intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Sổ tay hướng dẫn xử lý ô nhiễm môi trường trong sản xuất tiểu thủ công nghiệp - Tập 4

Chia sẻ: Cao Thi Nhu Kieu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:35

Thêm vào BST
Báo xấu
325
lượt xem 80
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tập 4: Xử lý ô nhiễm ngành tẩy nhuộm - Cùng với sự phát triển của xã hội, ngành công nghiệp tẩy ở Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng, Hiện nay chỉ riêng các cơ sở tẩy nhuộm tiểu thủ công nghiệp của thành phố Hồ Chí Minh có khoảng 75 cơ sở tẩy nhuộm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sổ tay hướng dẫn xử lý ô nhiễm môi trường trong sản xuất tiểu thủ công nghiệp - Tập 4

  1. SÔÛ KHOA HOÏC, COÂNG NGHEÄ VAØ MOÂI TRÖÔØNG THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH SOÅ TAY HÖÔÙNG DAÃN XÖÛ LYÙ OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG TRONG SAÛN XUAÁT TIEÅU THUÛ COÂNG NGHIEÄP Taäp 4 : XÖÛ LYÙ OÂ NHIEÃM NGAØNH TAÅY NHUOÄM Thaønh phoá Hoà Chí Minh 1998
  2. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp MUÏC LUÏC Môû ñaàu…………………………………………………………………………………………………………………..…….…..….2 1. Caùc vaán ñeà moâi tröôøng cuûa ngaønh taåy nhuoäm…………………………………………..3 1.1. Sô ñoà coâng ngheä saûn xuaát…………………………………………………………….…………..3 1. 2. Baûng toùm taét caùc taùc nhaân oâ nhieãm chính ……………………………..…………3 1. 3. Tính ñoäc haïi cuûa thuoác nhuoäm höõu cô………………………………………………….5 1. 4. Tieâu chuaån kieåm soaùt chaát thaûi oâ nhieãm………………………………………………8 2. Caùc phöông phaùp xöû lyù oâ nhieãm…………………………………………………………..…………..9 2.1. Caùc coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh taåy nhuoäm…………………………….9 2.1.1.Xöû lyù baäc I……………………………………………………………………………………..9 2.1.2. Xöû lyù baäc II…………………………………………………………………………………11 2.1.3. Xöû lyù baäc III……………………………………………………………………………….13 . 2.1.4. Xöû lyù buøn ………………………………………………………………………………….15 2.2. Xöû lyù khí thaûi vaø bieän phaùp thöïc hieän giaûm thieåu oâ nhieãm khoâng khí ngaønh taåy nhuoäm ………………………………………………16 2.2.1. Phöông phaùp haáp thuï……………………………………………………………16 2.2.2. Phöông phaùp haáp phuï………………………………………………………….17 2.3. Khoáng cheá oâ nhieãm chaát thaûi raén……………………………………………………….18 2.4. Caùc ñieàu kieän an toaøn lao ñoäng trong ngaønh taåy nhuoäm………….18 2.5. Moät soá bieän phaùp sô boä thöïc teá nhaèm giaûm oâ nhieãm ngaønh deät nhuoäm……………………………………………………………………………………….19 3. Caùc giaûi phaùp xöû lyù oâ nhieãm thöïc tieãn ngaønh taåy nhuoäm…………………20 3.1. Giaûi phaùp xöû lyù……………………………………………………………………………………………20 3.2. Quaù trình vaän haønh, baûo trì heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taåy nhuoäm…………………………………………………………………………………22 3.2.1. Chuaån bò hoùa chaát……………………………………………………………………….22 3.2.2. Chuaån bò ñieän cho ñoäng cô………………………………………………………22 3.2.3. Vaän haønh heä thoáng …………………………………………………………………….22 3.2.4. Baûo trì…………………………………………………………………………………………………23 3.3. Hình aûnh moät soá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taåy nhuoäm ñaõ xaây döïng…………………………………………………………………………………………………24 4. Baûng khaùi toaùn kinh phí moät soá thieát bò chính xöû lyù nöôùc thaûi tieåu thuû coâng nghieäp taåy nhuoäm baèng phöông phaùp hoaù lyù vôùi qui moâ theo meû ………………………………………………………………………………………………………………………………26 Ngaønt taåy nhuoäm 3
  3. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp 5. Danh muïc caùc ñôn vò tö vaán……………………………………………………………………………….28 CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT COD (Chemical Oxygen Demand) : Nhu caàu oxy hoùa hoïc BOD5 (Biochemical Oxygen Demand) : Nhu caàu oxy sinh hoùa 5 ngaøy DO (Dissolved Oxygen) : Oxy hoøa tan SS (Suspended Solids) : Caën lô löûng TDS (Total Dissolved Solids) : Toång chaát raén hoøa tan VS (Volitile Solids) : Chaát raén bay hôi DS (Dissolved Solids) : Chaát raén hoøa tan TCVN : Tieâu chuaån Vieät Nam KPH : Khoâng phaùt hieän Ngaønt taåy nhuoäm 4
  4. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp LÔØI NOÙI ÑAÀU Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi, ngaønh coâng nghieäp taåy ôû Vieät nam ñang gia taêng nhanh choùng. Hieän nay chæ rieâng caùc cô sôû taåy nhuoäm tieåu thuû coâng nghieäp cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh coù khoaûng 75 cô sôû taåy nhuoäm. Phaùt trieån ngaønh taåy nhuoäm nhaèm giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm, naâng cao ñôøi soáng cuûa nhaân daân. Tuy nhieân coâng nghieäp taåy nhuoäm thaûi ra moät löôïng lôùn chaát thaûi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Caùc cô sôû taåy nhuoäm chöa coù söï ñaàu tö thích ñaùng cho coâng taùc xöû lyù chaát thaûi vaø chöa quan taâm ñuùng möùc ñeán vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng. Ñeå tieán tôùi phaùt trieån beàn vöõng, cuoán caåm nang xöû lyù oâ nhieãm trong ngaønh taåy nhuoäm laø taøi lieäu caàn thieát. Noù laø taøi lieäu höôùng daãn toång hôïp cho caùc cô quan quaûn lyù moâi tröôøng tieán haønh caùc coâng taùc quaûn lyù, quan traéc, kieåm tra... Ñoàng thôøi cuõng laø cô sôû ñeå ñôn vò saûn xuaát phoái hôïp vôùi caùc cô quan nghieân cöùu thöïc hieän trieån khai kyõ thuaät xöû lyù oâ nhieãm ngaønh taåy nhuoäm. Ñeå coù theå chuû ñoäng vaø giaûm nheï chi phí trong vieäc khaéc phuïc oâ nhieãm, caùc cô sôû caàn naém ñöôïc nhöõng vaán ñeà chính cuûa coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi thuoäc da. Trong taøi lieäu seõ trình baøy caùc giaûi phaùp xöû lyù oâ nhieãm phuø hôïp vôùi ñieàu kieän hieän nay cuûa caùc cô sôû thuoäc da taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh, noù cuõng thích hôïp caû cho caùc cô sôû saûn xuaát trong caùc khu coâng nghieäp taäp trung. Taøi lieäu naøy laø moät phaàn cuûa Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp taïi Tp.HCM CHUÛ TRÌ : PGS.TS. NGUYEÃN THIEÄN NHAÂN ThS. TRAÀN ÖÙNG LONG BIEÂN SOAÏN : ThS. DÖÔNG THÒ THAØNH Ngaønt taåy nhuoäm 5
