intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Sự tương đồng và khác biệt về hình thức văn bản của hương ước Việt Nam và Triều Tiên thời trung cận đại

Chia sẻ: Cothumenhmong Cothumenhmong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

28
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nghiên cứu sự tương đồng và khác biệt về hình thức văn bản của hương ước Việt Nam và Triều Tiên thời trung cận đại. Để nắm chi tiết nội dung bài viết, mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Sự tương đồng và khác biệt về hình thức văn bản của hương ước Việt Nam và Triều Tiên thời trung cận đại

SVTUDNG OdNG VA KHAC B I £ T V i HINH T H U C V A N BAN CUA<br /> HUONG Ullte V I £ T NAM VA TRIEU TIEN T H U I TRUNG C A N DAI<br /> <br /> VtJ DUY M^N'<br /> <br /> <br /> <br /> cdng ddng tfl ly (M- Ifing) den hfldng {M<br /> T rong thdi k^ lich sfl trung cfin dai<br /> eae nfldc Vift Nam, Trilu Tien (hifn<br /> nay bao gdm Cgng hda dan chfl nhan dan<br /> tfldng dfldng vdi tdng gdm tfl 2 den 4 hofic 5<br /> xa), difn (M- tfldng dfldng huyfn), cbau<br /> Trilu Tien vfi Hfin Qud'c), Nhfit Ban vdi ('>N), phfl {B). Ndi dung cfla hfldng fldc rfi't<br /> mflc do khae nhau it nhidu deu chju anh phong phfl, xin dfldc trinh bfiy vfio mdt dip<br /> hfldng cfla nin vfin hda Han (Trung Qud'c). khac. Bfii viet nfiy gidi thifu trfldc bet ve<br /> Trong dd bilu hifn ro nhfi't lfi anh hfldng hinh thflc vfin ban nhfl diu dd dfit ra.<br /> Nho giao (Khdng giao) vfi vifc hgc tfip sfl 1. Stf ttftfng ddng ve v a n b a n<br /> dyng chfl Han rdng rai gin nhfl lfi qud'c tfl.<br /> Ngudn thfl tjch cd cdn lai den ngfiy nay d Vift Nam hifn nay vfin lfi nfldc ndng<br /> cae nfldc tren lien quan den b l u hdt cac nghifp, dan sd chiem khoang 75% sdng b<br /> linh vflc xa hdi, trong dd cd ngudn tfii lifu ndng thdn. Tfl Cach mang Thang 8 nfim<br /> vl hfldng fldc. 1945 trd v l trfldc trong hfing van Ifing xa<br /> khip Bie K;^ ddn Trung K^ h i u nhfl diu cd<br /> Vl thufit ngfl hfldng fldc {M ^ ) chflng hfldng fldc. Tfl ban sao Tri Li hUdng Udc ( ^<br /> tdi da cd djp bfin tdi (1). Hfldng fldc vd'n a ^ ^ ) (2) - (1420) den Loi Sdn xa hUdng<br /> xufi't phat tfl Trung Qud'c thdi Bie Td'ng Ze ( ^ OJ tt i? •^!l) - (1919) ddu viet bing chfl<br /> (nfla sau the ky thfl X); sau dd dfldc truyen Han (chfl Nho); hofic chu yeu vidt bfing chfl<br /> sang Trilu Tien, Vift nam, Nhfit ban d Han cd xen chfl Ndm nhfl Mg Trach xd cUu<br /> nhflng thdi ky khac nhau. Hfldng fldc ddu khodn {MM ^m ^) - (1665), Bong Lao<br /> dugc tidp thu, sfla dd'i eho phfl hdp vdi tinh thdu khodn ( ^ ^ fflt # ) - (1687), Bong<br /> hinh ey the cfla moi nfldc. Khi du nhfip vfio Ngqc xa hUdng Udc diiu Ze ( ^ fP t t if ^ ^^<br /> Vift Nam hfldng fldc dflge coi lfi quy fldc vd #!l) - (1741), La Ngi YLa hUdng le{B^il^<br /> hiu hdt eac mfit thudc ddi sd'ng cgng ddng, BUM)- (1752), Man LUdng thon le {M U.