TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 33 (58) - Thaùng 10/2017<br />
<br />
<br />
<br />
Sự phát triển nhanh chóng của du lịch ở Ninh Bình<br />
(1992 – 2015)<br />
Rapid developments of tourism in Ninh Binh province (1992 – 2015)<br />
<br />
Hoàng Thị Thu Hương,<br />
Trường THCS Chánh Hưng, TP.HCM<br />
<br />
Hoang Thi Thu Huong,<br />
Chanh Hung Secondary School, HCMC<br />
<br />
Tóm tắt<br />
Ninh Bình có bề dày lịch sử 1000 năm kể từ triều vua Đinh Tiên Hoàng vào năm 968. Vùng đất địa<br />
linh, nhân kiệt Ninh Bình phát triển nhanh chóng từ khi được tái lập tỉnh năm 1992. Ninh Bình có tiềm<br />
năng to lớn phát triển du lịch và nhiều điểm du lịch nổi tiếng thu hút du khách cả trong và ngoài nước<br />
như Tam Cốc-Bích Động, Bái Đính- Tràng An, rừng nguyên sinh Cúc Phương, đầm Vân Long, đền Vua<br />
Đinh, Vua Lê, cố đô Hoa Lư. Du lịch Ninh Bình có sự phát triển vượt bậc từ khi quần thể Bái Đính -<br />
Tràng An được công nhận là di sản thiên nhiên và văn hóa của thế giới vào năm 2015.<br />
Từ khóa: Ninh Bình, du lịch, phát triển, văn hóa, điểm đến, di tích, sinh thái.<br />
Abstract<br />
Ninh Binh has a long history of 1000 years since the reign of Dinh Tien Hoang King in 968. Ninh Binh<br />
is a land of talented people and sacred area to achieve quick developments since its re-establishment<br />
(1992). It has huge potential development for tourism and there are a lot of famous tourist destinations<br />
attracting both domestic and foreign tourists such as Tam Coc-Bich Đong pagoda and cave, Bai Đinh<br />
Temple – Trang An, primitive forest Cuc Phuong, Van Long conserved wetland area, Dinh and Le<br />
Kings Temples, Hoa Lu ancient capital. Tourism of Ninh Binh has developed at a fast speed since Bai<br />
Dinh-Trang An complex received The World cultural and natural heritage certificate in 2015.<br />
Keywords: Ninh Binh, tourism, development, culture, destinations, relics, ecology.<br />
<br />
<br />
1. Đặt vấn đề một dạng đề tài nghiên cứu điển hình (case<br />
Case study (nghiên cứu điển hình) là study) về lịch sử địa phương.<br />
cách thức đi sâu nghiên cứu về vấn đề 2. Ninh Bình - Vùng đất lịch sử<br />
chuyên biệt, trong đó có lịch sử, đặc biệt là văn hóa giàu tiềm năng phát triển du lịch<br />
về lịch sử địa phương hiện nay. Ninh Bình Ngược dòng lịch sử, Ninh Bình gọi là<br />
là một tỉnh có bề dày lịch sử, văn hóa, giàu châu Đại Hoàng - một trong 10 đạo của<br />
truyền thống yêu nước và cách mạng, đã và nước Đại Cồ Việt. Hoa Lư thuộc Ninh<br />
đang thu hút sự quan tâm của các nhà Bình là kinh đô của nước Đại Cồ Việt suốt<br />
nghiên cứu lịch sử. Nghiên cứu về các vấn các triều đại Đinh, Tiền Lê và đầu vương<br />
đề liên quan tới phát triển kinh tế du lịch triều Lý (968 – 1010). Vào thời Lý, lúc đầu<br />
của Ninh Bình thời kỳ đổi mới, đặc biệt là đất Ninh Bình là phủ Trường Yên; sau đó<br />
khi tách tỉnh trở thành một vấn đề lý thú, nó được gọi là châu Đại Hoàng: Đại là tên<br />
