Tắc ruột do bã thức ăn - Nguyễn Văn Hải

Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 6* Soá 2* 2002<br /> <br /> TAÉC RUOÄT DO BAÕ THÖÙC AÊN<br /> Nguyeãn Vaên Haûi*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Taùc giaû hoài cöùu 38 tröôøng hôïp taéc ruoät do baõ thöùc aên, goàm 24 nam vaø 14 nöõ, trong 13 naêm (19892001), taïi beänh vieän Nhaân Daân Gia Ñònh vaø Beânh vieän Ñaïi Hoïc Y Döôïc. 52,6% tröøng hôïp (t.h.) coù tieàn söû<br /> phaãu thuaät daï daøy. 28,9% t.h khoâng coù tieàn söû phaãu thuaät buïng. Beänh caûnh laâm saøng thöôøng gioáng taéc ruoät<br /> do nhöõng nguyeân nhaân khaùc trong khi X quang buïng khoâng söûa soaïn thöôøng chæ giuùp xaùc ñònh taéc ruoät. Vì<br /> vaäy, chaån ñoaùn tröôùc moå khoù. Veà ñieàu trò, taùc giaû ñeà nghò moå sôùm vaø löu yù raèng môû loøng ruoät neân ñöôïc chæ<br /> ñònh moät caùch thaän troïng. Taùc giaû cuõng nhaán maïnh ñeán vieäc giaùo duïc beänh nhaân veà cheá ñoä aên ñeå phoøng<br /> traùnh taùi phaùt.<br /> <br /> SUMMARY<br /> INTESTINAL OBSTRUCTION DUE TO PHYTOBEZOARS<br /> Nguyen Van Hai * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 6 - No 2 - 2002: 93 – 97<br /> <br /> The author reviewed 38 cases (included 24 males and 14 females) of intestinal obstruction due to<br /> phytobezoars during 13 years (1989-2001) at Nhan dan Gia dinh hospital and University Medical Center.<br /> 52,6% of cases had previous gastric surgery. 28,9% of cases had no previous abdominal operation.<br /> Clinical presentations were often identical with intestinal obstruction due to other causes while plain<br /> abdominal films were helpful only in confirming obstruction. So, preoperative diagnosis was difficult. In<br /> * Boä Moân Ngoaïi – Ñaïi hoïc Y Döôïc TP HCM<br /> <br /> treatment, the author suggested early operation and noticed that enterotomy should be indicated carefully.<br /> The author also emphasized dietary education to prevent the recurrrence.<br /> <br /> MÔÛ ÑAÀU<br /> <br /> PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU<br /> <br /> Taéc ruoät do baõ thöùc aên (TRDB) gaëp khoâng<br /> nhieàu nhöng khoâng phaûi laø hieám. Naêm 1972,<br /> Ñaëng Hanh Ñeä thoâng baùo 2 tröôøng hôïp (t.h)<br /> TRDB sau caét daï daøy. Naêm 1983, Nguyeãn Ñình<br /> Hoái vaø Haø Vaên Quyeát(10) baùo caùo 19 t.h u baõ thöùc<br /> aên ñöôøng tieâu hoùa trong ñoù coù 14 t.h TRDB. Naêm<br /> 1995, Haø Vaên Quyeát vaø coäng söï(11) toång keát ñöôïc<br /> 31 t.h TRDB trong 17 naêm taïi Beänh vieän Vieät Ñöùc.