Tác dụng của phong thái lãnh đạo theo kiểu tiếp cận trao đổi và chuyển biến lên động lực làm việc và gắn kết nguồn nhân lực tại các Bệnh Viện công lập

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Có rất nhiều yếu tố, nhiều phong cách lãnh đạo tác động đến động lực làm việc và sự gắn kết của nhân viên. Nghiên cứu này nhằm xác định các yếu tố thuộc phong cách lãnh đạo theo kiểu tiếp cận trao đổi và chuyển biến có tác động, mức độ và chiều hướng tác động của nó đến động lực làm việc và sự gắn kết của nhân viên y tế tại các bệnh viện công để đưa ra hàm ý quản trị.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tác dụng của phong thái lãnh đạo theo kiểu tiếp cận trao đổi và chuyển biến lên động lực làm việc và gắn kết nguồn nhân lực tại các Bệnh Viện công lập

| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | trình phoûng vaán. 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng Tác dụng của phong thái lãnh sau khiđạothu thaäptheo ñöôïc kieåmkiểu tiếp tra, laøm saïch, maõ cận hoaù vaø 2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang nhaä p baè n g phaàn meà m Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ trao đổi và chuyển biến lên động baèng phaà %, thoán lực g n meàm keâ làm suy luaän việc Stata 11, vôùi thoángvà kieåm ñònh gắn keâ moâ . taû vôùkết i tyû leä 2 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu nguồn nhân lực tại các Bệnh Viện 2.4.1. Côõ maãu công lập 2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa Phan Söû Cảnh duïng coâPháp¹, ng thöùcHuỳnh Chí tính côõ maã Dũng², u cho Mai moät tyû Ngọcphöông, leä ñeå Khương³laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn Tóm tắt: toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc p 1 P ñích nghieân cöùu. Đặt vấn đề: Có N rấtZnhiều 2 x yếu tố,2 nhiều phong cách lãnh đạo tác động đến động lực làm việc và sự 1 px gắn kết của nhân viên.2 Nghiên cứu này nhằm xác định3.các Keáyếu t quaû tố thuộc phong cách lãnh đạo theo kiểuVôùtiếp i Z =cận trao 1,96 (öù ng vôùđổi i =và chuyển 0,05), biến p = 0,37 [3],có= tác 0,14 động, mức độ và chiều hướng tác động của nó đến tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø động lực làm việc và sự gắn kết của nhân viên y tế tại các choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1.bệnh Kieánviện thöùccông đểmeï cuûa baø đưaveàracaùhàm ý quản ch cho treû aêntrị. / döôùi 5 tuoåi. Phương pháp: Nghiên cứu định lượng, mô tả cắt ngang; buù ñuùngxửkhi lý bò sốtieâ liệuu chaû bằngy phần mềm Smart PLS 3.0 2.4.2. với sốCaùlượng ch choïmẫu n maãulà : 938 nhân viên y tế tại 5 bệnh viện công trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Choï Thực n maã hiệnu nhieà u giai ñoaïn không tham số 2.000 lần lặp lại để kiểm định thang đo, mô hình cấu trúc Bootstrapping và các giả thuyết. Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh: Hoø Kếta quả: Bình-mieà YếuntốBaéThưởng c, Haø Tónh – Mieà theo thànhn Trung tích vaø Kieân và Kích thích trí tuệ (0.179) tác động tích cực đến (0.170) Giang- Mieàm Nam; Động lực làm việc, 2 yếu tố tác động tiêu cực đến Động lực làm việc là Phong cách lãnh đạo tự do Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ Giai ñoaï (-0.308) và nẢnh2: moã i tænh lý hưởng choïtưởng n ngaãuhành nhieânvi3 (-0.150). xaõ bao Chỉ có yếu tố Thưởng theo thành tích (0.184) là buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù có tác động tích cực lên Sự gắn kết của nhân viên y tế tại các bệnh viện công lập. Nghiên cứu cũng (n=409) khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; cho thấy có tác động tích cực với mức độ khá mạnh của Động Nhaän xeùt:lực Gaànlên 80%Sựbaø gắnmeïkết coù (0.400). kieán thöùcThưởng ñuùng veà Giai ñoaï n 3: moã i xaõ choï n 46 hoä gia ñình coù theo thành tích là yếu tố có tác động tích cực đến cả Động lực làm việc và Sự gắn kết, Phong meï caù ch cho treû aên /buù khi bò tieâu chaû y , tyû leä baø cáchôû con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi lãnh đạo tự do tác động tiêu cực đến Động lực là việc tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo với mức độ mạnh nhất. bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù phöông Khuyếnphaù p laø “coå nghị: Ngườing lieà n coånđạo lãnh g”. cần ưu tiên quan tâm ñeánviệc mieàThưởng n nuùi vaø thaá theop nhaát laø ôûtích thành noântrong g thoân hoạt vôùi 74,3%. động lãnh2.5. đạo. Phong cách Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò Phöông phaù p, kyõlãnh thuaäđạo t thutự do thaä vàlieä p soá Ảnhu hưởng lý tưởng hành vi có tác động tiêu cực đến động tieâu chaûy (n=409) lực làm việc người lãnh đạo nên tránh sử dụng các hành vi này. Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång Từ khóa: chænh söûa saulãnh đạo khi coù thöûtrao nghieäđổi, m taïilãnh Thaïchđạo Thaáchuyển t, Haø Noäihóa, . động Noäilực dunglàm việc, thò sự gắn thoân kết trong công việc p n % n % n % n % Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 Transactional and tranformational leadership affects phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. Sôï treû beänh naëng theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006 Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû staff’s medical work soùt hoaëc coá tình sai thöïcmotivation teá, ñeå haïn Nhaäand job n xeùt: Veà lyù doengagement at khoâng cho treû aên buù bình cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng public nghieä m tronghospitals giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh Phan Cảnh Pháp¹, Huỳnh Chí Dũng², Mai Ngọc thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. Khương³ thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa TaïYp tế Tạp chí chíCông Y teá cộng, Coâng coä Sốn53 g, 3.2017, Soá 43 tháng 9/2020 15 3
