SKKN: Sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán

    KINH NGHIỆM <br /> PHÒNG GIÁO D ỤC VÀ ĐÀO TẠO KRÔNG ANA<br /> TRƯỜNG THCS BUÔN TRẤP<br /> SỬ DỤNG NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH PASCAL ĐỂ <br /> MỤC LỤC<br /> GIẢI MỘT SỐ BÀI TOÁN Trang<br /> Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU<br /> I. Đặt vấn đề:<br /> Lý do chọn đề tài......................................................................................................1<br /> Đối tượng nghiên cứu:..............................................................................................1<br /> Họ và tên: Nguy<br /> Phạm vi nghiên c ễn Thị Thu Thủy<br /> ứu:................................................................................................ 1<br /> Đơn vị công tác: THCS Buôn Trấp<br /> II. Mục tiêu nghiên cứu:.....................................................................................................<br /> Chức v1 ụ: Giáo viên <br /> <br /> Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ<br /> I. Cơ sở lý luận của vấn đề..............................................................................................2<br /> II.  Thực trạng vấn đề                                                                                                         <br />  <br /> ........................................................................................................<br />  <br />  3<br /> III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề:..................................................…5<br /> 1.  Bài toán 1                                                                                                                    <br />  <br /> ...................................................................................................................<br />  <br />  5<br /> 2.  Bài toán 2                                                                                                                    <br />  <br /> ...................................................................................................................<br />  <br />  8<br /> 3.  Bài toán 3                                                                                                                  <br />  <br /> .................................................................................................................<br />  <br />  10<br /> IV. Tính mới của sáng kiến…………… ………………………….…….……………...15<br /> V. Hiệu quả SKKN: ………………… ………………………….…….…………………15<br /> Phần thứ ba: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> I. Kết luận:.......................................................................................................................17<br /> II. Ý kiến đề xuất .............................................................................................................17<br />  Kinh nghiệm “Sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán”<br /> <br /> DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT<br /> <br /> <br /> VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ<br /> Gv Giáo viên<br /> Hs Học sinh<br /> GD­ĐT Giáo dục – đào tạo<br /> THCS Trung học cơ sở<br /> IT Công nghệ thông tin<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Người viết: Nguyễn Thị Thu Thủy                                                                                              Trang 1<br />  Kinh nghiệm “Sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán”<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Người viết: Nguyễn Thị Thu Thủy                                                                                              Trang 2<br />  Kinh nghiệm “Sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán”<br /> <br /> PHẦN THỨ NHẤT: MỞ ĐẦU<br /> I.  