<br /> <br /> KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU<br /> <br /> Maëc duø cô cheá hình thaønh, yeáu toá thuaän lôïi ñaõ<br /> ñöôïc bieát ñeán töø laâu nhöng treân thöïc teá, TRDB<br /> thöôøng chæ ñöôïc chaån ñoaùn trong luùc moå(8). Vieäc<br /> ñieàu trò phaãu thuaät tuy khoâng khoù nhöng bieán<br /> chöùng sau moå vaø taùi phaùt vaãn coøn laø vaán ñeà caàn<br /> löu yù. Nghieân cöùu naøy nhaèm ñuùc ruùt moät soá kinh<br /> nghieäm trong chaån ñoaùn vaø ñieàu trò TRDB.<br /> <br /> Khaûo saùt hoài cöùu 37 t.h TRDB ñöôïc ñieàu trò<br /> taïi khoa Ngoaïi, Beänh vieän Nhaân Daân Gia Ñònh töø<br /> 1/1989 ñeán 12/2001 vaø 1 t.h TRDB ñöôïc ñieàu trò<br /> taïi Beänh vieän Ñaïi hoïc Y Döôïc naêm 2001.<br /> Tuoåi, giôùi<br /> Tuoåi nhoû nhaát: 19, tuoåi lôùn nhaát: 88, tuoåi trung<br /> bình: 56,3. Tæ leä nam/nöõ: 24/14 = 1,7/1 (Baûng 1).<br /> Baûng 1: Phaân boá tuoåi ôû 38 tröôøng hôïp<br /> Löùa tuoåi<br /> < 20<br /> 20 – 30<br /> 31 – 40<br /> 41 – 50<br /> 51 – 60<br /> 61 – 70<br /> 71 – 80<br /> <br /> Soá ca (%)<br /> 2 (5,3%)<br /> 2 (5,3%)<br /> 6 (15,8%)<br /> 4 (10,5%)<br /> 6 (15,8%)<br /> 7 (18,4%)<br /> 9 (23,6%)<br /> <br /> 1<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 6* Soá 2* 2002<br /> > 80<br /> <br /> Baûng 4: Chaån ñoaùn tröôùc moå<br /> <br /> 2 (5,3%)<br /> <br /> Tieàn söû<br /> 11 t.h (28,9%) khoâng tieàn söû moå buïng. Tieàn söû<br /> ôû 27 t.h nhö Baûng 2.<br /> Baûng 2: Tieàn söû moå buïng.<br /> Loaïi phaãu thuaät<br /> Caét daï daøy<br /> Caét daï daøy + caét thaàn kinh X<br /> Caét thaàn kinh X<br /> Noái vò traøng<br /> Caét töû cung<br /> Veát thöông thaáu buïng<br /> Vieâm ruoät thöøa<br /> Moå baét con<br /> <br /> Soá ca (%)<br /> 16 (42,1%)<br /> 1 (2,6%)<br /> 2 (5,3%)<br /> 1 (2,6%)<br /> 1 (2,6%)<br /> 1 (2,6%)<br /> 3 (8,0%)<br /> 2 (5,3%)<br /> <br /> Ñaëc ñieåm laâm saøng vaø caän laâm saøng: (Baûng 3)<br /> Baûng 3: Trieäu chöùng laâm saøng vaø hình aûnh<br /> Ñaëc ñieåm<br /> Ñau buïng<br /> Noân<br /> Bí trung ñaïi tieän<br /> Buïng chöôùng nhieàu<br /> Aâm ruoät taêng<br /> Sôø ñöôïc khoái u<br /> Raêng ruïng nhieàu<br /> X Quang buïng ñöùng khoâng söûa soaïn:<br /> Taéc ruoät hoaøn toaøn<br /> Taéc ruoät khoâng hoaøn toaøn<br /> Khoâng daáu taéc ruoät<br /> Thaáy ñöôïc khoái baõ<br /> Sieâu aâm buïng: khoái echo daøy, coù hôi beân trong<br /> Chuïp ñaïi traøng thaáy khoái baõ ñoaïn cuoái hoài<br /> traøng<br /> <br /> Soá ca (%)<br /> 37 (97,4%)<br /> 31 (81,6%)<br /> 17 (44,7%)<br /> 23 (60,5%)<br /> 22 (57,9%)<br /> 1 (2,6%)<br /> 5 (13,2%)<br /> 34<br /> 17 (50,0%)<br /> 10 (29,4%)<br /> 7 (20,6%)<br /> 3 (8,0%)<br /> 1 (2,6%)<br /> 1 (2,6%)<br /> <br /> Loaïi thöùc aên tröôùc khôûi beänh<br /> 8 t.h (21,1%) khai thaùc ñöôïc loaïi thöùc aên maø<br /> beänh nhaân aên tröôùc khôûi beänh, goàm coù: rau muoáng<br /> (2 t.h), rau maù (1 t.h), rau heï (1 t.h), naám (1 t.h),<br /> mít (1 t.h), chuoái hoät (1 t.h), traùi coùc (1 t.h). Ña soá<br /> ñeàu ñöôïc hoûi laïi sau moå.<br /> Chaån ñoaùn tröôùc moå<br /> Chæ coù 2 t.h (5,4%) chaån ñoaùn ñöôïc tröôùc moå.<br /> Ña soá chæ döøng laïi ôû chaån ñoaùn Taéc ruoät (TR) cô<br /> hoïc chöa roõ nguyeân nhaân hoaëc TR do dính sau<br /> moå. Chaån ñoaùn laàm laãn hay gaëp laø Vieâm ruoät thöøa<br /> (Baûng 4).<br /> <br /> 2<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Chaån ñoaùn<br /> Taéc ruoät do dính sau moå<br /> Taéc ruoät do u<br /> Taéc ruoät cô hoïc khoâng roõ nguyeân nhaân<br /> Taéc ruoät do baõ thöùc aên<br /> Vieâm ruoät thöøa<br /> Buïng ngoaïi khoa<br /> <br /> Soá ca (%)<br /> 18 (47,3%)<br /> 1 (2,6%)<br /> 8 (21,1%)<br /> 2 (5,3%)<br /> 8 (21,1%)<br /> (2,6%)<br /> <br /> Thöông toån khi moå: (Baûng 5)<br /> Baûng 5: Thöông toån khi moå<br /> Thöông toån<br /> Vò trí taéc: hoãng traøng<br /> giöõa hoãng vaø hoài traøng<br /> hoài traøng<br /> Kích thöôùc khoái baõ: (ghi nhaän ôû 18 t.h)<br /> 4 – 6 cm<br /> 7 – 10 cm<br /> > 10 cm<br /> Nhieàu khoái baõ<br /> Thöông toån keøm: Dính ruoät<br /> Vieâm gaây heïp<br /> <br /> Soá ca (%)<br /> 11 (28,9%)<br /> 2 (5,3%)<br /> 25 (65,8%)<br /> 11 (61,1%)<br /> 6 (33,3%)<br /> 1 (5,6%)<br /> 1 (2,6%)<br /> 5 (13,2%)<br /> (2,6%)<br /> <br /> Ñieàu trò<br /> Phaãu thuaät ñöôïc aùp duïng cho taát caû 38 t.h.<br /> Loaïi phaãu thuaät nhö treân Baûng 6.<br /> Baûng 6: Loaïi phaãu thuaät ñieàu trò<br /> Loaïi phaãu thuaät<br /> Ñaåy khoái baõ qua manh traøng<br /> Môû loøng ruoät laáy baõ<br /> Caét ñoaïn ruoät non<br /> <br /> Soá ca (%)<br /> 12 (31,5%)<br /> 23 (60,5%)<br /> 3 (8,0%)<br /> <br /> Sau moå, 5 t.h (13,2%) nhieãm veát moå, khoâng<br /> coù t.h naøo bò xì choã môû ruoät hay mieäng noái, khoâng<br /> coù töû vong, 1 t.h (2,6%) taùi phaùt TRDB laàn 2 sau 2<br /> thaùng.<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> Xuaát ñoä<br /> TRDB ít gaëp. Nguyeãn Ñöùc Ninh (10) coù 3 t.h<br /> TRDB trong soá 480 t.h TR cô hoïc (0,5%). Theo<br /> Lo(8), xuaát ñoä TRDB trong nhieàu nghieân cöùu laø 0,3<br /> - 6%. Nam giôùi thöôøng gaëp nhieàu hôn nöõ(2,8,12).