Sử dụng Google Plus trong dạy học địa lí kinh tế – xã hội tại khoa địa lí trường Đại học Sư phạm tp.HCM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN SAIGON UNIVERSITY<br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC SCIENTIFIC JOURNAL<br /> ĐẠI HỌC SÀI GÒN OF SAIGON UNIVERSITY<br /> Số 63 (3/2019) No. 63 (3/2019)<br /> Email: tcdhsg@sgu.edu.vn ; Website: https://tapchikhoahoc.sgu.edu.vn<br /> <br /> <br /> SỬ DỤNG GOOGLE PLUS TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ KINH TẾ –<br /> XÃ HỘI TẠI KHOA ĐỊA LÍ TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM<br /> Using Google Plus in teaching Socio-Economic Geography in Faculty of<br /> Geography, Ho Chi Minh City University of Education<br /> <br /> ThS. Huỳnh Phẩm Dũng Phát(1), Nguyễn Thị Yến Nương(2)<br /> (1),(2)<br /> Trường Đại học Sư phạm TP.HCM<br /> <br /> <br /> Tóm tắt<br /> Sử dụng các ứng dụng dạy học trực tuyến là xu hướng giáo dục ở các quốc gia trên thế giới. Tại Việt<br /> Nam, sinh viên sử dụng mạng xã hội khá phổ biến. Vì vậy, việc ứng dụng Google Plus (G+) vào giảng<br /> dạy và học tập sẽ tạo điều kiện định hướng người học sử dụng mạng xã hội một cách tích cực hơn. Bước<br /> đầu thử nghiệm quá trình giảng dạy qua G+, tính tương tác giữa người dạy và người học, giữa người<br /> học với nhau được nâng cao; người học đầu tư nhiều hơn cho sản phẩm của mình trước khi công bố. Bài<br /> viết sẽ giới thiệu những thuận lợi và khó khăn trong việc sử dụng mạng xã hội G+ trong dạy học Địa lí<br /> bậc đại học theo hướng người học công bố sản phẩm và tương tác giữa các thành viên trong một lớp<br /> học. Từ đó, tác giả đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo cho việc ứng dụng công cụ này vào dạy học tại<br /> khoa Địa lí Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới.<br /> Từ khóa: dạy học trực tuyến, địa lí, Google Plus, mạng xã hội, sự tương tác<br /> Abstract<br /> Nowadays, using online teaching applications is a popular tendency in many countries in the world. In<br /> Vietnam, students spend a great deal of time on social networks. Therefore, applying Google Plus into<br /> teaching and learning will guide learners to use social networks in a more positive way. Initially<br /> experimenting with this process, interaction between instructor and learner as well as learner and learner<br /> is enhanced. Moreover, learners’ products will be well prepared before being published. The article will<br /> introduce the pros and cons of using this social networking in teaching geography so as to motivate the<br /> learners to share their products and interact well with other members in class. Thus, the article proposed<br /> further research of this tool to be applied in teaching methods at Faculty of Geography, Ho Chi Minh<br /> University of Education in the near future.<br /> Keywords: online teaching, geography, Google Plus, social networking, interaction<br /> <br /> <br /> <br /> 1. Mở đầu Công nghệ tương tác, các lớp học trực<br /> Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã tuyến ngày càng được chú trọng hơn và hỗ<br /> tạo ra nhiều diễn biến mới và đặt ra nhu trợ tích cực cho lớp học truyền thống. Hiện<br /> cầu đổi mới trong nhiều lĩnh vực, trong đó nay, sinh viên không những phải đảm bảo<br /> có giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học. về kiến thức chuyên môn mà cần có những<br /> Email: hpdphat@hcmue.edu.vn<br /> 140<br /> HUỲNH P. DŨNG PHÁT - NGUYỄN T. YẾN NƯƠNG TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> năng lực làm việc hiệu quả trong môi tác, khả năng phân tích vấn đề và khả năng<br /> trường công nghệ hiện đại, đây được xem tư duy của người học. Khi đó, giảng viên có<br /> là nhiệm vụ và cũng chính là thách thức nhiệm vụ hướng dẫn, quản lí và tổ chức lớp<br /> cho các trường đại học trong quá trình đào học thay vì giữ vị trí trung tâm cung cấp<br /> tạo, rèn luyện người học; trước mắt phải kiến thức cho người học như trước đây. Sự<br /> tiếp cận được việc học tập trực tuyến, sử linh hoạt trong hoạt động giáo dục rất cần<br /> dụng công nghệ phục vụ học tập. Tuy thiết, điều đó phù hợp với việc vận hành<br /> nhiên, việc đầu tư cho một hệ thống học lớp học trực tuyến phối hợp với lớp học<br /> tập trực tuyến một cách quy củ lại rất tốn truyền thống. Không những vậy, trong quá<br /> kém và đòi hỏi phải được đào tạo bài bản, trình sinh viên tham gia vào lớp học trực<br /> điều mà không phải cơ sở giáo dục nào tuyến chính là quá trình sinh viên rèn luyện<br /> cũng có thể nhanh chóng đáp ứng được. Để phát triển năng lực cho bản thân, một trong<br /> phục vụ cho nhu cầu dạy học trực tuyến những mục đích chính yếu trong giáo dục.