SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1, trường Mầm non Ea Na

ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN KRÔNG ANA<br /> PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TÊN SÁNG KIẾN:<br /> MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ MẠCH LẠC<br /> CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI LỚP LÁ 3 TRƯỜNG MẦM NON EANA<br /> THÔNG QUA BỘ MÔN LÀM QUEN VĂN HỌC <br /> THỂ LOẠI TRUYỆN KỂ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Lĩnh vực : Chuyên môn<br /> Họ và tên tác giả : Đặng Thị Hải Yến<br /> Đơn vị : Trường MN Ea Na<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1<br />  MỤC LỤC<br />  * Phần thứ nhất: Mở đầu...........................................................................3<br /> I. Đặt vấn đề:...........................................................................................3<br /> II. Mục đích nghiên cứu:..........................................................................5<br /> * Phần thứ hai: Giải quyết vấn đề.........................................................6<br /> I. Cơ sở lí luận của vấn đề.....................................................................6<br /> II. Thực trạng vấn đề...............................................................................8<br /> III. Các giải  pháp đã tiến hành giải quyết vấn đề ................................11<br /> ­ Giải pháp 1..............................................................................................11<br /> ­ Giải pháp 2..............................................................................................12<br /> ­ Giải pháp 3...............................................................................................15<br /> ­ Giải pháp 4..............................................................................................17<br /> ­ Giải pháp 5..............................................................................................19<br /> ­ Giải pháp 6...............................................................................................20<br /> IV. Tính mới của giải pháp......................................................................21<br /> V.  Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm...............................................21<br /> * Phần thứ ba: Kết luận, kiến nghị.........................................................22<br /> I.  Kết luận...............................................................................................22<br /> II. Kiến nghị ............................................................................................24<br /> * Danh mục tài liệu tham khảo................................................................25<br /> *Nhận xét của hội đồng sáng kiến cấp trường......................................26<br /> Nhận xét của hội đồng sáng kiến cấp huyện.........................................27<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2<br />  SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM<br /> Một số biện pháp nâng cao hiệu qu ả giáo dục lấy trẻ làm trung <br /> tâm cho trẻ 5 – 6 tu ổi t ại l ớp Lá 1, trườ ng Mầm non Ea Na . <br /> Phần thứ nhất: Mở đầu<br /> I. Đặt vấn đề.<br /> ­ Lý do lý luận:<br />   Giáo dục mầm non là nấc thang khởi đầu trong hệ thống giáo dục quốc <br /> dân. Giáo dục mầm non thực hiện nhiệm vụ  nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo <br /> dục trẻ  em từ  ba tháng tuổi đến sáu tuổi. Song mỗi trẻ  là một cá thể  riêng <br /> biệt, chúng khác nhau về  mọi mặt như  hoàn cảnh gia đình, văn hóa và tâm <br /> sinh lý. Vậy nên mỗi trẻ  em sẽ  có nhu cầu và hứng thú, cách tiếp thu khác <br /> nhau nhưng chúng đều có thể thành công. Trẻ “Học bằng chơi, chơi mà học” <br /> sẽ  mang lại hiệu quả  cao khi có sự  hỗ  trợ  trẻ  theo hướng mở, dưạ  trên sự <br /> hứng thú và  những gì trẻ  thích  trải nghiệm. [Tại Điều 22, Luật Giáo dục <br /> 2005 của n ước ta xác định; Mục tiêu giáo dục mầm non là giúp trẻ  phát  <br /> triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình thành những yếu tố đầ u  <br /> tiên của nhân cách, chuẩn b ị  cho tr ẻ  vào học lớp 1].   Trẻ  em hôm nay là <br /> thế  giới của ngày mai chính vì vậy mà tại [Đại hội Đả ng khóa IX đã chỉ <br /> rõ: Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, phát triển giáo dục đào tạo  <br /> là một trong nh ững động lực quan trọng thúc đẩy sự  nghiệp hóa ­ hiện đạ i  <br /> hóa đất nướ c, là điều kiện phát huy nguồn nhân lực con ngườ i]. [T ại ngh ị <br /> quyết TW2 Ban ch ấp hành TW khóa VIII đã chỉ  rõ nhiệm vụ  quan tr ọng <br /> của ngành giáo dục và đào tạo là: Đổi mới mạnh mẽ  phươ ng pháp giáo <br /> dục và đào tạo, khắc phục lối truy ền th ụ m ột chi ều, rèn luyện thành nếp  <br /> tư  duy sáng tạo của ngườ i học. Từng b ướ c áp dụ ng các phươ ng pháp giáo  <br /> dục tiến tiến và phươ ng tiện hi ện đại vào quá trình dạy học]. <br />   Theo ý kiến các chuyên gia tại [Module mầm non 1d thì các nhà giáo <br /> dục đều phải thừa nhận một điều rằng; Cách tiếp cận tốt nhất để  giáo dục <br /> trẻ đó là lấy trẻ làm trung tâm và ứng dụng các phương pháp dạy học tích cực  <br /> nhằm thúc đẩy sự  phát triển, tính chủ  động, khả  năng tư  duy phản biện và <br /> giải quyết vấn  đề  của trẻ].  Thế   hệ   trẻ   sẽ   tr ưở ng   thành   và   khẳng   định <br /> đượ c bản thân là những chủ  nhân tươ ng lai của đấ t nướ c nếu ngay bây <br /> giờ, những ng ười giáo dục biết tiếp cận và áp dụ ng đượ c phươ ng pháp <br /> dạy học tích cực, khơi dậy và phát triển những tiềm năng ngay từ  những  <br /> thời kỳ đầu của trẻ bằng cách giáo dục trẻ theo hướ ng “L ấy tr ẻ làm trung <br /> tâm”.