Sự kiện Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước - Ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại: Phần 2

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

Thêm vào BST

Báo xấu

168
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời bạn đọc cùng tham khảo phần 2 Tài liệu Ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại của sự kiện Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước. Nội dung Tài liệu làtập hợp các bài viết của PGS.TS. Bùi Đình Phong về sự kiện Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước được đăng trên nhiều tạp chí và được giới thiệu trong các buổi Hội thảo khoa học.Các sự kiện và cách tiếp cận tập trung chủ yếu vào thời kỳ tìm đường từ năm 1890 đến năm 1920 khi Nguyễn Ái Quốc tìm được con đường cứu nước đúng đắn: giải phóng dân tộc theo con đường cách mạng vô sản. Một số bài viết đề cập đến vai trò mở đường (1911-1930), dẫn đường (1930-1945) và thiết kế tương lai (1945 đến nay) như là kết quả tất yếu của sự kiện Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sự kiện Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước - Ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại: Phần 2

TẦM VÓC VÀ GIÁ TRỊ THỜI ĐẠI DI SẢN HỒ CHÍ MINH* H ổ C h í M i n h ưừa là .sa/7 p h ă ỉ u c ủ a d â n tộc v ừ a là s ả n p h á m c ủ a t h ờ i đ ạ i . T ư t ư ở n g H ồ C h í M i n h là m ộ t h ệ t h ố n g q u a n đ i ể m to à n d i ệ n và s á u s ắ c ưề n h ữ n g v ấ n đ ề cơ b ả n c ủ a c á c h m ạ n g V i ệ t N a m , m à cốt lõi là đ ộ c l ậ p d ã n tộc g ắ n liỀn với c h ủ n g h ĩ a x ỏ hội, g i ả i q u y ế t n h ữ n g v ấ n đ ề có t í n h q u v l u ậ t củ a cách m ạ n g Việt N a m và p h o n g tr à o g i ả i p h ó n g d ả n tộc t h u ộ c đ ị a , đ ê lạ i m ộ t d â u ă n t r o n g q u á t r i n h p h á t t r i ế n c ủ a n h â n loại v i h ò a b i n h , đ ộ c l ậ p d â n tộc. d á n c h ủ , t ự do, h ạ n h p h ú c và tiến hộ x ă hội. T ư t ư ở n g đ ó l u ô n lu ô n s á i h ư ớ c c ù n g t h ờ i đại. 1. Giải phóng các dân tôc thuộc đia T ư tư ở n g H ồ C h í M in h h ìn h th à n h v à p h á t triển từ t h ậ p k ý d ầ u c ủ a i h ê k ý X X đ ô n k h i N g ư ờ i q u a đời. Đ ế n h ô m n a y . H ồ C h í M i n h d à cii x a h ơ n 4 0 n ă m . t h ế g i ớ i đ ã có n h iỂ u d ổ i t h a v to lớ n . N h â n lo ạ i đ a n g s ô n g t r o n g k ỷ n g u y ẻ n toàn cẩ u h óa VỚI sự phát tn ể n n h ư vũ bão của k i n h l ô Iri t h ứ c v à c u ộ c c á c h m ạ n g k h o a h ọ c v à c ô n g n g h ệ . B à i d ă n g t r ẽ n TạỊ) c h í Đ ô ì ngoại, t h á n g 3 - 2 0 1 1 . 169
T u y n h i ê n , t ư t ư ở n g H ồ C h í M i n h v ẫ n v ẹ n n g u y ê n g\ấ t r ị th ò i đ ạ i. T ro n g th òi k ỳ củ a ch ủ n g h ĩa tư b ả n tự do c ạ n h tra n h từ g iủ a đ ế n cu ôi t h ế k ỷ X IX , C á c M á c đ ã h o à n ih à n h sứ m ạ n g là n h à k an h t ế h ọ c c á c h m ạ n g , n h à t r iế t h ọ c d u y v ậ t b iện c h ứ n g , ô n g n g h iê n cứ u rõ r à n g n g u ồ n gôc. lịch sử , h iệ n tư Ợ n g v à k ế t q u ả c ủ a c h ủ n g h ĩa tư b ả n , đ ế q u ô c c h ủ n g h ĩa , gia i cấ p đ â u tra n h , ồ n g đ ã đ ặ t h ò n đ á tả n g c h o h ọ c t h u y ế t đâ^u t r a n h g i a i c ấ p . B ư ớ c s a n g đ ầ u t h ế k ỷ X X , g ia i đ o ạ n đ ế q uôc c h ủ n g h ĩa , lịch sử đ ặ t lê n v a i L ê n in sứ m ệ n h tiếp tụ c p h á t triển s á n g tạ o học t h u y ế t M á c tr o n g t h ò i đ ạ i m ớ i, t ừ n g b ư ớ c h o à n t h i ệ n lý l u ậ n c á c h m ạ n g v à k h o a học, lã n h đ ạ o gia i c ấ p c ô n g n h â n v à n ô n g d â n là m cách m ạ n g vô sản . L ên in đ ã h o à n th à n h x u â t sắ c sứ m ệ n h c ủ a m ìn h , m ở ra m ộ t th ò i k ỳ m ố i tr o n g lịch sử n h â n lo ạ i v à p h o n g tr à o g iả i p h ó n g c á c d â n tộc th u ộ c đ ịa . C u ộ c C á c h m ạ n g x ã h ộ i c h ủ n g h ĩ a T h á n g Mưòi N g a n ă m 1 9 1 7 có ý n g h ĩ a v ạ c h th ò i đ ạ i. T h ế g iối g iữ a h a i cu ộ c c h iế n t r a n h đ ê q u ô c đ ặ t lê n v a i các t h ế h ệ h ọ c trò c ủ a M á c v à L ê n in sứ m ệ n h lã n h đ ạ o cá c d â n tộ c t h u ộ c đ ịa v ù n g lê n t h ự c h i ệ n q u y ể n d â n tộc, q u y ề n c o n n g ư ò i, x ó a b ỏ c h ủ n g h ĩa t h ự c d â n , g ià n h đ ộc lậ p d â n tộc. C ô n g h i ế n đ ầ u t i ê n v à lớ n n h ấ t c ủ a H ồ C h í M i n h l à đ ã x â y d ự n g học t h u y ế t g i ả i phóng các d ã n tộc t h u ộ c đ ị a d ư ớ i á n h s á n g ch ủ n g h ĩa M á c - L ên in . N g ư ò i lê n á n ch ủ n g h ĩa th ự c d â n v à v ạ c h tr ầ n tội ác th ự c d â n c h à đ ạ p lê n q u y ề n c o n n g ư ò i v à q u y ê n c ủ a c á c d â n tộc. C h ủ n g h ĩ a t h ự c d â n là k ẻ t h ù trự c tiếp c ủ a cá c d â n tộc th u ộ c đ ịa. N h â n d â n c á c 170
