So sánh lấy dấu theo phương pháp kỹ thuật số và phương pháp thường quy

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018<br /> <br /> <br /> SO SÁNH LẤY DẤU THEO PHƯƠNG PHÁP KỸ THUẬT SỐ<br /> VÀ PHƯƠNG PHÁP THƯỜNG QUY<br /> Đoàn Minh Trí*, Đỗ Thị Kim Anh**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu nghiên cứu: So sánh hai kỹ thuật lấy dấu dựa trên sự ưu tiên chọn lựa của người tham gia, sự<br /> thoải mái khi điều trị và hiệu quả lâm sàng về mặt thời gian.<br /> Phương pháp: Mẫu nghiên cứu gồm 32 tình nguyện viên chưa trải qua bất kì lần lấy dấu thường quy hay<br /> kỹ thuật số nào. Lấy dấu thường quy gồm các bước chọn khay cá nhân, lấy dấu sơ khởi với alginate, đổ mẫu, làm<br /> khay cá nhân, lấu dấu sau cùng với cao su Polyvinyl Siloxane (3M ESPE, St. Paul, MN, USA) và ghi dấu khớp<br /> cắn. Sau ba tuần, các tình nguyện viên được lấy dấu bằng phương pháp kỹ thuật số với TRIOS® Color system<br /> (TRC, Copenhagen, Denmark). Sau quá trình lấy dấu, sự khó chịu của người tham gia được đánh giá bởi 1 bảng<br /> câu hỏi định chuẩn và thang đo lường Visual Analoge Scale.<br /> Kết quả: Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa hai phương pháp (p < 0,05) về các khía cạnh thời gian, sự<br /> khó chịu do buồn nôn và sự khó chịu do vị của chất lấy dấu. Người tham gia ưu tiên chọn lựa phương pháp kỹ<br /> thuật số để giới thiệu cho bạn bè, để giảm buồn nôn, khó thở, giảm khó chịu do mùi vị chất lấy dấu.<br /> Kết luận: Phương pháp kỹ thuật số đem lại hiệu quả về thời gian. Người tham gia yêu thích phương pháp kỹ<br /> thuật số hơn thường quy.<br /> Từ khóa: Phương pháp lấy dấu kỹ thuật số, hiệu quả lâm sàng, sự lựa chọn của người tham gia, sự thoải<br /> mái khi điều trị.<br /> ABSTRACT<br /> COMPARISON OF DIGITAL AND CONVENTIONAL IMPRESSION TECHNIQUES<br /> Doan Minh Tri, Do Thi Kim Anh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 2- 2018: 112 - 117<br /> <br /> Objectives: The aim of this study was to compare two impression techniques from the perspective of<br /> participants’ preferences, treatment comfort and clinical effectiveness.<br /> Methods: Thirty-two participants (16 males and 16 females) who had no previous experience with either<br /> conventional or digital impression recruited in this study. Conventional impression (CI) procedure consisted of<br /> selecting stock tray, taking preliminary alginate impression, pouring study model, making custom tray, taking a<br /> final impression with Polyvinyl Siloxane (3M ESPE, St. Paul, MN, USA) and making bite registration. After<br /> three weeks, digital impression (DI) was performed using TRIOS® Color system (TRC, Copenhagen, Denmark).<br /> After the impressions were made, the participants’ attitudes, perceptions and preferences towards impression<br /> techniques were evaluated by using a standardized questionnaire and the Visual Analog Scale. The time<br /> impressions and the participants’ attitudes of the two impression techniques were compared by t-test (p < 0.05).<br /> Furthermore, descriptive analysis was used to evaluate the participants’ preferences in two impression techniques.<br /> Results: There were significant differences among the groups (p < 0.05) in terms of total working time,<br /> processing steps and preferences. Patients preferred the digital impressions in comparing with conventional<br /> techniques in working time, perceptions, treatment comforts.<br /> Conclusion: The DI resulted effective in terms of working time than CI. Patients preferred the digital<br /> *Bộ môn Phục hình, Khoa Răng Hàm Mặt, ĐHYD TP Hồ Chí Minh<br /> **Khoa Răng Hàm Mặt, ĐHYD TP Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: TS.BS Đoàn Minh Trí ĐT: 0903699934 Email: trimdr818@gmail.com<br /> 112 Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> impression technique rather than conventional techniques.