SỰ THAY ĐỔI HÀM LƯỢNG ĐẠM TRONG PHÂN LỢN QUA QUÁ TRÌNH LƯU TRỮ PHÂN LỎNG VÀ Ủ PHÂN RẮN

Chia sẻ: Phung Tuyet | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

80
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần lớn lượng đạm (N) có trong thức ăn chăn nuôi, khoảng 0,70-0,95, được thải ra môi trường qua phân và nước tiểu gia súc (Oenema và nnk, 2001). Vì vậy, chất thải chăn nuôi có thể là nguồn dinh dưỡng Nuan trọng đối với cây trồng nếu được quản lý một cách phù hợp, nhưng cũng có thể là nguồn gây ô nhiễm đối với môi trường. Quản lý hiệu quả chất thải trong chăn nuôi không chỉ là các phương pháp lưu trữ và sử dụng hợp lý nguồn phân, nước tiểu gia súc mà còn là việc...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: SỰ THAY ĐỔI HÀM LƯỢNG ĐẠM TRONG PHÂN LỢN QUA QUÁ TRÌNH LƯU TRỮ PHÂN LỎNG VÀ Ủ PHÂN RẮN

S THAY Đ I HÀM LƯ NG Đ M TRONG PHÂN L N QUA QUÁ TRÌNH LƯU TR PHÂN L NG VÀ PHÂN R N Tr n Minh Ti n1, Vũ Th Khánh Vân2, S.G. Sommer3, L.S. Jensen4 SUMMARY Nitrogen turnover and loss during storage of slurry and composting of solid pig manure A high proportion of the plant nutrients present in animal feed are excreted and therefore animal manure can be an important source of nitrogen (N) for crop production if losses of plant nutrients to the environment during storage and processing are minimized. This study examined gaseous N losses from stored pig slurry and composting manure as affected by protein and fibre content in feed to the pigs and manure management. Two slurry storage treatments (with and without cover) and three additives to solid manure composting (straw only; straw + lime; straw + superphosphate) were examined for three common pig feed rations in Vietnam (low protein, high fibre; medium protein, medium fibre; high protein, low fibre). Feed ration was found to affect the N content in pig slurry or manure and thus potential N losses. Total gaseous N losses from covered slurry storage were 0.25-0.30 of initial N content, while those from uncovered slurry were 0.60-0.70. After 90 days of storage, 1.15-1.20 of the initial NH4-N was found in covered slurry and 0.40-0.50 in uncovered. Total N losses during composting with superphosphate were 0.25-0.35 of initial total N, while with lime or straw the total N losses were 0.45-0.55. With added superphosphate 1.25-1.60 of the initial NH4-N in manure was found in the compost after 80 days, compared with only 0.11-0.22 for lime and 0.22-0.36 for straw only. Covering stored slurry and addition of superphosphate when composting solid pig manure are thus important methods for Vietnamese farmers to minimize N losses and produce compost with a high content of plant-available N. Keywords: N content, N-NH4 content, additives, feed ration. 