Sử dụng hợp lý và an toàn Gluco-Corticoid

Chia sẻ: Than Kha Tu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:33

Thêm vào BST

Báo xấu

373
lượt xem 125
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lịch sử và nguồn gốc Gluco-Corticoid: - 1948 Hench dùng cortison điều trị VKDT - 1950 giải thưởng Nobel y học - Phát hiện nhiều tác dụng phụ - Tác dụng chống viêm sử dụng điều trị VKDT thận trọng hơn

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sử dụng hợp lý và an toàn Gluco-Corticoid

Sö dông hîp lý vμ an toμn gluco-corticoid PGS.TS. §oμn V¨n §Ö ViÖn 103 - Häc viÖn Qu©n Y
LÞch sö vμ nguån gèc gluco-corticoid • 1948 Hench dïng cortison ®iÒu trÞ VKDT • 1950 gi¶i th−ëng Nobel y häc • Ph¸t hiÖn nhiÒu t¸c dông phô • T¸c dông chèng viªm sö dông ®iÒu trÞ VKDT thËn träng h¬n • Glucorticoid do tuyÕn th−îng thËn bμi tiÕt • Vá th−îng thËn gåm 3 líp: – Líp cung: tiÕt Mineralo - corticoid – Líp bã: tiÕt glucorticoid – Líp l−íi: tiÕt Androgen
Methylprednisolone Ñieàu hoøa baøi tieát Stress (xuùc ñoäng, chaán thöông…) Vuøng döôùi ñoài Hydrocortison Tieàn yeân Taùc ñoäng toaøn thaân Voû thöôïng thaän ÖÙc cheá baøi tieát Kích thích baøi tieát Hydrocortisone ñöôïc baøi tieát khoaûng 20mg/ngaøy. Noàng ñoä Hydrocortisone huyeát cao nhaát 4 - 8 giôø saùng, sau ñoù giaûm chaäm, thaáp nhaát töø 21 - 23 giôø
Methylprednisolone Cô cheá taùc ñoäng Methylprednisolone + receptor noäi baøo Nhaân teá baøo Taùc ñoäng noäi baøo Taùc ñoäng leân toång hôïp ADN Thaønh laâp protein môùi
Methylprednisolone Phospholipid maøng Methylprednisolone (+) Taùc ñoäng khaùng vieâm Lipocortin (+) (-) Phospholipase A2 Thuoác khaùng vieâm Acid arachidonic non-steroid (+) Cyclooxygenase Serotonin Bradykinin Leucotrien Histamin Prostaglandin - Baøi tieát dòch nhaøy Hoaït - Co thaét cô trôn tính - Phuø nieâm maïc - Toån thöông bieåu moâ
Methylprednisolone Taùc ñoäng öùc cheá mieãn dòch Methylprednisolone öùc cheá caû 3 quaù trình Teá baøo goác tuûy xöông ñaùp öùng mieãn dòch: Pha A Tuyeán öùc Nhaän daïng khaùng nguyeân Pha B Khueách ñaïi vaø taùc duïng cuûa söï ñaùp öùng mieãn dòch Lympho T Pha C Do: Teá baøo trí nhôù mieãn dòch Huûy caùc teá baøo lympho, ñaëc bieät caùc teá baøo tuyeán öùc. Pha D vaø E Giaûm thöïc baøo, giaûm toång hôïp caùc goác töï do cuûa oxy (giöõ vai troø quan troïng trong Mieãn dòch teá baøo söï phaân huûy caùc taùc nhaân gaây beänh). Quaù trình phaùt trieån heä thoáng mieãn dòch Hôi laøm giaûm möùc globulin mieãn dòch trong maùu nhöng khoâng laøm giaûm saûn sinh caùc khaùng theå chuyeân bieät.
Methylprednisolone Taùc ñoäng choáng dò öùng Phosphatidyl inositol diphosphat Methylprednisolone (+) (-) Phospholipase C Diacyl glycerol Inositol triphosphat Hoaït hoùa teá baøo giaûi phoùng histamin, serotonin,…