<br /> ­ Lý do thực tiễn:<br />   Để đạt được hiệu quả cao trong [Kế hoạch giáo dục số 15/KH­SGDĐT <br /> ngày 23 tháng 02 năm 2017 của Sở  Giáo dục và Đào tạo về  việc kế  hoạch  <br /> <br /> 3<br /> triển khai chuyên đề  “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai <br /> đoạn 2016 – 2020]. Không ai khác là đội ngũ giáo viên đây chính là nhân tố <br /> quyết định chất lượng giáo dục. [Nhiệm vụ năm học 2018 – 2019 của ngành <br /> học mầm non là tiếp tục thực hiện nền giáo dục có chất lượng trong chương  <br /> trình giáo dục mầm non mới, tổ  chức tốt các hoạt động cho trẻ  theo hướng  <br /> lấy trẻ làm trung tâm]. <br />   Muốn nâng cao chất lượng giáo dục thì trước hết phải nâng cao chất  <br /> lượng đội ngũ giáo viên giỏi về  chuyên môn, vững vàng về  nghiệp vụ, có <br /> phẩm chất đạo đức tốt, có tác phong, kỹ năng nghiệp vụ sư phạm chuyên sâu, <br /> không những thế  cần nhiệt tình yêu nghề  mến trẻ  gần gũi trẻ  mới có thể <br /> hiểu được đặc điểm tâm sinh lý của từng độ tuổi, tính cách, nhu cầu hứng thú <br /> cách thực hiện của mỗi cá thể  trẻ. Bởi “Mỗi đứa trẻ  là một con người riêng <br /> biệt”, chúng khác nhau về  thể  chất, tình cảm trí tuệ  và tâm lý, văn hóa, tôn <br /> giáo, hoàn cảnh gia đình. Chính vì vậy mà mỗi trẻ  em có nhu cầu hứng thú, <br /> cách học và cách tiếp thu kiến thức riêng, nhưng   mỗi đứa trẻ  đều có thể <br /> thành công trong mọi lĩnh vực.<br /> Tại   trường   Mầm   non   Ea   Na.   Đội   ngũ   giáo   viên   đã   thực   hiện   được <br /> chương trình giáo dục mầm non mới theo kế  hoạch giáo dục “Lấy trẻ  làm  <br /> trung tâm”. Biết  ứng dụng công nghệ  thông tin và khai thác những thông tin  <br /> trên mạng nhằm áp dụng vào các hoạt động thiết thực một cách hợp lý và  <br /> mang tính giáo dục cao. Biết phối hợp chặt chẽ giữa cha mẹ trẻ nhằm nuôi  <br /> dưỡng chăm sóc giáo dục trẻ.  Song trong cách lựa chọn biện pháp, giải pháp, <br /> hình thức tổ  chức các hoạt động cho trẻ  phát huy được tích cực, hứng thú <br /> trong mọi hoạt động còn lúng túng chưa thiết thực, thực tiễn chưa đạt được <br /> hiệu quả cao so với việc tổ chức các hoạt động theo hướng lấy trẻ làm trung  <br /> tâm. Đa số giáo viên còn dạy trẻ theo hướng một chiều, cô hướng dẫn nhiều, <br /> nói nhiều, trẻ  ít được trao đổi, chưa mạnh dạn thể  hiện nhu cầu của bản  <br /> thân, vì một số giáo viên sợ trẻ không thực hiện được các nhiệm vụ hoặc chỉ <br /> số mà giáo viên đã lựa chọn.<br /> Theo Tiến sĩ Phan Thị  Thu Hi ền: [ Chươ ng trình giáo dục mầm non <br /> tốt là một chươ ng trình lấy trẻ  làm trung tâm. Có nghĩa là nó đượ c xây  <br /> dựng   dựa   trên   hứng   thú,   nhu   cầu,   kinh   nghi ệm   và   khả   năng   của   trẻ.  <br /> Chươ ng trình này sẽ  tạo cơ  hội cho tr ẻ  đượ c phát triển toàn diện, không <br /> chỉ  chú trọng tới sự  phát triển trí tuệ  mà còn nuôi dưỡ ng tâm hồn, phát <br /> triển thể chất và khả năng giao tiếp xã hội của trẻ.] <br /> [Nguyên tắc hoạt động lấy trẻ  làm trung tâm là quá trình; Chăm sóc <br /> giáo dục xuất  phát  từ  nhu cầu, kh ả  năng, hứng thú của trẻ. Trong quá <br /> trình giáo dục trẻ, nhà giáo dục luôn phát huy tính tích cực, tự lập của tr ẻ, <br /> giữ  vai trò là ngườ i hỗ  trợ  “thang đỡ”, “điểm tựa” cho trẻ  trong mọi quá <br /> trình hoạt động.]<br /> <br /> <br /> 4<br />  Là giáo viên đứng lớp giảng d ạy tr ẻ  5 – 6 tu ổi, tôi nhận thấy đầ u <br /> năm học đa số  trẻ  còn nhút nhát, một số  trẻ  chưa mạnh dạn th ể hi ện kh ả <br /> năng thao tác của mình trong các quá trình chơi và học, trẻ  thườ ng chơi  <br /> theo bắt ch ước giáo viên hoặc bạn, chưa thực sự  tr ải nghi ệm, th ể  hi ện  <br /> nhu cầu hứng thú của bản thân, một phần do các học liệu cho tr ẻ sử d ụng  <br /> trong ho ạt động chưa mang tính mở, mặt khác giáo viên chưa thực sự  là <br /> “Thang đỡ” hay “Điểm tựa” cho tr ẻ để  có thể  khơi dậy nhu cầu th ể  hi ện  <br /> hứng thú của trẻ, dẫn đến kết quả giờ học chưa cao. T ừ đó trong suy nghĩ  <br /> của tôi luôn đặt ra những câu hỏi: “Tại sao mỗi cá thể  trẻ  là một cá thể <br /> riêng nhưng lại cùng thao tác chơi, lý do chính khiến trẻ  chưa th ể  hi ện  <br /> đượ c hứng thú, nhu cầu nguyên nhân là do đâu?”, “Làm thế  nào giúp trẻ <br /> khơi dậy và phát huy tiềm năng còn  ẩn trong mỗi tr ẻ?”  Chính vì vậy tôi <br /> tiếp tucj mọi giair pháp, biện pháp cải tiến đề  tài nhaừm nâng cao hiệu  <br /> quả của sáng kiến.<br /> Đối tượ ng nghiên cứu đề tài: <br /> Một số  giải pháp, biện pháp nâng cao hiệu quả  giáo dục lấy trẻ  làm  <br /> trung tâm.<br /> Phạm vi nghiên cứu:<br /> Trẻ 5 – 6 tu ổi t ại l ớp Lá 1, trườ ng Mầm non Ea Na . <br /> Thời gian thực hiện: <br /> Từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 4 năm 2019 năm học 2018 –2019 <br /> II. Mục đích nghiên cứu:<br /> Nghiên cứu và  ứng dụng các giải pháp và biện pháp “Lấy trẻ  làm <br /> trung tâm” giúp giáo viên tìm ra nguyên nhân trẻ  còn nhút nhát, trẻ  không  <br /> tự tin tham gia các hoạt động đặc biệt là hoạt độ ng trải nghiệm.<br />   Áp dụng một số  gi ải pháp biện pháp giúp giáo viên linh hoạt, sáng  <br /> tạo trong vi ệc thi ết k ế  và thực hiện chươ ng trình chăm sóc giáo dục trẻ <br /> mầm non, hi ểu và tôn trọng sự  khác biệt của mỗi cá thể  trẻ  từ  đó có giả i <br /> pháp tác động vào mỗi trẻ  nhằm đạt hiệu quả  cho sự  phát triển toàn diện <br /> phù hợp từng cá nhân trẻ  theo mục tiêu giáo dục “Mục tiêu giáo dục mầm <br /> non là giúp trẻ  phát  triển về  thể  chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình <br /> thành những yếu t ố  đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị  cho tr ẻ  vào họ c lớp  <br /> 1”.Tạo ni ềm tin và cầu nối giữa cha m ẹ tr ẻ và nhà trườ ng mầm non.