  5. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp 1. CAÙC VAÁN ÑEÀ MOÂI TRÖÔØNG CUÛA NGAØNH TAÅY NHUOÄM 1.1 TAÙC NHAÂN VAØ AÛNH HÖÔÛNG CUÛA CAÙC CHAÁT OÂ NHIEÃM 1.1.1. Nöôùc thaûi: 1.1.2. Khí thaûi: 1.1.3. Nhieät 1.2. TÍNH ÑOÄC HAÏI CUÛA THUOÁC NHUOÄM HÖÕU CÔ Tính ñoäc haïi cuûa thuoác nhuoäm höõu cô thöôøng ñöôïc thöû treân caùc ñoäng vaät. Tính ñoäc caáp ñöôïc thöû treân chuoät vieát taét laø LD50 nghóa laø lieàu löôïng thuoác nhuoäm höõu cô söû duïng laøm cheát 50% soá löôïng chuoät laøm thí nghieäm, ñôn vò tính laø mg/kg. LD50 cuõng coi nhö ñoäc thuoác nhuoäm ñoái vôùi ngöôøi. Phaân loaïi lieàu löôïng gaây ñoäc (thoâng qua ñöôøng aên uoáng) theo EEC coù ba möùc nhö sau: Nhoùm1 Raát ñoäc LD50 < 25mg/kg Nhoùm 2 Ñoäc 25 < LD50
  6. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Kích thích vöøa - Kích thích maïnh. Keát quaû thu ñöôïc haàu heát taùc ñoäng cuûa thuoác nhuoäm ôû daïng khoâng kích thích, tröø tröôøng hôïp Cibacron red F -2G coù kích thích da vaø Cibacron Navy FG kích thích treân maét. Toùm laïi: phaàn lôùn thuoác nhuoäm höõu cô ñöôïc xeáp vaøo nhoùm 1 vaø 2. Tuy nhieân vaãn toàn taïi moät soá loaïi thuoác nhuoäm hoaït tính khi tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi da gaây dò öùng hoaëc khi hít vaøo gaây khoù thôû daãn ñeán hen suyeãn. Ngoaøi nhöõng thoâng soá veà tính ñoäc caáp gaàn ñaây ngöôøi ta coøn phaùt hieän ra ñoäc tính gaây ung thö vaø nghi ngôø ung thö. Thuoác nhuoäm azo laø nhoùm lôùn nhaát duøng trong ngaønh taåy, chieám khoaûng 65% trong toång soá caùc loaïi thuoác nhuoäm duøng ñeå nhuoäm vaø in hoa. Caáu taïo coù goác benzidin [H2N- ........-NH2] coù taùc duïng gaây ung thö. Hieän nay ôû chaâu AÂu ñaõ coù leänh ngöøng saûn xuaát thuoác nhuoäm azo. Nhöng ngöôøi ta vaãn tìm thaáy treân thò tröôøng theá giôùi vì chuùng saûn xuaát töông ñoái reû vaø cho hieäu quaû cao ñaëc bieät ñoái vôùi maøu ñoû töôi vaø ñen tuyeàn. Naêm 1988 UÛy Ban MAK ñaõ phaân loaïi nhöõng thuoác nhuoäm azo trong ñieàu kieän khöû coù theå phaân giaûi ra caùc arylamin gaây ung thö. Döïa vaø khaû naêng gaây ung thö ngöôøi ta chia laøm hai nhoùm : 1. Nhoùm MAK III A1 coù khaû naêng gaây ung thö cho ngöôøi. 2. Nhoùm MAK III A2 gaây ung thö cho ñoäng vaät thí nghieäm. Thuoác nhuoäm azo sinh ra caùc amin thôm trong ñieàu kieän khöû ñoù laø caùc amin sau: + 2,4 - Toluenediamine, 2-amino - 4 Nitrotoluene, 4,4’ - diaminodiphenylmethane, 4,4’ - Thiodiaminline, 3,3 - Dimethoxybenzindine, Dichlorobenzidine, O - Aminoazotoluene, O-Anisidine, O-Toluidine, P- Aminoazobenzene, EC directive 76/548 Cat c2, P - Chloroamiline, P - Cresidine, 3,3’Dimethybenzidine thuoäc nhoùm MAK III A2. + Benzindine, 4 Chloro - Toluidine thuoäc nhoùm MAK III A1. Theo Colour Index trong toång soá 132 loaïi thuoác nhuoäm trong ñoù coù tôùi 81 loaïi laø thuoác nhuoäm tröïc tieáp, coøn 51 loaïi khaùc bao goàm nhö sau: Thuoác nhuoäm axit: 28, thuoác nhuoäm phaân taùn: 8, thuoác nhuoäm bazô: 7, thuoác caàm maøu :2, thaønh phaàn diazo cuûa thuoác nhuoäm azo khoâng tan: 5, azodiation base:1. Ngaønt taåy nhuoäm 7
  7. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp Söï khaùc bieät veà ñoä ñoäc thuûy sinh giöõa caùc loaïi thuoác nhuoäm khoâng nhöõng phuï thuoäc vaøo baûn chaát, caáu taïo hoùa hoïc maø coøn phuï thuoäc vaøo hôïp chaát trung gian vaø dö löôïng caùc kim loaïi naëng trong thuoác nhuoäm. Löôïng taïp chaát kim loaïi treân phuï thuoäc vaøo nguyeân lieäu, ñieàu kieän tieán haønh phaûn öùng vaø phöông phaùp tinh cheá. Caàn coù söï phaân bieät giöõa kim loaïi naëng laø dö löôïng vôùi kim loaïi naëng laø thaønh phaàn “caøng hoùa” trong phaân töû thuoác nhuoäm vì loaïi naøy thöôøng aûnh höôûng raát ít ñeán sinh thaùi moâi tröôøng. Do caáu truùc phaân töû thuoác nhuoäm hoaït tính phöùc kim loaïi beàn vöõng vaø khoâng giaûi phoùng ra caùc kim loaïi naëng, ngay caû khi coù söï dao ñoäng maïnh veà pH vaø nhieät ñoä. Trong quaù trình nhuoäm, caùc thuoác nhuoäm naøy ñöôïc gaén chaët vaøo xô sôïi baèng nhöõng lieân keát beàn vöõng. 1.3. TIEÂU CHUAÅN KIEÅM SOAÙT CHAÁT THAÛI OÂ NHIEÃM: 1.3.1 Nöôùc thaûi: Nguoàn Thoâng soá Ñôn vò Giaù trò giôùi haïn (TCVN 5945 - 1995) A B C O Nhieät ñoä C 40 40 45 Ñoä maøu Pt- Co NÖÔÙC pH - 6-9 5,5-9 5-9 THAÛI BOD5 mg/l 20 50 100 COD mg/l 50 100 400 chaát raén lô löûng mg/l 50 100 200 Daàu môõ khoaùng mg/l KPHÑ 1 5 mg/m3 Buïi khoùi 600 400 3 Cl2 mg/m 250 20 KHÍ 3 CO mg/m 1500 500 THAÛI 3 SO 2 mg/m 1500 500 3 NOx mg/m 2500 1000 Ngaønt taåy nhuoäm 8