<br />
147<br />
SỰ PHÁT TRIỂN NHANH CHÓNG CỦA DU LỊCH Ở NINH BÌNH (1992 – 2015)<br />
<br />
<br />
gốc của châu Đại Hoàng sau đổi là Đại (01/4/1992) đến nay, Ninh Bình đẩy nhanh<br />
Hữu (nay là xã Gia Phương, huyện Gia tốc độ phát triển kinh tế, đưa du lịch thành<br />
Viễn - quê của Đinh Bộ Lĩnh). ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, Ninh<br />
Theo An Nam chí lược của Lê Tắc, Bình nỗ lực phấn đấu trở thành tỉnh phát<br />
Ninh Bình thuộc phủ Trường An và giang triển khá ở đồng bằng sông Hồng [2]. Cùng<br />
lộ Đại Hoàng; sau đó Trấn Trường yên đổi với các ngành kinh tế khác, du lịch Ninh<br />
thành trấn Thiên Quan thời Trần [5, tr.29]. Bình cũng đang chuyển sang cơ chế mới,<br />
Thời nhà Nguyễn, vào năm Gia Long thứ nâng cao chất lượng phục vụ du khách<br />
nhất (1802), Ninh Bình vẫn là Thanh Hoa trong, ngoài nước. Kể từ năm 2006, sau<br />
ngoại trấn và lệ thuộc và Thanh Hoa. Theo NQ15/NQ-TU của Ban chấp hành Đảng bộ<br />
diên cách, từ năm Minh Mạng thứ 3 tỉnh (ngày 13/7/2009) về phát triển kinh tế<br />
(1822), đạo Thanh Bình đổi thành đạo du lịch đến năm 2020, định hướng 2030<br />
Ninh Bình; đến năm Minh Mạng thứ 10 triển khai đã bước đầu đạt những kiệu quả<br />
(1829), đạo Ninh Bình đổi thành trấn Ninh nhất định.<br />
Bình và đặt thêm huyện mới Kim Sơn [7, Sản phẩm du lịch được hiểu là một<br />
tr.239]. tổng thể các yếu tố đồng bộ hợp thành,<br />
Ninh Bình hợp nhất thành tỉnh Hà gồm: tài nguyên du lịch (tài nguyên thiên<br />
Nam Ninh (1976) theo quyết định của kỳ nhiên và xã hội), cơ sở vật chất kỹ thuật du<br />
họp thứ 2 của Quốc hội nước Việt Nam lịch (các loại hình dịch vụ du lịch); môi<br />
Dân chủ Cộng hòa. Theo Nghị quyết của trường tự nhiên và xã hội tại các điểm du<br />
Quốc hội khóa VIII, kỳ họp 10 (ngày lịch. Du lịch Ninh Bình có sự phát triển đột<br />
26/12/1991), tỉnh Ninh Bình được tái lập. phá, bởi không chỉ tập trung khai thác và<br />
Từ ngày 1/4/1992, tỉnh Ninh Bình chính hưởng thụ tài nguyên du lịch sẵn có mà<br />
thức đi vào hoạt động theo tổ chức hành tỉnh đã xây dựng thái độ tôn trọng di sản<br />
chính mới với 6 huyện (Gia Khánh, Gia văn hóa, từ các công ty lữ hành, các du<br />
Viễn, Nho Quan, Yên Khánh, Yên Mô, khách trong và ngoài nước. Địa phương đã<br />
Kim Sơn), 1 thành phố, 1 thị xã. xác định giữa bảo vệ, giữ gìn di tích lịch sử<br />
Ninh Bình là vùng đất địa linh có cố đô văn hóa gắn với phát triển du lịch bền vững<br />
Hoa Lư của ba triều đại Đinh, Tiền Lê, và là trách nhiệm chung cho toàn xã hội [4,<br />
đầu vương triều Lý (968 - 1010) trong buổi tr.35]. Hai bộ phận cấu thành quan trọng là<br />
đầu giành độc lập và xác lập tự chủ của dân tài nguyên thiên nhiên trong kinh tế du lịch<br />
tộc ta. Không chỉ vậy, Ninh Bình còn là (điều kiện tự nhiên, địa hình, cảnh quan,<br />
vùng đất nhân kiệt sản sinh ra những con khí hậu, thủy văn…) và tài nguyên văn hóa<br />