<br /> Việc lấy trẻ  là trung tâm, nghĩa là luôn coi trẻ  là chủ  thể  tích cực <br /> trong mọi hoạt động, giáo viên luôn sẵn sàng tạo điều kiện, tạo cơ  hội <br /> thuận lợi cho tr ẻ  b ộc lộ  tính tự  lập, tự  quyết đị nh làm những điề u chúng  <br /> muốn, chúng thích và chúng nghĩ là một mục tiêu cơ  bản mang tính định <br /> hướ ng quan tr ọng của giáo dục mầm non. <br /> <br /> <br /> 5<br />  Tính tích cực của tr ẻ trong ho ạt động là điều kiện cho trẻ  chiếm lĩnh  <br /> tri thức, kĩ năng, phát triển năng lực cho m ỗi cá thể  trẻ, từ  đó trẻ  sẽ  có  <br /> thái độ  đúng đắn  trướ c mọi sự  vật , hi ện t ượng c ủa th ế gi ới xung quanh  <br /> trẻ.<br /> Khi xây dựng mục tiêu cụ  thể  cho từng độ  tuổi, từng vùng miền, cần <br /> lựa chọn những nội dung phù hợp với đố i tượ ng trẻ  cụ  thể. Như vậy mới  <br /> có thể  giúp trẻ có cách thức, thái độ  đúng đắn trước các sự  vật hiện tượng, <br /> trẻ  sẽ  thể  hiện được nhu cầu hứng thú của bản thân như  mạnh dạn, tự  tin, <br /> thích trải nghiệm, khám phá, thao tác với đồ vật, đồ  chơi về các sự vật hiện  <br /> tượng.<br /> Tìm hiểu về đặc điểm nhận thức của trẻ mầm non. Trong thực tế vì sao <br /> chất lượng giáo dục mà trẻ lĩnh hội chưa cao? Tại sao chưa phát huy hết khả <br /> năng, tiềm thức của mỗi đứa trẻ?. Trong thực tế trẻ còn học dưới hình thức <br /> cũ, trẻ học còn bị chi phối nhiều của giáo viên, trẻ  chưa được phát huy đúng <br /> hướng lấy trẻ  làm trung tâm, nghĩa là trẻ chưa thể  hiện được hết khả  năng,  <br /> nhu cầu và hứng thú trong các hoạt động học. Phải xây dựng kế hoạch giảng  <br /> dạy và lựa chọn hình thức tổ chức hoạt động nhằm lấy trẻ làm trung tâm thì <br /> mới mang lại hiệu quả, sát với thực tế, phù hợp với tình hình nhận thức của <br /> trẻ trong lớp.<br /> Tổ chức các hoạt động cho trẻ theo hướng lấy trẻ làm trung tâm là một  <br /> vấn đề hết sức quan trọng trong việc thực hiện chương trình giáo dục mầm <br /> non một cách hiệu quả, đảm bảo chất lượng và sự  phát triển toàn diện phù  <br /> hợp với từng cá nhân trẻ, đạt được mục tiêu giáo dục đã đề  ra. Thực hiện <br /> điều trên đã góp phần nâng cao chất lượng tổ  chức các hoạt động cho trẻ <br /> trong nhà trường, nâng cao kết quả dạy học cho giáo viên và phù hợp với trẻ <br /> tuổi mầm non theo yêu cầu phát triển của ngành học Mầm non.<br /> Thực tế  cho thấy việc tổ  chức các hoạt động theo hướng lấy trẻ  làm  <br /> trung tâm đã tạo ra một không gian mở cho trẻ, khuyến khích trẻ phát triển tư <br /> duy và phương pháp giải quyết vấn đề. Nếu trẻ  được tạo nhiều cơ  hội tự <br /> tham gia trải nghiệm khám phá, giải quyết được một số tình huống có vấn đề <br /> thì như vậy trẻ  đã có thể  được phát triển tư  duy sáng tạo, giúp trẻ  có nhiều  <br /> cơ  hội phát triển ngôn ngữ, tình cảm xã hội, phát triển thẩm mỹ, thể  chất,  <br /> phát triển nhận thức. Những lợi ích đó có liên hệ  trực tiếp với phương pháp  <br /> dạy của các giáo viên, đó chính là các biện pháp tổ  chức các hoạt động cho <br /> trẻ theo hướng lấy trẻ làm trung tâm.<br /> Chính vì thế mỗi giáo viên mầm non là phải lựa chọn nội dung, xác định  <br /> mục tiêu và đổi mới trong hình thức tổ  chức hoạt động, nhằm lôi cuốn sự <br /> tham gia tích cực của trẻ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.<br /> Căn cứ  vào đối tượng, mục tiêu nghiên cứu trong đề  tài tôi chọn các <br /> phương pháp sư phạm sau:<br /> <br /> 6<br />  Phương pháp nghiên cứu lý luận: Tôi đã nghiên cứu về các biện pháp lấy  <br /> trẻ  làm trung tâm, bằng cách dựa vào lí luận thực tiễn, qua các tài liệu trong  <br /> chương trình mầm non mới, qua các module mầm non, trang web nhằm phân  <br /> tích tổng hợp tài liệu.<br /> Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Qua quan sát ­ đàm thoại, trực quan  <br /> sinh động, thực hành – luyện tập, điều tra.<br />  Phương pháp thống kê toán học: Điều tra ­ kiểm tra, xử  lí số  liệu đã <br /> thu thập được.<br /> Phần thứ hai: Giải quyết vấn đề<br /> I. Cơ sở lý luận của vấn đề.<br /> Trong lý luận dạy và học có những quan niệm khác nhau về vai trò của <br /> nhà giáo dục và vai trò của trẻ, nhưng quy tụ lại có hai hướng: Hoạt động lấy  <br /> giáo viên làm trung tâm hoặc hoạt động lấy trẻ làm trung tâm, những năm gần  <br /> đây các tài liệu giáo dục và dạy học  ở ngoài nước và trong nước thường nói  <br /> đến việc cần thiết phải chuyển từ dạy học lấy giáo viên làm trung tâm sang <br /> dạy học lấy  trẻ làm trung tâm, đây là một xu hướng tất yếu của nền giáo dục <br /> mà chúng ta cần áp dụng và đổi mới.<br />  Vậy thế nào là nền giáo dục lấy trẻ làm trung tâm?. Là nhà giáo dục lập  <br /> kế hoạch giáo dục luôn căn cứ vào trẻ, nghĩa là căn cứ vào khả năng, nhu cầu  <br /> học tập, kinh nghiệm sống của trẻ  để  xác định mục tiêu và cụ  thể  hóa nội <br /> dung. Tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ vào trung tâm của quá trình giáo dục, có  <br /> nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động như:<br /> Trải nghiệm: Trẻ được học qua thực tế, qua việc làm, qua khám phá tìm  <br /> tòi.<br /> Giao tiếp: Chia sẻ với bạn và học từ mọi người.<br /> Suy ngẫm: Suy nghĩ và vận dụng những điều đã lĩnh hội áp dụng vào <br /> việc giải quyết vấn đề.<br /> Trao đổi: Diễn đạt và chia sẻ  suy nghĩ và nhu cầu khám phá của bản <br /> thân.<br /> Giải quyết vấn đề: Tìm ra hướng giải quyết để đạt được kết quả trong  <br /> quá trình chơi và học.<br /> Giáo viên chỉ  là người tạo cơ  hội, hướng dẫn, gợi mở  giúp trẻ  được  <br /> chiếm lĩnh tri thức.<br /> Vì sao phải xây dựng kế hoạch lấy trẻ làm trung tâm.  Vì con người chỉ <br /> muốn nghe và làm những gì mà bản thân chưa biết, muốn làm những điều mà <br /> khả năng của chính bản thân mình làm được, trẻ em cũng vậy, chúng chỉ tích <br /> cực hoạt động khám phá, tìm tòi, thích học cái chưa được học và chưa biết và <br /> có thể mang lại kết qủa mà khả năng bản thân có thể làm được.