SKKN: Một số biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư viện trường THCS Dur Kmăn

SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> I. PHẦN MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> <br /> Thư viện trường học – một bộ phận trọng yếu không thể thiếu được của  <br /> các trường phổ thông. Bằng phương tiện sách, báo đang góp phần làm tốt việc <br /> chăm sóc và giáo dục thế hệ trẻ ngay từ tuổi thơ  ấu cho đến lúc trưởng thành, <br /> góp phần quyết định chất lượng và không ngừng nâng cao năng lực giảng dạy <br /> của giáo viên, mở  rộng kiến thức và xây dựng thói quen tự  học tự  nghiên cứu  <br /> cho học sinh.<br /> <br /> Thư viện là nơi lưu giữ các di sản thành văn của nhân loại ra đời cách đây  <br /> mấy ngàn năm. Các tài liệu đã được nhiều thế hệ thu thập và tổ chức thành kho  <br /> tài liệu. Vì thế  tài liệu cần được bảo quản để  tránh hư  hỏng, mất mát và sử <br /> dụng lâu dài. Công tác bảo quản vốn tài liệu mang một ý nghĩa rất quan trọng  <br /> đối với xã hội nói chung và hoạt động thư viện nói riêng. Công tác bảo quản gìn <br /> giữ  di sản thành văn của dân tộc, gìn giữ  vốn tài liệu thư  viện, góp phần vào <br /> việc tăng cường nguồn lực thông tin và khả năng đáp ứng các yêu cầu của bạn <br /> đọc, góp phần tiết kiệm ngân sách cho thư viện.<br /> <br /> Bảo quản vốn tài liệu là một trong những khâu quan trọng trong quy trình <br /> xử  lý nghiệp vụ  của cán bộ  thư  viện. Hiện nay thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn có tổng số vốn tài liệu là 4168 bản sách và không có kho sách riêng (kho <br /> để sách chủ yếu là sách trường học mới để chung với kho thiết bị). Trong khi đó <br /> số lượng tài liệu ngày càng tăng mà kho để sách thì có hạn. Mặc dù cán bộ thư <br /> viện đã áp dụng các biện pháp bảo quản và sử dụng các trang thiết bị bảo quản  <br /> tài liệu nhưng cùng với thời gian, điều kiện khí hậu, thời tiết, môi trường đã tác <br /> <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            1 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> động mạnh mẽ đến quá trình hủy hoại và tự hủy hoại của bản thân vốn tài liệu  <br /> đặc biệt là những tài liệu quý hiếm.<br /> <br /> Thư viện trường THCS Dur Kmăn là một thư viện đóng trên địa bàn xã có <br /> điều kiện kinh tế  đặc biệt khó khăn, kinh phí đầu tư  cho hoạt động của thư <br /> viện còn hạn chế, bạn đọc ham học hỏi, tìm tòi và khám phá. Trước thực trạng  <br /> đó là một cán bộ thư viện trẻ mới vào ngành nên tôi luôn băn khoăn, trăn trở làm  <br /> thế nào để  bảo quản, lưu giữ  và sử  dụng vốn tài liệu được lâu dài cho thế  hệ <br /> hôm nay và mai sau. Đó chính là lí do mà tôi chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm  <br /> “Một số biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư viện trường THCS  <br /> Dur Kmăn”.<br /> <br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài<br /> <br /> ­ Mục tiêu: Bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur Kmăn. <br /> Lưu giữ những di sản văn hóa của nhân loại, kéo dài tuổi thọ của sách.<br /> <br /> ­ Nhiệm vụ: Đưa ra một số  biện pháp nhằm bảo quản vốn tài liệu tốt  <br /> hơn, hiệu quả hơn, khoa học hơn.<br /> <br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> Việc bảo quản vốn tài liệu tại thư viện trường THCS Dur Kmăn.<br /> <br /> 4. Giới hạn của đề tài<br /> <br /> Tôi tiến hành nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp trong  <br /> việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur Kmăn” qua các năm <br /> học 2014 – 2015, 2015 – 2016, 2016 – 2017 và 2017 – 2018.<br /> <br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Khi thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng một số nhóm phương pháp như:<br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            2 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu tài liệu, các văn bản pháp quy về thư viện<br /> <br /> Phương pháp phân tích – tổng hợp tài liệu<br /> <br /> b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn<br /> <br /> Phương pháp điều tra<br /> <br /> Phương pháp tổng kết kinh nghiệm <br /> <br /> Phương pháp khảo sát<br /> <br /> Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm<br /> <br /> c. Phương pháp thống kê toán học<br /> <br /> II. PHẦN NỘI DUNG<br /> <br /> 1. Cơ sở lý luận<br /> <br /> Vốn tài liệu thư viện là những tài liệu được sưu tầm, tập hợp theo nhiều  <br /> chủ đề, nội dung nhất định được xử lý theo nguyên tắc, quy trình khoa học của <br /> nghiệp vụ  thư  viện để  tổ  chức phục vụ  người đọc đạt hiệu quả  cao và được <br /> bảo quản.<br /> <br /> Bảo quản vốn tài liệu là quá trình áp dụng các biện pháp khoa học kỹ <br /> thuật nhằm đảm bảo sự toàn vẹn hiện trạng vật lý bình thường của tài liệu có <br /> trong kho và kéo dài tuổi thọ cho tài liệu. Mục đích là để  phục vụ  các yêu cầu  <br /> học tập và nghiên cứu, sử dụng tài liệu trước mắt và lâu dài.<br /> <br /> Thông tư 30/TT­LB ngày 26 tháng 7 năm 1990 của Liên bộ tài chính – giáo  <br /> dục và đào tạo hướng dẫn quản lý vốn sự  nghiệp đầu tư  cho giáo dục phổ <br /> thông.<br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            3 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> Pháp lệnh thư  viện  số  31/2000/PL­UBTVQH10 ngày 28 tháng 12 năm <br /> 2000 của Ủy ban thường vụ Quốc hội.<br /> <br /> Quyết định số  01/2003/QĐ/BGD&ĐT ngày 2 tháng 1 năm 2003 của Bộ <br /> giáo dục và đào tạo về ban hành quy định tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông.<br /> <br /> Công văn số 11185/GDTH ngày 17 tháng 2 năm 2004 của Bộ giáo dục và  <br /> đào tạo về việc hướng dẫn thực hiện tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông.<br /> <br /> Công văn số  1401/SGDĐT­GDTH ngày 9 tháng 10 năm 2017 của Sở giáo <br /> dục và đạo tạo Đắk Lắk về việc hướng dẫn công tác thư viện trường học năm <br /> 2017 – 2018.<br /> <br /> Căn cứ nhiệm vụ năm học 2017 – 2018 của trường THCS Dur Kmăn.<br /> <br /> Căn cứ  quy chế  làm việc của trường THCS Dur Kmăn năm học 2017 –  <br /> 2018.<br /> <br /> Căn cứ vào tình hình thực tế, cơ  sở  vật chất, vốn tài liệu trong thư  viện  <br /> nhà trường năm học 2017 – 2018.<br /> <br /> 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu<br /> <br /> Tháng 3/2014 tôi được nhận công tác về  tại trường THCS Dur Kmăn.  <br /> Trường THCS Dur Kmăn là một ngôi trường đóng trên địa bàn xã Dur Kmăl là xã  <br /> có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn, trình độ  dân trí thấp. Đa số  học sinh là  <br /> người dân tộc thiểu số chiếm hơn 50% tổng số học sinh toàn trường. Tổng số <br /> vốn tài liệu lúc tôi nhận bàn giao là 3107 bản sách. Trước thực trạng sắp xếp tài <br /> liệu lộn xộn, không khoa học của cán bộ  thư  viện cũ đã làm cho một số  cuốn <br /> sách bị  hư  hỏng (bị  cong, bị  rách, bị  côn trùng gặm nhấm..) đặc biệt là những  <br /> cuốn sách có giá trị. Là một cán bộ thư viện trẻ mới vào ngành tôi thiết nghĩ làm  <br /> thế  nào để  bảo quản vốn tài liệu này được lâu dài, sắp xếp vốn tài liệu khoa <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            4 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> học để công tác phục vụ bạn đọc đạt hiệu quả  cao. Do đó tôi đã tham mưu và  <br /> được sự   đồng ý của ban lãnh đạo nhà trường năm học 2014 – 2015 tôi đã bắt  <br /> đầu áp dụng sáng kiến kinh nghiệm   “Một số  biện pháp trong việc bảo quản  <br /> vốn tài liệu tại thư viện trường THCS Dur Kmăn” hiệu quả mang lại chưa cao <br /> nhưng đã đáp  ứng một phần nào đó nhu cầu của bạn đọc. Vì vậy tôi đã không <br /> ngừng học hỏi, đúc rút kinh nghiệm của các đồng nghiệp trong huyện cũng như <br /> tham quan, học hỏi kinh nghiệm của các thư viện ngoài huyện. Để đáp ứng nhu  <br /> cầu ngày càng cao của bạn đọc trong khi kinh phí đầu tư  cho hoạt động thư <br /> viện còn hạn chế, năm học 2017 – 2018 tôi đã tiếp tục nghiên cứu đề  tài sáng <br /> kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  <br /> viện trường THCS Dur Kmăn” nhằm tìm ra những giải pháp, biện pháp tối  ưu <br /> nhất để bảo quản vốn tài liệu của thư  viện trường THCS Dur Kmăn được lâu <br /> dài.<br /> <br /> Tổng số vốn tài liệu của thư viện đầu năm học 2017 – 2018 là 4168 bản  <br /> sách. Trong đó sách giáo khoa 830 bản sách, sách thiếu nhi 1383 bản sách, sách  <br /> tham khảo 1215 bản sách, sách nghiệp vụ  741 bản sách. Tổng số  cán bộ  viên <br /> chức là 40 người, học sinh là 373 em. Để đáp ứng nhu cầu giảng dạy và học tập  <br /> của cán bộ viên chức và học sinh trong nhà trường thư viện đã áp dụng một số <br /> biện pháp bảo quản vốn tài liệu của thư viện nhằm tránh nguy cơ tài liệu bị hư <br /> hỏng, mất mát, thất thoát trong quá trình sử dụng.<br /> <br /> Cơ  sở  vật chất tương đối đầy đủ  như  tủ, giá để  sách đúng tiêu chuẩn,  <br /> phòng thư  viện đạt chuẩn. Tuy nhiên thư  viện vẫn chưa có kho riêng để  sách  <br /> (hiện kho sách thư viện để chung với kho thiết bị), thiếu tủ để sách trường học  <br /> mới. Do đó công tác bảo quản vốn tài liệu và phục vụ  bạn đọc còn gặp nhiều  <br /> khó khăn.<br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            5 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> Hàng ngày có khoảng 100 – 120 lượt bạn đọc. Đa số các em học sinh ham <br /> đọc sách, yêu sách, thích tìm tòi khám phá. Số vòng quay của sách tăng lên đáng <br /> kể, sách được luân chuyển nhiều. Bên cạnh đó một số  bạn đọc chưa có ý thức <br /> khi tham gia đọc sách, chưa biết bảo quản và gìn giữ  sách. Vì vậy đã làm cho  <br /> một số  cuốn sách bị  hư  hỏng và thất thoát. Sau khi được giáo dục ý thức bảo <br /> quản sách, vai trò của sách và việc gìn giữ sách thì các em đã có ý thức khi tham  <br /> gia đọc sách. Tình trạng sách bị rách, bị hư hỏng, bị mất hạn chế đi rất nhiều.<br /> <br /> Nước ta là một nước có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, theo thời gian giấy  <br /> có thể  bị  giòn, bị   ố  vàng, đổi màu, mực có thể  phai, bụi bẩn bám trên tài liệu, <br /> các loại côn trùng, nấm mốc phá hỏng tài liệu… Do đó cần phải nghiên cứu tìm <br /> ra những biện pháp nhằm bảo quản vốn tài liệu chống và hạn chế   ảnh hưởng <br /> của các tác nhân đối với sự hủy hoại và tự hủy hoại các tài liệu của thư viện.<br /> <br /> Chính vì vậy công tác bảo quản vốn tài liệu là một công việc hết sức <br /> quan trọng trong hoạt động của thư  viện, có ý nghĩa lớn giúp cho thư  viện tồn  <br /> tại và phát triển. Là một cán bộ  thư  viện chuyên trách mới vào ngành chưa có <br /> kinh nghiệm nhiều đây thực sự  là một thử  thách và nhiệm vụ  nặng nề đối với  <br /> tôi. Nhưng được sự giúp đỡ  của ban lãnh đạo nhà trường, các đoàn thể, cán bộ <br /> viên chức trong nhà  trường và sự  tham gia tích cực của các bạn trong tổ  cộng  <br /> tác viên thư viện và sự  nỗ  lực của bản thân năm học 2017 – 2018 tôi đã mạnh  <br /> dạn tiếp tục đưa ra sáng kiến kinh nghiệm “Một số  biện pháp trong việc bảo  <br /> quản vốn tài liệu tại thư viện trường THCS Dur Kmăn”.