<br /> không quá tốn kém và người học có thể Sử dụng mạng xã hội vào giảng dạy<br /> thích nghi nhanh chóng, người dạy có thể trực tuyến đã được nhiều tác giả nghiên cứu<br /> lựa chọn sử dụng mạng xã hội để vận hành và ứng dụng trong dạy học. Một nghiên cứu<br /> dễ dàng và tiết kiệm được nhiều chi phí. đã cho thấy dấu hiệu tích cực sau thực<br /> Một trong những mạng xã hội đang nghiệm tích hợp các chức năng chính của<br /> phổ biến tại Việt Nam là G+ có thể đáp G+ tại một trường đại học ở Thổ Nhĩ Kỳ.<br /> ứng được những yêu cầu cơ bản để phục Kết quả phân tích sau thực nghiệm cho thấy<br /> vụ cho lớp học trực tuyến, đặc biệt đối với những lợi thế và tiềm năng việc sử dụng G+<br /> ngành học đặc thù sử dụng kênh hình (bản trong giáo dục đại học (Erkoller & Oberer,<br /> đồ, biểu đồ, hình ảnh), video... nhiều như 2013). Một nghiên cứu khác cũng cho thấy<br /> Địa lí. Bài viết giới thiệu về cách thức vận sự quan tâm trong việc sử dụng G+ dạy học<br /> hành một lớp học trên G+, phân tích những thông qua kết quả thu thập ý kiến giáo viên<br /> thuận lợi và các mặt còn tồn tại trong quá bằng phỏng vấn. Kết quả cho thấy mục đích<br /> trình thử nghiệm G+ trong dạy học tại khoa của việc sử dụng G+ chủ yếu là chia sẻ, trò<br /> Địa lí Trường Đại học Sư phạm Thành phố chuyện và liên lạc tạo ra môi trường trao<br /> Hồ Chí Minh. Qua đó, giới thiệu cách tiếp đổi ý kiến và thảo luận tích cực cho người<br /> cận mới đối với công tác dạy học trong học (Ozcan & Gokcearslan & Kukull,<br /> thời gian tới. 2015). Bên cạnh đó, G+ có khả năng cải<br /> 2. Nội dung nghiên cứu thiện sự hợp tác của sinh viên qua các vòng<br /> 2.1. Lịch sử và phương pháp nghiên cứu kết nối, cung cấp cơ hội học tập từ xa và hỗ<br /> Đối với giảng dạy trực tuyến, dựa trên trợ cho lớp học truyền thống (Oberer &<br /> cơ sở Thuyết kiến tạo xã hội (Pat & Nancy, Erkoller, 2012). Tại Việt Nam, cũng đã có<br /> 2012), người học phải là người kiến tạo nên những công trình nghiên cứu cho thấy sự<br /> hàm lượng tri thức của mình và là người hỗ trợ tích cực từ mạng xã hội trong hoạt<br /> chủ động trong môi trường học tập. Với động dạy học bậc đại học. Mạng xã hội<br /> mục tiêu lấy người học làm trung tâm, được sử dụng như một công cụ hỗ trợ trong<br /> giảng viên xây dựng hệ thống các hoạt quá trình giảng dạy, khuyến khích người<br /> động trên lớp, cốt yếu là tăng tính tương học tham gia vào quá trình học tập, gia tăng<br /> <br /> <br /> 141<br /> SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 63 (3/2019)<br /> <br /> <br /> hứng thú học tập, rèn luyện kĩ năng giao thường sử dụng các sản phẩm của Google<br /> tiếp, năng lực hợp tác và kiến thức chuyên như Gmail, Drive, YouTube. Gần như mọi<br /> môn cho người học (Hương & Dư, 2015). sinh viên đều có tài khoản email của<br /> Hà, Anh và Trí (2017) khảo sát 1533 sinh Google để phục vụ học tập nhưng có thể<br /> viên cho thấy mối quan hệ tích cực của không sử dụng mạng xã hội nào. Do đó, lợi<br /> mạng xã hội đối với kết quả học tập của họ. thế khi lựa chọn sử dụng G+ trong dạy học<br /> Việc sử dụng thử nghiệm Edmodo cho thấy thì người học có thể kích hoạt tài khoản đã<br /> mạng xã hội làm tăng hiệu quả tương tác có sẵn một cách nhanh chóng, đáp ứng các<br /> trong lớp học, từ đó nâng cao chất lượng và yêu cầu về khai báo thông tin như họ tên<br /> hiệu quả giảng dạy (Ân & Tuấn, 2017). tài khoản người dùng, hình ảnh cá nhân.<br /> Trong quá trình nghiên cứu, nhóm tác Điều này tạo “tính thật” cho tài khoản,<br /> giả sử dụng các phương pháp bao gồm đồng thời giảng viên cũng sẽ dễ quản lí lớp<br /> phương pháp phân tích và tổng hợp lí học của mình, khả năng nhận diện và theo<br /> thuyết, phương pháp quan sát, phương sát người học tốt hơn. Trong khi đó,<br /> pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm với Facebook có sự cá nhân hóa từ lâu của<br /> đối tượng nghiên cứu chủ yếu là sinh viên người dùng, vì vậy từ cách đặt tên, thông<br /> khoa Địa lí Trường Đại học Sư phạm tin cá nhân, ảnh đại diện thường theo ý<br /> Thành phố Hồ Chí Minh. thích người dùng như đặt tên tài khoản<br /> 2.2. Ưu điểm của Google Plus trong theo “nickname”. Do đó, việc yêu cầu<br /> việc tạo lớp học trực tuyến ở bậc đại học người học thay đổi theo thống nhất chung<br /> Ở Việt Nam hiện nay, các mạng xã hội sẽ khó khăn hơn so với việc lựa chọn một<br /> phổ biến với số lượng người dùng lớn phải mạng xã hội mới nhưng dễ kích hoạt.