ĐẶT VẤN ĐỀ:<br /> <br /> Lý do chọn đề tài:<br /> Theo   Trưởng   Ban   Kinh   tế   Trung   ương   Nguyễn   Văn   Bình,   Cách   mạng   công <br /> nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) mang lại cơ hội cho các nước đang phát triển, giúp rút ngắn quá trình  <br /> công nghiệp hoá bằng cách đi tắt đón đầu, phát triển nhảy vọt lên công nghệ cao hơn.<br /> Nghị  quyết 29 của BCHTW về đổi mới căn bản và toàn diện GD­ĐT đã chỉ  ra là tiếp <br /> tục đổi mới mạnh mẽ  phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại, đề  cao vai trò chủ  thể <br /> hoạt động của học sinh nhằm phát huy tính tích cực, chủ  động, sáng tạo và vận dụng kiến <br /> thức, kỹ năng vào giải quyết các tình huống thực tiễn cuộc sống.<br /> Bộ giáo dục đang triển khai rất nhiều công văn phục vụ đổi mới căn bản và toàn diện  <br /> GD&ĐT sau năm 2018. Đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh <br /> giá, đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học, tổ chức các kỳ thi giúp học  <br /> sinh vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết vấn đề  thực tiễn, … nhằm hình thành và phát <br /> triển các năng lực cần thiết của thế kỷ 21 cho học sinh.<br /> Trong quá trình dạy học chương trình Tin học lớp 8, tôi thấy rằng, những kiến thức học  <br /> sinh tiếp nhận và áp dụng vào giải các bài toán đạt kết quả chưa cao, do học sinh chưa thật sự <br /> nắm vững các bước để  giải bài toán và chưa vận dụng được linh hoạt ngôn ngữ  lập trình để <br /> giải bài toán. Xuất phát từ cơ sở trên tôi đã chọn đề tài “Sử dụng ngôn ngữ lâp trinh Pascal<br /> ̣ ̀  <br /> ̉ ải toán”.<br /> đê gi<br /> Đối tượng nghiên cứu:<br />  ­ Tập trung nghiên cứu sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán. <br /> Phạm vi nghiên cứu:<br /> ­ Học sinh lớp 8 trường THCS Buôn Trấp<br />  ­ Học sinh trong đội tuyển học sinh giỏi môn tin học của trường THCS Buôn Trấp.<br /> II. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU:<br /> ­ Nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập, chất lượng dạy học bộ môn tin học.<br /> ­ Thúc đẩy phong trào thi đua học tập ở học sinh.<br /> ­ Phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong quá trình tiếp thu kiến thức.<br /> ­ Nâng cao khả năng tự học của học sinh.<br /> ­ Nhằm đổi mới phương pháp dạy học trong qua trình giảng dạy học sinh.<br /> ­ Tạo điều kiện thuận lợi cho những học sinh có năng lực, có niềm đam mê, có sáng tạo <br /> trong học tập bộ môn.<br /> <br /> Người viết: Nguyễn Thị Thu Thủy                                                                                              Trang 3<br />  Kinh nghiệm “Sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán”<br /> <br /> ­ Giải một vài bài toán trong chương trình học toán THCS và chuyển các bài toán đó sang  <br /> ngôn ngữ lập trình.<br /> ­ Làm cơ sở cho các em định hướng và chọn lựa ngành nghề thích hợp cho tương lai.<br /> <br /> <br /> PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ<br /> I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ:<br /> Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp  <br /> thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách,  <br /> điều kiện bảo đảm thực hiện đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học. <br /> Phát triển nguôn l<br /> ̀ ực có chất lượng cao đòi hỏi phải đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, <br /> đào tạo ngành nghề  theo hướng mở, hội nhập, xây dựng một xã hội học tập, phát triển toàn <br /> diện năng lực, thể chất, nhân cách, đạo đức, lối sống, ý thức tôn trọng pháp luật và trách nhiệm  <br /> ̣<br /> công dân. Môt trong nh ưng gi<br /> ̃ ải pháp nhăm nâng cao ch<br /> ̀ ất chất lượng nguồn lực là phải đổi mới  <br /> phương pháp dạy hoc.