<br /> dflge dan lang cflng nhau dat ra vfi cflng ^ #!l) - (1892)... Hfldng fldc trfldc cai Mdng<br /> nhau thi hfinh, nhim dam bao vfi duy tri<br /> hfldng chfnh d Bic Kj^ - 1921 ggi lfi hfldng<br /> quyln tfl quan vfi tfl tri cfla Ifing xa.<br /> fldc cd.<br /> Hfldng fldc dflge du nhfip vfio Nhfit Ban<br /> dfldc ggi lfi thdn phap ( ^ 3^ - lufit Ifing). 6 Cac ban hfldng fldc cd diu dflge viet chfl<br /> Trilu Tien hfldng fldc eung lfi quy fldc cua Han, bing bflt long, mflc Tfiu (den), tren<br /> <br /> • PGS.TS. Vifn Sfl hoc<br /> 20 Rghlen cflu Ljch siSr. s g 5.2010<br /> <br /> gia'y b a n hay gifi'y dd, ddng thfinh quyen, XIX trong Gia Binh thdnh thong chi cd<br /> bia phdt cfiy. Moi ban hfldng fldc dugc ddng n h i e den viee "hfldng I m tflu" vfi "dgc<br /> thfinh 2 den 4 quyen de Mu hanh. Thfldng hfldng fldc" d dinh lang, theo quy djnh cua<br /> Ifing xa gifl mgt quyen, cdn 3 quyen gfli len Kinh Le (3). Trong thdi M m h Mfnh (1820-<br /> cfi'p tren huyfn, phfl, trfi'n (tinh - tfl sau 1840) tflng b a n bd "Minh d i l u hfldng fldc"<br /> nfim 1831) d l lflu hfinh. Nhidu Ifing xa chi (4) thi hfinh trong cae Ifing fi'p Nam K^.<br /> ddng thfinh hai b a n Giap hofic At, hay Song t r e n thflc te cho den nay chflng tdi<br /> chinh ban, phd ban. Giap ban lfi ban thfl vfin chfla tim t h i y mdt ban hfldng fldc nao<br /> nhfi't, hay cMnh b a n lfi ban gdc thfldng gfli cfla Ifing fi'p N a m Ky vfio thdi gian dd...<br /> len cfi'p tren lflu gifl. At ban hay phd ban<br /> Nhfl vfiy, cho den trfldc cude cai Ifldng<br /> Mu tai Ifing xfi de thi hfinh..Tide thay do<br /> hfldng ehfnh nfim 1921 b Bfic Ky (nfla sau<br /> tbien tai lii lyt, cflng vdi tinh t r a n g kM hfiu<br /> thdi k^ cfin dai) hfldng fldc trong cac Ifing<br /> nhift ddi I m fldt sau mgt nhilu, dfic bift xfi chfl yeu d B i e Bd va Trung Bd dflge viet<br /> n h i l u bidn cd' xa hdi thfldng xay ra nhiing b i n g chfl Han, ddi khi xen chfl Ndm, tren<br /> cude nd'i dfiy cfla ndng dan Ifing xa, nhflng gifi'y b a n vfi gifi'y dd, ddng thfinh quyen de<br /> eudc thay ddi trieu dai, chidn t r a n h vfi each lflu hfinh. Rfi't it b a n hfldng fldc dflge in. Do<br /> mang da lfim tieu hfly rfi't n h i l u tfii lifu dd so' Mgng mdi b a n hfldng fldc thfldng cM<br /> H a n Ndm, trong dd bao gdm ea tai lifu b a n che tfl 2 den 4 ban; khien ty If mfi't<br /> hfldng fldc! Ngfiy nay sd'hfldng fldc chfl H a n mat rfi't eao.