Tác dụng kiểm soát đường huyết của viên nang khổ qua trên bệnh nhân đái tháo đường type 2

TÁC DỤNG KIỂM SOÁT ĐƯỜNG HUYẾT CỦA VIÊN NANG KHỔ QUA<br /> TRÊN BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYPE 2<br /> Lê Ngọc Thanh, Nguyễn Thị Bay<br /> <br /> TÓM TẮT:<br /> Tình hình và mục đích nghiên cứu: Đái tháo đường là một đại dịch của thế giới trong thế kỷ 21, bệnh có xu<br /> hướng tăng nhanh ở Việt Nam trong thời gian gần đây do sự thay đổi về lối sống. Bệnh gây nhiều biến chứng<br /> nguy hiểm, làm tăng chi phí điều trị. Có nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh tác dụng hạ đường huyết của<br /> Khổ qua trên bệnh nhân đái tháo đường type 2. Nghin cứu này nhằm đánh giá tác dụng kiểm soát đường huyết<br /> trong thời gian dài, thông qua chỉ số HbA1c, của Khổ qua phối hợp với Sinh địa, qua đó gián tiếp chứng minh khả<br /> năng làm giảm các biến chứng mạn tính của thuốc trên bệnh nhân đái tháo đường type 2.<br /> Đối tượng và thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng mở, có nhóm chứng, sắp xếp ngẫu<br /> nhiên, thực hiện tại Cơ sở 3, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM; khoa YHCT, khoa Nội Tiết Bệnh viện 175,<br /> trong thời gian từ tháng 9/2007 đến tháng 8 năm 2008. 60 bệnh nhân được chẩn đoán xác định là Đái tháo<br /> đường type 2 có đường huyết lúc đói ≥ 7mmol/l và ≤ 12.22mmol/l v/hoặc HbA1C ≥ 7%, được chia ngẫu nhiên làm<br /> 2 nhóm, một nhóm dùng viên nang khổ qua và một nhóm dùng Gliclazide MR 30mg. Thời gian theo dõi và đánh<br /> giá mỗi bệnh nhân 12 tuần thông qua trị số đường huyết lúc đói mỗi 2 tuần, HbA1C trước và sau điều trị. Ngoài<br /> ra đề tài cũng theo dõi tác dụng phụ của thuốc qua các triệu chứng hạ đường huyết, các trị số về công thức máu,<br /> BUN, Creatinine, SGOT, SGPT, lipid máu, Huyết áp, cân nặng trước và sau điều trị.<br /> Kết quả: Viên nang Khổ qua làm giảm đường huyết trung bình l 1.43 mmol/l, HbA1C giảm trung bình l 1.62<br /> mmol/l, v tỉ lệ giảm HbA1C ≥ 1% l 46.67% sau 12 tuần điều trị. Kết quả có ý nghĩa thống kê (p < 0.05). So với<br /> nhóm Gliclazide MR, kết quả khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p > 0.05). Trong thời gian điều trị không ghi<br /> nhận tác dụng phụ trên cả 2 nhóm.<br /> Kết luận: Viên nang khổ qua được bào chế phối hợp từ Khổ qua và Sinh địa có tác dụng giảm đường huyết có<br /> hiệu quả và an toàn trong thời gian dài.<br /> Từ khóa:<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE EFFECT OF MOMORDICA CHARANTICA CAPSULE PREPARATION ON GLYCEMIC<br /> CONTROL IN TYPE 2 DIABETES MELLITUS<br /> Le Ngoc Thanh, Nguyen Thi Bay<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 – Supplement of No 6 - 2009: 368 - 376<br /> Background and objectives: Diabetes is a global epidemic in the 21thcentury, which is increasing in Vietnam<br /> due to change of lifestyle. Diabetes is causes numerous dangerous complications and increases the cost of<br /> treatment. The hypoglycemic effect of M. charantica was proven by many studies. The main objective of this study<br /> is to determine if addition of M. charantia capsules to standard treatment guideline can decrease HbA1c levels in<br /> type 2 diabetic patients.