intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Sổ tay hướng dẫn đánh giá tác động môi trường cho phát triển du lịch

Chia sẻ: Asdfcs Fsdfd | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST
Báo xấu
193
lượt xem 53
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sổ tay hướng dẫn đánh giá tác động môi trường cho phát triển du lịch được biên soạn giúp cho các nhà hoạch định kinh tế có cái nhìn tổng thể về mặt tích cực và hạn chế cảu phát triển du lịch

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sổ tay hướng dẫn đánh giá tác động môi trường cho phát triển du lịch

  1. Tæng côc du lÞch ViÖt Nam Bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr êng Trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ quèc gia §Ò ¸n "X©y dùng N¨ng lùc Qu¶n lý M«i tr êng ë ViÖt Nam" do Uû ban Ch©u ¢u tµi trî DR sæ tay h íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch TH¸NG 5, 2000 Biªn tËp: Lª §øc An IT Lª Th¹c C¸n Luc Hens NguyÔn Ngäc Sinh ViÖn Nghiªn cøu ViÖn §Þa lý Bé m«n Sinh th¸i Côc M«i tr êng Ph¸t triÓn Du lÞch Nh©n v¨n (VUB)
  2. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch Sourcebook môc lôc Lêi nãi ®Çu..................................................................................................................................i Danh s¸ch t¸c gi¶ vµ ban biªn tËp............................................................................................ iii DR Danh s¸ch c¸n bé khoa häc cã gãp ý kiÕn b»ng v¨n b¶n cho c¸c b¶n dù th¶o .........................iv Danh môc c¸c tõ vµ côm tõ viÕt t¾t............................................................................................ v Lêi giíi thiÖu ........................................................................................................................................... 1 Ch ¬ng I: c¸c vÊn ®Ò chung vÒ du lÞch vµ m«i tr êng .................................................................. 3 1. 1.1. 1.2. 1.3. 2. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 1. 1.1. C¸c kh¸i niÖm chung vÒ du lÞch....................................................................................3 §Æc tr ng cña ngµnh du lÞch ....................................................................................3 Ph©n lo¹i c¸c lo¹i h×nh du lÞch ................................................................................4 C¸c yÕu tè cÊu thµnh cña mét dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch............................................8 C¸c vÊn ®Ò liªn quan gi÷a m«i tr êng vµ ph¸t triÓn du lÞch..........................................9 C¸c mèi liªn quan.....................................................................................................9 C¸c nguån t¸c ®éng vµ c¸c m«i tr êng chÞu t¸c ®éng ...........................................11 C¸c t¸c ®éng tiÒm n¨ng cña dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch.............................................12 Kh¸i niÖm vµ nh÷ng nguyªn t¾c ph¸t triÓn bÒn v÷ng du lÞch ViÖt Nam .................15 Ch ¬ng II: Thñ tôc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch............................... 18 HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ m«i tr êng vµ du lÞch ................................................18 C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ m«i tr êng ....................................................................18 1.2. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ du lÞch ...........................................................................18 2. Thñ tôc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng ë ViÖt Nam vµ c¸c b íc thùc hiÖn dù ¸n ph¸t IT triÓn du lÞch ..................................................................................................................19 2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ thñ tôc §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng ë ViÖt Nam ................19 2.2. §Ò nghÞ chi tiÕt vÒ thñ tôc cho ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng................................20 2.3. C¸c b íc tiÕn hµnh cña mét dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch ............................................21 Ch ¬ng III: TiÕn hµnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch.................. 24 1. B íc 1: Sµng läc dù ¸n................................................................................................24 1.1. Sµng läc dù ¸n vÒ t¸c ®éng m«i tr êng ë ViÖt Nam ...............................................24 1.2. Tham kh¶o ph©n lo¹i cña Céng ®ång Ch©u ¢Au......................................................24 §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  3. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch 2. B íc 2: X¸c ®Þnh ph¹m vi...........................................................................................25 2.1. Kh¸i niÖm vµ môc tiªu ............................................................................................25 2.2. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng s¬ bé ......................................................................26 2.3. X©y dùng kÕ ho¹ch chi tiÕt cho nghiªn cøu ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng ............27 3. 4. 5.DR 3.1. 3.2. 3.3. 4.1. 4.2. 5.1. 5.2. B íc 3: Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i tr êng..................................................27 NhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i tr êng ......................................................................28 Ph©n tÝch dù b¸o c¸c t¸c ®éng m«i tr êng cña dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch ...............30 X¸c ®Þnh ý nghÜa cña t¸c ®éng m«i tr êng .............................................................31 B íc 4: Lùa chän ph ¬ng ¸n vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng m«i tr êng .....................................................................................................33 Lùa chän ph ¬ng ¸n thay thÕ .................................................................................33 C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng m«i tr êng...............................................33 B íc 5: §¸nh gi¸ chi phÝ - lîi Ých ...............................................................................36 Mét sè kh¸i niÖm trong ®¸nh gi¸ chi phÝ - lîi Ých ..................................................36 Nh÷ng ph ¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ chi phÝ lîi Ých hiÖn th êng ® îc dïng trong ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch ...................................................36 Ch ¬ng IV: X©y dùng b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch ................................................................................................................................................... 40 1. 1.1. 1.2. 