sự trở lại của kinh tế học suy thoái và cuộc khủng hoảng 2008 phần 3

Chia sẻ: Thái Duy Ái Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

90
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'sự trở lại của kinh tế học suy thoái và cuộc khủng hoảng 2008 phần 3', kinh doanh - tiếp thị, quản trị kinh doanh phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: sự trở lại của kinh tế học suy thoái và cuộc khủng hoảng 2008 phần 3

21 gIÔÙ I THIEä U Ñ a soá caùc nhaø kinh teá, trong möùc ñoä maø hoï suy nghó veà ñeà taøi naøy, ñeàu cho raèng cuoäc Ñaïi suy thoaùi cuûa thaäp nieân 1930 chæ laø moät thaûm hoïa vu vô vaø voâ côù. Phaûi chi Herbert Hoover (1) khoâng coá gaéng caân baèng ngaân saùch trong boái caûnh kinh teá suy thoaùi; phaûi chi Cuïc Döï tröõ Lieân bang khoâng baûo veä cheá ñoä baûn vò vaøng baát chaáp caùi giaù phaûi traû laø neàn kinh teá quoác noäi; phaûi chi ngöôøi ta cung caáp thanh khoaûn cho caùc ngaân haøng gaëp khoù khaên ñeå laøm dòu söï sôï haõi trong heä thoáng ngaân haøng nhöõng naêm 1930-31… thì vuï suïp ñoå cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn naêm 1929 cuõng chæ daãn tôùi moät cuoäc suy thoaùi bình thöôøng, khoâng ñaùng ñeå yù vaø chaéc chaén seõ rôi vaøo queân laõng. Do caùc nhaø kinh teá vaø nhöõng nhaø laøm chính saùch ñaõ “thuoäc baøi” 1. Toång thoáng thöù 31 cuûa Myõ, nhieäm kyø 1929-1933; tröôùc ñoù laø Boä tröôûng Thöông maïi (1921-1928)
Söï trôû laïi cuûa Kinh teá hoïc Suy thoaùi 22 – chaúng haïn seõ khoâng coù oâng boä tröôûng taøi chính naøo daùm laëp laïi gioïng ñieäu cuûa Andrew Mellon (2) trong lôøi khuyeân kheùt tieáng “loaïi boû vaø thanh lyù heát caùc lao ñoäng, caùc chöùng khoaùn, nhöõng noâng traïi, baát ñoäng saûn … baát cöù thöù gì keùm hieäu quaû vaø ñoäc haïi ra khoûi heä thoáng kinh teá” – döôøng nhö moät cuoäc Ñaïi suy thoaùi töông töï seõ khoâng bao giôø coù cô may xaûy ra nöõa. Lieäu ñieàu naøy coù ñuùng hay khoâng? Cuoái thaäp nieân 1990 moät loaït neàn kinh teá chaâu AÙ – nhöõng neàn kinh teá chieám moät phaàn tö saûn löôïng cuûa kinh teá toaøn caàu, vôùi daân soá côõ baûy traêm trieäu ngöôøi – ñaõ traûi qua moät ñôït suy thoaùi coù nhöõng neùt töông ñoàng moät caùch ñaùng sôï vôùi cuoäc Ñaïi suy thoaùi naêm naøo. Vaø cuõng nhö cuoäc Ñaïi suy thoaùi, cuoäc khuûng hoaûng laàn naøy cuõng ñoät ngoät xuaát hieän nhö tieáng seùt giöõa baàu trôøi xanh; trong khi caùc chuyeân gia vaãn khaêng khaêng döï ñoaùn kinh teá tieáp tuïc taêng tröôûng ngay khi suy thoaùi ñaõ manh nha heù loä. Nhö thaäp nieân 1930, nhöõng “phöông thuoác” kinh teá truyeàn thoáng toû ra khoâng hieäu quaû, ñoâi khi coøn phaûn taùc duïng. Khi nghó ñeán vieäc lòch söû u aùm ñoù ñang laëp laïi, döôøng nhö ai trong chuùng ta cuõng phaûi ruøng mình! Ñoù chính laø caûm giaùc cuûa toâi luùc naøy. AÁn baûn ñaàu tieân cuûa cuoán saùch