Methylprednisolone Taùc ñoäng khaùc Laøm teo taát caû caùc moâ lympho vaø giaûm soá löôïng teá baøo lympho trong maùu, coù leû do öùc cheá quaù trình taêng sinh teá baøo lympho. Giaûm soá löôïng collagen moâ do öùc cheá toång hôïp vaø taêng thoaùi hoùa collagen.
Methylprednisolone Taùc duïng ñieàu trò ÖÙc cheá caùc teá baøo coù thaåm quyeàn mieãn dòch Giaûm söï giaõn maïch OÅn ñònh maøng ty theå ÖÙc cheá hieän töôïng thöïc baøo Giaûm saûn xuaát prostaglandin Giaûm soá löôïng collagen moâ do öùc cheá toång hôïp vaø taêng thoaùi hoùa collagen.
Methylprednisolone Döôïc ñoäng hoïc Men cholinesterase thuûy phaân nhanh choùng methylprednisolone natri succinat thaønh metylprednisolone töï do. Caùc thoâng soá döôïc ñoäng: Ñöôøng duøng Lieàu Tmax (phuùt) Cmax (μg/ml) t1/2 (giôø) Truyeàn IV 30 mg/kg 15 20 IV 40 25 0,42 – 0,47 12 – 36 IM 40 120 0,34 Taùc ñoäng döôïc lyù vaãn coøn sau khi noàng ñoä thuoác trong huyeát töông baèng 0. Thôøi gian baùn huûy sinh hoïc (thôøi gian gaây taùc ñoäng khaùng vieâm trung bình) töông ñöông vôùi thôøi gian ñieàu hoøa baøi tieát sinh lyù truïc haï ñoài – tuyeán yeân – thöôïng thaän (HPA). Chuyeån hoùa qua gan. Baøi tieát qua nöôùc tieåu .
Methylprednisolone C¸c ph−¬ng ph¸p sö dông corticoid • LiÒu cao dïng 1 lÇn vμo buæi s¸ng • LiÒu nhá dïng hμng ngμy • LiÒu nhá dïng c¸ch ngμy • LiÒu cao dïng ng¾n ngμy (Pulse therapy) – LiÒu 500 - 1000mg Methylpesdnisolon – TruyÒn tÜnh m¹ch 3 ngμy kÕ tiÕp hoÆc c¸ch ngμy
Methylprednisolone Hen pheá quaûn, COPD Shock ñe doïa tính maïng Beänh veà maét Chæ ñònh Öùc cheá mieãn dòch Methylprednisolone Ña chaán thöông Phuø naõo Ung thö Chæ ñònh khaùc
Methylprednisolone Beänh phoåi taéc ngheõn maõn tính (COPD) Ñieàu trò: • Chæ ñieàu trò trieäu chöùng nhaèm laøm giaûm chöùng khoù thôû vaø caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng. Ñieàu trò khoâng thuoác: ngöng thuoác laù, phuïc hoài theå löïc baèng theå duïc. Ñieàu trò baèng thuoác: thuoác giaõn pheá quaûn nhoùm cholinergic phoå bieán laø ipratropium (ATROVENT, COMBIVENT daïng xòt)). Beänh naëng duøng phoái hôïp fenoterol vaø ipratropium (BERODUAL). Ñôït caáp: Theophylline, thôû oxy, thuoác choáng traàm caûm, corticoid duøng trong thôøi gian ngaén (14 ngaøy). Töông lai: • Duøng thuoác khaùng cholinergic keùo daøi Tiotropium bromide ngaøy 1 laàn.
Methylprednisolone Methylprednisolone: Taêng cöôøng taùc ñoäng cuûa chaát chuû vaän β2 – adrenergic (chaát laøm daõn cô trôn pheá quaûn nhö Salbutamol, Ventolin,….). ÖÙc cheá ñaùp öùng vieâm ôû ñöôøng daãn khí baèng nhieàu caùch nhö: Giaûm toång hôïp chaát trung gian prostaglandin, leukotrien,… Giaûm saûn xuaát dòch nhaày. Ngaên söï taêng tính thaám thaønh maïch. Ngaên chaën tröïc tieáp söï di chuyeån vaø hoaït hoùa caùc teá baøo vieâm.