1 Vi n Th như ng Nông hóa; 2 Vi n Chăn nuôi Qu c gia. 3 Trư ng i h c Nam an M ch; 4 Trư ng i h c Copenhagen, an M ch 1. §ÆT VÊN §Ò Fernandez, 2003; Le và nnk, 2009). Ph n l n lư ng N m t trong quá trình lưu tr ch t Ph n l n lư ng m (N) có trong th c th i chăn nuôi là do bay hơi ho c r a trôi, ăn chăn nuôi, kho ng 0,70-0,95, ư c th i lư ng N m t có th thay i trong kho ng ra môi trư ng qua phân và nư c ti u gia súc 0,2-0,7 tùy thu c vào phương pháp lưu tr (Oenema và nnk, 2001). Vì v y, ch t th i (Sommer, 2001). chăn nuôi có th là ngu n dinh dư ng N quan tr ng i v i cây tr ng n u ư c qu n các h chăn nuôi nh mi n B c Vi t lý m t cách phù h p, nhưng cũng có th là Nam, th c ăn cho l n thay i tùy thu c ngu n gây ô nhi m i v i môi trư ng. vào t ng h gia ình, có h s d ng th c ăn Qu n lý hi u qu ch t th i trong chăn nuôi công nghi p, có h dùng th c ăn theo ki u không ch là các phương pháp lưu tr và s truy n th ng ( un cám v i rau, ăn rau d ng h p lý ngu n phân, nư c ti u gia súc tươi,...). Ch t th i chăn nuôi l n t i các h mà còn là vi c i u ch nh dinh dư ng th c này thư ng là thu gom riêng r gi a ph n ăn phù h p cho gia súc, vì hàm lư ng dinh l ng và ph n r n. Ch t th i l ng thư ng dư ng trong th c ăn có nh hư ng l n n ư c lưu tr trong các h , thùng,... sau ó thành ph n các ch t có trong nư c ti u và ư c s d ng bón cho rau ho c cây ăn qu phân gia súc, c bi t là N (Sorensen & trong vư n. Ch t th i r n thư ng ư c
v i các ch t n khác nhau, sau ó ư c k sao cho không khí có th lưu thông em bón ngoài ng (Vu và nnk, 2007). ư c, t ng c ng là 27 h p. M u phân r n M c ích c a nghiên c u này là xác ư c l y trư c khi (day 0), sau khi 38 nh: (1) Tác ng c a vi c s d ng n p (day 38) và 80 ngày (day 80). M u phân y trong quá trình lưu tr ch t th i l ng ư c phân tích các ch tiêu hàm lư ng ch t n s thay i c a N trong phân; (2) Tác khô (DM), tro (ash), pH, N t ng s , N H4-N , ng c a m t s ch t n khác nhau n P t ng s và d tiêu, K t ng s và d tiêu. hàm lư ng N trong phân trong quá trình ; Các m u phân ư c phân tích b ng các và (3) nh hư ng c a th c ăn n hàm phương pháp thông d ng dành cho phân h u lư ng dinh dư ng ch t th i chăn nuôi l n. cơ (Vi n Th như ng N ông hóa, 1998). Hàm lư ng C trong phân r n ư c tính t II. VËT LIÖU Vµ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU hàm lư ng tro theo công th c tính c a Schulte & Hopkins (1996). Lư ng ch t h u 1. V t li u nghiên c u cơ b m t trong quá trình ư c tính b ng G m 12 con l n th t Landrace - công th c c a Sommer & Dahl (1999). S Yorkshire ư c nuôi trong các chu ng li u phân tích ư c x lý th ng kê b ng riêng bi t. Có 03 khNu ph n ăn: N ghèo ph n m m SAS (SAS Institute, 1988). protein giàu ch t xơ (LPHF), protein và ch t xơ trung bình (MPMF), và giàu protein III. KÕT QU¶ Vµ TH¶O LUËN nghèo ch t xơ (HPLF), m i khNu ph n có 04 con l n. 1. nh hư ng c a ch đ ăn và n p đ y đ n hàm lư ng N trong ch t th i l ng 2. Phương pháp nghiên c u Giá tr pH trong phân l ng trong quá Ch t th i l ng c a t ng khNu ph n ăn trình lưu tr b tác ng r t l n b i ch ư c thu riêng và liên t c trong 10 ngày, th c ăn gia súc và th i gian lưu tr (Hình sau ó ư c vào các thùng nh a PVC 1); pH tăng t t c các công th c trong (dung tích 75 lít) v i 02 công th c so sánh su t th i gian lưu tr . Vì N H3 b c hơi ph có n p y (C) và không có n p y (U), thu c l n vào pH trong phân l ng t ng c ng 18 thùng. M u phân l ng ư c (Sommer, 1997), nên giá tr pH có tác ng l y trư c khi lưu tr (day 0), sau lưu tr 30 r t l n n lư ng N m t. (day 30), 60 (day 60) và 90 ngày (day 90). Hàm lư