ng hÖ thèng, lùa chän néi dung phï hîp cña mét truyÖn ng¾n nhiÒu kÞch tÝnh. - 13 -
ch−¬ng II. T×nh h×nh d¹y häc truyÖn ng¾n chÝ phÌo trong nhμ tr−êng phæ th«ng I. §èi t−îng kh¶o nghiÖm Trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm vÒ d¹y häc truyÖn ng¾n ChÝ PhÌo cña Nam Cao ë khèi líp 11 – THPT, chóng t«i tËp trung kh¶o nghiÖm trªn c¬ së ®èi t−îng: + Gi¸o viªn trùc tiÕp gi¶ng d¹y + Häc sinh khèi líp 11 – THPT II. T− liÖu kh¶o nghiÖm * S¸ch gi¸o khoa v¨n häc líp 11 - Ch−¬ng tr×nh chuÈn vµ n©ng cao * S¸ch gi¸o viªn v¨n häc líp 11 - Ch−¬ng tr×nh chuÈn vµ n©ng cao * Gi¸o ¸n so¹n gi¶ng cña mét sè thÇy c« trùc tiÕp gi¶ng d¹y truyÖn ng¾n ChÝ PhÌo cña Nam Cao. * §Ò bµi v¨n: - H·y ph©n tÝch, b×nh luËn, mét chi tiÕt (h×nh ¶nh) trong t¸c phÈm ChÝ PhÌo mµ em thÝch ? Cã thÓ ®Æt mét tªn kh¸c cho bµi viÕt cña em? - H·y ph©n tÝch h×nh t−îng nh©n vËt ChÝ PhÌo ®Ó lµm næi bËt bi kÞch cña mét con ng−êi bÞ tõ chèi quyÒn lµm ng−êi? − Tõ h×nh t−îng ChÝ PhÌo cña Nam Cao, h·y nãi râ gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña t¸c phÈm? * PhiÕu ®iÒu tra: ( dµnh cho GV ) 1. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc truyÖn ng¾n ChÝ PhÌo cña Nam Cao, c¸c thÇy (c«) ®· vËn dông nh÷ng ph−¬ng ph¸p, biÖn ph¸p nµo? 2. Víi truyÖn ng¾n ChÝ PhÌo cña Nam Cao ®−îc ph©n phèi lµm 2 tiÕt d¹y trªn líp, c¸c thÇy (c«) ®· tËp trung khai th¸c nh÷ng vÊn ®Ò g×? Víi ®èi t−îng häc sinh: 1. Trong qu¸ tr×nh ®äc t¸c phÈm ChÝ PhÌo, t×nh c¶m cña em víi ChÝ PhÌo cã thay ®æi kh«ng ? 2. Giai ®o¹n nµo trong cuéc ®êi ChÝ lµm em xóc ®éng nhÊt? - 14 -
3. ChÊt kÞch tÝnh cña truyÖn ng¾n ChÝ PhÌo ®−îc biÓu hiÖn râ ë nh÷ng ph−¬ng diÖn nµo? 4. Em h·y kÓ tãm t¾t cuéc ®êi ChÝ PhÌo? III. Qu¸ tr×nh kh¶o nghiÖm vμ kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm − Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, tiÕn hµnh lµm ®Ò tµi nµy, chóng t«i tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm trong n¨m häc 2009 - 2010, 2010 - 2011 trªn ®èi t−îng HS Tr−êng THPT Chuyªn Lµo Cai. KÕt qu¶ nh− sau: 1. S¸ch gi¸o khoa Ng÷ v¨n 11 (tËp 1) Ng−êi biªn so¹n ®· cè g¾ng ®−a ra ®−îc hÖ thèng c©u hái h−íng dÉn häc bµi truyÖn ng¾n "ChÝ PhÌo" mét c¸ch s¸t thùc, ®Ò cËp tíi nh÷ng vÊn ®Ò trung t©m cña truyÖn nh−: Chñ ®Ò, nçi thèng khæ cña ng−êi