SKKN: Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động khám phá khoa học cho trẻ 5 – 6 tuổi

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN<br /> <br /> 1. Tên sáng kiến: “Một số  biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động khám <br /> phá khoa học cho trẻ 5 – 6 tuổi”<br /> 2.  Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Lĩnh vực phát triển nhận thức<br /> 3. Tác giả: <br /> Họ và tên:             Bùi Thị Mai                                        Giới tính:   Nữ<br /> Ngày/ tháng/năm sinh: 20/07/1992<br /> Trình độ chuyên môn: Trung cấp sư phạm<br />            Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên trường mầm non Cao An<br />  Điện thoại: 0982014171<br /> 4. Đồng tác giả (nếu có), chịu trách nhiệm nội dung: Không có<br /> 5. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Trường mầm non Cao An<br />   Địa chỉ: Cao An ­ Cẩm Giàng ­ Hải Dương <br /> 6.  Đơn vị áp dụng sáng kiến lần đầu : Lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi<br /> 7.  Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Nhà trường, giáo viên, các <br /> cháu, phụ huynh, tài liệu liên quan đến sáng kiến<br /> 8. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: tháng 9 năm 2015.        <br /> <br /> <br /> TÁC GIẢ  XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ ÁP DỤNG <br /> (ký, ghi rõ họ tên) SÁNG KIẾN<br /> <br /> <br /> <br /> <br />  <br /> XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GD&ĐT<br /> (đối với trường mầm non, tiểu học, THCS)<br /> <br /> <br /> <br /> 1<br />  TÓM TẮT SÁNG KIẾN<br /> 1. Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến<br /> <br />               Những nghiên cứu về đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi trẻ mầm non  <br /> cho thấy: Tâm hồn trẻ rất ngây thơ và trong sáng , “trẻ chơi mà học, học mà <br /> chơi”, thế giới xung quanh qua “lăng kính chủ quan” của trẻ tất cả đều mới <br /> lạ  với biết bao điều kỳ  diệu và “vì sao lại thế?” hoặc   “vì sao thể  nhỉ” <br /> ....Luôn là những câu hỏi thắc mắc , là những điều trẻ luôn khao khát muốn <br /> biết, muốn tìm hiểu  và khám phá. Trẻ  càng lớn tuổi thì nhu cầu muốn tìm  <br /> hiểu, khám phá thế  giới xung quanh trẻ  càng cao và các câu hỏi, thắc mắc <br /> đặt ra cho người lớn càng nhiều. Vì vậy việc giúp trẻ  trả  lời những thắc <br /> mắc và có những hiểu biết về  thế  giới xung quanh là 1 nhiệm vụ  vô cùng  <br /> quan trọng đối với giáo viên mầm non. Bởi thời gian trẻ  ở với các cô trong  <br /> ngày là nhiều nhất.  Ở  trường mầm non trẻ  không những được quan tâm <br /> chăm sóc mà trẻ  còn được tham gia vào các hoạt động học khác nhau như: <br /> làm quen với toán; Làm quen văn học; Phát triển thể  chất…Trong đó hoạt <br /> động khám phá khoa học  có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển nhận <br /> thức cho trẻ và hình thành các kỹ năng.<br /> Khám phá khoa học sẽ  giúp trẻ    nuôi dưỡng, phát triển trí tò mò tự <br /> nhiên của trẻ về thế giới. Mở rộng và trau dồi các kỹ năng quan sát, so sánh, <br /> phân loại, dự  đoán, suy luận, chia sẻ  thông tin, giải quyết vấn đề, đưa ra <br /> quyết định… nâng cao hiểu biết của trẻ về thế giới tự nhiên. Khoa học phù <br /> hợp với mức độ  phát triển của trẻ sẽ  nuôi dưỡng, phát triển ở  trẻ  trí tò mò  <br /> và mong muốn khám phá mọi sự vật, hiện tượng xung quanh. Là cơ  hội để <br /> trẻ bộc lộ nhu cầu và khả năng nhận thức của bản thân. Được thực hành các <br /> <br /> <br /> <br /> 2<br /> kỹ năng quan sát, so sánh, phân loại, dự đoán, thử nghiệm, thảo luận, chia sẻ <br /> và tiếp nhận thông tin…Hình thành ở trẻ nền tảng kiến thức phong phú. <br /> Do đó, trong công tác giáo dục trẻ  mầm non thì việc cho trẻ  khám phá <br /> khoa học là không thể  thiếu, có tác dụng về  mọi mặt  như: ngôn ngữ, đạo  <br /> đức, trí tuệ, thẩm mỹ thể lực…Nhất là đối với trẻ 5­ 6 tuổi thì việc giúp trẻ <br /> khám phá khoa học lại càng quan trọng. Đây là lứa tuổi có nhiều câu hỏi  <br /> muốn hỏi giáo viên nhất và nhu cầu, mong muốn được khám phá khoa học <br /> cao nhất.  Khả  năng nhận thức của lứa tuổi này cao hơn các lứa tuổi khác  <br /> nên mức độ, yêu cầu về kiến thức của trẻ về khám phá khoa học cao hơn và <br /> có chiều sâu hơn nhiều so với lứa tuổi dưới.<br /> Vì vậy, tôi đã suy nghĩ và lựa chọn đề  tài “Một số biện pháp nâng cao <br /> chất lượng hoạt động khám phá khoa học cho trẻ 5 – 6 tuổi”.<br /> <br /> 2. Điều kiện, thời gian, đối tượng áp dụng sáng kiến<br /> Căn cứ  vào yêu cầu của đề  tài, tôi chọn đối tượng nghiên cứu là trẻ <br /> Mầm Non 5 – 6 tuổi trường mầm non tôi công tác.<br /> Trong phạm vi khả năng và trách nhiệm của mình. Tôi vận dụng vấn đề <br /> mà bài viết này đề cập đến chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non  <br /> từ 5 – 6 tuổi ở chính đơn vị trường tôi đang công tác .<br /> Đề  tài được tiến hành từ  tháng 9 năm 2015 đến tháng 5 năm 2016 tại  <br /> lớp mẫu giáo 5 tuổi C<br /> 3. Nội dung sáng kiến<br /> Việc thực hiện đổi mới phương pháp giáo dục mầm non ngày càng giúp  <br /> phát huy tính sáng tạo của giáo viên và khuyến khích sự  ham thích học hỏi <br /> của trẻ mầm non đã đặt ra những yêu cầu mới với giáo viên mầm non trong  <br /> quá trình lựa chọn và tổ  chức các hoạt động   khám phá khoa học của trẻ. <br /> Nếu trong chương trình giáo dục mầm non cải cách, giáo viên chủ  yếu sử <br /> dụng phương pháp dùng lời, trực quan để  dạy thì chương trình mầm non <br /> mới lại đòi hỏi người giáo viên phải tăng cường sử  dụng các ph ương pháp <br /> <br /> 3<br /> thí nghiệm, thực nghiệm giúp trẻ có cơ hội được trải nghiệm, tham gia khám  <br /> phá các hoạt động khám phá khoa học. Do vậy, bên cạnh biện pháp dùng lời <br /> và trực quan,   tôi luôn cố  gắng tìm ra những biện pháp, hình thức để  trẻ <br /> được tiếp thu , được