  8. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp mg/m3 NH3 300 100 Nöôùc thaûi : - A Nöôùc thaûi coâng nghieäp coù caùc thoâng soá vaø noàng ñoä caùc thaønh phaàn baèng hoaëc nhoû hôn giaù trò qui ñònh trong coät A coù theå ñoå vaøo caùc vöïc nöôùc duøng laøm nguoàn nöôùc caáp sinh hoaït. - B Nöôùc thaûi coâng nghieäp coù caùc thoâng soá vaø noàng ñoä caùc thaønh phaàn baèng hoaëc nhoû hôn giaù trò qui ñònh trong coät B coù theå ñoå vaøo caùc vöïc nöôùc duøng cho muïc ñích giao thoâng thuûy, töôùi tieâu, bôi loäi, nuoâi troàng thuûy saûn, troàng troït. - C Nöôùc thaûi coâng nghieäp coù caùc thoâng soá vaø noàng ñoä caùc thaønh phaàn lôùn hôn giaù trò qui ñònh trong coät B vaø khoâng vöôït quaù giaù trò trong coät C chæ ñöôïc pheùp ñoå vaøo nôi qui ñònh. - Nöôùc thaûi coâng nghieäp coù caùc thoâng soá vaø noàng ñoä caùc thaønh phaàn lôùn hôn giaù trò qui ñònh trong coät C thì khoâng ñöôïc pheùp thaûi ra moâi tröôøng. 1.3.2. Khí thaûi: Trong ñoù: - Giaù trò trong coät A aùp duïng cho caùc cô sôû ñang hoaït ñoäng. - Giaù trò trong coät B aùp duïng cho taát caû caùc cô sôû keå töø ngaøy cô quan quaûn lyù moâi tröôøng qui ñònh. Ngaønt taåy nhuoäm 9
  9. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp 2. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ OÂ NHIEÃM 2.1. CAÙC COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI NGAØNH TAÅY NHUOÄM Nöôùc thaûi coâng nghieäp taåy nhuoäm laø moät trong nhöõng loaïi nöôùc thaûi mang tính oâ nhieãm maïnh vaø taùc ñoäng saâu saéc ñeân moâi tröôøng. Caùc chaát thaûi ngaønh coâng nghieäp taåy nhuoäm chöùa caùc goác höõu cô ñoäc haïi naèm döôùi daïng ion vaø moät soá kim loaïi naëng. Nöôùc thaûi coâng nghieäp taåy nhuoäm raát ña daïng, phöùc taïp vaø thaønh phaàn khoâng oån ñònh. Hai nguoàn nöôùc thaûi gaây oâ nhieãm chuû yeáu laø: - Nöôùc thaûi töø coâng ñoaïn naáu : Trong coâng ñoaïn naøy nöôùc thaûi coù ñoä pH khaù cao 9-12; Haøm löôïng COD dao ñoäng trong khoaûng 1.000 - 3.000mg/l. ÔÛ giai ñoaïn taåy ban ñaàu ñoä maøu cuûa nöôùc thaûi leân tôùi 1.000 Pùt - Co. Haøm löôïng caùc chaát raén lô löûng 2.000mg/l; chaát hoaït ñoäng beà maët 10 -12mg/l. Ngoaøi ra coøn chöùa thuoác nhuoäm thöøa, caùc chaát oxy hoùa, xenlulo, saùp, xuùt vaø caùc chaát ñieän ly… - Nöôùc thaûi trong coâng ñoaïn nhuoäm : Thaønh phaàn cuûa loaïi nöôùc thaûi naøy ña daïng vaø khoâng oån ñònh. Trong nöôùc thaûi coøn khoaûng töø 30 ñeán 40 % thuoác nhuoäm toàn taïi ôû nhieàu daïng khaùc nhau laøm cho ñoä maøu leân ñeán 10000 Pt - Co. Haøm löôïng COD thay ñoåi trong khoaûng 80 - 1800mg/l, pH 2 - 14. Xöû lyù nöôùc thaûi taåy nhuoäm coù nhieàu phöông phaùp khaùc nhau ñaõ ñöôïc aùp duïng ôû Vieät nam vaø caùc nöôùc treân theá giôùi. Moãi phöông phaùp chæ ñaït ñöôïc moät hieäu quaû nhaát ñònh ñoái vôùi moät vaøi chaát oâ nhieãm töông öùng, do vaäy phaûi keát hôïp cuøng moät luùc nhieàu phöông phaùp khaùc nhau. Coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh taåy nhuoäm thöôøng öùng duïng caùc quaù trình xöû lyù cô hoïc, hoùa hoïc vaø sinh hoïc nhaèm loaïi boû caùc chaát oâ nhieãm nhö : Chaát raén lô löûng (SS), Caùc chaát höõu cô (COD, BOD), ñoä maøu, daàu môõ, kim loaïi naëng. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi thoâng thöôøng chia laøm ba coâng ñoaïn: Xöû lyù baäc moät, baäc hai vaø baäc ba. Sô ñoà xöû lyù chung trình baøy trong hình 1. 2.1.1 .Xöû lyù baäc I Xöû lyù baäc moät nhaèm taùch caùc chaát raén lô löûng, chaát raén deã laéng ra khoûi nöôùc thaûi. Raùc, caën coù kích thöôùc lôùn loaïi boû baèng song chaén raùc. Caën voâ cô (caùt, Ngaønt taåy nhuoäm 10
  10. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp saïn, maûnh kim loaïi...) ñöôïc taùch ra khi qua beå laéng caùt. Xöû lyù baäc moät laø böôùc ban ñaàu cho xöû lyù sinh hoïc. Trong xöû lyù naøy thöôøng coù caùc thieát bò sau: Song chaén raùc, beå laéng caùt, beå ñieàu hoøa, beå trung hoøa, beå thoåi khí sô boä, beå laéng ñôït moät. + Song chaén raùc: thöôøng ñöôïc ñaët tröôùc bôm nöôùc thaûi ñeå baûo veä bôm khoâng bò ngheït bôûi vaûi, sôïi hoaëc raùc lôùn. Song chaén raùc thöôøng coù kích thöôùc khe hôû >15mm coù theå giöõ loaïi caùc taïp chaát thoâ nhö sôïi vaûi, laù caây, giaáy, vaûi vuïn. Raùc coù theå laáy ñi baèng phöông phaùp caøo raùc thuû coâng hoaëc cô giôùi. Song chaén raùc thöôøng ñöôïc ñaët döôùi moät goùc 60o vôùi maët phaúng ngang theo höôùng nöôùc chaûy. Raùc sau khi thu gom coù theå xöû lyù baèng caùc phöông phaùp sau: Chuyeân chôû ñeán baõi raùc, choân ngay trong khu vöïc xöû lyù, ñoát cuøng vôùi buøn ñaõ neùn. + Beå laéng caùt: duøng ñeå taùch caùc taïp chaát khoâng tan trong nöôùc thaûi maø chuû yeáu laø caùt. Trong nöôùc thaûi baûn thaân caùt khoâng ñoäc haïi nhöng noù seõ aûnh höôûng xaáu ñeán caùc coâng ñoaïn laøm saïch nöôùc thaûi. Vôùi caùc traïm xöû lyù nöôùc coù löu löôïng töø 100 m3 ngaøy ñeâm trôû leân nhaát thieát phaûi coù beå laéng caùt. Phaân loaïi theo höôùng vaø ñaëc tính chuyeån ñoäng goàm coù caùc loaïi beå laéng nhö sau: Beå laéng ngang, beå laéng ñöùng, beå laéng caùt coù thoåi khí. + Beå ñieàu hoøa: Ñoái vôùi ngaønh coâng nghieäp taåy nhuoäm vaán ñeà ñieàu hoøa löu löôïng vaø noàng ñoä laø caàn thieát vì : * Caùc quaù trình nhuoäm, taåy, giaët ñöôïc thöïc hieän trong boàn chöùa. Hoaït ñoäng theo meû, cheá ñoä xaû laø giaùn ñoaïn. * Thaønh phaàn tính chaát, noàng ñoä cuûa caùc loaïi nöôùc thaûi khaùc nhau. Ví duï nöôùc thaûi trong coâng ñoaïn nhuoäm coù giaù trò pH thaáp, ñoä maøu cao, BOD thaáp. Trong khi ñoù nöôùc thaûi coâng ñoaïn hoà coù pH cao, ñoä maøu thaáp, BOD cao. Vieäc ñieàu hoøa löu löôïng nöôùc thaûi coâng nghieäp taåy nhuoäm coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi quaù trình xöû lyù hoùa hoïc vaø sinh hoïc. OÅn ñònh noàng ñoä nöôùc thaûi giuùp cho vieäc giaûm nheï kích thöôùc caùc beå xöû lyù, ñôn giaûn hoùa coâng ngheä, taêng hieäu quaû. Ñoàng thôøi noù coù yù nghóa raát lôùn trong vieäc ñieàu hoøa nhieät ñoä töø coâng ñoaïn naáu nhuoäm tröôùc khi ñi vaøo heä thoáng xöû lyù. Ñeå xaùo troän ñeàu theå tích nöôùc thaûi, chuùng ta aùp duïng caùc bieän phaùp thoåi khí hoaëc khuaáy cô hoïc. + Beå trung hoøa: coù taùc duïng trung hoøa nöôùc thaûi taåy nhuoäm coù ñoä kieàm hoaëc axit cao. Ñeå ñaït ñöôïc hieäu quaû xöû lyù cao tröôùc khi tieán haønh xöû lyù sinh hoïc caàn tieán haønh trung hoøa nöôùc thaûi taïo ñieàu kieän thích hôïp cho söï phaùt trieån vaø hoaït ñoäng Ngaønt taåy nhuoäm 11