d â n tộ c t h u ộ c đ ịa p h ả i đ ồ n g t â m n h â t trí, s á t c á n h c ù n g g ia i c ấ p la o đ ộ n g ỏ c h ín h q u ô c v ù n g lê n đ á n h đ u ổ i b ọ n I h ự c d â n x â m lư ợ c. g i à n h đ ộ c lậ p d â n tộ c t h e o c o n đ ư ờ n g c á c h m ạ n g v ô s ả n . P h ư ơ n g p h á p th ự c h iệ n s ự n g h iệ p g iả i p h ó n g d â n tộc là q u y tụ sứ c m ạ n h to à n d â n , lâ y c ô n g n ô n g là m gôc, tậ p hỢp tr o n g M ặ t tr ậ n d â n tộc t h ô n g n h ấ t r ộ n g r ã i , d ư ớ i s ự l ã n h đ ạ o c ủ a g i a i câ^p c ô n g n h â n t h ô n g q u a đ ộ i t iê n p h o n g là Đ ả n g C ộ n g s ả n . Đ ả n g p h ả i lâ y c h ủ n g h ĩa M á c - L ê n i n l à m c ô t . Đ ó c h í n h là p h ư ơ n g p h á p c á c h m ạ n g b ạ o lự c c ủ a q u ầ n c h ú n g , có th ể g ià n h c h ín h q u y ề n b ằ n g lự c l ư ợ n g c h í n h trị, h o ặ c k ế t hỢp đ ấ u t r a n h c h í n h trị v ớ i đ ấ u tranh VÜ trang tùy theo tình hình cụ thể. H ồ C h í M in h đ ã th ự c th i h ọ c t h u y ế t đó tr ê n đ ịa b à n cụ t h ể V iệ t N a m . N g ư ò i đ ã lã n h đ ạ o d â n tộc V iệ t N a m l à m n ê n t h ắ n g lợ i h u y h o à n g c ủ a C á c h m ạ n g T h á n g T á m n á m 1945, là m tiề n đ ể đ ể d â n tộc V iệ t N a m và cá c d â n tộc th u ộ c đ ịa đ ộ t p h á v à o t h à n h trì c ủ a c h ủ n g h ĩa th ự c d â n c ù v à m ớ i. H ồ C h í M in h k h ô n g n h ữ n g đ ã v iế t B ản án c h ế độ thực d ã n P h á p m à c ò n t h a y m ặ t n h â n d â n t h u ộ c đ ịa c ắ m c â y t h ậ p tự c á o c h u n g s ự t h ô n g trị c ủ a c h ủ n g h ĩa th ự c d ân trên p h ạ m vi to à n cầu. P h ó T ổn g G iá m đôc U N E S C O , ô n g H a n s D ’O r v i l l e đ ã p h á i b i ể u v à o d ị p t h á n g 5 -2 0 1 0 tại P a ri, n h â n m ạ n h rằn g: q u a n đ iể m củ a H ồ C h í M i n h v ề “q u y ề n đ ư ợ c s ô n g , q u y ề n t ự d o v à q u y ề n m ư u c ầ u h ạ n h p h ú c. Q u a n đ iế m c ủ a N g ư ò i đ ã nói trư ớc được đ iề u m à 15 n ă m sa u , v à o n ă m 1 9 6 0 , L iê n hỢp q u ố c đ ã đ ư a v à o t r o n g T u y ê n bô" t r a o t r ả đ ộ c l ậ p c h o c á c n ư ớ c v à c á c d â n tộc t h u ộ c đ ịa ”. 171
B ư ớ c v à o ih ô k ý X X I. n h â n lo ạ i n h ìn lạ i t h ê k ỷ X X v à k h ẳ n g đ ị n h r ằ n g , t h ế k ỷ X X c h ư a p h ả i l à t h ế k ý t h ắ n g lợ i c ủ a c h ủ n g h ĩa x à h ội. Đ ó là t h ê k ỷ c h iê n t h a n g c h ủ n g h ía t h ự c d â n . m à ĩ n ộ t t r o n g sổ^ í t n h â n v ậ t c ó c ố n g h i ê n x u ấ t sắ c v à o sự n g h iộ p vĩ đ ạ i đ ó là H ồ C h í M in h . N g ư ờ i đ ã g ó p p h ầ n to lớ n v à o v iệ c x ó a đ i m ộ t v ế t n h ơ . m ộ t trờ lự c tr ê n c o n d ư ò n g p h á t tr iể n v à t iế n b ộ c ủ a n h â n lo ạ i là c h ủ n g h ía th ự c d â n v à c h ế độ th u ộ c đ ịa . Đ ó v ừ a là s ự n g h iệ p c ủ a m ộ t A n h h ù n g g iả i p h ó n g d â n tộ c. v ừ a là s ự n g h i ệ p c ủ a m ộ t N h à v ă n h ó a lớ n . T iến sĩ M . Á tm é t (M o d a g a t A h m e d ). G iá m đổc U N E S C O k h u vực c h â u Á - T h á i B ìn h D ư ơ n g . Đ ạ i d iện đ ặc b iệt củ a T ổ n g g i á m đ ố c U N E S C O nhâ^n m ạ n h : “C h ỉ c ó ít n h â n v ạ t tr o n g lịch s ử trở t h à n h m ộ t b ộ p h ậ n c ủ a h u y ề n th o ạ i n g a y k h i c ò n s ô n g v à r õ r à n g H ồ C h í M m h l à m ộ t t r o n g sõ^ đ ó . N g ư ờ i s ẽ đưỢc g h i n h ớ k h ô n g p h ả i c h ỉ là n g ư ò i g iả i p h ó n g T ổ q u ô c v à n h â n d â n b ị đ ô hộ, m à c ò n là m ộ t n h à h iề n tr iê t h iệ n đ ạ i đ ã m a n g lại m ộ t v iễ n c ả n h v à h y v ọ n g m ới cho n h ữ n g ngưòi đ an g đ ấu tran h k h ô n g k h oan n hư ợng để l o ạ i b ỏ b â t ‘ c ô n g , b a ’t b ì n h đ ẳ n g k h ỏ i L rái đâ^t n à y ” V B à M á c x ê la L ỗ in b á cđ ô (M a r c e la L o m b a r d o ). G iá m dôc T r u n g tâm n g h iê n cứ u T r iế t học, C h ín h trị - xã h ội M ê h ic ô k h ẳ n g đ in h : “Q u y ế l đ ị n h c ủ a U N K S C O k ý n i ệ m 1 0 0 n ă m 1. T r u n g t â m K h o a h ọ c X ã hội v à N h á n v ă n q u ô c g ia - ủ y b a n Q u ô ’c g i a U N E S C O c ủ a V i ệ t N a m ; H ộ i t h á o q u ò c t ố Chủ tịch Hồ C h í M i n h - A n h h ừ n g g iá i p h ó n g d â n tộc, N h à văn hóa lớn, N x b . K h o a h ọ c x ã hội. H à N ộ i, 199Õ, t r . 2 8 - 2 9 . 172
N g à v s i n h C h ủ l ị c h H ồ C h í M i n h cần dưỢ c h i ể u t r o n g t h ò i đại mà c h ú n g ta dang sông. Đó là dÌỊ) để suy xét vế những lý i ư ơ n g m à N g ư ò i d ã c h i ê n d â u , g i ô n g n h ư n h ữ n g vị a n h h ù n g C'ủa các d â n tộc k há c, v à dể k h ẳ n g đ ị nh n h ữ n g lý t ư ỏ n ^ ĩìà y v ẫ n c ỏ n g iữ n g u y ê n g iá trị... M ộ t C o n N ^ ư ò i v iẻ L h o a . M ộ t (lA n t ộ c . v ì N g ư ò i l à h i ộ n t h â n c h o T ô q u ô c mình. M ộ l i h ờ i đ ạ i . v ì N g ư ò i l à biểu h i ệ n c ủ a t h ò i đ ạ i g i ả i phón^ VÁC dân lộc thuộc địa. Và một sự nghiệp, sự nghiệp c a o cã n h ấ t đ ư a d ế n tự d o v à h ạ n h p h ú c c o n n g ư ờ i”V R ô m é t C h a n d r a (R o m e s h C h a n d r a ), C h ủ tịch d a n h dự HỘI d ồ n g H ò a b ì n h t h ế g i ớ i , t r o n g b à i p h á t b i ể u ''Việt N a m uà cu ộ c đ ấ u t r a n h v i h ò a b i n h , t ự d o v à đ ộ c ỉ ậ p ' đ ã n h ấ n m ạ n h : " T r o n g n ử a s a u t h ế k ỷ X X , c ó m ộ t t ừ đ ã xuâ^t h i ệ n tro n g tiê n g nói c ủ a n h ữ n g n g ư ò i b ả o vệ v à k iên tạo h òa b ìn h tr ê ii i h ê g iớ i, m ộ t t ừ m à c ù n g m ộ t lú c m a n g r â t n h i ề u ý n g h ĩa : đ ấ u tranh, d ủ n g cảm , a n h hùng; v à n ó c ò n có ý n g h ĩ a l à c h i ế n t h ắ n g , đ ộ c lập, t ự do. T ừ d ó là V i ệ t N a m . V à (‘ó m ộ t c á i L ên d ã l u ô n g ắ n l i ể n v ó i t ừ n à y - t ừ c h ỉ t ô n c ủ a m ộ t d i í l n ư ớ c . Đ ó l à H ổ C h í M i n h . . . N g ư ò i là n i ể m c a m h ứ n g c h o c u ộ c đ ííu I r a n h b â l k h u íít c ủ a d â n lộc m ìn h , v à c ũ n g là n g u ồ n c ả m h ứ n g c h o lắ t c ả c á c d â n tộ c d a n g đ ấ u I r a n h c h o n h ữ n g d iế u tô t d ẹ p n h cít c ủ a n h â n loại. ]. T r u n g t â m K h o a h ọ c X ã h ộ i v à N h â n v ă n q u ô c g ia - ư y b a n Q u ố c g i a U N K S C O c ủ a V i ệ t N a m ; H ộ i t h ả o q u ô c tê C h ủ tịch H ồ C h i M i n h - A n h h ừ n g g i ã i p h ỏ n g d â n tộc, N h à văn hóa lớn, S đ d . tr.121-127. 173