̣<br /> Đổi mới phương pháp dạy hoc c ̣ ủa người thầy bắt nguồn từ yêu cầu học tập của ngươì <br /> ̣<br /> hoc. Ph ương pháp này nhấn mạnh quá trình học tập và tiếp thu chứ  không chú trọng đến kết <br /> quả hoc tâp. Đây cung là ph<br /> ̣ ̣ ̃ ương pháp giúp cho ngươi hoc phát tri<br /> ̀ ̣ ển kỹ năng tự học và kỹ năng <br /> giải quyết vấn đề. Sử  dụng phương pháp học tập tích cực, ngươi day đóng vai trò là “ng<br /> ̀ ̣ ười <br /> hướng dẫn” giúp ngươi h ̀ ọc thu được kết luận đúng thông qua sự chỉ  dẫn, khuyến khích cũng  <br /> như  thách thức họ  đạt được mục đích học tập.  Phương pháp học tập tích cực có ý nghĩa quan <br /> trọng giúp học sinh biết cách tìm, tra cứu tài liệu thông tin, tổ chức chúng, thực nghiệm và kiểm <br /> nghiệm các câu trả lời của mình thông qua ý kiến đánh giá của người thầy và của nhiều người.<br /> Chính vì thế để  nâng cao chất lượng học tập của học sinh đối với môn học lập trình và <br /> giải các bài toán bằng ngôn ngữ lập trình chúng ta cần nắm được rõ các khái niệm sau:<br /> Ngôn ngữ lập trình (programming language) là dạng ngôn ngữ được chuẩn hóa theo một <br /> hệ  thống các quy tắc riêng, sao cho qua đó người lập trình có thể  mô tả  các chương trình làm <br /> việc dành cho thiết bị điện tử mà cả con người và các thiết bị đó đều hiểu được.<br /> Pascal là   một ngôn   ngữ   lập   trình máy   tính thuộc   dạng mệnh   lệnh và thủ   tục, <br /> được Niklaus   Wirth phát   triển   vào   năm 1970 là   ngôn   ngữ   lập   trình   đặc   biệt   thích   hợp   cho <br /> kiểu lập trình cấu trúc và cấu trúc dữ liệu. Được đặt theo tên của nhà toán học, triết gia và nhà <br /> vật lí người Pháp, Blaise Pascal.<br /> Pascal được phát triển theo khuôn mẫu của ngôn ngữ ALGOL 60. Wirth đã phát triển một <br /> số  cải tiến cho ngôn ngữ  này như  một phần của các đề  xuất ALGOL X, nhưng chúng không <br /> được chấp nhận và Ngôn ngữ Pascal được phát triển riêng biệt và phát hành vào năm 1970. Một  <br /> <br /> Người viết: Nguyễn Thị Thu Thủy                                                                                              Trang 4<br />  Kinh nghiệm “Sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán”<br /> <br /> phiên bản cải tiến được gọi là Object Pascal được thiết kế cho lập trình hướng đối tượng được <br /> phát triển vào năm 1985, được sử  dụng bởi  Apple Computer và Borland vào cuối những năm <br /> 1980 và sau đó phát triển thành ngôn ngữ  Delphi trên nền tảng Microsoft Windows. Wirth đồng <br /> thời cũng xây dựng Modula­2 và Oberon, là những ngôn ngữ  tương đồng với Pascal. Oberon  <br /> cũng hỗ trợ kiểu lập trình hướng đối tượng.<br /> Một bài toán đố là một vấn đề  có thể  được giải quyết bằng  toán học, thường được sử <br /> dụng trong quá trình dạy toán để  giúp học sinh hiểu sự  liên quan giữa các vấn đề  đời sống <br /> thường ngày với các khái niệm và ký hiệu toán học.<br /> Để giải một bài toán trong ngôn ngữ lập trình chúng ta cần nắm vững các bước sau: <br /> + Xác định bài toán<br /> + Mô tả thuật toán<br /> + Viết chương trình<br /> + Hiệu chỉnh.<br /> Vậy, xác định bài toán là xác định rõ 2 thành phần Input và Output và mối quan hệ giữa  <br /> chúng để có thể lựa chọn thuật toán và ngôn ngữ lập trình thích hợp.<br /> Mô tả thuật toán là bước quan trọng nhất để giải bài toán. Có thể có nhiều thuật toán để <br /> giải một bài toán, cần thiết kế hoặc chọn 1 thuật toán phù hợp để giải bài toán cho trước.<br /> Viết chương trình là việc lựa chọn cách tổ  chức dữ liệu và sử  dụng ngôn ngữ  lập trình  <br /> để diễn đạt đúng thuật toán. Khi chọn ngôn ngữ lập trình nào phải tuân theo quy định ngữ pháp <br /> của ngôn ngữ đó.