  11. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp phaân huûy cuûa vi sinh vaät. Quaù trình trung hoøa coù theå dieãn ra lieân tuïc hoaëc giaùn ñoaïn theo meû. Caáu taïo beå trung hoøa coù theå keát hôïp vôùi beå laéng. Theå tích caën laéng phuï thuoäc vaøo noàng ñoä pH, caùc ion kim loaïi, lieàu löôïng hoùa chaát, theå tích caùc boâng caën taïo thaønh. Trong coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp taåy nhuoäm nöôùc thaûi coi nhö ñöôïc trung hoøa neáu pH = 6,5 - 8,5. Baûn chaát cuûa phöông phaùp trung hoøa laø phaûn öùng trung hoøa axit hoaëc kieàm hay muoái coù tính axit hoaëc kieàm. Taùc nhaân trung hoøa thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi axit laø ñaù voâi, ñaù ñoâloâmit, voâi, caùc loaïi xuùt vaø soda. Taùc nhaân trung hoøa kieàm laø CO2, H2SO4... Caùc yeáu toá cô sôû ñeå löïa choïn taùc nhaân vaø phöông phaùp trung hoøa thích hôïp cho nöôùc thaûi laø : - Löôïng nöôùc thaûi caàn ñöôïc xöû lyù. - Loaïi nöôùc thaûi chöùa axit hoaëc kieàm. - Yeâu caàu taùc nhaân trung hoøa reû tieàn, deã kieám. - Thieát bò ñôn giaûn, deã vaän haønh... Moät soá phöông phaùp trung hoøa thöôøng ñöôïc söû duïng nhö: - Troän nöôùc thaûi chöùa axit vaø kieàm laïi vôùi nhau. - Cho qua lôùp ñeäm ñaù voâi, xöû lyù baèng voâi trung hoøa axit. - Trung hoøa baèng NaOH, Na2CO3. - Suïc khí CO2. - Trung hoøa baèng H2SO4. Caàn löu yù raèng nöôùc thaûi cuûa ngaønh taåy nhuoäm thöôøng coù söï khaùc bieät tính chaát nöôùc thaûi ôû caùc coâng ñoaïn khaùc nhau. Do ñoù phöông phaùp troän laãn doøng nöôùc thaûi coù tính axit vôùi doøng mang tính kieàm laø phöông phaùp ñôn giaûn vaø reû tieàn nhaát. Quaù trình troän nöôùc thaûi coù theå laø giaùn ñoaïn hay lieân tuïc, thöïc hieän trong moät ngaên hay nhieàu ngaên lieân tieáp coù khuaáy troän. Tuy nhieân ñeå aùp duïng thaønh coâng bieän phaùp naøy phaûi coù nhöõng nghieân cöùu chi tieát veà cheá ñoä xaû caùc loaïi nöôùc thaûi, löu löôïng xaû cuõng nhö thaønh phaàn cuûa chuùng. Ñoàng thôøi phaûi coù söï tính toaùn ñieàu hoøa doøng thaûi ñeå phaûn öùng trung hoøa caùc doøng thaûi dieãn ra moät caùch thuaän lôïi. Tuøy theo cheá ñoä thaûi bieán ñoäng cuûa löu löôïng vaø chaát löôïng nöôùc thaûi, doøng nöôùc thaûi ñöa ñi cuõng phaûi ñöôïc ñieàu hoøa löu löôïng cuõng nhö noàng ñoä trong caùc thieát bò ñieàu hoøa ñeå ñaûm baûo cheá ñoä laøm vieäc oån ñònh. Sau khi troän laãn hai doøng thaûi coù pH khaùc nhau maø ñoä pH cuûa doøng thaûi chöa phuø hôïp thì phaûi cho theâm hoùa chaát. Ngaønt taåy nhuoäm 12
  12. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp 2.1.2.. Xöû lyù baäc II Xöû lyù baäc hai laø quaù trình phaân huûy caùc hôïp chaát höõu cô bôûi caùc hoaït ñoäng phaân huûy cuûa caùc vi sinh vaät. Caùc coâng trình xöû lyù sinh hoïc hieáu khí ñöôïc aùp duïng cho ngaønh coâng nghieäp taåy nhuoäm laø beå buøn hoaït tính, beå loïc sinh hoïc, beå tieáp xuùc quay, hoà sinh hoïc. Quaù trình sinh hoïc dieãn ra trong moâi tröôøng hieáu khí laø caùc chaát höõu cô hoøa tan trong nöôùc thaûi ñöôïc caùc loaïi vi sinh vaät hieáu khí oxy hoùa baèng oxy hoøa tan trong nöôùc, phaûn öùng oxy hoùa coù theå bieåu dieãn nhö sau: VSV CxHyOzN + (x+y/4-z/3-3/4) O2 x CO2 + (y-3) / 2 H2O + NO3 + ∆H VSV C H O N + O + NH C5H7NO2 + H2O + CO2 + ∆H x y z 2 3 VSV C5H7NO2 + 5 O2 CO2 + NH3 + 2 H2O + ∆H NH3 + O2 HNO2 + O2 HNO3 CxHyOzN laø ñaëc tröng cho chaát thaûi höõu cô, C5H7NO2 laø coâng thöùc caáu taïo cuûa teá baøo vi sinh. Caùc vi sinh vaät tham gia phaân huûy toàn taïi döôùi daïng buøn hoaït tính. a. Beå buøn hoaït tính Phöông phaùp xöû lyù naøy chaát thaûi höõu cô ñöôïc oxy hoùa bôûi caùc vi sinh vaät trong beå aerotank. Buøn trong beå laø heä vi sinh vaät phöùc taïp bao goàm vi khuaån, xaï khuaån, vi naám, ñoäng vaät nguyeân sinh, vi taûo... Vai troø cô baûn trong quaù trình laøm saïch nöôùc laø caùc vi sinh vaät, cöù 1g buøn hoaït tính coù chöùa 108 - 1014 teá baøo vi sinh. Vi khuaån coù trong buøn hoaït tính thuoäc caùc daïng Alaligenes, Achromobacter, Pseulomonas, Corynebacterium coù theå chia vi sinh vaät trong buøn hoaït tính laøm 8 nhoùm : 1. Alaligenes - Achromobacter 2. Pseudomonas 3. Enterobacteriecae 4. Athrobacter bacilus 5. Cytophagaflavolbacterium 6. Pseudomonas vibrio aeromonas 7. Achromobacter 8. Hoãn hôïp. Ngaønt taåy nhuoäm 13