<br /> Caên nguyeân<br /> TRDB thöôøng xaûy ra ôû beänh nhaân coù tieàn söû<br /> phaãu thuaät caét daï daøy hoaëc caét thaàn kinh X ñeå<br /> ñieàu trò loeùt daï daøy taù traøng. Tæ leä beänh nhaân coù<br /> tieàn söû naøy thay ñoåi töø 45-84% t.h(2,3,5,8,10,12). Hai<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> loaïi phaãu thuaät noùi treân laøm giaûm ñaùng keå baøi tieát<br /> acid trong dòch vò, daãn ñeán vieäc phaân caét caùc chaát<br /> xô trong thöùc aên khoâng hoaøn toaøn, deã taïo caùc u baõ<br /> gaây TR. Theo Buchholz(2) vaø Verstandig(12), phaãu<br /> thuaät môû roäng moân vò hoaëc noái vò traøng laøm cho<br /> nhöõng maûnh thöùc aên lôùn - maø bình thöôøng seõ bò<br /> moân vò ngaên laïi - ñi nhanh xuoáng ruoät non vaø vì<br /> vaäy cuõng coù theå gaây TR; chuùng toâi ñaõ coù 1 t.h<br /> TRDB treân beänh nhaân coù tieàn söû chæ noái vò –<br /> traøng. Ngoaøi ra, chuùng toâi vaø caùc taùc giaû khaùc(8,12)<br /> coøn thöøa nhaän dính ruoät sau moå hoaëc u, vieâm gaây<br /> heïp saün moät phaàn loøng ruoät cuõng laø yeáu toá thuaän<br /> lôïi ñeå baõ thöùc aên deã gaây TR ôû nhöõng t.h khoâng coù<br /> tieàn söû phaãu thuaät daï daøy.<br /> Cheá ñoä aên nhieàu xô, raêng ruïng, söùc nhai keùm<br /> cuõng laø nhöõng yeáu toá caên nguyeân quan troïng. Neáu<br /> hoûi kyõ, coù 33-71% t.h khai aên nhieàu chaát xô tröôùc<br /> khôûi beänh(2,3,6,12) vaø neáu khaùm kyõ, coù theå phaùt hieän<br /> söùc nhai keùm ôû 14 - 50% t.h(2,6). Tuy nhieân, theo<br /> Norberg, söùc nhai coù theå khoâng quan troïng baèng<br /> thoùi quen aên uoáng(2). ÔÛ nöôùc ta, nhöõng loaïi rau<br /> quaû nhieàu xô thöôøng gaây TRDB laø: rau maù, rau<br /> muoáng, cuû chuoái, chuoái hoät, maêng, cam, vuù söõa...<br /> Chaån ñoaùn<br /> Tæ leä chaån ñoaùn ñöôïc TRDB tröôùc moå khaù<br /> thaáp, vaøo khoaûng 3 - 18%(5,8,10). Chaån ñoaùn khoù vì<br /> khi ñaõ gaây TR, trieäu chöùng laâm saøng cuûa TRDB<br /> khoâng khaùc TR do nhöõng nguyeân nhaân khaùc. Khoái<br /> u baõ, theo chuùng toâi vaø caùc taùc giaû khaùc(5,8,10), ít sôø<br /> thaáy ñöôïc trong luùc buïng chöôùng. Vì vaäy, ñeå chaån<br /> ñoaùn ñöôïc TRDB ôû beänh nhaân vaøo vieän trong<br /> beänh caûnh TR, kinh nghieäm cuûa chuùng toâi tröôùc<br /> heát laø phaûi nghó ñeán noù nhö laø moät nguyeân nhaân<br /> cuûa TR, phaûi löu yù tieàn söû phaãu thuaät daï daøy, hoûi<br /> kyõ veà thöùc aên tröôùc khôûi beänh vaø khoâng queân<br /> khaùm raêng ôû ngöôøi giaø.