<br /> Keywords: Digital impression, clinical effectiveness, participant preference, treatment comfort<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ sót trong rất nhiều giai đoạn, thao tác lấy dấu<br /> theo phương pháp thường quy. Phương pháp<br /> Sự thành công của các phục hình nha khoa này trình bày bằng sự hiển thị 3D (3 chiều) hình<br /> được xác định bởi 4 yếu tố chính: sự tương hợp dạng cùi răng trước và sau khi sửa soạn, làm<br /> sinh học, giá trị thẩm mỹ, sự đề kháng nứt gãy giảm thời gian làm việc ở lâm sàng cũng như chi<br /> và sự khít sát của bờ phục hình. Sự khít sát bờ và phí thực hiện phục hình(7,9,8,21).<br /> bên trong phục hình có thể bị ảnh hưởng bởi<br /> Trong thực hành phục hình nha khoa, hiệu<br /> nhiều yếu tố xuất hiện bắt đầu từ giai đoạn lấy<br /> quả lâm sàng, sự chính xác của PPLD KTS và<br /> dấu đến giai đoạn hoàn tất phục hình(2,3).<br /> phương pháp lấy dấu thường quy (PPLD TQ)<br /> Trong phục hình, phương pháp lấy dấu cho phục hình sau cùng cũng được đề cập trong<br /> thường quy (PPLD TQ) với những vật liệu như nhiều nghiên cứu và có sự khác nhau trong các ý<br /> cao su polyether và polyvinyl siloxane (PVS) kiến đánh giá(9,10,11,12,13,14,16,20). Việc thực hiện lấy<br /> được sử dụng từ nhiều thập kỷ trước cho đến<br /> dấu bằng phương pháp KTS bước đầu đã được<br /> hiện nay. Quá trình này có thể được thực hiện<br /> giới thiệu ở Việt Nam và chưa có nghiên cứu nào<br /> bằng kỹ thuật l2ấy dấu hai hỗn hợp (double về phương pháp mới này. Chúng tôi thực hiện<br /> technique) hay kỹ thuật đệm (wash technique)<br /> nghiên cứu này để so sánh PPLD KTS với hệ<br /> và cả hai kỹ thuật này thường đòi hỏi nhiều thời thống scan Trios® (TRC, Copenhagen, Denmark)<br /> gian cũng như sự chính xác trong từng thao tác và PPLD TQ với cao su polyvinyl siloxane (3M<br /> của các giai đoạn thực hiện(3). Hơn nữa, dù vật ESPE, St. Paul, MN, USA) nhằm đánh giá sự ưu<br /> liệu lấy dấu có chất lượng tốt nhưng các yếu tố tiên chọn lựa phương pháp lấy dấu cho bệnh<br /> trong miệng (như sự chuẩn bị đường hoàn tất<br /> nhân, sự thoải mái và cảm nhận của bệnh nhân<br /> dưới nướu, sự hiện diện của máu, nước bọt trong quá trình thực hiện lấy dấu, hiệu quả lâm<br /> trong miệng bệnh nhân,…) hay các tiến trình sàng về thời gian khi thực hiện 2 phương pháp<br /> labo (như khử trùng dấu, đổ mẫu, vận lấy dấu trên.<br /> chuyển,…) đều tiềm ẩn những sai sót có thể xảy<br /> ra, dẫn đến sự thiếu chính xác của phục hình sau ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> cùng(4,6). Bên cạnh đó, những cảm giác khó chịu, Nghiên cứu được thực hiện trên 32 sinh viên<br /> lo lắng, không thoải mái của bệnh nhân khi lấy nha khoa năm thứ hai tại Đại học Y Dược Thành<br /> dấu bằng kỹ thuật thường quy cũng đã được ghi phố Hồ Chí Minh, chưa từng trãi qua bất kì lần<br /> nhận. Tuy nhiên mối liên quan giữa lo lắng và sự lấy dấu thông thường hay kỹ thuật số nào, đạt<br /> lảng tránh những kỹ thuật thực hiện trong điều được các tiêu chuẩn không có bệnh toàn thân, vệ<br /> trị phục hình nha khoa vẫn chưa được nghiên sinh răng miệng tốt. Giả định: “Người tham gia<br /> cứu rõ ràng .(1)<br /> có răng 46 đã nội nha và cần làm mão sứ - kim<br /> Cùng với những cải tiến trong thực hiện điều loại”. Người tham gia lần lượt được trải nghiệm<br /> trị, phương pháp lấy dấu kỹ thuật số (PPLD hai phương pháp lấy dấu, các lần lấy dấu cách<br /> KTS) và hệ thống scan đã được giới thiệu trong nhau 3 tuần.