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            6 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> 3. Nội dung và hình thức của giải pháp<br /> <br /> a. Mục tiêu của giải pháp<br /> <br /> Tìm ra những giải pháp bảo quản vốn tài liệu tốt hơn tại thư viện trường <br /> THCS Dur Kmăn<br /> <br /> Sử  dụng tài liệu được lâu dài, ít mất mát, hư  hỏng, lưu giữ được vốn tài <br /> liệu của thư viện nhờ đó tiết kiệm được kinh phí bổ  sung, gìn giữ  di sản thành <br /> văn của dân tộc.<br /> <br /> b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp<br /> <br /> Trường THCS Dur Kmăn đóng trên địa bàn xã Dur Kmăl là một xã có điều <br /> kiện kinh tế đặc biệt khó khăn. Năm học 2013 – 2014 tổng số vốn tài liệu của <br /> thư viện là 3107 bản sách, trường đang xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia do  <br /> đó thư viện cũng phải đạt chuẩn. Được sự quan tâm đầu tư, chỉ đạo sát sao của <br /> Phòng GD&ĐT, các cấp chính quyền địa phương, ban lãnh đạo nhà trường thư <br /> viện trường THCS Dur Kmăn đã được đầu tư  xây mới, cơ  sở  vật chất khang <br /> trang, vốn tài liệu phong phú. Đến học kỳ  I năm học 2017 – 2018 tổng số  vốn <br /> tài liệu của thư viện là 4321 bản sách. Trong quá trình sử dụng sách báo, vốn tài  <br /> liệu có rất nhiều yếu tố tác động đến vốn tài liệu làm cho vốn tài liệu nhanh bị <br /> hư  hỏng. Trước hết cán bộ  thư  viện cần phải xác định được nguyên nhân làm <br /> cho vốn tài liệu bị  hư  hỏng đó là do điều kiện tự  nhiên, môi trường (khí hậu  <br /> nhiệt đới ẩm gió mùa, các loại nấm mốc, côn trùng…). Tác động do người đọc <br /> sử  dụng nhiều lần, sử  dụng chưa đúng cách, chưa khoa học và chưa biết cách  <br /> bảo quản vốn tài liệu. Vì vậy cần phải hạn chế  những tác hại làm hư  hỏng  <br /> sách. Do đó bảo quản vốn tài liệu phải được xem xét ngay từ  khâu chọn vị  trí <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            7 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> thiết kế xây dựng phòng kho thư viện, mua sắm trang thiết bị và bố  trí kho bởi  <br /> vì nó gắn liền với thư viện trong suốt quá trình hoạt động và tồn tại.<br /> <br /> Một là lập kế hoạch bảo quản vốn tài liệu<br /> <br /> Kế  hoạch bảo quản là một quá trình đòi hỏi phải xác định các yêu cầu <br /> chung và cụ  thể  đối với việc quản lý các tư  liệu thu thập được, xác định các <br /> trường hợp cần ưu tiên và cũng cần phải xác định rõ các nguồn vốn để thực thi.<br /> <br /> Mục đích của việc lập kế hoạch bảo quản tài liệu là xác định được một  <br /> quy trình hoạt động cho phép thư viện lập được một chương trình bảo quản cho <br /> cả  hiện tại và tương lai. Hơn nữa quá trình này còn giúp cho các cơ  quan xác  <br /> định rõ những việc phải làm và những việc không bao giờ  nên làm nhờ  đó vốn  <br /> tài liệu được phân bổ  một cách hợp lý. Kế  hoạch bảo quản dựa trên các nhu  <br /> cầu của thư viện và các hoạt động đặt ra để đáp ứng các yêu cầu đó. Kế hoạch <br /> bảo quản bao gồm hai bước:<br /> <br /> ­ Khảo sát đánh giá các nhu cầu có tính then chốt đối với việc lập kế <br /> hoạch bảo quản và phải được tiến hành trước khi soạn thảo kế  hoạch.  Khảo  <br /> sát phải đánh giá được các chủ  trương việc thực hiện và các điều kiện của cơ <br /> quan có ảnh hưởng đến công tác bảo quản, phải nêu được tình trạng chung của <br /> toàn bộ  vốn tài liệu, chỉ  ra được những gì cần làm để  cải thiện tình trạng đó <br /> cũng như bằng cách nào để bảo quản vốn tài liệu đó lâu dài. Khảo sát phải xác  <br /> định được các yêu cầu bảo quản cụ  thể (điều kiện bảo quản, môi trường bảo <br /> quản, hệ  thống bảo vệ  và sử  dụng…), phải đề  xuất được các hoạt động đáp <br /> ứng được các yêu cầu đó và ưu tiên thực hiện các hoạt động được đề xuất.<br /> <br /> ­ Việc thiết lập một kế  hoạch bảo quản dài hạn phải được thực hiện <br /> bằng văn bản và phải được đưa ra ngay từ  đầu năm học. Kế  hoạch bảo quản  <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            8 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> phải phác thảo được những yêu cầu bảo quản của cơ  quan và phải vạch ra  <br /> được quy trình hoạt động cụ  thể  theo từng tháng, quý để  đáp ứng được những <br /> yêu cầu của việc bảo quản tài liệu; phải thể  hiện được vai trò và tầm quan <br /> trọng của việc bảo quản, ghi lại những hoạt động bảo quản trong hiện tại và  <br /> quá khứ cũng như những nỗ lực trong tương lai. Kế hoạch đó đưa ra một khuôn <br /> mẫu để thực hiện những mục tiêu đề ra, duy trì sự  liên tục, tính nhất quán qua <br /> thời gian của một chương trình bảo quản. Kế hoạch bảo quản phải dễ hiểu và <br /> phải bao quát được toàn bộ các nguồn tài liệu của cơ quan. Tùy từng cơ quan có  <br /> những kế  hoạch khác nhau dài hạn, phức tạp và chi tiết, có những kế  hoạch  <br /> ngắn ngọn đơn giản. Tuy nhiên tất cả mọi kế hoạch đều phải dựa trên kết quả <br /> khảo sát đánh giá nhu cầu của từng cơ quan cụ thể.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            9 Trường THCS Dur Kmăn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> (Kế hoạch bảo quản và tu bổ sách của trường THCS Dur Kmăn)<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hai là giáo dục ý thức bảo quản tài liệu cho bạn đọc<br /> <br /> Để  phòng thư  viện và phòng đọc hoạt động có hiệu quả, đi vào nề  nếp <br /> thì đầu tiên người cán bộ  thư  viện phải xây dựng nội quy phòng thư  viện, <br /> phòng đọc. Tất cả bạn đọc đến thư  viện phải thực hiện đầy đủ, tuân thủ  theo  <br /> đúng nội quy đã được đưa ra.