<br /> 7<br />  Vậy muốn trẻ học tập tích cực thì giáo viên không nên dạy trẻ những gì <br /> trẻ đã biết mà cần dạy cái mà trẻ cần, điều mà trẻ thích nghe, hoặc giáo viên <br /> cần hỗ  trợ cho trẻ  thực hiện được ý tưởng mà trẻ  phát minh được. Thế  nên <br /> mọi hoạt động phải hướng vào trẻ, nghĩa là lấy trẻ  làm trung tâm của quá <br /> trình giáo dục.<br />   Việc xây dựng kế  hoạch giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm là cần thiết, <br /> giúp giáo viên dự kiến được kế hoạch, chủ động tổ chức các hoạt động một  <br /> cách có hiệu quả vì vậy khi xây dựng kế hoạch giáo dục giáo viên cần căn cứ <br /> vào tình hình nhận thức của trẻ  ở lớp mình phụ trách để xây dựng kế  hoạch  <br /> giáo dục phù hợp với nhu cầu nhận thức của trẻ.<br /> Theo tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền, chuyên gia về giáo dục đầu đời tại Việt  <br /> Nam cho biết [Cách tiếp nhận tốt nhất để giáo dục các phương pháp dạy học  <br /> tích cực nhằm thúc đẩy sự  phát triển tính chủ  động, khả  năng tư  duy phản <br /> biện và giải quyết vấn đề  cho trẻ  là cách tiếp cận tốt, thường thể  hiện tính <br /> tích hợp cao và kết nối việc học với thực tế đời sống của trẻ].<br /> Nhà giáo dục học mầm non Tiến sĩ Nguyễn Thị Hòa đã viết [Muốn tác <br /> động sư  phạm có hiệu quả  thì những tác động phải phù hợp với điều kiện <br /> bên trong của mỗi đứa trẻ. Bởi lẽ mỗi trẻ đều trải qua những giai đoạn phát  <br /> triển theo trình tự  như  nhau nhưng với tốc độ, nhịp độ  và khuynh hướng  <br /> riêng, những trải nghiệm cuộc sống của mỗi trẻ không giống nhau và mỗi trẻ <br /> là một cá thể  riêng biệt, độc đáo. Vậy nên giao nhiệm vụ  cho trẻ  phải khó <br /> hơn một chút so với khả năng thực của trẻ, động viên, hỗ trợ để  trẻ tự  mình <br /> hoàn thành nhiệm vụ  được giao. Không làm thay trẻ,  dành thời gian cho trẻ <br /> suy nghĩ, dẫn dắt trẻ nhận biết, phân tích, phán đoán, suy luận], mới mang lại <br /> hiệu quả cao trong học tập.<br /> Trong lí luận dạy học mầm non, nhà khoa học J.A. Cômenxki đã chỉ ra:<br />   [ Dạy học theo hướng lấy trẻ  làm trung tâm là giúp trẻ  tích lũy kiến  <br /> thức, phát triển năng lực của trẻ và đặc biệt chuẩn bị cho trẻ đến hoạt động <br /> tự lập sau này].<br /> Tại trường Mầm non Ea Na, căn cứ  vào [kế  hoạch nhiệm vụ  năm học  <br /> 2018­2019   của   trường:   Chương   trình   giáo   dục   Mầm   non   theo   Thông   tư <br /> 28/2016/TT­BGDĐT    sửa   đổi bổ  sung    theo  thông tư  17/2009/TT­BGDĐT <br /> ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo].<br /> Hoạt động chủ  đạo của trẻ mầm non là “Chơi bằng học, học mà chơi” <br /> thông qua các hoạt động đa dạng phong phú mà trẻ  lĩnh hội kiến thức trong  <br /> cuộc sống xung quanh trẻ.<br /> Chương trình giáo dục mầm non mới là lấy trẻ  làm trung tâm, tạo điều <br /> kiện cho mỗi đứa trẻ được hoạt động tích cực phù hợp với sự phát triển của  <br /> bản thân trẻ, đáp ứng tối đa nhu cầu và hứng thú của trẻ trong quá trình giáo <br /> dục. Nghĩa là nhà giáo dục luôn coi trọng suy nghĩ, ý tưởng của trẻ, không <br /> 8<br /> nhồi nhét, áp đặt mọi trẻ  đều như  nhau. Tuy nhiên không buông lỏng và thả <br /> nổi trẻ, mà luôn tạo cơ  hội cho trẻ phát triển tính tự  lập và óc sáng tạo của <br /> trẻ. Giáo viên luôn tạo sự đồng cảm, tôn trọng cá nhân trẻ, luôn là điểm dựa <br /> vững chắc mỗi khi trẻ cần.<br /> Thực tế  cho thấy việc tổ  chức các hoạt động theo hướng lấy trẻ  làm <br /> trung tâm đã tạo ra một không gian mở cho trẻ, khuyến khích trẻ phát triển tư <br /> duy và phương pháp giải quyết vấn đề. Nếu trẻ  được tạo nhiều cơ  hội tự <br /> tham gia trải nghiệm khám phá, thì như  vậy trẻ đã có thể được phát triển tư <br /> duy sáng tạo, giúp trẻ có nhiều cơ  hội phát triển ngôn ngữ, tình cảm xã hội, <br /> phát triển thẩm mỹ, thể chất, phát triển nhận thức. Những lợi ích đó có liên <br /> hệ trực tiếp với phương pháp dạy của các giáo viên, đó chính là cách tổ chức  <br /> các hoạt động cho trẻ theo hướng lấy trẻ làm trung tâm.<br /> II. Thực trạng vấn đề. <br /> Trong thực tiễn nhiệm vụ chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường Mầm non Ea  <br /> Na trong những năm gần đây có nhiều thuận lợi. Ban giám hiệu nhà trường <br /> luôn tạo mọi điều kiện, cũng như  trang thiết bị  dạy học phong phú và đa <br /> dạng, giúp giáo viên tiếp cận  phương pháp lấy trẻ  làm trung tâm. Bản thân  <br /> tôi đã thực hiện nguyên tắc “Lấy trẻ làm trung tâm” trong quá trình giáo dục <br /> trẻ. Chẳng hạn, khi tổ  chức hoạt động, bản thân tôi đã cho trẻ  chơi theo ý <br /> muốn, trẻ được lựa chọn bạn chơi và góc chơi hay trò chơi mà trẻ thích, đó là <br /> những bước đầu cho trẻ thể hiện nhu cầu, hứng thú khi chơi, tôi không áp đặt <br /> trẻ  vào khuôn khổ, không áp đặt trẻ  vào ý muốn chủ  quan của mình. Song  <br /> điều đó chưa thật sự mang lại hiệu quả cao, trẻ vẫn còn nhút nhát, chưa thật <br /> sự  mạnh dạn thể hiện hết nhu cầu hứng thú của bản thân trẻ  khi được trải  <br /> nghiệm, đa số trẻ còn chơi theo bắt chước thao tác của cô hoặc bạn chứ chưa  <br /> có sự sáng tạo trong các hoạt động. <br /> Điều đó dễ mang lại cho trẻ sự nhàm chán và ít tập trung, trước vấn đề <br /> đặt ra trong tâm trí tôi luôn suy nghĩ; vì sao trẻ không mạnh dạn trải nghiệm?  <br /> Vì sao mỗi trẻ  là một cá thể  riêng biệt mà lại có chung thao tác chơi giống  <br /> nhau?. Mặc dù trong năm học 2016­ 2017 tôi đã áp dụng đổi mới phương pháp <br /> “Lấy trẻ làm trung tâm” nhưng kết quả chưa thật sự thuyết phục tôi, dù kết  <br /> quả  có tính khả thi, có sự  chuyển biến rõ rệt so với kết quả đối chiếu trong  <br /> những năm qua nhưng bản thân tôi vẫn chưa hài lòng, khi thực tế  kết quả <br /> chưa đạt được như mục tiêu mà bản thân tôi đã đặt ra.