<br /> Ndm edn lai tdn tai chu ydu dfldi dang ban<br /> sao. Theo thd'ng ke sd bd khoang g i n 1000 Trong khi dd hfldng fldc cfla Tridu Tien<br /> ban, so vdi bfing van Ifing xa tren thflc td thdi t r u n g cfin dai dflge biet den qua cudn<br /> nhfl vfiy qua ft. Hfldng fldc chfl yeu dfldc tfip saeh "Triiu Tien thdi dqi xd hgi sd nghien<br /> trung trong Thfl vifn Vifn Nghien cflu H a n citu sd lieu tiing thW - ^ H B# f^ t t * i<br /> Ndm d Hfi Ngi vfi mdt so' thfl vifn dja m ? i ^ ^ m m q u y i n I Huang Udc • m Hfi<br /> phfldng. Ngofii ra hfldng fldc nfim rai rac d do hai tfic gia Kim N h a n Kif t ( ^ t jJS -<br /> Kim In Keon) vfi H a n Tfldng Quyln ( S ffl<br /> cac Ifing xfi vfi trong tay eae nhfi nghien cflu,<br /> W - H a n Sang Qwon) bien soan. Saeh dflge<br /> sd'Mgng bao nhieu vfin chfla xac djnh dflge.<br /> Bao Canh vfin hda xa ( ^ * i it tt) phat<br /> Nhflng hfldng fldc cdn lai dai da so' tfip hfinh t h a n g 10 nfim 1986 tai Seoul Hfin<br /> trung d khu vflc ddng b i n g B i c Bg. Vi d dd Qud'c (5).<br /> eae Ifing xfi dflge hinh thfinh sdm trong<br /> Sach in dep, day 812 t r a n g trong dd<br /> khoang d i u Cdng nguyen va tbdi ky Bfic<br /> gdm: >, •'=::: s , '<br /> thudc. Do trai qua ljch sfl lau ddi da hdi t u<br /> nen truyen thd'ng vfin hda cd t r u y i n Ifing - Ldi nhfi xufi't b a n - fij fi^ 1» (chfl Hfin)<br /> xa, trong dd cd hfldng fldc. Tfl Nam Trung - Md d i u - [ftl ffi]<br /> K^ trd vfio cae tinh pbfa Nam, dfic bift cac<br /> tinb Nam Ky, do Ifing fi'p hinh thfinh mugn M ^ (Gidi thifu td'ng quat v l hfldng<br /> hdn, didu kifn tfl nhien vfi didu kifn xa hdi fldc) (chfl Hfin).<br /> cd nhidu khac bift so vdi m i l n B i c nen tfl - Ngi dung saeh: Trinh bfiy 34 hfldng<br /> thdi trung cfin dai cae Ifing fi'p Nam K^ fldc, trong dd ed Lam diin Ld thi hucfng Udc<br /> hie'm thfi'y hfldng fldc. Mfic dfl, Trjnh Hofii - M ffl S £8 » iK (Bfic Tdng) (6), in b i n g<br /> Dflc sd'ng vfio cudl the ky XVIII d i u the ky chfl Han. Chu Tit Tdng quyen Ld thi hUcfng<br /> Su hrong dgng va hhac biet.. 21<br /> <br /> Udc ngan gidi - ^ ^ ^i ^ ^ ^ n ^B 1^ Qua Quyln I - Hfldng fldc trong sach<br /> (Nam Td'ng - Trung Qud'c) (7), sau dflge du Triiu tien thdi dqi... eho thfi'y day lfi bd<br /> nhfip vfio Trilu Tien nfim 1517; vfla in chfl sach sflu tfip hfldng fldc Trilu Tien vd cflng-<br /> Han kem giai nghia bing ehii Hfin). Trong phong phfl vfi quy gia giflp cho eac nhfi<br /> dd ban Quang chdu hUcfng Udc diiu muc - nghien cflu Trilu Tien, Hfin Qudc vfi the<br /> 3t iW ^ *^ ^ i lfi ban hfldng fldc eo nhfi't gidi, trong dd ed Vift Nam ed dilu