<br /> Chuïp buïng ñöùng khoâng söûa soaïn caàn thieát<br /> nhöng thöôøng chæ chöùng toû coù TR non cô hoïc,<br /> thöôøng laø taéc thaáp, ít khi thaáy ñöôïc khoái baõ döôùi<br /> daïng khoái môø coù loám ñoám hôi beân trong nhö moâ<br /> taû(3,5,8,12). Naêm 1989, Verstandig(12) chöùng minh<br /> chuïp ruoät non hoaëc chuïp ñaïi traøng baèng thuït<br /> barium coù theå thaáy ñöôïc u baõ ôû 76,9% t.h, thöôøng<br /> döôùi daïng hình khuyeát naèm trong loøng ruoät, coù caùc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 6* Soá 2* 2002<br /> keõ ngaám chaát caûn quang. Gaàn ñaây, Ko (1993)(10)<br /> duøng sieâu aâm buïng ôû 3 t.h vaø ñeàu thaáy ñöôïc khoái<br /> baõ. Boudiaf(1) vaø Furukawa (2001)(4) thì cho CT<br /> scan raát höõu ích trong vieäc chöùng minh khoái u baõ<br /> gaây TR. Chuùng toâi coù 1 t.h chuïp ñaïi traøng baèng<br /> thuït barium thaáy ñöôïc khoái baõ ôû ñoaïn cuoái hoài<br /> traøng vaø 1 t.h sieâu aâm buïng thaáy khoái baõ. Nhöõng<br /> khaûo saùt hình aûnh boå sung naøy, theo chuùng toâi,<br /> neáu coù ñieàu kieän, neân thöïc hieän ñeå giuùp chaån<br /> ñoaùn tröôùc moå.<br /> Thöông toån<br /> Vò trí taéc thöôøng ôû ñoaïn cuoái hoài traøng(2,5,8,10)<br /> maëc duø moät soá nghieân cöùu ghi nhaän tæ leä taéc ôû<br /> hoãng traøng hoaëc ñoaïn ñaàu hoài traøng nhieàu hôn(12).<br /> Theo chuùng toâi, taéc cao hay thaáp tuøy vaøo kích<br /> thöôùc khoái baõ. Lo(8) vaø Verstandig(12) cho raèng taéc<br /> cao coù theå do dính ruoät sau moå goùp phaàn vaøo.<br /> Ñaùng löu yù laø luoân coù khoaûng 11 - 31% t.h coù<br /> nhieàu u baõ cuøng moät luùc, neân khi moå nhaát thieát<br /> phaûi kieåm tra daï daøy vaø toaøn boä ruoät non ñeå traùnh<br /> boû soùt(5,6,12). Ngoaøi ra, dính ruoät vaø nhöõng sang<br /> thöông ñaõ gaây heïp loøng ruoät laø nhöõng thöông toån<br /> ñi keøm caàn ñöôïc löu yù ñaùnh giaù vaø giaûi quyeát<br /> trong moå vì laø yeáu toá thuaän lôïi cho TRDB taùi phaùt.<br /> Ñieàu trò<br /> TRDB ít ñaùp öùng vôùi ñieàu trò baûo toàn neân<br /> thöôøng chæ ñöôïc giaûi quyeát baèng phaãu<br /> thuaät(2,3,8,9,12). Khi moå, phöông phaùp öu tieân laø boùp<br /> khoái baõ ra thaønh nhieàu maûnh vaø ñaåy qua manh<br /> traøng, neáu khoâng ñaåy ñöôïc thì môùi môû loøng ruoät<br /> ñeå laáy khoái baõ, caét ñoaïn ruoät chæ aùp duïng cho<br /> nhöõng t.h khoái baõ khoâng theå ñaåy leân hay xuoáng<br /> ñöôïc vaø ruoät ñaõ coù nguy cô hoaïi töû, vôõ.