<br /> Trước kết quả  đạt được bản thân tôi nhìn nhận lại và thấy còn nhiều <br /> vấn đề  cần khắc phục như: Cách xây dựng kế  hoạch, tạo môi trường giáo <br /> dục, học liệu và phương tiện, kỹ năng sư phạm chưa đủ sức thuyết phục trẻ,  <br /> chưa thực sự là đòn bẩy cho mỗi cá thể trẻ khơi dậy và phát triển được tiềm  <br /> năng trong con người trẻ, đa số giáo viên còn hướng dẫn nhiều, nói nhiều, trẻ <br /> ít được thực hành, trao đổi, một phần cũng do đồ dùng đồ chơi chưa đáp ứng <br /> <br /> <br /> 9<br /> được nhu cầu hứng thú của trẻ, chưa mang tính mở  nên hoạt động  của trẻ <br /> chưa đạt kết quả cao.<br /> Để  tháo gỡ  khó khăn này, tôi tiếp tục tìm mọi giaỉ  pháp, biện pháp tiếp  <br /> tục cải tiến đề tài “Lấy trẻ làm trung tâm”. Tôi đã chọn phương pháp lập kế <br /> hoạch giáo dục trên quan điểm giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm, thiết kế  đồ <br /> dùng học liệu mang tính mở, tạo môi trường giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm. <br /> Vì tôi tin chắc rằng trẻ sẽ phát triển mọi nhu cầu hứng thú của bản thân tối <br /> đa khi có sự hỗ trợ kịp thời và có một môi trường vật chất và xã hội đa dạng,  <br /> phong phú theo hướng mở trên con đường “Lấy trẻ làm chủ thể của mọi quá <br /> trình hoạt động”.<br /> Bởi một kế hoạch rõ ràng, có một môi trường xã hội thân thiện cùng với  <br /> môi trường vật chất phong phú đa dạng sẽ  là tiền đề  tốt cho phép trẻ  tham  <br /> gia các hoạt động tích cực, chủ động sáng tạo và càng độc lập hơn trong quá <br /> trình bộc lộ hết khả năng hứng thú của bản thân trong khi hoạt động vậy đòi  <br /> hỏi giáo viên phải linh hoạt, có trình độ chuyên môn cao, sáng tạo, năng động <br /> trong giảng dạy để  giúp trẻ  đạt được kết quả  tốt nhất khi cho trẻ  tự  trải  <br /> nghiệm, tìm tòi cái mới trong mọi hoạt động .<br />           Kết quả khảo sát chất lượng của trẻ  đạt được cuối năm học 2016 – <br /> 2017  khi đa áp dụng đề tài như sau:<br /> Tổng số trẻ: 42 trẻ;  nữ: 18 trẻ; dân tộc: 4 trẻ; Khuyết tật: 01 trẻ.<br /> <br /> <br />                                Kết quả khảo sát cuối năm học 2016­ 2017<br /> <br /> Sau khi áp dụng đề tài năm học<br /> <br /> <br />       <br />             Tiêu chí Đạt Chưa đạt<br /> STT<br /> <br /> Số trẻ Tỷ lệ % Số trẻ Tỷ lệ %<br /> <br /> <br /> Trẻ   hứng   thú   tham   gia <br /> 1 35/42 83 7/42 16<br /> vào giờ học<br /> Trẻ   có   ý   thức   tự   thực <br /> 2 hiện   tốt   yêu   cầu   của  37/42 88 5/42 11<br /> tiết học<br /> 3 Trẻ   nắm   vững   kiến  36/42 86 6/42 14<br /> thức, kỹ năng vận dụng <br /> linh hoạt, sáng  tạo vào <br /> <br /> 10<br />  thực tế.<br /> Trẻ có kỹ năng sử dụng <br /> 4 ngôn ngữ  rõ ràng, mạch  37/42 88 5/42 11<br /> lạc.<br /> Khả năng phát triển tính <br /> 5 30/42 72 12/42 28<br /> tự lập.<br /> Hứng thú, thảo luận, <br /> 6 thuyết trình ý tưởng  28/42 67 14/42 33<br /> sáng tạo<br /> <br /> <br /> ­ Các nhiệm vụ cần giải quyết và sẽ được thực hiện:<br /> Việc xây dựng thiết kế các giải pháp, biện pháp thủ thuật theo mục đích <br /> lấy trẻ làm trung tâm là rất cần thiết, giúp giáo viên xây dựng kế hoạch phù <br /> hợp với độ tuổi và đối tượng lĩnh hội kiến thức.<br /> Trong mọi hoạt động nhà giáo dục đều lấy trẻ làm trung tâm thì sẽ giúp <br /> trẻ hiểu và ghi nhớ rất nhanh những việc tốt, việc gì không tốt, việc nên làm, <br /> việc không nên làm một cách dễ dàng. Chính vì vậy việc giúp trẻ học tốt, thể <br /> hiện được nhu cầu hứng thú của chính bản thân điều này giữ một vai trò hết <br /> sức quan trọng trong quá trình lĩnh hội tri thức của trẻ. <br /> Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là việc các nhà giáo dục không chỉ truyền  <br /> đạt kiến thức cho trẻ một cách chủ động mà các nhà giáo dục tạo ra các điều <br /> kiện, các cơ hội để mọi đứa trẻ được chủ động, sáng tạo, tích cực hoạt động, <br /> tự chiếm lĩnh kiến thức và kinh nghiệm. Để đạt được điều này, giáo viên cần <br /> nắm được hứng thú, nhu cầu, trình độ, khả năng của từng trẻ  trong lớp, trên <br /> cơ sở đó lựa chọn được nội dung, phương pháp phù hợp với từng nhóm, từng  <br /> cá   nhân   trẻ.<br /> Giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm cần đảm bảo: Hứng thú, nhu cầu, kỹ  năng, <br /> thế mạnh của mỗi trẻ đều được hiểu, đánh giá đúng và được tôn trọng. Mỗi  <br /> trẻ đều có cơ hội tốt nhất để thành công, giáo dục lấy trẻ làm trung tâm được  <br /> thực hiện một cách tốt nhất và có hiệu quả  nhất cần xây dựng môi trường <br /> giáo dục trong trường Mầm non là không thể thiếu được. Người giáo viên khi <br /> thiết kế các hoạt động qua từng chủ đề là phải lựa chọn xây dựng kế hoạch,  <br /> bám sát kế  hoạch của chuyên môn, tổ  khối của trường, từ  đó xây dựng kế <br /> hoạch phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ lớp mình trực tiếp giảng dạy.<br /> Tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm làm nòng cốt là đã <br /> hình thành ở trẻ tính tự  lập, giúp trẻ  phát huy tính tích cực là tiền đề  tốt cho <br /> trẻ bước vào các cấp học tiếp theo.<br /> <br /> <br /> 11<br />  Khi tổ chức các hoạt động lấy trẻ làm trung tâm sẽ được thỏa mản nhu <br /> cầu khám phá, thể  hiện được kỹ  năng tiềm  ẩn của bản thân, mặt khác giáo  <br /> viên dễ dàng lồng ghép tích hợp trong các hoạt động. <br /> Không những nhà giáo dục mà hơn ai hết chính cha mẹ  học sinh đều <br /> mong muốn trẻ  hình thành và phát triển nhân cách sớm, đặc biệt là có thói <br /> quen tốt và hành vi có đạo đức tốt để  hình thành nhân cách cho trẻ  sau này. <br /> Với vai trò quan trọng như vậy, thử hỏi nếu chúng ta không làm tốt hoạt động <br /> lấy trẻ làm trung tâm, giúp cho trẻ thể hiện nhận thức của trẻ thì có mang lại <br /> được kết quả  như  mong đợi không? Hay chúng ta cứ  tiếp tục dạy trẻ  theo  <br /> kiểu cô nói trẻ lắng nghe nếu việc dạy học của giáo viên không đổi mới kịp <br /> thời thì vô tình chúng ta đang kìm hãm sự  phát triển về  mọi mặt của trẻ. Vì <br /> trẻ  đến trường chỉ  ngồi lắng nghe thì làm sao tiềm năng trong mỗi trẻ  được <br /> khơi nguồn và phát triển. <br /> Muốn vậy, giáo viên phải lựa chọn những đề  tài và hình thức tổ  chức <br /> như  thế  nào nhằm thu hút lôi cuốn trẻ? Thay đổi hình thức tổ  chức như  thế <br /> nào cho trẻ không nhàm chán? Để  trẻ có hứng thú không bị  nhàm chán trong  <br /> các tiết học, muốn vậy trước hết ta phải giải quyết các vấn đề  trên và thay <br /> đổi cách tổ  chức giờ  học, cách truyền đạt, cách đầu tư  chuẩn bị  đồ  dùng,  <br /> nghiên cứu các đề  tài tạo trẻ  hứng thú hơn với tất cả  hoạt động trong một <br /> ngày ở trường mầm non bé học. Trước đây trẻ chưa làm được thì cô làm thay  <br /> nhưng khi đã lấy trẻ  làm trung tâm thì cô giáo chỉ  giữ  vai trò gợi mở, cô sẽ <br /> cho trẻ hoạt động, thảo luận theo nhóm, lắng nghe quá trình thuyết trình của  <br /> các nhóm để hỗ trợ cho sự thiếu hụt mà đội mình chưa tìm ra.