kifn de<br /> cua Trilu Tien (8), 32 hfldng fldc Trilu Tien tim hilu hfldng fldc trilu dai Cho Son<br /> diu lfi ban in chfl Han, rieng HUOng Udc (Trilu Tien - 1392-1910). Trong dd cd the<br /> thong bien - iP iK M ffi gdm 6 quyen vfi nhfin ra ngay sfl tfldng ddng so vdi hfldng<br /> [Kim Phd dien] hUdng Udc tiet vdn - [^ Ji fldc Vift Nam khi sfl dyng vfin tfl chfl Han<br /> S ] ® ^ if 3t in ban vidt tay. Trong dd "ed dl viet vfi in phd bien hfldng fldc.<br /> 4 vfin ban thudc dia phfin Bic Tridu Tien Trong so' 34 ban hfldng fldc neu tren trfl<br /> ngfiy nay. Dd lfi eac ban: hai chau hfldng ban Lam Biin... (ban hfldng fldc mfiu ed<br /> fldc {% ¥\ M W), hai Chau nhfi't hfldng fldc tfnh chfi't kinh dien thdi Bic Td'ng - Trung<br /> thflc {M ^ - U i^ '^), Quan Bic hfldng Qude), cdn lai 33 ban, k l ca ban Chu Td...<br /> fldc (Bm db «P iS*)) (1), Quan Bie hfldng fldc (thdi Nam Td'ng), nhflng da dfldc eae hge<br /> (2)" (9). Nhflng thdng tin rfi't quan trgng vl gia Tridu Tien tiep thu, chgn Ifla, giai<br /> eac ban hfldng fldc dflge t h l hifn dfldi day: nghTa; sau dd dfldc phd bien rgng rSi trong<br /> <br /> Nien do - Bi khao - M ^<br /> Ten ggi<br /> TT ^jS(khoang (xufi't xfl tfii lieu)<br /> nfim)<br /> 1 Lam Dien La thj hUdng fldc Cudl ddi Bic Chfl Nho tieu de chu sd tieu<br /> Tdng (Trung hgc tfip thfinh -<br /> Qud'c)<br /> Quyen 9<br /> 2 Quang chau hfldng fldc dieu mye 1451 Tfl Nghiem chi-<br /> <br /> 3 Chu Tfl tfing quyen La thi hfldng 1517<br /> fldc ngan giai<br /> <br /> 4 [Le An] Hfldng Ifip fldc dilu 1556 Thoai Khe tofin tfip<br /> iiSS:i:«. Q 42<br /> 5 Pha chau hUdng udc ty 1560 Lfit Cdc tofin tfip -<br /> W^±flk. Q 13<br /> 6 Tay Nguyen hUdng udc 1571 Lfit Cd'c tofin tfip -<br /> -mw-mnii^ m'^±m. Q16<br /> 7 Hai chau hfldng udc 1578 nt<br /> <br /> 8 Hai chau nhfi't hfldng udc thuc Cudl t h e k y XVI nt<br /> <br /> 9 [An Dong] hfldng Udc 1602 Bfic Nhai tien sinh vfin tfip -<br /> itm^t^-k.'m. Q3<br /> 22 Rghien cflu Lich sit, sd 5.2010<br /> 10 [Mat Dfldng] hfldng fldc 1648 Mat Chau trflng tin luc-<br /> <br /> 11 [Ban Khe] hfldng fldc Cudi t h e k y Bfin Khe tuy lyc-<br /> i^M] mm XVII ISSISiS^. Q9<br /> 12 Hfldng fldc thdng bien 1706<br /> mmmm<br /> 13 [Thfldng chau] hfldng fldc 1730<br /> <br /> 14 [Bao An] hfldng fldc dieu mye 1747<br /> <br /> 15 [Thufin Hflng phfl] hfldng fldc tiet 1765<br /> muc(jlilliif]«Piii^g5S<br /> 16 [Kim Phd' dien] hUdng fldc tiet vfin 1771<br /> <br /> 17 Hfldng le hdp bien 1797<br /> <br /> 18 Xich Thanh phfldng hfldng fldc cfi'm 1801<br /> ta hgc tiet muc<br /> <br /> 19 [Tay Nguyen] tan tfing hfldng fldc 1871<br /> mm]m^miif3<br /> 20 Hfldng udc khe thiep 1888<br /> <br /> 21 Hfldng li tam tuyen 1888<br /> mm=m<br /> 22 [Quan Bfic] hfldng udc 1890 Hfldng fldc hfinh li hdt ky-<br /> <br /> 23 Nam Nguyen phu hfldng fldc tiet thfl 1893<br /> thfinh sach- mmi^Mm^'Ofi^m<br /> 24 Hfldng udc khe tda muc 1893<br /> <br /> 25 Hudng fldc chfldng trinh 1894<br /> <br /> 26 l.