<br /> kể đến Facebook, Instagram, Google Plus, Về tính năng hoạt động, Facebook<br /> LinkedIn… Mỗi loại hình có chức năng thường được sử dụng với mục đích giải trí<br /> tương tác, sao lưu và tái sử dụng dữ liệu (Piltch, 2012). Trong khi đó, phần lớn<br /> khác nhau (Hạnh, 2017). Do đó, khi sử người dùng sử dụng tài khoản Gmail với<br /> dụng mạng xã hội trong dạy học, tùy vào mục đích phục vụ cho làm việc và học tập,<br /> định hướng, giảng viên có thể tận dụng vì thế tài khoản G+ được tạo lập dựa trên<br /> được những thế mạnh của từng loại hình để cơ sở tài khoản Gmail sẽ tạo được môi<br /> hỗ trợ cho lớp học. So với hệ thống lớn trường làm việc và học tập chuyên nghiệp<br /> nhất hiện nay là Facebook, nhóm tác giả hơn. G+ cũng có ít người sử dụng nên sinh<br /> ghi nhận những ưu điểm vượt trội của G+ viên cũng không bị chi phối quá nhiều vào<br /> trong quá trình dạy học thử nghiệm. cộng đồng mạng mà tập trung hơn vào các<br /> Về điều kiện kích hoạt tài khoản, G+ bài tập trên tài khoản của mình.<br /> là một sản phẩm của Google, trang thông Về tính tích hợp, cả Facebook và G+<br /> tin lớn với thời gian hoạt động nhiều năm có thể kết nối với các trang mạng xã hội,<br /> tại Việt Nam với các sản phẩm được tích trang thông tin, báo chí và các trang học<br /> hợp trong cùng một tài khoản mà bất cứ ai thuật khác phục vụ cho nhu cầu học tập<br /> cũng có thể tiếp cận và sử dụng hoàn toàn thông qua đường dẫn (Lake, 2019). Tuy<br /> miễn phí (Lam, 2014). Hiện nay, trong đời nhiên, G+ có ưu thế hơn do kết nối với tài<br /> sống cũng như học tập, hầu hết sinh viên khoản thư điện tử Gmail, tài khoản<br /> <br /> <br /> 142<br /> HUỲNH P. DŨNG PHÁT - NGUYỄN T. YẾN NƯƠNG TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> Youtube là nền tảng lưu trữ video lớn nhất các học phần như Địa lí kinh tế - xã hội thế<br /> hiện nay, Drive sao lưu dữ liệu có kích giới, Địa lí Đông Nam Á, Địa lí du lịch thế<br /> thước lớn và Photos lưu trữ hình ảnh chất giới… sẽ được học tập trên cả lớp học<br /> lượng tốt, độ phân giải cao. Ngoài ra, về truyền thống và lớp học G+ với nhiều chủ<br /> khả năng đăng tải hình ảnh, G+ còn cho đề địa lí có nội dung liên quan đến chương<br /> phép người dùng xem ảnh toàn màn hình trình học của học phần đó. Trong khuôn<br /> và phóng to trong trường hợp cần xem xét khổ bài viết, chúng tôi tiến hành giới thiệu<br /> chi tiết ảnh. Trong quá trình dạy và học cách thức cơ bản để giảng viên sử dụng<br /> Địa lí thì nhu cầu cần đăng tải và chia sẻ được những tính năng của G+ vận hành thử<br /> hình ảnh là vô cùng đa dạng; so với nghiệm lớp học trực tuyến hỗ trợ cho quá<br /> Facebook, G+ phục vụ nhu cầu này đảm trình giảng dạy của mình. Qua đó, chúng<br /> bảo hơn (Dpreview, 2012). tôi sẽ rút ra những ưu điểm cũng như mặt<br /> Về việc quản lí lớp học, G+ tạo điều tồn tại của G+ trong quá trình dạy học.<br /> kiện thuận lợi cho giảng viên vận hành và 2.3.1. Cách thức vận hành lớp học trên<br /> quản lí cùng lúc nhiều lớp học thông qua mạng xã hội Google Plus<br /> các vòng kết nối, tương ứng với mỗi vòng 2.3.1.1. Quản lí lớp học<br /> kết nối là một lớp học phần (xem Hình 1). - Kích hoạt G+<br /> Trong mỗi lớp học, sinh viên sẽ hoạt động Như đã trình bày ở phần trên, việc kích<br /> độc lập bằng tài khoản cá nhân của mình. hoạt tài khoản G+ khá dễ dàng với người<br /> Giảng viên và sinh viên có thể đăng tải dùng đã có tài khoản Gmail. Sau khi đăng<br /> thông tin lên trang cá nhân của mình rồi nhập, chọn thẻ G+ trong danh mục để khởi<br /> chia sẻ với vòng kết nối đã mặc định. Vì động trang chủ. G+ có nhiều tính năng<br /> vậy, giảng viên có thể vận hành nhiều lớp khác nhau, tích hợp ở các thẻ bên góc trái<br /> học cùng lúc và thống kê việc thực hiện màn hình giao diện.