2. C¸c c¬ së ®Ó x©y dùng b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng...................................40 C¬ së luËt ph¸p ......................................................................................................40 Yªu cÇu vÒ néi dung................................................................................................40 C¸c néi dung cña b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch ..........................................................................................................40 IT 3. B¸o c¸o tãm t¾t ...........................................................................................................48 Ch ¬ng V: ThÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cña dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch vµ Gi¸m s¸t c¸c t¸c ®éng m«i tr êng ..................................................................................... 49 1. ThÈm ®Þnh b¸o c¸o §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng.....................................................49 1.1. C¸c cÊp thÈm ®Þnh..................................................................................................49 1.2. Nguyªn t¾c thÈm ®Þnh.............................................................................................49 1.3. C¸c chØ tiªu thÈm ®Þnh............................................................................................49 2. Gi¸m s¸t (monitoring) t¸c ®éng m«i tr êng ...............................................................50 2.1. Kh¸i niÖm ...............................................................................................................50 2.2. Môc tiªu..................................................................................................................50 §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  4. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch 2.3. X©y dùng kÕ ho¹ch gi¸m s¸t....................................................................................50 2.4. X¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t ...............................................................................51 2.5. Thùc hiÖn gi¸m s¸t t¸c ®éng...................................................................................51 2.6. LËp b¸o c¸o vÒ gi¸m s¸t c¸c t¸c ®éng m«i tr êng bao gåm c¸c néi dung.............51 2. 3. 4. DR 2.7. 3.1. 3.2. 4.1. 4.2. Nh÷ng yÕu tè ngõng gi¸m s¸t .................................................................................51 Ch ¬ng VI: §¸nh gi¸ m«i tr êng chiÕn l îc cho ph¸t triÓn du lÞch ............................................ 52 1. Kh¸i niÖm chung.........................................................................................................52 C¸c môc tiªu cña ®¸nh gi¸ m«i tr êng chiÕn l îc cho ph¸t triÓn du lÞch...................53 Ph ¬ng ph¸p luËn ®¸nh gi¸ m«i tr êng chiÕn l îc.....................................................53 Quan ®iÓm ®¸nh gi¸ m«i tr êng chiÕn l îc ...........................................................53 Ph ¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ m«i tr êng chiÕn l îc........................................................54 Ph ¬ng h íng triÓn khai ®¸nh gi¸ m«i tr êng chiÕn l îc cho ph¸t triÓn du lÞch ë viÖt nam ..................................................................................................................55 Ph ¬ng h íng ph¸t triÓn ........................................................................................55 Ph ¬ng h íng triÓn khai ®¸nh gi¸ m«i tr êng chiÕn l îc cho ph¸t triÓn du lÞch ë ViÖt Nam .................................................................................................................55 KÕt luËn ................................................................................................................................................. 58 Phô lôc 1 C¸c vïng ®Æc biÖt l u ý trong §GT§MT ......................................................................... 61 Phô lôc 2 Søc chøa c¸c vïng du lÞch .............................................................................................. 62 Phô lôc 3 MÉuKÕ ho¹ch nghiªn cøu chi tiÕt trong §GT§MT cho ph¸t triÓn du lÞch .................. 64 Phô lôc 4 Ch ¬ng tr×nh tham gia cña céng ®ång.......................................................................... 68 Phô lôc 5 NhËn d¹ng t¸c ®éng m«i tr êng sinh th¸i cña dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch ................. 69 IT Phô lôc 6 MÉu kiÓm kª sö dông ®Êt.................................................................................................. 70 Phô lôc 7 Ph ¬ng ph¸p x¸c ®Þnh møc ®é xãi mßn do m a ......................................................... 71 Phô lôc 8 KiÓm kª ®iÒu kiÖn tù nhiªn........................................................................................... ...... 72 Phô lôc 9 C¸c khÝa c¹nh kinh tÕ - x héi cña ph¸t triÓn du lÞch .................................................. 74 Phô lôc 10 Ph©n vïng cho ph¸t triÓn........................................................................................... .... 75 Phô lôc 11 Tiªu chuÈn vÖ sinh ®èi víi chÊt l îng n íc ¨n uèng vµ sinh ho¹t vÒ ph ¬ng diÖn vËt lý vµ hãa häc........................................................................................................................ 76 Phô lôc 12 Tiªu chuÈn vÖ sinh n íc ¨n uèng vµ sinh ho¹t vÒ ph ¬ng diÖn vi khuÈn vµ sinh vËt ............................................................................................................................ ............................. 78 §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  5. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch Phô lôc 13 Giíi h¹n tèi ®a cho phÐp cña n íc th¶i ® a vµo c¸c nguån n íc ...................... 79 Phô lôc 14 C¸c tiªu chuÈn vÒ n íc-ChÊt l îng n íc Tiªu chuÈn chÊt l îng n íc mÆt tcvn 5942-1995 ................................................................................................................. .................... 80 Phô lôc 15 Gi¸ trÞ giíi h¹n cho phÐp cña c¸c th«ng sè vµ nång ®é c¸c chÊt « nhiÔm trong n íc biÓn ven bê tcvn 5943-1995 .......................................................................................... 82 DR Phô lôc 16 Gi¸ trÞ giíi h¹n cho phÐp cña c¸c th«ng sè vµ nång ®é c¸c chÊt « nhiÔm trong n íc ngÇm tcvn 5944-1995 ..................................................................................................... 83 Phô lôc 17 Tiªu chuÈn chÊt l îng n íc biÓn ven bê t¹i Th¸i Lan............................................... 84 Phô lôc 18 tiªu chuÈn n íc th¶i sinh ho¹t cña Th¸i Lan ............................................................. 85 Phô lôc 19 ChÊt l îng kh«ng khÝ....................................................................................................... 86 Phô lôc 20 TiÕng ån Gi¸ trÞ giíi h¹n tiÕng ån cho phÐp TCVN 5940 -1995 ................................... 87 Phô lôc 21 Tiªu chuÈn chÊt l îng kh«ng khÝ cña Th¸i Lan.......................................................... 88 Phô lôc 22 Tiªu chuÈn chÊt l îng kh«ng khÝ t¹i Malaysia ............................................................. 89 Phô lôc 23 Tiªu chuÈn vÒ tiÕng ån vµ chÊt l îng kh«ng khÝ ë Th¸i lan vµ Malaysia................. 