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers Abstract: recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized *Background: There signs of dyspnea are many (25.9many factors, % in urban and 1.5% leadership in mountainous styles that influenceregion). workMothers’ motivation and engagement. This study aims to identify which leadership behaviors significantly affectand knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural work mountain regions. motivation and engagement, the extent and direction of their affect medical staff’s work motivation, andKeywords: engagementDiarrhea, acute at public respiratory hospitals infections, to make knowledge, governance under 5-year-old child. implications. *Methodology: This quantitative study with a sample size of 938 surveys collected from the medical staff of 05 public hospitals in Ho Chi Minh City. The least-squares method of PLS-SEM was used Taùc giaû: with Smart PLS 3.0 software, non-parametric Bootstrapping with 2,000 repetitions for evaluation 1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi and validation of scales and tests of hypotheses. Email: thangtcyt@gmail.com *Results: 2. The Cuï research c phoø results show ng choáng HIV/AIDS – Boä Ythat teá contingent reward (0.170) and intellectual stimulation Email: longmoh@yahoo.com (0.179) positively affect work motivation. 02 factors significantly and negatively affect work 3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi motivation are laissez-faire (-0.308) and ideal behavioral influence (-0.150). In addition, the Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com contingent reward positively affects the engagement of medical staff in public hospitals. The study 4. Boä Y teá also shows a strong Email: positive effecttrantuananh2000@yahoo.com dducthien@yahoo.com, of work motivation on job engagement (0.400). The contingent rewards are factors that have a positive impact on both work motivation and engagement, *Recommendation: Leaders should prioritize contingent rewards in leadership activities. Laissez- faire style and idealized behaviors hurt work motivation. Leaders should avoid using these behaviors. Key words: transactional leadership, transformational leadership, work motivation, job engagement 1. Ñaët vaán ñeà naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn Tác laø haigiả: beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng hieän nay. nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu nh n Thống h t chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu 5 2 tuoåi moã i naêm T ếng n maéch töøn 0,8-2,2n, Thñôïnh t tieâ u chaûy,Chí phố öôùc nh tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. 2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu Veà 3 TNKHH, ng trung ạ hbình c moãốci naêTếm moäạt ñöùha ctreû maéốcc 4-9 , Th nh phố Chí nh laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 vôù 1. iĐặt töû vong vấnchung đề [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa ttænh: nh tHoø a Bình, ạng g Haø ộng Tónh vaøc Kieân Giang, c, gñaïi dieän gchon hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam. baènnhg caùạch chuû g ñoängt phoøntg traùnnh ttaùcng nhaânốgaây beänết h ết c nh n n tế n ến t nh t ạng ch vaø xöûthlí kòp c hthôøni khinh bò beänh. cÑeå phoøng tchoách ng beäc,nh, á 2.2. ch Ñoát iátöôïtng nghieâ nh n cöù u n công ng nh n ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng t ng ột n n ng nh ạ các nh phaûộti coù t kieá ngnnh thöùcng ñaày ếñuû veà tố phoø c nnh g beänh nh h ch ng vaø caù xöû Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. lyùến khi ộng treû bò maé c c beänh ñeåc giaûm tyûgleänmaéết c vaø c töû vong. nh n n công ng t t n t t ế các g Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: pháp Tieânh u chuaå t ncáclöïaph choïnng: Laøthcaùcc baønh meï ạcoù, con döôù n i n T n thế g c t nh ngh n c “Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû h nh g ết n n t n T nh n, ch ng phoø ng choánnh g tieâạu chaû , t yngvaø nhieãnhm khuaå tácn ghoâ haá ngh p caán p lôøi phoûng vaán. tính c ôû treûh em nh taïi moänh t soáạvuøth ng/mieàn Vieät ếp c n t vôùi tô ch t th ngh n c n t Nam”, ng t muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi Tieâ u chuaå n t ng nh c tế n loaï i tröø: Tinh thaà n c công ố khoâ n g minh maãn ch n ến ố ộng c 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån c hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian hoâ ghaánp ôûếttreû c emnhtaïin moätnsoá vuøng/mieà n n n, Vieä n t Namc t , nghieân,cöùu choaë thc khoâ c h ngntöïnghnguyeä n nc, hôïpn taùc trongt cquaùn 314 Taïp chí Y teá Tạp Coâng coä tế Công ng, 3.2017, cộng, Soá 439/2020 Số 53 tháng