<br /> bài tập của người học theo thời hạn nộp Trong các thẻ chức năng, một số thẻ<br /> sản phẩm một cách thuận tiện. Đây là lợi cơ bản thường được sử dụng trong quá<br /> điểm lớn nhất so với các lớp học theo trình thử nghiệm gồm: Thẻ Home sẽ dẫn<br /> nhóm trên Facebook, tất cả người dùng tới trang chủ, nơi hiển thị các bài viết của<br /> đăng tải trên một nhóm lớp thì số lượng bạn bè cùng nhóm, giảng viên; đặc biệt là<br /> bài đăng rất khó để thống kê và theo dõi, những sản phẩm mà người học nộp sẽ hiển<br /> nhất là các lớp đông sinh viên. Nếu người thị ở đây sắp xếp theo thứ tự thời gian đăng<br /> học đăng tải lên trang cá nhân của mình tải. Thẻ Profile thể hiện hồ sơ cá nhân của<br /> thì bài tập trong suốt khóa học với thời người dùng, kèm theo là những bài viết của<br /> gian dài rất dễ bị lẫn vào những bài viết cá cá nhân đó đã đăng tải. Thẻ People thể hiện<br /> nhân khác. các vòng kết nối phân nhóm sinh viên theo<br /> 2.3. Sử dụng mạng xã hội Google lớp học phần (xem Hình 1). Điều này thuận<br /> Plus trong dạy và học Địa lí ở bậc đại học tiện trong quá trình chia sẻ nội dung, thông<br /> Mạng xã hội G+ cung cấp nhiều tiện tin trong khóa học. Thẻ Notifications hiển<br /> ích cho người dùng, đặc biệt là trong giảng thị tất cả các thông báo khi có tương tác<br /> dạy nói chung và giảng dạy Địa lí nói giữa giảng viên và sinh viên, giữa người<br /> riêng. Sinh viên khoa Địa lí khi tham gia học với nhau.<br /> <br /> <br /> 143<br /> SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 63 (3/2019)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1. Phân nhóm sinh viên theo lớp học phần riêng biệt<br /> <br /> - Quản lí và lưu trữ thông tin liên lạc thúc khóa học, điều này rất khó khăn đối<br /> Từ những vòng kết nối giảng viên có với lớp học truyền thống. Do đó, có thể<br /> thể dễ dàng tra cứu thông tin của sinh viên, thấy, ngoài tiện ích quản lí sinh viên thì G+<br /> đặc biệt là thông tin liên lạc khi cần thiết. còn giúp lưu giữ thông tin liên lạc giữa<br /> Đối với tài khoản sinh viên để tiện cho giảng viên và sinh viên, giữa sinh viên với<br /> công tác quản lí và đánh giá, giảng viên nhau.<br /> cần đưa ra những quy định khi tham gia - Điểm danh và quản lí hoạt động<br /> lớp học trên G+ sao cho phù hợp, thuận ngoài lớp<br /> tiện cho việc kết hợp với hoạt động giảng Trong quá trình đánh giá sinh viên,<br /> dạy trên lớp. Ngoài ra, việc thông báo hoạt động điểm danh được thực hiện bằng<br /> trong trường hợp khẩn cấp đến cả lớp hay cách tạo cuộc thăm dò ý kiến hoặc bình<br /> một cá nhân bất kỳ cũng thuận lợi hơn. luận vào bài đăng (xem Hình 2). Đối với<br /> Tài khoản trực tuyến không chỉ tiện lợi lớp học truyền thống, giảng viên thường<br /> cho việc quản lí sinh viên trong thời gian tiến hành điểm danh ngay tại lớp với<br /> giảng dạy lớp học phần mà còn giúp giảng những quy định về thời gian điểm danh để<br /> viên giữ liên lạc với sinh viên sau khi kết đảm bảo tính chính xác.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Điểm danh trực tuyến<br /> <br /> 144<br /> HUỲNH P. DŨNG PHÁT - NGUYỄN T. YẾN NƯƠNG TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> Hoạt động điểm danh trên G+ diễn ra sinh viên ý thức kỷ luật và tôn trọng tập<br /> đồng loạt nên sẽ tiết kiệm được thời gian thể. Hơn nữa, việc điểm danh trên danh<br /> cho buổi học trên lớp so với việc phải đọc sách bản in giảng viên sẽ gặp rắc rối trong<br /> tên từng thành viên, nhất là đối với những việc lưu giữ cho đến cuối khóa học.<br /> lớp học có quá đông sinh viên. Việc điểm Trong khi điểm danh bằng G+, dữ liệu sẽ<br /> danh chính danh cá nhân trong thời gian được lưu giữ một cách đầy đủ và chính<br /> ngắn, điểm danh bằng minh chứng có mặt xác mà không phải lo ngại về việc thất lạc<br /> đúng khung giờ quy định sẽ rèn luyện cho dữ liệu.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3. Sinh viên đăng tải hình ảnh báo cáo hoạt động ngoài lớp học<br /> <br /> Trong số hoạt động vượt ra khỏi khuôn phục vụ học tập. Giảng viên có thể kiểm<br /> khổ của giờ học trên lớp thì những giờ tự soát giờ tự học mà vẫn đảm bảo kiến thức<br /> học của sinh viên sẽ được kiểm soát thông học tập thông qua nhiệm vụ liên quan đến<br /> qua việc đăng tải hình ảnh hoạt động học kiến thức trong học phần, được phân công<br /> tập. Giờ tự học của sinh viên rất phong và bàn giao trước khi sinh viên tham gia<br /> phú, đặc biệt là sinh viên Địa lí, thông qua những hoạt động này.