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bạn đọc sử  dụng sách nhiều lần làm sách nhanh cũ, nhanh hỏng, một số <br /> bạn đọc ý thức kém khi tham gia đọc sách, hay gấp sách, xé sách, viết bẩn, tẩy <br /> xóa lên tài liệu, không giữ vệ sinh chung cho kho sách… Do đó cán bộ thư viện <br /> cẩn phải kiểm tra thường xuyên tài liệu khi bạn đọc trả sách và mượn sách.<br /> <br /> Tổ  chức chuyên đề  trước cờ  với nội dung hướng dẫn bạn đọc sử  dụng <br /> sách báo, tài liệu đúng cách và tầm quan trọng của việc bảo quản vốn tài liệu.<br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            10 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> + Phải rửa tay thật sạch trước khi tiếp xúc với tài liệu<br /> <br /> + Không mang đồ ăn, thức uống vào trong phòng thư viện và không để đồ <br /> ăn dính vào sách.<br /> <br /> + Không gấp trang, đánh dấu vào tài liệu, không viết, vẽ bậy vào tài liệu, <br /> không cắt xé, tẩy xóa…<br /> <br /> + Tài liệu phải được cất giữ trên giá, xếp sách vào kho đúng cách, không  <br /> đặt tài liệu dưới đất tránh  ẩm  ướt, không đặt sách  ở  những chỗ  có ánh nắng  <br /> trực tiếp bởi nó sẽ  làm cho sách bị  cong, vênh, giấy bị  phai màu,  ố  vàng, trang <br /> sách bị giòn…<br /> <br /> Thường xuyên giáo dục nâng cao ý thức giữ  gìn, bảo quản tài liệu cho <br /> bạn đọc thông qua các tiết sinh hoạt chủ điểm, ngoại khóa, lồng ghép trong các  <br /> tiết học, các buổi phát thanh măng non…<br /> <br /> Đối với bạn đọc thiếu ý thức, vi phạm nội quy phòng đọc, phòng thư <br /> viện, quy chế  bảo quản tài liệu thì cán bộ  thư  viện sẽ  áp dụng các biện pháp  <br /> hành chính (tùy theo mức độ, giá trị của tài liệu) để giảm thiểu tối đa tình trạng  <br /> tài liệu bị mất mát, hư hỏng, thất thoát trong quá trình sử dụng và giữ  cho sách  <br /> được lâu bền.<br /> <br /> Ngoài ra cán bộ thư viện phải có tinh thần trách nhiệm cao trong việc bảo <br /> quản vốn tài liệu.<br /> <br /> Ba là vệ sinh trong phòng thư viện, kho sách<br /> <br /> Nước ta là một nước có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, theo thời gian bụi  <br /> bẩn sẽ  bám  lên sách,  tủ  (kệ)  để  sách,  bàn ghế… Do  đó chúng ta cần phải <br /> thường xuyên vệ sinh kho sách, phòng thư viện sạch sẽ, sắp xếp khoa học, tạo  <br /> môi trường trong lành sẽ  thu hút bạn đọc đến thư  viện ngày càng nhiều hơn, <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            11 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> kích thích nhu cầu hứng thú đọc, số vòng quay của sách tăng lên, sách được luân <br /> chuyển nhiều. Do phòng thư  viện và phòng đọc chung vì vậy cán bộ  thư  viện <br /> cần phải mở cửa thường xuyên tạo sự lưu thông không khí trong phòng với bên <br /> ngoài tránh ẩm thấp.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> (Các bạn trong tổ cộng tác viên thư viện vệ sinh phòng thư viện)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bốn là phòng thư viện, kho bảo quản tài liệu<br /> <br /> Địa điểm xây dựng phòng, kho thư viện phải đảm bảo các vấn đề: <br /> <br /> Có môi trường không khí trong sạch,  ở  nơi khô ráo, thoáng mát, sạch sẽ <br /> (phòng thư viện phải cách xa khu nhà vệ sinh, nơi đổ rác…). <br /> <br /> Thư  viện phải được xây dựng  ở  vị  trí trung tâm thuận lợi cho việc khai <br /> thác và sử dụng tài liệu của bạn đọc cũng như công tác phục vụ của cán bộ thư <br /> viện. Không nên xây dựng phòng thư  viện quá xa với phòng học và các phòng <br /> chức năng, phòng hội đồng nhà trường. Bởi vì bạn đọc đến thư viện vào các giờ <br /> nghỉ giải lao, giờ ra chơi trong thời gian rất ngắn.<br /> <br /> * Thiết bị bảo quản tài liệu<br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            12 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> Thiết bị bảo quản vốn tài liệu bao gồm tủ, giá, kệ… Việc lựa chọn thiết  <br /> bị  để  bảo quản tài liệu trong các thư  viện là vấn đề  quan trọng trong công tác <br /> bảo quản vốn tài liệu. Nhiều vật dụng sẵn có và đang thịnh hành có chứa những <br /> chất liệu làm sản sinh những tác dụng phụ  đã góp phần làm hư  hỏng tài liệu. <br /> Ngoài ra một số những điểm đặc trưng của vật liệu xây dựng cũng phá hủy và  <br /> góp phần làm hư  hỏng tài liệu. Vì thế  cần lựa chọn những thiết bị  bảo quản  <br /> vốn tài liệu sao cho phù hợp, đảm bảo, có độ bền cao nhằm giúp cho tài liệu sử <br /> dụng được lâu dài.<br /> <br /> Giá, tủ  sách làm bằng gỗ  đã phổ  biến và có truyền thống sử  dụng vì <br /> những lý do về  tính thẩm mỹ, tính kinh tế  và dễ  dàng trong lắp đặt. Để  tránh <br /> khả năng làm hỏng tài liệu nên lựa chọn những loại gỗ tốt ít gây hư hại nhất và <br /> có biện pháp phòng ngừa chống mối, mọt.<br /> <br /> Tủ  làm bằng kính cũng được hầu hết các thư  viện sử  dụng để  đựng tài  <br /> liệu bởi nó có tính thẩm mỹ cao. Tuy nhiên so với gỗ thì tủ làm bằng kính dễ bị <br /> nứt, chỉ  đựng được những tài liệu mỏng nhẹ, tài liệu mang tính trưng bày (Tủ <br /> sách trưng bày). <br /> <br /> Tủ, giá, kệ sách làm bằng sắt, thép, kim loại là một sự  lựa chọn cho kho <br /> chứa bởi nó có độ bền, đựng được nhiều loại tài liệu và tạo sự lưu thông không  <br /> khí tốt. Tuy nhiên giá được làm bằng sắt, thép cần được phủ  sơn, bao bọc bên <br /> ngoài bằng các tấm kính, có cửa đóng tránh bụi bẩn, rỉ sét, chuột gián…<br /> <br /> Ngoài việc lựa chọn vật liệu, thiết bị bảo quản cần được làm thật nhẵn, <br /> không có cạnh sắc và những chỗ lồi, không gây sự trầy xước, không có các đai  <br /> ốc và chốt lộ ra. Thiết bị bảo quản phải đủ  chắc, đảm