Sổ tay 3: Nuôi con khỏe mạnh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:44

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

"Sổ tay 3: Nuôi con khỏe mạnh" bao gồm các bài học có nội dung sau: Giúp trẻ ngủ ngon và không khóc nhè; Nuôi con bằng sữa mẹ và cho ăn bổ sung; Chăm sóc răng miệng cho trẻ; Chơi và sự phát triển của trẻ 3 – 6 tháng. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sổ tay 3: Nuôi con khỏe mạnh

N L N N V ự ể ệ ủ ẻ SỔ TAY 3 NUÔI CON KHỎE MẠNH Hà Nội, 2014 N N M M
Mọi góp ý xin gửi về: Trung tâm Nghiên c o Phát tri n C ng (RTCCD) a ch : Số 39, ngõ 255, phố V ng, quận HBT, Hà N i n tho i: 04 – 36280350 Fax: 04 – 36280200 Email: office@rtccd.org.vn
D N L N N V ự ể ệ ủ ẻ SỔ TAY 3 NUÔI CON KHỎE MẠNH Hà Nội, 2014
LỜI TỰA Cuốn sổ y y ợc xây dự ph c v cho dự án Câu L c B h c tập c ng vì sự phát tri n toàn di n của trẻ. Tài li ợc thiết kế ngắn g , ối ợ c là cán b h i ph n và tr m y tế xã, nh ng cán b ều hành câu l c b ớng dẫ i cha i mẹ ô ă ó ẻ ú 24 i. Dự án do Trung tâm Nghiên c o Phát tri n C , ù ối tác Ban nghiên c u Jean Hailes thu i h c Monash, T ng i h c Tổng hợp Melbourne (Úc) thiết kế và tri n khai, với sự hỗ trợ của H i liên hi p Ph n t nh Hà Nam. Cuốn tài li u này nằm trong b tài li u dự án bao g m 7 cuốn sổ tay, 5 b ĩ V 5 tranh treo-t ơ :  Sổ tay 1: ă ó i mẹ n mang thai  Sổ tay 2: Chă ó ẹ é ơ  Sổ tay 3: Nuôi con khỏe m nh  Sổ y 4: ă ó k ỏe và sớm phát tri n  Sổ tay 5: Giúp con phát tri n các k ă n thiết  Sổ tay 6: K ă ảng viên  Sổ tay 7: Vận hành theo dõi giám sát Câu L c B Chúng tôi xin cả ơ ổ ch c Grand Challenges Canada ã ỗ trợ tài chính và các chuyên gia quốc tế và trong ớ ã ó ý n i dung các cuốn sổ tay và b ĩ
MỤC LỤC LỜI GIỚI THIỆU ....................................................................... 1 HƢỚNG DẪN SỬ DỤNG TÀI LIỆU ....................................... 2 1. Cấu trúc cuốn sổ tay ...................................................... 2 2. Đối tượng truyền thông .................................................. 3 BÀI 10: GIÚP TRẺ NGỦ NGON VÀ KHÔNG KHÓC NHÈ .. 4 1. Nội dung các chủ đề ...................................................... 4 2. Dụng cụ ............................................................................ 4 3. Phương pháp .................................................................. 5 4. Gợi ý các câu hỏi đối với học viên ............................... 6 5. Phần thực hành .............................................................. 8 6. Thông điệp chính cần ghi nhớ ...................................... 9 7. Kiến thức mở rộng .......................................................... 