<br /> Theo Vernon (1969), tæ leä ñaåy khoái baõ qua<br /> manh traøng thaønh coâng coù theå ñeán 38% t.h(9). Lo(8)<br /> coù 37% t.h ñaåy ñöôïc khoái baõ qua manh traøng, 53%<br /> phaûi môû loøng ruoät laáy baõ vaø chæ 10% phaûi caét ñoaïn<br /> ruoät. Soá lieäu cuûa chuùng toâi töông töï cuûa taùc giaû<br /> naøy vaø ñeàu khoâng coù bieán chöùng buïc, xì choã môû<br /> ruoät hay mieäng noái. Verstandig(12) coù tæ leä ñaåy<br /> ñöôïc khoái baõ qua manh traøng ñeán 94% duø ña soá<br /> taéc ôû hoãng traøng hoaëc ñaàu hoài traøng, coù leõ vì ña soá<br /> ñöôïc chaån ñoaùn sôùm baèng chuïp caûn quang vaø<br /> <br /> 3<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 6* Soá 2* 2002<br /> ñöôïc moå sôùm. Ngöôïc laïi, Haø Vaên Quyeát(5) coù tæ leä<br /> phaûi môû ruoät laáy baõ ñeán 84%, khoâng coù t.h naøo<br /> ñaåy ñöôïc khoái baõ qua manh traøng, tæ leä xì choã môû<br /> ruoät gaây vieâm phuùc maïc laø 13% trong khi khoâng<br /> coù bieán chöùng naøy ôû nhoùm phaûi caét ñoaïn ruoät.<br /> Tæ leä taùi phaùt, theo nhieàu taùc giaû, coù theå 1014% t.h(2,5,6).<br /> Theo chuùng toâi:<br /> - Khi ñaõ chaån ñoaùn ñöôïc thì neân moå sôùm. Moå<br /> sôùm giuùp traùnh ñöôïc loeùt vaø hoaïi töû thaønh ruoät taïi<br /> choã khoái u baõ ñeø eùp, vì vaäy, coù theå boùp, ñaåy khoái<br /> baõ maø ít bò vôõ, nöùt ruoät; maët khaùc, thaønh ruoät treân<br /> choã taéc ít phuø neà, ít toån thöông tuaàn hoaøn neân neáu<br /> coù phaûi môû loøng ruoät cuõng ít nguy cô xì.<br /> - Khi môû ruoät, khoâng neân môû ngay choã khoái<br /> baõ. Lyù töôûng nhaát laø môû ngay döôùi khoái baõ, nôi<br /> ruoät laønh laën. Môû ôû vò trí naøy ít bò xì nhöng nhieàu<br /> khi khoù laáy ñöôïc nhöõng khoái baõ lôùn, chaéc; do vaäy,<br /> coù theå ñaåy khoái baõ ngöôïc veà phía treân moät ñoaïn<br /> ngaén roài môû ruoät laáy baõ. Tuy nhieân, khoâng neân chæ<br /> ñònh môû loøng ruoät quaù deã daõi vì bao giôø cuõng coù<br /> nguy cô xì choã môû ruoät; vaø neáu toån thöông taïi choã<br /> ñaõ naëng thì ñöøng ngaïi caét ñoaïn ruoät.<br /> - Luoân nhôù: phaãu thuaät khoâng coù nghóa chöõa<br /> döùt ñieåm TRDB, do vaäy, trong moå neân giaûm bôùt<br /> nhöõng yeáu toá thuaän lôïi neáu coù theå ñöôïc (gôõ dính,<br /> caét boû ñoaïn ruoät heïp...) vaø sau moå phaûi daën doø kyõ<br /> beänh nhaân veà cheá ñoä aên, caùch aên ñeå phoøng traùnh<br /> taùi phaùt.