bảo yêu cầu bền vững,  <br /> tiết kiệm diện tích bảo quản để  tài liệu không bị uốn cong hoặc vênh khi chứa <br /> đầy tài liệu. Các giá cần được chốt với nhau, chốt với sàn nhà để không bị lung <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            13 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> lay khi xếp tài liệu lên. Các giá cần được thiết kế  2 mặt (giá đôi), điều chỉnh  <br /> được để  có thể  đựng nhiều tài liệu thuộc nhiều kích cỡ  khác nhau đặc biệt là <br /> những tài liệu có khổ lớn. Thiết bị bảo quản cần được thiết kế cách sàn từ 4 – <br /> 6 cm và cách tường 3 – 5 cm để tránh sự xâm nhập của mối mọt, côn trùng, ẩm  <br /> thấp…<br /> <br /> * Phương pháp sắp xếp, lưu giữ tài liệu<br /> <br /> Phương pháp lưu giữ tài liệu không phù hợp có ảnh hưởng trực tiếp đến <br /> tuổi thọ của tài liệu. Tài liệu trước khi nhập vào kho phải làm vệ sinh và kiểm <br /> tra lại sự chính xác (như số trang, tình trạng tài liệu…) của tài liệu. Sau đó tiến <br /> hành xử  lý nghiệp vụ  thư  viện như  vào sổ  đăng kí, mô tả, phân loại, xếp giá,  <br /> đưa ra phục vụ  bạn đọc... Thông thường các thư  viện trường học phổ  thông <br /> phân loại và sắp xếp tài liệu theo số  đăng kí cá biệt và theo môn loại. Tài liệu  <br /> được xếp lên giá theo từng môn loại và theo từng ngăn sách riêng như sách giáo <br /> khoa, sách thiếu nhi, sách tham khảo, sách nghiệp vụ… thuận tiện cho công tác <br /> phục vụ  bạn đọc và bạn đọc có thể  dễ  dành lấy sách mà mình cần (thư  viện  <br /> mở). Tài liệu được xếp lên giá theo nguyên tắc từ  trái qua phải, từ  trên xuống <br /> dưới, từ  ngoài vào trong, hết giá này đến giá khác. Tình trạng để  sách lộn xộn <br /> không quy củ  cũng như  tập trung quá nhiều sách vào một nơi sẽ  nhanh chóng  <br /> gây ra những hư  hại cho sách. Những hộp, bao (thùng) đựng sách kém chất  <br /> lượng càng đẩy nhanh quá trình hủy hoại tài liệu. Việc xử lý sách thông thường  <br /> đã gây ra hư hại không thể tránh khỏi nhưng xử lý sách ẩu, xử lý sách không tốt <br /> còn dẫn đến những hư hỏng nhanh chóng và không thể khắc phục được.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            14 Trường THCS Dur Kmăn<br /> <br /> <br /> (Tủ sách trưng bày) (Tủ sách giáo khoa dùng chung)<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Trong các khu vực để  tài liệu không khí nên được lưu thông tốt. Không <br /> nên đặt tài liệu dựa sát vào tường mà phải đặt cách tường ít nhất 3 – 5 cm để <br /> cho không khí lưu thông một cách dễ  dàng xung quanh tài liệu và tránh ngưng  <br /> đọng hơi ẩm. Nếu bắt buộc phải xếp sách sát tường thì ngăn cách bằng những  <br /> tấm bìa các tông hoặc bìa nhựa để ẩm mốc không thấm vào sách.<br /> <br /> Sách phải được dựng đứng trên giá sách, không nên dựng sách tựa nghiêng <br /> về phía này hay phía kia vì sẽ  làm căng bìa sách, sách sẽ  bị cong, nên xếp sách <br /> đầy giá để các quyển sách không bị nghiêng. Tuy nhiên không nên xếp sách quá <br /> chặt đến mức làm sách dễ nhàu nát, hư hỏng sách khi rút sách ra khỏi giá. Nếu  <br /> giá sách không đầy nên sử  dụng ke giữ  sách để  giữ  sách đứng thẳng. Ke giữ <br /> sách phải có bề  mặt phẳng, mép rộng để  giữ  cho bìa sách không bị  mòn hoặc  <br /> trang sách không bị  nhàu, rách. Cần tạo cho những cuốn sách một khoảng cách  <br /> nhất định để tạo sự thông thoáng, ngăn độ ẩm phát sinh từ những cuốn sách.<br /> <br /> Không xếp sách vượt qua ngoài mép của giá mà phải dùng những giá sách <br /> có kích cỡ phù hợp. Không nên xếp sách theo chiều nằm. Nếu sách quá cao, khổ <br /> lớn không thể xếp sách dựng đứng được thì nên điều chỉnh ngăn giá sao cho có <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            15 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> thể  dựng đứng được hoặc rút sách ra khỏi giá hoặc đặt sách theo chiều nằm.  <br /> Sách khổ lớn không nên đặt cạnh sách khổ nhỏ bởi vì những cuốn sách khổ nhỏ <br /> không thể hỗ trợ cho chúng.<br /> <br /> Sách bìa giấy và sách bìa vải không nên xếp sát trực tiếp với sách bìa da  <br /> bởi vì axít và dầu trong da khiến cho sách nhanh hỏng.<br /> <br /> Khi đưa tài liệu ra phục vụ bạn đọc cán bộ thư viện cần phải kiểm tra lại  <br /> tình trạng của tài liệu. Nếu tài liệu bị  hư  hỏng thì tiến hành sửa chữa kịp thời. <br /> Tài liệu quý hiếm thì không cho bạn đọc sử dụng bản gốc mang về nhà mà khai <br /> thác, sử dụng trực tiếp tại phòng thư viện.<br /> <br /> Cán bộ  thư  viện phải tiến hành kiểm kê 2 lần/năm để  kiểm tra lại số <br /> lượng và chất lượng tài liệu trong kho. Từ đó lên kế hoạch bổ sung tài liệu mới <br /> để đáp ứng nhu cầu của bạn đọc.<br /> <br /> Năm là xử lý một số nguyên nhân phá hủy tài liệu<br /> <br /> * Hỏa hoạn<br /> <br /> Trong các nguyên nhân phá hủy tài liệu hỏa hoạn được coi là mối đe dọa <br /> nguy hiểm hơn cả  do tốc độ  và tính tàn phá khủng khiếp của nó.   Trong thư <br /> viện có vô số  những vật thể  được coi là nhiên liệu như  sách, tủ, đồ  đạc, hệ <br /> thống điện, đèn điện… Vì thế  không xếp sách, tài liệu gần nguồn điện. Thư <br /> viện cần trang bị đầy đủ  các phương tiện, thiết bị phòng chống cháy như  bình <br /> khí CO2 hoặc loại bình bột tetreclorua cacbon, các dụng cụ  và biện pháp chữa  <br /> cháy thông thường như cát…<br /> <br /> Bạn đọc không được mang các vật liệu dễ  cháy nổ  vào thư  viện, không <br /> hút thuốc lá trong phòng thư viện. Hệ thống điện phải đảm bảo, luôn luôn được  <br /> kiểm tra, các thiết bị điện phải có đầu tiếp đất. Trong các ngày nghỉ lễ, tết cán  <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            16 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> bộ thư viện có thể ngắt cầu dao điện hoặc khi ra về cán bộ thư viện cần tắt các <br /> thiết bị điện không cần thiết.