Tài liệu căn bản về network - Chương 4 Tự bảo vệ khi làm việc trực tuyến

Chia sẻ: Shop Tin Học | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

134
lượt xem 35
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong chương trươć , cać em đa ̃ hoc̣ vê ̀ nhiêù điêù ky ̀ diêụ co ́ thê ̉ tim̀ thâý trên Internet. Đo ́ la ̀ nguôǹ taì nguyên phi thươǹ g. Tuy nhiên, cać em câǹ biêt́ vê ̀ môṭ sô ́ nguy hiêm̉ va ̀ cać cać h kiêm̉ tra đê ̉ baỏ đam̉ viêc̣ baỏ vê ̣ miǹ h trong khi tâṇ hươn̉ g sư ̣ haò phoń g trên Internet.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu căn bản về network - Chương 4 Tự bảo vệ khi làm việc trực tuyến

Tự Bao Vệ Khi Lam ̉ ̀ CHƯƠNG 4 Viêc Trực tuyên ̣ ́ Trong chương trước, cac em đã hoc về nhiêu điêu kỳ diêu có thể tim ́ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ thây trên Internet. Đó là nguôn tai nguyên phi thường. Tuy nhiên, cac ́ ̀̀ ́ em cân biêt về môt số nguy hiêm và cac cach kiêm tra để bao đam viêc ̀ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̉ ̉ ̉ ̣ bao vệ minh trong khi tân hưởng sự hao phong trên Internet. ̉ ̀ ̣ ̀ ́ Có đủ loai người trên toan thế giới dung Internet. Hoan toan tự nhiên ̣ ̀ ̀ ̀ ̀ khi noi đên Internet có nghia có môt số mao hiêm như người ngoai có ́́ ̃ ̣ ̣ ̉ ̀ thể xâm pham vao hệ thông cua minh. Môt trong cac vân đề chung nhât ̣ ̀ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ́ đa số người dung may tinh găp là ai đó đôt phá vao trong may tinh cua ̀ ́́ ̣ ̣ ̀ ́́ ̉ họ và dung nó lam căn cứ để tiên hanh cac cuôc tân công khac. Những ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̣́ ́ tôi pham may tinh nay thường sử dung may tinh cua người khac để bao ̣ ̣ ́́ ̀ ̣ ́́ ̉ ́ ̉ vệ nhân dang riêng cua chung và ngăn ngừa bị nhà câm quyên băt giữ. ̣ ̣ ̉ ́ ̀ ̀ ́ Cung có cac loai đe doa khac, như cac công ty muôn theo doi ban lam ̃ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣̃̀ cai gì trên Internet và những người đó dung Internet như cach để bam ́ ̀ ́ ́ theo moi người. Trong chương nay, cac em sẽ xem xet môt số cac ̣ ̀ ́ ́ ̣ ́ phương phap nay.. ́ ̀ Chương nay sẽ trả lời cac câu ̀ ́ ̉ hoi sau: ́ ̀ ́́ ̉ Ai muôn vao may tinh cua tôi?  ̃ Ai đang theo doi tôi?  Lam sao để tranh ho? ̀ ́ ̣  Người ta lây thông tin cua tôi như thế nao và tai sao họ ́ ̉ ̀ ̣  ́ ̣ muôn vây? Lam thế nao để giữ gin thông tin cua tôi được an toan? ̀ ̀ ̀ ̉ ̀  Ai muôn lam hai tôi và họ tim ra tôi như thế nao? ́ ̀ ̣ ̀ ̀  Lam thế nao để có thể an toan khi lam viêc trực tuyên? ̀ ̀ ̀ ̀ ̣ ́  Làm thế nao để tự bao vệ khoi ̀ ̉ ̉ bị người khác tân công may ́ ́ ́ ̉ ̀ tinh cua minh? Có nhiêu môi đe doa khac cho cac em và may tinh từ Internet. Trong khi ̀ ́ ̣ ́ ́ ́́ môt số đơn gian là cố theo doi cac thoi quen cua em, môt số khac lai theo ̣ ̉ ̃́ ́ ̉ ̣ ̣́ doi để tân công hệ thông may tinh. ̃ ́ ́ ́́
́ ̀ ́́ ̉ Ai muôn vao may tinh cua tôi? Có nhiêu loai người khac nhau đang tân công vao may tinh cua cac em ̀ ̣ ́ ́ ̀ ́́ ̉ ́ từ bên ngoai, cố găng xâm nhâp vao hệ thông cua cac em. Môt số những ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̣ đe doa lớn nhât là tin tăc, vi-rut, và thư rac. ̣ ́ ̣ ́ ́ ̣ Tin tăc(Hacker) Môt tin tăc ban đâu là môt thuât ngữ để chỉ môt người say mê may ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ tinh. Tuy nhiên, thuât ngữ đã trở thanh có nghia xâu nhiêu hơn. Môt tin ́ ̣ ̀ ̃ ́ ̀ ̣ tăc giờ đây đã được đinh nghgiã là môt số người gianh quyên truy nhâp ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ không đượctrai phep vao hệ thông may tinh cua người khac với muc ́ ́ ̀ ́ ́́ ̉ ́ ̣ đich ăn căp hay triêt phá dữ liêu. Hâu hêt tin tăc thich được goi là Kẻ bẻ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̣ khoa (Cracker) hơn. ́ Cac tin tăc có nhiêu cach khac nhau gây phiên phức cho hệ thông