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | trình 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng th ết,phoû nh ng vaáác n. nh các ế tố th ộc ph ng cách nh n thu sau khi t thaä chp cñöôï h c kieå n th nh tốt m tra, laømnh 3 . vaø saïch, maõ hoaù nh2.3.ạ Thieá th t keá nghieât nếpcöùcu:nMoâ t taû caét ngang ch n nhaä Ch pngbaètô ng phaàn meàt m Epidata ế tố 3.1, xöû lyù thoáng ng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä ến c nh h ng, ch h ng c ộ nh g nthoáết 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, ng ckeâ suy nh luaä n n vôùni kieå Sm n ñònh ng 2. nh c c ộc h ng c n ến ộng c c g n c n ạ ph c nh n Th c c ết 2.4.1. c nhCôõnmaãun tế ng th t tác th 2.7.nh Ñaï ngo ñöùnc nghieâ t ng n cöùnh u: Nghieâ n nn cöùchính u ñöôïc ộng c ộng c c ố g n ết tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå n c nh C th nh th nh n phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân xaùc ñònhc soá nghoä c gia p thñình coùng baø ch meï ng h döôù coù con h i c5 gtuoåpi: c u vaøộtñoáiạtöôï cöù gng nghieâ nh n nh n nCg tin th cöùu. Thoâ nhn ñöôïc hoaø ch các nh n nh c tế công ng toaøn baû c t nh c o maät vaø keát quaû nh chæn ñöôï c söû duï cn g cho muï nhc ô h nh nh Nạ Zph2 hx p g p ph n g p 1 P ết ñích nghieân cöùu. 2 nc ngh t n ố tô C nh n nh ng h h n ng 2 t px 1 h nn 3. c Keánh t quaû th ộc nh n 1.1.Vôù Động lực(öùvà i Z = 1,96 ng sự vôùi gắn kết p = 0,37 [3], = 0,05), = 0,14 1.2. Phong cách lãnh đạo, mô hình và giả tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø 1.1.1. choáKhái i traû lôøiniệm , cuoái cuøvề ngđộng côõ maãulực laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1.nghiên thuyết Kieán thöùcứu c cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ döôùi 5 tuoåi. buù ñuùng khi bò tieâu chaûy ộng c t ng c ng tính nt , cố g nh đạo t ếp c n t đổi th ng g ng2.4.2. nhu:n h ng t n Caùccch choïcán maã ạt c ng n c h n th ng h c t ng phạt Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn ột ct nh t nh ộng c t ng n các cá nh n nh áp ng các c c th t Giai ñoaïnc 1: moã ột nh ph i mieàn cchoïáp n ngaã ng,u nhieân 1n tænh: ến ct t nh ạ t g 3 th nh Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân ột h nh c th ộng c h ng th c ph n h n th ng, n ng ng ạ th Giang- Mieàm Nam; cố g ng nh ạt c ng ốn ộng, ch ộng ph ng cách nh ạ t Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ h cGiai ñoaï c t n 2:nhmoãti tænh nh choï 2 . n ngaãu nhieân 3 xaõ bao h ng buù ñuùng nh cách khi bòạtieâch u chaûy nphaânến theo ñòanh dö ạ goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù (n=409) Ch khaênng tô n nuùi/haûti ñaûoế): toåtống 9 xaõ; (mieà ng ộng h ng t c t ng tính ch ến c c ng c công nh n ánh c, ngn xeùt: Gaà Nhaä nhn 80% ạ baø nmeït coù kieánn thöùt,cthñuùng veà Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû gconá döôùngi 5 tuoånh ngn ngaã i, choï ngu gnhieâp cn hoä gianhñình ñaà ngu nh nng mieà nuùng th c ñuù i coù kieán thöù h ng veàthcaùch chottreûchbuù/caênthkhi tieâu, ng th sau ñoù löïna choï nh nncaùc hoäc gia cácñìnhthông tieáp átheo, theo , thông bò h tieâng u chaûy chieá phát t m tyû leäccao n tích c, nhaá tốt t vôùpi h83,9%, n Cácsaunh ñoù tphöông n chính phaùp laø “coång lieàn coång”. ác nh n ng c p t n c ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%. nh đạo ch n ến t n đạt các g á t c 2.5. Phöông phaùngp, kyõng t nt thu thaäc pp soá lieäunh Baûng 1. Lyù ch nh do khoâ t nng g cho treû aên buù th nh n tbình ngthöôø nh ng khi côngbò thuaä tieâu chaûy (n=409) h n ng ng t ng nh n c ố c c ng c h n t cách tạ Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång ộtacách chænh söû sau khicông ng m taïng coù thöû nghieä i Thaïc ch Thaáct, Haø Noä c ni. th Noäthi dungn t ngthòt ch thoâ c n phát t n các p ng g công c c ộc ống ng công n ng, ng n nc c % nh n n% nn % áp n %ng tốt Phöông c h n tạ c phaù p thu thaä p nh ôn n nh soá lieä u : Ñieà u tra nh ng vieân n hNgöôø n i khaùc khuyeâ c n t 1 ng0,7t 6ng 4,3 0 nh 0 6ạ 1,7 ch n phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006 c ng t ng ng t nh ộ h c n, ến c các th nh ph n hác nh theâm nh h ng tSai n tsoá vaø , khoá nhnngh g cheá sai soá:ch Saicsoá doc ngöôøi nh cung t ng h T nc h ng ích thích t í caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâ 5 ng cho treû aên buù bình 1.1.2. t n t cá nh n cheá saiKhái niệm soá, ñieà u tra về vieâsự gắnc taä n ñöôï kết p huaán kyõ, coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, vaá T nnchoc raèng treû bò th naënếtg theâmcác neáungh tieáp tuï ncccho aêtn/buù n, S g n ết ột ố nh t g ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû cá bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám nh n nốg tin. Giaù soùt thoâ t m chsaùct vieânngkieåmc tra ạ phieá S ugkhin keáếtt chleäng tyû caotônhaát vôùi 12,1%, t ô h gaá nhp ngh gaàn 4 nlaàcn so nh vôùi thaønh thuùc ñeå ột kòp t ngthôønh i phaùng t hieäến sai tốsoá vaønboåt sung ng gkòp pthôøcái. thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa TaïYp tế Tạp chí chíCông Y teá cộng, Coâng coä Sốn53 g, 3.2017, Soá 43 tháng 9/2020 15 39
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’ knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions. Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child. Taùc giaû: 1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com 2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com 3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com 4. Boä Y teá Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com 1. Ñaë Hình 1.1.t vaá Mô n ñeà hình nghiên cứu naê h m nh2014.ộngTöøhñoùccoùphtheåc ñöa . ra moä n t soángkhuyeá ạ n nghò ch phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng 1.3.Tieâ u chaûy vaø Thưởng theo nhieã m khuaå thành n hoâ tích vớihaáđộng p caáp lực ôû treûlàm em caùộng c beäcnh nhieãcm ộkhuaå tác n choộng treû tíchemc trong c ph n giai ñoaï laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng việc và sự gắn kết chieän ngh nay. ộng c c ết ố t nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu ch c Ch ng tô t g th ết chaûh y xaûnhy ra ôûạtreûcố emgdöôùngi 2 tuoå ạt i, bìnhc quaân 1ng treû döôù ti 2. Phöông phaùp nghieân cöùu 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc 2 n th ng ạ ch ộng tác ộng nh ng ng th h nh ng g ph th c tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. 