khám phá khoa học một cách chủ động bằng cách tăng <br /> cường cho trẻ được thí nghiệm, thực nghiệm để  nâng cao chất lượng khám <br /> phá khoa học cho trẻ  5 ­ 6 tuổi. Qua đề  tài nghiên cứu giúp giáo viên có <br /> những định hướng phù hợp trong công tác chăm sóc cho trẻ  mầm non  ở  độ <br /> tuổi 5­ 6 tuổi. Sau khi vận dụng đề  tài sẽ  góp phần đắc lực cho quá trình  <br /> hình thành nhân cách cho trẻ. <br /> <br /> 4. Khẳng định giá trị, kết quả đạt được của sáng kiến<br /> <br /> Cho trẻ tham gia hoạt động khám phá khoa học là một hoạt động quan <br /> trọng trong việc giáo dục trẻ  ở tuổi mầm non, nó có tác dụng góp phần tích <br /> cực vào việc giáo dục toàn diện, đặc biệt là giáo dục tình cảm trí tuệ, tình  <br /> cảm thẩm mỹ đạo đức. Qua một thời gian áp dụng sáng kiến tôi thấy đã đạt <br /> được những kết quả như mong đợi, các cháu đã thích thú, tích cực với hoạt <br /> động khám phá hơn, mạnh dạn đưa ra câu hỏi và các kỹ  năng của trẻ  được  <br /> nâng cao rõ rệt. Đây chính là động lực lớn để  tôi tiếp tục thực hiện những  <br /> bước tiến tiếp theo trong kế hoạch chăm sóc và giáo dục các cháu.<br /> <br /> 5. Đề xuất kiến nghị để thực hiện áp dụng hoặc mở rộng sáng kiến.<br /> <br /> Qua đây tôi khuyến nghị với nhà trường chú trọng và quan tâm đến trẻ <br /> 5 – 6 tuổi nhiều hơn, quan tâm nhiều hơn nữa về cơ sở vật chất để tạo môi <br /> trường phong phú cho trẻ trải nghiệm, để các cháu nhận được sự chăm sóc ­ <br /> giáo dục tốt nhất..<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 4<br />   <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> MÔ TẢ SÁNG KIẾN<br /> 1. Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến<br /> 1.1. Cơ sở lý luận<br /> Khám phá khoa học với trẻ  nhỏ  là quá trình trẻ  tích cực tham gia hoạt <br /> động thăm dò, tìm hiểu thế  giới tự  nhiên. Đó là quá trình quan sát, so sánh,  <br /> phân loại, thử nghiệm, dự đoán, suy luân, thảo luận, giải quyết vấn đề, đưa <br /> ra quyết định...Mục tiêu của khám phá khoa học dành cho trẻ  mầm non là: <br /> Nuôi dưỡng, phát triển trí tò mò tự  nhiên của trẻ  về  thế  giới. Mở  rộng và <br /> trau rồi các kĩ năng quan sát, so sánh , phân loại, dự  đoán, suy luân, chia sẻ <br /> thông tin, giải quyết vấn đề, đưa ra quyết định... Nâng cao hiểu biết của trẻ <br /> về  thế  giới tự  nhiên. Khoa học phù hợp với mức độ  phát triển của trẻ  sẽ <br /> nuôi dưỡng, phát triển  ở trẻ  trí tò mò và mong muốn khám phá mọi sự  vật, <br /> hiện tượng xung quanh. Là cơ hội để  trẻ  bộc lộ  nhu cầu và khả  năng nhận <br /> thức của bản thân. Được thực hành các kĩ năng quan sát,so sánh , phân loại, <br /> dự  đoán, xây dựng giả  thuyết, thử  nghiệm, thảo luận, chia sẻ và tiếp nhận <br /> thông tin... Hình thành ở trẻ nền tảng kiến thức phong phú.<br /> <br /> <br /> <br /> 5<br />  Khoa  học không chỉ  là kiến thức mà còn là quá trình hay con đường <br /> tìm hiểu, khám phá thế  giới vật chất. Đối với trẻ  lứa tuổi mầm non, khoa <br /> học chủ yếu là học cách suy nghĩ chứ chưa phải là học những quy luật của <br /> khoa học (vật lý, sinh vật...).  Ở  giai đoạn này, giáo viên không nhất thiết <br /> phải dạy hoặc giải thích những kiến thức kkhoa học cho trẻ mà quan trọng  <br /> hơn là giúp trẻ suy nghĩ nhiều hơn về những gì chúng nhìn thấy và đang làm, <br /> kích thích trẻ  quan sát, xem xét, suy luận, phỏng đoán...về  các sự  vật hiện <br /> tượng xung quanh. Việc dạy khoa học cho trẻ nhỏ nên trú trọng vào quá trình <br /> ( hoặc học thế nào) hơn là vào kết quả (hoặc học gì). Điều đó cũng có nghĩa <br /> là trẻ  cần được lôi cuốn vào các quá trình và trau dồi các quá trình: quan <br /> sát,so sánh, phân loai, thử nghiệm, phỏng đoán, suy luận...cho thích hợp với  <br /> các tình huống của hoạt động cụ thể.<br /> Cho trẻ làm quen với hoạt động khám phá khoa học là một hoạt động <br /> quan trọng trong việc giáo dục trẻ ở tuổi mầm non, nó có tác dụng góp phần <br /> tích cực vào việc giáo dục toàn diện, đặc biệt là giáo dục tình cảm trí tuệ,  <br /> tình cảm thẩm mỹ đạo đức. <br />  Việc quan trọng nhất trong sự  nghiệp trồng người là phải chăm sóc, <br /> giáo dục các em ngay từ nhỏ để hình thành và phát triển nhân cách một cách  <br /> toàn diện. Đó chính là nhiệm vụ  của ngành Giáo dục mầm non ­ mắt xích <br /> đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. <br /> 1.1. Cơ sở thực tiễn<br /> Trong năm học 2015 – 2016 tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm  <br /> nhóm lớp 5 – 6 tuổi. Đây là lứa tuổi đòi hỏi nhiều lượng kiến thức và thông <br /> tin nhất. Khác với lứa tuổi dưới,  ở lứa tuổi này trẻ lúc nào cũng muốn hỏi “ <br /> tại sao?” “như thế nào?” và nhu cầu muốn trò chuyện cùng cô vô cùng cao. <br /> Đặc biệt trẻ rất có hứng thú khi được tìm hiểu về thế giới xung quanh mình. <br /> Thấy điều gì mới lạ là trẻ  hỏi ngay và hỏi cho đến khi nào có kết quả  mới  <br /> dừng lại, rồi lại tiếp tục đặt các câu hỏi tại sao không thế  này? Tại sao <br /> <br /> 6<br /> không thế  kia…Trẻ  rất thích   thú khi được tìm tòi, khám phá về  một một <br /> điều gì đó hay một sự  vật nào đó. Nhu cầu và khả  năng nhận thức của trẻ <br /> tăng dần theo thời gian. <br /> Phát triển nhận thức, đặc biệt là hình thành thái độ  nhận thức và kĩ <br /> năng nhận thức cho trẻ là một nhiệm vụ của giáo dục mầm non, nhằm hình <br /> thành nền tảng cho việc học tập của trẻ trong tương lai. <br /> Sự  phát triển của trẻ về  trí tuệ  và sự  gia tăng về  khối lượng tri thức,  <br /> sự  phong phú đa dạng của các nhu cầu, hứng thú nhận thức hiện nay đã đặt <br /> ra những yêu cầu mới cho người lớn trong việc nuôi dạy và chăm sóc trẻ.  <br /> Đặc biệt nhu cầu nhận thức và phản ánh thế  giới xung quanh của trẻ  mẫu <br /> giáo 5 ­ 6 tuổi rất lớn. Trẻ luôn muốn biết mọi thứ và thường đặt ra các câu  <br /> hỏi để  tìm hiểu các sự  vật, hiện tượng xung quanh. Tổ  chức hoạt  động <br /> khám phá khoa học trong trường mầm non nhằm phát triển nhận thức của  <br /> trẻ  đã trở  thành một nội dung quan trọng trong chương trình giáo dục mầm <br /> non của nhiều nước tiên tiến trên thế giới.<br /> Ở trường mầm non trẻ  không chỉ  được chăm sóc mà còn được thực <br /> hiện nhiều hoạt động khác nhau trong ngày. Trong đó hoạt động “Khám phá <br /> khoa học” có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển nhận thức cho trẻ. <br /> Hoạt động này nhằm thể  hiện sự  thích thú và đam mê khám phá sẽ  nuôi <br /> dưỡng tình yêu thiên nhiên trong trẻ  chứ không phải chỉ là những kiến thức  <br /> khoa học mà trẻ  thu lượm được. Đồng thời thông qua các hoạt động khám  <br /> phá khoa học sẽ giúp cho trẻ  dần hình thành và phát triển các kỹ  năng quan <br /> sát, kỹ  năng tư  duy, phân tích, tổng hợp, khái quát và những đam mê được  <br /> tìm hiểu khoa học. <br /> Thông qua tổ chức hoạt động khám phá khoa học , giáo viên sẽ  tạo cơ <br /> hội cho trẻ  được tìm tòi, khám phá, trải nghiệm. Tổ  chức hoạt động khám  <br /> phá khoa học phù hợp sẽ giúp trẻ tìm ra cái mới, tiếp cận với những tri thức  <br /> tiền khoa học, tích cực hoạt động nhận thức.  Trong thực tế, chương trình <br /> <br /> 7<br /> giáo dục mầm non mới đang được triển khai đại trà trên toàn quốc, việc tổ <br /> chức chức hoạt động khám phá khoa học cho trẻ  mẫu giáo 5 ­ 6 tuổi được  <br /> triển khai tại các trường mầm non như thế nào là vấn đề cần được quan tâm <br /> và làm rõ. Nhưng làm thế nào để trẻ hứng thú hơn và chất lượng hoạt động <br /> khám phá khoa học được nâng cao so với trước thì đó là điều mà tôi luôn suy  <br /> nghĩ, luôn cố gắng tìm ra những phương pháp để  nâng cao chất lượng hoạt  <br /> động khám phá khoa học cho trẻ. Để trẻ có những kiến thức cần thiết, hiểu  <br /> rõ hơn về thế giới xung quanh, đồng thời phát triển những kỹ năng cần thiết  <br /> cho trẻ.<br /> Từ những lý do trên, tôi đã trăn trở, suy nghĩ, tìm tòi, nghiên cứu và lựa  <br /> chọn đề  tài:  “Một số  biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động khám phá <br /> khoa học cho trẻ 5 – 6 tuổi”<br /> 2. Thực trạng của vấn đề<br /> 2.1 Tình trạng trước khi thực hiện đề tài<br /> a)Thuận lợi :<br /> ­   Phòng   GD&ĐT   và   nhà   trường   thường   xuyên   quan   tâm   bồi   dưỡng <br /> chuyên môn cho giáo viên .<br /> ­ Được sự  quan tâm chỉ  đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường và <br /> những lời nhận xét, góp ý của bạn bè đồng nghiệp sau mỗi giờ tổ chức hoạt  <br /> động khám phá khoa học.<br /> ­ Bản thân luôn yêu nghề  mến trẻ, ham học hỏi nâng cao chuyên môn. <br /> Tìm tòi và tự làm một số đồ dùng, đồ chơi để phục vụ cho hoạt động khám <br /> phá khoa học và vào hoạt động vui chơi của trẻ.<br /> ­ Trẻ  tích cực đến lớp, tích cực tham gia các hoạt động cùng cô và các <br /> bạn. Trẻ thông minh, nhanh nhẹn, có nề nếp<br /> ­ Nhà trường khang trang đẹp đẽ, có đầy đủ  đồ  dùng cho trẻ  làm thí <br /> nghiệm và không gian rộng để  tổ  chức hoạt động khám phá. Bên cạnh đó, <br /> Ban Giám Hiệu nhà trường luôn ủng hộ, quan tâm đến các cháu.<br /> <br /> 8<br />  ­ Phụ  huynh nhiệt tình  ủng hộ  lớp nguyên vật liệu theo thông báo của <br /> giáo viên.<br /> b) Khó khăn :<br /> ­ Góc tự nhiên còn nghèo, số cây ít, loại cây chưa phong phú<br /> ­ Chưa có khu vực để nuôi các con vật: Chim, thỏ, bể cá.....<br /> ­ Vốn hiểu biết của trẻ về môi trường xung quanh còn hạn chế .<br /> ­ Phương pháp mà giáo viên sử dụng để tổ chức cho trẻ khám phá khoa  <br /> học chủ  yếu là các phương pháp trực quan và dùng lời nên việc truyền thụ <br /> những kiến thức khoa học trừu tượng cho trẻ gặp nhiều khó khăn.<br /> ­ Tài liệu, sách báo về  các thí nghiệm khám phá khoa học cho trẻ  còn <br /> hạn chế.<br /> ­ Trẻ dễ tiếp thu nhưng thường dễ quên những kiến thức vừa học.<br /> 2.2. Khảo sát thực tế (số liệu điều tra trước khi thực hiện)<br /> Trước khi thực hiện đề  tài tôi đã có những hoạt động cho trẻ  làm quen <br /> với khám phá khoa học và tôi thấy vốn biểu tượng về  thế  giới xung quanh <br /> của trẻ còn ít. Đặc biệt trẻ rất dễ nhầm lẫn khi gọi tên các con vật. <br /> Ví dụ như  : Tất cả các con vật biết bay, trẻ đều gọi là chim mà không  <br /> gọi được đó là chim én hay chim bồ câu... <br /> Hay khi gọi tên đồ dùng dụng cụ của các nghề rất khó khăn. <br /> Ví dụ: Dụng cụ của nghề nông, nghề xây dựng hay khi cho trẻ quan sát <br /> các sự vật hiện tượng và làm các thí nghiệm đơn giản thì khả năng quan sát, <br /> phân loại, so sánh, phán đoán, suy luận của trẻ gặp rất nhiều khó khăn.<br /> Số liệu cụ thể qua từng hoạt động được tổng hợp trong bảng sau:<br /> Bảng 1 : Kết quả  tổng kết khả  năng quan sát, so sánh, phân loại, <br /> phán đoán, suy luận của trẻ.<br /> (Tổng số trẻ là 32)<br /> STT Các khả năng của trẻ Kết quả (Tỉ lệ %)<br /> Loại tốt Loại khá Loại  Loại <br /> 9<br />  TB yếu<br /> 1 Khả năng quan sát 15,6 25 25 34,4<br /> 2 Khả năng so sánh 12,5 15,6 34,4 37,5<br /> 3 Khả năng phân loại 9,4 12,5 31,2 46,9<br /> 4 Khả năng phán đoán 9,4 9,4 31,2 50<br /> 5 Khả năng suy luận 6,3 15,6 37,5 40,6<br /> <br /> <br /> Từ  kết quả   trên, tôi luôn băn khoăn, suy nghĩ và tìm nhiều biện pháp <br /> để giờ hoạt động khám phá khoa học đạt hiệu quả cao hơn. Từ đó nâng dần  <br /> khả  năng quan sát, so sánh, phán đoán và suy luận cho trẻ, làm phong phú <br /> biểu <br /> tượng về môi trường xung quanh trong mỗi trẻ.