90 Phô lôc 24 C¸c yÕu tè nguy c¬ ¶nh h ëng ®Õn søc khoÎ trong du lÞch..................................... 91 Phô lôc 25 Ma trËn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch ................................. 94 Phô lôc 26 b¶ng liÖt kª ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ho¹t ®éng du lÞch ........................ 95 Phô lôc 27 C¸c yªu cÇu cho néi dung b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng ..................... 96 Phô lôc 28 Mét sè thuËt ng÷ th êng dïng ...................................................................................... 99 Tµi liÖu tham kh¶o ............................................................................................................................. 104 IT §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  6. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch Sourcebook Lêi nãi ®Çu Bèi c¶nh so¹n th¶o Sæ tay h íng dÉn. Cuèn sæ tay h íng dÉn ® îc so¹n trong khu«n khæ §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" (VNM/B7-6200/IB/96/05) do y ban DR Ch©u ¢u tµi trî. §Ò ¸n hîp t¸c quèc tÕ nµy do ViÖn §Þa lý (Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia), Khoa M«i tr êng (§¹i häc Khoa häc Tù nhiªn Hµ néi) vµ Bé m«n Sinh th¸i Nh©n v¨n (§¹i häc Tù do Bruxel (VUB), BØ) cïng thùc hiÖn. LuËt b¶o vÖ m«i tr êng (LBVMT) cña n íc ta quy ®Þnh c¸c dù ¸n ph¸t triÓn quan träng ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng (§GT§MT). Sau khi LBVMT ® îc phª chuÈn, nhiÒu v¨n b¶n ph¸p lý ® îc ban hµnh nh»m h íng dÉn thùc hiÖn c«ng t¸c §GT§MT. §Ó thùc hiÖn tèt h¬n c«ng t¸c §GT§MT, cïng víi nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lý cÇn cã thªm nh÷ng h íng dÉn kü thuËt. H¬n n÷a, c¸c h íng dÉn §GT§MT chuyªn ngµnh ë n íc ta cßn thiÕu. V× vËy, viÖc xuÊt b¶n cuèn Sæ tay h íng dÉn §GT§MT cho ph¸t triÓn du lÞch nh»m thèng nhÊt c¸c yªu cÇu ph¸p lý vÒ §GT§MT víi viÖc triÓn khai chi tiÕt c¸c b íc cña quy tr×nh §GT§MT ®èi víi c¸c dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch lµ rÊt cÇn thiÕt. Môc ®Ých cña Sæ tay h íng dÉn. ViÖc so¹n th¶o cuèn: “Sæ tay h íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch” nh»m c¸c môc ®Ých sau: 1. Cung cÊp c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cho nh÷ng ng êi lµm c«ng t¸c §GT§MT c¸c dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch; 2. Gióp lùa chän vµ ¸p dông c¸c ph ¬ng ph¸p §GT§MT phï hîp víi thùc tiÔn ph¸t triÓn du lÞch ë ViÖt Nam; 3. Cung cÊp c«ng cô trî gióp qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§M cña ph¸t triÓn du lÞch, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc ® a ra quyÕt ®Þnh cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr êng; 4. Gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng ë ViÖt Nam. Qu¸ tr×nh biªn so¹n Sæ tay h íng dÉn. Sæ tay h íng dÉn ® ® îc so¹n trªn c¬ së nghiªn cøu thùc tiÔn §GT§MT ë ViÖt Nam kÕt hîp víi tham kh¶o c¸c kinh nghiÖm vÒ §GT§MT c¸c dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch cña c¸c Tæ chøc Quèc tÕ vµ c¸c n íc trong khu vùc §«ng Nam vµ ThÕ giíi. Mét cuéc Héi th¶o khoa häc ® ® îc tæ chøc (9/1998) cã sù phèi hîp cña Côc M«i IT tr êng ®Ó xin ý kiÕn gãp ý cho b¶n dù th¶o lÇn thø nhÊt víi sù tham gia cña trªn 80 nhµ khoa häc quan t©m ®Õn §GT§MT tõ c¸c ViÖn Nghiªn cøu, c¸c tr êng §¹i häc vµ c¸c nhµ qu¶n lý tõ c¸c c¬ quan qu¶n lý m«i tr êng trung ¬ng vµ ®Þa ph ¬ng. Bªn c¹nh c¸c gãp ý trùc tiÕp t¹i Héi th¶o, 11 b¶n gãp ý b»ng v¨n b¶n ® ® îc göi cho c¸c t¸c gi¶ tr íc khi héi th¶o ® îc tæ chøc. Trªn c¬ së nh÷ng gãp ý b»ng v¨n b¶n vµ nh÷ng gãp ý t¹i Héi th¶o, b¶n th¶o lÇn thø hai cña Sæ tay ® îc hoµn thµnh. B¶n th¶o lÇn thø hai ® ® îc th¶o luËn t¹i Héi th¶o do Tæng côc Du lÞch (TCDL) tæ chøc vµo th¸ng 5 n¨m 1999 víi sù tham gia cña 35 ®¹i biÓu ®¹i diÖn cho L nh ®¹o TCDL, c¸c Vô qu¶n lý chøc n¨ng, ViÖn Nghiªn cøu Ph¸t triÓn Du lÞch vµ c¸c Doanh nghiÖp du lÞch. TiÕp theo, Héi ®ång Cè vÊn cña §Ò ¸n ® tæ chøc chØ ®¹o viÖc söa ch÷a nhiÒu lÇn ®Ó cã thÓ xuÊt b¶n vµ phæ biÕn cuèn Sæ tay h íng dÉn §GT§MT cho ph¸t triÓn du lÞch. i §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  7. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch Giíi h¹n cña Sæ tay h íng dÉn. §Ó c«ng cô ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cã thÓ gãp phÇn ®¾c lùc vµo viÖc phßng ngõa vµ gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng bÊt lîi, ph¸t huy c¸c t¸c ®éng tÝch cùc cña c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng tµi liÖu: 1/ c¸c v¨n b¶n ph¸p lý (LuËt, NghÞ ®Þnh, Th«ng t ...); 2/ c¸c h íng dÉn (H íng dÉn chung, H íng dÉn chuyªn ngµnh,...) vµ 3/ tµi liÖu khoa häc chuyªn s©u. Sæ tay h íng dÉn §GT§MT cho ph¸t triÓn du lÞch chØ lµ mét trong tæng thÓ nhiÒu tµi liÖu vÒ §GT§MT, v× vËy ®Ó cã thÓ x©y dùng ® îc mét b¸o c¸o DR §GT§MT cho c¸c dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch cã chÊt l îng cao th× ngoµi viÖc tham kh¶o Sæ tay h íng dÉn §GT§MT cho ph¸t triÓn du lÞch, cÇn thiÕt ph¶i tham kh¶o thªm nhiÒu tµi liÖu chuyªn s©u kh¸c. Do c«ng t¸c §GT§MT cña n íc ta cßn míi, nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ® îc bæ sung vµ hoµn thiÖn kÓ c¶ c¸c v¨n b¶n ph¸p lý, v× vËy ®Ó cã ®ñ th«ng tin cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tham kh¶o tiÕn tíi hoµn thiÖn c«ng cô §GT§MT cho c¸c dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch trong t ¬ng lai, Sæ tay h íng dÉn ® ® a vµo phÇn phô lôc c¸c v¨n b¶n do Nhµ n íc ban hµnh vµ nhiÒu v¨n liÖu kh¸c cña c¸c Tæ chøc Quèc tÕ vµ c¸c n íc trong Khu vùc §«ng Nam Lêi c¸m ¬n. Tr íc hÕt, thay mÆt Héi ®ång Cè vÊn §Ò ¸n, t«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n vµ chóc mõng tËp thÓ t¸c gi¶, Ban biªn tËp ® hoµn thµnh viÖc so¹n th¶o, biªn tËp vµ ® a vµo xuÊt b¶n cuèn Sæ tay h íng dÉn §GT§MT cho ph¸t triÓn du lÞch vµ gãp phÇn khiªm tèn cña §Ò ¸n "X©y dùng N¨ng lùc Qu¶n lý M«i tr êng ë ViÖt Nam" vµo sù nghiÖp b¶o vÖ m«i tr êng ë ViÖt Nam. ChÊt l îng cña cuèn “Sæ tay h íng dÉn §GT§MT cho ph¸t triÓn du lÞch” ® ® îc n©ng lªn nhê ý kiÕn ®ãng gãp qóy b¸u cña nhiÒu nhµ khoa häc, qu¶n lý m«i tr êng vµ du lÞch tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph ¬ng th«ng qua c¸c Héi th¶o khoa häc do §Ò ¸n vµ Tæng côc Du lÞch tæ chøc. Nh©n dÞp nµy t«i rÊt vinh dù ® îc bµy tá lêi c¸m ¬n ®Õn c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ qu¶n lý m«i tr êng vµ du lÞch vÒ sù quan t©m vµ gióp ®ì ®ã. y ban Ch©u ¢u ® tµi trî ®Ó §Ò ¸n cã thÓ hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô ®Ò ra. Thay mÆt, Héi ®ång Cè vÊn §Ò ¸n t«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n sù gióp ®ì qóy b¸u vµ cã hiÖu qu¶ cña y ban Ch©u ¢u vµ Ph¸i ®oµn Ch©u ¢u t¹i Hµ Néi. Cuèi cïng, mÆc dÇu §Ò ¸n ® cã rÊt nhiÒu cè g¾ng song còng kh«ng thÓ nµo tr¸nh khái nh÷ng sai sãt cÇn ph¶i söa ch÷a vµ bæ sung, t«i xin c¸m ¬n tr íc c¸c ý kiÕn ®ãng gãp cña b¹n ®äc cho cuèn Sæ tay h íng dÉn §GT§MT cho dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch. IT PGS. TS. Ph¹m Huy TiÕn, Phã gi¸m ®èc Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia, Chñ tÞch Héi ®ång Cè vÊn §Ò ¸n ii §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  8. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch Sourcebook Danh s¸ch t¸c gi¶ vµ ban biªn tËp Danh s¸ch t¸c gi¶: DR 1. TS. TrÇn Tý, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia (Chñ biªn); 2. Th.S. L u ThÞ Thao, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia; 3. TS. Ph¹m Trung L ¬ng, ViÖn Nghiªn cøu Ph¸t triÓn Du lÞch; 4. ¤ng Eddy Nierynck, Bé m«n Sinh th¸i Nh©n v¨n, §¹i häc Tù do Bruxel, BØ; 5. Th.S. Lª Thu HiÒn, ViÖn §Þa Lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia; 6. Th.S. Hoµng Hoa Qu©n, ViÖn Nghiªn cøu Ph¸t triÓn Du lÞch, Tæng côc Du lÞch; 7. Th.S. NguyÔn H¹nh Quyªn, ViÖn §Þa Lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia; 8. Th.S. Chu ThÞ Sµng, Côc M«i tr êng, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr êng; 9. TS. TrÇn V¨n , ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia. Víi sù tham gia cña c¸c c¸n bé khoa häc: 1. CN. Lª TrÞnh H¶i, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia; 2. CN. NguyÔn §øc HiÓn, ViÖn §Þa Lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia; 3. CN. U«ng §×nh Khanh, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia; 4. TS. Hµ Duy Ngä, ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn Sinh vËt, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia; 5. ¤ng Paul Insua-Cao, Bé m«n Sinh th¸i vµ Nh©n v¨n, §¹i häc Tù do Bruxel, BØ; 6. KS. Hoµng Danh S¬n, Së Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr êng tØnh Qu¶ng Ninh; IT 7. Th.S. NguyÔn ThÞ B¨ng Thanh, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia; 8. CN. Cao H¶i Thanh, ViÖn §Þa Lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia. Ban biªn tËp: 1. GS. TS. Lª §øc An, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia; 2. GS. TS. Lª Th¹c C¸n, Trung t©m M«i tr êng vµ Ph¸t triÓn BÒn v÷ng; 3. GS. TS. Luc Hens, Bé m«n Sinh th¸i Nh©n v¨n, §¹i häc Tù do Bruxel, V ¬ng quèc BØ; 4. TS. NguyÔn Ngäc Sinh, Côc M«i tr êng, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr êng. iii §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  9. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch Sourcebook Danh s¸ch c¸n bé khoa häc cã gãp ý kiÕn b»ng v¨n b¶n cho c¸c b¶n dù th¶o 1. GS. Lª Quý An, Chñ tÞch Héi B¶o vÖ Thiªn nhiªn vµ M«i tr êng ViÖt Nam. DR 2. PGS. TS. Vò TuÊn C¶nh, Phã Tæng côc tr ëng, Tæng côc Du lÞch. 3. ¤ng NguyÔn Huy C êng, Gi¸m ®èc C«ng ty Du lÞch Tre Xanh. 4. Th.S. Vâ TrÝ Chung, ViÖn §iÒu tra Quy ho¹ch Rõng, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n. 5. TS. NguyÔn Phó §øc, Phã Tæng côc tr ëng, Tæng côc Du lÞch. 6. KS. NguyÔn Vinh Hµ, Vô tr ëng Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr êng, V¨n phßng Quèc Héi. 7. TS. NguyÔn §×nh Hße, Khoa M«i tr êng, Tr êng §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. 8. TS. D ¬ng Xu©n Héi, Phã Vô tr ëng Vô Du lÞch - Tæng côc Du lÞch. 9. TS. Lª Minh Hång, Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr êng, V¨n phßng Quèc Héi. 10. GS. TS. NguyÔn Th îng Hïng, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia. 11. PGS. TS. Phan Thu H ¬ng, Vô tr ëng Vô Khoa häc Gi¸o dôc M«i tr êng - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t . 12. TS. NguyÔn Ngäc Kh¸nh, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia. 13. ¤ng Ng« Huy Ph ¬ng, Gi¸m ®èc C«ng ty Du lÞch ViÖt Nam t¹i Hµ Néi. 14. GS. TS. Cao V¨n Sung, ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia. 15. TS. NguyÔn Xu©n TÆng, ViÖn VËt liÖu, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia. 16. PGS. TS. Lª Th«ng, Chñ nhiÖm Khoa §Þa lý, Tr êng §¹i häc S ph¹m - §¹i häc Quèc gia Hµ IT Néi. 17. TS. NguyÔn B¸ Thô, Côc tr ëng Côc KiÓm l©m, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n. 18. PGS. TS. NguyÔn Minh TuÖ, Khoa §Þa lý, Tr êng §¹i häc S ph¹m - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. 19. Annalisa Koeman, Cè vÊn dù ¸n Du lÞch BÒn v÷ng, Tæ chøc B¶o tån Thiªn nhiªn ThÕ giíi. iv §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  10. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch Sourcebook Danh môc c¸c tõ vµ côm tõ viÕt t¾t CP Chi phÝ DR EC EIA EU §GT§MT §GMTCL GIS H§BT KHCN&MT LBVMT LI NPV Q§ R TCMT TCDL European Commission Uû ban Ch©u ¢u Environmental Impact Assessment §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng  iªn hiÖp Ch©u ¢u, Céng ®ång Ch©u ¢u §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng §¸nh gi¸ m«i tr êng chiÕn l îc Geographical Infomation System HÖ th«ng tin ®Þa lý Héi ®ång Bé tr ëng Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr êng LuËt b¶o vÖ m«i tr êng Lîi Ých Gi¸ trÞ hiÖn t¹i QuyÕt ®Þnh HÖ sè triÕt gi¶m Tiªu chuÈn m«i tr êng Tæng côc Du lÞch TCVN Tiªu chuÈn ViÖt Nam IT T Thêi gian TT Th«ng t Vtb Gi¸ trÞ trung b×nh WTO World Tourism Organization Tæ chøc Du lÞch thÕ giíi v §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  11. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch Sourcebook Lêi giíi thiÖu Du lÞch ® îc x¸c ®Þnh lµ mét ngµnh kinh tÕ tæng hîp quan träng, mang néi dung v¨n ho¸ s©u s¾c, cã tÝnh liªn ngµnh, liªn vïng vµ x héi ho¸ cao. 40 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, du lÞch DR ViÖt Nam víi nh÷ng b íc tiÕn v÷ng ch¾c, ®Æc biÖt lµ tõ nh÷ng n¨m 90 trë l¹i ®©y, ® gãp phÇn tÝch cùc vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x héi cña ®Êt n íc. §¶ng vµ Nhµ n íc ViÖt Nam ® kh¼ng ®Þnh "Ph¸t triÓn du lÞch lµ mét h íng chiÕn l îc quan träng trong ® êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ - x héi cña §¶ng vµ Nhµ n íc nh»m gãp phÇn thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n íc...". (ChØ thÞ Sè 46-CT/TW, ngµy 14 th¸ng 10 n¨m 1994 cña Ban BÝ th Trung ¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam). Sù ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ, kÐo theo sù ph¸ huû m«i tr êng ® ¶nh h ëng s©u réng ®Õn ®êi sèng kinh tÕ - x héi. §iÒu nµy ®Æc biÖt cã ý nghÜa ®èi víi ngµnh du lÞch bëi m«i tr êng lu«n lµ yÕu tè quan träng, t¸c ®éng trùc tiÕp tíi sù ph¸t triÓn tån t¹i cña ho¹t ®éng du lÞch. Ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng tr íc hÕt ph¶i b¶o vÖ m«i tr êng vµ duy tr× tÝnh toµn vÑn cña tµi nguyªn du lÞch. HiÖn nay, s¸ch h íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng (§GT§MT) cho ph¸t triÓn du lÞch ch a nhiÒu. ViÖc biªn so¹n cuèn “Sæ tay h íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch” lµ rÊt cÇn thiÕt, cã ý nghÜa c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn cho c«ng t¸c §GT§MT c¸c dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch ë n íc ta. Néi dung cña cuèn Sæ tay h íng dÉn ®¸p øng ® îc ba yªu cÇu c¬ b¶n: mét lµ, phï hîp víi hÖ thèng luËt ph¸p vµ thÓ chÕ, víi tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ vÒ §GT§MT hiÖn nay ë n íc ta; hai lµ, chi tiÕt hãa néi dung cuèn “Sæ tay h íng dÉn §GT§MT chung c¸c dù ¸n ph¸t triÓn” do §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" biªn so¹n; ba lµ, gãp phÇn n©ng cao chÊt l îng vµ hiÖu qu¶ c¸c dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch cña ViÖt Nam, tõng b íc héi nhËp víi xu thÕ cña khu vùc vµ thÕ giíi vÒ §GT§MT. CÊu tróc cña cuèn Sæ tay h íng dÉn bao gåm hai phÇn chÝnh. PhÇn thø nhÊt tr×nh bµy vÒ kh¸i niÖm c¸c ho¹t ®éng du lÞch, tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò m«i tr êng vµ ph¸t triÓn du lÞch. PhÇn thø hai hµm chøa c¸c h íng dÉn x©y dùng b¸o c¸o, thÈm ®Þnh §GT§MT vµ gi¸m s¸t c¸c t¸c ®éng cña ph¸t triÓn du lÞch. Ngoµi nh÷ng néi dung chÝnh trªn, phÇn phô lôc cung cÊp nh÷ng th«ng tin, t liÖu chuyªn s©u h¬n ®Ó b¹n ®äc dÔ tham kh¶o. Sæ tay h íng dÉn ® îc biªn so¹n phôc vô réng r i cho tÊt c¶ c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n tham gia vµo qu¸ tr×nh §GT§MT c¸c dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch. IT 1 §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  12. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch “Sæ tay h íng dÉn §GT§MT cho ph¸t triÓn du lÞch” lµ cuèn s¸ch ®Çu tiªn ë n íc ta chuyªn vÒ §GT§MT cho c¸c dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch. §©y lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu nghiªm tóc vµ toµn diÖn, cã tham kh¶o ý kiÕn réng r i cña c¸c chuyªn gia vÒ §GT§MT, c¸c nhµ qu¶n lý vµ ho¹t ®éng du lÞch ë ViÖt Nam. TÊt nhiªn trong cuèn sæ tay nµy, ®©u ®ã cßn mét sè ®iÒu cã thÓ trao ®æi thªm, nh ng ©u ®ã còng lµ ®iÒu dÔ th«ng c¶m khi ph¶i ®Ò cËp ®Õn mét vÊn ®Ò míi mÎ vµ ®Çy phøc t¹p. DR T«i h©n h¹nh giíi thiÖu víi b¹n ®äc mét lÜnh vùc ho¹t ®éng míi cña du lÞch mµ kÕt qu¶ cña nã sÏ gãp phÇn tÝch cùc vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng ë ViÖt Nam. T«i còng hy väng r»ng víi sù tÝch luü vµ vèn hiÓu biÕt s©u réng cña m×nh, c¸c t¸c gi¶ sÏ tiÕp tôc cung cÊp cho chóng ta mét c¸i nh×n ®Çy ®ñ h¬n vÒ hÖ thèng §GT§MT cho ph¸t triÓn du lÞch. TS. NguyÔn Phó §øc Phã Tæng côc tr ëng, Tæng côc Du lÞch IT 2 §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  13. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch Sourcebook Ch ¬ng I: c¸c vÊn ®Ò chung vÒ du lÞch vµ m«i tr êng . C¸c kh¸i niÖm chung vÒ du lÞch DR "Du lÞch lµ ho¹t ®éng cña con ng êi ngoµi n¬i c tró th êng xuyªn cña m×nh nh»m tho¶ m n nhu cÇu tham quan, gi¶i trÝ, nghØ d ìng trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh". (Ph¸p lÖnh Du lÞch, 2/1999). C¸c ho¹t ®éng du lÞch liªn quan mét c¸ch chÆt chÏ víi m«i tr êng (bao gåm c¶ m«i tr êng tù nhiªn vµ m«i tr êng nh©n v¨n) nh kh¸i niÖm ® ® îc nªu: "M«i tr êng bao gåm c¸c yÕu tè tù nhiªn vµ yÕu tè vËt chÊt nh©n t¹o quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, bao quanh con ng êi, cã ¶nh h ëng ®Õn ®êi sèng, s¶n xuÊt, sù tån t¹i, ph¸t triÓn cña con ng êi vµ thiªn nhiªn". (§iÒu 1, LuËt b¶o vÖ m«i tr êng ViÖt Nam, 1994). Tuy nhiªn, trong thùc tÕ ho¹t ®éng du lÞch cßn tån t¹i nh÷ng mèi liªn quan phi vËt chÊt nh c¸c tËp tôc, truyÒn thèng v¨n ho¸, tÝn ng ìng, t©m lý... kh«ng n»m trong ®Þnh nghÜa trªn. Bëi vËy, khi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch, cÇn më réng kh¸i niÖm m«i tr êng ®Ó cã thÓ bao qu¸t ® îc ®Çy ®ñ c¸c mèi quan hÖ: "M«i tr êng bao gåm c¸c thµnh phÇn vËt lý, sinh häc, x héi, tinh thÇn vµ v¨n ho¸; chóng cã mèi quan hÖ qua l¹i víi nhau, t¸c ®éng lªn sù sinh tr ëng vµ ph¸t triÓn cña c¸c c¬ thÓ sèng". (M. Husain Sadar, EIA,1996). Nh÷ng lÜnh vùc ® îc ®Ò cËp ®Õn trong cuèn s¸ch nµy ® îc hiÓu theo nghÜa më réng nµy, vµ ®©y còng lµ nÐt kh¸c biÖt gi÷a kh¸i niÖm vÒ m«i tr êng chung theo LuËt m«i tr êng ViÖt Nam vµ m«i tr êng trong ph¸t triÓn du lÞch. 1.1. §Æc tr ng cña ngµnh du lÞch Mäi dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch ® îc thùc hiÖn trªn c¬ së khai th¸c nh÷ng gi¸ trÞ cña tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn, v¨n hãa, lÞch sö cïng víi c¸c c¬ së h¹ tÇng vµ nh÷ng dÞch vô kÌm theo. KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh khai th¸c ®ã lµ viÖc h×nh thµnh nh÷ng s¶n phÈm du lÞch tõ c¸c tiÒm n¨ng vÒ tµi nguyªn, ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cho x héi. Tr íc tiªn ®ã lµ nh÷ng lîi Ých vÒ kinh tÕ - x héi, t¹o ra nhiÒu c¬ héi t×m kiÕm viÖc lµm, n©ng cao ®êi sèng kinh tÕ cho céng ®ång ®Þa ph ¬ng th«ng qua c¸c dÞch vô du lÞch, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc b¶o tån c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸, lÞch sö vµ sù ®a d¹ng cña thiªn nhiªn n¬i cã nh÷ng ho¹t ®éng ph¸t triÓn du lÞch. Sau n÷a lµ nh÷ng lîi Ých ®em l¹i cho kh¸ch du lÞch trong viÖc h ëng thô c¸c c¶nh quan thiªn nhiªn l¹, c¸c truyÒn thèng v¨n ho¸ lÞch sö, nh÷ng ®Æc thï d©n téc mµ IT tr íc ®ã hä ch a biÕt tíi vµ tõ ®ã x¸c lËp mét ý thøc míi vÒ tr¸ch nhiÖm b¶o tån sù toµn vÑn cña c¸c gi¸ trÞ thiªn nhiªn, v¨n ho¸ lÞch sö cña n¬i hä ®Õn nãi riªng vµ cña hµnh tinh nãi chung. Nh÷ng ®Æc tr ng c¬ b¶n cña ngµnh du lÞch bao gåm: 1.1.1. TÝnh ®a ngµnh TÝnh ®a ngµnh thÓ hiÖn ë ®èi t îng ® îc khai th¸c phôc vô du lÞch (sù hÊp dÉn vÒ c¶nh quan tù nhiªn, c¸c gi¸ trÞ lÞch sö, v¨n ho¸, c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c dÞch vô kÌm theo...). Thu nhËp x héi tõ du lÞch còng mang l¹i nguån thu cho nhiÒu ngµnh kinh tÕ kh¸c nhau th«ng qua c¸c s¶n phÈm dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch du lÞch (®iÖn, n íc, n«ng s¶n, hµng ho¸...). 3 §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  14. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch 1.1.2. TÝnh ®a thµnh phÇn BiÓu hiÖn ë tÝnh ®a d¹ng trong thµnh phÇn kh¸ch du lÞch, nh÷ng ng êi phôc vô du lÞch, c¸c céng ®ång nh©n d©n trong khu du lÞch, c¸c tæ chøc chÝnh phñ vµ phi chÝnh phñ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng du lÞch. 1.1.3. TÝnh ®a môc tiªu DR BiÓu hiÖn ë nh÷ng lîi Ých ®a d¹ng vÒ b¶o tån thiªn nhiªn, c¶nh quan lÞch sö v¨n ho¸, n©ng cao chÊt l îng cuéc sèng cña kh¸ch du lÞch vµ ng êi tham gia ho¹t ®éng dÞch vô du lÞch, më réng sù giao l u v¨n ho¸, kinh tÕ vµ n©ng cao ý thøc tèt ®Ñp cña mäi thµnh viªn trong x héi. 1.1.4. TÝnh liªn vïng BiÓu hiÖn th«ng qua c¸c tuyÕn du lÞch víi mét quÇn thÓ c¸c ®iÓm du lÞch trong mét khu vùc, trong mét quèc gia hay gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. 1.1.5. TÝnh mïa vô BiÓu hiÖn ë thêi gian diÔn ra ho¹t ®éng du lÞch tËp trung víi c êng ®é cao trong n¨m. TÝnh mïa vô thÓ hiÖn râ nhÊt ë c¸c lo¹i h×nh du lÞch nghØ biÓn,hÓ thao theo mïa... (theo tÝnh chÊt cña khÝ hËu) hoÆc lo¹i h×nh du lÞch nghØ cuèi tuÇn, vui ch¬i gi¶i trÝ... (theo tÝnh chÊt c«ng viÖc cña nh÷ng ng êi h ëng thô s¶n phÈm du lÞch). 1.1.6. TÝnh chi phÝ BiÓu hiÖn ë chç môc ®Ých ®i du lÞch cña c¸c kh¸ch du lÞch lµ h ëng thô c¸c s¶n phÈm du lÞch chø kh«ng ph¶i víi môc tiªu kiÕm tiÒn. 1.2. Ph©n lo¹i c¸c lo¹i h×nh du lÞch 1.2.1.Ph©n lo¹i dùa vµo ®Æc ®iÓm cña kh¸ch du lÞch, vÞ trÝ ®Þa lý, ph ¬ng tiÖn vµ môc ®Ých du lÞch Theo NguyÔn Minh TuÖ vµ c¸c céng sù (1997) cã thÓ ph©n lo¹i nh sau: Theo môc ®Ých du lÞch Du lÞch ch÷a bÖnh; Du lÞch nghØ d ìng; Du lÞch thÓ thao; Du lÞch v¨n ho¸; IT Du lÞch c«ng vô; Du lÞch t«n gi¸o; Du lÞch th¨m th©n; Du lÞch tham quan, nghiªn cøu; Du lÞch m¹o hiÓm. Theo ph¹m vi l nh thæ Du lÞch trong n íc (néi ®Þa); Du lÞch quèc tÕ. Theo vÞ trÝ ®Þa lý Du lÞch nghØ biÓn; Du lÞch nghØ nói; Du lÞch ®ång b»ng. 4 §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  15. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch Theo viÖc sö dông c¸c ph ¬ng tiÖn giao th«ng Du lÞch ®i bé; Du lÞch xe ®¹p; Du lÞch m« t«; Du lÞch « t«; Du lÞch khinh khÝ cÇu; Du lÞch m¸y bay; DR Du lÞch tµu ho¶; Du lÞch tµu thuû. Theo thêi gian cña cuéc hµnh tr×nh Du lÞch ng¾n ngµy; Du lÞch dµi ngµy. Theo løa tuæi Du lÞch thanh niªn; Du lÞch thiÕu niªn; Du lÞch ng êi cao tuæi. Theo h×nh thøc tæ chøc Du lÞch cã tæ chøc; Du lÞch c¸ nh©n. Ngµy nay, trªn thÕ giíi cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i du lÞch dùa theo nh÷ng tiªu chÝ kh¸c nhau, ®Æc biÖt ë c¸c n íc ph¸t triÓn do nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch rÊt ®a d¹ng nªn c¸c lo¹i h×nh du lÞch còng rÊt phong phó vµ ë mçi n íc, mçi khu vùc l¹i cã nh÷ng lo¹i h×nh ®Æc tr ng riªng víi nh÷ng s¶n phÈm du lÞch ®Æc tr ng. 1.2.2. Ph©n lo¹i du lÞch ë ViÖt Nam dùa trªn quan ®iÓm khai th¸c tµi nguyªn du lÞch Dùa vµo thùc tr¹ng tiÒm n¨ng tµi nguyªn du lÞch, bao gåm tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn vµ tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n, ®iÒu kiÖn vµ ®Þnh h íng ph¸t triÓn du lÞch ë ViÖt Nam, c¸c lo¹i h×nh du lÞch cã thÓ ® îc ph©n lo¹i nh sau: Du lÞch biÓn Bao gåm c¸c ho¹t ®éng du lÞch ë vïng ®Êt ven biÓn, trªn b i biÓn, trªn mÆt n íc vµ d íi mÆt n íc biÓn. BiÓn ViÖt Nam lµ nguån tµi nguyªn to lín, cã vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x héi nãi chung vµ ph¸t triÓn du lÞch biÓn nãi riªng. Bê biÓn ViÖt Nam dµi h¬n 3200 km, cã IT h¬n 125 b i t¾m lín nhá, trong ®ã cã nh÷ng b i lín cã chiÒu dµi tíi 15-18 km vµ nhiÒu b i nhá cã chiÒu dµi tõ 1-2 km. HiÖn cã tíi 70% tæng sè c¸c ®iÓm du lÞch cña ViÖt Nam n»m ë vïng ven biÓn, hµng n¨m thu hót tíi kho¶ng 80% l îng kh¸ch du lÞch cña c¶ n íc. Ho¹t ®éng ph¸t triÓn du lÞch biÓn th êng rÊt s«i ®éng víi l îng kh¸ch lín vµ tËp trung, bëi vËy cã nh÷ng t¸c ®éng ®¸ng kÓ ®Õn m«i tr êng vµ c¸c hÖ sinh th¸i vïng ven biÓn vèn rÊt nh¹y c¶m. C¸c khu vùc ven biÓn ViÖt Nam hiÖn nay ®ang chÞu nh÷ng t¸c ®éng cña ho¹t ®éng du lÞch lµ vÞnh H¹ Long, §å S¬n, SÇm S¬n, Cöa Lß, §µ N½ng, Nha Trang, Bµ RÞa-Vòng Tµu... Du lÞch ®¶o Víi gÇn 3000 hßn ®¶o, ViÖt Nam ® îc xem lµ quèc gia cã tiÒm n¨ng du lÞch ®¶o lín ë khu vùc. Tuy nhiªn cho ®Õn nay, nh÷ng tiÒm n¨ng nµy vÉn ch a ® îc ®iÒu tra mét c¸ch ®Çy ®ñ. HÖ sinh th¸i ®¶o ®Æc biÖt rÊt nh¹y c¶m víi nh÷ng t¸c ®éng cña ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ - x héi nãi chung vµ du lÞch nãi riªng. §©y lµ vÊn ®Ò cÇn l u ý ®èi víi c¸c dù ¸n ph¸t triÓn du 5 §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  16. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch lÞch ®¶o v× nÕu kh«ng c¸c gi¸ trÞ tµi nguyªn du lÞch vµ m«i tr êng sÏ rÊt nhanh chãng bÞ suy tho¸i, ¶nh h ëng tiªu cùc ®Õn ho¹t ®éng du lÞch. HiÖn nay, mét sè ®¶o ven bê ViÖt Nam ® vµ ®ang ® îc khai th¸c phôc vô du lÞch nh hÖ thèng ®¶o vÞnh H¹ Long, ®¶o C¸t Bµ, Cï Lao Chµm, C«n §¶o, Phó Quèc... Tuy nhiªn, ngay c¶ ë trong giai ®o¹n ®Çu cña ho¹t ®éng du lÞch ®¶o ® n¶y sinh nh÷ng vÊn ®Ò vÒ m«i tr êng do ho¹t ®éng du lÞch nh ë C¸t Bµ, TuÇn Ch©u... DR Du lÞch s«ng n íc HÖ thèng s«ng ngßi ë ViÖt Nam kh¸ ph¸t triÓn víi mËt ®é trung b×nh lµ 0,8km/km2, trong ®ã ®Æc biÖt ph¶i kÓ ®Õn vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long víi mËt ®é cao nhÊt lªn tíi 4km/km2. §©y kh«ng chØ lµ yÕu tè thuËn lîi cho ph¸t triÓn giao th«ng thuû, thuû lîi mµ cßn lµ kh¶ n¨ng to lín ®Ó ph¸t triÓn du lÞch s«ng n íc. NhiÒu con s«ng (®o¹n s«ng) ë ViÖt Nam hiÖn nay ® vµ ®ang ® îc khai th¸c phôc vô du lÞch nh du lÞch trªn s«ng Hång (®o¹n thµnh phè Hµ Néi vµ phô cËn), trªn s«ng H ¬ng (thµnh phè HuÕ), trªn s«ng Sµi Gßn... vµ ®Æc biÖt lµ trªn hÖ thèng s«ng TiÒn, s«ng HËu (®ång b»ng s«ng Cöu Long). Cã nh÷ng dù ¸n liªn quèc gia nh»m khai th¸c tiÒm n¨ng to lín cña s«ng Cöu Long nèi thµnh phè Hå ChÝ Minh víi thµnh phè Phn«m Pªnh vµ c¸c n íc trong khu vùc TiÓu vïng s«ng Mª K«ng më réng. Ho¹t ®éng du lÞch s«ng n íc ®ßi hái cã sù tæ chøc chu ®¸o, hîp lý víi c¸c dÞch vô ®ång bé, ®¶m b¶o an toµn cho kh¸ch vµ ph ¬ng tiÖn, ®ång thêi còng cã nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn m«i tr êng vµ c¸c hÖ sinh th¸i ven s«ng. §Æc biÖt nh÷ng t¸c ®éng do sù cè ® êng thuû sÏ t¹o ra nh÷ng hËu qu¶ rÊt lín ®èi víi m«i tr êng khu vùc. Du lÞch hå Lµ lo¹i h×nh du lÞch kh¸ phæ biÕn hiÖn nay ë n íc ta trªn c¬ së khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng du lÞch hå (bao gåm hå tù nhiªn vµ hå nh©n t¹o) nh : hå Th¸c Bµ (tØnh Yªn B¸i), Ba BÓ (tØnh B¾c K¹n), Nói Cèc (thµnh phè Th¸i Nguyªn), §¹i L¶i (tØnh VÜnh Phóc), §ång M« (tØnh Hµ T©y), DÇu TiÕng (tØnh T©y Ninh), hå Hoµ B×nh (tØnh Hoµ B×nh)... Ho¹t ®éng du lÞch hå kh«ng chØ cã nh÷ng t¸c ®éng ®Õn m«i tr êng vµ c¸c hÖ sinh th¸i hå, ®Æc biÖt ë nh÷ng hå Ýt cã sù l u th«ng n íc, mµ cßn cã nh÷ng t¸c ®éng ®Õn c¸c hÖ sinh th¸i vµ céng ®ång d©n c vïng quanh hå. Du lÞch hang ®éng ViÖt Nam cã kho¶ng 50.000km2 ®Þa h×nh Karst¬, ® îc xem lµ quèc gia cã tiÒm n¨ng to lín vÒ du lÞch nói vµ hang ®éng víi h¬n 200 hang ®éng ® ® îc ph¸t hiÖn, trong ®ã ®iÓn h×nh lµ ®éng Phong Nha (tØnh Qu¶ng B×nh) cã chiÒu dµi gÇn 8 km ®ang ® îc ®Ò nghÞ UNESCO c«ng nhËn lµ Di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi. IT Mét ®Æc ®iÓm quan träng cña ®Þa h×nh Karst lµ c¶nh quan hÕt søc hÊp dÉn, h¬n thÕ n÷a th êng lµ n¬i x©y cÊt c¸c c«ng tr×nh nh ®Òn, chïa cã gi¸ trÞ vÒ lÞch sö, v¨n ho¸ vµ kiÕn tróc. ChÝnh v× vËy, ho¹t ®éng du lÞch ë nhiÒu nói ®¸ v«i rÊt ph¸t triÓn ë ViÖt Nam nh : NhÊt-NhÞ- Tam Thanh (tØnh L¹ng S¬n), H¹ Long (tØnh Qu¶ng Ninh), C¸t Bµ (thµnh phè H¶i Phßng), H ¬ng S¬n, Chïa ThÇy (tØnh Hµ T©y), Hoa L , Tam Cèc-BÝch §éng (tØnh Ninh B×nh), Ngò Hµnh S¬n (thµnh phè §µ N½ng), Phong Nha (tØnh Qu¶ng B×nh), Chïa Hang (tØnh Kiªn Giang)... Du lÞch trªn nói ®¸ v«i vµ hang ®éng th êng t¹o nªn nh÷ng t¸c ®éng ®Õn c¶nh quan vµ m«i tr êng do l îng kh¸ch tËp trung lín, gÊp nhiÒu lÇn søc chøa cña khu vùc du lÞch. Bªn c¹nh ®ã sù ph¸t triÓn hÖ thèng h¹ tÇng kh«ng ®¶m b¶o kü thuËt vµ kiÕn tróc c¶nh quan (chñ yÕu lµ ® êng giao th«ng néi bé) ®Ó ®¸p øng nhu cÇu du lÞch th êng lµ nguyªn nh©n ph¸ vì c¶nh quan vµ nguy c¬ tr ît lë. 6 §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  17. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch Du lÞch nói Du lÞch nói ë ViÖt Nam hiÖn nay ch a gi÷ mét vai trß quan träng, tuy vËy tiÒm n¨ng vÒ du lÞch nói ë n íc ta lµ kh¸ lín. Du lÞch nói th êng ® îc tæ chøc trªn c¸c vïng nói cao cã khÝ hËu m¸t mÎ, c¶nh quan ®Ñp n¬i c¸c d©n téc ®Þa ph ¬ng cßn b¶o tån ® îc nÒn v¨n ho¸ ®éc ®¸o; rõng nhiÖt ®íi trªn nói cã nhiÒu gi¸ trÞ nguyªn sinh cßn Ýt bÞ t¸c ®éng; tÊt c¶ ®Òu rÊt hÊp dÉn ®èi víi kh¸ch du lÞch trong vµ ngoµi n íc. Du lÞch nói th êng lµ du lÞch nghØ d ìng Ýt DR ng êi, møc ®é dµi ngµy hoÆc ng¾n ngµy phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt, dÞch vô vµ phô thuéc vµo tiÒm n¨ng tµi nguyªn du lÞch cña vïng. Cã nhiÒu vïng du lÞch trªn nói tËp trung trªn mét diÖn tÝch nhá hÑp nªn dÔ bÞ t¸c ®éng bëi sù qu¸ t¶i so víi søc chøa thùc tÕ cña vïng. M«i tr êng ë mét sè vïng du lÞch nói cã diÖn tÝch réng lín víi c¶nh quan thiªn nhiªn ®a d¹ng th êng chÞu nh÷ng t¸c ®éng tæng hîp tõ nhiÒu khÝa c¹nh nh ho¹t ®éng ph¸t triÓn c¸c c¬ së h¹ tÇng vµ c«ng tr×nh dÞch vô du lÞch. C¸c t¸c ®éng cña thêi kú ho¹t ®éng dù ¸n th êng ¶nh h ëng ®Õn hÖ sinh th¸i tù nhiªn, ®Õn m«i tr êng ®Êt, n íc, kh«ng khÝ, ®Õn nÒn v¨n ho¸ b¶n ®Þa, ®Õn ®êi sèng kinh tÕ x héi cña céng ®ång ®Þa ph ¬ng... Ho¹t ®éng du lÞch trªn c¸c vïng nói th êng lµ kÕt hîp cña nhiÒu