2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu h nNKHH, Veà c trung nhbình ng moã n i naêcmc moänht ñöùan treû maé n c 4-9c tích c c ến ộng c c laà t n , tyû leä töû c thvong do NKHH chieá m ng ph n th ng Ch ng tô1/3 (30-35%) so 2 Nghieânncöùu th ñöôïc ng thöïcạ hieänch vaøo naêm 2014 ộng tác taï ộngi3 vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho hai beänth gnaøyth raát caoết nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá tích 3 mieàcn Baé c cến g Nam , Trung, n ếtcuûa Vieät Nam. baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh Th ng th th nh tích tác ộng tích c c 1.5. Quản lý theo ngoại lệ thụ động vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu ến i ộng ngöôø daân noùicchung vaø cngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng h nh ạ ng h nh th c th ộng th phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. Th ng th th nh tích tác ộng tích c c ch t ch các h ết , hạn chế nh ng lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong. ến vìg lyùn doếtñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: Chính ch Tieâ c nu th chuaåpn löïa choï h ncác : Laøt caùc ch n coù baø meï ch con döôùci “Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 áp tuoåi,ng coù htinhcthaà c n minh n maã n, töï nguyeä phát nh Yế n, hôïtố p taù ngc traû ạ 1.4.nQuản phoø g choánglýtieâtheo ngoại u chaû lệ chủ y vaø nhieã động m khuaå n hoâ haáp caáp lôøi phoûng vaán. tínhnh ôû treû em taï i moä t soá vuø n g/mieà th ộng tác ộng ng c ch ộng c nh ạ n ng ng ạ t Nam”, n Vieä ch ộng vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi Tinhố thaàn khoâ Tieâucchuaån loaïci tröø: ết t ch ng minh c Chmaã ngn 5 tuoåi ng veà hphoø nhngthchoá c nth g tieâu chaûthy vaø nhieãch t chn m khuaå hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian tô t g th ết hoâ cáchaáp ôûh treûc em các taïi moä phạt soá vuøng/mieà t c n Vieät Nam c nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù 14 0 Taïp chí Y teá Tạp Coâng coä tế Công ng, 3.2017, cộng, Soá 439/2020 Số 53 tháng
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | trình 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng 3 phoûngnvaán.th ng ạ th ộng tác ộng c ckhiếnthuộng sau c c kieåm tra, thaäp ñöôï c laøm saïch, maõ hoaù vaø t c cThieá 2.3. ếnt keáộng nghieâcn cöùu: Moâctaû caét ngang nhaäp baènh ng hphaànngmeàmt Epidata ng h nh 3.1, xöûtáclyù thoá ộngngtích keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä 3 n th ng ạ th ộng tác ộng c cthoáến %, ng keâ gsuynluaäếtn vôùi kieåm ñònh 2. 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu t c c ến g n ết 1.9. Quan tâm cá nhân 2.4.1. Côõ maãu 2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc 1.6. Phong cách lãnh đạo tự do tieáhn haønnh h döôùạ i söï ch chaáp thuaä ến n ccuûa chínht quyeà ng ng n ñòa Yế Söûtốduïnng coângcthöù p c tính ến nhcôõ maãnh u choạmoäch t tyû leä th ñeå phöông, nh n laõ n,nnh ñaï ngoccô quan th nhy tích teá treâ chn ñòa h baønngnghieâ cáchn xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn hông c ng g p c nh , n t ánh h n n nh c cố n, h ng n, toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc c ết nh, nhp 1 ạ P hông c n g ñích g pnghieâhn cöùu. n t cá nh n tác ộng c ng N Z2 x ết các công c1 c2 n 2 nế n hông px ch ến ộng c c c ết ố 3. Keát quaû c n g Ch ng tô t g th ết t ch c Ch ng tô t g th ết Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính hñöôïng c N cách = 334. Döïnhphoønạg khoaû t ng 20% tácñoáiộng töôïngt töø nt cá nh n tác ộng tích c c ến choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ c cdöôùến ộng i 5 tuoå i. c c buùộng ñuùngckhi bò tieâuc chaûy h ng cách 2.4.2. Caùch choïn maãu: nh ạ t tác ộng t nt cá nh n tác ộng tích c c ến c c n maã Choï ến u nhieà g nu giai ết ñoaïn g n ết 1.7.Giai Ảnhñoaï hưởng lýi tưởng n 1: moã thuộc mieàn choï n ngaãtính u nhieân 1 tænh: 1.10. Kích thích trí tuệ Hoøga Bình-mieà nh nạBaéc, Haø ng Tónh t– MieànhTrung nh vaø Kieâ ch n g nh ạ ích thích nh ng n cc Giang- Mieàm Nam; nh ng ng th h Các nh nh ạ nh n n áng tạ ng cách t Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ Giai c ngñoaïngn 2: moã ộ, itôn tænht choï ngn ngaãuáng nhieâtnn3 cxaõ bao c h buù ñuùcác g bò tieânh, chn theo cácñòa dön , ng khi u chaûy phaâ goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù th ộc tính ph ch t . nh h ng t ng t ếp (n=409) c n các t nh h ống c th nh ng cách khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; h ng ph ch t tác ộng c ng ch ến ícht: Gaà Nhaän xeù thích n 80%t í baø t meï táccoù kieá ộng c cngñuùch n thöù ng veà ộngGiai cñoaïn 3: cmoãi xaõ cchoïn 46ết hoä ố gia tñìnhch coùc caùến ch cho treû ộng c aê n /buù khi cbò tieâu chaû c y , tyû ết ố meït ôû leä baø con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi c ñoù löïết tieâu, sau ố n caùc hoä a choï t gia ch ñình c Ch tieáp ng tôtheo theo, chtieâcu chaû bò Chy chieá ng tô m tyû leä caot gnhaátthvôùi ết 83,9%, sau ñoù phöông t g phaù thp laøết“coång lieàn coång”. ñeán mieàních nuùithích vaø thaátpínhaá t t laøtácôû noâộng ng thoâ n vôùci 74,3%. tích c ến 5 2.5. nh h ng Baû ng 1. Lyù c do khoâncg cho treû