người nổi tiếng đóng góp to lớn cho lịch sử - liên quan đến hoạt động con người ở địa<br />
như Đinh Bộ Lĩnh, Trương Hán Siêu, phương (như tâm linh, lễ hội lịch sử và<br />
Nguyễn Minh Không, Vũ Duy Thanh, truyền thống lễ hội, ẩm thực) được du lịch<br />
Phạm Thận Duật v.v.. Và đây, cũng là vùng Ninh Bình khai thác hợp lý, bền vững, tạo<br />
đất lịch sử văn hóa giàu tiềm năng phát ra bước phát triển vượt bậc khi so với các<br />
triển kinh tế du lịch của tỉnh Ninh Bình. địa phương khác.<br />
3. Sự phát triển đột phá của kinh tế Ninh Bình có các quần thể danh lam<br />
du lịch Ninh Bình (1992-2015) thắng cảnh, các cụm di tích lịch sử văn<br />
Kể từ khi tái lập tỉnh Ninh Bình hóa, sinh thái nổi tiếng, gắn với đủ mọi<br />
<br />
<br />
148<br />
HOÀNG THỊ THU HƯƠNG<br />
<br />
<br />
cảnh quan vừa có cảnh quan sinh thái đồng được đầu tư và phát triển mạnh. Bên cạnh<br />
bằng, ven biển, bán sơn địa: khu hang động vốn đầu tư ngân sách nhà nước và của tỉnh,<br />
và du lịch sinh thái Tràng An, Tam Cốc – nhiều dự án đầu tư của các doanh nghiệp tư<br />
Bích Động, động Thiên Tôn (huyện Hoa nhân, các tổ chức kinh tế, xã hội trong và<br />
Lư); núi Cánh Diều (thành phố Ninh Bình); ngoài tỉnh như: dự án sinh thái Tràng An,<br />
khu bảo tồn thiên nhiên vườn quốc gia Cúc dự án phát triển khu du lịch Đồng Chương,<br />
Phương (huyện Nho Quan), đầm ngập dự án mở rộng khu du lịch Tam Cốc Bích<br />
nước Vân Long (Gia Viễn), cố đô Hoa Lư Động, nước khoáng nóng Kênh Gà...<br />
(huyện Hoa Lư), làng thuê ren Văn Lâm, Du lịch và hoạt động du lịch ở Ninh<br />
làng nghề làm đá Ninh Vân (huyện Hoa Bình thực sự trở thành một trong những<br />
Lư, các xã dệt chiếu cói truyền thống ở ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh từ sau Đại<br />
Yên Khánh, Kim Sơn v.v... hội Đảng bộ tỉnh Ninh Bình lần thứ XII<br />
Như vậy, Ninh Bình có nguồn tài (tháng 8/2992). Đầu tư du lịch và dịch vụ<br />
nguyên thiên nhiên và xã hội rất đa dạng, du lịch đã có những chuyển biến nhanh<br />
tạo cơ sở cho sự phát triển vượt bậc kinh tế chóng. Đến năm 1995, trên địa bàn tỉnh đã<br />
du lịch của tỉnh những năm gần đây. có 3 đơn vị kinh doanh của Nhà nước,<br />
Ngành du lịch Ninh Bình có những trong đó có 2 đơn vị do địa phương quản<br />
bước phát triển đột phá, tập trung vào du lý. Nhiều di tích lịch sử, văn hóa phục vụ<br />
lịch lịch sử văn hóa, du lịch tâm linh và du cho du lịch đã được Ninh Bình đầu tư kinh<br />
lịch sinh thái. Cùng với các dự án du lịch phí để trùng tu, tôn tạo, hạ tầng cơ sở ở các<br />
trọng điểm, khu du lịch Tràng An, Bái điểm tham quan du lịch đã được cải tạo,<br />
Đính, Tam Cốc – Bích Động, khu du lịch nâng cấp hoặc xây dựng mới.<br />
lịch sử - văn hóa Cố đô Hoa Lư... Đặc biệt, Sự phát triển của ngành du lịch tỉnh<br />
năm 2015 quần thể danh thắng Tràng An Ninh Bình được đánh dấu bằng số cơ sở<br />
được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa kinh doanh du lịch và lưu trú phục vụ cho<br />