<br /> Lấy trẻ làm trung tâm thì mỗi giáo viên cần phải giàu tri thức, sáng kiến, <br /> linh hoạt trong cách tổ  chức và áp dụng được những thủ  thuật tạo ra nguồn <br /> cảm hứng cho trẻ, kích thích tư duy trẻ hoạt động, có thể trong một tiết học  <br /> nhưng quá trình hoạt động của trẻ  lại mang lại những nhận thức khác nhau  <br /> cách lĩnh hội kiến thức khác nhau về chiều sâu của nhận thức.<br /> III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề.<br /> Để  nâng cao chất lượng trong giáo dục theo hướng “Lấy trẻ  làm trung <br /> tâm”  tôi đã chọn những giải pháp và biện pháp mới như sau:<br /> Giải pháp 1: Bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực và biện pháp lấy <br /> trẻ làm trung tâm, thực hiện giải pháp này tôi đã chọn những biện pháp sau:<br /> + Ngoài năng lực kỹ  năng sư  phạm cần thiết, người giáo viên luôn có  <br /> lòng yêu thương trẻ, đối xử công bằng với mọi trẻ.<br /> Lòng yêu nghề  mến trẻ  chính là cách tiếp cận, là cầu nối vững chắc <br /> giữa cô và trẻ, ngôi trường và cô giáo chính là mái nhà và người mẹ thứ   hai  <br /> đối với trẻ. Thời gian của trẻ tiếp xúc với cô giáo và trẻ là rất cao, nếu như <br /> cô giáo không yêu thương trẻ, thì sẽ không gần gũi để  chăm sóc và giáo dục <br /> trẻ tốt được, theo hình thức lấy trẻ làm trung tâm giáo viên cần bên cạnh trẻ, <br /> 12<br /> luôn là  thang đỡ, là  điểm tựa  cho trẻ. Trong một lớp có nhiều nhóm trẻ  và <br /> mỗi cá thể  trẻ  là một cá thể  riêng biệt về  hoàn cảnh sống cũng như  nhận <br /> thức và ngôn ngữ  khác nhau, chính vì vậy mà chỉ có lòng yêu thương, sự đối  <br /> xử công bằng, tôn trọng cá nhân trẻ mới mang lại cho trẻ thông điệp an tâm, <br /> thân thiện. Như  vậy trẻ  sẽ  không ngại ngùng chia sẻ  cùng giáo viên những <br /> nỗi niềm tiềm  ẩn trong tâm trí trẻ, chỉ  có thể  yêu thương gần gũi trẻ  mới  <br /> hiểu được đặc điểm tâm lý của từng cá thể trẻ, từ đó giáo viên mới hiểu trẻ <br /> đang nghĩ và muốn gì, từ  đó có phương pháp sư  phạm tác động vào trẻ, nói <br /> cách khác là giáo viên làm đòn bẩy cho trẻ thỏa sức thể hiện nhu cầu, hứng <br /> thú của bản thân, qua đó giáo viên sẽ  thấy được tiềm năng hay hạn chế  của  <br /> trẻ  mà linh hoạt tác động, điều chỉnh, giúp trẻ  phát triển cân bằng trong các <br /> lĩnh vực phát triễn.<br /> Ví dụ: Có một trẻ thường ngồi riêng biệt, ít phối hợp chơi cùng bạn. Là <br /> giáo viên nên tôi thường gần gũi trẻ, ân cần trò chuyện, dẫn trẻ cùng chơi, có  <br /> thể bằng cử chỉ xoa nhẹ lên đầu trẻ, như vậy trẻ sẽ có sự  an tâm, rồi tôi sẽ <br /> khơi hỏi trẻ chuyện gì đang xảy ra, từ đó rẽ nắm được nhu cầu hay tính cách <br /> của trẻ mà sớm đưa trẻ hòa nhập cùng bạn.<br /> + Người giáo viên cần có tinh thần trách nhiệm cao.<br /> Trên thực tế, ngành nào cũng đòi hỏi mọi chủ thể đều có tinh thần trách  <br /> nhiệm cao; Song đối với ngành sư  phạm mầm non thì yếu tố  này đặt biệt <br /> quan trọng. Giáo viên cần làm thế nào cho trẻ cảm thấy bản thân mình đang <br /> được cô yêu quý, cảm nhận giáo viên như  một người mẹ, ân cần, đối xử <br /> công bằng  với trẻ, để trẻ thể hiện được mọi nhu cầu hứng thú của bản thân  <br /> thì người giáo viên cần tỉ mỉ và thật tinh tế mới nhìn thấy được nhu cầu của <br /> trẻ. Muốn được vậy không có cách nào khác ngoài giáo viên luôn có tinh thần  <br /> trách nhiệm cao, luôn bên cạnh trẻ  giúp đỡ  trẻ  khi cần thiết, không thả  nổi <br /> trẻ, đến trường bằng cả  tâm huyết, ngoài những giờ  tổ  chức hoạt động thì <br /> giáo viên luôn ân cần và luôn để mắt bao quát mọi trẻ chứ không vì chống đối  <br /> cho qua ngày.<br /> Khi trẻ  thơ  đã có sự  an tâm, tin tưởng từ  cô giáo, trẻ  sẽ  tự  tin, thực <br /> hiện được mọi mục tiêu của giáo viên xây dựng bằng nhiều cách khác nhau <br /> mà cũng có thể  tất cả  trẻ  sẽ  thành công. Trẻ  được thỏa mãn nhu cầu hứng  <br /> thú của bản thân như  vậy tiềm năng của trẻ  sẽ  được phát triển, trẻ  sẽ  linh  <br /> hoạt hơn trong mọi hoạt động và từ  đó vốn kinh nghiệm sống của trẻ  sẽ <br /> được tích lũy, đó là tiền đề  cần thiết cho trẻ  hình thành và phát triễn nhân  <br /> cách một cách toàn diện.<br />  Giải pháp 2: Xây dựng kế hoạch dạy học lấy trẻ làm trung tâm, để thực <br /> hiện giải pháp này tôi thực hiện các biện pháp sau:<br /> + Xác định mục tiêu giáo dục: Để  các hoạt động đạt hiệu quả  cao, cần <br /> xác định mục tiêu rõ ràng có hệ  thống và đầy đủ, cần nêu rõ kiến thức, kỹ <br /> <br /> 13<br /> năng, thái độ giáo dục trẻ sát với chủ đề  đã chọn. Và khi thực hiện các hoạt  <br /> động cần bám sát mục tiêu chương trình giáo dục mầm non và mục tiêu của <br /> từng lĩnh vực, các mục tiêu sẽ được cụ thể, nên mục tiêu đó cần có tính vừa <br /> sức, phù hợp với độ  tuổi, nhằm từng bước giúp trẻ  đạt được mục tiêu giáo <br /> dục theo nhiều cách lĩnh hội khác nhau căn cứ  vào khả  năng, nhu cầu, sự <br /> hứng thú nhận thức của mỗi trẻ để xác định mục tiêu và cụ thể nội dung.