L ò i n ó i b ấ t h ủ c ủ a C h ủ t ị c h H ồ C h í M i n h ' 'K h ô n g có g i q u ý h ơ n đ ộ c lập, t ự d o ” đ ã v a n g v ọ n g k h ắ p m ọ i n ơ i v à n ó đ ã đ ư ợ c p h ụ n ữ , n a m giớ i t r ê n k h ắ p c á c c h â u lụ c, n h ữ n g n g ư ờ i đ a n g c h i ế n đâ"u đ ể g i à n h l â y n h ữ n g m ụ c t i ê u t h i ê n g l i ê n g đ ó, h ư ở n g ứ n g ”\ Lồi n h ậ n x ét củ a R ô m é t C h a n d ra đủ m in h ch ứ n g cho t ầ m vóc v à g iá trị th ờ i đ ạ i c ủ a di s ả n H ồ C h í M in h . 2. Thúc đẩy các nển văn hóa xích lại gần nhau: Hòa b ìn h và n h â n đạo, hỢp tá c v à p h á t tr iể n , dân chủ và tự do, hạnh phúc và tiến bộ xã hội K ể từ lú c H ồ C h í M in h ra đi tìm đ ư ò n g c ứ u n ư ớ c đ ế n n ă m 2011 tròn m ột th ế kỷ. G ầ n 60 n ă m h o ạ t đ ộn g cách m ạ n g N g ư ò i đ ã đ ể l ạ i d ấ u â"n h ầ u k h ắ p h à n h t i n h , t r ỏ t h à n h m ộ t p h ầ n k h ô n g t h ể t h iế u c ủ a lịc h s ử n h â n loại. H ầ u n h ư k h ắ p nơi trên trái đ ấ t n à y đ ểu có b ó n g d á n g H ồ C h í M in h . D ù tr ự c tiế p h a y g iá n tiếp , n h â n lo ạ i tiế n b ộ trên t h ế giới đều nhận đưỢc ở N g ư ờ i lý tưởng về nhân đạo, hòa bình, hỢp tác, phát triển, hạnh phúc và tiến bộ xã hội. R ô m é t C h a n d r a k h ẳ n g đ ị n h : B ấ t c ứ n ơ i n à o c h i ế n đâ^u c h o độc lập tự do, ở đó có H ồ C h í M in h v à n g ọ n cò H ồ C h í M in h b a y cao. B ấ t cứ ở đ â u c h iế n đ ấ u ch o h ò a b ìn h và c ô n g lý, ở đ ó có H ồ C h í M i n h v à n g ọ n c ò H ồ C h í M i n h b a y cao. ở b ấ t cứ đ âu Iihâii dân cliiếii đ ấu cho niộL Lhế giới 1. T r u n g t â m K h o a h ọ c X ã h ộ i v à N h â n v à n q u ô c gia, Đ ạ i h ọ c Quô"c g i a H à Nội: Việt N a m tr o n g th ê kỷ X X , N x b . C h í n h t r ị q u ô c g ia , H à N ộ i, 2 0 0 1 , 1.1, t r . 4 8 . 174
m ới, c h ô n g lạ i đ ói n g h è o , ở đ ó có H ồ C h í M i n h v à n g ọ n cò H ồ C h í M i n h b a y caoV V i ệ n sĩ t h ô n g t â n V iệ n H à n lâ m k h o a h ọ c L iê n X ô là V . M . X ô n x é p k h ẳ n g đ ị n h : “T r o n g t h ế g i ớ i đ ầ y n ă n g đ ộ n g c ủ a c h ú n g ta n g à y n a y đ a n g d iễ n ra n h ử n g b iế n đ ổi lớ n lao... K h á i n i ệ m c ủ a c h ú n g t a v ể c h ủ n g h ĩ a x ã h ộ i, v ề c á c con đ ư ò n g và các p h ư ơ n g p h á p x â y d ự n g c h ủ n g h ĩa xã hội c ủ n g t h a v đổi. N h ư n g t r o n g m ọ i b i ế n đ ổ i c ũ n g c ó m ộ t sô^ đ i ề u q u a n t r ọ n g k h ô n g h ề t h a y đ ổi. Đ ó là lý t ư ở n g x ã h ộ i c h ủ n g h ĩ a , các tư tư ở n g n h â n đ ạ o c h ủ n g h ĩa , tự do, d â n c h ủ v à c ô n g b ằ n g x ã h ội, m à C h ủ tịc h H ồ C h í M in h , n h à y ê u n ư ớ c v ì đ ại, n g ư ờ i t h e o c h ủ n g h ĩa q u ô c t ế đ ã c ô n g h iế n tr ọ n đòi m ì n h c h o n h ữ n g lý tư ở n g đó. N á m t h á n g s ẽ q u a đi n h ư n g t o à n n h â n lo ạ i tiế n b ộ n h ớ m ã i t ê n t u ổ i v à s ự n g h i ệ p c ủ a C h ủ t ị c h H ồ C h í M i n h ”*'^. T ừ k h i c h ế độ xã hội ch ủ n g h ĩa ở L iên X ô và Đ ô n g Â u s ụ p đổ, t h ê giớ i có s ự đổi t h a y lố n v à n h â n lo ạ i g ầ n n h ư có sự d ao động, m â t p h ư ơ n g h ư ốn g. T ro n g cơn ch â n đ ộn g c h ín h trị có m ộ t k h ô n g h a i đó, n h ữ n g n h à k h o a h ọc c h â n c h ín h v ẫ n k h ẳ n g đ ịn h h ã y h ọc ở H ồ C h í M in h n h ữ n g 1. Xeni; ỉ l ồ C h i M in h s ô n g m ã i tr o n g t r á i ti m n h â n loại, N x b . L a o d ộ n g - N x b . Q u á n đội n h â n d â n , H à N ộ i , 1 9 9 3 , t r . 9 0 . 2. T r u n g t â m K h o a h ọ c X ã h ộ i v à N h â n v á n q u ố c g i a , U y b a n Q u ô c gia U N E S C O c ủ a V i ệ t N a m : Hội t h ả o q u ô c t ế C h ủ tịch H ồ C h í M i n h - A n h h ù n g g i ả i p h ó n g d à n tộc, N h à v ă n h ó a lớn, S đ d . t r . 120. 175