<br /> các điểm thực địa hoặc các sự kiện. Với Giảng viên cũng sẽ kiểm tra được quá<br /> lịch trình sự kiện và hội nghị diễn ra tại trình làm việc nhóm của sinh viên (Hình<br /> Thành phố Hồ Chí Minh mang tính thực 3). Đối với hình thức điểm danh kết hợp<br /> tiễn cao, tổ chức khá thường xuyên chính kiểm tra này sinh viên sẽ hoạt động nhóm<br /> là môi trường tự học thật sự hữu ích cho nghiêm túc và có hiệu quả hơn. Đồng thời,<br /> sinh viên khoa Địa lí. Ví dụ như ở học kết quả hình thành từ hoạt động nhóm sẽ<br /> phần Địa lí Đông Nam Á, sinh viên được có tính logic và đảm bảo kiến thức hơn.<br /> tham gia sự kiện Ngôi làng ASEAN; học 2.3.1.2. Cách thức đăng tải bài viết<br /> phần Địa lí kinh tế - xã hội thế giới, sinh Khi đăng tải bài viết, giảng viên cần<br /> viên tham gia lễ hội Giao lưu văn hóa Nhật chú ý lựa chọn quyền riêng tư cho phù hợp,<br /> Bản; đối với học phần Địa lí du lịch thế hay nói cách khác bài viết nếu không có<br /> giới, cho sinh viên tham quan ngày hội du điều chỉnh thì sẽ tự mặc định ở chế độ công<br /> lịch quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh để có khai, tất cả mọi người có thể thấy được. Để<br /> cơ hội tiếp cận thêm kiến thức chuyên thay đổi đối tượng chia sẻ, giảng viên có<br /> ngành, thu thập các nguồn tài liệu đa dạng thể chọn chế độ Public hoặc vòng/các vòng<br /> <br /> 145<br /> SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 63 (3/2019)<br /> <br /> <br /> kết nối, hay các tài khoản cá nhân bất kì để những nội dung liên quan đến chương trình<br /> hiển thị để lựa chọn đối tượng xem bài viết đào tạo của học phần cho sinh viên tìm<br /> theo mục đích giảng dạy. hiểu và thực hiện sản phẩm.<br /> Trong một bài viết thường sẽ có những Lớp học trên nền tảng mạng xã hội G+<br /> tệp tin kèm theo, đặc biệt là trong dạy và có nhiều dạng bài tập để phát triển năng<br /> học Địa lí. Tùy vào mục đích sử dụng, lực giải thích các hiện tượng và quá trình<br /> phục vụ cho lớp học trên lớp hay hoạt động địa lí. Do khuôn khổ bài viết có hạn chúng<br /> trên G+ mà giảng viên lựa chọn nội dung tôi chỉ giới thiệu một số sản phẩm điển<br /> phù hợp. G+ cho phép người dùng đăng tệp hình trên lớp học G+ bao gồm:<br /> trực tiếp hoặc những tệp được đăng tải trên - Bài báo địa lí: là một trong những<br /> các trang lưu trữ trực tuyến thông qua dạng bài tập hữu hiệu được áp dụng trên<br /> đường dẫn kết nối. lớp học G+ nhằm phát triển năng lực người<br /> 2.3.1.3. Hoạt động của sinh viên học. Ở bài tập dạng này, một trong những<br /> Trong khuôn khổ bài viết, nhóm tác nội dung quan trọng là phân tích số liệu,<br /> giả sẽ đưa ra một số sản phẩm chính trong dựa vào bảng số liệu sinh viên sẽ phát triển<br /> lớp học sử dụng G+ đối với sinh viên khoa được năng lực giải thích các yếu tố kinh tế -<br /> Địa lí. Sản phẩm từ sinh viên không chỉ là xã hội khác nhau. Mặt khác, khi sinh viên<br /> kết quả để đánh giá hoạt động học tập mà tìm hiểu về một chủ đề địa lí thì điều cốt<br /> còn là một trong những nguồn dữ liệu quan yếu là việc tìm kiếm thông tin từ nhiều<br /> trọng hỗ trợ cho nghề nghiệp của sinh viên nguồn khác nhau sau đó chọn lọc lại những<br /> sau khi tốt nghiệp. Sản phẩm hình ảnh ở thông tin cần thiết và tổng hợp thông tin<br /> đây có thể là biểu đồ, bản đồ, infographic, theo trình tự logic, từ đó phát triển năng lực<br /> hay ảnh tư liệu do sinh viên tự chụp phục thu thập, xử lí và truyền đạt thông tin địa lí.<br /> vụ cho quá trình học tập hiện tại và công Ví dụ như bài phân tích tác động của dân số<br /> tác dạy học sau này. Để thực hiện được đối với phát triển kinh tế - xã hội ở học<br /> mục tiêu đó, giảng viên có thể đưa ra phần Địa lí kinh tế - xã hội đại cương.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 4. Đăng hình ảnh hoặc video<br /> <br /> <br /> 146<br /> HUỲNH P. DŨNG PHÁT - NGUYỄN T. YẾN NƯƠNG TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> - Sản phẩm bản đồ: vừa là kết quả học chuyến đi thực địa kinh tế - xã hội. Để<br /> tập của sinh viên, vừa là phương tiện để chuẩn bị tốt hơn, giảng viên nên đưa ra<br /> phục vụ giờ học Địa lí trên lớp. Sản phẩm những chủ đề địa lí cho các nhóm sinh viên<br /> bản đồ địa lí không chỉ giúp cho sinh viên lựa chọn. Sau đó, sinh viên sẽ đưa ra kế<br /> ghi nhớ kiến thức mà còn tạo điều kiện để hoạch thực hiện từ các khâu tổ chức kịch<br /> sinh viên thực hành kĩ năng xây dựng, khai bản, nội dung kiến thức, quay phim và<br /> thác bản đồ. Đây chính là cơ sở cho việc phỏng vấn, như vậy, chất lượng video sẽ<br /> xây dựng bản đồ kinh tế - xã hội theo từng được nâng cao cả hình thức lẫn nội dung.