ng N t ng s và N H4-N trong M u phân l ng ư c phân tích các ch tiêu phân l ng b tác ng b i th c ăn gia súc pH, N t ng s và N H4-N . th i i m b t u lưu tr , còn trong su t th i Ch t th i r n c a t ng khNu ph n ăn gian lưu tr hàm lư ng N trong phân ch cũng ư c thu riêng, sau ó ư c tr n v i y u b tác ng do cách th c lưu tr . Có n p các ch t n khác nhau: V i rơm (S - rơm y làm gi m áng k lư ng N m t do b c tr n v i t l 0,05 w/w); v i rơm và vôi (L - hơi (Hình 2), k t qu này cũng tương t như vôi tr n v i t l 0,02 w/w); và v i rơm và nghiên c u c a Portejoie và nnk (2003) s super lân (SSP - super lân tr n v i t l d ng các v t li u che khác nhau có th gi m 0,05 w/w). Các nguyên li u sau khi tr n 74-100% lư ng N m t do b c hơi. ư c vào các h p x p, các h p ư c thi t
Hình 1. Giá tr pH các công th c lưu tr ch t l ng có n p y (C) và không có n p y (U) các th i i m khác nhau trong su t quá trình lưu tr ; trên 03 ch ăn khác nhau nghèo protein giàu ch t xơ (LPHF), protein và ch t xơ trung bình (MPMF), và giàu protein nghèo ch t xơ (HPLF). Hình 2. t ng s và H4- còn l i sau th i gian lưu tr so v i lúc ban u công th c có n p y (C) và không có n p y (U); trên 03 ch ăn khác nhau nghèo protein giàu ch t xơ (LPHF), protein và ch t xơ trung bình (MPMF), và giàu protein nghèo ch t xơ (HPLF) công th c v i super lân, pH t t c các 2. nh hư ng c a ch đ ăn và các ch t đ n đ n hàm lư ng N trong phân công th c u tăng trong quá trình (Hình 4). Hàm lư ng ch t khô b m t trong quá Hàm lư ng N t ng s và NH4-N trong trình là khác bi t gi a các ch ăn, th i phân u b tác ng b i ch ăn, ch t gian và các ch t n khác nhau. Hàm n và th i gian . Trư c khi , nh hư ng lư ng ch t khô các công th c phân khác c a ch ăn khá rõ nét, N t ng s trong nhau sau khi (80 ngày) gi m 0,55-0,70 so phân cao nh t công th c có ch ăn v i ban u (Hình 3). giàu protein. Tuy nhiên trong quá trình Giá tr pH trong phân ch y u ph nh hư ng c a các ch t n l i rõ nét hơn, thu c vào ch t n và th i gian , pH cao N t ng s cao nh t công th c tr n v i nh t công th c v i vôi và th p nh t super lân (Hình 5), lư ng N cao công
th c tr n v i super lân liên quan ch t ch rõ gi a các ch t n khác nhau. Lư ng t i pH th p trong phân , k t qu này cũng NH4-N trong phân v i rơm sau 80 ngày tương t như k t qu nghiên c u c a còn kho ng 0,22-0,36 so v i ban u; v i DeLaune và nnk (2004). NH4-N còn l i vôi ch còn 0,11-0,22; tuy nhiên v i super trong quá trình r t khác bi t gi a các công lân lư ng NH4-N trong phân sau 80 ngày th c có ch t n khác nhau và gi a các th i l i tăng 1,25-1,60 l n so v i ban u (Hình i m l y m u. NH4-N cao nh t vào ngày 38 5). Lư ng NH4-N trong phân v i super sau khi , lư ng NH4-N trong phân cao g p lân tăng cao hơn h n so v i các công th c hai l n so v i ban u, lý do là NH3 b c hơi v i rơm ho c v i vôi là do kh năng ít và quá trình khoáng hóa N trong phân khoáng hóa N trong phân dư i tác ng di n ra m nh. T ngày 38 n ngày 80, c a giá tr pH th p hơn, i u này cũng ã lư ng NH4-N trong phân gi m t t c ư c thông báo trong nghiên c u g n ây các công th c, tuy nhiên có s khác bi t r t c a Fangueiro và nnk (2009). Hình 3. Hàm lư ng ch t khô còn l i so v i trư c khi t i th i i m 38 và 80 ngày sau c a các công th c v i các ch ăn khác nhau (LPHF nghèo protein, giàu ch t xơ; MPMF protein và ch t xơ trung bình; HPLF giàu protein, nghèo ch t xơ) và ch t n khác nhau (S = tr n v i rơm; L = tr n v i rơm và vôi; SSP = tr n v i rơm và super lân). Hình 4. Giá tr pH trong phân các th i i m l y m u khác nhau c a các công th c v i các ch ăn khác nhau (LPHF nghèo protein, giàu ch t xơ; MPMF protein và ch t xơ