p h ẩ m ch a t đã th ể h iện tro n g su ô t cuộc đ âu tran h cách m ạ n g lâ u d à i c ủ a N g ư ò i. N h ă v ả iì ú c A la n A x b o ĩi (A lla n A s b o l t ) k h ẳ n g đ ị n h ; “Đ â y k h ỗ n g p h ả i l à l ú c n ó i v ể s ự b i q u a n c ủ a Irí t u ệ . Đ â y là lú c n ó i v ô s ự lạ c q u a n c ủ a ý ch í. N ê u c h ú n g ta m u ô n đ ô i p h ó m ộ t c á c h hỢp lý v à m ạ n h m ẽ với n h ữ n g v â n đ ề m à c h ủ n g h ĩa x ã h ội đ a n g g ặ p p h ải, c h ú n g ta p h ả i h ọc ở H ồ C h í M in h b ằ n g c á c h p h á t triển n h ữ n g p h ẩ m c h ấ t đ ã t h ể h i ộ n t r o n g s u ô t c u ộ c đâ"u t r a n h c á c h m ạ n g lâ u dài c ủ a N g ư ờ i: k iê n n h ẫ n v à v ữ n g v à n g th e o đ u ổ i m ụ c đ ích v à b ìn h t ĩn h tr o n g n h ữ n g lú c k h ó k h ă n ; lin h h o ạ t v ề tư d u y v à c h ín h trị x â y d ự n g k h ô i đ o à n k ế t x ã h ộ i c h ủ n g h ĩ a ; k h i ê m tô"n v à g ầ n g ũ i v ớ i n h â n d â n , n h ấ t là với c ô n g n h â n v à n ô n g d â n ; có s ự đ ồ n g c ả m đ ể đ ạ t tới s ự h ò a g iả i d â n tộc; c ó t in h t h ầ n q u ố c t ế m ạ n h m ẽ; sự s á n g tạo và n h ạ y b én v ề v ã n h óa. m ộ t sự h iể u b iết có p h â n tích về lịch sử, đặc biệt là về cách thức mà những biến đểi lịch s ử đ ã d iễ n ra; v à p h ẩ m c h ấ t m à H ồ C h í M i n h có m ộ t c á c h d ồi d à o - đ ó là s ự lạ c q u a n c ủ a ý c h f \ H iệ n n ay, c h ú n g ta đ a n g s ô n g tr o n g m ộ t g ia i đ o ạ n m à n ề n k in h tê tư b ả n c h ủ n g h ĩa s a u s u y th o á i v à k h ủ n g h o ả n g đ a n g d ầ n p h ụ c h ồi. S ự k h ủ n g h o ả n g k in h t ế từ n ư ớ c M ỹ v à n h a n h c h ó n g la n r a c ả t h ế giớ i là m b ừ n g t ỉn h c o n đ ư ò n g p h á t t r i ể n c ủ a n h â n l o ạ i . B ô n t ừ “c h ủ n g h ĩ a x ã h ộ i ” 1. T r u n g t â m K h o a h ọ c X ã h ộ i v à N h â n v á n q u ô c gia, ủ y b a n Q u ố c g i a U N E S C O c ủ a V i ệ t N a m : H ộ i t h ả o q u ô c t ế C h ủ tịch H o C h í M i n h - A n h h ù n g g i ả i p h ó n g d ã n tộc. N h à v ă n hóa lớn, S đ d , t r . 183. 176
có l ú c U í í í n g d ã b ị c h ô n VÙI dưới đ ô n g g ạ c h đ ổ c ủ a b ứ c i ư ò n g H ó clin từ n ă m 1 9 8 9 th ì ìia y lại đ ư ợ c v a n g lê n m ộ l c á c h m ạ n h m ẽ k h ô n g c h ỉ ở c á c n ư ớ c đi t h e o c o n đ ư ờ n g x ã h ội c h ú Iig h ĩa . m à ờ V ê n ê x u ê la vói tr à o lư u c ủ a c h ủ n g h ĩa x à h ộ i i h ô k ý X X I . ơ X ê p a n . Â n Đ ộ . V.V.. C h o d ù p h o n g Irào xã hội c h ủ n g h ĩa ờ cá c n ư ố c yiỹ L a tin h do T ổ n g th ô n g C h a v e z d ạ i d iộ n v à đ ề x ư ó n g đ a n g tr o n g q u á tr ìn h v ậ n d ộ n g , n h ư n g đ i ề u q u a n t r ọ n g c ầ n đ ư ợ c k h ẳ n g đ ị n h là n g ư ò i ta k h ô n g coi c h ủ n g h ía tư b ả n là con đ ư ờ n g d u y n h ấ t . C h a v e z c h ỉ rõ: " C h ủ n g h ĩ a t ư b ả n k h ô n g t h ể t h ự c liiệ n dưỢc V IỘ C lự v ư ợ t q u a c h ín h m ìn h , ch ỉ có c h ủ n g h ĩa xã h ội. c h ín h n g h ĩa v à h ò a b ìn h m ớ i v ư ợ t q u a đưỢc c h ủ n g h ĩa iư b á n ... C h ú n g ta k h ô n g t h ể th ự c h iệ n đ ư ợ c m ụ c tiê u c ủ a m ìn h Ir o n g c h ê đ ộ tư b ả n c h ủ n g h ĩa , c ù n g k h ô n g th ổ đi ih e o con đ ư ờ n g t r u n g g ia n . C h ú n g ta p h ả i x â y d ự n g c h ủ n g h ĩ a x ã h ộ i I h ế k ỷ X X Ĩ ’‘. S ự l ự a c h ọ n m ụ c t i ê u x ã h ộ i c h ủ n g h ĩa và con đ ư ò n g đi lên c h ủ n g h ĩa xã hội củ a H ồ C h í M in h c á c h đ â y g ầ n m ộ t i h ế k ý đ a n g đ ư ợ c n h â n loại t iê n bộ l i ê p l ụ c c h ứ n g m i n h v à k h ẳ n g d ị n h c h â n g i á trị. Thô^ g i ớ i d ã v à d a n g n h ắ c t ớ i m ộ t c h ủ n g h ĩ a n h â n v ă n . n h ã n đ ạ o H ồ C h í M i n h t r o n g b ối c ả n h m ới. N g ư ờ i ta l ì m v ể H ồ C h í M i n h n h ư m ộ t g i á t r ị “b ấ t b i ê n ' ’ t r o n g m ộ t i h è g i ỏ i d ầ v ‘V ạ n b i ê n " . Í^ỚI v ì t h ỏ g i ớ i n g à y n a y v ẫ n d ầ y r ẫ v b â l cô n g , vô n h â n d ạ o . sự ích k ỷ v à h a m m u ô n cá n l ì â i i . ( ì i á í ) s ư s ử h o c , T ố n g Thư k ý H ô i H ữ u n g h ị Â n - V i ê t , 1. C a o Q u ế V ả n v à T h í c h Q u ế P h o n g ; K h ủ n g h o ả n g k in h t ế t ư bán chủ n g h ĩa và triển v ọ n g của chủ n g h ĩ a xã hội, T ạ p chí T h ê giới đương đại và chủ nghĩa xá hội ( T r u n g Q u ô c ) , sô^ 2 - 2 0 0 9 . 12 Y N C . H Ì A L S 177
T â y B án gan , Â n Đ ộ X an ti M au roi (S an ti M auroy) tại Hội t h ả o q u ố c t ê đ ã n h ậ n x é t c ó lý r ằ n g : “N g à y n a y n h â n loại đ a n g ở n g ã tư đ ư ò n g m ộ t s ự x á o đ ộ n g m ã n h liột k h á c . N h â n loại đói k h á t, bị tư ớ c đ o ạ t, bị á p bức, đ a n g k m h h o à n g n h ìn cu ộc d iễu h à n h h u ê n h h o a n g củ a p h ồ n v in h v à g ià u có, bị c h à đ ạ p bởi s ự g iả n h â n g iả n g h ĩa x ã h ộ i g h ê g ố m , đi li ề n v ớ i c u ộ c c á c h m ạ n g k ỹ t h u ậ t k h ổ n g lồ đ ã tạ o c h o lo à i n g ư ò i v ô v à n q u y ề n lự c, c ủ a cải v à ả n h h ư ở n g , n h ư n g lại k h ô n g có s ự tiế n b ộ t in h t h ầ n tư ơ n g ứ n g v à các g iá trị n h â n đ ạ o p h ổ b iế n là c á i g ắ n b ó loài n g ư ờ i t h à n h m ộ t k h ô i đ o à n k ế t a n h e m v ữ n g c h ắ c từ b u ổi b ìn h m in h của v á n m in h . N h â n loại d ầ n d ầ n đ a n g n h ư ờ n g bư ớc c h o sự x u ấ t h iện tà n n h ẫ n củ a h a m m u ô n cá n h â n , ích k ỷ đ ể t h ô n g trị n h ư c h ư a h ề th ấ y . C h í n h s ự x u y ê n tạ c c á c g iá trị n h â n đ ạo đ ã là m n ả y s in h n h ữ n g sự th iê n lệch n g h iê m t r ọ n g k h á c , x a rời c o n đ ư ò n g b i ế n đ ổ i c á c h m ạ n g v ể x ã h ộ i v à v á n h ó a sô^ p h ậ n c o n n g ư ò i x u n g q u a n h t a . Đ i ề u c ầ n đ ế n là m ộ t cu ộc n ổi d ậ y v ề đ ạ o đứ c, m ộ t sự p h ụ c h