  13. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp Nöôùc thaûi ñöôïc chaûy lieân tuïc vaøo beå aerotank, khí ñöôïc ñöa vaøo khuaáy troän cuøng vôùi buøn hoaït tính vaø cung caáp oxy cho vi sinh vaät phaân huûy caùc chaát höõu cô. Vi sinh vaät taêng tröôûng vaø keát thaønh boâng. Hoãn hôïp buøn naøy khi ra ñeán beå laéng II ñöôïc laéng xuoáng, khoaûng 50% buøn ñöôïc quay trôû laïi ñeå giöõ oån ñònh maät ñoä vi sinh vaät phaân huûy. Beå aerotank thöôøng ñoøi hoûi cheá ñoä chaûy nuùt, do ñoù chieàu daøi cuûa beå lôùn hôn nhieàu laàn so vôùi chieàu roäng. Ñeå ñaït hieäu quaû xöû lyù cao, caàn ñaûm baûo nhu caàu dinh döôõng ñeå vi sinh vaät phaùt trieån toái öu trong beå aerotank, haøm löôïng BOD, N, P trong nöôùc thaûi caàn ñaûm baûo tyû leä BOD5: N: P baèng 100:5:1 hay COD : N: P baèng 150:5:1. Hoaït ñoäng cuûa beå earotank coù taûi troïng thích hôïp vaøo khoaûng 0,3 - 0,6kg BOD5/m3ngaøy, haøm löôïng buøn MLSS 1500 - 3000mg/l, thôøi gian löu 4 - 8h, tyû soá F/M = 0,2 - 0,4, thôøi gian löu cuûa buøn laø 10 - 15 ngaøy. Hieäu quaû xöû lyù loaïi BOD5 cuûa beå ñaït töø 45 ñeán 50%. Moät daïng caûi tieán cuûa phöông phaùp buøn hoaït tính laø phöông phaùp thoâng khí taêng cöôøng, coøn goïi laø möông oxy hoùa. Trong phöông phaùp naøy coù theå taêng haøm löôïng MLSS leân ñeán khoaûng 3000 - 6000 mg/l vôùi thôøi gian löu khoaûng 8 ñeán 16h vôùi ñoä suïc khí cao hôn. Hieäu quaû xöû lyù loaïi BOD5 ñaït töø 50 - 63%. Xöû lyù nöôùc thaûi baèng buøn hoaït tính seõ khöû ñöôïc nhieàu BOD nhöng ñoøi hoûi kích thöôùc coâng trình lôùn, söï giaùm saùt chaët cheõ, thôøi gian löu cuûa nöôùc keùo daøi hôn. b. Beå loïc sinh hoïc Nguyeân taéc hoaït ñoäng dieãn ra nhö sau: Nöôùc thaûi chaûy qua giaù theå, chaát höõu cô trong ñoù bò phaân huûy bôûi heä vi sinh vaät gaén treân giaù theå nhôø ñoù maø nöôùc thaûi chaûy qua ñöôïc laøm saïch. Sau moät thôøi gian lôùp vi sinh vaät bò bong ra vaø lôùp môùi hình thaønh. Giaù theå coù theå baèng ñaù soûi hoaëc chaát deûo. Kích thöôùc cuûa ñaù coù ñöôøng kính trung bình laø töø 25 ñeán 100mm chieàu cao töø 4 - 12m. Nöôùc thaûi ñöôïc phaân boá ñeàu treân maët lôùp vaät lieäu baèng heä thoáng quay hoaëc voøi phun. Quaàn theå vi sinh vaät baùm dính treân giaù theå taïo neân maøng nhaày sinh hoïc coù khaû naêng haáp phuï vaø phaân huûy chaát höõu cô trong nöôùc thaûi. Thöù töï saép xeáp caùc lôùp vi sinh vaät trong giaù theå nhö sau: Lôùp maøng nhaày beân ngoaøi khoaûng 0,1 - 0,2 mm laø loaïi vi sinh vaät hieáu khí. Lôùp giöõa laø vi sinh vaät hieáu khí tuøy tieän. Lôùp trong laø vi sinh vaät kî khí. Nguyeân taéc cuûa söï saép xeáp naøy laø chieàu daøy vi sinh vaät lôùp ngoaøi haáp thuï heát oxy, do ñoù nöôùc thaûi thaám vaøo lôùp beân trong khoâng coøn oxy. Söï phaùt trieån cuûa caùc vi sinh vaät laøm cho chieàu daøy ngaøy caøng taêng leân, chaát höõu cô bò phaân huûy hoaøn toaøn ôû phía ngoaøi vi sinh vaät soáng gaàn beà maët giaù theå thieáu nguoàn chaát dinh döôõng seõ daãn ñeán tình traïng phaân huûy noäi baøo maát khaû naêng Ngaønt taåy nhuoäm 14
  14. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp baùm dính vaø bò taùch ra khoûi giaù theå. Maøng vi sinh taùch ra khoûi giaù theå nhieàu hoaëc ít phuï thuoäc vaøo taûi troïng höõu cô vaø taûi troïng thuûy löïc. Taûi troïng thuûy löïc aûnh höôûng ñeán toác ñoä röûa troâi vaø ñoåi chaát cuûa maøng nhaøy. Nöôùc sau xöû lyù ñöôïc thu qua heä thoáng thu nöôùc ñaët beân döôùi. Heä thoáng thu nöôùc naøy coù caáu truùc roã ñeå taïo ñieàu kieän cho khoâng khí löu thoâng trong beå. Sau khi ra khoûi beå nöôùc thaûi vaøo beå laéng ñôït II ñeå loaïi boû caùc maøng vi sinh vaät taùch ra khoûi giaù theå. Nöôùc thaûi sau xöû lyù coù theå tuaàn hoaøn ñeå pha loaõng nöôùc thaûi ñi vaøo beå xöû lyù sinh hoïc. Chaát höõu cô trong nöôùc thaûi seõ ñöôïc phaân huûy bôûi caùc vi sinh vaät hieáu khí trong moâi tröôøng loïc. Hieäu quaû xöû lyù cuûa beå ñaït töø 50 - 65%. Loïc sinh hoïc thöôøng deã söû duïng vì coù tính linh ñoäng cao, chi phí vaän haønh thaáp vaø coù khaû naêng chòu ñöïng nhöõng taûi troïng ñoät bieán cuûa nöôùc thaûi. c. Beå sinh hoïc tieáp xuùc quay Thieát bò tieáp xuùc sinh hoïc quay laø moät loaït caùc ñóa troøn ñaët gaàn nhau laøm baèng polistyren hoaëc policlovinyl. Caùc ñóa naøy ngaäp moät phaàn trong nöôùc thaûi vaø coù cô caáu quay troøn vôùi toác ñoä chaäm. Khi vaän haønh heä thoáng vi sinh vaät seõ baùm vaøo maët ñóa taïo thaønh lôùp treân maët öôùt cuûa ñóa. Ñóa quay troøn giuùp cho caùc vi sinh vaät coù theå tieáp xuùc ñöôïc vôùi khoâng khí cuøng vôùi caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi, taïo ñieàu kieän ñeå tieâu thuï caùc chaát höõu cô. Ñoàng thôøi khi ñóa quay taïo neân löïc caét loaïi boû caùc maøng vi sinh vaät khoâng coøn khaû naêng baùm dính giöõ chuùng ôû daïng lô löûng. Nöôùc sau khi qua thieác bò ñöôïc ñöa qua beå laéng ñôït II. Caùc quaù trình sinh hoïc ñaït hieäu quaû toát khi : + Vaät lieäu trong beå ñöôïc löïa choïn moät caùch caån thaän. + Heä thoáng cung caáp khí ñaày ñuû. + Söï keát hôïp ñoàng thôøi cuûa doøng nöôùc thaûi vaø doøng khí thaûi ñi leân. + Hieäu quaû laøm saïch cuûa beå. d. Hoà sinh hoïc Coù hai loaïi hoà phoå bieán duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi taåy nhuoäm ñoù laø loaïi hoà tónh (khoâng suïc khí) vaø hoà suïc khí. Hoà tónh toàn taïi hai cheá ñoä phaân huûy yeám khí phaàn ñaùy vaø hieáu khí phaàn beà maët. Trong hoà suïc khí chæ coù quaù trình phaân huûy hieáu khí. ÔÛ hoà tónh vaø hoà suïc khí khi coù noàng ñoä chaát höõu cô thaáp luoân xaûy ra quaù trình quang hôïp. Quaù trình phaân huûy cuûa vi sinh vaät laø quaù trình chuyeån hoùa caùc chaát höõu cô phöùc taïp thaønh caùc chaát ñôn giaûn hôn vaø cuoái cuøng hình thaønh CO2, NH4+. Ngöôïc Ngaønt taåy nhuoäm 15