<br /> Research design and methods: A prospective randomized trial was conducted from September 2007 and<br /> August 2008. The trial included 60 patients, 30 years old and above, who were either diagnosed for the first time<br /> with diabetes or poorly controlled type 2 diabetes with HbA1c ≥ 7% or fasting plasma glucose levels between<br /> 7mmol/L and 11mmol/L. The patients were randomized into 2 groupes either M. charantia capsules or Gliclazide<br /> MR 30mg. The trial group received 9 capsules of M. charantica three times a day before meals, for 2 weeks. The<br /> <br /> 368<br /> <br /> control group received 2 capsules Gliclazide MR 30mg one time a day before meal, for 2 weeks. The dose would be<br /> increased if fasting blood glucose > 7mmol/L after 2 weeks. The primary efficacy endpoint was changed in the<br /> HbA1c level in the two groups after 12 weeks of treatment. The secondary efficacy endpoints included its effect on<br /> fasting blood glucose, serum cholesterol, and weight. Safety endpoints included effects on blood analysis, serum<br /> creatinine, hepatic transaminases (ALT and AST), sodium, potassium, and adverse effects.<br /> RESULTS: HbA1c decreased similarly in both groups from 9.31% to 7.69% with M.charantica capsule and<br /> from 9.25% to 7.58% with gliclazide MR (p< 0.05). Approximately 47% of the patients had HbA1c levels<br /> decreased more than 1% with M charantica. There was no significant effect on mean fasting blood sugar, total<br /> cholesterol, and weight or on blood analysis, serum creatinine, ALT, AST, sodium, and potassium. There was no<br /> adverse effects.<br /> Conclusion: The hypoglycemic effects of M. charantica capsule were proven to be effective and safe on the long<br /> run.<br /> Keywords:<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Sự gia tăng nhanh chóng bệnh ĐTĐ tại các<br /> nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam<br /> đang gây ra những gánh nặng về y tế và làm<br /> giảm chất lượng sống của bệnh nhân. Hiện nay,<br /> có nhiều loại thuốc khác nhau dùng để kiểm soát<br /> đường huyết và điều trị bệnh ĐTĐ. Thuốc từ<br /> nguồn thảo dược cũng được quan tâm nghiên<br /> cứu và một số bài thuốc, vị thuốc có tác dụng hạ<br /> đường huyết được công bố, trong đó Khổ qua<br /> đã được nghiên cứu trên mô hình súc vật cũng<br /> như trên người đều cho thấy tác dụng hạ đường<br /> huyết. Khổ qua có thể dùng độc vị hay kết hợp<br /> với các sản phẩm khác (Hoàn tiêu khát: Khổ qua,<br /> Ô rô, Lô hội; Trà Khổ qua + O rô; viên nang Khổ<br /> qua..)[4][ 6][7][13][14][15] [21]. Tuy nhiên, các nghiên cứu<br /> trên đều được thực hiện trong một thời gian<br /> ngắn (4 tuần), không đủ để đánh giá Khổ qua có<br /> thực sự kiểm soát đường huyết hay không<br /> (thông qua chỉ số HbA1C). Trong khi đó việc<br /> đánh giá và so sánh hiệu quả hạ đường huyết<br /> của các nhóm thuốc với nhau chủ yếu dựa vào<br /> khả năng làm giảm HbA1C (có sự liên quan giữa<br /> sự giảm HbA1C và giảm các biến chứng trên<br /> mạch máu nhỏ), cùng các tác dụng không mong<br /> muốn, tính dung nạp vv [5][29 ]<br /> Nhằm đánh giá được tác dụng hạ và kiểm<br /> sóat đường huyết trên bệnh nhân đái tháo<br /> đường type 2, chúng tôi tiến hành nghiên cứu<br /> hiệu quả hạ đường huyết của Khổ qua thông<br /> <br /> qua việc đánh giá 2 chỉ số là đường huyết và<br /> HbA1C với thời gian điều trị là 12 tuần.