<br /> <br /> Khi xảy ra cháy cán bộ thư viện phải báo động, gọi xe cứu hỏa, huy động <br /> nhân lực chữa cháy. Không nên chữa cháy cho kho sách bằng nước vì nếu có  <br /> dập tắt được lửa thì sách cũng khó có thể giữ được, cứu chữa được.<br /> <br /> * Xử lý tài liệu bị ẩm ướt<br /> <br /> Tài liệu có thể  bị   ẩm  ướt do thời tiết, môi trường bảo quản không tốt. <br /> Các quyển sách phồng lên và biến dạng, các trang sách bị nhăn lại, mực bị nhòe, <br /> giấy dính bết lại với nhau. Nếu sau khi tài liệu bị ẩm ướt mà điều kiện khí hậu  <br /> không đảm bảo thì sau 2, 3 ngày nấm mốc sẽ  xuất hiện. Khi nấm mốc xuất <br /> hiện thì việc kiểm soát và loại bỏ chúng là vô cùng khó khăn để lại hậu quả lâu <br /> dài cho tài liệu. Cán bộ  thư viện phải đưa ngay tài liệu bị   ướt ra khỏi khu vực <br /> này rồi tiến hành làm khô tài liệu. Chúng ta có thể  bật quạt để  thúc đẩy nhanh <br /> quá trình làm khô tài liệu, hong khô sách. Khi quyển sách đã khô nhưng chạm tay  <br /> vào thấy mát tay thì cần gấp sách lại đặt chúng nằm trên một mặt phẳng và nhẹ <br /> nhàng nắm chúng về  dạng ban đầu. Định dạng bằng một vật chặn giấy nhẹ,  <br /> không đặt chồng các quyển sách lên nhau, không đưa sách trở  lại giá trước khi <br /> chúng hoàn toàn khô ráo nếu không nấm mốc sẽ  phát triển nhất là từ  các khe  <br /> của cuốn sách.<br /> <br /> * Xử lý tài liệu bị vi sinh vật phá hoại<br /> <br /> Các loại vi sinh vật thường phá hoại tài liệu như  nấm mốc, mối, mọt, <br /> gián, chuột…<br /> <br /> + Nấm mốc<br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            17 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> Để phòng nấm mốc phát sinh trước khi đưa tài liệu vào kho tài liệu phải <br /> khô và sạch. Thường xuyên vệ  sinh kho sách và thiết bị  bảo quản, quét, chải, <br /> lau chùi làm vệ sinh tài liệu. Có thể sử dụng vải xô màn, vải mềm, chổi lông gà, <br /> bàn chải lông mềm… để  lau sạch bụi. Không để  bụi và các bào tử  nấm mốc  <br /> bám lên giá, tủ. Việc làm này phải tiến hành thường xuyên và định kì do cán bộ <br /> thư viện và các bạn trong tổ cộng tác viên thư viện làm.<br /> <br /> Khi phát hiện thấy nấm mốc phải cách ly ngay khối tài liệu này và áp  <br /> dụng các biện pháp chống nấm mốc. Có thể sử dụng hóa chất chống nấm mốc <br /> như  Penta Clorua Phenol (PCP), Penta Nitro Phenol (PNP), … nh ưng phải theo  <br /> sự hướng dẫn của các nhà chuyên môn tránh sự hư hỏng tài liệu và gây hại cho  <br /> con người. <br /> <br /> Nếu trong phòng ẩm mốc (vào mùa mưa) thì cán bộ thư viện có thể dùng  <br /> vôi bột rải trong tủ sách, xuống nền nhà nhằm hút bớt hơi nước. Thay vôi định  <br /> kì 1 tháng/lần. Có thể dùng bã cà phê, bã trà khô… để  khử  mùi  ẩm mốc. Bã cà  <br /> phê sau khi dùng xong đem phôi khô đặt trong túi vải buộc chặt lại để  chống <br /> ẩm.<br /> <br /> + Côn trùng<br /> <br /> Các loại côn trùng phá hoại tài liệu thường gặp như gián, mối, mọt, nhậy <br /> cánh bạc “bọ  ba đuôi”… Để  phòng chống côn trùng phá hoại tài liệu cần phải <br /> luôn luôn kiểm tra, phát hiện, làm vệ sinh tài liệu, phương tiện bảo quản và kho  <br /> tài liệu. Khi phát hiện có mối trong kho thì cán bộ  thư  viện phải di chuyển ra  <br /> chỗ  khác, tìm tổ để  phá hoặc dùng các loại hóa chất để  diệt mối. Có thể  dùng  <br /> vôi và muối rắc vào đường đi của mối, dưới chân tủ, kệ, giá sách. Treo túi long <br /> <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            18 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> não (băng phiến) nhỏ  ở gần phía dưới gầm tủ mùi của long não sẽ  bay từ phía  <br /> trên xuống phía dưới khiến gián và côn trùng bay xa.<br /> <br /> + Chuột<br /> <br /> Chuột là loại gặm nhấm rất nguy hiểm, sản sinh nhanh nên sức phá hoại <br /> lớn. Chuột cắn tài liệu, làm tổ gây hư hỏng và làm bẩn tài liệu. Để phòng chống <br /> chuột chúng ta cần phải:<br /> <br /> Không mang đồ  ăn, thức uống vào trong phòng thư  viện, không để  đồ  ăn  <br /> dính vào tài liệu.<br /> <br /> Có các biện pháp che chắn chu đáo, làm lưới sắt bịt kín các lỗ thông hơi, <br /> khe cửa, tủ sách phải có cánh cửa. Sau mỗi buổi làm việc cán bộ thư viện phải <br /> đóng các cánh tủ lại để chống bụi, gián, chuột…<br /> <br /> Dùng bẫy để bẫy chuột<br /> <br /> Sáu là tu bổ sách và tài liệu<br /> <br /> Đây là công việc thường xuyên nhằm khôi phục trạng thái ban đầu của tài <br /> liệu về mặt vật chất và thẩm mỹ, kéo dài tuổi thọ cho tài liệu. Đây cũng là công <br /> việc khó khăn và tốn nhiều công sức đòi hỏi cán bộ  thư  viện phải có trách  <br /> nhiệm cao đối với tài sản quý giá đó của thư viện.<br /> <br /> Cán bộ thư viện phải kiểm tra thường xuyên tình trạng của sách khi bạn <br /> đọc mượn và trả  tài liệu để  kịp thời sửa chữa, đóng lại những cuốn sách, tài <br /> liệu bị  rách, bị  hư  hỏng. Đóng sách phải thuận lợi cho việc bảo quản, giảm <br /> thiểu việc thay đổi trang bản gốc, không được làm hư hại tới văn bản gốc và rút <br /> ngắn tuổi thọ của sách.<br /> <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            19 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> Tài  liệu  được  đóng lại phải mở   được dễ  dàng trong khoảng 1800  để <br /> thuận tiện cho việc sao chụp tránh làm hỏng tài liệu, phải giữ được ở trạng thái <br /> mở  khi đặt trên một mặt phẳng như  vậy bạn đọc tự  do mở  cả  hai tay để  ghi <br /> chép được dễ dàng.