9 BÀI 11: NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ VÀ CHO ĂN BỔ SUNG ...................................................................................... 13 1. Nội dung các chủ đề .................................................... 13 2. Dụng cụ .......................................................................... 13 3. Phương pháp ................................................................ 14 4. Gợi ý các câu hỏi với học viên ................................... 14 5. Phần thực hành ............................................................ 16
6. Các thông điệp chính cần ghi nhớ ............................. 16 7. Kiến thức mở rộng ........................................................ 17 BÀI 12: CHĂM SÓC RĂNG MIỆNG CHO TRẺ................... 20 1. Nội dung các chủ đề .................................................... 20 2. Dụng cụ .......................................................................... 20 3. Phương pháp ................................................................ 21 4. Gợi ý các câu hỏi với học viên ................................... 21 5. Phần thực hành ............................................................ 23 6. Các thông điệp chính cần ghi nhớ ............................. 24 7. Kiến thức mở rộng ........................................................ 25 BÀI 13: CHƠI VÀ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ 3 – 6 THÁNG .................................................................................... 28 1. Nội dung các chủ đề .................................................... 28 2. Dụng cụ .......................................................................... 28 3. Phương pháp ................................................................ 28 4. Gợi ý các câu hỏi với học viên ................................... 29 5. Phần thực hành ............................................................ 30 6. Các thông điệp chính cần ghi nhớ ............................. 31 7. Kiến thức mở rộng ........................................................ 31 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................... 34
LỜI GIỚI THIỆU Thành tựu khoa h c Chăm sóc vì sự phát triển toàn diện của trẻ nh ă y ã ra rằng, sự phát tri n toàn di n của trẻ ph thu c chủ yế , ặc bi t trong 1.000 ngày tính từ khi bắ u quá trình hình ă ó i ph n khi mang thai và ô ỡ ă ó ẻ ă u khi trẻ ra , ó ò q yế nh cho sự phát tri n th chất, s c khỏe tâm trí cùng khả ă y, ảm xúc và tính cách của trẻ n sau này. ă ó 1.000 ngày i của trẻ ò ợc xem là bi n pháp giả ó nghèo bền v ng trên thế giới. H u hế ú ề ó k y ớ í q ến cách làm củ ì “ ú ” y“ ” ă ó ẻ và thích ch n nh ơ ản, dễ dãi dựa vào kinh nghi m truyền thống hoặc của nh ớc. Vì thế, nh ng