treân tay caùc baïn ñaõ ñöôïc hình thaønh ñeå traû lôøi cho cuoäc khuûng hoaûng kinh teá chaâu AÙ nhöõng naêm 1990. Hoài ñoù, trong khi moät soá ngöôøi xem ñaây laø moät hieän töôïng thuaàn tuùy chaâu AÙ, toâi ñaõ cho raèng ñaây laø moät ñieàm baùo chaúng laønh cho taát caû chuùng ta, laø moät caûnh baùo cho thaáy caùc vaán ñeà cuûa kinh teá hoïc suy thoaùi (depression economics) chöa heà 2 Boä tröôûng Taøi chính Myõ töø 1921 ñeán 1932, noåi tieáng vôùi quan ñieåm cöùng raén trong thôøi suy thoaùi, chaúng haïn töø choái bôm thanh khoaûn cho caùc ngaân haøng yeáu, töø choái bôm theâm tieàn maët vaøo neàn kinh teá v.v…
23 GIÔÙI THIEÄU bieán maát trong thôøi hieän ñaïi. Ñaùng buoàn thay, nhöõng ñieàu toâi ñaõ lo ngaïi hoùa ra laïi laø ñuùng. Khi aán baûn môùi cuûa cuoán saùch naøy ra ñôøi, ña phaàn theá giôùi (trong ñoù coù caû nöôùc Myõ) ñang phaûi vaät loän vôùi khuûng hoaûng kinh teá vaø taøi chính. Cuoäc khuûng hoaûng naøy thaäm chí, so vôùi khuûng hoaûng kinh teá chaâu AÙ thaäp nieân 1990, coøn töông ñoàng hôn nhieàu vôùi thôøi Ñaïi suy thoaùi. Nhöõng vaán ñeà kinh teá maø chaâu AÙ traûi qua moät thaäp kyû tröôùc ñaây, cuõng nhö nhöõng gì maø chuùng ta ñang ñoái maët hieän nay, hoùa ra laïi chính laø nhöõng gì ngöôøi ta töôûng raèng ñaõ hoïc ñöôïc caùch phoøng ngöøa hieäu quaû. Trong thôøi kyø ñen toái tröôùc ñaây, nhöõng neàn kinh teá lôùn vaø phaùt trieån vôùi nhöõng chính phuû oån ñònh nhö nöôùc Anh hoài thaäp nieân 1920 coù theå khoâng tìm ra lôøi giaûi ñaùp cho nhöõng thôøi kyø ñình ñoán vaø giaûm phaùt keùo daøi; song trong giai ñoaïn giöõa John Maynard Keynes vaø Milton Friedman, chuùng ta ñaõ töøng nghó raèng mình ñaõ hoïc ñöôïc caùch ngaên ngöøa hieäu quaû nhöõng khuûng hoaûng töông töï. Tröôùc kia nhöõng neàn kinh teá nhoû nhö nöôùc AÙo hoài naêm 1931 töøng phaûi chòu phoù maëc soá phaän cho nhöõng côn thuûy trieàu taøi chính vaø khoâng theå töï quyeát ñònh vaän meänh kinh teá cuûa mình; nhöng ngaøy nay nhöõng chuyeân gia ngaân haøng vaø vieân chöùc chính phuû daøy daïn kinh nghieäm (ñoù laø chöa keå ñeán Quyõ Tieàn teä quoác teá IMF) ñöôïc cho laø hoaøn toaøn coù khaû naêng daøn xeáp nhöõng goùi giaûi cöùu höõu hieäu, coù theå khoáng cheá deã daøng nhöõng cuoäc khuûng hoaûng tröôùc khi chuùng kòp lan roäng. Chính phuû Myõ nhöõng naêm 1930-31 coù theå chæ bieát khoanh tay ñöùng nhìn heä thoáng ngaân haøng trong nöôùc suïp ñoå, nhöng trong thôøi hieän ñaïi, baûo hieåm tieàn göûi vaø vieäc Cuïc Döï tröõ Lieân bang saün saøng bôm tieàn maët cho caùc ñònh cheá taøi chính gaëp khoù khaên ñöôïc ngöôøi ta kyø voïng coù theå ngaên