<br /> mục đích riêng trong kế hoạch giảng dạy. Sinh viên có thể rèn luyện năng lực sử<br /> Ngoài ra sinh viên phát triển năng lực nhận dụng các công cụ của Địa lí học và tổ chức<br /> thức thế giới theo quan điểm không gian từ học tập thực địa rất thuận tiện thông qua<br /> hoạt động thiết kế bản đồ, từ đó xác định những tệp ảnh bản đồ chất lượng cao trên<br /> được vị trí địa lí và phân tích, giải thích lớp học G+, cũng như những kế hoạch<br /> được đặc điểm tự nhiên và kinh tế xã hội tham gia hoạt động thực tế mà sinh viên tự<br /> của một quốc gia hoặc khu vực. tổ chức. Ngoài ra, ở những hội nghị giao<br /> - Infographic: là một trong những sản lưu văn hóa, lễ hội, các dự án địa lí cũng có<br /> phẩm được ứng dụng rộng rãi trên lớp học thể cho sinh viên tiến hành dàn dựng, tạo<br /> G+, nội thể hiện chính là nội dung kiến lập sản phẩm thu hoạch, ngoài kiến thức tự<br /> thức mà sinh lĩnh hội được trong quá trình học còn trang bị cho sinh viên những kĩ<br /> học tập, nghiên cứu và biên tập thành sản năng khác nhau. Ví dụ như video thu hoạch<br /> phẩm của bản thân. Ví dụ như infographic nội dung về Ngôi làng ASEAN phục vụ<br /> Kinh tế Trung Quốc ở học phần Địa lí kinh học phần Địa lí Đông Nam Á.<br /> tế - xã hội thế giới. Sản phẩm giúp sinh Như vậy, từ những hoạt động học tập<br /> viên ghi nhớ kiến thức một cách nhanh trên lớp học truyền thống và cả lớp học<br /> chóng đồng thời có thể biến sản phẩm trên nền tảng G+, sinh viên có thể vận<br /> thành tài liệu dạy học cho sinh viên trong dụng kiến thức đã học ứng dụng vào tình<br /> quá trình học tập bộ môn và tài liệu sau khi huống thực tế đồng thời đề xuất giải pháp<br /> ra trường. Ngoài ra, mỗi sinh viên đều phải để giải quyết vấn đề phát triển năng lực<br /> công bố sản phẩm của mình và nhận xét sản vận dụng kiến thức, kĩ năng vào thực tiễn.<br /> phẩm của sinh viên khác là điều kiện để 2.3.1.4. Hoạt động đánh giá<br /> trao đổi và xây dựng kho tài liệu ngày càng Với tính năng thăm dò ý kiến, giảng<br /> phong phú cho sinh viên sử dụng về sau. viên có thể tiến hành tạo hoạt động bình<br /> Đối với hoạt động học tập này giảng viên chọn để sinh viên đưa ra ý kiến của bản<br /> chỉ cần phân chia và hướng dẫn nội dung thân, tiến hành đánh giá các sản phẩm của<br /> kiến thức khác nhau, cho sinh viên nghiên bạn học trên lớp. Từ đó, tạo được một<br /> cứu, thực hiện và công bố sản phẩm. môi trường thi đua giữa các nhóm hay<br /> - Các sản phẩm video: thường được giữa các cá nhân với nhau, thúc đẩy chất<br /> thực hiện báo cáo các hoạt động tự học và lượng học tập và tăng cường sự chủ động<br /> hoạt động trải nghiệm, nhất là những cho người học.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 147<br /> SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 63 (3/2019)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 5. Hoạt động giải thích lí do bình chọn của cá nhân<br /> <br /> Thông thường, đối với các học phần giảng viên với sản phẩm sinh viên cũng vì<br /> thuộc nhóm kinh tế - xã hội tại khoa Địa lí, thế mà khách quan hơn.<br /> sau khi sinh viên đăng tải công khai sản Đối với hoạt động công khai kết quả<br /> phẩm đã thực hiện được, lớp sẽ tiến hành bài tập và nhận góp ý sẽ tạo ra những cuộc<br /> bình chọn ra sản phẩm chất lượng nhất. thảo luận giữa sinh viên với nhau, rèn<br /> Với việc đăng tải sản phẩm công khai và luyện được khả năng phản biện trong sinh<br /> chắc chắn sẽ có nhiều người xem, bình viên. Bài tập địa lí cho sinh viên có nhiều<br /> chọn, sinh viên có thái độ làm việc cũng dạng khác nhau, có thể là bài tập tồn đọng<br /> như đầu tư cho sản phẩm một cách kĩ trên lớp tiếp tục được giải quyết sau giờ<br /> lưỡng, chất lượng hơn. Như vậy, với tính học, hoặc là những nhiệm vụ được phân<br /> năng này, G+ đã tạo ra được một môi công thực hiện ngay trên G+. Sinh viên sẽ<br /> trường công bố kết quả học tập một cách phải đăng tải kết quả làm việc của mình<br /> chi tiết, dễ tiếp cận, công khai và cùng một cách công khai trước lớp, được nhận<br /> nhau phát triển. góp ý từ thành viên còn lại và đưa ra ý kiến<br /> Để tránh việc lựa chọn ngẫu nhiên, tùy phản biện lại; cũng như ghi nhận những<br /> hứng, hoạt động bình chọn cần phải có góp ý đúng và tiến hành giải trình, sửa<br /> phần góp ý hoặc giải trình lí do bình chọn chữa, hoàn thành nội dung kiến thức đang<br /> (xem Hình 5), tạo cơ hội cho sinh viên tiếp nhận.