trung bình; HPLF giàu protein, nghèo ch t xơ) và ch t n khác nhau (S = tr n v i rơm; L = tr n v i rơm và vôi; SSP = tr n v i rơm và super lân). B ng 1. Hàm lư ng dinh dư ng trong phân r n trư c và sau khi v i các ch ăn khác nhau (L = nghèo protein, giàu ch t xơ; M = protein và ch t xơ trung bình; H = giàu protein, nghèo ch t xơ) và ch t n khác nhau (S = tr n v i rơm; L = tr n v i rơm và vôi; SSP = tr n v i rơm và super lân). Th i Công Ch t khô Tro C N t ng s NH4-N P t ng s K t ng s C/N đi m th c kg/h p % g/kg ch t khô g/kg ch t khô L-S 3.2 (0.2) 31.5 (2.0) 214 (23) 456 (13) 21.7 (0.4) 21.1 (0.9) 3.3 (0.4) 10.2 (0.6) 12.9 (0.8) Trư c L-L 3.3 (0.2) 32.0 (0.6) 226 (11) 449 (7) 20.6 (0.7) 21.8 (0.5) 2.5 (0.1) 9.2 (0.3) 11.6 (0.2) (day 0) L-SSP 3.5 (0.3) 33.4 (1.6) 255 (14) 432 (8) 20.1 (0.8) 21.5 (0.4) 3.2 (0.2) 19.7 (1.1) 11.9 (0.4) M-S 3.2 (0.2) 30.6 (0.3) 177 (5) 477 (3) 26.0 (0.2) 18.3 (0.2) 4.2 (0.1) 11.1 (0.1) 15.6 (0.2) M-L 3.3 (0.3) 31.3 (1.4) 220 (4) 452 (2) 23.7 (0.4) 19.0 (0.4) 3.8 (0.9) 11.4 (0.3) 16.8 (1.3) M-SSP 3.5 (0.2) 33.0 (1.1) 252 (9) 434 (5) 23.6 (1.2) 18.4 (1.0) 4.2 (0.2) 26.9 (1.5) 14.0 (0.4) H-S 3.1 (0.1) 30.6 (0.2) 146 (8) 495 (5) 29.7 (0.8) 16.7 (0.3) 4.6 (0.1) 12.2 (0.1) 14.7 (0.4) H-L 3.4 (0.1) 31.5 (1.2) 194 (8) 467 (5) 28.0 (0.6) 16.7 (0.5) 5.9 (0.8) 12.0 (0.4) 14.7 (0.6) H-SSP 3.2 (0.1) 32.3 (0.9) 216 (3) 455 (2) 27.9 (0.8) 16.3 (0.5) 5.1 (0.1) 23.1 (0.7) 14.5 (0.5) LSD0.05 0.3 19 11 1.2 1.0 0.8 1.2 1.1 L-S 1.9 (0.1) 31.4 (1.4) 287 (11) 413 (6) 17.8 (1.5) 23.4 (1.8) 1.3 (0.4) 17.0 (0.9) 18.3 (0.9) Sau L-L 2.2 (0.1) 33.3 (1.0) 336 (4) 385 (2) 17.4 (0.9) 22.2 (1.2) 0.8 (0.1) 15.3 (0.2) 15.7 (0.8) (day 80) L-SSP 2.4 (0.1) 31.9 (1.4) 351 (5) 376 (3) 22.2 (0.1) 16.9 (0.2) 7.4 (0.4) 29.8 (1.0) 13.4 (0.5) M-S 1.8 (0.1) 30.1 (3.5) 295 (7) 409 (4) 23.9 (1.2) 17.2 (0.8) 1.6 (0.1) 21.6 (1.4) 21.6 (0.7) M-L 2.0 (0.2) 34.2 (2.3) 347 (4) 379 (2) 22.2 (1.3) 17.1 (0.9) 0.9 (0.1) 19.4 (0.6) 19.7 (0.4) M-SSP 2.2 (0.1) 31.6 (2.8) 369 (5) 366 (3) 26.3 (0.8) 13.9 (0.3) 9.4 (0.4) 37.1 (1.3) 17.6 (1.0) H-S 1.6 (0.1) 30.4 (4.4) 283 (3) 416 (2) 29.0 (2.1) 14.4 (1.1) 3.2 (0.8) 25.5 (0.5) 23.6 (1.0) H-L 1.8 (0.1) 30.3 (3.1) 358 (29) 372 (17) 23.1 (0.9) 16.2 (1.2) 1.2 (0.3) 22.9 (0.3) 21.9 (0.9) H-SSP 2.0 (0.1) 35.6 (1.6) 366 (22) 368 (13) 29.7 (0.6) 12.4 (0.7) 10.0 (0.5) 38.0 (1.2) 19.0 (0.6) LSD0.05 0.2 23 13 2.0 1.7 0.7 1.6 1.4
Hình 5. t ng s và H4- trong phân t i th i i m 38 và 80 ngày so v i trư c khi c a các công th c v i các ch ăn khác nhau (LPHF nghèo protein, giàu ch t xơ; MPMF protein và ch t xơ trung bình; HPLF giàu protein, nghèo ch t xơ) và ch t n khác nhau (S = tr n v i rơm; L = tr n v i rơm và vôi; SSP = tr n v i rơm và super lân).