  15. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp laïi laø quaù trình toång hôïp cuûa taûo laø chuyeån caùc chaát voâ cô ñôn giaûn thaønh nhöõng chaát dinh döôõng tích tuï trong cô theå taûo. Phaân huûy hieáu khí vaø quang hôïp laø hai quaù trình boå trôï cho nhau. Oxy caàn cho quaù trình phaân huûy ñöôïc cung caáp töø saûn phaåm quang hôïp cuûa taûo. Taûo söû duïng CO2 vaø NH4+ töø saûn phaåm phaân huûy cuûa vi sinh vaät cuøng vôùi caùc chaát khoaùng vaø naêng löôïng maët trôøi ñeå quang hôïp taïo neân sinh khoái taûo. Söùc taûi cuûa hoà coù theå ñaït 4,5kg BOD5/ha ngaøy. So vôùi caùc phöông phaùp khaùc hoà sinh hoïc coù nhöõng öu ñieåm sau: - Xaây döïng ít toán kinh phí - Coâng taùc vaän haønh ñôn giaûn. - Nhöôïc ñieåm cuûa hoà laø toán dieän tích xaây döïng. 2.1.3. Xöû lyù baäc III Xöû lyù nöôùc thaûi trong coâng nghieäp taåy nhuoäm thöôøng öùng duïng baäc cao ñeå khöû maøu, ñoä ñuïc, moät soá ñoäc toá kim loaïi naëng vaø chaát höõu cô khoù phaân huûy sinh hoïc. Trong coâng ñoaïn xöû lyù naøy thöôøng öùng duïng caùc quaù trình hoùa lyù nhö keo tuï, taïo boâng, laéng, loïc haáp phuï than hoaït tính, oxy hoùa. a. Quaù trình oxy hoùa Phaûn öùng oxy hoùa thöôøng ñöôïc öùng duïng ñeå xöû lyù ñoä maøu cuûa nöôùc thaûi coâng nghieäp taåy nhuoäm. Quaù trình oxy hoùa khöû dieãn ra nhaèm bieán ñoåi caùc chaát ñoäc haïi thaønh chaát ít ñoäc haïi hôn hoaëc khoâng ñoäc haïi. Chaát coù maøu thaønh chaát khoâng maøu hoaëc giaûm maøu ôû daïng caën laéng hay daïng khí deã bay hôi. Caùc chaát oxy hoùa thöôøng duøng laø nöôùc Javen (NaOCl), permanganat kali (KMnO4), NaHSO3 , Hipochlorin canxi (Ca(ClO)2) oxy (O2), oâzoân (O3), chlorine (Cl2), Hypochloride sodium, Hydrogen peroxyde (H2O2). Coù theå söû duïng chloirine ôû daïng saét sulfat ñeå oxy hoùa caùc chaát nhuoäm vaø khöû BOD trong thuoác nhuoäm. Ñoàng thôøi Sulfur chlorine coù taùc duïng nhö laø moät chaát trôï keo tuï. Löôïng chlorin caàn thieát thöôøng laø khoaûng 100 - 250mg/l. Taùc duïng ñaàu tieân chlorine laø chaát oxy hoùa chaát nhuoäm daïng höõu cô ñeå giaûm ñoä maøu. b. Keo tuï taïo boâng laéng Trong coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi taåy nhuoäm quaù trình keo tuï, taïo boâng vaø laéng ñöôïc söû duïng ñeå xöû lyù caùc chaát raén lô löûng, ñoä ñuïc, ñoä maøu. Ñoä maøu cao laø moät trong nhöõng ñaëc tính quan troïng nhaát cuûa nöôùc thaûi taåy nhuoäm caàn quan taâm haøng ñaàu trong coâng taùc xöû lyù. Ñoä ñuïc vaø ñoä maøu gaây ra chuû yeáu do caùc haït keo coù kích thöôùc 10-7 - 10-8 cm. Caùc chaát naøy khoâng theå laéng hoaëc xöû lyù baèng phöông phaùp loïc maø phaûi söû duïng caùc chaát keo tuï hoaëc trôï keo tuï ñeå lieân keát caùc chaát baån ôû daïng lô Ngaønt taåy nhuoäm 16
  16. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp löûng vaø thaønh nhöõng boâng coù kích thöôùc lôùn hôn. Nhöõng boâng caën ñoù khi laéng xuoáng keùo theo chaát phaân taùn khoâng tan. Caùc phaân töû keo cuûa nöôùc thaûi haáp thuï caùc ion taïo ra töø caùc chaát ñieän ly coù trong nöôùc hình thaønh caùc phaân töû keo tích ñieän. Caùc phaân töû naøy chuû yeáu haáp thuï caùc anion neân noù mang ñieän tích aâm. Khi cho pheøn keo tuï vaøo noù keát hôïp vôùi caùc haït keo ñeán moät kích thöôùc vaø troïng löôïng ñuû ñeå laéng thaønh caën. Phaûn öùng cuûa pheøn nhoâm trong nöôùc thaûi taåy nhuoäm xaûy ra nhö sau: Al2 (SO4)3 .18 H2O + 3 Ca(OH)2 = 3 CaSO4 + 2 Al(OH)3 + 18 H2O Khi hydroxit nhoâm ôû daïng Al2O3 .xH2O coù theå bieåu hieän tính axit hoaëc bazô. Ñieän tích boâng nhoâm aâm khi pH > 8,2. ÔÛ trong khoaûng pH < 7,6 haït keo mang ñieän döông ñoù laø caùc ion [Al(H2O)5OH]2+ , [Al(H2O)2(OH)2]+ ; [Al6(OH)12]6+ ; [Al10(OH)22]8+. Caùc ion döông taïo ra do thuûy phaân chaát keo tuï seõ keát hôïp vôùi caùc haït keo coù saün trong nöôùc thaûi taïo thaønh phöùc khoâng tích ñieän. Chuùng raát deã dính vaøo nhau hoaëc baùm vaøo caùc chaát raén lô löûng trong nöôùc vaø taát caû cuøng laéng xuoáng. Chaát keo tuï thöôøng laø pheøn nhoâm, pheøn saét, voâi, Ca(OH)2 , MnO2 dung dòch silicat, MnSiO4... Khaû naêng keát boâng phuï thuoäc vaøo ñoä pH cuûa moâi tröôøng. Tính beàn vöõng cuûa caùc haït keo laø do löïc tónh ñieän, vôùi keo öa nöôùc ñöôïc oån ñònh nhôø solvat hoùa lôùp nöôùc bao quanh haït keo caûn trôû söï keát tuï. Chaát boå trôï keo tuï : Silicagel hoaït hoùa, - polime maïch ngaén coù khaû naêng lieân keát caùc haït hydrat nhoâm laïi. ÔÛ noàng ñoä quaù cao öùc cheá hình thaønh boâng tuûa vì chuùng mang ñieän tích aâm. Lieàu duøng thoâng thöôøng laø 5 - 10mg/l. Chaát ña ñieän giaûi laø nhöõng polime khoái löôïng phaân töû lôùn chuùng taïo caàu lieân keát giöõa caùc haït, noàng ñoä thöôøng duøng laø 1 - 5mg/l. Coù ba loaïi chaát ña ñieän giaûi cationic - Haáp phuï leân keo aâm, anionic - thay theá nhoùm ion treân caùc haït keo, khoâng ion hoùa - Haáp phuï lieân keát hydrogen giöõa caùc beà maët raén vaø nhoùm phaân cöïc trong polime, kitozan vaø alginat laø nhöõng chaát boå trôï raát toát. Thieát bò keo tuï : Ñeå khuaáy troän nöôùc thaûi vôùi hoùa chaát vaø taïo boâng ngöôøi ta duøng moät soá loaïi maùy khaùc nhau. Ñôn giaûn nhaát laø maùy troän caùnh quaït cô giôùi. Nhôø khuaáy troän nöôùc thaûi chuyeån ñoäng voøng vaø taïo boâng. Nhôø keát caáu thích hôïp, moät phaàn theå tích khoâng bò xaùo troän, ôû ñaây caùc boâng tuûa xuoáng vaø ñöôïc huùt ra ngoaøi. Coù theå xöû lyù nöôùc trong caùc thieát bò toå hôïp chuùng ñaûm baûo ba giai ñoaïn chính : Xaùo troän, keo tuï vaø laøm trong nöôùc. Sau khi keo tuï nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù tieáp tuïc baèng quaù trình loïc. Quaù trình loïc thöôøng öùng duïng ñeå loaïi boû caën lô löûng trong nöôùc thaûi. Caùc vaät lieäu loïc trong beå nhö laø: Caùt, thaïch anh, vôùi caùc caáp phoái hoaëc duøng than emtrasit. Vaät lieäu loïc Ngaønt taåy nhuoäm 17