<br />           Dựa vào vốn kiến thức đã học và được bồi dưỡng chuyên môn, tôi đã <br /> tìm ra một số biện pháp sau: <br /> 3. Biện pháp thực hiện<br /> 3.1 Nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý và khả năng nhận thức của trẻ 5  <br /> ­ 6 tuổi<br /> Trước hết muốn giáo dục hay hướng dẫn trẻ  trong bất kỳ  hoạt động  <br /> nào thì điều mà giáo viên cần nắm rõ đầu tiên đó là phải biết được đặc điểm <br /> tâm sinh lý của trẻ  mà mình dạy. Từ đó, định hướng những khả  năng nhận <br /> thức mà trẻ  trong độ  tuổi  ấy có thể  tiếp thu được để  đưa ra những hình  <br /> thức, phương pháp giáo dục phù hợp. Bởi  ở  mỗi lứa tuổi trẻ  đều có đặc  <br /> điểm tâm sinh lý và nhận thức khác nhau nên các phương pháp, các hình thức  <br /> mà giáo viên muốn dạy trẻ là khác nhau. Nếu không nắm bắt rõ sẽ dẫn đến  <br /> tình trạng hoặc kiến thức quá tải, vượt quá khả  năng của trẻ  làm cho trẻ <br /> mệt mỏi. Hoặc những kiến thức đó trẻ đã biết rồi mà không được cung cấp  <br /> những kiến thức mới. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 10<br />  Do đó, việc nắm chắc đặc điểm tâm sinh lý và khả năng nhận thức của <br /> trẻ  là vô cùng quan trọng. Đặc biệt là đối với độ  tuổi mẫu giáo lớn. Đây là <br /> độ tuổi hiếu động nhất, tò mò nhất và cũng đòi hỏi kiến thức cao nhất.<br /> Tính tích cực nhận thức của trẻ 5­ 6 tuổi được nâng cao và có hiệu quả <br /> khi giáo viên nắm vững những đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở giai đoạn này.<br /> 3.2 Tạo hứng thú cho trẻ tham gia hoạt động khám phá khoa học<br /> Đây là việc làm cần thiết nhất, vì trẻ không hứng thú tham gia thì làm <br /> sao có thể nâng cao chất lượng hoạt động khám phá khoa học được. Vì thế <br /> tôi đề xuất những biện pháp kích thích sự  tò mò, hứng thú của trẻ  về  khám <br /> phá khoa học như sau: <br /> 3.2.1 Xây dựng môi trường lớp học phong phú, thu hút sự chú ý của trẻ<br /> Môi trường lớp học ngăn nắp, gọn gàng, sắp xếp và trang trí khoa học  <br /> không chỉ  tạo cho trẻ  môi trường học tập trong lành, thỏa mãn nhu cầu vui <br /> chơi, giao tiếp, nhận thức và hoạt động cùng nhau của trẻ mà còn tạo cơ hội  <br /> cho trẻ được chơi và hoạt động theo sở thích tích cực, độc lập, sáng tạo, vận <br /> dụng những kỹ  năng đó vào các hoạt động khác, các tình huống trong các <br /> hoạt động. Việc xây dựng môi trường học và vui chơi cho trẻ sẽ là phương  <br /> tiện, là điều kiện giúp trẻ  hình thành các kỹ  năng quan sát, phân tích, và <br /> những đam mê tìm hiểu khám phá.<br />  Chính vì vậy, khi vào đầu năm học mới tôi đã rất chú ý đến việc xây <br /> dựng môi trường lớp học, đặc biệt là góc khám phá “Bé với thiên nhiên” <br /> nhằm giúp trẻ  khơi dậy tính tò mò, óc sáng tạo, những hiểu biết về  các sự <br /> vật, hiện tượng xung quanh và giáo dục trẻ  thái độ   ứng xử  đúng đắn với <br /> thiên nhiên. Góc thiên nhiên là nơi dành cho các hoạt động thực hành chăm <br /> sóc cây cối: Nhặt cỏ, bắt sâu, tưới nước, ngoài ra còn là nơi trẻ  được quan <br /> sát kỹ  lưỡng về  sự  phát triển của cây một cách trực tiếp và cụ  thể  nhất. <br /> Đồng   thời   phát   triển   ở   trẻ   khả   năng   quan   sát,   tư   duy,   so   sánh,   thảo  <br /> luận…..Tại góc thiên nhiên tôi trồng các cây xanh như: vạn niên thanh, hoa <br /> <br /> 11<br /> ngọc lan, hoa tóc tiên…. Ngoài ra tôi còn chuẩn bị  các chậu gieo hạt để  trẻ <br /> được tự gieo trồng, chăm sóc và theo dõi sự nảy mầm và lớn lên của cây<br /> Đối với các góc khác, tôi bố  trí đồ  dùng gọn gàng, dễ  thấy, dễ  lấy. <br /> Nhất là những đồ  dùng phục vụ  cho hoạt động   khám phá khoa học (kính <br /> lúp, bảng ghi chép quá trình theo dõi thời tiết hay sự  nảy mầm của cây...  <br /> tranh ảnh, lô tô..)<br /> Tôi bố trí giá sách chủ yếu là sách vẽ con vật, cây cối, hoa lá, quả hạt <br /> … Tranh ảnh vừa tầm với của trẻ để trẻ có thể xem và đọc sách (có que chỉ <br /> cho việc đọc sách). Tôi sắp xếp các hộp đựng vỏ cây khô, hoa lá ép khô, các  <br /> loại hạt… Có ngắn nhãn mác và hình  ảnh rõ ràng để  trẻ  dễ  nhận thấy, trẻ <br /> được chơi và làm được những sản phẩm từ những đồ  chơi  ấy. Ngoài ra tôi <br /> cũng dùng vỏ hến, ốc trai, sò … vỏ trứng (vỏ bọc bên ngoài của 1 loại kẹo)  <br /> vệ  sinh sạch sẽ   vừa làm đồ  dùng, đồ  chơi phong phú vừa rẻ  tiền vừa dễ <br /> kiếm .<br /> Các tranh, lô tô đều được phân loại để ở giá vừa dễ lấy, dễ tìm .<br /> Ví dụ : Tôi phân loại lô tô :<br /> ­  Lô tô con vật xếp vào một ô .<br /> ­ Lô tô các loại quả xếp vào một ô.<br /> Đối với tranh đều có chữ  cái tương  ứng  ở  dưới cũng được phân loại <br /> xếp gọn gàng và dễ kiếm .<br /> Tôi cố  gắng tạo cho trẻ  có góc chơi rộng rãi với các nguyên vật liệu  <br /> khác nhau để trẻ được trải nghiệm .<br /> Thường xuyên trang trí lớp theo chủ  đề, xây dựng nhiều góc mở  để <br /> cho trẻ hoạt động trong các giờ hoạt động góc.<br /> 3.2.2 Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi đầy đủ, đa dạng và đẹp mắt<br /> Đồ dùng, đồ chơi có sức hút vô cùng lớn đối với trẻ. Càng là những đồ <br /> chơi có màu sắc đẹp, mới lạ, thiết kế  độc đáo, bắt mắt thì sức hút đối với <br /> trẻ lại càng lớn và việc dùng những đồ  dùng, đồ  chơi đó vào các hoạt động <br /> <br /> 12<br /> lại càng kích thích sự hứng thú của trẻ  nhiều hơn. Do đó, công tác chuẩn bị <br /> đồ dùng, đồ chơi cũng hết sức quan trọng.<br /> Để  cung cấp những cơ  hội khám phá khoa học cho trẻ, giáo viên cần <br /> tạo cho trẻ  môi trường hoạt động khám phá khoa học phong phú, hấp dẫn <br /> với các đồ dùng, đồ chơi , các nguyên vật liệu khác nhau. <br /> Đồ  dùng, trực quan, đồ  chơi phục vụ  tiết học nh ư  : Bàn, ghế, bảng, <br /> tranh, mô hình, các từ  gắn với mỗi hình  ảnh, vật mẫu ... Cần phải đầy đủ <br /> cho cô và trẻ cùng hoạt động.<br /> Đồ  dùng của trẻ  cũng phải đẹp, hấp dẫn, phong phú sinh động nhằm <br /> kích thích hứng thú, sự  tò mò và lòng ham hiểu biết của trẻ. Tôi thường sử <br /> dụng đồ thật, vật thật hoặc  hình ảnh động.