K t qu phân tích các m u phân trư c và sau khi (B ng 1) cho th y hàm lư ng tro, C, P và K trong phân ch y u ph thu c vào các lo i ch t n. Hàm lư ng tro và P cao nh t trong phân v i super lân, ti p sau là v i rơm và cu i cùng là vôi. Ngư c l i i v i hàm lư ng C, cao nh t trong phân v i rơm, ti p theo là trong phân v i vôi và super lân. Ch riêng hàm lư ng K là có s khác bi t rõ do ch th c ăn, hàm lư ng K trong phân cao nh t các công th c mà l n có ch ăn giàu protein. T l gi a P d tiêu và P t ng s , cũng như gi a K d tiêu và K t ng s h u như không thay i trong su t quá trình , dao ng trong kho ng 0,78-0,86 i v i P và 0,90-0,93 v i K. T l C/N trong phân b nh hư ng khá rõ do ch ăn, cao nh t ch ăn nghèo protein giàu ch t xơ; tuy nhiên trong quá trình nh hư ng c a các ch t n l i rõ r t hơn, th p nh t công th c tr n v i super lân (do N m t th p hơn công th c khác). IV. KÕT LUËN 1. Lưu tr phân l ng c n ph i có n p y, vì n p y s h n ch áng k lư ng N m t do b c hơi. Sau quá trình lưu tr (90 ngày), N t ng s so v i ban u các công th c có n p y là 0,25-0,30; công th c không có n p y là 0,60-0,70. NH4-N trong công th c có n p y là 1,15-1,20; và công th c không có n p y là 0,40-0,50 so v i trư c khi lưu tr . 2. Quá trình phân r n s làm m t m t s dinh dư ng trong phân, tuy nhiên có th h n ch b ng cách phân v i super lân, vì super lân có tác d ng làm gi m pH trong phân qua ó làm gi m N m t do b c hơi, m t khác còn thúc Ny quá trình khoáng hóa t o ra N d tiêu cho cây tr ng. Tuy nhiên ch t n này ch nên s d ng nh ng nơi mà yêu c u v P c a cây tr ng cao hơn P trong phân tránh trư ng h p s d ng quá nhi u gây ô nhi m P trong t. 3. Ch ăn có nh hư ng khá rõ n hàm lư ng dinh dư ng trong phân, tuy nhiên nh hư ng là không áng k trong quá trình lưu tr và phân. TÀI LI U THAM KH O 1. DeLaune, P.B., Moore, P.A., Daniel, T.C., Lemunyon, J.L., 2004. Effect of chemical and microbial amendments on ammonia volatilization from composting poultry litter. Journal of Environmental Quality 33, 728-734. 2. Fangueiro, D., Cabral, F., Vasconcelos, E., Ribeiro, H., Coutinho, J., 2009. Effect of pig slurry treatment by acidification followed by solid-liquid separation on nitrogen mineralization after application to soil. Conference Proceeding in the 16th Nitrogen Workshop. In: Carlo Grignani, Marco Acutis, Laura Zavattaro, Luca Bechini, Chiara Bertora, Pietro Marino Gallina, Dario Sacco (Eds.), Turin, Italy, pp. 357-358. 3. Le, P.D., Aarnink, A.J.A., Jongbloed, A.W., 2009. Odour and ammonia emission from pig manure as affected by dietary crude protein level. Livestock Science 121, 267-274. 4. Oenema, O., Bannink, A., Sommer, S.G., Velthof, G.L., 2001. Gaseous Nitrogen Emissions from Livestock Farming Systems. In: Follett, R.F., Hatfield, J.L. (Eds.), Nitrogen in the Environment: Sources, Problems and Management. Elsevier Science, Amsterdam, pp. 255-289. 5. Portejoie, S., Martinez, J., Guiziou, F., Coste, C.M., 2003. Effect of covering pig slurry stores on the ammonia emission processes. Bioresource Technology 87, 199- 207.
Ngư i ph n bi n: PGS. TS. Nguy n Văn Vi t