gì chúng tôi cố gắng th hi n trong b tài li u này và b ĩ V ới thi u cùng các b n nh ơ ợ ơ ở bằng ch ng khoa h c, thiết thực và h í giải quyết các vấ ề có ả ở ến s c khỏe và sự phát tri n của trẻ, giúp giảm bớ ợc nhiều chi phí, lo âu, cực nh c trong quá trình mang thai, sinh nở và ă ó é Chúng tôi hy v ng b tài li u sẽ h u ích với các cán b ều hành Câu L c B H c tập C ng vì sự Phát tri n Toàn di n của Trẻ t i t nh Hà Nam và hy v ng trẻ em Hà Nam sẽ ó ợc sự ă ó ú , ì ơ y ô ng hỗ trợ của cả ì ng. Chủ nhiệm chương trình Bác sĩ, tiến sĩ Trần Tuấn 1
HƢỚNG DẪN SỬ DỤNG TÀI LIỆU Cuốn sổ tay này nhằm m c tiêu:  H ớng dẫn cán b H i Ph N và cán b Tr m Y Tế cách ều hành câu l c b với n i dung sinh ho t Cấu ph n 3 ( ĩ V 3)  Cung cấp cho các cán b ều hành các kiến th c mở r ng ngoài n i dung ã ĩ DVD 3, ph c v cho ph n trả l i câu hỏi của ố ợng tham gia. 1. Cấu ú uố ổ y Cuốn sổ tay này tập trung vào 4 bài của Cấu ph n 3 ( ĩ V 3):  Bài 10: Giúp trẻ ngủ ngon và không khóc nhè  Bài 11: Nuôi con bằng s a mẹ ă ổ sung  Bài 12: ă ó ă ng cho trẻ  Bài 13: ơ ự phát tri n của trẻ 3 – 6 tháng. Mỗi bài sinh ho t của ĩ 3 sẽ tiến hành trong khoảng 60 – 90 phút, phù hợp cho ph n nuôi con nhỏ có th bố trí tham gia. Trong từng bài, cuốn sổ tay sẽ giới thi u:  N i dung các chủ ề chi tiết  Các d ng c c n thiế tiến hành 2
 ơ  Gợi ý các câu hỏi cán b ều hành có th hỏi i tham gia  Gợi ý các ph n c ớng dẫn thực hành  ô í i tham gia c n nhớ  Kiến th c mở r ng: ph n này sẽ t số câu hỏ ng gặp ở ph n ì nuôi trẻ nhỏ ới 6 tháng tuổi và h ớng dẫn cán b ều hành CLB cách trả l i khoa h c và phù hợp với tình hình nông thôn Vi t Nam. 2. Đố ƣợ g uyề ô g ĩ V 3 và cuốn sổ tay 3 cung cấp kiến th c và k ă ă ó vấ ề ă – ngủ - ngh - ơ ủa trẻ từ 0 ến 6 tháng. Toàn bộ 4 bài (từ bài 10 đến bài 13) dành cho phụ nữ đ g uô ẻ nhỏ ƣới 6 tháng tuổi. ơ ì k yến khích n i ch ng, bố mẹ ẻ, bố mẹ ch ng và bất c thành viên nào có quan tâm ến chủ ề y ù ến tham gia vớ i ph n có thêm hi u biết, cảm thông và từ ó ỗ trợ tốt ơ i mẹ và em bé. 3
BÀI 10: GIÚP TRẺ NGỦ NGON VÀ KHÔNG KHÓC NHÈ 1. Nộ u g ủ đề Bài 10 giới thi u các chủ ề sau:  Cách giúp trẻ ngủ ngon o Trẻ ngủ ủ? o Làm thế t o thói quen ngủ c lập cho trẻ? o Làm thế dỗ trẻ ngủ? o ặt trẻ ngủ ế nào cho an toàn?  Cách dỗ trẻ quấy khóc o Lý do khiến trẻ khó ch u quấy khóc o Cách dỗ trẻ o Ch k ó ở trẻ và cách xử trí  Hướng dẫn tập thể dục sau sinh 2. Dụ g ụ giới thi u thành công bài 10, cán b ều hành c n ó y ủ các nguyên li u và d ng c sau:  ĩ V ố 3 và sổ tay số 3 4