Methylprednisolone Tröôøng hôïp ñe doïa tôùi tính maïng Boûng Soác do maát maùu, chaán thöông hoaëc phaãu thuaät Dò öùng naëng Phaûn öùng quaù maãn vôùi thuoác Phuø thanh quaûn caáp khoâng do nhieãm truøng Lieàu duøng: Solu-Medrol: 30 mg/kg tieâm truyeàn IV toái thieåu trong 30 phuùt. Coù theå laëp laïi moãi 4 – 6 giôø trong 48 giôø. Solu-Medrol: Taêng ñaùp öùng cuûa receptor adrenergic ôû tim vaø maïch ÖÙc cheá söï toång hôïp vaø phoùng thích caùc chaát trung gian hoùa hoïc, goác töï do
Methylprednisolone Caùc tình traïng dò öùng khaùc Vieâm da do tieáp xuùc Vieâm da dò öùng Beänh huyeát thanh Vieâm muõi dò öùng theo muøa vaø caû naêm Meà ñay Vieâm loeùt keát maïc do dò öùng Vieâm vaø dò öùng caáp vaø maõn lieân quan ñeán maét nhö vieâm daây thaàn kinh thò giaùc, vieâm moáng maét Lieàu duøng: Tieâm: 40 - 120 mg/ngaøy x 3 - 7 ngaøy Hoaëc Uoáng: 16 - 48 mg/ngaøy x 7 ngaøy 1 - 2 mg/kg/ngaøy giaûm nöõa lieàu daàn sau ñoù giaûm lieàu daàn
Methylprednisolone Choáng phuø naõo Lieàu duøng 40 - 125 mg/4 - 6 giôø (IV/IM), 4 - 7 ngaøy Solu-Medrol Giaûm toång hôïp prostaglandin, leukotrien,…. Giaûm saûn xuaát dòch nhaøy Ngaên söï taêng tính thaám thaønh maïch
Methylprednisolone Chaán thöông tuûy soáng Cuù ñaùnh cô hoïc vaøo caùc xöông bao quanh tuûy. Xöông ñeø hoaëc chaïm vaøo tuûy soáng vaø coù theå cheøn eùp tuûy soáng trong nhöõng thôøi gian khaùc nhau. Maøng teá baøo thaàn kinh töï huûy hoaïi do thaønh phaàn lipid cuûa maøng bò tieâu huûy bôûi söï peroxy hoùa lipid. Ñieàu trò sôùm laøm giaûm phuø neà, coù theå phuïc hoài moät soá chöùc naêng Solu-Medrol: Laøm giaûm hieän töôïng peroxi hoùa lipid Öùc cheá thuûy giaûi lipid maøng teá baøo Duy trì doøng maùu ñeán moâ Duy trì quaù trình chuyeån hoùa taïo naêng löôïng theo con ñöôøng yeám khí Phuïc hoài söï tích luûy Calci noäi baøo Ngaên chaën phaân huûy sôïi thaàn kinh
Methylprednisolone Chaán thöông tuûy soáng Lieàu duøng: Ñieàu trò trong voøng 3 giôø sau khi bò chaán thöông: 30 mg/kg (IV) trong 15 phuùt 5,4 mg/kg/giôø (IV) trong 23 giôø. Ñieàu trò trong voøng 3 tôùi 8 giôø sau khi chaán thöông: 30 mg/kg (IV) trong 15 phuùt 5,4 mg/kg/giôø (IV) trong 48 giôø.
Methylprednisolone Hoäi chöùng thaän hö Toån thöông Lieàu duøng Ngöôøi lôùn: Ñôn thuaàn - Taán coâng: 1,6 mg/kg/ngaøy, Maøng neàn toái thieåu 12 tuaàn Sô hoaù caàu thaän khu truù - Cuõng coá: 0,8mg/kg/ngaøy trong 6 tuaàn Taêng sinh gian maïch giaûm daàn lieàu trong 9 - 12 thaùng Taêng sinh khoaûng keõ