Söï trôû laïi cuûa Kinh teá hoïc Suy thoaùi 24 chaën nhöõng caûnh töôïng töông töï. Taát nhieân chaúng ai nghó raèng nhöõng quan ngaïi veà kinh teá ñaõ ñi qua, song chuùng ta ñeàu chaéc chaén raèng duø coù gaëp phaûi baát kyø vaán ñeà gì trong töông lai, thì chuùng cuõng chaúng theå coù neùt gì töông ñoàng vôùi nhöõng khuûng hoaûng thôøi 1920 vaø 1930 caû. Tuy nhieân, leõ ra moät thaäp nieân tröôùc ñaây chuùng ta ñaõ phaûi nhaän ra raèng söï töï tin noùi treân ñaõ ñöôïc ñaët nhaàm choã. Gaàn suoát thaäp nieân 1990, nöôùc Nhaät rôi vaøo moät caùi baãy kinh teá, voán chaúng xa laï gì vôùi Keynes vaø nhöõng ngöôøi cuøng thôøi vôùi oâng. Trong khi ñoù, moät soá neàn kinh teá nhoû hôn taïi chaâu AÙ ñaõ rôi toõm töø ñænh cao taêng tröôûng xuoáng vöïc saâu thaûm hoïa chæ sau moät ñeâm – vaø caâu chuyeän buoàn cuûa hoï raát gioáng vôùi nhöõng gì ñaõ dieãn ra hoài thaäp nieân 1930. Vaøo thôøi gian ñoù, toâi coù suy nghó nhö sau: nhöõng gì xaûy ra gioáng nhö moät loaøi vi khuaån gaây beänh dòch cheát ngöôøi ñaõ ñöôïc y hoïc khoáng cheá moät thôøi gian daøi, nay baát thaàn xuaát hieän trôû laïi döôùi moät daïng thöùc môùi, maø khoâng moät daïng khaùng sinh thoâng thöôøng naøo coù khaû naêng ngaên chaën. Trong phaàn giôùi thieäu cho aán baûn ñaàu tieân cuûa cuoán saùch naøy, toâi ñaõ vieát nhö sau: “Cho ñeán nay môùi chæ coù moät soá ít ngöôøi laø naïn nhaân cuûa gioáng vi khuaån môùi naøy; song thaät laø khôø khaïo neáu nhöõng ai chöa bò beänh khoâng chòu tìm ra nhöõng phöông thuoác hay cô cheá phoøng beänh môùi baèng baát cöù giaù naøo; ñieàu ñoù seõ bieán hoï thaønh nhöõng naïn nhaân keá tieáp cuûa beänh dòch!”. Vaâng, ñuùng laø chuùng ta ñaõ khôø khaïo, thaäm chí ngu ngoác. Vaø hoâm nay beänh dòch ñang hoaønh haønh treân ñaàu chuùng ta. Ña phaàn cuoán saùch naøy daønh ñeå vieát veà cuoäc khuûng hoaûng kinh teá chaâu AÙ thaäp nieân 1990, caùi hoùa ra laø “ñôït toång dieãn taäp” cho cuoäc khuûng hoaûng toaøn caàu ñang dieãn ra hieän nay.
25 GIÔÙI THIEÄU Tuy nhieân, toâi cuõng boå sung khaù nhieàu taøi lieäu môùi, trong noã löïc giaûi thích baèng caùch naøo maø nöôùc Myõ hoâm nay rôi vaøo tình caûnh nhö nöôùc Nhaät möôøi naêm tröôùc ñaây; baèng caùch naøo maø Iceland hoâm nay gioáng Thaùi Lan tröôùc kia; vaø baèng caùch naøo maø nhöõng quoác gia töøng bò khuûng hoaûng möôøi naêm tröôùc kinh haõi nhaän ra moät laàn nöõa hoï laïi ñang ñöùng beân bôø vöïc thaúm… Veà cuoán saùch naøy Toâi xin noùi ngay töø ñaàu raèng veà baûn chaát maø noùi, ñaây laø moät cuoán saùch phaân tích. Theo ñoù, toâi khoâng noùi quaù nhieàu veà “caùi ñaõ xaûy ra” baèng vieäc noùi veà lyù do taïi sao moïi vieäc ñaõ xaûy ra nhö vaäy. Toâi tin raèng ñieàu quan troïng laø hieåu ñöôïc baèng caùch naøo thaûm hoïa ñaõ coù theå xaûy ra, laøm sao nhöõng naïn nhaân cuûa noù coù theå “soáng soùt”, cuõng nhö caùch thöùc phoøng ngöøa thaûm hoïa trong töông lai. Ñieàu naøy coù nghóa muïc tieâu sau cuøng cuûa cuoán saùch laø, nhö ngöôøi ta hay noùi trong caùc tröôøng kinh doanh, phaùt trieån lyù thuyeát töø tình huoáng thöïc teá – hay noùi caùch khaùc, tìm