n«ng d©n bÞ ¸p bøc, t×nh c¶m, t×nh yªu th−¬ng ch©n thµnh vµ nh÷ng phÈm chÊt cao quý cña con ng−êi, ý nghÜa t− t−ëng cña truyÖn, nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt cña nhµ v¨n... Nh×n mét c¸ch tæng thÓ, th× hÖ thèng c¸c c©u hái mµ ng−êi biªn so¹n x©y dùng ®· t¹o cho häc sinh sù høng thó, kÝch thÝch kh¶ n¨ng t− duy, sù suy nghÜ cña ng−êi häc. Song, ®Ó hiÓu vµ n¾m ch¾c ®−îc ®Æc tr−ng lo¹i thÓ, thi ph¸p truyÖn ng¾n Nam Cao thÓ hiÖn trong t¸c phÈm, hiÓu ®−îc chiÒu s©u cña truyÖn c¶ vÒ néi dung, t− t−ëng cña mét truyÖn ng¾n nhiÒu kÞch tÝnh, giµu hiÖn thùc, hiÓu ®−îc nh÷ng sè phËn ®au khæ cña c¸c nh©n vËt kh¸c trong truyÖn còng nh− lßng c¶m th−¬ng, niÒm tin cña t¸c gi¶ ®èi víi chÝnh nh÷ng con ng−êi ®au khæ ®ã. HÖ thèng c©u hái nh− ë s¸ch gi¸o khoa sau bµi häc t¸c phÈm nµy ch−a thùc sù khoa häc, ch−a thÓ hiÖn ®−îc ®Çy ®ñ ý nghÜa t− t−ëng cña t¸c phÈm nhiÒu kÞch tÝnh. Nh÷ng vÊn ®Ò ch−a phï hîp trªn, dÉn ®Õn viÖc tiÕp nhËn t¸c phÈm cña gi¸o viªn còng nh− häc sinh kh«ng ®−îc trän vÑn. Ng−êi d¹y vµ ng−êi häc míi chØ hiÓu ®−îc sè phËn, bi kÞch cña ChÝ PhÌo mµ ch−a hiÓu ®−îc nh÷ng sè phËn, bi kÞch cña ThÞ Në, Tù L·ng, Binh Chøc, N¨m Thä... c©u hái chØ tËp trung vµo lßng c¶m th«ng mµ ch−a thÊy hÕt ®−îc niÒm tin lín lao ë con ng−êi. - 15 -
Cã thÓ nãi, kh«ng chØ t¸c phÈm "ChÝ phÌo" nãi riªng cã hÖ thèng c©u hái ®Òu chØ ®i tõ néi dung ®Õn h×nh thøc, c¸c c©u hái vÒ gi¸ trÞ néi dung ®Æt ë trªn, tiÕp sau lµ c¸c c©u hái nghÖ thuËt mµ cßn ë nhiÒu t¸c phÈm kh¸c còng n»m trong t×nh tr¹ng nµy. Thùc tÕ, ®ã lµ ranh giíi gi÷a néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm. 2. S¸ch gi¸o viªn Ng÷ v¨n 11 (tËp 1) Môc ®Ých, ý nghÜa cña viÖc biÖn so¹n s¸ch gi¸o viªn lµ ®−a ®Õn cho gi¸o viªn vµ häc sinh tham kh¶o, ®Þnh h−íng cho gi¸o viªn trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, tuú theo tr×nh ®é, kh¶ n¨ng, t©m huyÕt cña mçi gi¸o viªn mµ cã sù tham kh¶o, môc ®Ých ý nghÜa sö dông bµi d¹y kh¸c nhau. Thùc tÕ, cã gi¸o viªn tham kh¶o, tiÕp thu mét c¸ch cã chän läc trong giê d¹y, cã gi¸o viªn sö dông tuú ë tõng møc ®é cô thÓ. §iÒu dÔ nhËn thÊy vµi trß, tÇm quan träng ë SGV lµ dï sö dông nã nh− thÕ nµo th× ®ã còng lµ vÊn ®Ò gióp gi¸o viªn ®Þnh h−íng giê d¹y mét c¸ch tèi −u. ViÖc ®Þnh h−íng t×m hiÓu truyÖn