và Thiên nhiên thế giới, di sản hỗn hợp đầu du khách, từ 3 cơ sở kinh doanh du lịch, 4<br />
tiên của Đông Nam Á, mở ra cơ hội, vận khách sạn, nhà hàng thuộc nhà nước do địa<br />
hội lớn đưa du lịch Ninh Bình trở thành phương quản lý và 2.545 cơ sở kinh doanh<br />
ngành kinh tế trọng yếu của tỉnh [6]. Bên khách sạn, của tư nhân năm 2000; đến năm<br />
cạnh đó, tỉnh Ninh Bình có chính sách 2006 trên địa bàn tỉnh có 7 cơ sở kinh<br />
khuyến khích xây dựng cơ sở phục vụ doanh du lịch, có 4 cơ sở tư nhân, 2.888 cơ<br />
khách lưu trú, phát triển cả về số lượng và sở kinh doanh khách sạn, nhà hàng tư<br />
chất lượng. nhân, cá thể [1, tr.116]. Bên cạnh đó là, số<br />
Du lịch Ninh Bình có lợi thế phát triển lượng khách du lịch đến Ninh Bình mỗi<br />
do về vị trí địa lý, điều kiện giao thông năm tăng lên 20%; khách du lịch nước<br />
thuận tiện. Phần lớn các điểm du lịch của ngoài chiếm trên 40% [3]. Và số ngày<br />
tỉnh có thể kết nối với các cụm, điểm du khách du lịch lưu trú ngày càng tăng, tập<br />
lịch của các tỉnh Hà Nam, Nam Định, trung nhiều ở khu du lịch Tràng An, Cúc<br />
Thanh Hóa, Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh Phương, Tam Cốc – Bích Động... Đạt được<br />
v.v… để tạo ra nhiều tuyến du lịch hấp dẫn kết quả trên là do, các sản phẩm và chất<br />
trong không gian rộng lớn. Từ sau khi tái lượng du lịch trên địa bàn tỉnh ngày càng<br />
lập tỉnh năm 1992, du lịch tỉnh Ninh Bình đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của khách<br />
<br />
<br />
149<br />
SỰ PHÁT TRIỂN NHANH CHÓNG CỦA DU LỊCH Ở NINH BÌNH (1992 – 2015)<br />
<br />
<br />
du lịch trong và ngoài nước việc làm cho 2.850 lao động trực tiếp và<br />
Sự phát triển dịch vụ du lịch tỉnh Ninh 5.700 lao động gián tiếp làm việc trong<br />
Bình đã có đóng góp to lớn về thu hút lực ngành du lịch (2010). Không gian phát<br />
lượng lao động, giải quyết được việc làm triển du lịch của tỉnh được tổ chức thành 7<br />
cho nhân dân địa phương trong thời gian khu hành chính, 9 tuyến du lịch nội tỉnh, 10<br />
nông nhàn và đảm bảo kinh tế gia đình. tuyến du lịch liên tỉnh và quốc tế [9].<br />
Vào năm 1992, số người kinh doanh du Quần thể danh thắng Tràng An-Bái<br />
lịch trên địa bàn tỉnh là 170 người, năm Đính được UNESCO công nhận là Di sản<br />
2005 có 4.638 người [1, tr.117]. Ngoài ra, Văn hóa và Thiên nhiên thế giới<br />
Ninh Bình còn hàng nghìn cơ sở kinh (23/1/2015) là một sự quảng cáo tốt cho du<br />
doanh ăn uống, nhà nghỉ tư nhân, hàng lịch Ninh Bình phát triển cao hơn trước,<br />
nghìn lao động tham gia dịch vụ chở giúp thu hút du khách đông đảo trong nước<br />
khách, bán hàng, hướng dẫn, giới thiệu du và quốc tế. Hoạt động du lịch phát triển<br />
lịch và các dịch vụ du lịch khác. toàn diện gắn với quần thể danh thắng<br />
Doanh thu của ngành du lịch và dịch Tràng An: kết cấu hạ tầng du lịch được<br />
vụ du lịch trên địa bàn tỉnh cũng tăng tăng cường, sản phẩm du lịch đa dạng. Các<br />