lo¹i h×nh (nh du lÞch sinh th¸i, vui ch¬i, d ìng bÖnh, du lÞch m¹o hiÓm, du lÞch v¨n ho¸...). Nh÷ng vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ du lÞch nói ë ViÖt Nam nh : Sapa (tØnh Lµo Cai), Tam §¶o (tØnh VÜnh Phóc), Ba V× (tØnh Hµ T©y), Yªn Tö (tØnh Qu¶ng Ninh), §µ L¹t, Lang Biang (tØnh L©m §ång), B¹ch M (tØnh Thõa Thiªn - HuÕ), Bµ Nµ (thµnh phè §µ N½ng)... Du lÞch sinh th¸i Lµ lo¹i h×nh du lÞch rÊt hÊp dÉn vµ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ë ViÖt Nam n¬i cã c¸c hÖ sinh th¸i tù nhiªn ®iÓn h×nh cho vïng nhiÖt ®íi giã mïa cña thÕ giíi. Tuy nhiªn hiÖn nay sù ph¸t triÓn cña lo¹i h×nh du lÞch nµy cßn h¹n chÕ víi sè l îng nhá kh¸ch du lÞch víi môc ®Ých nghiªn cøu khoa häc vµ ®µo t¹o. Trong danh s¸ch hÖ thèng rõng ®Æc dông cña ViÖt Nam hiÖn cã 11 v ên quèc gia, 52 khu dù tr÷ tù nhiªn, 18 khu b¶o tån loµi hoÆc sinh c¶nh, 22 khu b¶o vÖ c¶nh quan vµ dù kiÕn thµnh lËp 16 khu b¶o tån biÓn. Du lÞch sinh th¸i th êng cã t¸c ®éng ®Þnh h íng ®Õn c¸c hÖ sinh th¸i ®éng thùc vËt cña c¸c vïng du lich. C¸c vïng du lÞch cã tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao ®¸ng quan t©m ë ViÖt Nam hiÖn nay nh v ên quèc gia Cóc Ph ¬ng, Ba V×, C¸t Bµ, B¹ch M , Nam C¸t Tiªn, Jok Don, Ba BÓ... vµ c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn M êng NhÐ, H÷u Liªn, Hoµng Liªn S¬n, Kon Ka Kinh, Phó Quèc, Vô Quang, Phong Nha... Trong hÖ thèng rõng ®Æc dông cã 8 khu ® îc ®¸nh gi¸ lµ cã tiÒm n¨ng du lÞch cao, 3 khu cã tiÒm n¨ng du lÞch trung b×nh vµ 3 khu cã tiÒm n¨ng du lÞch nghiªn cøu khoa häc. Du lÞch v¨n hãa, lÞch sö vµ lÔ héi §©y lµ lo¹i h×nh du lÞch ph¸t triÓn trªn c¬ së khai th¸c c¸c gi¸ trÞ di s¶n kiÕn tróc, lÞch sö, v¨n IT hãa cña ®Êt n íc. ViÖt Nam hiÖn cã kho¶ng 40.000 di tÝch lÞch sö v¨n ho¸, trong sè ®ã h¬n 2.250 di tÝch ® ® îc xÕp h¹ng. §©y lµ tiÒm n¨ng du lÞch v« cïng to lín, bªn c¹nh nh÷ng chøng tÝch vÒ kiÕn tróc v¨n ho¸ lÞch sö ®éc ®¸o giµu b¶n s¾c. Ngoµi ra c¸c lÔ héi, c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng vµ c¸c lµn ®iÖu d©n ca tiªu biÓu cho c¸c miÒn, c¸c d©n téc Ýt ng êi cïng víi c¸c sinh ho¹t, tæ chøc lµng b¶n... còng lµ nh÷ng tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n cã gi¸ trÞ hÊp dÉn ®èi víi kh¸ch du lÞch trong vµ ngoµi n íc. Cïng víi lo¹i h×nh du lÞch v¨n ho¸, lÞch sö vµ lÔ héi, nh÷ng cuéc du lÞch mang tÝnh t«n gi¸o bao gåm cuéc hµnh h ¬ng ®Þnh kú hay kh«ng ®Þnh kú ®Õn ®Õn c¸c "th¸nh ®Þa" t«n gi¸o kh¸c nhau trªn ®Êt n íc ViÖt Nam còng thu hót mét l îng lín kh¸ch ®¸ng kÓ ë trong n íc. C¸c tµi nguyªn du lÞch nµy còng rÊt nhËy c¶m ®èi víi c¸c t¸c ®éng cña kh¸ch du lÞch theo nhiÒu khÝa c¹nh trong ®ã ®¸ng l u ý lµ sù xuèng cÊp vÒ c¸c c«ng tr×nh di tÝch còng nh sù xãi mßn c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa truyÒn thèng do bÞ t¸c ®éng th ¬ng m¹i ho¸ vµ ¶nh h ëng cña c¸c luång v¨n hãa ngo¹i lai. Nh÷ng vÝ dô cña lo¹i h×nh du lÞch nµy ë ViÖt Nam lµ tham quan nghiªn cøu c¸c di s¶n v¨n hãa-kiÕn tróc cè ®« HuÕ, phè cæ Héi An, di tÝch Mü S¬n; c¸c di tÝch lÞch sö c¸ch m¹ng nh 7 §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  18. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch P¾c Bã, ®Þa ®¹o Cñ Chi, thµnh cæ Qu¶ng trÞ, §iÖn Biªn Phñ, S¬n Mü...; tham quan t×m hiÓu v¨n ho¸, sinh ho¹t truyÒn thèng ë c¸c bu«n lµng d©n téc T©y B¾c, T©y Nguyªn...; c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng nh B¸t Trµng, V¹n Phóc, lµng Hå §×nh B¶ng; c¸c vïng d©n ca quan hä, s«ng M , NghÖ TÜnh, HuÕ, Nam Trung Bé, T©y Nguyªn, T©y B¾c, Nam Bé...; tham gia c¸c lÔ héi tiªu biÓu lµ lÔ héi §Òn Hïng, Chïa H ¬ng, ®Òn Bµ §en, Nói Sam, héi chäi tr©u §å S¬n... DR Du lÞch vui ch¬i gi¶i trÝ ë c¸c khu ®« thÞ §©y lµ lo¹i h×nh du lÞch ® îc ph¸t triÓn nh»m phôc vô nhu cÇu du lÞch vui ch¬i gi¶i trÝ cho ng êi d©n ®« thÞ vµo thêi gian r¶nh rçi hoÆc du kh¸ch tõ n¬i kh¸c ®Õn th¨m thµnh phè. Th«ng th êng, c¸c t¸c ®éng cña ho¹t ®éng nµy ® ® îc tÝnh ®Õn vµ gi¶i quyÕt gi¶m thiÓu t¸c ®éng m«i tr êng ngay tõ khi thiÕt kÕ, x©y dùng. C¸c t¸c ®éng cßn l¹i tËp trung chñ yÕu trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ còng phô thuéc vµo c«ng t¸c tæ chøc vµ qu¶n lý sau x©y dùng. VÝ dô vÒ lo¹i h×nh du lÞch nµy ë ViÖt Nam tiªu biÓu nh c«ng viªn Thñ LÖ (thµnh phè Hµ Néi), Th¶o cÇm viªn, c«ng viªn §Çm Sen, Suèi Tiªn, c«ng viªn n íc... ë thµnh phè Hå ChÝ Minh, v.v.. Du lÞch thÓ thao Lo¹i h×nh du lÞch ch a ph¸t triÓn m¹nh ë ViÖt Nam ngoµi mét sè s©n g«n phôc vô cho mét tÇng líp nhá trong x héi. Trong t ¬ng lai gÇn, lo¹i h×nh du lÞch nµy còng sÏ ® îc ph¸t triÓn ®a d¹ng vµ m¹nh h¬n t¹i c¸c trung t©m du lÞch. Thuéc lo¹i h×nh nµy cã c¸c trung t©m thÓ thao nh : ®ua ng a, b¬i thuyÒn, l ít v¸n, m« t« n íc; c¸c tua xe ®¹p, xe m¸y cho c¸c cô giµ vµ thanh thiÕu niªn. Nh÷ng lo¹i h×nh du lÞch trªn ®©y ®ßi hái thiÕt kÕ x©y dùng c¸c c¬ së h¹ tÇng, c¸c tiÖn nghi du lÞch, c¸c dÞch vô phôc vô cho kh¸ch du lÞch vµ c¸c hÖ thèng cung cÊp kÌm theo cho du lÞch. §ã lµ lo¹t c¸c nguån t¸c ®éng m«i tr êng tiÒm n¨ng cña ph¸t triÓn du lÞch. 1.3. C¸c yÕu tè cÊu thµnh cña mét dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch Mét dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch th êng ® îc cÊu thµnh bëi 2 nhãm yÕu tè kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt: nhãm c¸c yÕu tè s½n cã vµ nhãm c¸c yÕu tè tæ chøc. Mçi nhãm yÕu tè nµy bao gåm nhiÒu hîp phÇn vµ c¸c hîp phÇn nµy cã thÓ thay ®æi phô thuéc vµo tõng giai ®o¹n thùc hiÖn dù ¸n (®Æt vÊn ®Ò thùc hiÖn dù ¸n, lËp dù ¸n, tæ chøc thùc hiÖn vµ qu¶n lý dù ¸n. Theo Tæ chøc Du lÞch ThÕ giíi (WTO), c¸c hîp phÇn c¬ b¶n cña mét dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch bao gåm: Nhãm yÕu tè s½n cã C¸c yÕu tè t¹o søc thu hót, hÊp dÉn kh¸ch du lÞch bao gåm c¶ c¸c thµnh phÇn tù nhiªn (c¶nh IT quan, ®iÒu kiÖn khÝ hËu, c¸c di s¶n thiªn nhiªn, c¸c hÖ sinh th¸i...) vµ nh©n v¨n (c¸c di tÝch C¸c ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng, bao gåm ® êng giao th«ng, c¬ së l u tró, b u chÝnh viÔn th«ng, C¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch, bao gåm c¸c c¬ së dÞch vô ¨n uèng, th«ng tin du lÞch, nhµ hµng, cöa hµng b¸n ®å l Nhãm yÕu tè tæ chøc, qu¶n lý Bao gåm c¸c kÕ ho¹ch vµ ho¹t ®éng tiÕp thÞ, c¸c ch ¬ng tr×nh ho¹t ®éng du lÞch, c¸c quy ®Þnh ph¸p lý cã liªn quan ®Õn du lÞch, c¸c ch ¬ng tr×nh ®µo t¹o nghiÖp vô cho nh÷ng ng êi lµm du lÞch, c¸c ch ¬ng tr×nh phæ cËp gi¸o dôc kiÕn thøc vÒ m«i tr êng, vÒ du lÞch, vÒ v¨n ho¸, kinh tÕ - x 8 §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  19. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch §èi víi nh÷ng dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch mang tÝnh chÊt tæng hîp vµ chiÕn l îc nh lo¹i dù ¸n Quy ho¹ch ph¸t triÓn du lÞch, néi dung c¬ b¶n cña dù ¸n bao gåm 2 phÇn: ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch vµ ®Þnh h íng ph¸t triÓn du lÞch. C¸c hîp phÇn cña lo¹i dù ¸n nµy vÒ c¬ b¶n còng bao gåm c¸c yÕu tè nh trªn. C¸c néi dung cña hîp phÇn trong mét dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch cung cÊp cho ng êi lµm thùc tiÔn §GT§MT cã thÓ xem xÐt møc ®é tiÒm n¨ng cña c¸c t¸c ®éng vµ lµ nh÷ng tµi liÖu c¬ së DR cÇn thiÕt cho kh©u sµng läc §GT§MT vµ x¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT. Sourcebook 2. C¸c vÊn ®Ò liªn quan gi÷a m«i tr êng vµ ph¸t triÓn du lÞch Néi dung m«i tr êng ë ®©y chØ bao gåm c¸c yÕu tè cã liªn quan, chÞu t¸c ®éng tiÒm n¨ng cña ho¹t ®éng ph¸t triÓn du lÞch. 2.1. C¸c mèi liªn quan TÝch cùc * M«i tr êng tù nhiªn T¨ng hiÖu qu¶ sö dông ®Êt nhê nh÷ng dù ¸n n¬i c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn du lÞch cÇn ®Õn c¸c quü ®Êt cßn bá hoÆc sö dông kh«ng ®¹t hiÖu qu¶; Gi¶m søc Ðp do khai th¸c tµi nguyªn qu¸ møc tõ c¸c ho¹t ®éng d©n sinh kinh tÕ trong nh÷ng dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch t¹i c¸c khu vùc nh¹y c¶m (V ên quèc gia, khu b¶o tån thiªn nhiªn...) víi c¸c ranh giíi ® îc x¸c ®Þnh cô thÓ vµ quy m« khai th¸c hîp lý; Gãp phÇn ®¶m b¶o chÊt l îng n íc trong vµ ngoµi khu vùc ph¸t triÓn du lÞch nÕu nh c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt trong cÊp tho¸t n íc ® îc ¸p dông. ViÖc thiÕt kÕ hîp lý hÖ thèng cÊp tho¸t n íc cña c¸c khu du lÞch sÏ lµm gi¶m søc Ðp g©y « nhiÔm nguån n íc nhê viÖc cñng cè vÒ mÆt h¹ tÇng. §Æc biÖt trong nh÷ng tr êng hîp c¸c khu vùc ph¸t triÓn du lÞch n»m ë th îng nguån c¸c l u vùc s«ng, vÊn ®Ò g×n gi÷ nguån n íc sÏ ®¹t hiÖu qu¶ tèt h¬n nÕu nh c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn t¹i ®©y ® îc quy ho¹ch vµ xö lý kü thuËt hîp lý; Gãp phÇn c¶i thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn vi khÝ hËu nhê c¸c dù ¸n th êng cã yªu cÇu t¹o thªm c¸c v ên c©y, c«ng viªn c¶nh quan, hå n íc, th¸c n íc nh©n t¹o...; Gãp phÇn lµm t¨ng thªm møc ®é ®a d¹ng sinh häc t¹i nh÷ng ®iÓm du lÞch nhê nh÷ng dù ¸n cã ph¸t triÓn c¸c c«ng viªn c©y xanh c¶nh quan, khu nu«i chim thó... hoÆc b¶o tån ®a d¹ng sinh häc th«ng qua c¸c ho¹t ®éng nu«i trång nh©n t¹o phôc vô du lÞch; IT Bæ sung vÎ ®Ñp c¶nh quan cho khu vùc ph¸t triÓn du lÞch nÕu nh c¸c c«ng tr×nh ® îc phèi hîp hµi hoµ; H¹n chÕ c¸c lan truyÒn « nhiÔm côc bé trong khu vùc nÕu nh c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt ®ång bé ® îc ¸p dông hîp lý (vÝ dô nh ®èi víi c¸c lµng chµi ven biÓn trong khu vùc ® îc x¸c ®Þnh ph¸t triÓn thµnh khu du lÞch biÓn...). * M«i tr êng nh©n v¨n-x· héi Gãp phÇn t¨ng tr ëng kinh tÕ khu vùc; T¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho mét bé phËn céng ®ång d©n c ®Þa ph ¬ng (tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo c¸c ho¹t ®éng du lÞch); Gãp phÇn c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn vÒ h¹ tÇng vµ dÞch vô x héi cho ®Þa ph ¬ng (y tÕ, vui ch¬i gi¶i trÝ...) kÌm theo c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn du lÞch; Gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn lµng nghÒ truyÒn thèng; B¶o tån vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸ truyÒn thèng (d©n ca, nh¹c cô d©n téc, truyÒn thèng tËp qu¸n...); T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh giao l u v¨n ho¸ gi÷a c¸c d©n téc vµ céng ®ång. 9 §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
  20. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr êng cho ph¸t triÓn du lÞch Tiªu cùc * M«i tr êng tù nhiªn Kh¶ n¨ng cung cÊp n íc s¹ch cho sinh ho¹t, xö lý n íc th¶i kh«ng t ¬ng xøng víi kh¶ n¨ng ®ång hãa « nhiÔm cña m«i tr êng n íc t¹i chç, c¸c vÊn ®Ò n¶y sinh trong viÖc gi¶i quyÕt lo¹i trõ chÊt th¶i r¾n. Trong mäi tr êng hîp cÇn nhËn thÊy r»ng kh¸ch du lÞch, ®Æc biÖt kh¸ch tõ DR c¸c n íc ph¸t triÓn th êng sö dông nhiÒu n íc vµ nh÷ng tµi nguyªn kh¸c, ®ång thêi l îng chÊt th¶i tÝnh theo ®Çu ng êi th êng lín h¬n ®èi víi ng êi d©n ®Þa ph ¬ng; T¨ng thªm søc Ðp lªn quü ®Êt t¹i c¸c vïng ven biÓn vèn ® rÊt h¹n chÕ do bÞ khai th¸c sö dông cho môc ®Ých x©y dùng c¸c bÕn b i, h¶i c¶ng, nu«i trång thuû s¶n vµ ph¸t triÓn ®« thÞ. C¸c ¶nh h ëng cña viÖc t¨ng d©n sè c¬ häc theo mïa du lÞch cã thÓ cã nh÷ng t¸c ®éng ¶nh h ëng xÊu tíi m«i tr êng ven biÓn; C¸c hÖ sinh th¸i vµ m«i tr êng ®¶o rÊt nhËy c¶m vµ dÔ bÞ tæn th ¬ng do søc Ðp cña ph¸t triÓn du lÞch. ë ®©y th êng cã hÖ thùc vËt vµ ®éng vËt ®Æc s¾c cã thÓ bÞ thay thÕ bëi c¸c loµi míi tõ n¬i kh¸c ®Õn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, t¹o míi. Tµi nguyªn thiªn nhiªn nh c¸c r¹n san h«, c¸c vïng rong biÓn, c¸c khu rõng ngËp mÆn; nghÒ c¸ vµ c¸c nghÒ sinh sèng kh¸c trªn c¸c ®¶o cã thÓ bÞ biÕn ®æi theo chiÒu h íng xÊu ®i do ph¸t triÓn du lÞch kh«ng hîp lý; C¸c khu vùc cã tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao nh c¸c khu rõng nhiÖt ®íi víi nhiÒu loµi ®éng vËt quý hiÕm, c¸c th¸c n íc, c¸c hang ®éng, c¶nh quan vµ c¸c vïng ®Þa nhiÖt th êng rÊt hÊp dÉn ®èi víi du kh¸ch, nh ng còng dÔ bÞ tæn th ¬ng do ph¸t triÓn du lÞch, ®Æc biÖt khi ph¸t triÓn du lÞch ®Õn møc qu¸ t¶i; Cuéc sèng vµ c¸c tËp qu¸n quÇn c cña c¸c ®éng vËt hoang d cã thÓ bÞ ¶nh h ëng do l îng lín kh¸ch du lÞch ®Õn vµo c¸c thêi ®iÓm quan träng trong chu tr×nh sèng (di tró, kiÕm ¨n, sinh s¶n, lµm tæ...). * M«i tr êng nh©n v¨n x· héi C¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng cña nhiÒu céng ®ång d©n c trªn c¸c vïng nói cao th êng kh¸ ®Æc s¾c nh ng rÊt dÔ bÞ biÕn ®æi do tiÕp xóc víi c¸c nÒn v¨n hãa xa l¹, do xu h íng thÞ tr êng hãa c¸c ho¹t ®éng v¨n hãa, do m©u thuÉn nÈy sinh khi ph¸t triÓn du lÞch hoÆc do t ¬ng ph¶n vÒ lèi sèng; C¸c di s¶n v¨n hãa, lÞch sö, kh¶o cæ th êng ® îc x©y dùng b»ng c¸c vËt liÖu dÔ bÞ hñy ho¹i do t¸c ®éng cña khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa ë ViÖt Nam. C¸c di s¶n nµy th êng ph©n bè trªn diÖn tÝch hÑp, rÊt dÔ bÞ xuèng cÊp khi chÞu t¸c ®éng thªm cña kh¸ch du lÞch tíi th¨m nÕu kh«ng cã c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ; Do tÝnh chÊt mïa vô cña ho¹t ®éng du lÞch, c¸c nhu cÇu t¹i c¸c thêi kú cao ®iÓm cã thÓ v ît qu¸ kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ dÞch vô c«ng céng vµ c¬ së h¹ tÇng cña ®Þa ph ¬ng; tiªu biÓu lµ ¸ch t¾c giao th«ng, c¸c nhu cÇu vÒ cung cÊp n íc, n¨ng l îng, kh¶ n¨ng cña hÖ thèng xö lý n íc th¶i, xö lý chÊt th¶i r¾n v ît qu¸ kh¶ n¨ng cña ®Þa ph ¬ng; C¸c ho¹t ®éng du lÞch chuyªn ®Ò nh kh¶o cæ häc cã thÓ n¶y sinh m©u thuÉn víi c¸c hoat IT ®éng tÝn ng ìng truyÒn thèng ë ®Þa ph ¬ng; ViÖc x©y dùng c¸c kh¸ch s¹n cã thÓ lµ nguyªn nh©n cña viÖc di chuyÓn chç ë vµ t¸i ®Þnh c ngoµi ý muèn cña ng êi d©n ®Þa ph ¬ng. C¸c dÞch vô ®i kÌm cã thÓ xuÊt hiÖn t¹i c¸c vïng ven c¸c ®iÓm du lÞch; C¸c t¸c ®éng do thiÕt kÕ, x©y dùng c¸c c¬ së phôc vô du lÞch cã thÓ lµm nÈy sinh do sù thiÕu hµi hßa vÒ c¶nh quan vµ vÒ v¨n hãa x héi. C¸c t¸c ®éng tiªu cùc cña viÖc ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch lªn c¸c tµi nguyªn cã gi¸ trÞ thÈm mü còng dÔ nÈy sinh. ViÖc x¸c ®Þnh møc ®ãng gãp cña c¸c c¬ së ho¹t ®éng du lÞch cho viÖc sö dông n íc, cho dÞch vô tho¸t n íc, vÖ sinh m«i tr êng..., còng dÔ t¹o nªn nh÷ng mÉu thuÉn ®èi víi ng êi d©n ë ®Þa ph ¬ng; Lan truyÒn c¸c tiªu cùc x héi, bÖnh tËt mét c¸ch ngoµi ý muèn ®èi víi nh÷ng nhµ qu¶n lý vµ kinh doanh; M©u thuÉn dÔ n¶y sinh gi÷a nh÷ng ng êi lµm du lÞch víi d©n ë ®Þa ph ¬ng do viÖc ph©n bè lîi Ých vµ chi phÝ cña du lÞch trong nhiÒu tr êng hîp ch a ® îc c«ng b»ng; NÈy sinh nh÷ng nhu cÇu míi trong ®¶m b¶o an ninh quèc gia vµ an toµn x héi. 10 §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr êng ë ViÖt Nam" VNM/B7-6200/IB/96/05
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2