[Vu Ddng difn Don Sdn] hfldng fldc 1904<br /> tiet muc- {HifMmniU] MmWi§<br /> 2.[Bic Nhfi't difn Tay VTnh] hfldng<br /> 1904<br /> fldc tiet m u c - { d b - ® H * ] MmWU<br /> 27 [Hoa Dfldng dong] hfldng udc vfin 1904<br /> <br /> 28 [Kinh Udc sd] hfldng fldc chfldng trinh 1904<br /> m:iL<br /> 29 Khd fldc chfldng trinh 1905<br /> Sy hrong ddng va hhac biet. 22<br /> <br /> 30 [De Xuyen] hUdng udc tiet mye 1905<br /> lSJII]«|!i(i<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Cao Tf qufin Mfiu Trfldng hfldng fldc chinh an- 1937<br /> MmmmmmmiEm<br /> Bang trfin dua theo: Trieu Tien thdi dqi xd hdi sit nghien citu sic lieu tilng thu, tr. 5-6-7.<br /> <br /> xfi hdi Trilu Tien. fldc. Dflc nghifp cflng khuyen khich nhau...<br /> Cd the trong thflc te dfldi trilu dai Cho Nhflng dilu lim loi eiing dfla vfio khudn<br /> Son tflng tdn tai cac ban hfldng fldc khac ph6p... Le tuc cflng nhau trao ddi... Hoan<br /> ngofii bg sflu tfip tren, mfi den nay da mfi't nan cflng thfldng yeu nhau...<br /> hofic chfla tim thfi'y... Vi ring vdi sd Mgng Tfl dd Lam Biin... trd thfinh ban hfldng<br /> cae ban hfldng fldc tren chfla t h l phfl khip fldc mfiu mang tfnh kinh dien dflge ap dyng<br /> eae ddn vi hfinh ehfnh trong nfldc. Cung cd d nbieu thdn Qfing) thdi Bic Td'ng.<br /> thl nhflng ban hfldng fldc mfiu do nhfi nfldc Sang thdi Nam Tdng, Chu Tfl dfla vfio<br /> Ifip ra se dflge ap dung cho nhflng ddn vi Lam Biin... bd sung vfi hofin cMnh them<br /> hfinh chinh cflng cfi'p nhfl ly, hfldng, chau, thfinh ban Chu Tit...; tiep tyc phd bien trong<br /> difn hay phfl? Cau giai dap vfin phai chd d nfldc. Sau dd ban hfldng fldc dd dfldc lflu<br /> tfl lifu thflc te. : ;7,', ,:> truyin sang Trilu Tien. Nfim 1517, Kim An<br /> Mdt n6t tfldng ddng khae kha ro trong Kflc xufi't ban vfi lflu hfinh rgng rai b Trilu<br /> hfldng fldc Vift Nam vfi Trilu Tien lfi diu Tien. Cae sT dai phu Trilu Tien dfla vfio<br /> dfla vfio ban hfldng fldc mfiu - Lam Biin... Lam Biin... vfi Chu Tit... cfin cfl vfio tinh<br /> de tfl dd tidp thu vfi soan ra hfldng fldc cfla Mnh thflc td trong nfldc da Ifip ra ban<br /> moi nfldc. Lam Biin... dfldc ch6p b trang 5- Quang chdu hUdng Udc diiu muc - % JW M<br /> 7 trong saeh Triiu Tien thdi dqi... (da iS^
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2