nhanh: năm 2007 đạt 11,4 tỷ đồng, tăng điểm du lịch được nâng lên về chất lượng;<br />
26,6% so với năm 2006, gấp 1,7 lần so với cơ sở lưu trú trên địa bàn Ninh Bình cơ bản<br />
năm 2005, gấp 7,5 lần so với năm 2000. đáp ứng nhu cầu. Lượng du khách đến<br />
Thành phố Ninh Bình và huyện Hoa Lư là Ninh Bình không ngừng tăng lên. Đó là lí<br />
nơi có khách du lịch và doanh thu du lịch do số lượt khách đến tham quan các điểm<br />
cao nhất trong cả tỉnh[1, tr.121]. Nho Quan du lịch đạt 6 triệu lượt vào năm 2015 (gấp<br />
và Gia Viễn là hai huyện có mức doanh thu 2 lần so với năm 2010), trong đó khách<br />
du lịch tăng trong những năm gần đây do quốc tế đạt 0,6 triệu lượt, khách lưu trú đạt<br />
có khu du lịch Tràng An – Bái Đính, suối 0,42 triệu lượt; doanh thu từ du lịch đạt<br />
nước nóng Kênh Gà, khu bảo tồn thiên 1.419 tỷ đồng [3].<br />
nhiên Vân Long... đã thu hút được lượng Du lịch lịch sử văn hóa, tâm linh, sinh<br />
khách du lịch ngày càng đông đảo, cùng thái ở Ninh Bình đã được nhìn nhận như là<br />
với đó là chất lượng phục vụ, nghỉ dưỡng một phương tiện quảng bá và phát huy hiệu<br />
đáp ứng được yêu cầu của đa số du khách quả các giá trị văn hóa mang đậm bản sắc<br />
trong và ngoài nước. dân tộc của các cộng đồng cư dân ở Ninh<br />
Để thúc đẩy du lịch trên địa bàn tỉnh Bình. Không phải ngẫu nhiên mà<br />
Ninh Bình phát triển nhanh, bền vững, trở Hollywood chọn Đầm Vân Long, Gia<br />
thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, Viễn, Ninh Bình có cảnh sắc thiên nhiên<br />
ngày 17/12/2007, Ủy ban nhân dân tỉnh đã tuyệt đẹp làm địa điểm để cho cảnh quay<br />
phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển du phim Kong: Skull Island. Sau khi phim<br />
lịch tỉnh Ninh Bình đến năm 2010 và định công chiếu đạt doanh thu kỷ lục trên toàn<br />
hướng đến năm 2030. Ngành du lịch Ninh thế giới, làng thổ dân ở Vân Long xây<br />
Bình đạt 2 triệu lượt khách tham quan du dựng thành điểm du lịch nổi tiếng từ<br />
lịch (trong đó có 800 nghìn lượt khách 15/4/2017 và cho đến nay đã thu hút rất<br />
quốc tế), thu nhập từ du lịch đạt 435,6 tỷ đông đảo du khách trong nước và quốc tế<br />
đồng (khoảng 39,6 triệu USD), giải quyết [8]. Ninh Bình không ngừng bảo tồn, tôn<br />
<br />
<br />
150<br />
HOÀNG THỊ THU HƯƠNG<br />
<br />
<br />
tạo và phát huy giá trị di sản, các di tích khách trong và ngoài nước. Ninh Bình đã<br />
lịch sử - văn hóa; đa dạng hóa các sản quản lý và phát huy hiệu quả giá trị cao của<br />
phẩm du lịch gắn với phát triển văn hóa và Di sản Văn hoá và Thiên nhiên thế giới<br />
tăng cường công tác quản lý nhà nước về Quần thể danh thắng Tràng An. Các điểm<br />
văn hóa, du lịch bền vững, tăng trưởng gắn du lịch sinh thái, kết hợp lịch sử, văn hóa<br />
liền với bảo vệ môi trường bảo vệ cảnh và tâm linh như Vân Long, rừng Cúc<br />
quan môi trường. Đồng thời, Ninh Bình Phương, Tam Cốc - Bích Động, Tràng An,<br />