ng¾n "ChÝ PhÌo" cña Nam Cao tõ s¸ch gi¸o viªn v¨n 11, chóng t«i nhËn thÊy s¸ch gi¸o viªn ®· tËp trung khai th¸c truyÖn ng¾n nµy ë nh÷ng vÊn ®Ò sau: T×m hiÓu, ph©n tÝch nh©n vËt ChÝ PhÌo, tµi liÖu h−íng dÉn tËp trung khai th¸c, qu¸ tr×nh tha ho¸ cña ChÝ tõ mét con ng−êi l−¬ng thiÖn trë thµnh con quü d÷ cña lµng Vò §¹i. §ã lµ sù tha ho¸ c¶ vÒ ngo¹i h×nh lÉn b¶n chÊt bªn trong cña ChÝ PhÌo. Bªn trong cña mét con ng−êi t−ëng nh− kh«ng cßn tÝnh ng−êi Êy, nhµ v¨n vÉn cã thÓ tin t−ëng ë tia s¸ng l−¬ng tri, kh¸t khao ®ßi quyÒn sèng, quyÒn ®−îc lµm ng−êi l−¬ng thiÖn... Víi nh©n vËt B¸ KiÕn, s¸ch gi¸o viªn tËp trung khai th¸c ®−îc b¶n chÊt nham hiÓm cña con ng−êi B¸ KiÕn., Tµi liÖu h−íng dÉn ®· chØ ra h−íng tiÕp cËn gi¸ trÞ hiÖn thùc khi ®Æt nh©n vËt trong mèi quan hÖ víi nhau. M©u thuÉn n«ng d©n víi ®Þa chñ phong kiÕn gay g¾t, Nam Cao ®· x©y dùng nªn mét bøc tranh hiÖn thùc réng lín mang ý nghÜa kh¸i qu¸t vÒ t×nh - 16 -
tr¹ng l−u manh cña ng−êi n«ng d©n vµ hiÖn t−îng ®Ì nÐn ¸p bøc cña bän c−êng hµo ë n«ng th«n lóc bÊy giê. VÒ mÆt nghÖ thuËt, s¸ch gi¸o viªn h−íng dÉn còng tËp trung ®i s©u vµ khai th¸c nh÷ng thµnh c«ng trong c¸ch x©y dùng nh©n vËt ®iÓn h×nh ho¸, trong hoµn c¶nh ®iÓn h×nh, lèi kÓ chuyÖn hÊp dÉn, lèi ph©n tÝch t©m lý nh©n vËt, ng«n ng÷ giäng ®iÖu ®éc ®¸o. §iÒu nµy mang ®Õn cho truyÖn chiÒu s©u nh©n ®¹o vµ nh©n v¨n cña Nam Cao. Nh×n chung, ë tµi liÖu nµy, víi vai trß ®Þnh h−íng, gióp gi¸o viªn tham kh¶o, phÇn nµo ®· tËp trung khai th¸c ®−îc ý nghÜa c¬ b¶n réng lín cña t¸c phÈm, b¸m s¸t vµo néi dung t− t−ëng còng nh− h×nh thøc cña truyÖn ®Ó lµm næi bËt ®−îc nh÷ng biÓu hiÖn chÊt kÞch cña t¸c phÈm hiÖn thùc giµu hiÖn thùc. Tuy nhiªn, s¸ch h−íng dÉn ®Þnh h−íng t×m hiÓu t¸c phÈm th× ng−êi biªn so¹n míi ®Ò cËp ®Õn gi¸ trÞ hiÖn thùc, nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt mµ ch−a lµm s¸ng râ, ch−a bµn ®Õn gi¸ trÞ hiÖn thùc nhiÒu kÞch tÝnh ®−îc thÓ hiÖn qua ng«n ng÷ cña mçi nh©n vËt. tÝnh c¸ch giäng ®iÖu trong mèi quan hÖ gi÷a c¸c nh©n vËt, ch−a ®i s©u vµo cèt truyÖn, t©m lý nh©n vËt, kÕt cÊu t¸c phÈm, nghÖ thuËt trÇn thuËt, ý nghÜa t− t−ëng cña truyÖn ng¾n nµy to¸t ra tõ nh©n vËt chÝnh: ChÝ PhÌo. §iÒu quan träng vµ cÇn thiÕt ë ®©y lµ s¸ch gi¸o viªn ch−a ®Ò cËp ®Õn tÝnh míi mÎ cña truyÖn ng¾n nµy