<br /> ngành nha từ năm 1985(5). Phương pháp này Tất cả các lần lấy dấu đều được thực hiện<br /> được cho là nhanh, hiệu quả, có khả năng lưu trong khoảng thời gian từ 16h30 tới 18h30 để<br /> giữ thông tin vô hạn định và chuyển hình ảnh từ tránh những thay đổi trong ngày có thể ảnh<br /> ghế nha vào trong labo. Ưu điểm của dấu kỹ hưởng đến cảm nhận của đối tượng và tất cả các<br /> thuật số và hệ thống scan là làm giảm biến dạng dấu lấy được sẽ được thực hiện bởi một người.<br /> dấu do vật liệu cao su và cũng giảm những sai<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt 113<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018<br /> <br /> Phương pháp lấy dấu thường quy bao gồm các phép kiểm t (p 0,05).<br /> Kết quả đánh giá sự ưu tiên chọn lựa của đối tượng nghiên cứu<br /> Bảng 3. Bảng câu hỏi khảo sát sự yêu thích của người tham gia đối với mỗi kỹ thuật.<br /> Sự yêu thích TQ KTS<br /> Nếu phải lấy dấu thêm một lần nữa thì bạn thích kỹ thuật lấy dấu nào hơn? 17 (53,12%) 15 (46,88%)<br /> Bạn thấy kỹ thuật lấy dấu nào dễ chịu hơn? 17 (53,12%) 15 (46,88%)<br /> Bạn sẽ đề xuất kỹ thuật lấy dấu nào cho bạn bè nếu họ cần được lấy dấu? 14 (43,75%) 18 (56,25%)<br /> Bạn thích kỹ thuật lấy dấu nào hơn về khía cạnh thời gian? 18 (56,25%) 14 (43,75%)<br /> Bạn thích kỹ thuật lấy dấu nào hơn về mặt vị/mùi hoặc tiếng động/ nhiệt? 15 (46,88%) 17 (53,12%)<br /> Về khía cạnh cảm giác buồn nôn khi lấy dấu thì bạn thích kỹ thuật lấy dấu nào? 8 (25%) 24 (75%)<br /> Bạn thích kích thước của thiết bị scan trong miệng hay của khay lấy dấu hơn? 20 (62,50%) 12 (37,50%)<br /> Về khía cạnh cảm giác khó thở thì bạn thích kỹ thuật lấy dấu nào hơn? 13 (40,62%) 19 (59,38%)<br /> Về vấn đề nhạy cảm răng và vùng quanh răng thì bạn thích kỹ thuật lấy dấu nào? 16 (50,00%) 16 (50,00%)<br /> Theo kết quả ghi nhận trong bảng 3, về khía gian làm khay lấy dấu cá nhân trong labo chiếm<br /> cạnh vị/mùi hay tiếng động/nhiệt, buồn nôn và nhiều thời gian, trong khi đó ở phương pháp kỹ<br /> khó thở, phương pháp kỹ thuật số được yêu thuật số công việc chuẩn bị chỉ bao gồm nhập<br /> thích nhiều hơn. Chính vì vậy, phương pháp kỹ thông tin đối tượng trong phần mềm vi tính và<br /> thuật số cũng được các đối tượng ưu tiên lựa chuẩn bị đầu scan. Thời gian lấy dấu ở phương<br /> chọn để giới thiệu cho bạn bè. pháp thường quy cũng lớn hơn so với kỹ thuật<br /> Ngược lại, nếu phải lấy dấu thêm một lần số; tuy nhiên thời gian này cũng có thể khác biệt<br /> nữa, các đối tượng lại ưu tiên chọn lựa phương giữa các hệ thống kỹ thuật số khác nhau, do đó<br /> pháp lấy dấu thường quy nhiều hơn. Phương kết quả này có thể không được áp dụng cho hệ<br /> pháp này cũng được nhiều người đánh giá là dễ thống khác.<br /> chịu hơn, được yêu thích hơn về thời gian lấy Tuy nhiên, sự khó chịu của đối tượng về cảm<br /> dấu và kích thước của khay lấy dấu cánhân. nhận vị ở phương pháp lấy dấu thường quy và<br /> Về vấn đề nhạy cảm răng và mô nha chu, các cảm nhận nhiệt ở phương pháp lấy dấu kỹ thuật<br /> đối tượng tham gia yêu thích hai phương pháp số là khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).<br /> lấy dấu tương đương nhau. Thực tế cho thấy đầu scan được sử dụng trong<br /> phương pháp lấy dấu kỹ thuật số tỏa ra rất ít<br /> BÀN LUẬN nhiệt, đối tượng được lấy dấu hầu như không<br /> Kết quả về thời gian lấy dấu giữa 2 phương cảm nhận được lượng nhiệt này và do đó không<br /> phápgiống với kết quả của 4 nghiên cứu trước thấy bất kì khó chịu nào. Bên cạnh đó, phương<br /> đó(15,17,18,19), trong đó có hai nghiên cứu đánh giá pháp lấy dấu kỹ thuật số cũng ít gây ra sự khó<br /> lấy dấu để thực hiện phục hình trên răng, hai chịu do buồn nôn hơn kỹ thuật thường quy, sự<br /> nghiên cứu đánh giá về thực hiện phục hình trên khác biệt này có ý nghĩa thống kê và cũng được<br /> implant đơn lẻ của mẫu hàm đặt trong phantom. nêu ra trong nghiên cứu của Yuzbasioglu và<br /> Thời gian chuẩn bị ở phương pháp thường quy cộng sự (2014)(21).