ư n g m ới c h ô n g lại q u á tr ìn h b ấ t ổ n đ ịn h p h i n h â n t ín h n à y - ít n h iề u n ổ i b ậ t k h ắ p t h ế giói, ở g i ữ a c ơ n k h ủ n g h o ả n g n à y , n h â n lo ạ i đ ã s ả n s i n h r a n h ữ n g d a n h n h â n lỗi lạ c l à m n ê n th ờ i đ ạ i n h ư L ê n in , H ồ C h í M in h v à G ă n g đ i là n h ữ n g n g ư ò i đ ã đ ể lạ i n h ữ n g d ấ u ấ n k h ô n g t h ể s a i lầ m c ủ a m ì n h đ ể đưỢc t i ế p t ụ c t h e o đ u ổ i t r o n g c á c đ ả o l ộ n n h i ề u b i ế n đ ộ n g.»1 1. T r u n g t â m K h o a h ọ c X ã h ộ i v à N h â n v ã n q u ô c g ia , ủ y b a n Q u ô c g i a U N E S C O c ủ a V i ệ t N a m : H ộ i t h ả o q u ô c t ế C hủ tịch H ồ C h í M i n h - A n h h ù n g g iả i p h ó n g d â n tộc, N h à văn hóa lớn, Sđd. tr .2 5 9 -2 6 0 . 178
N ó i đ ế n g iá trị H ồ C h í M i n h là n ó i đ ế n n h ữ n g đ iể m tư ơ n g d ồ n g , m ẫ u số c h u n g c ủ a n h â n lo ạ i d ù tr o n g th ò i k ỳ g i ả i g i á p chô^ đ ộ i h ự c d â n , g i ả i p h ó n g t h u ộ c đ ị a h a y tr o n g cô n g cu ộc k iê n th iê t đ ấ t nước, x â y d ự n g x ã hội m ớ i: d ù t r o n g th ò i k ỳ c h i ế n t r a n h l ạ n h h a y t r o n g t h ế giớ i to à n c ầ u h ó a . R õ r à n g là t r o n g t h ế g iớ i n g à y n a y , k h ó t ì m đ â u r a m ộ t n h â n v ậ t đ ã “t r ở t h à n h h u y ề n t h o ạ i n g a y k h i còn s ô n g ”, m ộ t con n gư òi h ội đ ủ k h á t v ọ n g của cá c d â n tộc d ù m à u d a , t iế n g n ó i, c h ủ n g tộc, tô n g iá o , van hóa khác nhau. N ơ i n ày , nơi k h á c n g ư ờ i ta v ẫ n đ a n g tiếp tụ c tìm h iể u H ồ C h í M in h là n h à d â n tộ c c h ủ n g h ĩa h a y n g ư ò i c ộ n g s ả n . N h ư n g n ế u s u y n g h i k ỹ n h ữ n g d ò n g s a u đ â y c ủ a cá c loại c h í n h k i ế n k h á c n h a u t h ì c h ú n g t a s ẽ t h ấ y c ó n h ữ n g g iá trị c ò n lớ n h ơ n th ê . N ă m 1 9 8 3 , đ ể c h u ẩ n b ị c h o s ự r a đ ò i c ủ a t á c p h ẩ m lo ạ i t ừ đ i ể n t i ể u s ử m a n g t ê n V ăn hóa t h ế kỷ X X (X X C enturry culturre) d o A l a n B u l l o c k v à R .B . W o d i n g e r c h ủ b iên (D o H arpex’ a n d R o w x u â t b ả n n ă m 1983), 3 0 0 n h à k h o a h ọ c t r ê n t h ê giớ i đ ã đ ư ợ c h ỏ i ý k iế n đ ể b ìn h c h ọ n d a n h n h â n v á n h ó a t h ế k ỷ XX. H ồ C h í M in h , với n h ữ n g t iê u c h í đưỢc x á c đ ịn h , đ ã đ ư ợ c 3 0 0 n h à k h o a h ọ c c h ọ n là m ộ t n h â n v ậ t tra c ứ u tr o n g cô n g trìn h đó. T ro n g các cuộc t h ả o lu ậ n , 3 0 0 n h à k h o a h ọ c n h ấ t tr í c h o r ằ n g : “H ồ C h í Minh là nhà mácxít hay n h à Nho, điều đó không quan tr ọ n g . H ồ C h í M i n h là n g ư ò i c ộ n g s ả n h a y là n g ư ò i d â n tộc c h ủ n g h ĩa , đ iể u đ ó k h ô n g q u a n trọ n g . C hỉ c ầ n b iế t H ồ C h í M in h là N g u y ễ n Á i Q u ô c - n g ư ò i y ê u n ư ớ c - t h ế là đ ủ để xếp ông vào h à n g danh nhân vãn hóa th ế kỷ XX. Vì 179
Hồ C hí M i n h là n gư ò i k hở i x ư ớ n g v à g iư ơ n g cao n g ọ n cò giải [)hóng các d â n tộc t h u ộ c d ị a v à t r ơ t h à n h ngiíời d ẫ n đ ư ò n g c h ủ chôL đ ư ợ c m ặ c n h i ê n I h ừ a n h ạ n v à k í n h I r ọ n g c ủ a c h â u Á và c ủ a t h ê giối t h ứ b a '’V Xói tới g iải p h ó n g các d â n tộc t h u ộ c d ịa là nói tối chỏng chủ ngh ĩa thự c d ân m à ch ông chủ nghĩa thự c dân là d ạ t tới đ ỉ n h cao c ủ a giá t r ị n h â n v à n . giá t r ị v ă n h ó a c ủ a loài ngưòi. N h à b á o P h á p M ô n g t ô r ô n g ( M o n to r o n ) đ ã v i ê t t r ê n b á o Témoignoges chrétiens: “C ụ Hồ C h í M i n h là m ộ t c h i ế n sĩ đ ầ u t i ê n c ủ a t h ế giỏi t h ứ b a, c ủ a các d á n tộc n g h è o dói t h è m k h á t m ộ t cu ộc s ô n g d ự a v ào sức m ì n h là c h í n h v à m ộ t d ả n tộc chỉ có t h ể s ô n g còn k h i m à d â n tộc â y k h ô n g c h ị u s ô n g nô lệ. N h â t là C ụ d ạ y r ằ n g cuộc c h i ế n dấu vì n h â n p h ẩ m v à t ự do p h á i được đ ặ t lên Lrên m ọi cuộc c h i ế n đ ấ u k h á c . C ụ đ ã đ e m h ô t s ứ c m ì n h để đ e m lại cơm ãn , nước u ô n g c h o n h ữ n g ai đói k h á i . C ụ đ ã b ê n h vực n h ữ n g n g ư ò i y ế u h è n v à m a n g lại n h â n p h ẩ m c h o n h ữ n g n gư ò i n g h è o k h ổ . BỞI v ậ y , x m c h ú c Ngưòi y ê n n g h ỉ v à m o n g r ằ n g n h ữ n g n g ư ờ i y ê u c h u ộ n g công lý p h ả i ti ế p t ụ c t r ê n c ư ơ n g vị m ì n h cu ộc c h i ô n đ â u c ủ a C ụ vì n h â n p h ẩ m v à t ự do c ủ a các d â n tộc bị c h à d ạ p ”". 1. T ạ p c h í Heraỉ Tribune, n g à v 8 - 1 0 - 1 9 9 3 ( x e m Văn hỏQ N g h ệ Aĩu 10-1-2010). 2. T r u n g t â m K h o a h ọ c X ã h ộ i v à N h â n v á n quốc úy b a n Quô*c g i a U N E S C O c ủ a V i ệ t N a m : H ộ i t h á o q u ố c t ế Chủ t ị c h H ồ C h í M i n h - A n h h ù n g g i ả i p h ó n g d â n tộc, N h à vãn hoa. iớ n , S đ d . tr.289. 180