tõ gãc ®é lo¹i thÓ, ch−a thùc sù gióp cho gi¸o viªn khai th¸c t¸c phÈm tù sù nhiÒu kÞch tÝnh, ®Æc biÖt lµ ch−a khai th¸c ®Çy ®ñ ®©y lµ mét truyÖn ng¾n kh¼ng ®Þnh tµi n¨ng cña Nam Nh×n mét c¸ch kh¸i qu¸t, th× c¸c tµi liÖu tham kh¶o ®Þnh h−íng d¹y vµ häc t¸c phÈm "ChÝ phÌo" tõ SGK cho tíi s¸ch h−íng dÉn t¸c phÈm nµy ®Òu ®· ph¶n ¸nh ®−îc nh÷ng néi dung chÝnh, c¬ b¶n cña truyÖn tõ néi dung cho tíi h×nh thøc. Tõ gi¸ trÞ hiÖn thùc nh©n ®¹o cho tíi ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña t¸c phÈm. Thùc tÕ, ph¶i kh¼ng ®Þnh th× ®©y lµ nh÷ng yªu cÇu, lµ tÇm quan träng nhÊt, cÇn thiÕt ®Ó gióp cho ng−êi d¹y còng nh− ng−êi häc tiÕp nhËn t¸c phÈm ®óng h−íng. - 17 -
Tõ gãc ®é SGK vµ SGV: khi ph©n tÝch h×nh t−îng nh©n vËt ChÝ PhÌo, tµi liÖu h−íng dÉn ë ®©y chñ yÕu tËp trung lµm næi bËt bi kÞch cña mét con ng−êi bÞ tõ chèi quyÒn lµm ng−êi, ChÝ PhÌo tõ mét ng−êi n«ng d©n l−¬ng thiÖn trë thµnh kÎ l−u manh, con quû d÷ cña lµng Vò §¹i. Néi dung mµ t¸c phÈm ®Ò cËp trªn ®©y lµ ®óng, song chóng t«i thiÕt nghÜ vÉn ch−a ®ñ, ch−a thÊy ®−îc m©u thuÉn kÞch tÝnh gi÷a c¸c nh©n vËt, cÇn ph¶i ®Æt nh©n vËt ChÝ PhÌo trong mèi quan hÖ víi c¸c nh©n vËt xung quanh tõ B¸ KiÕn cho tíi ThÞ Në, bµ c« ThÞ Në, Tù L·ng... th× míi thÊy ®−îc ®Çy ®ñ giäng ®iÖu, tÝnh c¸ch cña nh©n vËt trung t©m nµy. Cã ®−îc nh− vËy míi thÊy hÕt chiÒu s©u t− t−ëng còng nh− toµn bé gi¸ trÞ cña t¸c phÈm. T− liÖu h−íng dÉn míi chØ giíi thiÖu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ sè phËn cña ChÝ PhÌo, chØ thÊy ë ChÝ PhÌo lµ mét con ng−êi hung d÷, chØ biÕt r¹ch m¹ch ¨n v¹, kªu lµng.... Mµ ch−a lµm næi bËt ®−îc nh÷ng suy nghÜ, nh÷ng nÐt trong t©m lý cña ChÝ PhÌo. ChÝ PhÌo giÕt B¸ KiÕn råi tù s¸t, c¸i chÕt cña ChÝ PhÌo thËt ®au ®ín, c¸i chÕt cña mét con ng−êi ®· kh«ng t×m ra ®−îc con ®−êng sèng l−¬ng thiÖn cho m×nh: "m¾t h¾n trîn ng−îc, måm h¾n ng¸p ng¸p, muèn nãi, nh−ng kh«ng ra tiÕng. ë cæ h¾n, thØnh tho¶ng m¸u vÉn cø øa ra". VÒ ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n ChÝ PhÌo: C¸c s¸ch h−íng dÉn, ®Þnh h−íng t×m hiÓu d¹y t¸c phÈm nµy ®· nªu ®−îc nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ mÆt nghÖ thuËt nh−: NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt, ®Æc biÖt lµ diÔn t¶ t©m lý nh©n vËt, cã thÓ nãi ®©y lµ nÐt ®éc ®¸o, ®Æc s¾c cña Nam Cao khi x©y dùng nh©n vËt. §Æc biÖt lµ nh©n vËt ChÝ PhÌo - trung t©m cña t¸c phÈm. §iÒu mµ c¸c tµi liÖu ch−a lµm s¸ng râ ®−îc nh÷ng thµnh c«ng cña Nam Cao qua t¸c phÈm nµy lµ: nghÖ thuËt x©y dùng cèt truyÖn, kÕt cÊu truyÖn (®i th¼ng vµo vÊn ®Ò, vßng trßn - khÐp kÝn); nghÖ thuËt miªu t¶ chiÒu s©u t©m lý nh©n vËt qua qu¸ tr×nh diÔn biÕn ©m lý phøc t¹p cña nh©n vËt, sö dông h×nh thøc ®éc tho¹i néi t©m réng r·i, bót ph¸p trÇn thuËt, biÕn ho¸ linh ho¹t.. - 18 -
§óng nh− nhµ nghiªn cøu Lª V¨n Tr−¬ng trong lêi tùa cho "§«i løa xøng ®«i", ®· viÕt: "Nam Cao kh«ng nãi c¸i ng−êi ta ®· nãi, kh«ng t¶ theo lèi ng−êi ta ®· t¶. ¤ng ®· d¸m b−íc ch©n vµo lµng v¨n víi nh÷ng c¹nh s¾c cña riªng m×nh". VÊn ®Ò quan träng, cã ý nghÜa then chèt lµ vÊn ®Ò x¸c ®Þnh ®−îc "chÊt cña lo¹i" trong “thÓ” (lo¹i thÓ truyÖn ng¾n) nµy. C¸c s¸ch h−íng dÉn tham kh¶o, ®Þnh h−íng ph©n tÝch t¸c phÈm "ChÝ PhÌo", ®· ®Ò cËp kh¸ nhiÒu tíi mèi t×nh ChÝ PhÌo - ThÞ Në. §©y lµ vÊn ®Ò, khÝa c¹nh rÊt quan träng trong cuéc ®êi ChÝ PhÌo, song cÇn ph¶i nhËn thÊy ë ®©y lµ t×nh ng−êi ®èi víi nhau chø kh«ng thÓ coi ®©y lµ mét t×nh t×nh yªu ®¬n thuÇn, cÇn ®Æt t×nh huèng, chi tiÕt nµy trong hoµn c¶nh x· héi phong kiÕn lóc bÊy giê. Gi¸ trÞ hiÖn thùc cïng víi gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña truyÖn ng¾n nhiÒu kÞch tÝnh ®−îc tr¶i réng suèt chiÒu dµi cña truyÖn: kÕt cÊu, ng«n ng÷, giäng ®iÖu, mèi quan hÖ, m©u thuÉn gi÷a c¸c nh©n vËt víi nhau, ®Æc biÖt lµ giäng ®iÖu, tÝnh c¸ch cña tõng nh©n vËt ®· mang ®Õn cho t¸c phÈm nh÷ng mµn kÞch hÊp dÉn ®éc gi¶. CÇn chó ý tíi giäng kÓ vÒ tÝnh bi kÞch ®au ®ín cña nh÷ng ng−êi n«ng d©n hiÒn lµnh v« téi nh− ChÝ PhÌo, bÞ ®Çy ®o¹ ®Õn mÊt c¶ nh©n h×nh lÉn nh©n tÝnh, chØ cßn mét c¸ch lµ ®øng lªn ®ßi quyÒn sèng, quyÒn ®−îc lµm ng−êi. ChÝ PhÌo lµ mét nh©n vËt ®iÓn h×nh ®Æc s¾c trong s¸ng t¸c cña Nam Cao. Cuèi t¸c phÈm lµ hµnh ®éng ChÝ PhÌo cÇm dao ®©m chÕt B¸ KiÕn, råi tù s¸t. Cã thÓ nãi ®©y lµ hµnh ®éng lÊy m¸u röa thï, mét hµnh ®éng cã tÝnh tÊt yÕu: ban ®Çu ChÝ PhÌo v¸c dao ®Þnh ®Õn nhµ ThÞ Në ®Þnh giÕt bµ c« thÞ nh−ng ChÝ l¹i x«ng th¼ng tíi nhµ B¸ KiÕn ®ßi l−¬ng thiÖn. C©u nãi, hµnh ®éng cuèi cïng cña ChÝ PhÌo tr−íc khi vÒ víi quü d÷ lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái..."Tao muèn lµm ng−êi l−¬ng thiÖn!.... kh«ng ®−îc! ai cho tao l−¬ng thiÖn..! chØ cßn mét c¸ch... biÕt kh«ng! chØ cßn mét c¸ch lµ... c¸i nµy biÕt kh«ng!... H¾n rót dao ra x«ng vµo...B¸ KiÕn chØ kÞp kªu mét tiÕng. ChÝ PhÌo võa chÐm tói bôi võa kªu lµng thËt to..". - 19 -