<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> TRDB ít gaëp. Chaån ñoaùn tröôùc moå khoâng quaù<br /> khoù neáu löu yùù ñeán tieàn söû phaãu thuaät ñieàu trò loeùt<br /> daï daøy taù traøng, hoûi kyõ veà thöùc aên tröôùc khi khôûi<br /> beänh vaø khoâng queân khaùm raêng ôû beänh nhaân vaøo<br /> <br /> 4<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> vieän trong beänh caûnh TR. Chuïp buïng ñöùng khoâng<br /> söûa soaïn thöôøng giuùp xaùc ñònh TR, nhöng ñeå thaáy<br /> ñöôïc khoái baõ coù leõ caàn caùc phöông tieän hình aûnh<br /> khaùc (chuïp caûn quang, sieâu aâm, CT).<br /> Veà ñieàu trò, neân moå sôùm moät khi ñaõ chaån ñoaùn<br /> ñöôïc TRDB. Choïn caùch moå naøo tuøy thuoäc vaøo<br /> ñaùnh giaù thöông toån trong khi moå. Nhöng, ñieàu trò<br /> toát nhaát coù leõ laø phoøng ngöøa baèng caùch höôùng daãn<br /> kyõ cheá ñoä aên cho beänh nhaân, nhaát laø ngöôøi giaø<br /> yeáu, raêng ruïng vaø nhöõng beänh nhaân sau phaãu<br /> thuaät daï daøy.<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br /> 1.<br /> <br /> BOUDIAF M, SOYER P, TEREM C, et al. CT evaluation of<br /> small bowel obstruction. Radiographics 2001; 21: 613-624.<br /> 2. BUCHHOLZ RR, HAISTEN AS. Phytobezoars following<br /> gastric surgery for doudenal ulcer. Surg Clin North Am 1972;<br /> 52: 341-352.<br /> 3. ESCAMILLA C, ROBLES CR, PARRILLA PP, et al. Intestinal<br /> obstruction and bezoars. J Am Coll Surg 1994; 179: 285-288.<br /> 4. FURUKAWA A, YAMASAKI M, FURUICHI K, et al. Helical<br /> CT in the diagnosis of small bowel obstruction. Radiographics<br /> 2001; 21: 341-355.<br /> 5. HAØ VAÊN QUYEÁT, TRAÀN ÑÖÙC TIEÁN, NGUYEÃN ÑÖÙC TIEÁN.<br /> Taéc ruoät do baõ thöùc aên. Ngoaïi khoa 1995; Soá chuyeân ñeà “Hoäi<br /> nghò ngoaïi khoa veà caáp cöùu buïng vaø cô quan vaän ñoäng” (caùc<br /> tænh phía Baéc): 111-114.<br /> 6. HINES JR, GUERKINK RE, GORDON RT, et al.<br /> Phytobezoars: A recurring abdominal problem. Am J Surg<br /> 1977; 133: 672-674.<br /> 7. KO YT, LIM JH, LEE DH, et al. Small bowel obstruction:<br /> Sonographic evaluation. Radiology 1993; 188: 649-653.<br /> 8. LO CY, LAU PWK. Small bowel phytobezoars: an uncommon<br /> cause of bowel obstruction. Aust N Z J Surg 1994; 64: 187-189.<br /> 9. MIR AM, MIR MA. Phytobezoars after vagotomy with<br /> drainage or resection. Br J Surg 1973; 60: 846-849.<br /> 10. NGUYEÃN ÑÌNH HOÁI, HAØ VAÊN QUYEÁT. Hình thaùi laâm saøng u<br /> baõ ñoà aên (phytobezoars) naèm trong ñöôøng tieâu hoùa. Ngoaïi khoa<br /> 1983; 5: 1-6.<br /> 11. NGUYEÃN ÑÖÙC NINH. Caáp cöùu ngoaïi khoa (Chuyeân ñeà veà taéc<br /> ruoät). Nhaø xuaát baûn Y hoïc, Haø noäi, 1986.<br /> 12. VERSTANDIG AG, KLIN B, BLOOM RA, et al. Small bowel<br /> phytobezoars: Detection with radiography. Radiology 1989;<br /> 172: 705-707.<br /> <br />