<br /> được phát biểu ý kiến cá nhân, đánh giá 2.3.2. Những thuận lợi và khó khăn<br /> của mình. Việc sinh viên đưa ra giải trình của việc áp dụng G+ trong điều kiện giảng<br /> cho thấy mức độ quan tâm của sinh viên dạy hiện tại<br /> với những sản phẩm khác, tránh việc bình 2.3.2.1. Những thuận lợi<br /> chọn theo trào lưu hay bình chọn cho bạn Về phía giảng viên, trang xã hội G+<br /> bè thân thiết. Hoạt động giúp nâng cao tạo ra nhiều thuận lợi trong việc tổ chức và<br /> được tính khách quan trong năng lực đánh điều hành lớp học như sau:<br /> giá của sinh viên. Từ đó, việc đánh giá của - Thứ nhất, không mất chi phí tạo lập<br /> <br /> 148<br /> HUỲNH P. DŨNG PHÁT - NGUYỄN T. YẾN NƯƠNG TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> và vận hành lớp học khi hệ thống đường 2.3.2.2. Những khó khăn<br /> truyền internet được cơ sở giáo dục hay Bên cạnh những thuận lợi, quá trình<br /> bản thân người dạy đầu tư. thử nghiệm sử dụng G+ trong giảng dạy<br /> - Thứ hai, giảng viên có điều kiện hiểu tại khoa Địa lí cũng gặp một số tồn tại<br /> rõ hơn về người học thông qua thời lượng như sau:<br /> tương tác với người học mọi lúc, mọi nơi, - Thứ nhất, người học phải có thiết bị<br /> thường xuyên hơn so với chỉ lên lớp. đầu cuối là điện thoại thông minh hoặc<br /> - Thứ ba, G+ hỗ trợ đắc lực cho giảng máy tính mới có thể tham gia lớp học một<br /> viên trong quản lí lớp học đặc biệt là về các cách thuận lợi. Một số trường hợp, khả<br /> hoạt động ngoài giờ, hoạt động cần tuân năng trang bị của người học còn hạn chế.<br /> thủ thời gian. - Thứ hai, lớp học phải phụ thuộc vào<br /> - Thứ tư, giảng viên có thể điều hành đường truyền internet. Khi các khu vực học<br /> lớp học từ xa hoặc kể cả khi lên lớp, lớp tập không đảm bảo được điều này sẽ ảnh<br /> học trực tuyến và truyền thống hỗ trợ qua hưởng nhất định đến kịch bản dạy học.<br /> lại lẫn nhau. - Thứ ba, để đạt hiệu quả cao ở các lớp<br /> Về phía sinh viên, trong quá trình học, giảng viên phải hướng dẫn rõ ràng, cụ<br /> tham gia vào lớp học G+ sinh viên có thể thể những yêu cầu cần đạt đối với nhiệm<br /> phát triển năng lực của bản thân cũng như vụ của người học. Giảng viên sẽ mất rất<br /> việc tận dụng tối ưu những tiện ích từ G+ nhiều thời gian và công sức vì hoạt động<br /> vào hoạt động học tập: trực tuyến thường không giới hạn không<br /> - Thứ nhất, lớp học G+ đã tạo ra một gian cũng như thời gian.<br /> môi trường học tập năng động, rèn luyện kĩ 2.4. Định hướng nghiên cứu tiếp theo<br /> năng và phát triển năng lực cần thiết cho Từ các phân tích ở trên cho thấy tiềm<br /> sinh viên sư phạm Địa lí. năng sử dụng mạng xã hội G+ vào dạy học<br /> - Thứ hai, nâng cao ý thức của người Địa lí là rất lớn. Bài viết chỉ mới dừng lại ở<br /> học về vấn đề tuân thủ thời gian, quy định bước giới thiệu cách thức dạy học Địa lí<br /> chung của lớp học. mới, cách điều hành một lớp học trên mạng<br /> - Thứ ba, người học có thể tương tác xã hội. Từ tiếp cận này mở ra một số định<br /> với nhau, góp ý kiến cho nhau. Do kết quả hướng nghiên cứu trong thời gian tới như<br /> được công bố rộng rãi, sinh viên buộc phải phát triển lớp học trực tuyến thông qua<br /> làm việc thật sự chứ không thể đưa ra cuộc gọi video và sử dụng tiện ích<br /> những bình chọn cảm tính. Từ đó, người Hangout; khảo sát ý kiến người học về lớp<br /> học có nhiều cơ hội học tập hơn. học trực tuyến; đánh giá hiệu quả học tập<br /> - Thứ tư, G+ cũng chính là kênh lưu của người học sau khi thực nghiệm và đối<br /> trữ bài tập của người học, sinh viên có thể sánh các lớp học.<br /> lưu trữ tài liệu, sản phẩm, bài làm của mình Bài viết là tiền đề cho việc định<br /> để sử dụng lâu dài, chứ không chấm dứt hướng nhân rộng việc tổ chức dạy học qua<br /> khi học phần kết thúc. G+ nói riêng và các mạng xã hội nói<br /> - Thứ năm, G+ có thể kết hợp với các chung, đồng thời triển khai đại trà trong<br /> trang thông tin học tập khác nhằm phục vụ dạy và học ở nhiều bộ môn khác. Bên<br /> cho người học. cạnh đó, sử dụng G+ không chỉ dừng lại ở<br /> <br /> <br /> 149<br /> SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 63 (3/2019)<br /> <br /> <br /> đào tạo bậc đại học mà còn có thể hướng phù hợp để áp dụng vào giảng dạy bậc đại<br /> đến giáo dục phổ thông. học ở nước ta.