ra caùch thöùc suy nghó vaø lyù giaûi taát caû nhöõng hieän töôïng naøy. Tuy nhieân, toâi cuõng coá gaéng traùnh laøm cho cuoán saùch trôû thaønh moät söï trình baøy khoâ khan veà lyù thuyeát. Khoâng coù nhöõng phöông trình, nhöõng bieåu ñoà bí hieåm, vaø (toâi hy voïng) cuõng khoâng coù caû nhöõng thuaät ngöõ chuyeân ngaønh quaù ö khoù hieåu. Laø moät nhaø kinh teá coù teân tuoåi, toâi hoaøn toaøn coù khaû naêng vieát ra nhöõng ñieàu khoù hieåu tôùi möùc … khoâng ai ñoïc noåi. Thöïc ra maø noùi, nhöõng taøi lieäu khoâng-ai-ñoïc-noåi ñoù (nhöõng taøi lieäu chuyeân ngaønh kinh teá vôùi ñaày nhöõng thuaät
Söï trôû laïi cuûa Kinh teá hoïc Suy thoaùi 26 ngöõ – ND) cuûa chính toâi vaø nhieàu ngöôøi khaùc ñaõ ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc giuùp toâi ñi ñeán nhöõng keát luaän trong cuoán saùch naøy. Tuy nhieân, ñieàu maø theá giôùi hieän ñang caàn laø moät caùch haønh ñoäng khoân ngoan vaø coù hieåu bieát. Maø ñeå coù ñöôïc caùch haønh ñoäng ñoù, caùc yù töôûng phaûi ñöôïc trình baøy baèng ngoân ngöõ sao cho deã ñoïc deã hieåu vôùi nhöõng ai lieân quan, chöù khoâng chæ giôùi haïn trong nhöõng oâng tieán só veà Kinh teá hoïc. Nhöõng phöông trình vaø bieåu ñoà roái raém khoù hieåu noùi treân chaúng qua chæ ñoùng vai troø laøm giaøn giaùo trong vieäc xaây moät toøa laâu ñaøi tri thöùc. Moät khi toøa laâu ñaøi ñaõ ñöôïc xaây tôùi moät möùc naøo ñoù, ngöôøi ta seõ dôõ boû giaøn giaùo kia ñi, nhöõng gì coøn laïi chæ laø ngoân ngöõ giaûn dò vaø deã hieåu. Ngoaøi ra, duø muïc tieâu sau cuøng cuûa cuoán saùch laø phaân tích (analytical), ña phaàn noäi dung laïi bao goàm loái vaên keå chuyeän (narrative). Moät phaàn laø vì thöù töï tröôùc sau cuûa caùc söï kieän (ôû ñaây coù theå xem nhö coát truyeän) laø moät minh chöùng quan troïng cho yù nghóa vaø tính chính xaùc cuûa lyù thuyeát ñeà ra (chaúng haïn, quan ñieåm “chính thoáng” veà khuûng hoaûng kinh teá xem khuûng hoaûng laø moät hình phaït ñích ñaùng daønh cho moät soá neàn kinh teá, ñaõ khoâng theå ñöôïc bieän minh khi ñoái maët vôùi thöïc teá: vaøi neàn kinh teá coù veû ngoaøi raát khaùc bieät cuøng gaëp khuûng hoaûng trong vaøi thaùng gaàn nhau – moät söï truøng hôïp ñaëc bieät thuù vò!). Ngoaøi ra, toâi cuõng nhaän ra raèng caùc söï kieän noái tieáp nhau cuõng cung caáp boái caûnh caàn thieát cho caùc noã löïc tìm hieåu vaø giaûi thích cuûa toâi, vaø raèng khoâng phaûi ai cuõng coù ñieàu kieän theo doõi saâu saùt nhöõng söï kieän ñaëc bieät kòch tính trong möôøi taùm thaùng vöøa qua. Cuõng nhö ít ai nhôù chính xaùc nhöõng gì Thuû töôùng Mahathir phaùt bieåu taïi Kuala Lumpur hoài thaùng 8 naêm 1997 vaø lieân heä chuùng vôùi nhöõng gì Donald Tsang ñaõ laøm ôû Hongkong moät naêm