<br /> Ngoài những đồ dùng, đồ chơi nhà trường cung cấp, tôi còn vận động <br /> các bậc phụ  huynh sưu tầm thêm  đồ  dùng, tranh truyện, đặc biệt là tranh,  <br /> sách, ảnh về  các con vật, cây cối, hoa lá, quả ... Sưu tầm những câu ca dao, <br /> tục ngữ, đồng dao để  làm phong phú vốn hiểu biết về  môi trư ờng xung <br /> quanh của trẻ . Với chính bản thân mình tôi tận dụng những nguyên vật liệu  <br /> có sẵn  ở  địa phương như: Chai nhựa, hộp sữa các loại, vải vụn làm rối, <br /> cọng rơm khô làm mái nhà, sưu tầm lá khô với nhiều màu sắc, hoa ép khô, <br /> vỏ  cây khô. Tận dụng các hình  ảnh  ở  đốc lịch, bìa, hoạ  báo, ảnh cũ ... Vừa <br /> trang trí lớp vừa làm đồ  dùng, đồ  chơi trong các hoạt động khám phá khoa <br /> học. Sưu tầm các loại hạt, các loại vỏ  trai  ốc, hến sò ... để  bổ  sung giá đồ <br /> chơi của trẻ.<br /> Bên cạnh đó, tôi sưu tầm những bài thơ  về  môi trường xung quanh, <br /> sau đó dùng hình ảnh minh hoạ và có chữ viết đi cùng. Vừa giúp trẻ củng cố <br /> hình  ảnh, vừa để  trẻ  rèn luyện ngôn ngữ. Từ  đó tư  duy của trẻ  cũng phát <br /> triển.<br /> Với những đồ  dùng, đồ  chơi được phát và tự  làm khi tôi đưa vào sử <br /> dụng trong giờ  hoạt động khám phá khoa học, tôi thấy trẻ  rất hào hứng, <br /> <br /> 13<br /> hứng thú học, trẻ hiểu biết nhiều, quan sát rất tốt, tìm rất nhanh các vật mẫu  <br /> cô đưa ra, so sánh và phân loại cũng rất rõ ràng, rành mạch, ngôn ngữ  rất  <br /> phát triển, trẻ thuộc rất nhiều thơ ca dao, tục ngữ, đặc biệt là các câu đố về <br /> các con vật, các cây hoa, các loại quả ...  Tư duy của trẻ cũng nhanh và chính <br /> xác hơn .<br /> 3.2.3 Luôn tạo sự hứng thú cho trẻ trong suốt quá trình trẻ  tham gia vào  <br /> hoạt động<br /> Hứng thú của trẻ thường không bền vững, không ổn định. Trẻ dễ dàng <br /> di chuyển hứng thú của mình từ đối tượng này sang đối tượng khác. Trẻ rất <br /> thích cái mới lạ, hấp dẫn, sinh động. Còn những cái quen thuộc lặp đi lặp lại  <br /> nhiều lần gây cho trẻ sự nhàm chán. Nhất là đối với trẻ 5 ­ 6 tuổi, thời gian  <br /> chú ý của trẻ nhiều hơn những lứa tuổi dưới nhưng yêu cầu về  sự hứng thú <br /> lại cao hơn rất nhiều. Vì nhận thức của trẻ 5­ 6 tuổi cao hơn, rộng hơn, khả <br /> năng tư duy sâu hơn nên nếu những việc cô nói, những điều cô làm không có  <br /> lực chú ý đối với trẻ, không khiển trẻ phải tò mò, phải suy nghĩ, phỏng đoán <br /> thì trẻ rất nhanh mất tập trung hoặc nhìn xuống dưới, hoặc nói chuyện với <br /> bạn hay ngồi thẫn thờ  nhìn ra ngoài…Do đó, việc luôn tạo được sự  chú ý <br /> của trẻ  trong suốt quá trình trẻ  tham gia hoạt động là điều vô cùng quan <br /> trọng, có  ảnh hưởng trực tiếp đến mục đích, kỹ  năng mà cô đặt ra cho trẻ <br /> qua giờ  học khám phá đó. Cho nên trong quá trình dạy trẻ  cô phải lựa chọn <br /> những hình thức sao cho sinh động, hấp dẫn, sáng tạo và luôn có sự thay đổi <br /> để lôi cuốn sự chú ý của trẻ. Đặc biệt là trong phần giới thiệu bài. Vì đây là  <br /> phần để gây hứng thú cho trẻ nhiều nhất trong giờ học.<br /> Khi cho trẻ khám phá các đối tượng cô không nên đưa luôn ra ngay đối <br /> tượng đó vì nó sẽ  mang tính chất khô cứng, dập khuôn máy móc, không tạo  <br /> được sự  hấp dẫn cho trẻ  mà cô cần đưa ra những tình huống có vấn đề, <br /> những hình thức sinh động, sáng tạo để lôi cuốn sự tập trung chú ý, khơi dậy <br /> tính tò mò, khám phá của trẻ. Phần giới thiệu bài cô có thể  đưa ra những  <br /> <br /> 14<br /> hình thức như cho trẻ chơi 1 trò chơi nhỏ, cho trẻ tham dự sinh nhật…. hoặc  <br /> cô kể  một câu chuyện ngắn, hấp dẫn tạo ra tình huống có vấn đề  để  lôi  <br /> cuốn trẻ, thu hút sự  chú ý của trẻ. Việc lựa chọn những hình thức để  đưa <br /> vào trong phần giới thiệu bài phải phù hợp với nội dung dạy sao cho sinh  <br /> động, hấp dẫn với trẻ. Những hình thức giới thiệu bài phải luôn thay đổi <br /> trong các giờ học để trẻ không bị nhàm chán.<br /> Ví dụ  phần giới thiệu bài của hoạt động “Tìm hiểu một số  loại rau,  <br /> củ”<br /> Cô có thể tổ chức cho trẻ chơi 1 trò chơi “đi siêu thị” cô chia lớp thành <br /> từng nhóm và cho trẻ cùng nhau đi đến siêu thị (mô hình cô đã chuẩn bị) để <br /> chọn những thực phẩm mà nhóm mình thích rồi mang về. Trẻ sẽ  cảm thấy <br /> rất thích khi được thi đua như vậy, hăng hái muốn kể về những cây rau, cây <br /> củ mà trẻ mang về và mong muốn cùng cô và các bạn khám phá tìm hiểu về <br /> những loại rau, củ đó.<br /> Không chỉ phần giới thiệu bài phải lựa chọn những hình thức sinh động <br /> sáng tạo và thay đổi thường xuyên mà trong các phần của hoạt động cũng <br /> phải lựa chọn những hình thức sinh động và không được lặp đi lặp lại nhiều  <br /> lần. Đối với phần cung cấp kiến thức cho trẻ, thông qua việc cho trẻ tri giác <br /> đối tượng cô cũng cần tạo ra sự  mới lạ, hấp dẫn đối với trẻ. Khi đưa đối  <br /> tượng ra cô không cần đưa ra ngay để  cho trẻ quan sát mà cô cần kích thích <br /> sự tò mò của trẻ bằng cách:  cô có thể dùng câu đố để trẻ đoán, có đối tượng <br /> cô có thể  đọc 1 đoạn thơ, hát một đoạn bài hát nói về  đối tượng. Có đối <br /> tượng cô cho vào túi, vào hộp và giới thiệu đó là món quà tặng lớp để  trẻ <br /> đoán… Bên cạnh đó cô cần sử dụng giọng nói truyền cảm, mạch lạc, có độ <br /> nhấn sẽ hứng thú hơn so với việc cô cứ nói đều đều và kiến thức mà trẻ ghi <br /> nhớ được qua mỗi lần cô nói chậm mà nhấn mạnh ấy sẽ sâu hơn, rõ hơn.<br /> Với những hình thức thay đổi trong cùng 1 hoạt động sẽ  tạo cho trẻ <br /> cảm giác mới lạ, trẻ  sẽ  thích thú và tập trung chú ý vào việc quan sát đối <br /> <br /> 15<br /> tượng, mong muốn được tìm hiểu đối tượng. Trẻ sẽ dùng tất cả những khả <br /> năng của mình để phân tích, tìm hiểu đối tượng. Từ đó phát triển ở trẻ khả <br /> năng quan sát, so sánh, phân loại, phóng đoán, suy luận, kết luận.<br /> Mặt khác để trẻ khắc sâu và củng cố lại kiến thức vừa tiếp nhận được  <br /> bằng việc tổ chức các trò chơi thì cô cũng nên sáng tạo, tổ chức trò chơi ấy  <br /> thật sinh động, vui vẻ  để trẻ không bị nhàm chán, mất hứng thú và mệt mỏi <br /> sau quá trình tập trung chú ý cao độ vào việc quan sát đối tượng.