<br /> Hiệu chỉnh sau khi viết xong, chương trình cần phải được thử  bằng một số  bộ  test tiêu <br /> biểu. Nếu phát hiện sai sót thì phải sửa chương trình rồi thử lại.<br /> Việc áp dụng tốt các khái niệm của ngôn ngữ lập trình cũng như cách làm của một số bài  <br /> toán sẽ giúp học sinh thực hiện việc giải một bài toán nhanh hơn. Tạo sự hứng thú học tập bộ <br /> môn tin học lập trình hơn. Nâng cao nhận thức cũng như sự yêu mến với bộ môn lập trình.<br /> II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ:<br /> Như chúng ta đã biết, tin học nói chung và máy tính nói riêng có mặt ở hầu khắp mọi nơi: <br /> các cơ quan, công sở, xí nghiệp, nhà máy, trường học, khu vui chơi giải trí, … <br /> Vì vậy tin học cũng tác động rất lớn đến xã hội: <br /> + Giúp tăng hiệu quả sản xuất, hiệu quả cung cấp dịch vụ và quản lí. <br /> <br /> <br /> Người viết: Nguyễn Thị Thu Thủy                                                                                              Trang 5<br />  Kinh nghiệm “Sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán”<br /> <br /> + Sự phát triển của tin học cũng làm thay đổi nhận thức và cách thức tổ chức, vận hành  <br /> các hoạt động xã hội.<br /> + Thay đổi phong cách sống của con người.<br /> Dựa vào các con số  thông kê của Bộ  Thông tin và truyền thông. Việt Nam thiếu tới <br /> 500.000 nhân viên công nghệ thông tin. Và mức lương của ngành Công nghệ thông tin đứng top  <br /> 3 trong tất cả các ngành ở Việt Nam. Có thể thấy rằng việc xin được việc của ngành lập trình  <br /> là khá dễ  dàng. Bởi nguồn nhân lực đang thiếu cùng với đó là sự  phát triển của ngành công  <br /> nghệ. Khiến mọi thứ cũng thay đổi nhu cầu cũng từ đó mà tăng cao.<br /> Để định hướng nghề nghiệp cho tương lai của học sinh đáp ứng được nhu cầu của thời  <br /> đại thì trước hết học sinh cần phải học tốt các môn học nhất là bộ  môn ngôn ngữ  lập trình <br /> pascal. Vì đây chính là ngôn ngữ  đầu tiên, tiền đề  cho các ngôn ngữ  khác mà học sinh sẽ học.  <br /> Nhưng hiện nay quá trình học tập và nghiên cứu bộ  môn lập trình vẫn gặp rất nhiều khó khăn  <br /> như:<br /> Đời sống của người dân trong nhiều thôn, buôn còn nhiều khó khăn, nên việc đầu tư cho  <br /> con em mình trong học tập còn hạn chế.<br /> Phương tiện dạy và học, đặc biệt là phòng máy  ở  một số  trường còn thiếu, bị  hư  hỏng <br /> nhiều.<br /> Một số giáo viên vẫn chưa linh hoạt khi áp dụng các phương pháp dạy học mới vào quá  <br /> trình giảng dạy cho học sinh.<br /> Môn Tin học lập trình là môn học khó nên vẫn còn có học sinh chưa thật sự đam mê môn  <br /> học, một số em còn thụ động trong quá trình tiếp thu kiến thức.<br /> Học sinh nắm các bước để  giải một bài toán một cách mơ  hồ  nên chưa thể  áp dụng để <br /> giải các bài toán khác.<br /> Học sinh tiếp nhận kiến thức một cách thụ động nên chưa khắc sâu được kiến thức.<br /> Tư duy toán học của các học sinh chưa thật đồng đều.<br /> Học sinh chưa linh động trong việc áp dụng toán học vào lập trình. Chưa nắm rõ các  <br /> bước để  giải một bài toán trong ngôn ngữ lập trình và các từ  khóa để  thể  hiện các bài toán đó  <br /> nên mức độ hoàn thành bài làm của giáo viên còn hạn chế minh họa trong bảng số liệu sau:<br /> <br /> Mức độ hoàn thành bài tập được giáo viên đưa ra<br /> Tổng<br /> Số  Hoàn  Hoàn  Chưa  HS Tự đề xuất <br /> thành  thành  hoàn  vấn đề tìm <br /> <br /> Người viết: Nguyễn Thị Thu Thủy                                                                                              Trang 6<br />  Kinh nghiệm “Sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán”<br /> <br /> chương <br /> chương  thành  hướng giải <br /> trình <br /> trình vẫn  chương  quyết ở trên <br /> Lớp HS không có <br /> gặp lỗi trình lớp<br /> lỗi<br /> TS % TS % TS % TS %<br /> 8a3 38 3 7.9 17 47.7 18 47.4 3 7.9<br /> <br /> 8a5 42 4 9.5 18 42.9 20 47.6 5 11.9<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> III. CÁC GIẢI PHÁP ĐàTIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:<br /> ­ Như chúng ta đã biết việc khuyến khích học sinh yêu thích bộ môn là một quá trình lâu <br /> dài, cần nhiều thời gian. Vì vậy khi được phân công giảng dạy tại lớp nào đó, ngoài việc truyền  <br /> thụ kiến thức cơ bản cho toàn lớp, mỗi giáo viên chúng ta nên chú trọng vào việc tìm kiếm, lồng  <br /> ghép những kiến thức mở rộng, nâng cao hoặc những bài toán trí tuệ  nhanh vào tiết dạy hoặc <br /> bài kiểm tra. <br /> ­ Giống như các môn học khác, môn tin Học của chúng ta, muốn đạt được kết quả  mỹ <br /> mãn, trước hết mỗi giáo viên phải thực sự đam mê với công việc, phải luôn trau dồi và nâng cao  <br /> kiến thức cho bản thân. Mỗi giáo viên phải:<br /> + Cần chọn lọc những phương pháp dạy học tích cực dễ  hiểu nhất để  hướng dẫn cho  <br /> học sinh không nên máy móc theo hướng dẫn.<br /> + Giúp học sinh định hướng và nhận ra cách giải và thuật toán của các dạng bài tập cơ <br /> bản.<br /> + Hướng dẫn học sinh vận dụng được các công thức toán học vào giải một bài toán lập <br /> trình. Điều này giúp các em nhận biết các dạng bài tập và chọn hướng giải cho phù hợp.<br /> + Định hướng cho học sinh các bước để giải một bài toán. Yêu cầu học sinh đưa ra cách  <br /> giải riêng cho bài toán của mình. <br /> + Hướng dẫn học sinh cách trình bày, cũng như cách lập luận bài làm, để khi các em làm <br /> bài đạt kết quả tốt nhất.<br /> Trong quá trình giảng dạy, mỗi giáo viên phải tổng hợp được những kiến thức cơ  bản,  <br /> trọng tâm, dễ nhớ để đưa vào kiến thức của các em. Chẳng hạn như một số bài toán sau:<br /> <br /> <br /> Người viết: Nguyễn Thị Thu Thủy                                                                                              Trang 7<br />  Kinh nghiệm “Sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán”<br /> <br /> 2.1. Bài toán 1: Thử viết chương trình nhập các số nguyên X, và Y, in giá trị của X và Y <br /> ra màn hình. Sau đó hoán đổi các giá trị của X và Y rồi lại in ra màn hình giá trị của X và Y. (Bài  <br /> 2, SGK tin học dành cho THCS quyển 3 trang 35).<br /> Do đây là chương trình đầu tiên mà học sinh được tự nghiên cứu trong chương trình học <br /> ngôn ngữ  lập trình pascal nên t không yêu cầu học sinh phải hiểu rõ tất cả  các câu lệnh của <br /> chương trình, chỉ  cần học sinh bước đầu làm quen với cách khai báo và sử  dụng biến trong <br /> chương trình thôi. Vì thế tiến trình dạy học sẽ diễn ra như sau:<br /> Hoạt động giáo viên: Hoạt động học sinh:<br /> ­ Gv: Bạn nào có thể tóm tắt bài toán? ­ Hs: <br /> + Nhập giá trị của X và Y<br /> + In giá trị của X và Y ra màn hình<br /> + Hoán đổi giá trị của X và Y<br /> + In lại giá trị của X và Y ra màn hình.<br /> ­ Gv: dựa vào tóm tắt bài toán, bạn nào có thể  ­ Hs: Biến x để lưu giá trị của X, biến y để lưu  <br /> cho cô biết bài toán này cần sử  dụng những  giá trị của Y.<br /> biến nào để lưu giá trị?<br /> ­ Gv: Ngoài hai biến x, y ra chúng ta còn cần  ­   Hs   suy   nghĩ   và   trả   lời   theo   hiểu   biết   của  <br /> sử dụng những biến nào nữa? mình.<br /> ­ Gv: muốn biết chương trình còn cần sử dụng <br /> những biến nào nữa thì ta cần phải biết cách <br /> ­ Hs lắng nghe.<br /> giải   bài   toán   này.   Sau   khi   đã   biết   cách   giải <br /> chúng ta sẽ dễ dàng biết được bài toán này có <br /> những biến nào.