mở rộng quan hệ hợp tác, phối hợp chặt động Thiên Tôn được gìn giữ và khai thác<br />
chẽ, tạo được sự liên kết với các tỉnh, liên bền vững có sự tham gia, gắn với quyền lợi<br />
kết vùng để phát triển kinh tế - xã hội, nhất của nhân dân địa phương.<br />
là phát triển du lịch. TÀI LIỆU THAM KHẢO<br />
4. Kết luận<br />
1. Cục thống kê Ninh Bình (2012), Ninh Bình 20<br />
Với vị trí nằm ở cực Nam đồng bằng năm xây dựng và phát triển (1/2/1992 –<br />
sông Hồng, Ninh Bình có thế mạnh phát 1/4/2012), Nxb Thống kê, Hà Nội.<br />
triển về kinh tế du lịch với nhiều danh lam 2. Đảng bộ Ninh Bình, Văn kiện Đại hội đại<br />
thắng cảnh nổi tiếng như: cố đô Hoa Lư, biểu Đảng bộ tỉnh Ninh Bình lần thứ XX,<br />
quần thể danh thắng Tràng An, chùa Bái tháng 1/2011, Tài liệu lưu hành nội bộ.<br />
Đính, khu ngập nước Vân Long, rừng Cúc 3. Đảng bộ Ninh Bình, Văn kiện Đại hội đại<br />
Phương khu Tam Cốc – Bích Động, nhà biểu Đảng bộ tỉnh Ninh Bình lần thứ XXI,<br />
tháng 09/2015, Tài liệu lưu hành nội bộ.<br />
thờ đá Phát Diệm v.v…Tuy nhiên, kể từ<br />
khi Ninh Bình cùng tiến hành đổi mới 4. Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam (2015), Bảo<br />
tồn và phát huy giá trị di sản lịch sử-văn hóa<br />
(1986), ngành du lịch tỉnh vẫn phát triển phục vụ phát triển du lịch, Nxb Chính trị<br />
chậm chạp, chưa khai thác tiềm năng tự Quốc gia, Hà Nội.<br />
nhiên, xã hội đa dạng của địa phương, chưa 5. Lê Tắc (1961), An Nam chí lược, Viện Đại<br />
có sự bứt phá. học Huế xuất bản, Huế.<br />
Những năm sau khi tái lập tỉnh Ninh 6. Quần thể danh thắng Tràng An, di sản thế giới<br />
Bình (1992), hoạt động du lịch đã có bước tại Việt Nam,<br />
phát triển đột phá, thu hút đông đảo du http://vietnamtourism.com/disan/index.php?ca<br />
tid=44<br />
khách trong và ngoài nước. Tỉnh Ninh<br />
7. Quốc Sử quán Triều Nguyễn (1997), Đại Nam<br />
Bình đã rất sớm nhận ra ưu thế và thế nhất thống chí, Tập 3, Nxb Thuận Hóa, Huế.<br />
mạnh vượt trội của du lịch so với các<br />
8. Sau "Kong: Skull Island", hãy tới ngay Ninh<br />
ngành kinh tế khác ở địa phương. Do xác Bình vì mùa xuân đang là thời điểm nơi đây<br />
định đúng về thế mạnh, du lịch Ninh Bình đẹp nhất, http://kenh14.vn/sau-kong-skull-<br />
có bước phát triển đột phá, chú ý khai thác island-hay-toi-ngay-ninh-binh-vi-mua-xuan-<br />
bền vững tài nguyên du lịch vừa phong dang-la-thoi-<br />
phú, vừa độc đáo của địa phương. Doanh 9. Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Bình (2007),<br />
Quyết định vấn đề Phê duyệt Quy hoạch tổng<br />
thu từ hoạt động du lịch ngày càng tăng, thể phát triển du lịch tỉnh Ninh Bình từ năm<br />
chất lượng dịch vụ du lịch trên địa bàn tỉnh 2010 đến 2015, Số 2845/QĐ-UBND, ngày 17<br />
ngày càng đáp ứng tốt hơn nhu cầu du tháng 12 năm 2007, Tài liệu lưu hành nội bộ.<br />
<br />
<br />
Ngày nhận bài: 05/8/2017 Biên tập xong: 15/10/2017 Duyệt đăng: 20/10/2017<br />
<br />
<br />
151<br />