C¸i chÕt cña ChÝ PhÌo lµ nçi thèng khæ, lµ tiÕng kªu cøu thèng thiÕt cña mét bé phËn ng−êi n«ng d©n bÞ tha ho¸ trong x· héi cò. §ã lµ c¸ch gi¶i quyÕt duy nhÊt cña Nam Cao vÒ sè phËn cña hä. ChÝnh v× vËy, cÇn ph¶i xem xÐt t¸c phÈm trªn ph−¬ng diÖn lo¹i thÓ truyÖn ng¾n nhiÒu kÞch tÝnh, giµu hiÖn thùc, cã x¸c ®Þnh ®−îc ®iÒu ®ã míi cã thÓ hiÓu hÕt ®−îc c¸i chÕt cña ChÝ PhÌo trong t¸c phÈm nãi riªng còng nh− toµn bé truyÖn nãi chung ë chiÒu s©u hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o. Qua c¸i chÕt cña ChÝ PhÌo, Nam Cao ®· ph¸t hiÖn ra ®iÓm s¸ng dï leo lÐt cßn sãt l¹i trong t©m hån, nh©n c¸ch cßn l¹i cña ng−êi n«ng d©n bÞ tha ho¸, trùc tiÕp c¶nh c¸o lßng ng−êi Ých kû, ngoa ngo¾t mµ ®¹i diÖn lµ bµ c« ThÞ Në vµ gi¸n tiÕp tè c¸o c¸i x· héi nh¬ nhíp ®· ®Èy nh©n c¸ch con ng−êi vµo chç b¨ng ho¹i... Nh− trªn ®· tr×nh bµy râ rµng vµ cô thÓ vÒ tµi liÖu tham kh¶o, tµi liÖu h−íng dÉn t×m hiÓu, ph©n tÝch t¸c phÈm "ChÝ PhÌo" cña Nam Cao cßn nhiÒu ®iÓm h¹n chÕ trong viÖc tiÕp cËn chiÔm lÜnh t¸c phÈm tõ néi dung cho tíi h×nh thøc nghÖ thuËt. C¶ vÒ mÆt néi dung vµ h×nh thøc nghÖ thuËt cña t¸c phÈm míi chØ ®−îc nhËn xÐt vÒ nh©n vËt mµ ch−a lµm cho nh©n vËt giµu kÞch tÝnh nµy sèng ®éng trong t©m hån ng−êi ®äc. 4. KÕt qu¶ kh¶o nghiÖm tõ phÝa gi¸o viªn 4.1. Qua nh÷ng c©u hái ë c©u hái thø nhÊt, c¸c thÇy c« ®Òu cã chung mét quan ®iÓm: Khi tiÕn hµnh d¹y truyÖn ng¾n "ChÝ PhÌo" cña Nam Cao chñ yÕu lµ sö dông ph−¬ng ph¸p thuyÕt gi¶ng, ®Æt c©u hái ph¸t vÊn, ®èi tho¹i cßn c¸c ph−¬ng ph¸p vµ biÖn ph¸p kh¸c nh−: ®äc diÔn c¶m t¸c phÈm, so s¸nh, ®èi chiÕu vÒ thi ph¸p lo¹i thÓ, ho¹t ®éng b×nh gi¶ng trong qu¸ tr×nh d¹y, hÇu nh− kh«ng ®−îc sö dông. Trªn thùc tÕ, nh÷ng ph−¬ng ph¸p, biÖn ph¸p nµy gióp cho häc sinh c¶m nhËn t¸c phÈm mét c¸ch s©u s¾c nhÊt mµ l¹i kh«ng ®−îc vËn dông trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. Gi¶i ®¸p c©u hái cña chóng t«i: V× sao c¸c ph−¬ng ph¸p, biÖn ph¸p ®äc diÔn c¶m, ph−¬ng ph¸p so s¸nh b×nh gi¶ng l¹i kh«ng ®−îc vËn dông - 20 -