<br /> 3.2.4  Ứng dụng công nghệ  thông tin vào các hoạt động khám phá khoa  <br /> học<br /> Trong thời đại công nghệ  thông tin hiện nay, sự  phát triển của hệ <br /> thống mạng cùng với những tiện ích,  ứng dụng phong phú đã tạo nên một  <br /> cuộc cách mạng trong mọi người, mọi ngành và đặc biệt là giáo dục. Chính <br /> vì vậy ngay từ cấp học mầm non trẻ đã được làm quen với công nghệ thông <br /> tin như  một phần của hoạt động giáo dục không thể  thiếu(chuyên đề  công  <br /> nghệ  thông tin). Không chỉ  với người lớn mà đối với trẻ  em mầm non thì <br /> công nghệ  thông tin luôn mang lại nhiều điều kì thú và hữu ích trong việc  <br /> tiếp thu kinh nghiệm sống.<br /> Hơn nữa trong việc giáo dục, truyền đạt kiết thức cho trẻ  không phải  <br /> sự vật hiện tượng nào cũng có sẵn để trẻ được trực tiếp tri giác, nhất là với <br /> hoạt động khám phá khoa học như tìm hiểu động vật sống dưới biển, quan <br /> sát máy bay, các hiện tượng tự  nhiên…hay chúng ta không thể  có thời gian  <br /> để chứng kiến những hiện tượng trong tự nhiên xảy ra như tìm hiểu về cách <br /> sinh sản của một số loại vật nuôi, quá trình phát triển của cây…chính vì vậy <br /> để  trẻ  được tìm hiểu thế  giới xung quanh một cách bao quát nhất thì  ứng <br /> dụng công nghệ thông tin vào tiết học là một việc cần thiết.<br /> Được  ưu thế  là một giáo viên trẻ  và có khả  năng sử  dụng công nghệ <br /> thông tin khá thành thạo tôi rất quan tâm và thường xuyên sử  dụng công <br /> nghệ  thông tin như  các bài powerpoint, Elearning vào các hoạt động. Tôi <br /> <br /> 16<br /> nhận thấy khi sử  dụng công nghệ  thông tin vào các hoạt động   khám phá  <br /> khoa học trẻ tỏ ra rất hào hứng, thích thú và cũng giúp trẻ nhận biết sự vật­  <br /> hiện tượng một cách rõ ràng hơn.<br /> Ví dụ 1: Hoạt động “Mưa có từ đâu?”<br />         Tôi sử dụng bài powerpoint trình chiếu các quá trình tạo thành mưa (ánh  <br /> nắng chiếu xuống mặt nước – Nước bốc hơi­ Tạo thành mây ­ Gió thổi mây <br /> thành đám rồi rơi xuống thành mưa)<br />        Sau khi tìm hiểu xong về quá trình tạo thành mưa tôi cho trẻ xem phim  <br /> hoạt hình “Đám mây đen xấu xí” vừa là phim vừa đáp ứng việc củng cố kiến <br /> thức về quá trình tạo thành mưa cho trẻ.<br /> Thông qua việc trình chiếu và xem phim hoạt hình trẻ  vừa như  được <br /> giải trí và cũng là khi lượng kiến thức cần cung cấp cho trẻ đảm bảo trọn <br /> vẹn với hình thức này.<br /> Việc triển khai chuyên đề  công nghệ  thông tin trong trường mầm non  <br /> nơi tôi công tác được Ban giám hiệu và giáo viên rất quan tâm,  đặc biệt là <br /> đối với trẻ  5­6 tuổi.  Các trò chơi thông minh trong “Vui học kidsmart” luôn <br /> làm trẻ  tò mò và hứng thú. Biết được điều đó tôi thường xuyên tìm hiểu  <br /> những trò chơi thông minh có liên quan tới chủ đề mà trẻ đang học vừa giúp <br /> trẻ  thỏa mãn tính tò mò cũng như  củng cố, mở  rộng hiểu biết về  thế  giới  <br /> xung quanh với trẻ hơn.<br /> Ví dụ 2: Trò chơi “Tìm lá cho hoa” chủ đề Thế giới thực vật.<br /> Cách chơi: Trên màn hình xuất hiện những hình ảnh về 1 số cành hoa bất kì <br /> sau đó biến mất chỉ xuất hiện hoa và lá riêng rẽ  nhiệm vụ  của trẻ di chuột  <br /> sắp xếp hoa và lá lại thành một bông hoa có cành lá chính xác.<br /> Khi trẻ đã chơi thành thạo tôi nâng cao trí nhớ cũng như sự nhanh nhẹn <br /> của trẻ bằng cách chỉnh thời gian xuất hiện hoa ban đầu nhanh hơn hoặc cao  <br /> hơn nữa là không có sự xuất hiện của cành hoa ban đầu mà đòi hỏi trẻ phải  <br /> <br /> <br /> <br /> 17<br /> có trí nhớ, kĩ năng từ những lần chơi trước tự xếp lá cho hoa đúng theo yêu  <br /> cầu.<br />       Qua công nghệ  thông tin từ một trò chơi tôi đã giúp trẻ  có thêm kĩ năng <br /> sử  dụng máy tính, đồng thời giúp trẻ  củng cố, ghi nhớ  bài học hơn và trẻ <br /> thích thú hơn khi được tham gia vào hoạt dộng khám phá khoa học.<br /> 3.3   Tổ  chức cho trẻ  tham gia các hoạt động trải nghiệm qua các thí  <br /> nghiệm khoa học<br /> Ngày nay khoa học kỹ thuật đã có những bước tiến quan trọng vì vậy  <br /> trẻ mầm non cũng cần trang bị cho mình những kiến thức bao quát và chính <br /> xác về các lĩnh vực của tự nhiên  và con người rất là cần thiết. Không phải <br /> thí nghiệm nào cũng là 1 phát minh, tuy nhiên  không có phát minh nào không <br /> là không có thí nghiệm . Những thí nghiệm nhỏ, đơn giản, dễ  tiến hành <br /> nhưng lại hiệu quả và mang đến cho trẻ những hiểu biết về thế giới xung  <br /> quanh, từng bước trẻ  sẽ  có điều kiện để  suy nghĩ, khám phá những bí  ẩn  <br /> của cuộc sống. <br /> Dưới đây là 1 số thí nghiệm tôi đã tiến hành để trẻ được trải nghiệm:<br /> * Giờ  khám khoa học về  đồ  vật và chất liệu( Chủ  đề  gia đình thân yêu  <br /> của bé)<br /> Để giúp trẻ khám phá đặc điểm , công dụng và cách sử dụng, mối liên  <br /> hệ đơn giản giữa đặc điểm cấu tạo với cách sử dụng của đồ dùng, đồ  chơi <br /> quen thuộc; một vài đặc điểm của các chất liệu gỗ, nhựa, kim loại, vải, ni <br /> lông…. Tôi thường xuyên trò chuyện với trẻ  về  tác dụng của các đồ  dùng  <br /> trong sinh hoạt hàng ngày, cho trẻ miêu tả chất liệu của các đồ  vật bằng từ <br /> chính xác. So sánh và phân loại đồ dùng, đồ chơi ở các góc:<br />  Ví dụ: giờ  hoạt động góc cho trẻ  so sánh, phân loại các đồ  dùng gia  <br /> đình, đồ chơi bằng kim loại, bằng gỗ, bằng nhựa. Trẻ so sánh, phân loại các <br /> đồ dùng theo tác dụng ở góc thiên nhiên(để xới đất, tưới nước, tỉa cành….)<br /> <br /> <br /> 18<br />  Trong giờ  hoạt động khám phá đồ  dùng gia đình tôi tổ  chức cho trẻ <br /> được thử nghiệm chơi với nam châm để trẻ chủ động khám phá nhiều điều <br /> mói lạ và gợi hứng thú cho trẻ.<br /> Ví dụ:  Hoạt động: Chơi với nam châm<br />  Nam châm hút gì?