 Búp bê  K ă , ă q ấ ắp cho búp bê  T ơ: ớng dẫn tập th d c cho ph n sau sinh (phát cho bà mẹ)  T ơ : ảng õ ă ó ẻ ơ 0-6 tháng tuổi (phát cho bà mẹ)  Thảm tập th d c  Bảng từ và kẹp nam châm  Bút viết bảng và phấn  M t bản nh c không l i, vui vẻ, nhẹ nhàng 3. P ƣơ g  T m danh ph n tham gia buổi sinh ho t, yêu c u các ph n viết các câu hỏ ă k ă t giấy ban tổ ch c sẽ trả l i vào cuối buổi sinh ho t.  Vào buổi sinh ho t, cán b ều hành giới thi u lý thuyế q ĩ V 3  ố ợng tham gia thảo luận nhóm và trả l i câu hỏ ( k x ĩ )  ố ợng thự ớng dẫn của cán b ều hành  Cán b ề ớng dẫn sử d ng t ơ  Kết luận và chố ô p thông qua Hỏi- (cán b ều hành hỏi – i tham gia trả l i) 5
4. Gợ ý âu ỏ đố vớ ọ vê Trước khi bắt đầu đĩa DVD  Cán b ều hành tổng kết các câu hỏi của bà mẹ ã ết vào giấy và giới thi ó ẽ ợc trả l i vào ph n nào của bài h c hôm nay. Câu nào sẽ ợc trả l i trong các bài sinh ho t buổi sau. Mục 1: Cách giúp trẻ ngủ ngon Trẻ ngủ ủ:  T i sao các c y x ó “ ẻ ngủ ngon thì mới lớn ợ ”?  Trẻ ơ ủ bao nhiêu tiếng mỗi ngày? Mỗi giấc kéo dài bao lâu?  Trẻ ơ ó ấy giấc ngủ? Ngủ nông và ngủ sâu. Hãy mô tả từng lo i giấc ngủ  ng hợp nào thì phả c trẻ dậy bú?  Trẻ 6 – 12 tháng tuổi c n ngủ bao nhiêu tiếng mỗi ngày?  Trẻ 1 – 1,5 tuổi c n ngủ bao nhiêu tiếng mỗi ngày?  Trẻ 2 – 3 tuổi c n ngủ bao nhiêu tiếng mỗi ngày? Làm thế t o thói quen ngủ c lập cho trẻ:  n mấy tháng tuổi c n huấn luy n trẻ ngủ ơ k c? 6
 Hãy k tên 9 nguyên tắc huấn luy n trẻ ngủ và mô tả k cách thực hi n của từng nguyên tắc? Làm thế dỗ trẻ ngủ:  Nh i thân, b è x q ì ú ng dỗ trẻ ngủ theo cách th c nào? H có gặ k ó k ă ì k ô ? N ì ì ảnh ó, n cảm thấy thế nào?  Hãy nêu 9 cách dỗ trẻ ngủ và thực hành các nguyên tắ ó ặt trẻ ngủ ế nào cho an toàn:  Theo khuyến cáo của khoa h , ặt trẻ nằm ngủ ế nào?  ắ ă ẻ ế nào cho an toàn? B n hãy thực hành cho chúng tôi xem. Mục 2: Cách dỗ trẻ quấy khóc Các lý do khiến trẻ khó ch u, quấy khóc và cách dỗ:  Hãy nêu các lý do có th khiến trẻ khó ch u?  Khi trẻ k ó é ,k ếp ngủ, nhà vẫ y ĩ ,k ô ó ế ng lớn, b n sẽ làm gì? Nếu bế lên, trẻ vẫn khóc thét, b n sẽ xử trí ra sao? Ch k ó ở trẻ:  Trẻ k ó ng xuyên, có th do các nguyên nhân gì?  Trẻ b ò x ơ ó ấu hi k ó ế nào?  Dấu hi u khóc nào cho thấy trẻ b l ng ru t? 7
 Dấu hi u nào cho thấy trẻ khóc vì b ợc d dày thực quản? Phải làm thế cải thi n tình hình?  Làm thế làm nhẹ ơ k ó ề của trẻ? Mục 3: Tập thể dục sau sinh  T i sao các c ng nói sau sinh s c khỏe i ph n ng giảm sút, hay b són ti u? hay b , ỏi gối? 5. P ầ ực hành  Thực hành dỗ trẻ ngủ  Thự ặt trẻ nằm ngủ ắ ă  Thực hành tập th d c sau sinh 8