X h â n l o ạ i s ô n ^ t r o n g Ihê^ k ý X X I c ó s ứ m ệ n h t i ế p t ụ c k ô i h ừ a v à p h á t t r i ổ n n h i ể u Í^ìíì t r ị t r o n g i h ô k ỷ X X . m ộ t t r o iig s ố d ó là g iá Irị n h â n v ă ii. H ồ C h í M i n h là n g ư ò i c ộ n g s ả n ( l ư ợ c c á i h ế ^I(3i n g ư ỡ n g m ộ v ì c ó m ộ l c h ủ n g h ĩ a n h â n v ă n s a u sắc. E t m ô n g M isờ lê (K dm oncl M ic h e le t). B ộ trư ở n g c á c ( Ị u â n c h ủ n g P h á p , n h ậ n x é t v ề H ồ C h í M i n h : “Đ ó là m ộ t n g ư ò i c ộ n g s ả n t h e o lý tư ở n g ... T ôi t h â y ô n g d ư ò n g n h ư lu ô n lu ô n c h ịu ả n h h ư ở n g c ủ a lá c g iả lớ n c ủ a ỏ n g là M á c . c h ắ c c h á n là cả L ê n in n ữ a ... N h ư n g tr o n g ô n g có G iô r e x (rla u rès)... O n g là n g ư ờ i đ à c h ọ n c h ủ n g h ĩ a c ộ n g s ả n , đ ú n g t h ô . n h ư n g c ó m ộ t c h ủ n g h ĩ a n h â n v ă n s â u s ắ c . . . T ô i c h o là t r o n g t h ê giớ i c ộ n g s ả n , c h ắ c c h ắ n ô n g là m ộ t t r o n g n h ữ n g n g ư ờ i c h ấ p n h ậ n c á c h m ạ n g c ộ n g s ả n c h ủ n g h ĩa , p h ả i!... n h ư n g tr o n g tự d o ”^ X u t h ế lớ n c ủ a t h ò i đ ạ i n g à y n a y là h ò a b ìn h . hỢp tá c v à p h á t tr iể n . H ồ C h í M i n h là h iệ n t h â n c h o n ề n v ă n h ó a h ò a b ìn h . D i s ả n c ủ a N g ư ò i là m ộ t k h o t à n g đ ầ y c ủ a b á u , x é t đ ế n c ù n g là n h ữ n g g iá trị v ă n h ó a . M ộ t n é t n ổ i b ậ t t r o n g d i s ả n v a n h ó a H ồ C h í M i n h l à t h i ế t l ậ p q u a n h ệ đốì l á c t o à n c ầ u vì p h á t t r i ể n . N g à y r a đi l ì m đ ư ờ n g c ứ u nước ( 5 - 6 - 1 9 1 1 ) , k h á m p h á . t ì m h i ể u t h ế g iớ i, H ồ C h í M i n h g ử i t h ô n g đ i ệ p h ộ i n h ậ p thể^ g i ó i . H ơ n n ử a t h ế k ỷ s a u , r a d i v ể c õ i v ĩ n h h ằ n g ( 2 - 9 - 1 9 6 9 ) , N gưc:ỉi l ạ i m a n g t h e o k h á t v ọ n g k h ỏ i p h ụ c k h ô i đ o à n k ế t CÂC nưốc a n h e m t r ê n t h ế giới 1. H ử u N g ọ c : “H ổ C h i M in h vả n h ữ n g g iá trị văn hóa Pháp, p h ư ơ n g Tây nói chung", in t r o n g c u ô n Phác thảo chăn d u n g văn hỏa Pháp. N x b . N g o ạ i v á n , H à N ộ i , 1 9 9 1 , t r . 2 1 . 181
“c ó l ý c ó t ì n h , g ó p p h ầ n x ứ n g đ á n g v à o s ự n g h i ệ p c á c h m ạ n g t h ế giớ i”. Đ ạ i t ư ớ n g V õ N g u y ê n G i á p v i ế t ; ' ' T h ế g i ớ i đ ã v à sẽ còn đổi th a y n h ư n g t ư tư ở n g H ồ C h í M i n h v ẫ n số n g m ã i trong kho tàng văn hóa của nhân Z o ạ / ”\ Ong H ans D ’O r v i l l e , P h ó T ổ n g G i á m đ ô c U N E S C O đ ã p h á t b i ể u t ạ i P a r i tôi 1 5 -5 -2 0 1 0 n h â n k ỷ n iệ m 1 2 0 n á m N g à y s in h C h ủ t ị c h H ồ C h í M i n h : “L à c o n n g ư ò i c ủ a s ự đối t h o ạ i , là d a n h n h â n v ă n hóa, H ồ C hí M in h p h ả i tiếp tụ c được v i n h d a n h k h ô n g ch ỉ ở V iệ t N a m m à c ò n t r ê n k h ắ p t h ế g iói v à đ ầ u t i ê n là ỏ U N E S C O , vì n ă m n a y cơ q u a n n à y sẽ tổ c h ứ c N ă m q u ôc t ế n h ằ m th ú c đ ẩ y sự x íc h lạ i g ầ n n h a u củ a các n ền vãn hóa. Các ch u yên bôn ba nước ngoài m à N gười đã tr ả i q u a , n h ữ n g trà o lư u tư tư ở n g m à N g ư ò i đ ã tiếp n h ậ n v à đ ặ c b iệ t là k h ả n ă n g g ia o h ò a n h ữ n g sự đ a d ạ n g m à N g ư ò i đ ã t iế p t h u đ ã k h i ế n H ồ C h í M i n h trở t h à n h m ộ t n g ư ò i t h ầ y v ể cuộc s ô n g t i ế p t h u t r o n g m ộ t t h ế giới có x u h ư ớ n g t o à n c ầ u h ó a h i ệ n n a y . .. N h ữ n g gì U N E S C O t h ự c h iệ n t r o n g n ă m n a y c ũ n g p h ù hỢp v ớ i h à n h đ ộ n g c ũ n g n h ư ư ớ c v ọ n g c ủ a C h ủ t ị c h H ồ Chí M i n h l ú c s i n h t h ò i , đ ó là sự tô n tr ọ n g lẫ n n h a u g iữ a c á c n ề n v ă n h ó a tr o n g k h u v ự c v à t r ê n t h ế g i ớ i ”^. 1. Đ ạ i i ư ố n g V õ N g u y ê n G i á p : T ư tưởng H ồ C h í Minh, q u á trinh h i n h t h à n h và p h á t triển, N x b . S ự t h ậ t , H à N ộ i, 1 9 9 3 , tr.72-73. 2. H a n s D ’O r v ille : T ư tưởng H ồ C h í M i n h vẫn g i ữ n g u yên g iá trị thời đại, w w w . b a o m o i . c o m . 182
TẦM NHÌN VÀ BẢN LĨNH VĂN HÓA HỔ CHÍ M INH’ S a u hơn nửa th ế k ỷ k ể từ khi thự c d ân P h áp n ổ sú n g x â m lư ợ c V i ệ t N a m , c á c p h o n g tr à o c h ô n g P h á p t h e o c á c n g ả đ ư ò n g v à k h u y n h h ư ớ n g k h á c n h a u n h ư p h o n g k iến , n ô n g d ân , tư sả n , với n h ữ n g g ư ơ n g m ặ t tiêu b iểu n h ư P h a n Đ ìn h P h ù n g, H o à n g H o a T h ám , P h a n Bội C hâu, P h a n C h â u T n n h lầ n lư ợ t t h ấ t b ại. D â n tộ c V iệ t N a m n h ư đ ứ n g tr ư ớ c n g õ c ụ t , k h ô n g c ó lôi r a . N h i ề u sĩ p h u y ê u n ư ỏc, t â m h u y ế t tr ă n trở v ố i s ự n g h iệ p g iả i p h ó n g d â n tộc cũ n g bất đầu chán nản, bi quan, nghi ngò về n h ữ n g đưòng h ư ố n g c ứ u n ư ớ c , g i ả i p h ó n g d â n t ộ c l ú c b ấ y g i ò . H ọ b ộ c lộ lâ m tư c ủ a m ìn h : “Đ ê m s a o đ ê m m ã i t ô i m ò m ò , Đ ê m đ ế n b a o g iò m ớ i s á n g c h o ”. Đ ứ n g tr ư ớ c s ự b ế t ắ c v ề đ ư ò n g lố i c ứ u n ư ớ c, có n g ư ò i n g h ĩ tới v iệ c n h ò n g ư ò i M ỹ g iú p sứ c; n g ư ò i k h á c lạ i n g h ĩ đ ế n N h ậ l ; có n g ư ò i n g h ĩ đ ế n A n h . Đ ó là n h ữ n g n é t c h ín h củ a bức tr a n h x ã h ộ i V iệt N a m cu ô i t h ế k ỷ X IX * B à i v i ế t c h o đ ề t à i k h o a h ọ c c ấ p Bộ n ă m 2 0 1 0 : “N h â n c á c h HỒ C h í M m h ”. 183