<br /> lớn hơn rất nhiều so với kỹ thuật số. Sự khác biệt Theo kết quả ghi nhận trong bảng 3, người<br /> này có lẽ là do việc thực hiện lấy dấu bằng tham gia ưu tiên chọn phương pháp kỹ thuật số<br /> alginate, thời gian đổ mẫu hàm sơ khởi và thời hơn thường quy để ít bị cảm giác khó chịu do vị<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt 115<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018<br /> <br /> của cao su lấy dấu, giảm khó chịu do buồn nôn buồn nôn khi lấy dấu so với phương pháp<br /> và khó thở. Từ nghiên cứu này cho thấy lấy dấu thường quy có ý nghĩa thống kê.<br /> kỹ thuật số là phương pháp mà người tham gia 3. Phương pháp lấy dấu kỹ thuật số được các<br /> lựa chọn để giới thiệu cho bạn bè nhiều hơn. Kết đối tượng ưu tiên chọn lựa để giới thiệu cho bạn<br /> quả này tương tự như nghiên cứu của bè và để ít bị cảm giác khó chịu do vị của cao su<br /> Yuzbasioglu và cộng sự(21). lấy dấu, giảm khó chịu do buồn nôn và khó thở.<br /> Trái lại, những người được lấy dấu lại ưa TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> thích kích thước của khay lấy dấu cá nhân hơn 1. Akarslan ZZ, Yildirim Bicer AZ (2013), "Influence of gag reflex<br /> kích thước đầu scan, sự khác biệt này ngược với on dental attendance, dental anxiety, self-reported<br /> kết quả của Yuzbasioglu và cộng sự(21). Trong temporomandibular disorders and prosthetic restorations", J<br /> Oral Rehabil, 40 (12), pp. 932-939.<br /> nghiên cứu của Yuzbasioglu, đầu scan được sử 2. Al-Bakri IA, Hussey D, Al-Omari WM (2007), "The<br /> dụng là Cerec® OMNICAM (Sirona Dental dimensional accuracy of four impression techniques with the<br /> use of addition silicone impression materials", J Clin Dent, 18<br /> GmBH, Ưals Bei Salzburg, Austria) có kích thước<br /> (2), pp. 29-33.<br /> 16 x 16 (mm), còn trong nghiên cứu của chúng 3. Almeida S et al. (2014), "Marginal and internal fit of four-unit<br /> tôi, đầu scan là Trios® (TRC Standard-P12, zirconia fixed dental prostheses based on digital and<br /> conventional impression techniques", Clin Oral Investing, 18<br /> Copenhagen, Denmark) với kích thước 20 x 20 (2), pp. 515-523.<br /> (mm), có lẽ chính kích thước lớn hơn của đầu 4. Beuer F, Schweiger J, Edelhoff D (2008), "Digital dentistry: an<br /> scan trong nghiên cứu chúng tôi đã làm tăng overview of recent developments for CAD/CAM generated<br /> restorations", Br Dent J, 204 (9), pp. 505-511 Birnbaum NS,<br /> cảm nhận khó chịu của người được lấy dấu. Bên Aaronson HB (2008), "Dental impressions using 3D digital<br /> cạnh đó, những người tham gia cũng yêu thích scanners: virtual becomes reality", Compend Contin Educ Dent,<br /> 29 (8), pp. 494, 496, 498-505.<br /> phương pháp thường quy hơn về khía cạnh cảm<br /> 5. Cariotto M (1988), "Digital imagery analysis of unusual<br /> nhận trong thời gian lấy dấu trên ghế nha. Martian surface features", Appl Opt, 27 (10), pp. 1926-1933.<br /> Phương pháp thường quy làm họ có cảm giác dễ 6. Christensen GJ (2008), "Will digital impressions eliminate the<br /> current problems with conventional impressions?", J Am Dent<br /> chịu hơn và nhiều người ưu tiên lựa chọn hơn<br /> Assoc, 139 (6), pp. 761-3.<br /> nếu phải lấy dấu thêm lầnnữa. 7. Christensen GJ (2009), "Impressions are changing: deciding on<br /> conventional, digital or digital plus in-office milling", J Am<br /> Đối với những người tham gia lấy dấu, ảnh<br /> Dent Assoc, 140 (10), pp. 1301-4.