aên buù bình thöôøng khi bò Phöông phaùp, tkyõ thuaä ng th ộcthaä t thu tính p soátác lieäu ộng ộng tieâu chaûy (n=409) tích c c ến ộng c c ích thích t í t tác ộng tích c c ến Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång 5 söûanh chænh sauhkhi ng t ng coù thöû nghieä thi Thaï m taï ộc ctính h Thaátác t, Haø ộng Noäi. gNoäni dung ết thò thoân p n % n % n % n % tích c c ến g n ết 1.11. Truyền cảm hứng Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 1.8. phoûnẢnh g vaánhưởng tröïc tieáplýcaùtưởng hành c baø meï vi döôùi 5 tuoåi. coù con Sôïgtreû beänh naënh ạ5 c3,6 17 th12,1 11cách ng 8,5 th33 c 8,1 0,006 theâm nh Sai soácvaø khoá ngng cheá nh sai soáạ: Sai soácdo ngöôøi hcungnh t n c h ng ch nh ng ng ng nh caáp thoâ chng nh tin boû n soùtnhoaëc coá nhtình h saingthöïct teá,ng ñeå hhaïn Nhaä ng n xeùtc: Veà cách ng lyù c pdo khoâ nghng cho treû nh aênngbuùthách bình cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng ng h nh tác ộng c ng ch ến ộng c th c ố công c c nh ng ng th nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù ñieàu tra cvieân kieåcm tra ết laïi ố t chñeåc khoâ phieáu ngay Ch ng ng boû h thöôø bình T ng,ntrong c ñoù h ,ng táci daâộng ngöôø c nng n ôû noâ chn chieáến g thoâ m soù tô t thoâ n g tin. Giaù t g th ếtm saù t vieâ n kieå m tra phieá u khi keát tyûộng leä caocnhaát vôùi 12,1%, c gaá c p gaà n 4 ết ốlaàn so vôù t ch hc i thaø n thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng nh h ng t ng h nh tác ộng tích Ch ng tô t g th ết do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa TaïYp tế Tạp chí chíCông Y teá cộng, Coâng coä Sốn53 g, 3.2017, Soá 43 tháng 9/2020 15
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | 9 mothers T being n c ableh ngto detect tác ộngsometíchseverec csignsếnof diarrhea tô th and ARI was ạ t low. nhOnly ng 6.6% ph ế of hông mothers ng recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of ộng c recognized mothers c signs of dyspnea (25.9 % in urban ố and t ng 1.5% hin mountainous át, nh ngregion). ph ế Mothers’ h át c 9 knowledge T n about c hprevention ng tác ofộng diarrhea tích cand c ARI ến in urban t wasố cbetter h than that of tmothers t ống 5 in t rural n,and th mountain regions. g n ết c 93 ph ế ạt ch n ng Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, ngh undern c 5-year-old child. 1.12. Động lực làm việc 2.4. Phương pháp phân tích ộng c c c tác ộng tích c c ến g nTaùết c nh n n Ch ng tô tg gh n c n ng ph ng pháp nh c giaû: th 1.ết Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøph ng nh nh t ột ph n S S ng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi th t Email:cthangtcyt@gmail.com ô h nh h ph ng t nh c t c ng ph n 0 ộng c tác ộng tích c c ến S t S 3 0, t t pp ng hông g2. n ếtCuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com th ố 2 000 n p ạ gh n c c h 3. 2. Phương CNYTCC4 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döïôphoø naêm hoïc cứu pháp nghiên hnnh g vaø Y teá coângng c ng tÑaïichoïc hY Haø coäng, tröôø n tích Noäi ô Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com h nh ng ng tính h p ộ 2.1.4.Đối tượng Boä Y teánghiên cứu Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com t n c nh t án nộ ộ, ng tính h p h n n n tế ng c tạ các nh ch g á t hộ t g á t ph n t ô h nh n công h nh c ng nh ạ h c t c, g th ết c ô h nh c t 2.2. Thiết kế nghiên cứu ng h ố ng n c ngh c gh n c ng ph ng pháp ô t c t ch ng ng ô h nh ng n S áp ng ng ng, nh ng ng th ng c t nh t t pp ng hông ố ng 9. ch 1.n tÑaëcác t vaán ñeà ngh n c t c ộtnc naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò 2.5. Đạo đức trong nghiên cứu phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng Tieâuc chaû th ết y vaø pnhieãmh khuaån choâ haápghcaápnôûctreû em caùgh c beän nhcnhieãm khuaåcn choộ treû ng em trong ạ giai c ñoaï nhn laø hai ng beä th nng h coù tyû leä maéct vaø n töû vong c cao nhaángt côû nhöõhng hieän nay. nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu n Thống h t ch p th n các hí cạnh nh ạ nh n tố 5 c phát t n chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi ạ 2. Phöông c t ngphaù nghp nghieâ n c n cöùng u n n ố / 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc T ng 22 tháng n 2020 tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. 2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu 2.3. Veà NKHH,Cỡ mẫu và bình trung phương pháp moãi naê m moächọn t ñöùa mẫu treû maéc 4-9 laà Số n , tyû leä töû vong do NKHH chieá m c th th p ng ph ng pháp phát ph ế ph ng1/3 (30-35%) so 3. Kết quả Nghieâ nghiên n cöùu ñöôïc cứu thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho n th ết ế n ch nh n n tế ng c 3.1. Thông tin chung về mẫu nghiên cứu hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam. tạ n5g caùcnh baè h chuû n ñoäcông ng phoønT Chí g traùnh taù c nhaânnh gaâyCh beännh ết ph n tích 93 ph ế h át, c 2 vaø xöûth lí kòpph thôøi ngkhi pháp bò beänphh. Ñeåácphoøngt,choá n g th n t n beän h, 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng ác 30 , ng , 3 phaûghi coùnkieá c n thöùn c ñaà c y ñuû5 veàến phoøng beänng phch ng h vaø caù xöû th Caù t c baøn meï2 coù con , 9 döôùi c5 tuoåi. 0,3 3 5n lyù khi cách nh ạ treû bò maé c beä n h ñeå giaû m tyû leä ến ộc p , ch ng tô ch n c maé c vaø töû vong. 3 , 593 n 32 ch ết hôn Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi t 20 , ích th c 900 5 5i, coù,tinh 32 thaàn minh ết hôn “Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoå maãn3, töï5nguyeänộ, hôï t p taù25 c traû n ng20choáng5 tieâu chaûy vaø0 nhieã phoø ph ếm phát khuaån hoâ chhaápnhcaánp lôø 35 i phoû n g 32 vaán . , , 35 5 3 33 9 , t n tínhnôû treû em taï i moä t tế t c t ếp th g há chsoá vuø n g/mieà n Vieä t Nam”, nhvôù ti muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 Tieâu20 2 , 25 2 chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn th tháng 5 tuoå i veà phoø c ngt choá nh ngộtieâ t ucchaûy vaø ngnhieã t m nkhuaåácn nhoaënc công khoângtác coù tmaë5t taïi 0 hoängia ñình 2 trong30 thôø,i gian hoâ, haáp ôû treû ng, em taïi th moät tsoá vuø n,ng/mieà c n VieäCh t Nam ng 5nghieâ n n cöù2 u hoaë2 c 2khoân,g töï0 nguyeä 5 nn, hôïp22taùc trong 2 3 quaù, 14 2 Taïp chí Y teá Tạp Coâng coä tế Công ng, 3.2017, cộng, Soá 439/2020 Số 53 tháng