đ ầ u t h ế k ỷ X X Irước kh i đội tiẽ n p h o n g c ủ a g ia i cấp và d â n tộc x u ấ t h iệ n . N g u y ề n Á i Q u ô c được sin h ra và n u ôi d ư ờ n g tro n g m ột g ia đ ìn h n h à N h o y ê u nước. C h a đ ậ u P h ó b a n g n h ư n g k h ô n g m u ô n l à m q u a n , b ỏ i v ì t h e o ô n g “q u a n trưc^ỉng t h ị n ô lệ , t r u n g c h i n ô lệ, h ự u n ô l ệ ” ( q u a n t r ư ồ n g là n ô lệ. tr o n g d á m n ô lệ, lạ i c à n g n ỏ lệ h ơ n ), c h ỉ đ ứ n g v ể Ị)hía d â n v à m u ô n c ứ u v ớ t d â n n g h è o . T ừ t u ổ i t h i ế u n i ê n , với Iri t u ệ m ẫ n t iệ p v à s ự n h ạ y c ả m v ề c h í n h trị. s ớ m có l ò n g y ê u nước, hoài bão. chí hướng cứu nước cứu dân. lại dưỢc tiếp x ú c vớ i c á c b ậ c c h a c h ú là n h ữ n g s ĩ p h u y ê u n ư ó c . c á m t h ù đ ê quô"c p h o n g k i ê n , c h á y b ỏ n g k h á t v ọ n g đ ộ c l ậ p t ự d o . N g u y ễ n Á i Q u ốc đ ã sớm tự x á c đ ịn h ch o m ìn h con đ ư òn g p h ả i đ i, c ô n g v i ệ c p h ả i l à m đ ể t h ự c h i ệ n m ụ c đ íc h c ứ u n ư ỏc. giải p h ó n g đ ồ n g bào. N g ư ờ i th e o dõi th òi cuộc, k h â m p h ụ c t ấ t c ả n h ữ n g n g ư ờ i đi trư ớ c, c h ắ t lọc v à r ú t k in h n g h iệm ở họ, n h ư n g k h ô n g h o à n toàn tán th à n h m ột cách là m nào. N g ư ò i x á c đ ịn h p h ả i đi ra nư ớc n g o à i th eo tin h t h ầ n l ò i k h u y ê n “m u ô n b ắ t c ọ p t h ì p h ả i v à o h a n g c ọ p ” , k h á m p h á t h ế giớ i, t ì m h i ể u n h ữ n g g ì ẩ n g i â u đ ằ n g s a u c á c k h á i n i ệ m đ ẹ p đ ẽ n h ư T ự d o , B ì n h đ ẳ n g , B á c ái, rồi tìm c á c h trở v ề g iú p đ ồ n g b ào. ở đ ộ tu ổ i t h iế u n iên , H ồ C h í M i n h đ ã có t ầ m n h ìn t h ê g ió i, m à là t h ê giớ i p h ư ơ n g T ây chứ k h ôn g q uẩn q uanh k hu vực châu A hàng ngàn n ă m n g ự trị c h ế độ p h o n g k iế n c h u y ê n ch ế , b ê q u a n tỏ a cả n g , k h ô n g h ề có k h á i n iệ m d â n ch ủ , c á c h m ạ n g , tiến bộ. N g ư ò i k h ô n g n h ìn th e o h ệ q u y c h iế u “đ ồ n g v ă n đ ồ n g c h ủ n g ” th eo k iểu P h a n B ội C h â u dựa vào N h ậ t B ản , 184
inặc* d ù ở c h â u Á lúc đó Nliật, B ản đ ã l à m n ê n kỳ tích “M in h T rị d u y tán"' và vươn lên t h à n h m ộ t đê^ quôc h ù n g c-ưòng. X^ưòi đ ã cỏ b a n lĩnh r a nước ngoài xem cho rõ. tới t ậ n n g ọ n n g u ồ n . khôníỊ c h o á n g trư ố c n ể n v ă n m i n h p h ư ơ n g T â y v à s ẵ n s à n g tiỏp n h ậ n t r í l u ệ thòi đại. T rí l u ệ và t ư d u y c ú a Người là tự m ì n h q u a n s á t, n g h iô n cứu để tìm cách giải q u y e t các vân đề cho phù hỢp chứ không m a n g t â m lý ỷ lại. d ự a vào ngưòi này. n gư òi kia. Hồ C h í M i n h r a đi lìm d ư ò n g cứ u nước đ ã m a n g th e o h à n h t r a n g c ủ a m ì n h n h ữ n ẹ y êu tô" có t r ọ n g lư ợng n h ấ t c ủ a n ề n v à n h ó a V iệt N a m h à n g n g à n n ă m , đó là c h ủ n g h ĩ a d â n lộc m à h ạ l n h â n là c h ủ n g h ĩ a y ê u nước c ù n g với (*hủ n g h ĩ a n h â n đ ạo t r u y ề n th ô n g , b ả n l ĩ n h d â n tộc, t h á i (ìộ n h â n v ăn . B ả n lĩnh d â n tộc t a là “chớ t h â y s a n g cả m à Iigã t a y c h è o ”, s ẵ n s à n g tiếp n h ậ n t i n h h o a n h â n loại. Đó (’h ì n h là đ ộ n g lực t h ú c đ ẩ y Ngưòi r a đi t h ự c h i ệ n hoài b ão ('ủa m ì n h , v ư ợ t q u a n h i ề u t h á c g h ể n h t r ê ĩi đ ư ò n g th ự c h i ệ n m ụ c t i ê u đ ã định. M ộ t t h a n h n i ê n xứ N g h ệ , t u ể i 21. t r ì n h độ học v ấ n t i ể u học. m ộ t von t i ê n g P h á p tôi t h i ể u , sự h i ể u b i ế t x ã hội v à cọ x á t t h ự c t i ễ n c h ư a n h iề u - k h ô n g t i ề n , k h ô n g n gư òi th â n đi cùng, một mình V01 hai bàn t a y . dám lên làu l)uôn t h ự c d â n r a b i ể n lớn. H ư ớ n g đi là p h ư ơ n g T â y , m ụ c d ic h là t ì m h i ể u t h ế giới “ngư ời t a l à m t h ế n à o ” rồi trở về ^ñ.úp đ ồ n g b à o xóa á c h x â m lược, còn lại t ấ l cả đ a n g là Ị)hía trư ỏ c . C â u c h u y ệ n và con ngưòi đó t r ở t h à n h h u y ề n t h o ạ i. Bỏi vì. n g a y giò đâv, t r o n g t h ê k ỷ XXL c ũ n g k h ó t ì m ra m ộ t con người n h ư vậy. H iệ n tưỢng N g u y ễ n Ai Quốc 185
r a đi t ì m đ ư ờ n g c ứ u n ư ớ c c h ỉ có t h ể được g iải t h í c h b ằ n g lò n g k h á t k h a o độc l ậ p t ự do, b ằ n g t ầ m n h ì n , t ư d u y , t r í t u ệ và b ả n lĩn h. M à c â u c h u y ệ n k h ô n g chỉ có r a đi tìm đ ư ờ n g c ứ u nước. N g u y ễ n Ái Quốc đ ã có m ặ t ở h ầ u k h ắ p các nước t ư b ả n n h ư P h á p , Mỹ, A nh; có m ặ t ở n h i ề u nước th u ộ c đ ịa c h â u Á, c h â u Phi, M ỹ L a t i n h . N gư òi ti ế p xúc với n h i ề u h ạ n g ngưòi t ừ công n h â n , n ô n g d â n , n h à b u ô n đ ế n các t r í thức, học giả, c h í n h k h á c h , n h à báo, n h à c á c h m ạ n g c h u y ê n nghiệp... B ằ n g t r í t u ệ và s ự m ẫ n c ả m v ề c h í n h trị, N g ư ò i t ự p h â n tích, đ á n h giá ý n g h ĩ a c ủ a các sự k i ệ n lớn t r ê n t h ế giới, đ ặ c b i ệ t là các cuộc c á c h m ạ n g xã hội, n h ư C á c h m ạ n g M ỹ n ă m 1776, C á c h m ạ n g P h á p n ă m 1789, C á c h m ạ n g T h á n g Mưòi N g a n à m 19 17 v à các tổ c h