6. T ô g đ ệ í ầ g ớ  Hóc- ô ă ởng ch tiết ra trong lúc trẻ ngủ và khi trẻ ngủ ngon. Ngủ ủ ũ ú ã phát tri n tốt nhất.  Trẻ sơ ủ 16-18 tiếng mỗi ngày. Trẻ 3-6 tháng ngủ 15 gi mỗi ngày. Trẻ 6 – 12 tháng ngủ 13-14 gi mỗi ngày. Trẻ 13-18 tháng ngủ 12-14 gi . Trẻ 2-3 tuổi ngủ 12-13 tiếng.  N ấ y ó q ủ ậ ẻ ớ k ẻ ò 6 ổ  Trẻ k ó ều có nguyên do. C n ki m tra tình hình của trẻ có bi n pháp phù hợp.  ối với trẻ khóc d ề, ì ý công l ă ó ẻ, áp d ng các bi n pháp làm giảm nhẹ ơ k ó ủa trẻ, chú ý sàng l c tình hình tr m cảm-lo âu củ i mẹ. 7. K ế ứ mở ộ g 7.1 Tại sao không nên rung lắc trẻ mạnh khi dỗ trẻ quấy khóc hoặ k ơ với trẻ? Nhiều cặp vợ ch ă , dỗ con bằng nh ò , lắc âu yếm, õ g, ô m , k ó nh ơ , mà không hề biết 9
nh y ơ ềm ẩ ó, ặc bi t là xuất huyết não do mắc h i ch ng trẻ b rung lắc. ẻ ắ xảy ớ ẻ ơ ớ 6 ổ : suy hô hấp, nôn ói, ơ ơ, y yếu, vùng trán có th tím hoặc không. Ở ớ 6 , kí ớ ợ ủ ẻ ế k ả 1/4 ớ ơ , ó k ả ố ã x ơ , é ã ế Nã ủ ẻ k ề , ã ỏ K ố ơ ủ ổ q yế , k ô ủ ỡ . K ắ ổ ẽ ó k y ớ ậ ớ ậ yx yq x y k ô k ợ K ắ ,x ơ ề ẻ ủ ẻ k ô ợ ự y ẽ y ự ớ ã , k ã k ô ó ự y ẽ y ự ậ ở ớ x ơ , ậ ã , ă ự , ù ảy ã ĩ ớ í ã ũ ỏ ễ , y ảy , ớ , , ớ , ă ự Vì thế, cha mẹ k ô ng sau, ặc bi t khi trẻ ới 6 tháng tuổi: o K ô ợc tung con lên, o K ô ợc xốc nách hay nh ò ơ k ến con b y ổ ế t ng t. o Không nên cho trẻ ới 6 tháng tuổ ơ ò y y ( ặt trẻ lên hai chân mình, r i gi lấy tay con và tung lên, h xuống). o Không nên cho trẻ nằm nôi, nằm võng (Cho dù cha mẹ ã u và không rung lắc m nh, cha mẹ không 10
th ki ợc hành vi rung lắc võng của nh i thân khác khi cha mẹ vắng nhà). 7.2 Những hành vi nên và không nên làm liên quan đến giấc ngủ của trẻ NÊN cho trẻ ngủ phòng KHÔNG nên nằm chung riêng hoặc ngủ chung ắp chung ò ă Mẹ ké ă ó ng gây ng t trẻ. NÊN quấn vừa phải, ch KHÔNG quấn trẻ quá kín ến cổ, ối với trẻ ơ k ủ, có th y t sinh. tử 11
NÊN ắ ă ến ngực KHÔNG hút thuố y trẻ ù ô lò than g ơ ẻ nằm NÊN ặt trẻ nằm ngử K ÔN ặt trẻ nằm ngủ nghiêng hoặc nằm sấp 12
BÀI 11: NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ VÀ CHO ĂN BỔ SUNG 1. Nộ u g ủ đề Bài 11 giới thi u các chủ ề sau:  Nuôi con bằng s a mẹ khi trẻ ngoài 3 tháng tuổi  Sự phát tri n của h tiêu hóa trẻ em  Cách tập cho trẻ ă ặm  Cách chế biến b ă yễn 2. Dụ g ụ giới thi u thành công bài 11, cán b ều hành c n ó y ủ các nguyên li u và d ng c sau:  ĩ VD số 3 và sổ tay số 3  Thìa nhỏ, bát, chén  : 10 ều c 2 ă u sau sinh  Bảng từ và kẹp nam châm  Bút viết bảng và phấn 13
3. P ƣơ g  Giới thi u lý thuyế q ĩ V  ố ợng tham gia thảo luận nhóm và trả l i câu hỏ ( k x ĩa)  Thực hành nấu b t (nế ó ều ki n)  Kết luận và chố ô p thông qua Hỏi- (cán b ều hành hỏi – i tham gia trả l i) và Tranh treo 4. Gợ ý âu ỏ vớ ọ vê Trước khi bắt đầu đĩa DVD:  Với các bà mẹ ã ó k ô ớc y, n bắ u tập cho trẻ ă ặm từ khi nào?  B n cho trẻ tậ ă ă ì ng l u? Ă ? Mục 1: Nuôi con bằng sữa mẹ ngoài 3 tháng tuổi  Làm thế mẹ tiếp t c cho con bú nhiều sau k ã ? Mục 2: Sự phát triển của hệ tiêu hóa trẻ em  Tổ ch c Y tế Thế giới khuyến cáo khi nào nên cho trẻ ă ặm là tốt nhất? 14