<br /> 3. Kết luận Bên cạnh đó, nhóm tác giả đã giới<br /> Với một mạng xã hội hoàn toàn miễn thiệu những định hướng phát triển sử dụng<br /> phí và dễ kích hoạt, cách thức sử dụng đơn mạng xã hội vào giảng dạy và học tập<br /> giản, người dùng có thể tiếp cận và sử ngành Địa lí trong thời gian sắp tới. Việc<br /> dụng dịch vụ của G+ một cách dễ dàng và tiếp cận, tìm hiểu, định hướng và nghiên<br /> nhanh chóng. Trong khuôn khổ bài viết cứu ứng dụng mạng xã hội góp phần phục<br /> này, chúng tôi đã giới thiệu về những ưu vụ cho hoạt động giảng dạy ngày càng<br /> điểm trong dạy học của mạng xã hội G+. nâng cao chất lượng. Với sự phát triển của<br /> Đồng thời, nhóm tác giả đã hướng dẫn công nghệ thông tin như hiện nay, nhìn<br /> cách thức tổ chức lớp học ở bậc đại học chung mạng xã hội đã đáp ứng được nhu<br /> theo cách thức đơn giản nhằm đáp ứng nhu cầu thực tế và cả sự chuẩn bị cho những sự<br /> cầu dạy và học trực tuyến. Dựa vào thực tế, thay đổi trong tương lai không chỉ ở khoa<br /> có thể nhận thấy rằng mạng xã hội G+ rất Địa lí mà còn ở đơn vị khác.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> Nguyễn Thanh Hồng Ân, Nguyễn Văn Tuấn. (2017). Ứng dụng mạng xã hội để hỗ trợ việc<br /> tương tác ngoài giảng đường: Một trường hợp nghiên cứu tại Khoa Kinh tế - Quản trị<br /> Kinh doanh Trường Đại học Đà Lạt. Tạp chí khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội:<br /> Nghiên cứu Giáo dục, tập 33, số 3, 1-9.<br /> Aptekin Erkoller & Birgit. J. Oberer. (2013). Putting Google Plus to the Test: Assessing<br /> Outcomes for Student Collaboration, Engagement and Success in Higher Education.<br /> Procedia - Social and Behavioral Sciences, 83, 185-189. doi.org/10.1016/<br /> j.sbspro.2013.06.036.<br /> Lê Thị Thanh Hà & Trần Tuấn Anh & Trần Xuân Trí. (2017). Nghiên cứu các nhân tố của<br /> mạng xã hội tác động đến kết quả học tập của sinh viên Trường Đại học Công nghiệp<br /> Thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Khoa học công nghệ và Thực phẩm,<br /> 11, 104-112.<br /> Phạm Hạnh. (2017, ngày 25 tháng 9). Xếp hạng các trang mạng xã hội phổ biến nhất bằng<br /> số liệu thống kê. Truy xuất từ http://vienthongke.vn/tin-tuc/43-tin-tuc/2729-xep-<br /> hang-cac-trang-mang-xa-hoi-pho-bien-nhat-bang-so-lieu-thong-ke-tinh-den-thang-<br /> 82017.<br /> Trịnh Thị Hương & Phan Văn Dư. (2015). Sử dụng mạng xã hội (Facebook) vào giảng<br /> dạy. Hội thảo Đánh giá học sinh tiểu học theo tiếp cận năng lực. Đại học Thái<br /> Nguyên. 321-325.<br /> Du Lam. (2014, ngày 31 tháng 3). Những “bộ mặt” của Gmail sau 10 năm ra đời. Truy<br /> xuất từ http://ictnews.vn/internet/nhung-bo-mat-cua-gmail-sau-10-nam-ra-doi-<br /> 115693.ict.<br /> <br /> 150<br /> HUỲNH P. DŨNG PHÁT - NGUYỄN T. YẾN NƯƠNG TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> Laura Lake. (2019, ngày 06 tháng 01). Google Versus Facebook. Truy xuất từ<br /> https://www.thebalancesmb.com/googleand-vs-facebook-what-s-the-difference-<br /> 2296062.<br /> Birgit J. Oberer & Alptekin Erkoller. (2012). Google Plus in the Higher Education Space.<br /> Are Educators Ready for Social Media Learning in Schools?, Truy xuất từ<br /> http://www.iiis.org/CDs2012/CD2012SCI/IMSCI_2012/PapersPdf/HA183CF.pdf<br /> Seher Ozcan & Sahin Gokcearslan & Vollkan Kukull. (2015). Pre-service Teacher’s<br /> opinions on cloud supported social network. World Journal on Educational<br /> Technology, 7(2), 107-118. doi.org/10.18844/wjet.v7i2.43.<br /> Avram Piltch. (2012, ngày 06 tháng 4). 5+ Reasons Why You Should Be Using Google+.<br /> Truy xuất từ https://www.laptopmag.com/articles/5-reasons-why-you-should-be-<br /> using-google.<br /> Dpreview Staff. (2012, ngày 10 tháng 02). Facebook Lightbox vs Google+: which better<br /> presents your images?. Truy xuất từ https://www.dpreview.com/articles/<br /> 8959287319/facebook-lightbox-vs-google-for-photos.<br /> Pat Swenson & Nancy A. Taylor. (2012). Giảng dạy trực tuyến trong thời đại số.<br /> Tp.HCM, Việt Nam: NXB Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.<br /> <br /> <br /> Ngày nhận bài: 28/01/2019 Biên tập xong: 15/3/2019 Duyệt đăng: 20/3/2019<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 151<br />