<br /> ­ Gv: Để  có thể  hoán đổi được giá trị  của hai  <br /> biến X và Y. Chúng ta cùng nghiên cứu một trò  <br /> chơi như sau: Cô có hai cốc nước màu xanh là <br /> cốc đánh số  1 và màu đỏ  lần được được đánh  <br /> số  2. Làm cách nào để  hoán đổi hai cốc nước <br /> với nhau, sao cho cốc màu đỏ được đánh số 1, <br /> cốc màu xanh được đánh số  2? Cho phép sử <br /> dụng một cốc phụ đánh số 3 không có nước.<br /> ­ Gv: Chia học sinh trong lớp ra thành 4 nhóm. <br /> Mỗi nhóm có 3 cốc với 2 cốc là màu xanh và <br /> ­ Hs các nhóm thực hiện quá trình đổi nước  <br /> <br /> Người viết: Nguyễn Thị Thu Thủy                                                                                              Trang 8<br />  Kinh nghiệm “Sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán”<br /> <br /> đỏ với cốc số 3 là cốc không có nước. Yêu cầu  trong các cốc.<br /> các   nhóm  học   sinh  tiến   hành  thảo  luận  theo <br /> nhóm. Tìm ra cách để hoán đổi nước trong các <br /> cốc.<br /> ­ Gv quan sát nhắc nhở  các nhóm thực hành <br /> cẩn thận và nghiên túc tránh đổ  nước gây mất <br /> vệ sinh.<br /> ­ Gv yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả  thảo  ­   Các   nhóm   học   sinh   báo   cáo   kết   quả   làm <br /> luận của   nhóm mình.   Thực   hiện cho  cả  lớp  được.<br /> cùng quan sát. + Lấy cốc thứ nhất đổ qua cốc thứ 3<br /> + Lấy cốc thứ hai đổ qua cốc thứ nhất<br /> + Nhất cốc thứ 3 đổ qua cốc thứ hai<br /> ­   Gv   nhận   xét   quá   trình   thực   hành   của   các  ­ Hs lắng nghe.<br /> nhóm đồng thời nhắc nhở về ý thức thực hành <br /> của một số nhóm.<br /> ­ Gv: Cách chúng ta đổ  nước vào cốc thứ  3  <br /> ­ Hs: Phép toán gán<br /> giống   như   phép   toán   nào   chúng   ta   vừa   học <br /> trong   bài   4:   sử   dụng   biến   và   hằng   trong  <br /> chương trình? ­ Hs: Chúng ta có thể hoán đổi hai giá trị của X  <br /> ­ Gv: tương tự  như  vậy chúng ta có thể  hoán  và Y. Cách thực hiện như sau:<br /> đổi giá trị  của hai biến X và Y không? Chúng  + z:=x;<br /> ta thực hiện như thế nào? + x:=y;<br /> + y:=z;<br /> ­ Hs: ba biến, đó là biến x, y, z<br /> ­ Gv: Vậy bài toán này chúng ta cần sử  dụng  <br /> bao nhiêu biến? Đó là những biến nào?<br /> ­ Hs: số nguyên Integer;<br /> ­ Gv: Những biến này có kiểu dữ liệu là gì?<br /> ­ Hs: Var<br /> ­ Gv: Vậy khai báo biến ta sử  dụng từ  khóa <br /> ­ Hs: Var x,y,z:integer;<br /> nào?<br /> ­ Hs quan sát<br /> ­ Gv: Hãy khi báo biến cho bài toán trên?<br /> ­ Gv cho học sinh tham khảo chương trình sau:<br /> <br /> <br /> <br /> Người viết: Nguyễn Thị Thu Thủy                                                                                              Trang 9<br />  Kinh nghiệm “Sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán”<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Hs lắng nghe và quan sát.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Gv hướng dẫn thêm cho học sinh ý nghĩa của   ­ Hs làm theo yêu cầu của giáo viên.<br /> một số  câu lệnh trong chương trình. Dịch và <br /> chạy chương trình cho học sinh quan sát.<br /> ­   Gv   yêu   cầu   học   sinh   gõ   lại   đoạn   chương <br /> trình trên vào máy, dịch và chạy chương trình.<br /> ­ Hs lắng nghe.<br /> ­ Gv quan sát và giúp đỡ  các nhóm học sinh <br /> thực hành.<br /> ­ Gv: Vậy chúng ta đã hoàn thành giải một bài <br /> toán trong ngôn ngữ lập trình Pascal. Quá trình <br /> chúng ta tóm tắt bài toán cũng chính là quá trình  <br /> xác định bài toán. Quá trình tìm cách hoán đổi <br /> hai  giá  trị  của  X  và  Y chính là    việc  mô tả <br /> thuật   toán.   Viết   chương   trình,   dịch   và   chạy <br /> chương trình là các bước cuối cùng để  hoàn <br /> thiện giải một bài toán. Vậy chi tiết của các <br /> bước này như thế nào chúng ta sẽ cùng nghiên <br /> cứu trong bài 5: Từ bài toán đến chương trình.