  17. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp thöôøng coù kích thöôùc ñöôøng kính töø 0,4 - 1,2mm. Toác ñoä nöôùc qua beå loïc trong khoaûng töø 5 - 8 m/h. Beå loïc laøm vieäc hai cheá ñoä loïc vaø röûa. c.Haáp phuï: Nöôùc thaûi sau khi qua xöû lyù sinh hoïc coøn toàn taïi chaát höõu cô khoù phaân huûy sinh hoïc. Ví duï nhö chaát hoaït ñoäng beà maët, chaát höõu cô maïch voøng. Coù theå xöû lyù caùc chaát naøy baèng phöông phaùp haáp phuï hieäu quaû cao. Veà nguyeân taéc cuûa phöông phaùp laø khi tieáp xuùc vôùi dung dòch, beà maët töôùng raén coù xu höôùng giöõ caùc chaát tan laïi. Löïc haáp phuï tuøy thuoäc vaøo baûn chaát, khoái löôïng phaân töû cuûa chaát tan, baûn chaát, ñieän tích rieâng beà maët cuûa chaát haáp phuï vaø nhieät ñoä, pH ... Caùc chaát höõu cô coù noái ñoâi thöôøng deã bò haáp phuï hôn hôïp chaát baõo hoøa, caùc chaát höõu cô thöôøng deã haáp phuï hôn caùc chaát deã tan trong nöôùc. Nhöõng chaát coù naêng löôïng töï do caøng lôùn thì bò haáp phuï caøng maïnh. Naêng löôïng haáp phuï thöôøng beù hôn so vôùi naêng löôïng lieân keát hoùa hoïc. Do naêng löôïng lieân keát beù neân ôû nhieät ñoä thöôøng haáp phuï laø quaù trình thuaän nghòch. Luùc ñaàu haáp phuï taêng nhöng sau ñoù giaûm daàn vaø ñaït ñeán caân baèng. Kyõ thuaät haáp phuï goàm hai loaïi: Haáp phuï tónh laø chaát haáp phuï ñöôïc giöõ ôû traïng thaùi lô löûng nhôø khuaáy troän. Haáp phuï ñoäng laø loïc qua thieát bò coá ñònh goïi laø thaùp haáp phuï. Ñeå xöû lyù nöôùc thaûi chöùa caùc thuoác nhuoäm khoù oxy hoùa sinh hoùa hoaëc khoâng theå keo tuï baèng chaát keo tuï thì bieän phaùp haáp phuï than hoaït tính laø hieäu quaû nhaát. Hieäu quaû xöû lyù giaûm ñoä maøu baèng phöông phaùp naøy ñaït khoaûng 90%. Chuù yù: Khoâng coù bieän phaùp xöû lyù naøo thoûa maõn heát taát caû caùc loaïi thuoác nhuoäm. Bieän phaùp xöû lyù hieäu quaû nhaát tuøy thuoäc vaøo loaïi thuoác nhuoäm vaø thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa thuoác nhuoäm. Ñoái vôùi loaïi thuoác nhuoäm sulfur, vat, vaø khuyeách taùn coù theå xöû lyù baêøng keo tuï pheøn nhoâm vaø khoâng coù hieäu quaû ñoái vôùi phöông phaùp duøng than hoaït tính. Nöôùc thaûi nhuoäm azoic, axit, bazô,hoaït tính coù theå ñöôïc khöû maøu baèng than hoaït tính. Ñaëc bieät phöông phaùp naøy toû ra raát höõu hieäu ñoái vôùi loaïi nöôùc thaûi nhuoäm hoaït tính. Ozon coù theå khöû maøu hieäu quaû ñoái vôùi thuoác nhuoäm hoaït tính nhöng laïi raát keùm ñoái vôùi loaïi thuoác nhuoäm khuyeách taùn. 2.1.4. Xöû lyù buøn Buøn sinh ra trong quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi thöôøng ôû daïng loûng hoaëc baùn raén coù haøm löôïng chaát raén khoaûng 0,25 - 12% troïng löôïng tuøy thuoäc vaøo coâng ngheä xöû lyù aùp duïng. Muïc ñích chính cuûa quaù trình xöû lyù laø giaûm ñoä aåm vaø haøm löôïng caùc chaát höõu cô trong buøn. Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc thaûi boû hoaëc söû duïng laïi. Caùc quaù trình neùn, khöû nöôùc, laøm khoâ buøn nhaèm giaûm ñoä aåm. UÛ vaø ñoát duøng ñeå xöû lyù chaát höõu cô trong buøn. Neùn buøn thöïc hieän baèng phöông phaùp lyù hoïc Ngaønt taåy nhuoäm 18
  18. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp nhö laéng troïng löïc, tuyeån noåi, ly taâm... Buøn hoaït tính thöôøng coù haøm löôïng chaát raén 0,8% sau khi neùn haøm löôïng chaát raén coù theå taêng leân 4%. OÅn ñònh buøn khöû muøi vaø giaûm khaû naêng leân men coù theå thöïc hieän baèng caùc phöông phaùp sau: + Giaûm haøm löôïng caùc chaát raén bay hôi baèng sinh hoïc. + Oxy hoùa hoùa hoïc caùc hôïp chaát höõu cô . + Söû duïng caùc hoùa chaát dieät vi sinh vaät (voâi). + Gia nhieät vi sinh. Thoâng thöôøng ñoái vôùi buøn thu töø quaù trình xöû lyù hoùa lyù thöôøng ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp coâ ñaëc roài ñoát hoaëc choân laáp. Ñoái vôùi buøn thu ñöôïc töø quaù trình xöû lyù sinh hoïc coù theå xöû lyù baèng bieän phaùp choân laáp hoaëc taän duïng laøm phaân boùn vi sinh. 2.2.. XÖÛ LYÙ KHÍ THAÛI VAØ BIEÄN PHAÙP THÖÏC HIEÄN GIAÛM THIEÅU OÂ NHIEÃM KHOÂNG KHÍ TRONG NGAØNH TAÅY NHUOÄM 2.2.1. Phöông phaùp haáp thuï Ñoái vôùi caùc khí thaûi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí cuûa ngaønh taåy nhuoäm nhö ñaõ neâu ôû treân caàn phaûi laép ñaët caùc thieát bò thu gom vaø xöû lyù khí thaûi. Phöông phaùp haáp thuï toû ra coù hieäu quaû vaø giaù thaønh ñaàu tö coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Caùc loaïi khí ñoäc nhö SOx, H2S, HCl... thoaùt ra töø moät soá coâng ñoaïn cuûa coâng ngheä taåy nhuoäm. Dung dòch haáp thuï laø nöôùc hoaëc kieàm loaõng. Hieäu quaû haáp thuï khí phuï thuoäc vaøo vieäc söû duïng dung moâi haáp thuï. Neáu söû duïng nöôùc hieäu quaû xöû lyù chæ ñaït khoaûng 50% - 60% ñoái vôùi caùc khí nhö SO2 , NO2. Tuy nhieân neáu söû duïng dung dòch kieàm loaõng coù theå ñaït tôùi 85 - 90%. Nöôùc thaûi ra khoiû caùc thieát bò haáp thuï khí