27 GIÔÙI THIEÄU sau ñoù! Trong nhöõng tröôøng hôïp nhö vaäy, nhöõng caâu chuyeän ñöôïc keå trong cuoán saùch naøy seõ giuùp caùc baïn cuøng hoài töôûng laïi vaø suy ngaãm. Toâi cuõng xin noùi ñoâi lôøi veà phong caùch trình baøy cuûa mình. Caùc taùc gia veà kinh teá hoïc khi vieát veà nhöõng ñeà taøi nghieâm troïng vaø to lôùn thöôøng bò caùm doã söû duïng nhöõng ngoân töø vaø caùch trình baøy quaù söùc trònh troïng, töï ñeà cao. Khoâng phaûi yù toâi noùi nhöõng vaán ñeà lieân quan ôû ñaây khoâng quan troïng, ngöôïc laïi laø khaùc, ñoâi khi chuùng laø nhöõng vaán ñeà sinh töû. Duø vaäy, caùc chuyeân gia kinh teá raát thöôøng nghó raèng do vaán ñeà maø hoï trình baøy vaø xem xeùt laø nghieâm troïng, lôùn lao, caùch tieáp caän noù cuõng phaûi heát söùc nghieâm trang, theo kieåu “vaán ñeà lôùn – töø ngöõ lôùn”, tuyeät ñoái traùnh nhöõng töø ngöõ vaø caùch dieãn ñaït boâng lôn, thoaûi maùi, khoâng trang troïng. Tuy nhieân, chuùng ta ñeàu ñaõ töøng thaáy raèng ñeå coù theå naém baét vaø hieåu ñöôïc caùc hieän töôïng môùi vaø laï, ngöôøi ta phaûi saün saøng ñeå coù theå “chôi” vôùi caùc yù töôûng. Toâi duøng ñoäng töø “chôi” ôû ñaây moät caùch raát coù suy nghó: nhöõng ngöôøi quaù ö trònh troïng, nghieâm tuùc vaø thieáu oùc khoâi haøi, seõ chaúng bao giôø coù theå ñöa ra nhöõng kieán giaûi môùi meû, veà kinh teá hoïc hay baát cöù lónh vöïc naøo cuõng vaäy. Chaúng haïn haõy nghe toâi phaùt bieåu “Nhaät Baûn ñang chòu thieät haïi töø söï khoâng theå thích nghi vaø ñieàu chænh veà baûn chaát, do moâ hình taêng tröôûng laáy Nhaø nöôùc laøm trung taâm cuûa hoï daãn tôùi söï cöùng nhaéc veà cô cheá”. Roõ raøng toâi chaúng dieãn taû hay “noùi” ñöôïc ñieàu gì caû, coù chaêng chæ taïo cho caùc baïn caûm giaùc raèng vaán ñeà toâi ñang noùi tôùi laø moät vaán ñeà raát khoù khaên, khoâng coù caâu traû lôøi deã daøng – moät caûm giaùc coù theå hoaøn toaøn sai laàm. Giaû söû toâi trình baøy
Söï trôû laïi cuûa Kinh teá hoïc Suy thoaùi 28 chính vaán ñeà treân ñaây cuûa nöôùc Nhaät baèng moät caâu chuyeän nheï nhaøng veà nhöõng thaêng traàm cuûa moät hôïp taùc xaõ giöõ treû (thöïc teá cuoán saùch naøy coù vaøi ví duï nhö vaäy) thì sao nhæ? Thoaït nghe coù veû kyø dò, song chính söï khoâi haøi, boâng lôn cuûa phong caùch naøy coù ñích nhaém rieâng cuûa noù: thöùc tænh vaø ñöa tö duy cuûa chuùng ta sang haún moät keânh khaùc, chaúng haïn trong ví duï treân laø vieäc nhaän ra raèng coù theå coù moät caùch giaûi quyeát khaùc ñôn giaûn hôn, ít ra laø cho moät phaàn cuûa vaán ñeà maø Nhaät Baûn ñang gaëp phaûi. Do ñoù xin ñoäc giaû ñöøng kyø voïng nôi ñaây moät cuoán saùch vieát theo loái haøn laâm trang troïng, ngöôïc laïi tuy muïc tieâu ñaët ra laø hoaøn toaøn nghieâm tuùc, loái vieát cuûa toâi laïi mang veû giaûn dò vaø ñuøa bôõn, nhö ñeà taøi naøy ñoøi hoûi noù phaûi theá! Vaø baây giôø haõy baét ñaàu cuoäc haønh trình cuûa chuùng ta, baét ñaàu vôùi moät theá giôùi vôùi veû ngoaøi cuûa noù, chæ vaøi naêm tröôùc ñaây thoâi.