<br /> <br /> Khi tài liệu bị rách, nát cán bộ thư viện lấy keo trong hoặc hồ dán để dán  <br /> lại, lấy bao (bìa trong) bọc lại…<br /> <br /> Cán bộ  thư  viện kết hợp với đoàn thanh niên các bạn trong tổ  cộng tác <br /> viên thư  viện tiến hành đóng và tu bổ  sách đặc biệt là sách giáo khoa (trường  <br /> học mới) vào đầu năm học đảm bảo 100% học sinh có sách để học.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> (Sách sau khi đã được đóng lại) (Đoàn thanh niên tiến hành đóng lại sách)<br /> <br /> <br /> Bảy là giải quyết vấn đề về môi trường<br /> <br /> Vấn đề  môi trường có liên quan đến cả  vị  trí của thư  viện, cách bố  trí <br /> phòng, kho, cửa.. và việc giải quyết chung của toàn khu vực. Đây là vấn đề <br /> <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            20 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> chung mà chỉ riêng thư viện không thể giải quyết được. Nhưng thư viện có thể <br /> giải quyết vấn đề môi trường trong kho sách của mình.<br /> <br /> * Lắp đặt trang thiết bị<br /> <br /> Nước ta là một nước có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, thời tiết thuận lợi <br /> cho sự phát triển của các loại nấm mốc, côn trùng, vi sinh vật… đã làm cho tài <br /> liệu bị  hư  hỏng. Do đó thư  viện cần được lắp đặt các trang bị  như  quạt, máy  <br /> điều hòa, máy hút ẩm, quạt thông gió… để bảo quản vốn tài liệu được tốt hơn,  <br /> sử dụng lâu dài.<br /> <br /> Các trang thiết bị được lắp đặt phải đúng cách, đúng kích cỡ, công suất, <br /> độ ồn (quạt) và độ tin cậy của các thiết bị<br /> <br /> * Nhiệt độ và độ ẩm tương đối<br /> <br /> Nhiệt độ và độ ẩm tương đối đối với tài liệu giấy là 13 ­ 20 0C, độ ẩm 55 <br /> ­ 65%. Đối với các thư viện có điều kiện thuận lợi thì có thể lắp máy điều hòa, <br /> máy hút ẩm, máy thông gió…<br /> <br /> Thư viện cũng cần được bảo dưỡng tốt, cần phải hàn gắn, tu sửa các vết  <br /> rạn nứt ngay khi mới xuất hiện. Vào các ngày nghỉ lễ, tết, nghỉ hè… cán bộ thư <br /> viện cần phải kiểm tra lại phòng thư  viện, đóng các cánh cửa đi, cửa sổ  bên  <br /> ngoài, các cánh tủ… tránh ánh nắng trực tiếp chiếu vào sách sẽ làm cho sách bị <br /> giòn, cong, vênh, sách bị ố vàng.<br /> <br /> c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp <br /> <br /> Các giải pháp, biện pháp này có mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhau,  <br /> hỗ  trợ  cho nhau nhằm một mục đích chung là bảo quản vốn tài liệu được lâu  <br /> dài, lưu giữ những di sản văn hóa của dân tộc và của nhân loại, đáp ứng nhu cầu  <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            21 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> của bạn đọc. Nếu thiếu một trong những biện pháp này thì kết quả mang lại sẽ <br /> không như mong muốn và khó thực hiện được mục tiêu đã đề ra. Các giải pháp, <br /> biện pháp này phải tiến hành đồng thời, thực hiện thường xuyên, định kì 1 <br /> tháng/lần do cán bộ  thư  viện kết hợp với đoàn thanh niên và các bạn trong tổ <br /> cộng tác viên thư viện thực hiện.<br /> <br /> Để  công tác bảo quản vốn tài liệu mang lại hiệu quả  cao thì trước tiên  <br /> cán bộ thư viện phải đưa ra kế hoạch bảo quản ngay từ đầu năm học. Đối với  <br /> các thư  viện đang được đầu tư  xây mới thì phải xét ngay từ  khâu chọn vị  trí  <br /> thiết kế phòng kho thư viện, mua sắm trang thiết bị vì nó gắn liền với thư viện  <br /> trong suốt quá trình tồn tại và hoạt động. Sau đó là phương pháp lưu giữ, cách <br /> sắp xếp tài liệu của cán bộ thư viện phải đúng chuyên môn nghiệp vụ, vệ sinh  <br /> kho sách thường xuyên, xử  lý một số  nguyên nhân phá hủy tài liệu, giáo dục ý <br /> thức bảo quản vốn tài liệu cho bạn đọc.<br /> <br /> d. Kết quả khảo nghiệm và giá trị khoa học của vấn đề<br /> <br /> Sau một thời gian áp dụng sáng kiến kinh nghiệm  “Một số  biện pháp  <br /> trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư viện trường THCS Dur Kmăn” thư viện <br /> trường THCS Dur Kmăn đã có một vốn tài liệu phong phú, đa dạng đáp  ứng  <br /> được nhu cầu của bạn đọc ở  thế  hệ  hiện tại và cả  thế  hệ  mai sau. Sách được  <br /> bảo quản tốt, lưu giữ cẩn thận và sử dụng được lâu dài. Tình trạng sách bị mất  <br /> mát, hư  hỏng, thất thoát trong quá trình sử  dụng hạn chế  đi rất nhiều. Cán bộ <br /> thư  viện, các bạn trong tổ  cộng tác viên thư  viện và đoàn thanh niên đã khắc  <br /> phục được một số nguyên nhân khách quan (điều kiện tự nhiên, môi trường, khí <br /> hậu…) và nguyên nhân chủ  quan (do bạn đọc sử  dụng sách nhiều), sự  tự  phá <br /> hủy do bản thân tài liệu sinh ra.<br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            22 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> Trong đó<br /> Tổng số <br /> Sách giáo  Sách <br /> vốn tài  Sách tham  Sách <br /> Năm học khoa  thiếu nhi <br /> liệu (bản  khảo (bản  nghiệp vụ <br /> (bản  (bản <br /> sách) sách) (bản sách)<br /> sách) sách)<br /> 2015 ­ 2016 4063 815 1382 1133 733<br /> 2016 ­ 2017 4168 830 1383 1215 741<br /> Kì I 2017­ 2018 4321 874 1385 1301 761<br /> <br /> <br /> <br /> Số  lượng sách thanh lý hàng năm giảm đi đáng kể. Kết quả  cụ  thể  như <br /> sau:<br /> <br /> Sách giáo  Sách nghiệp  Sách tham  Sách thiếu <br /> Năm học khoa (bản  vụ (bản  khảo (bản  nhi (bản <br /> sách) sách) sách) sách)<br /> 2015 – 2016 20 9 8 12<br /> 2016 – 2017 11 0 3 6<br /> Kì I 2017 ­ 2018 2 0 0 0<br />  <br /> <br /> Đối với