<br /> ­ Quá trình dạy học như thế này, yêu cầu giáo viên phải nghiên cứu bài thật kỹ trước khi  <br /> lên lớp. Tìm ra phương pháp hợp lý nhất để hướng dẫn học sinh làm việc, trong những tiết học <br /> như thế này giáo viên sẽ hoạt động nhiều hơn nhưng chỉ với vai trò là đưa ra vấn đề và yêu cầu  <br /> học sunh phải giải quyết vấn đề  mà giáo viên đưa ra. Như  vậy học sinh sẽ  là người làm chủ <br /> kiến thức của mình, học sinh chủ động hơn trong quá trình tiếp thu kiến thức.<br /> 2.1. Bài toán 2: Tìm số lớn nhất trong dãy A các số a1, a2, a3, …, an cho trước. (Ví dụ 6, <br /> SGK tin học dành cho THCS quyển 3 trang 43)<br /> Để có thể giải được bài toán này giáo viên có thể tiến hành giải quyết như sau:<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thu Thủy                                                                                              Trang 10<br />  Kinh nghiệm “Sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán”<br /> <br /> Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh<br /> ­ Gv: hãy xác định bài toán trên ­ Hs: <br /> + Input: Dãy A các số  a1, a2, a3, …, an  <br /> (n>=1)<br /> +   Output:   Giá   trị   MAX   =max(a1,   a2, <br /> …,an)<br /> ­   Các   nhóm   học   sinh   thực   hiện   hoạt <br /> ­ Gv: Để có thể đưa ra các bước mô tả cho thuật toán  <br /> động tìm bạn cao nhất trong nhóm của <br /> này. Chúng ta cùng thực hiện một hoạt động tìm bạn  <br /> mình,   viết   cách   thực   hiện   vào   bảng <br /> lớn nhất trong nhóm. Yêu cầu của hoạt động này là <br /> nhóm.<br /> các nhóm có thể dùng tất cả mọi dụng cụ có thể, hãy <br /> xác định bạn cao nhất trong nhóm của mình. Nêu rõ  <br /> cách thực hiện vào bảng nhóm. ­ Hs:  <br /> + Nhóm 1 dùng thước đo chiều cao của  <br /> các bạn, bạn nào có số  đo cao hơn thì <br /> bạn đó sẽ là người cao nhất.<br /> + Nhóm 2 xếp hàng các bạn theo thứ tự <br /> từ   thấp   đến   cao,   bạn   nào   đứng   cuối <br /> cùng sẽ là người cao nhất.<br /> + Nhóm 3 xem bạn đầu tiên là cao nhất, <br /> ­ Gv tổng hợp kết quả làm việc của các nhóm lần  lượt  so sánh  bạn  đầu tiên với  các <br /> bạn còn lại, nếu bạn tiếp theo cao hơn <br /> bạn đầu tiên thì ta giữ  lại bạn cao hơn.  <br /> So   sánh   như   vậy   đến   hết   nhóm,   bạn <br /> cuối cùng còn lại ở trên chính là bạn cao <br /> ­ Gv yêu cầu các nhóm học sinh đưa ra nhận xét cho  nhất.<br /> từng cách làm của các nhóm.<br /> + Nhóm 4 ….<br /> ­ Gv: tại sao các bạn cùng lớp, cùng độ  tuổi lại có <br /> ­  Các   nhóm  học   sinh  sẽ   biện  luận  để <br /> chiều cao khác nhau?<br /> bảo vệ ý kiến của nhóm mình.<br /> ­ Hs: Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát <br /> triển chiều cao:<br /> + Yếu tố gen di truyền<br /> + Yếu tố dinh dưỡng<br /> ­ Gv: Ngoài yếu tố  gen di truyền, chúng ta phải làm  + Yếu tố vận động<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thu Thủy                                                                                              Trang 11<br />  Kinh nghiệm “Sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để giải toán”<br /> <br /> gì để cũng cố chiều cao của mình? + Yếu tố giới tính.<br /> ­ Gv: Ngoài các yếu tố trên. Ở mỗi độ tuổi khác nhau  ­ Hs: ăn uống và tập luyện thể  dục thể <br /> thì quá trình phát triển chiều cao cũng sẽ khác nhau…   thao hợp lý.<br /> Lồng ghép giáo dục giới tính cho học sinh. ­ Hs: lắng nghe.<br /> ­ Gv chốt lại: trong các cách tìm kiếm này, cách nào <br /> cũng đúng và cuối cùng cũng đều đưa ra kết quả  là <br /> ­ Hs:<br /> bạn cao nhất. Nhưng cách để  có thể  viết và đưa ra <br /> câu lệnh cho chương trình máy tính hoạt động nhanh  + Bước 1: MAX