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | 2.6. Xöû lyù vaø phaân0 tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng ttrình n phoû 5 nng vaán. 9 t nh ộ ạ h c 552 sau ckhi tốthu ththaäp0,ñöôïc kieåánhm tra,g laø á m saïnh ch,tmaõ án hoaùnộ vaø 5 2.3. Thieá , c t keá nghieâ ng n99 cöùu:2Moâ2 taû caé , t ngangạ h c nhaä ộ p baènngg phaà ộnt meà n cm Epidata t ng h 3.1,p Cxöû lyù thoá tốtnhg keâ n. baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä 99 T tc ến c C t 0 ến 0 933 th 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2. 3.2. Kiểm định độ tin cậy và tính hợp lệ của c C 0 á t hộ t c t 2.4.1. thang đoCôõ maãu ng phÑaïongñöùc nghieâ 2.7. t ích nt cöùngu: Nghieâ nh n cöùu, ñöôïc tieá ph n haøn0 5, t ng ng ch g á chính h döôù i söï chaáp thuaä n cuûa t quyeà c n ñòa ếtSöû duïnph g coânntích g thöùcchtínhthcôõ maã , hu choố tmoätnh n ñeå tyû leä tố phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân xaùc ñònh soáchoä gia ñình th ngh coùchbaøpmeï nhcoùncon cácdöôùi 5c tuoåi: cöùến u vaøt ñoá 0 i552 töôïngến 0 23 nghieâ n cöùthu. Thoânng tin ñöôï c c hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc Bảng 1. Kết quả phân tích P cậy và tính hợp ñích p 1độ tin nghieâ lệ của n cöùuđo thang . N Z2 x 2 1 px Tải các 2 Số biến 3. Keá t quaû Hệ số CR Hệ số AVE Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 quan sát nhân tố tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø ích choáiThích traû lôøi, T cuoáí iT cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1. 0 Kieá 0 n0thöù9c cuûa baø0 meï 3 veà caùch cho treû aên/ 0 552 döôùi 5 tuoåi. h ng Cách nh ạ T 3 buù ñuù 0 9n g khi bò tieâ 0 92 u chaû y 0 933 0 23 n T CaùcCá 2.4.2. h choïhn maã n u: 3 0 0 2 0 2 0 0 Choïn nmaãu nhieàng u giaig ñoaï ạ n Ch ộng 0 5 0 23 0 95 05 n ng g ạ Th ộng Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh: 3 0 2 0 3 0 9 0 5 S n ết n Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Hoøa Bình-mieà 0 0 0 0 922 0 2 Giang- Th ng Mieà Thm Nam; Th nh Tích 3 0 2 0 32 0 30 0 9 T Giainñoaï C n 2: moãng Hình0 1. Kieán thöù 0 c9cuûa baø 0meï902 veà caùch cho treû 0 5aên9/ i tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö goàm xaõ ộng c noâ n g thoâ n , thaø nch thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù 0 (n=409) 2 0 2 0 932 0 33 khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; nh ng T ng h nh 3 0 2 0 03 0 3 0 2 Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà nh ngn 3: moã Giai ñoaï T i ng th nộc46tính xaõ choï hoä gia ñình coù3 caùch0cho55treû 0aên/buù 23 khi bò0 tieâu chaûy, tyû 0leä55 baø meï ôû con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi 3.3. tieâ u, Mô hình sau ñoù löïa cấu choïntrúc caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%. S h t th các ế tố áp ng c ộtnc tính h p , ô h nh c t c c Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò ng nh các 2.5. Phöông phaù p, kyõgthuaä tht thu ết thaä nghp soán lieä c u c ngh thống nế p 0 05 ết tieâu chaûy (n=409) nh ng 2 ch th c g th ết c ch p nh n 3 g th ết ác Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång thò thoân Bảngsöû2.a sau chænh Kếtkhi quả coù thöû củanghieä cácmgiả taïi thuyết Thaïch Thaá t, Haø Noä nghiên i. cứu Noäi dung p n % n % n % n % Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân NgöôøKỳ i khaùc khuyeân 1 0,7 6 Kết quả 0 4,3 0 6 1,7 Giả phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con Phát döôùi 5 tuoåi. biểu Hệ số Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006 thuyết vọng theâm Giá trị p Kết luận đường dẫn Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tinThboû soùng thc coáthtình t hoaë nhsai tích thöïtác c teá, ộng ñeå haïnến Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình + 0 0 0 00 Ch p nh n cheá sai soá, ñieàộng u tra vieâ c n ñöôïc taäc p huaán kyõ, coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù Th ng th th nh tích tác ộng c ng ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû bình thöôø + ng, trong 0 ñoù, ngöôøi0daâ00n ôû noânCh g thoâpn nh chieánm soùt thoâng tin.ch ếnt vieâng kieå Giaùm saù n mếttra phieáu khi keát tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thuùc ñeå kòp thôøi phaù n t hieänng saing soá vaø ạ boå ch sung kòpộngthôø i. tác thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng 2 do ngöôø+ i khaùc 0khuyeâ 003 n. Söï khaù 0 9c bieä 3 t naøy coùácyù nghóa ộng ến ộng c c TaïYp tế Tạp chí chíCông Y teá cộng, Coâng coä Sốn53 g, 3.2017, Soá 43 tháng 9/2020 153