<br /> Mục đích:<br /> ­ Cho trẻ biết nam châm có thể hút các vật làm từ sắt, còn những vật không  <br /> làm bằng chất sắt thì nam châm không hút.<br /> ­  Phát triển khả năng quan sát, khả năng phán đoán.<br /> Đối tượng:<br />    Trẻ mẫu giáo lớn. <br /> Chuẩn bị:<br />           Một số nam châm, 01 cái đinh, 01 cái kéo, 01 cái thước nhựa, 01 thìa  <br /> nhôm, 01 cốc inox, 1 bát nhựa, 1quả bóng. <br /> Cách tiến hành:<br /> ­ Cho trẻ quan sát những đồ dùng đã chuẩn bị và gọi tên chúng. <br /> ­ Mời 6 – 7 trẻ lên lấy 1 trong số những vật mà cô chuẩn bị hỏi trẻ:<br />    + Vật đó có tên là gì? làm bằng gì?<br />    + Cho trẻ  đưa vật đó lại gần cục nam châm và trả  lời xem chúng có  <br /> hút nhau không và vì sao? <br /> ­ Lần lượt cô cho các trẻ được thí nghiệm với các vật xung quanh lớp và đưa  <br /> ra nhận xét, nam châm hút được những vật làm bằng gì? <br />  Giải thích và kết luận<br />           Nam châm chỉ hút được các vật làm bằng sắt ngoài ra không hút được <br /> các vật làm từ các chất khác.<br /> * Giờ  khám khoa học về  thực vật ( Chủ  đề  thế  giới thực vật, tết, mùa  <br /> xuân)<br /> <br /> 19<br />  Để khơi dậy ở trẻ tính tò mò tự nhiên và tạo cơ hội cho trẻ khám phá <br /> về đặc điểm nổi bật và ích lợi của cây cối, điều kiện sống của cây và một <br /> vài mối liên hệ đơn giản giữa cây cối với môi trường sống, cách chăm sóc và <br /> bảo vệ chúng. Đồng thời trau dồi óc quan sát, so sánh, nhận xét và phán đoán <br /> của trẻ, hình thành ở  trẻ  tình cảm , thái độ  đúng đắn đối với cỏ  cây, hoa lá  <br /> tôi thường xuyên cho trẻ quan sát các loại cây, gọi tên, so sánh, nhận xét và <br /> thảo luận  ở  mọi lúc mọi nơi. Cho trẻ  quan sát, theo dõi sự  lớn lên của <br /> cây( nảy mầm, ra lá, và lớn lên). Cho trẻ làm các thử nghiệm. <br /> Ví dụ: Hoạt động 1: Trong hạt có gì?<br />  Mục đích:<br />         Giúp trẻ hiểu rằng hạt có thể nảy mầm thành cây nếu biết cách gieo và <br /> chăm sóc đúng cách. Ngoài ra trẻ  biết thêm về  đặc điểm bên ngoài và bên  <br /> trong của hạt. <br />  Đối tượng:<br />          Trẻ mẫu giáo lớn.<br />  Chuẩn bị:<br />          Một số loại hạt: hạt đậu đen, hạt đậu tương, hạt lạc,  <br /> hạt ngô, hạt rau muống,…<br />  Cách tiến hành:<br /> ­ Ngâm hạt vào nước ấm qua đêm <br /> ­ Cho trẻ đoán xem bên trong hạt có gì?<br /> ­ Cho trẻ tự làm thực nghiệm bóc vỏ hạt và tách làm đôi, cho trẻ quan sát và <br /> nhận xét kết quả.<br />  Giải thích và kết luận:<br /> Trong hạt có cây con tí xíu, cây con tí xíu đó chính là mầm cây, nếu  <br /> gieo xuống đất nó sẽ mọc thành cây.<br /> Hoạt động 2: Gieo hạt<br />  Mục đích<br /> 20<br />   ­ Trẻ biết được cây cũng cần thức ăn và nước mới sinh trưởng được.<br />  ­ Trau dồi óc quan sát, khả năng phán đoán, suy luận và chú ý.<br />  Đối tượng:<br />          Trẻ mẫu giáo lớn.<br /> Chuẩn bị:<br />           Một vài hạt đậu tương, đậu đen…2 Khay nhỏ, một ít đất .<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Cách tiến hành:<br /> ­ Ngâm hạt vào trong nước ấm từ 1 đến 2 tiếng sau đó lấy ra đặt hạt vào <br /> khay có sẵn đất. Hàng ngày hãy cho trẻ tưới nước vào một khay để lại một  <br /> khay không tưới và quan sát sau 3 đến 4 ngày sau cây trong khay được tưới <br /> nước hàng ngày sẽ nảy mầm và lớn dần còn khay không tưới sẽ không nảy  <br /> mầm. Lúc này hãy cho trẻ  giải thích hiện tượng nảy mầm và không nảy  <br /> mầm trên .<br /> ­ Với trẻ  mẫu giáo lớn hãy cho trẻ  tự  làm và nêu kết quả  thực nghiệm <br /> của bản thân<br /> Cô hỏi trẻ: + Các hạt giống có mọc lên cùng một lúc không?<br />                  + Điều gì xảy ra với khay không có nước?<br />                  + Khay được tưới nước thì như thế nào?<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 21<br />  (Hình ảnh bé gieo hạt)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> (Hình ảnh bé quan sát sự nảy mầm ở 2 khay)<br /> (khay bên trái là khay không có nước, khay bên phải là khay được tưới nước)<br /> Giải thích và kết luận:<br />          Cây nảy mầm được nhờ có thức ăn trong hạt và nước uống trong đất  <br /> và ngược lại.<br /> Hoạt động 3: Sự phát triển của cây và hạt:<br /> 22<br /> . Mục đích:<br />         Trẻ biết được quá trình phát triển của cây, đồng thời tạo hứng thú cho  <br /> trẻ trong việc gieo trồng, theo dõi, chăm sóc sự phát triển của cây. <br />  Đối tượng:  <br />         Trẻ mẫu giáo lớn.<br />   Chuẩn bị:<br />         Hạt đậu tương, khay chứa một ít đất, dụng cụ làm đất.<br /> Cách tiến hành:<br /> ­ Tiến hành thực nghiệm như trong phần gieo hạt. <br /> ­ Cô và trẻ  cùng bưng lấy hạt đã nảy mầm vào khay đất và đặt nơi có ánh  <br /> sáng. Hàng ngày hãy đến theo dõi, tưới nước và ghi lại sự phát triển của cây<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> (Hình ảnh bé chăm sóc cây)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 23<br />  (Hình ảnh bé quan sát sự phát triển của cây)<br /> Giải thích và kết luận:<br />        Cô hãy để trẻ tự khái quát lại 5 quá trình phát triển của cây và nhận định  <br /> lại kết quả.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 24<br />  Quá trình phát triển của cây từ hạt<br /> <br /> Hoạt động 4:. Cây cần gì để lớn lên và phát triển?<br />  Mục đích:<br /> ­ Trẻ biết được đặc điểm của cây, điều kiện sống của cây.<br /> ­ Giáo dục trẻ biết chăm sóc và bảo vệ cây xanh.<br /> Đối tượng:<br /> Trẻ mẫu giáo nhỡ và mẫu giáo lớn.<br /> Chuẩn bị:<br />        05 cây đậu đen; 05 chậu cây cảnh; 01 túi nilon, một hộp bìa to.<br />  Cách tiến hành:<br /> ­ Cho trẻ quan sát, nhận xét các bộ phận của cây và đoán xem cây cần gì  <br /> để sống và lớn lên.<br /> ­ Cho trẻ quan sát cách cô làm lần lượt thực nghiệm: <br />    + Cây 1: cho cây vào trong hộp kín<br />    + Cây 2: dùng túi nilon bọc kín phần thân và lá cây <br />    + Cây 3: cho cây vào trong khay không có đất<br />    + Cây 4: Không tưới nước cho cây hằng ngày <br />    + Cây 5: Chăm sóc cho cây phát triển bình thường.