mang tính axit hoaëc chöùa caùc chaát tuûa vaø muoái voâ cô do ñoù caàn phaûi xöû lyù tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng. Caùc chaát khí coù khaû naêng tham gia phaûn öùng hoùa hoïc vôùi chaát haáp thuï taïo thaønh chaát ít tan hoaëc khoâng tan trong dung dòch, khoâng hoaëc ít bay hôi. Ngoaøi ra khí thaûi khi tieáp xuùc vôùi nöôùc coù taùc duïng haï nhieät. Nguyeân lyù cuûa phöông phaùp haáp thuï döïa treân söï cheânh leäch noàng ñoä giöõa pha khí vaø pha loûng. Quaù trình chuyeån khí oâ nhieãm töø pha khí sang pha loûng dieãn ra trong caùc thieát bò tuaân theo ñònh luaät Dalton veà aùp suaát rieâng phaàn vaø ñònh luaät Henry veà hoøa tan caân baèng. Thieát bò haáp thuï söû duïng trong phöông phaùp xöû lyù goàm caùc loaïi nhö sau: a. Thaùp phun Ngaønt taåy nhuoäm 19
  19. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp Ñaëc ñieåm caáu taïo laø thaùp roãng beân trong chaát loûng ñöôïc phun thaønh haït nhoû tieáp xuùc vôùi doøng khí caàn xöû lyù. Khí thaûi oâ nhieãm, buïi taùc duïng vôùi nöôùc trôû thaønh daïng loûng vaø ñöôïc daãn ra heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Khí saïch ñöôïc thoaùt ra moâi tröôøng. - Öu ñieåm cuûa thieát bò naøy laø reû tieàn, trôû löïc beù, kích thöôùc thieát bò nhoû, deã vaän haønh. - Nhöôïc ñieåm chæ hieäu quaû ñoái vôùi khí tan toát trong chaát loûng hay deã phaûn öùng vôùi taùc nhaân tan trong chaát loûng, khoù khaên cho vieäc xöû lyù chaát loûng. b. Thieát bò röûa daïng xyclon Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa thieát bò naøy laø khí ñi vaøo cyclon taïo doøng xoaùy, chaát loûng phun töø taâm cyclon taïo cho heä thoáng taïo ñieàu kieän cho pha khí vaø pha loûng tieáp xuùc toát. Thieát bò naøy thöôøng ñöôïc duøng ñeå xöû lyù keát hôïp caû buïi vaø khí deã tan trong dung dòch. - Öu ñieåm gioáng thaùp phun nhöng kích thöôùc thieát bò nhoû hôn. - Nhöôïc ñieåm toån hao naêng löôïng lôùn hôn so vôùi thaùp phun. c. Thieát bò gia toác röûa khí Taïi vuøng gia toác cuûa thieát bò doøng khí ñöôïc taêng toác qua khe heïp coù leäch höôùng gaây neân doøng xoaùy toác ñoä khí vaø coù theå ñaït tôùi 1.500 m/phuùt. Doøng khí phaân taùn chaát loûng thaønh caùc haït söông taïo ra beà maët tieáp xuùc lôùn. Do ñoù thieát bò coù theå xöû lyù ñöôïc caû nhöõng haït buïi coù kích thöôùc nhoû nhö khoùi. - Öu ñieåm cuûa thieát bò naøy laø hieäu quaû xöû lyù cao. - Nhöôïc ñieåm laø hao toån aùp löïc, chi phí vaän haønh lôùn. d. Thieát bò daïng thaùp ñóa Thieát bò caáu taïo bôûi caùc taàng tieáp xuùc. Chaát loûng ñi töø treân xuoáng, khí ñi töø döôùi leân. Moãi taàng töông ñöông moät ñóa hay phaàn töû caân baèng taùch pha. Coù caùc loaïi ñóa nhö: Ñóa löôùi, khay va ñaäp, baãy taïo boït, van noåi. - Öu ñieåm cuûa thieát bò laø thôøi gian tieáp xuùc giöõ pha khí vaø loûng lôùn, hieäu quaû xöû lyù cao. Thieát bò deã laøm saïch. - Nhöôïc ñieåm : Thieát bò ñaét tieàn, hao toån aùp löïc lôùn. e. Thaùp ñeäm Ngaønt taåy nhuoäm 20
  20. Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp Tuøy thuoäc vaøo chuyeån ñoäng khí loûng ngöôøi ta chia laøm ba loaïi thaùp ñeäm nhö sau: 1.Thieát bò ngöôïc doøng: Khí ñi töø thaùp qua vaät ñeäm leân ñænh thaùp, chaát loûng ñi töø ñænh thaùp xuoáng. 2.Thieát bò cuøng chieàu: Caû khí vaø loûng ñi vaøo ñænh thaùp ñi ra ôû ñaùy thaùp. 3.Thieát bò doøng caét ngang: Khí chuyeån dòch theo chieàu ngang, chaát loûng ñi xuoáng qua vaät ñeäm. Vaät lieäu ñeäm coù theå laø nhöïa hoaëc theùp khoâng gæ. - Öu ñieåm cuûa thieát bò laø hieäu suaát xöû lyù cao thieát bò ñieàu khieån deã vaän haønh. - Nhöôïc ñieåm giaù ñaàu tö lôùn, hao toån aùp löïc do vaät ñeäm lôùn. 2.2.2. Phöông phaùp haáp phuï Ñoái vôùi khí thaûi thuoäc hôïp chaát höõu cô bay hôi trong in pigment hoaëc formandehyde thoaùt ra trong coâng ñoaïn in hoa hoaøn taát coù khaû naêng bò haáp phuï bôûi chaát haáp phuï chuyeån töø traïng thaùi khí sang traïng thaùi taäp hôïp coù baäc töï do thaáp. Do ñoù phöông phaùp xöû lyù thích hôïp laø haáp phuï. Heä thoáng xöû lyù khí oâ nhieãm goàm coù hai loaïi. Loaïi khoâng taùi sinh thöôøng duøng ñeå xöû lyù khí oâ nhieãm gaây ñoäc cho chaát haáp phuï vaø coù noàng ñoä thaáp. Loaïi taùi sinh ñöôïc duøng ñeå xöû lyù khí oâ nhieãm coù noàng ñoä cao vaø khoâng hoaëc ít gaây ñoäc cho chaát haáp phuï. Ví duï nhö thu hoài caùc hydrocacbon. Vaät lieäu laøm chaát haáp phuï coù theå chia laøm hai loaïi chính: + Vaät lieäu haáp phuï khoâng hoaëc ít phaân cöïc : Ñieån hình laø than hoaït tính duøng ñeå haáp phuï caùc hydrocacbon khoâng phaân cöïc hay ít phaân cöïc. + Vaät lieäu haáp phuï coù phaân cöïc : Silicagel duøng ñeå haáp phuï hôi nöôùc, caùc khí phaân cöïc... Zeolit toång hôïp ngoaøi vieäc taùch chaát oâ nhieãm noù coøn duøng trong coâng ngheä ñeå laøm saïch khí, ñeå taùch phaân ñoaïn khí theo kích thöôùc phaân töû. * Ñoái vôùi cô sôû tieåu thuû coâng nghieäp taåy nhuoäm coù theå ñaët heä thoáng huùt ôû mieäng loø hôi. 2.3. KHOÁNG CHEÁ OÂ NHIEÃM CHAÁT THAÛI RAÉN Chaát thaûi raén töø coâng nghieäp taåy vaûi coù theå thu hoài vaø taän duïng laøm nguoàn nhieân lieäu ñoát. Ñoái vôùi caùc loaïi thuøng nhöïa, lon, hoäp... ñöïng hoùa chaát coù theå taùi söû Ngaønt taåy nhuoäm 21
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

FORM.07: Bộ 125+ Biểu Mẫu Báo Cáo Trong Doanh Nghiệp
125 tài liệu
882 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2