ứ c c á c h m ạ n g n h ư Quôc t ế I, Q u ố c t ế II, Q u ô c t ế III, Đ ả n g Xã hội P h á p . C ũ n g chỉ mới b ằ n g c ả m t í n h c ộ n g vối lòng y ê u nư óc v à s ự n h ạ y c ả m v ề cái mới, cá i đ ú n g , cái tôt, cái t i ế n bộ, d ự a t r ê n t i ê u chí d u y n h ấ t là ai v à t ổ chức n à o b ê n h vực các d â n tộc t h u ộ c địa, ủ n g h ộ v à đ o à n k ế t với họ t r o n g cuộc đ ấ u t r a n h c h ô n g á c h t h ô n g tr ị , x â m lược t h ự c d â n g i à n h độc l ậ p d â n tộc t h ì đ ứ n g v ề p h í a đó. C h í n h vì vậy , t ừ đ ầ u năm 1919, N g u y ễ n Ai Q u ố c đ ã t h a m gia Đ ả n g X ã hội Pháp. Trong n h ữ n g n ă m 1918, 1919, v à n ử a đ ầ u n ă m 1920, s ô n g ở P a r i - t h ủ đô c ủ a k ẻ x â m lược, g iữ a v ò n g v â y c ủ a lũ cá m ậ p t h ự c d â n , n h ư n g N g u y ễ n Ái Q uôc m ộ t m ì n h đi r ả i t r u y ề n đơn k ê u gọi q u y ê n g ó p ủ n g h ộ v à b ả o vệ C á c h m ạ n g T h á n g Mưòi. N g ư ò i đi t u y ê n t r u y ề n c h ủ n g h ĩ a B ô n sơ v ich b ằ n g s ự n h i ệ t h u y ế t c ả m tín h . L ò n g y ê u n ư ớ c 186
i h ậ t sự k é t hỢp lòng y ê u C á c h m ạ n g T h á n g Mưòi v à l ã n h l ụ của cuộ c cách m ạ n g đó đ ã c h o N g u y ễ n Ái Quôc sức m ạ n h p h i t h ư ờ n g , m ộ t b ả n l ĩ n h h i ế m có. T r o n g k h o ả n g m ư ò i n á m t ừ 1911 đ ế n 1920, g iữ a b ao b ộ n bề s ự k i ệ n v à b i ế n cô^ c h í n h t rị, m à sự k i ệ n lớn n h ấ t là th ắ n g lợi của cuộc cách m ạng xã hội chủ nghĩa đầu t i ê n t r ê n t h ế giới, t i ế p đ ế n là s ự r a đòi c ủ a Q u ôc t ế C ộ ng s ả n , t u y c h ư a được đọc m ộ t c u ô n s á c h n à o c ủ a L ê n i n và cá c n h à c á c h m ạ n g đ à n a n h k h á c , n h ư n g N g u y ễ n Ai Q uó c đ ã t h ể h i ệ n đưỢc c h í n h k i ế n c ủ a m ì n h . N g ư ò i t h a y m ặ t n h ữ n g n g ư ò i V i ệ t N a m y ê u nư ớ c đ a n g có m ặ t ở P a r i lú c b ấ y giờ gửi tới H ộ i n g h ị các n ước t h ắ n g t r ậ n s a u C h i ế n t r a n h t h ế giới t h ứ nhâ^t b ả n Yêu sách của nhăn dân 'Việt N am đòi các q u y ế n t ự do d â n c h ủ . Đó là “t i ế n g bom ” nổ giữa lòng thủ đô của kẻ đi xâm lược, bắt đầu t h ứ c t ỉ n h các d â n tộc bị á p bức. C á c h m ạ n g T h á n g Mười có ý n g h ĩ a p h ổ b i ế n t o à n n h â n loại, n h ư n g N g u y ễ n Ái Q u ố c là m ộ t t r o n g sô^ ít n g ư ò i lúc bâV giờ n h ậ n t h ứ c được ý n g h ĩ a cao cả c ủ a cuộc c á c h m ạ n g đó. Vì v ậy, h à n h đ ộ n g N g ư ò i gửi Y ê u s á c h đòi m ộ t sô^ q u y ề n lợi c h í n h đ á n g cho d â n tộc V i ệ t N a m là s ự k ế t ụ c t ấ t y ế u c ủ a lò n g y ê u nước n h iệ t th à n h từ m ột trá i tim q u ả cảm. K h ô n g p h ả i n g ẫ u n h i ê n m à đ ế n t h á n g 7-1920, k h i đọc được Luận cương của Lênin về các vấn đề dân tộc và thuộc địa, N g u y ễ n Ái Quốc lại v u i m ừ n g đ ế n p h á t k h ó c lên và N gư òi COI đó là cá i c ầ n t h i ế t cho c h ú n g ta, con đ ư ờ n g giải p h ó n g c h ú n g ta. Đó là logic t ấ t y ê u c ủ a cả m ộ t q u á t r ì n h k h ả o n g h i ệ m , n h ậ n t h ứ c t ừ lịch s ử d â n tộc đ ế n lịch sử 187
i h ế giỏi; t ừ các n g ả đ ư ờ n g cứu nước c ủ a các bạc c h a c h ú đ ê n các cuộc cá ch m ạ n g t ư s ả n . vô s ả n t r ê n t h ê ÍỊIÓÌ; t ừ các c h ủ n g h ĩa , học t h u y ô t c ủ a các cuộc cá ch m ạ n g , các l ố ('hức quôc t ế đ ế n L u ậ n cương c ủ a L ẻn in . Đ ĩ n h cao n h á t c ủ a 10 n à m t ì m k iế m , ti'ăn trở vể con đ ư ò n g cứ u nưỏc v à giải p h ó n g d â n tộc là việc cuôi t h á n g 12-1920. N g u y ễ n Aì Quôc t h a m gia Đ ạ i hội l ầ n t h ứ XVIII Đ ả n g Xã hội P h á p , d ứ n g v ề đ a sô^ t á n t h à n h việc gia n h ậ p Quôc t ế t h ứ b a - Quôc t ế C ộ n g sả n , t h a m gia s á n g lập Đ ả n g C ộ ng s ả n P h á p và trở t h à n h ngưòi cộng s ả n Việt N a m đ ầ u tiên. T ừ đó. Xgưòi h o à n t o à n ti n th e o L ê n in và Quôc t ế t h ứ ba. T ừ b a con đ ư ờ n g v à cá ch th ứ c giải p h ó n g d â n tộc m à N g u y ễ n Ai Q uô c đ ã c h ứ n g k iến , đó là k h u y n h h ư ớ n g t ư s ả n ở t r o n g nước, cá ch m ạ n g t ư s ả n Mỹ. P h á p và C ách m ạ n g vô s ả n T h á n g Mười N g a n ă m 1917. N g u y ễ n Ái Q uôc đã q u y ế t đ ị n h đi th e o con đ ư ò n g C á c h m ạ n g T h á n g Mưòi N g a v à c h ủ n g h ĩ a L ênin. S ự k iệ n n à y c ầ n đưỢc n h ậ n Ihức và giải t h í c h đ ú n g đ ắ n r ằ n g t ừ k h á t vọ ng giải p h ó n g d â n tộc, N g u y ễ n Ái Quốc đ ã đ ế n với c h ủ n g h ĩ a xã hội. c h ủ n g h ĩ a cộng s ả n , vì Ngưòi t h ấ y ở C ách m ạ n g T h á n g Mười, ở c h ủ n g h ĩ a xã hội n h ữ n g lý tư ở n g cao cả, và chỉ có c h ủ n g h í a xà hội, c h ủ n g h ĩ a cộng s ả n mới có điều kiện , k h ả n à n g giải p h ó n g các d â n tộc m ộ t cách t o à n d iệ n v à t r i ệ t để nhất. S á n g t ạ o t r o n g mọi h o ạ t đ ộ n g c ủ a con n^ười c ũ n g là m ộ t b iể u h i ệ n v ă n hóa. S a u kh i tìm đưỢc con đưclng c ứ u nước, giải phóng dân tộc phù hỢp với xu thê thòi đại và lịch sử d â n tộc, N g u y ễ n Ái Quốc t ậ p t r u n g vào h o ạ t đ ộ n g có ý n g h ĩ a q u a n t r ọ n g vào b ậc n h ấ t t r o n g n h ữ n g n ă m 20, 188