<br /> hưởng của hai phương pháp lên răng và mô nha 8. Ender A et al. (2016), "In vivo precision of conventional and<br /> chu là như nhau và như vậy đây không phải là digital methods for obtaining quadrant dental impressions",<br /> Clin Oral Investig, 20 (7), pp. 1495- 504.<br /> yếu tố có liên quan trong chọn lựa phương pháp 9. Ender A, Attin T, Mehl A (2016), "In vivo precision of<br /> lấy dấu. conventional and digital methods of obtaining complete-arch<br /> dental impressions", J Prosthet Dent, 115 (3), pp. 313-20.<br /> Từ nghiên cứu này cho thấy kỹ thuật lấy dấu 10. Ender A, Mehl A (2011), "Full arch scans: conventional versus<br /> kỹ thuật số có thể được ứng dụng thành công digital impressions-an in-vitro study", Int J Comput Dent, 14<br /> trong việc lấy dấu làm phục hình dựa trên kết (1), pp. 11-21.<br /> 11. Ender A, Mehl A (2013), "Accuracy of complete-arch dental<br /> quả giảm thời gian lâm sàng và sự ưu tiên chọn impressions: a new method of measuring trueness and<br /> lựa phương pháp của bệnh nhân. precision", J Prosthet Dent, 109 (2), pp. 121-8.<br /> 12. Farah JW (2009), Integrating the 3M ESPE LAVA Chairside Oral<br /> KẾT LUẬN Scanner C.O.S into daily clinical practice.<br /> 13. Galhano GA, Pellizzer EP, Mazaro JV (2012), "Optical<br /> 1. Phương pháp lấy dấu kỹ thuật số có impression systems for CAD-CAM restorations", J Craniofac<br /> hiệu quả trên lâm sàng rõ rệt về mặt thời gian, Surg, 23 (6), pp. 575-9.<br /> 14. Gimenez B et al. (2015), "Accuracy of a digital impression<br /> giúp lấy dấu nhanh và giảm thời gian điều trị system based on active wavefront sampling technology for<br /> trên ghế nha. implants considering operator experience, implant angulation,<br /> and depth", Clin Implant Dent Relat Res, 17 Suppl 1 e54-64.<br /> 2. Phương pháp lấy dấu kỹ thuật số làm 15. Gjelvold B et al. "Intraoral Digital Impression Technique<br /> giảm sự khó chịu về vị của chất lấy dấu và sự Compared to Conventional Impression Technique. A<br /> Randomized Clinical Trial", (1532-849X (Electronic)).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 116 Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 16. Kim SY et al. (2013), "Accuracy of dies captured by an impression material versus digital impressions (Intraoral Scan)<br /> intraoral digital impression system using parallel confocal of dental implants", Clin Oral Implants Res, 25 (10), pp. 1113-8.<br /> imaging", Int J Prosthodont, 26 (2), pp. 161-3. 21. Yuzbasioglu E et al. (2014), "Comparison of digital and<br /> 17. Lee SJ, Gallucci GO, (2012), "Digital vs. conventional implant conventional impression techniques: evaluation of patients'<br /> impressions: efficiency outcomes", (1600-0501 (Electronic)). perception, treatment comfort, effectiveness and clinical<br /> 18. Lee SJ, Macarthur GO et al."An evaluation of student and outcomes", BMC Oral Health, pp.141<br /> clinician perception of digital and conventional implant<br /> impressions", (1097-6841 (Electronic).<br /> 19. Marti AM et al. (2016), "Comparison of digital scanning and Ngày nhận bài báo: 24/01/2018<br /> polyvinyl siloxane impression techniques by dental students: Ngày phản biện nhận xét bài báo: 27/02/2018<br /> instructional efficiency and attitudes towards technology. LID<br /> - 10.1111/eje.12201 [doi]", (1600-0579 (Electronic). Ngày bài báo được đăng: 15/03/2018<br /> 20. Wismeijer D et al. (2014), "Patients' preferences when<br /> comparing analogue implant impressions using a polyether<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt 117<br />