sách giáo khoa (sách trường học mới) thư viện đã đảm bảo 100%  <br /> học sinh có sách giáo khoa để học ngay từ đầu năm học. Thư viện đã giải quyết  <br /> cho những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, những học sinh nghèo, học sinh  <br /> không có điều kiện mua sách…có sách để học. Trường THCS Dur Kmăn là một <br /> trong hai trường thí điểm mô hình trường học mới do đó sách trường học mới <br /> sẽ được bảo quản, bao bọc cẩn thận. Cán bộ thư viện hướng dẫn học sinh cách  <br /> giữ  gìn sách để  cho các em thế  hệ  sau có sách để  học. Điều đáng nói là sách <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            23 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> trường học mới dày, gáy sách mỏng, học sinh chủ yếu là dân tộc thiểu số nhưng  <br /> các em đã có ý thức giữ gìn và bảo quản sách.<br /> <br /> Sau khi phát phiếu thăm dò ý kiến học sinh các em đã hiểu được vị trí, vai  <br /> trò của sách đối với việc học tập, tầm quan trọng của việc bảo quản và giữ gìn <br /> sách. Kết quả đạt được như sau:<br /> <br /> Số học sinh <br /> Nội dung câu trả lời Tỷ lệ %<br /> trả lời trùng ý<br /> Câu 1. d. Cả b và c đều đúng 256/373 68,8%<br /> Câu 2. a. Có 261/373 69,9%<br /> Câu 3. C. Cả a và b 290/373 77,7%<br /> Câu 4. D. Cả a, b và c 253/373 67,8%<br /> Câu 5. D. Cả a và b 294/373 78,8%<br /> Sau đây là mẫu phiếu trưng cầu ý kiến:<br /> <br /> TRƯỜNG THCS DUR KMĂN<br />                THƯ VIỆN<br /> PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN<br /> <br />           Các em học sinh thân mến!<br /> <br />           Nhằm góp phần nâng cao chất lượng công tác bảo quản vốn tài liệu trong  <br /> thư  viện nhà trường, thư  viện tiến hành thu thập số  liệu cho đề  tài sáng kiến <br /> kinh nghiệm “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện  <br /> trường THCS Dur Kmăn”. Thư  viện rất mong các em trả  lời một cách trung  <br /> thực để  sáng kiến kinh nghiệm có giá trị  vể  mặt khoa học cũng như  bảo quản <br /> vốn tài liệu được tốt hơn, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của bạn đọc.<br /> <br /> Thông tin về học sinh<br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            24 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> 1. Học sinh lớp:……………<br /> <br /> 2. Giới tính:  Nam                                Nữ<br /> <br />  Hệ thống câu hỏi: <br /> <br /> Các em hãy khoanh tròn vào đáp án mà các em cho là đúng nhất cho từng câu hỏi<br /> <br /> Câu 1: Theo các bạn học sinh đọc sách như thế nào là đúng?<br /> <br /> a. Vừa đọc sách vừa ăn cơm, ăn vặt<br /> <br /> b. Sau khi đọc sách xong đóng sách lại và để lên kệ sách<br /> <br /> c. Đọc sách không gấp trang sách, vẽ  bậy lên sách, cắt, dán, xé, đánh dấu vào <br /> sách, làm rách sách…<br /> <br /> d. Cả b và c đều đúng<br /> <br /> Câu 2: Căn cứ  vào tình hình thực tế, cơ  sở  vật chất, vốn tài liệu tại thư  viện  <br /> trường THCS Dur Kmăn thì công tác bảo quản vốn tài liệu có quan trọng không?<br /> <br /> a. Có<br /> <br /> b. Không<br /> <br /> Câu 3: Theo các em những ai tham gia vào công tác bảo quản vốn tài liệu?<br /> <br /> a. Học sinh<br /> <br /> b. Cán bộ viên chức<br /> <br /> Câu 4: Nguyên nhân nào làm cho tài liệu bị hư hỏng, mất mát?<br /> <br /> a. Bạn đọc không có ý thức khi tham gia đọc sách<br /> <br /> b. Bản thân tài liệu tự sinh ra làm cho tài liệu bị hư hỏng<br /> <br /> c. Do điều kiện môi trường, khí hậu không đảm bảo, cơ sở vật chất không đúng  <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            25 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> tiêu chuẩn<br /> <br /> d. Cả a, b và c đều đúng<br /> <br /> Câu 5: Bạn đọc phải làm gì để bảo quản sách?<br /> <br /> a. Chấp hành đúng nội quy, quy định của phòng thư viện, phòng đọc<br /> <br /> b. Đọc kỹ hướng dẫn tra tìm, sử dụng sách báo tại thư viện<br /> <br /> c. Cả a và b đều đúng<br /> <br /> Thư viện chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của các em.<br /> <br /> <br /> <br /> III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> <br /> 1. Kết luận<br /> <br /> Nhờ  có sự  quan tâm của Ban lãnh đạo nhà trường năm học 2017 – 2018 <br /> tôi đưa ra sáng kiến kinh nghiệm “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn  <br /> tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur Kmăn” nhằm lưu giữ  vốn tài liệu của <br /> thư  viện, tinh hoa văn hóa của nhân loại, những tài liệu có giá trị. Nhận thấy  <br /> được tầm quan trọng của công tác bảo quản vốn tài liệu nên cán bộ thư viện đã  <br /> đưa ra kế  hoạch bảo quản hợp lý ngay từ  đầu năm học phù hợp với điều kiện <br /> cơ sở vật chất và kế hoạch của nhà trường, kế hoạch của thư viện. Do đó công <br /> tác bảo quản vốn tài liệu đã được thực hiện khá tốt, tài liệu ít bị hư hỏng, mất  <br /> mát nên đã đáp  ứng được nhu cầu của bạn đọc. Phát hiện kịp thời và sửa chữa  <br /> những tài liệu hư  hỏng, bị  rách nát. Tuyên truyền, giáo dục ý thức bảo quản  <br /> sách báo cho các em học sinh, hướng dẫn các em cách đọc sách. Đặc biệt là vai <br /> trò của cán bộ  thư  viện phải biết cách sắp xếp tài liệu, tổ  chức kho theo đúng <br /> <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên                            26 Trường THCS Dur Kmăn<br /> SKKN:  “Một số  biện pháp trong việc bảo quản vốn tài liệu tại thư  viện trường THCS Dur  <br /> Kmăn”<br /> nghiệp vụ thư viện, thường xuyên vệ sinh kho sách để có thể phục vụ bạn đọc <br /> một cách nhanh chóng, bảo quản sách được lâu bền. <br /> <br />