<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Nghiên cứu được thiết kế theo mô hình thử<br /> nghiệm lâm sàng mở, ngẫu nhiên, có đối chứng.<br /> Thuốc nghiên cứu là viên nang khổ qua hàm<br /> lượng 500mg, và thuốc đối chứng là Diamicron<br /> MR 30mg. Dân số nghiên cứu là chọn các bệnh<br /> nhân được chẩn đóan xác định Đái tháo đường<br /> type 2 theo tiêu chuẩn WHO 1999, bao gồm các<br /> tiêu chí:<br /> - Đường huyết lúc đói ≥ 126mg/ dl (7mmol/l)<br /> và ≤ 220mg/dl (12.22mmol/l) và/hoặc HbA1C ≥<br /> 7%<br /> - Tuổi ≥ 30, đồng ý tham gia nghiên cứu<br /> - Không nằm trong tiêu chuẩn loại trừ chính<br /> bao gồm Đái tháo đường type 1, hoặc bệnh nhân<br /> phụ thuộc insulin, nhiễm ceton, có các bệnh cấp<br /> hoặc mạn tính khác được biết là sẽ ảnh hưởng<br /> đến việc kiểm soát đường huyết, viêm gan cấp<br /> (AST, ALT tăng gấp 3 lần giới hạn trên bình<br /> thường), suy thận (creatinine máu >150µmol/l),<br /> có thai hoặc đang cho con bú.<br /> <br /> Tiến hành thực hiện nghiên cứu<br /> Mỗi bệnh nhân được tiến hành theo dõi điều<br /> trị trong thời gian 12 tuần (3 tháng)<br /> <br /> Bước 1<br /> Mỗi bệnh nhân đến khám được lập một hồ<br /> sơ nghiên cứu, phiếu theo dõi<br /> <br /> 369<br /> <br /> Bước 2<br /> Thực hiện các xét nghiệm để đưa vào nghiên<br /> cứu<br /> Cận lâm sàng khi bắt đầu nghiên cứu: CTM,<br /> đường huyết lúc đói, HbA1C, SGOT, SGPT, ure<br /> máu, creatinine máu, Bilan lipid máu, TPTNT,<br /> ECG, Xquang ngực thẳng nếu cần.<br /> Cận lâm sàng sau khi kết thúc nghiên cứu:<br /> CTM, đường huyết lúc đói, HbA1C, insulin máu,<br /> SGOT, SGPT, ure máu, creatinine máu, Bilan<br /> lipid máu.<br /> - Trong thời gian thực hiện nghiên cứu mỗi 2<br /> tuần thử đường huyết lúc đói<br /> Nếu bệnh nhân đang sử dụng thuốc khác<br /> thuốc nghiên cứu, cho ngưng 48 giờ, sau đó tiến<br /> hành nghiên cứu.<br /> <br /> bình thường hoặc tăng liều, nếu chưa đạt liều tối<br /> đa (liều tối đa 120mg: 4 viên)<br /> <br /> Bước 3<br /> Bệnh nhân được chỉ định điều trị bằng viên<br /> nang khổ qua hoặc Diamicron MR 30mg theo<br /> phương pháp ngẫu nhiên đơn<br /> Nhóm thử nghiệm dùng viên nang khổ qua 500mg:<br /> - Liều dùng: 3 viên ∗ 3 lần uống (trước ăn<br /> sáng, trưa, chiều)<br /> - Sau 2 tuần đầu đánh giá lại kết quả đường<br /> huyết, nếu đường huyết trở về giới hạn<br /> F 0.05 =<br /> 2.15<br /> P =0.006 < 0.05<br /> <br /> DM<br /> 8.77 ± 1.64<br /> 7.74 ± 1.55<br /> 7.32 ± 2.32<br /> 7.12 ± 1.15<br /> 7.45 ± 2.13<br /> 7.63 ± 1.41<br /> 6.61± 1.29<br /> F = 4.38 > F0.05 = 2.15<br /> P =0.0036 < 0.05<br /> <br /> Nhận xét: Kết quả đường huyết trung bình<br /> sau mỗi 2 tuần điều trị ở cả 2 nhóm đều khác<br /> biệt có ý nghĩa thống kê.<br /> <br /> 371<br /> <br /> Khổ qua<br /> <br /> 10<br /> 9<br /> 8<br /> 7<br /> 6<br /> 5<br /> 4<br /> 3<br /> 2<br /> 1<br /> 0<br /> <br /> 8.93<br /> 8.08<br /> <br /> Diamicron<br /> <br /> 7.92<br /> <br /> 8.75<br /> <br /> 8.77<br /> 7.74<br /> <br /> 1<br /> <br /> 7.12<br /> <br /> 7.32<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 7.9<br /> <br /> 7.57<br /> <br /> 7.45<br /> <br /> 7.63<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> 7.5<br /> 6.61<br /> <br /> 7<br /> <br /> tuần<br /> <br /> Biểu đồ 2: Diễn tiến đường huyết sau mỗi 2 tuần điều trị giữa 2 nhóm<br /> <br /> 372<br /> <br />