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized n wrinkled ng ng skin ạ (14.4 signs ch % ộng tác and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of in urban 2 + 0 05 0 30 ác mothers recognized ộng ến signs g nof dyspnea ết (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’ knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and n ng ng ạ th ộng tác mountain 3 regions. 0 055 03 0 ác ộng ến ộng c c Keywords: Diarrhea, n ngacute ng respiratory ạ th ộng infections, tác knowledge, under 5-year-old child. 3 00 3 0 099 ác ộng ến g n ết h ng cách nh ạ t tác ộng Taùc giaû: ến ộng c 0 30 0 000 Ch p nh n c 1. Vieänhñaøng o taïocách Y hoïc döï nhphoøạng vaø t Y teá tác coâng coä ng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi ộng Email: thangtcyt@gmail.com 00 03 ác ến g n ết 2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá nh h ng t ng th ộc tính c nh 5 Email: longmoh@yahoo.com + 00 0 5 ác 3. ạ tác ộng ến ộng c c CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email:nhvietanhmsg1@gmail.com, h ng t ng th dinhminhnb01@gmail.com ộc tính c 5 + 00 0 339 ác 4. Boä Ynhteá ạ tác ộng ến g n ết Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com nh h ng t ng h nh c nh + 0 50 0 009 Ch p nh n ạ tác ộng ến ộng c c nh h ng t ng h nh c nh + 0 03 05 ác ạ tác ộng ến g n ết n t cá nh n tác ộng ến ộng + 00 0 2 ác 1. Ñaët vaáncñeà c naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò n t cá nh n tác ộng ến g n phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em + nh nhieãm0 khuaå caùc beä 00 n cho 0treû9 em 3 trong giai ác ñoaïn ết laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng hieän nay. nöôùc ñang phaù Tt trieånn. ÔÛc nöôùhc ta, ng80%tác töûộng vong ến ộng do tieâ u + 0 02 0 0 ác chaûy xaûy ra ôû treûc em döôùi c2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc T n c h ng tác ộng ến g n tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. 2.1. + Ñòa ñieå0m 00 vaø thôøi gian 0 nghieâ 2 n cöùuác Veà NKHH, trung ết bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong íchdo NKHH thích t í tchieátác m 1/3ộng(30-35%) ến ộng so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 vôùi töû9vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa tænh: Hoø + a Bình,0Haø Tónh 9 vaø Kieâ n Giang,Ch 0 00 ñaïi p dieä nhn cho n hai beänh naøy raáct cao nhöng c hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam. baèng caùch chuû ích ñoängthíchphoøntgítraù t nhtáctaùc nhaâ ộngn gaâến y beäng h n vaø xöû9lí kòp thôøếti khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, + Ñoái töôï0n0g nghieân cöù 2.2. 0u 3 ác ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöù ộng c ñaày cñuû veà phoøcngtác beänhộng vaø caùến ch xöû g n Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. 0 + 0 00 0 000 Ch p nh n lyù khi treû bò maéếtc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong. Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi “Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû 4. Bàn luận S g n ết c nh n n, ích thích t í t phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp lôøi phoûng vaán. tính T ng ôû treû nghem taï n i moä c t soáchvuønth g/mieàn ếVieätố t Nam”, Th vôù ngi c tác ộng tích c c ố ộng c c muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi Tieâu chuaå n ph h p n loaïi tröø: Tinh thaà ngh n c n khoâ n g T nh n,n minh maã th th nh tích c tác ộng tích c c 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån cc hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian hoângh haáp ôûthống treû em taïiốmoät soác vuønộng g/mieàncVieät Nam c ngh nghieânncöù c u hoaë chc khoânết ế n,tốhôïpnh g töï nguyeä taùchtrong ngquaù 14 Taïp chí Y teá Tạp Coâng coä tế Công ng, 3.2017, cộng, Soá 439/2020 Số 53 tháng
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng ttrìnhngphoû h nnh g vaán. c tác ộng t c c ến ộng thích sau khit thu í t thaä0p ñöôï9c ,kieå 2 mếtra,tốlaøtác m saïcộng t hoaùc vaøc h, maõ c 2.3. Thieáct keá nghieân cöùhác u: Moâ taût tcaéát ngang ng c nhaä c p nghbaèng phaà n meàm Epidata thống ến ộng 3.1, xöû c lyù thoángc keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä ngh n c C th c chính t h ng cách nh ạ t 0 30 nh 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2. hộ t ng th ch ng tô th th p ố h ng t ng h nh 0 50 Ch c ế ngh2.4.1. n c Côõ maãug ạn nh cán ộ nh tố Th 2.7. Ñaïngothñöùc thnghieâ nh ntích c tácn cöù cöùu: Nghieâ ộng tíchc u ñöôï n c ng phát h n nh phạ tieá c c n haø nch döôù i söï chaá ngh thống p thuaän cuûốa chínhS g n ñòa quyeà n ết Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân g c ñònhng xaù t ngiaố ñình coùngbaø meï coùn con nh soá hoä döôùni 5 tuoåni: c u vaø cöù nh ñoáni töôïnng nghieâ tế tạn các nhng tinn ñöôï cöùu. Thoâ công c hoaøpn gh n c c ng ch th h ng cách nh ạ toaøgh n baûno cmaät vaø ch keát ết quaû chæ ñöôïtác c söû ộng duïng tích cho muï c c t hông ph p 1 P ñích nghieâ n cöù u . N hZ 2p x ô t 2 ng c c ộ há ạnh c ộng c ố S n, n tác 2 ộngpxt 1 c nh c c ến ộng g n3. ết Keát0quaû00 Th ng th th nh tích ế c Vôùi Z = 1,96 c (öùộng vôù hái =ạnh0,05), p0=300,37 [3], = 0,14 n tố c tác ộng tích c c ến c ộng c c ph tính ñöôïchc N = 334. Döï c phoø h ng khoaû ng 20%ạng tính ñoái töôï c ngctöø n S g n ết, ng nh ạ c n t n choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ ng döôùin5 tuoå n nế i. c t ph cg buù ñuù n nt g khi bò n tieâunchaûty ng h ạt ộng nh ạ ết ng p t c, c n c nh ng ết nh h ng cách nh ạ t hông ph h p 2.4.2. Caùch choïn maãu: p nthmaãu nhieàát Choï u giaih ñoaï ngncách nh ạ t ch ô t ng c các nh n công, ng ph h p ố các ố t ng ch n g nh ạ hông n n ng ph ng cách n Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh: c t nh ộ ch n ôn t g , th c t ách Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân nh Giang- Mieàtm c Nam; tạ c t n t ng t t ố ng nh ạ , ch ng hạn nh t ng Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao h m p xaõác g n, thaø nhnh thò (thò ch ạ tng) ng buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö goà noâng thoâ traán/phöôø vaø khoù (n=409) khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; g n áp t ng ch ến ch n n h T ng n tạ ng ạ , t ch ch t n n Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû con ết döôùinh5 tuoåi, áchoïcá n ngaãu nhieâết nghñình n hoä gia n cñaàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi tieâ c ng u, sau ch ñoùthlöïa các choïn ếcaùctốhoäthgiaộcñình ph tieá ngp cách theo, theo nh bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%. ạ t ch n h c tác ộng t ít Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò ến2.5. S Phöông g n ếtphaù c p,nh n t nthunhthaäng kyõ thuaä ộng p soá lieä u c tieâu chaûy (n=409) ạ c tác ộng tích c c, há ạnh ến S g n Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång ết 0söûa00 chænh n nghieä sau khi coù thöû ch mth Sch gThaánt, Haø taïi Thaï ết Noä c i. Noäi dung thò thoân p nh n n c th nh h ng các ph ng n % n % n % n % Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 cách nh ạ hác h c nh ế tố hác phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006 ng ph ng cách nh ạ theâm Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caá 5. pKết thoânluận g tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng ết m trong nghieä nghgiao n ctieáp. ch Sau khickeát2thuùếc phoû tốnth g vaáộc n, vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù ñieà u tra vieâ ph ng cách nh ạ tn kieå m tra laï i phieá u ngay ñeå khoâ ch n h n g boû bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh tácc ñeå thuù ộngkòptích thôøi cphaù ct hieä ếnn saiộng soá vaø cboå sung kòpc thôøi. thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng g Th ng th th nh tích 0 0 ích do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa TaïYp tế Tạp chí chíCông Y teá cộng, Coâng coä Sốn53 g, 3.2017, Soá 43 tháng 9/2020 155
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Tàimothers being liệu tham able to detect some severe signs of diarrhea khảo pp and ARI was low. Only t 6.6% of tmothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers ng recognized tt n T Th signs of dyspnea t n h p(25.9t % in t and n urban ct 1.5% in tmountainous n ng region).S Mothers’ S Eur t nknowledge t nabout nprevention t n ctof diarrhea n and hARI p in urban was better Bus Rev 20 than that of mothers in rural and mountain regions. p p c pt n g n t n 0 , n n , n , c C p Keywords: nc nDiarrhea, acute ng grespiratory infections, nt J Int Acad knowledge, t under t t5-year-old n child. g p p ct Case Stud 20 9 25 3 0 http // ch 20 0 p tc / c /232922 59 / Taùc giaû: 2 ng T ng th ng ộng c 1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi c c Email: nh n thangtcyt@gmail.com n hố n ph ng Th nh phố2.C n Th Tạp chí khoa học - Trường Đại Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email:20 học Cần Thơ longmoh@yahoo.com 2 22 5 5 3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi 3 t , T, St Th Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com nt g n t n c t nt J 4. Boä Y teá Vocat Behav Email: 9 9 2 22 2 trantuananh2000@yahoo.com dducthien@yahoo.com, , gg Transformational Leadership. ch g p 200 5 , Full Range Leadership Development: Manual for the Multifactor Leadership 1. Ñaët vaáQuestionnaire n ñeà n n 99 naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng , C Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em ct caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn T hai laø n beänh coùt tyûnleä maéc vaø töû hvong p cao n Snhaát ôû nhöõ n ntg hieän nay. nöôùct ñang t n, phaù t trieå n . ÔÛ p nöôù c ta, ng 80% töû vong , do tieâ nu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu g in moãti naênm maéc töøct0,8-2,2 5 tuoå t Int ñôïtJtieâ Organ u chaûyAnal. , öôùc tính 2000haøng naêm coù 1100 tröôø 0 ng0hôï/ p töû 02vong909[6], [5]. 2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä ttöû vong S , do NKHH gchieáhm 1/3 (30-35%) Thso Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 vôùi töût vong n hchung p t [1], n[4]. Tyût leä tmaén, c vaøng töû vong g cuûnta tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam. n nc p 20 9 ct baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû 0lí 299 kòp thôø/ ci khi t pbò beä20 9 9phoøng choáng beänh, nh. Ñeå 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù nkieán thöùn c ñaày, ñuû veà phoø n nS,g beänh vaø n caùnch xöû, Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. lyù khi n treûn bòhmaéc beä, nh ñeå giaûnm tyû leä maéctvaø töû nvong. nt Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi n tc C n p nt “Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû phoøch n ng tieânu chaûy vaø nhieãmJkhuaå ng choá Clean n hoâ haáProd. p caáp lôøi phoûng vaán. tính 20 ôû treû 2 em taï i moä t ch 9 9 9 soá vuø n g/mieà n Vieä t Nam”, 0 0 vôù /i muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn c p 20 0 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian hoâ 9 haáp ôû treû em taï , i Smoät tsoá tvuøng/mieà , n pVieänt Nam, nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù 14 Taïp chí Y teá Tạp Coâng coä tế Công ng, 3.2017, cộng, Soá 439/2020 Số 53 tháng