<br /> ­ Cô cho trẻ đoán xem điều gì sẽ xảy ra.<br /> ­ Hằng ngày hãy nhắc trẻ thăm cây 1, 2, 3, 5 đều đặn và ghi nhận bằng <br /> hình ảnh. Sau 1 tuần hãy cho trẻ nêu nhận xét, giải thích và so sánh giữa các <br /> cây.<br /> Giải thích và kết luận:<br />   Cây sống và phát triển được là nhờ  có nước, ánh sáng, không khí, và <br /> đất nếu thiếu 1 trong 4 yếu tố cây sẽ héo, vàng lá và chết.<br /> Hoạt động 5. Cỏ có cần ánh sáng để sống?<br />  Mục đích:<br /> <br /> 25<br />  ­ Cho trẻ biết bất cứ loài thực vật nào kể cả cỏ cũng cần ánh sáng mặt  <br /> trời để sống.<br />  ­ Trau dồi óc quan sát, khả năng phán đoán, suy luận và chú ý.<br /> Đối tượng:<br />         Trẻ mẫu giáo lớn.<br /> Chuẩn bị:<br />         Chọn lấy một đám cỏ xanh trong vườn trường, 1 chậu đất.<br />  Cách tiến hành:<br /> ­  Cho trẻ quan sát đám cỏ xanh và nêu nhận xét sau đó lấy chậu nhỏ úp <br /> lên đám cỏ.<br />  ­ Cho trẻ đoán sau vài ngày đám cỏ bị chậu úp lên như thế nào?<br /> ­ Sau vài ngày hãy cùng trẻ  ra chỗ  đám cỏ, lật chậu lên và lại cho trẻ <br /> nêu nhận xét, giải thích hiện tượng.<br />  Giải thích và kết luận:<br />           Cỏ cũng cần có ánh sáng để sống, khi không đủ ánh sáng lá cỏ bị vàng  <br /> và úa đi.<br /> * Giờ khám khoa học về động vật  ( Chủ đề: Bé yêu loài vật nào)<br /> Để khơi đậy ở trẻ tính tò mò tự nhiên và tạo cơ hội cho trẻ khám phá <br /> về đặc điểm nổi bật và ích lợi của các con vật quen thuộc, một vài mối liên <br /> hệ   đơn  giản giữa  con vật  với môi trường  sống, cách  chăm sóc,  bảo vệ <br /> chúng, đồng thời trau rồi óc quan sát, so sánh nhận xét và phán đoán của trẻ,  <br /> hình thành tình cảm, thái độ đúng đắn đối với các con vật tôi đã sử dụng vật <br /> thật và hệ thống câu hỏi để đưa vào hoạt động cụ thể như:<br /> Hoạt động 1: Quan sát, so sánh một số loại cá.<br /> Mục đích: Trau rồi óc quan sát, khả năng so sánh, <br /> suy luận và ngôn ngữ.        <br /> Chuẩn bị:  Bể cá với vài loài cá khác nhau           <br /> <br /> <br /> 26<br /> ­  Trẻ  có thể  quan sát nhiều điều về  cá <br /> <br /> trong bể <br /> ­  Trẻ  có thể  quan sát nhiều điều về  cá <br /> trong bể<br /> ­ Cho trẻ  quan sát từng con cá và nhận <br /> xét về  màu sắc, hình dạng, gọi tên. Cô <br /> đưa ra các câu hỏi gợi mở: Đây là con <br /> gì? Nó đang làm gì?<br /> (   Bơi,   lặn,   đớp   mồi,   ngoi   lên   mặt <br /> nước…) <br /> Nó có màu gì? Nó bơi bằng bộ phận nào? <br /> Trên mình nó có cái gì?<br /> ­   Cho   trẻ   quan   sát   những   điểm   giống <br /> nhau <br /> (đều có đầu,mình, vây, đuôi…, đều sống <br /> ở dưới nước, đều biết bơi và đớp mồi …) <br /> và khác nhau (  về  màu sắc, hình dạng, <br /> kích thước…) của một số loại cá.<br /> ­  Cho trẻ  kể  tên những loại cá trẻ  biết <br /> và nêu những câu hỏi về cá.<br /> Giải thích và kết luận:<br /> Cá sống được là nhờ có nước và ôxy.<br /> Hoạt động 2: Côn trùng<br /> Mục đích: Trau rồi kĩ năng quan sát <br /> Chuẩn bị:<br /> ­ Lọ nhưa nhỏ<br /> ­ Một số  côn trùng đã chết (dán, kiến, ruồi, nhện, muỗi…) để  trong mỗi  <br /> lọ.<br /> ­ Nhiều mảnh giấy trắng<br /> ­ Kính lúp<br /> 27<br /> ­ Tranh về các loại côn trùng<br /> ­ Bút màu<br /> Tiến hành:<br /> ­ Cô trưng bày các lọ  côn trùng cho trẻ  quan sát. Trên nhãn mỗi lọ  có tên  <br /> của từng loại côn trùng.<br /> ­ Cho trẻ dùng kính lúp nhìn vào lọ <br /> ­ Khuyến khích trẻ tìm những thứ cụ thể liên quan đến mỗi mẫu vật như: <br /> kích thước, màu sắc cơ thể, số lượng chân, vị trí mắt…<br /> ­ Cho trẻ tìm tranh phù hợp với từng loại côn trùng dán học để cạnh lọ<br /> ­ Cho trẻ sử dụng những miếng giấy nhỏ để vẽ côn trùng sau đó giáo viên  <br /> viết tên của trẻ  phía dưới và đặt tất cả  các trang giấy của trẻ  với nhau <br /> để tạo thành một cuốn sách khoa học của cá nhân trẻ.<br /> * Khám phá khoa học về một số hiện tượng tự nhiên.<br /> Để tạo cơ hội cho trẻ khám phá các hiện tượng thời tiết thay đổi theo  <br /> mùa ( sự  thay đổi trong sinh hoạt   của con người và cây cối, con vật theo  <br /> mùa; sự khác nhau giữa ngày và đêm; mặt trời và mặt trăng…) . Tôi thường <br /> xuyên tạo điều kiện cho trẻ  quan sát, nhận xét , thảo luận các hiện tượng  <br /> thời tiết: nắng , mưa, nóng, lạnh, gió…ở mọi lúc mọi nơi, thảo luận sự khác  <br /> nhau giữa các mùa, quan sát, thảo luận dự đoán về  ảnh hưởng của thời tiết <br /> và mùa đến sinh hoạt của con người, thường xuyên cho trẻ  sưu tầm tranh  <br /> ảnh để làm sách tranh về các mùa trong năm….<br /> Ví dụ:  ở  giờ  hoạt động ngoài trời tôi tổ  chức cho trẻ  quan sát “ Bầu  <br /> trời ban ngày”<br /> Tôi chọn ngày đẹp trời, gió nhẹ cho trẻ ra sân quan sát bầu trời, nhìn các <br /> đám mây thay đổi, cho trẻ mô tả về những đám mây và nhận ra sự khác nhau  <br /> của các kiểu mây về màu sắc và hình dạng, số lượng của các đám mây, cho <br /> trẻ nói lên được sự khác nhau giữa những đám mây khi trời nắng và khi sắp  <br /> mưa. Cô đặt câu hỏi gợi mở để trẻ thảo luận thời tiết lúc đó như thế nào và <br /> <br /> 28<br /> dự đoán thời tiết trong ngày sẽ mưa hay nắng. Qua hoạt động này nhằm phát  <br /> triển khả năng quan sát, khả năng dự đoán và ngôn ngữ của trẻ.<br /> Để tạo cơ hội cho trẻ khám phá các nguồn nước và ánh sáng trong sinh  <br /> hoạt hằng ngày ; đặc điểm và ích lợi của nước, ánh sáng, cát. Sự  cần thiết <br /> của nước, ánh sáng , không khí với cuộc sống con người; cây cối và con vật;  <br /> nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước tôi đã tận dụng các điều kiện hằng  <br /> ngày để tổ chức cho trẻ được tham gia vào các hoạt động và làm thí nghiệm <br /> Hoạt động 1. Bóng cây thay đổi:<br /> Mục đích:<br />        Cho trẻ biết vào mỗi thời điểm khác nhau trong một ngày: sáng, trưa, tối  <br /> thì các vật trên mặt đất