<br /> Tổ  chức mọi hoạt động giáo dục cần đặt trẻ   vào vị  trí trung tâm trong  <br /> mọi quá trình giáo dục, cần xác định mục tiêu hướng vào trẻ, nghĩa là trẻ  sẽ <br /> làm được gì? Sẽ làm như  thế nào? Và kết quả  của mỗi trẻ sẽ  ra sao? Muốn  <br /> giải mã cho những suy nghĩ  ấy tôi đã tạo mọi cơ  hội cho trẻ được tham gia  <br /> vào hoạt động, luôn là điểm tựa là sự gợi mở khi trẻ cần, tạo cơ hội, đặt trẻ <br /> vào tình huống có vấn đề cho trẻ trải nghiệm, giao tiếp, suy ngẫm, phán đoán  <br /> giải quyết vấn đề của mỗi nhóm hay của mỗi cá thể trẻ.<br /> Ví dụ. Xác định mục tiêu chủ đề: Thế giới động vật<br /> Sau khi học xong chủ đề này trẻ có thể:<br /> Về lĩnh vực thể chất: Trẻ có khả năng thực hiện thành thạo một số vận  <br /> động cơ  bản (bò, chui, chạy nhảy, bắt chước dáng đi của một số  con vật ).  <br /> Có khả năng phối hợp nhịp nhàng giữa các giác quan.<br /> Về lĩnh vực phát triển ngôn ngữ: Trẻ biết gọi đúng tên, nhận biết các bộ <br /> phận của động vật. Trẻ  có khả  năng nhận xét, nói và kể  lại những điều mà <br /> trẻ  quan sát được.<br /> Về lĩnh vực nhận thức: Trẻ yêu thích khám phá, óc quan sát, phán đoán, <br /> khả năng so sánh, phân loại về các con vật. Có một số kiến thức hiểu biết sơ <br /> đẳng về một số con vật gần gũi.<br /> Về  lĩnh vực tình cảm, kĩ năng xã hội: Trẻ  yêu thích các động vật, biết <br /> bảo vệ môi trường sống  của động vật quý hiếm; Biết quý trọng người chăn <br /> nuôi.<br /> Về  lĩnh vực thẩm mỹ: Trẻ  biết yêu thích cái đẹp và sự  đa dạng phong  <br /> phú của thế giới động vật.<br /> + Lựa chọn chủ đề<br /> Khi lập kế  hoạch giáo dục đòi hỏi người giáo viên phải có trình độ <br /> chuyên môn cao, nắm vững được chu trình lập kế  hoạch bắt đầu bằng việc  <br /> lựa chọn chủ đề, chủ đề có thể do giáo viên xác định cũng có thể xuất phát từ <br /> nhu cầu hứng thú của trẻ. Giáo viên có thể chọn chủ  đề  đã có trong chương <br /> trình giáo dục,   cũng có thể  dựa vào nhu cầu hứng thú, nhận thức của trẻ <br /> hoặc từ nhu cầu thực tế  ở địa phương mà giáo viên lựa chọn chủ đề  sao cho <br /> phù hợp với chương trình giáo dục trẻ  theo hướng   lấy trẻ  làm trung tâm. <br /> Trong một năm học, đối với độ  tuổi 5­ 6 tuổi có 10 chủ  đề. Và giáo viên là <br /> người được xác định. Muốn đáp ứng nhu cầu của trẻ, tránh sự  áp đặt, trước <br /> <br /> 14<br /> khi chuyển sang chủ đề mới tôi sẽ giới thiệu trước ý tưởng của chủ đề ở lớp  <br /> và lắng nghe ý tưởng hứng thú của trẻ về chủ đề. Khi lựa chọn và xây dựng <br /> chủ đề tôi luôn đề cao một số đặc điểm sau:<br /> Chủ  đề  cần đặt tên đơn giản, gần gũi với kinh nghiệm sống của trẻ, <br /> kiến thức được cung cấp theo nguyên tắc phát triển đồng tâm, nghĩa là từ gần  <br /> đến xa, từ đơn giản đến phức tạp và mở rộng dàn về cuối chủ đề. Cho phép <br /> tích hợp các tri thức khác nhau trong các hoạt động của trẻ, mỗi chủ đề chứa  <br /> đựng một số nội dung cần thiết, phong phú cho trẻ ít nhất 1­ 2 tuần và không  <br /> quá 5 tuần tránh sự  nhàm chán của trẻ và tất cả  nội dung đều đảm bảo tính  <br /> an toàn tuyệt đối cả thể chất lẫn tinh thần đối với trẻ.<br /> Ví dụ: Chủ đề hiện tượng tự nhiên<br /> Tôi sẽ  chọn hai chủ đề  nhánh là; Tuần 1 “Một số  hiện tượng tự nhiên” và <br /> Tuần 2 “Các mùa ở Đăk Lăk”. <br /> + Xây dựng mạng nội dung và mạng hoạt động và kế hoạch tuần căn cứ <br /> vào đặc điểm nhận thức, thể hiện được nhu cầu hứng thú của trẻ.<br /> Khi mục tiêu và chủ  đề  đã được xác định tôi tiến hành cụ  thể  hóa nội <br /> dung cho từng lĩnh vực, và nội dung được chọn là những gì trẻ  chưa biết  <br /> nhưng gần gũi phù hợp vùng miền nơi bé sinh hoạt. Để  phát huy hết khả <br /> năng thực hiện của trẻ nghĩa là khơi dậy và phát triển tính tự lập của trẻ, khi  <br /> thiết kế  mạng nội dung giáo viên cần chú ý dựa trên đặc điểm nhu cầu của <br /> lứa tuổi và hứng thú của trẻ  trong nhóm lớp, dựa trên nhu cầu, mong muốn  <br /> của cha mẹ  trẻ  về  sự  phát triển của trẻ  về  các lĩnh vực. Mạng nội dung là  <br /> thước đo cho giáo viên biết trình tự thực hiện trước sau một cách chủ động từ <br /> những nội dung, kiến thức, kĩ năng đơn giản, gần gũi đến mở  rộng và mở <br /> rộng một cách đầy đủ  trọn vẹn hơn nhưng vẫn không vượt qua “Vùng phát <br /> triển gần” mạng nội dung cần có sự kế thừa và phát triển. <br /> Ví dụ: Khám phá về côn trùng, hay khám phá hiện tượng tự nhiên<br /> Đối với trẻ 4­ 5 tuổi:<br /> Giáo viên chọn đề  tài “Khám phá một số  loại côn trùng ”; “Khám phá <br /> một số hiện tượng tự nhiên ”.<br /> Đối với trẻ 5­ 6 tuổi:<br /> Giáo viên nâng dần độ khó. Giáo viên cho trẻ phát triển nhận thức bằng  <br /> cách chọn đề tài: “Tìm hiểu vòng đời của con bướm ”; ‘‘Phân loại côn trùng ” <br /> “Thí nghiệm sự bốc hơi của nước ”.<br /> Song song với mạng nội dung là mạng hoạt động chiếm vị  thế  quan <br /> trọng. Giáo viên sẽ  cho trẻ  trải nghiệm hằng tuần, hằng tháng. Hơn nữa, tổ <br /> chức dưới hình thức “Học bằng chơi, chơi mà học”. Qua cách thức thao tác <br /> chơi, trẻ sẽ đúc kết kinh nghiệm, tích lũy kĩ năng cần thiết cho sự phát triển  <br /> toàn diện. <br /> 15<br />  Giáo viên luôn là người hướng dẫn, khuyến khích, gợi mở, hỗ  trợ, tạo  <br /> cơ hội cho trẻ hoạt động. Cho nên giáo viên cần hiểu và tạo được sự liên kết <br /> xuyên suốt giữa mạng nội dung mạng hoạt động kết hợp kế  hoạt tuần một  <br /> cách linh hoạt giữa các lĩnh vực phát triển cho trẻ như vậy sẽ đáp ứng được <br /> nhu cầu, hứng thú của trẻ, làm cho các hoạt động của trẻ thêm sinh động hơn.<br /> ­ Giải pháp 3: Tạo môi trường hoạt động lấy trẻ làm trung tâm, gồm các  <br /> biện pháp sau:<br /> + Xây dựng môi trường vật chất gồm môi trường trong lớp và ngoài lớp  <br /> học. Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ  hợp những điều kiện  <br /> tự nhiên, xã hội cần thiết, trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo  <br /> dục trẻ. Xây dựng môi trường giáo dục phù hợp góp phần thỏa mãn nhu cầu  <br /> vui chơi và hoạt động của trẻ. Qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và <br /> phát triển toàn diện.<br /> Để  trẻ  hứng thú trong mọi hoạt động việc xây dựng môi trường giáo <br /> dục là rất cần thiết. Chính vì vậy trang trí phòng học hợp lý, đảm bảo tính  <br /> thẩm mỹ, tạo sự  thân thiện chính là cách khơi nguồn cảm hứng cho trẻ. Đồ <br /> dùng, đồ chơi nguyên vật liệu cần đa dạng, phong phú mang tính mở và được <br /> bố trí hợp lí nhằm đảm bảo an toàn và đáp ứng được nhu cầu của trẻ. Đây là <br /> biện pháp quan trọng mà người giáo viên cần phải có đó là sự sáng tạo trong  <br /> thiết kế xây dựng, lựa chọn đề tài cũng như tạo dụng cụ dạy học đồ dùng đồ <br /> chơi, cách sưu tầm tranh  ảnh, xây dựng mô hình, tạo và lựa chọn môi trường  <br /> hoạt động học trong và ngoài lớp cho trẻ  giúp trẻ  có điều kiện tiếp cận với <br /> cách học mới gây được sự  tò mò thích khám phá trong trẻ hơn. Khi sử  dụng <br /> biện pháp này trẻ  được tiếp xúc với cách học mới mà trẻ  hằng mong đợi ở <br /> tường, đồ dùng, thiết bị học càng phong phú thì trẻ  sẽ  có điều kiện tiếp cận  <br /> nhiều hơn làm khắc sâu hình tượng  ghi nhớ và nảy sinh nhiều sáng kiến với <br /> đồ dùng hơn.<br /> Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong  <br /> lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ  đối với sự <br /> phát triển thể  chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở  rộng  <br /> hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ  hoạt động tích cực, sáng tạo. Xây dựng tốt <br /> môi trường giáo dục trong trường mầm non là phương tiện, điều kiện để  trẻ <br /> phát triển toàn diện về  thể  chất, ngôn ngữ, trí tuệ, khả  năng thẩm mỹ, tình <br /> cảm và kỹ năng xã hội, tạo tiền đề  vững chắc tạo tiền đề  chuẩn bị  tâm thế <br /> tốt cho mọi trẻ tự tin bước vào lớp 1, phù hợp với phương châm của Bộ Giáo <br /> dục và Đào tạo đã chỉ đạo: "Học bằng chơi, chơi mà học".<br /> Thiết bị  dạy học và môi trườ ng giảng dạy là quá trình phối hợp linh  <br /> hoạt và hợp lý những kinh nghi ệm, thành tựu sử  dụng, điều kiện cơ  sở <br /> vật chất và cải tiến phươ ng pháp dạy học của giáo viên. Đồ  dùng phong <br /> phú đa dạng mang tính mở, phong phú đa dạng về các góc chơi sẽ  tạo cho  <br /> trẻ  tăng thêm hứng thú, suy nghĩ về  cách thiết lập, thao tác với đồ  dùng <br /> 16<br /> học liệu sẽ giúp trẻ phát triển hài hòa về  mọi mặt. Dạy học tập trung vào <br /> trẻ, lấy trẻ  làm trung tâm để  phát triển mọi khả  năng của trẻ, tổ  chức <br /> hướ ng dẫn tr ẻ  học tập b ằng cách tự  phát hiện khả  năng của mình và có <br /> niềm tin trong lao động, học tập, chính giáo viên và môi trườ ng giáo dục  <br /> đem đến cho tr ẻ  sự  thành công trong sáng tạo và thể  hiện mình trong các  <br /> góc chơi.<br /> Ví dụ: Trẻ đượ c tham gia góc chơi bán hàng theo môi trườ ng đổi mới <br /> lấy trẻ  làm trung tâm, với số  lượ ng đồ  dùng đồ  chơi phong phú đa dạ ng <br /> về các sản phẩm, có đồ  vật thật đáp ứng nhu cầu chơi của tr ẻ, ch ứ không  <br /> còn rập khuôn các đồ dùng làm sẳn cho tr ẻ ch ơi đi chơi lại.<br /> <br /> <br /> <br /> <br />  <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1:Xây dựng môi trườ ng lấy trẻ làm trung tâm<br /> <br /> + Tạo môi trườ ng xã hội thân thiện cho trẻ: Môi trườ ng xã hộ i chính  <br /> là bầu không khí giao tiếp giữa giáo viên và trẻ, giữa trẻ  với tr ẻ, qua đó <br /> <br /> 17<br /> trẻ  sẽ  học và tri thức đượ c hành vi, cử  chỉ  lời nói thái độ  giao tiếp của  <br /> giáo viên hay của b ạn để  bản thân trẻ  tự  tích lũy vốn kinh nghi ệm trong  <br /> cuộc sống, v ốn kinh nghi ệm đó đượ c tạo ra trong quá trình tươ ng tác. Một  <br /> môi   trườ ng   xã  hội   thân   thiện  sẽ   cho  phép   trẻ   hoạt  độ ng  tích   cực,   chủ <br /> động và càng độc lập hơn. Môi trườ ng chăm sóc giáo dục trong trườ ng <br /> mầm non luôn luôn đảm bảo an toàn về thể chất l ẫn m ặt tâm lí, nhằm tạo  <br /> thuận lợi giáo dục các kĩ năng xã hội cho tr ẻ.<br /> <br /> <br /> <br /> <br />     <br /> Hình 2: Tạo môi trường hoạt động ngoài trời<br /> ­ Giải pháp 4: Hình thức tổ  chức các hoạt động chăm sóc giáo dục lấy <br /> trẻ làm trung tâm, thông qua các biện pháp như sau:<br /> + Chú trọng tổ chức giáo dục trẻ thông qua hoạt động nhóm.<br /> Trẻ  5­ 6 tuổi đây là thời kì quan trọng trong nhận thức của trẻ, vì vậy <br /> giáo viên cần tạo cho trẻ  những cơ  sở  ban đầu cần thiết cho quá trình hình  <br /> thành nhân cách và chuẩn bị cho trẻ trải qua bước ngoặc lớn trong cuộc sống  <br /> tuổi thơ khi chuyển từ trường mầm non đến trường tiểu học. Việc rèn luyện  <br /> cho trẻ  những kỹ  năng hoạt động nhóm là điều kiện không những giúp trẻ <br /> thể hiện hết sự hiểu biết của bản thân mà còn thiết lập được mối tương tác, <br /> khi thảo luận cùng các thành viên trong nhóm.<br /> Khi tổ chức các hoạt động tôi luôn chú trọng cho trẻ hoạt động nhóm và  <br /> từng   cá   thể   trẻ,   tôi   thường   chia   trẻ   thành   từng   nhóm,   mỗi   nhóm   có   đội <br /> trưởng, nhằm cho các thành viên tự quan sát, khảo nghiệm thảo luận, rồi mời <br /> nhóm trưởng thuyết trình ý kiến của nhóm mình đưa ra, dưới mọi hình thức  <br /> thi đua. Qua hoạt động nhóm ý kiến của các thành viên và các nhóm sẽ  bổ <br /> sung cho nhau, làm cho sự vật hiện tượng đang trải nghiệm thêm sinh động.<br /> Cùng tham gia chơi và học theo nhóm, giúp trẻ chơi tập có tính chủ động  <br /> và mang lại kết quả  cao, không những vậy còn giúp trẻ  biết phối hợp cùng <br /> các bạn, biết hòa đồng, chia sẻ  kinh nghiệm lẫn nhau và sẽ  tự  tin hơn trong  <br /> giao tiếp. Đồng thời hoạt động nhóm còn giúp trẻ  phát huy cá tính, sự  sáng <br /> tạo, biết hợp tác cùng bạn để hoàn