29 1 “ VAÁ N ÑEà TROÏ N g TAÂ M ÑAÕ ÑÖÔÏ C gIAÛ I QUYEÁ T ” N aêm 2003, oâng Robert Lucas, giaùo sö Ñaïi hoïc Chicago vaø laø ngöôøi ñoaït giaûi Nobel Kinh teá naêm 1995, ñoïc baøi phaùt bieåu vôùi tö caùch Chuû tòch taïi Hoäi nghò thöôøng nieân cuûa Hieäp hoäi Kinh teá Myõ (American Economic Association). Sau khi giaûi thích raèng kinh teá hoïc vó moâ (macroeconomics) ñöôïc hình thaønh nhaèm ñaùp laïi nhöõng ñoøi hoûi ñaët ra trong thôøi Ñaïi suy thoaùi, oâng naøy tuyeân boá raèng nay ñaõ ñeán luùc lónh vöïc naøy phaûi phaùt trieån theâm nöõa, bôûi “vaán ñeà troïng taâm – ngaên ngöøa suy thoaùi – treân thöïc teá ñaõ ñöôïc giaûi quyeát xong”. Lucas khoâng coù yù noùi raèng chu kyø kinh teá, bao goàm nhöõng ñôït suy thoaùi vaø taêng tröôûng noái tieáp nhau baát thöôøng maø chuùng ta ñaõ chöùng kieán ít nhaát laø moät theá kyû röôõi vöøa qua, ñaõ ñi qua. Nhöng oâng ta cho raèng chu kyø naøy ñaõ ñöôïc cheá ngöï ñeán möùc chaúng caàn phaûi laøm gì theâm nöõa, bôûi vieäc noã
Söï trôû laïi cuûa Kinh teá hoïc Suy thoaùi 30 löïc deïp boû hoaøn toaøn nhöõng “laéc lö” trong taêng tröôûng kinh teá haàu nhö khoâng ñem laïi maáy lôïi ích cho caùi chung. Thay vaøo ñoù, neân chuyeån söï taäp trung sang nhöõng vaán ñeà nhö taêng tröôûng kinh teá daøi haïn. Maø cuõng chaúng phaûi chæ coù mình Lucas tin raèng vaán ñeà phoøng ngöøa suy thoaùi ñaõ ñöôïc giaûi quyeát troïn veïn. Moät naêm sau Ben Bernanke (cöïu Giaùo sö tröôøng Princeton, sau naøy tham gia Hoäi ñoàng thoáng ñoác vaø hieän laø Chuû tòch Cuïc Döï tröõ Lieân bang) trong baøi phaùt bieåu cöïc kyø laïc quan mang teân “Thôøi kyø oân hoøa vó ñaïi” (The great moderation) cuõng noùi töông töï nhö Lucas, ñaïi yù raèng chính saùch kinh teá vó moâ trong thôøi hieän ñaïi ñaõ giaûi quyeát vaán ñeà chu kyø kinh teá, hay noùi chính xaùc hôn laø giaûm thieåu ñoä aûnh höôûng cuûa noù xuoáng chæ coøn laø moät söï phieàn phöùc vaët vaõnh, chöù khoâng phaûi laø moät vaán ñeà böùc thieát nöõa. Chæ vaøi naêm sau, khi caû theá giôùi ñang vaät loän vôùi cuoäc khuûng hoaûng kinh teá vaø taøi chính raát gioáng nhöõng naêm 1930, khi nhìn laïi chuùng ta coù theå thaáy nhöõng tuyeân boá noùi treân döôøng nhö ngaïo maïn ñeán möùc khoù tin. Ñieàu ñaùng kinh ngaïc nhaát veà söï laïc quan thaùi quaù ñoù chính laø vieäc ngay töø thaäp nieân 1990, nhöõng vaán ñeà kinh teá töông töï nhö hoài Ñaïi suy thoaùi ñaõ xuaát hieän taïi moät soá quoác gia, trong ñoù coù caû Nhaät – neàn kinh teá lôùn thöù nhì theá giôùi. Ñeán nhöõng naêm ñaàu theá kyû XXI naøy, caùc vaán ñeà suy thoaùi vaãn chöa aûnh höôûng tôùi nöôùc Myõ, trong khi laïm phaùt – noãi kinh hoaøng cuûa nhöõng naêm 1970 – laïi coù veû ñaõ ñöôïc kieåm soaùt toát. Trong khi ñoù, nhöõng tin töùc khaù eâm dòu veà kinh teá laïi hoøa quyeän vôùi moät boái caûnh chính trò raát deã khieán ngöôøi ta laïc quan: trong suoát 9 thaäp kyû gaàn ñaây, theá giôùi chöa bao giôø laïi thuaän lôïi cho kinh teá thò tröôøng hôn theá!