cua ́ ̣ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̉ ban hay ăn trôm thông tin. Cac phương phap chung nhât và họ có thể ̣ ̣ ́ ́ ́ gây tôn hao hệ thông cua ban gôm: ̉ ́ ̉ ̣ ̀ chương trinh con ngựa thanh Tơ-roa: môt chương̀ ̀ ̣  trinh nhỏ mà moi người có thể ngâu nhiên tai xuông hệ thông ̀ ̣ ̃ ̉ ́ ́ cua minh, nghĩ chung là những têp hữu ich, nhưng lai thực sự ̉ ̀ ́ ̣ ́ ̣ LƯU Ý: cung câp cach truy câp cho cac tin tăc và triêt phá dữ liêu cau ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ban hay chay cac chương trinh khac. ̣ ̣ ́ ̀ ́ Để truyên thông tin qua ̀ Tân công từ chôi dich vụ: được thiêt kế để lam cho môt ́ ̣́ ́ ̀ ̣  Internet, thông tin phai được ̉ Web site hay mang không thể thực hiên được môt cach binh ̣ ̣ ̣́ ̀ bẻ thanh những goi. Những ̀ ́ thường. Tin tăc tao ra môt chương trinh yêu câu liên tuc thông ̣̣ ̣ ̀ ̀ ̣ bit nhỏ thông tin nay đi qua ̀ tin ngâu nhiên từ môt site hay mang. Điêu nay gây ra khả năng ̃ ̣ ̣ ̀ ̀ mang và sau đó hợp lai với ̣ ̣ quá tai đên nôi người dung thực sự không thể truy nhâp đên ̉́ ̃ ̀ ̣ ́ nhau phia đâu bên kia để ́ ̀ site. hợp nhât ý nghia. Sau đó tât ́ ̃ ́ Lam giả DNS: tin tăc thay đôi số cua DNS đên nôi nêu ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ̃́  cả cac goi lai được chuyên ́ ̣́ ̉ em đưa vao www.microsoft.com như là URL em muôn ghé ̀ ́ trở lai vị trí ban đâu, mang ̣ ̀ thăm, em vân bị hướng đên môt site khac thay thê. Đôi khi site ̃ ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ theo thông tin đâu trang giup thay thế có những thông tin tiêu cực về chủ cua Web site. ̉ ̣ ́ đinh danh chung. Trinh đanh hơi goi dữ liêu: môt chương trinh giam sat ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ́  thông tin trên mang. Măc dù Trinh đanh hơi goi dữ liêu có thể ̣ ̣ ̀ ́ ́ ̣ dung cho muc đich hợp phap trong khi quan trị mang, chung ̀ ̣́ ́ ̉ ̣ ́ cung có thể bị tin tăc dung để thu thâp thông tin từ giao thông ̃ ̣ ̀ ̣ ̣ trên mang. Manh lới xã hôi: là thuât ngữ được tin tăc dung để miêu ́ ̣ ̣ ̣ ̀  tả trò chơi lường gat để lây thông tin cua người dung mà binh ̣ ́ ̉ ̀ ̀ thường sẽ không bao giờ cho người la. Trên Internet, trò lừa ̣ gat thường dinh dang đên môt site giả hay gửi e-mail giả sao ̣ ́ ́ ́ ̣ cho moi người nghĩ răng họ đang cung câp thông tin cho môt ̣ ̀ ́ ̣ ̉ ́ CANH BAO công ty thực. Không bao giơ cung câp ́ Phá hoai trang Web: tin tăc truy nhâp và thay đôi trang ̣ ̣ ̣ ̉  CẢNH BAO ́ thông tin cá nhân hay thẻ tin ́ sao cho khi có người truy nhâp vao trang chủ cua site, hay môt ̣ ̀ ̉ ̣ dung cho những người gửi ̣ số trang khac, sẽ hiên thị thông tin không chinh xac. Nhiêu năm ́ ̉ ́ ́ ̀ Không bao giơ cung câp ́ ́ ̀ cho cac em e-mail yêu câu qua, CIA, Uy ban Quôc gia cua Đang Công hoa, và tap chí The ̉ ́ ̉ ̉ ̣ ̀ ̣ thông tin cá nhân hay thẻ tin ́ ́ cung câp thông tin. Công ty New York Times đêu đã từng bị phá hoai cac trang Web cua ̀ ̣́ ̉ dung cho những người gửi ̣ quan lý thẻ tin dung cua cac ̉ ́ ̣ ̉ ́ ̀ minh. ́ ̀ cho cac em e-mail yêu câu em không cân cac em đưa ̀ ́ Vi Công ̀ Sâu ́ cung câp thông tin. rut vaty ́ vao lai số hiêu thẻ tin dung. ̣̀ ̣ ́ ̣ quan lý thẻ tin dungnhiêu ứng dung phân mêm qua Internet đên cac may tinh và mang ̉ ́ Có cua ̀ cac ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ́́ ̣ ̀ k em đưa ́́ em không cân cachac nhau gây thiêt hai cho hệ thông. Nhiêu loai ứng dung đó được goi ̣̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ vao lai số hiêu thẻ tin dung. ̣̀ ̣ ́ ̣
chung là vi-rut và sâu. Khi môt người tao ra môt ứng dung phân mêm ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ban đâu như thê, môt khi phat hanh, cac vi-rut hay sâu xac đinh cac may ̀ ́ ̣ ́̀ ́ ́ ̣́ ́ ́ tinh không được bao vệ và lây nhiêm sang cac may tinh chứa chung. ́ ̉ ̃ ́ ́́ ́ Môt tin tăc tao ra môt vi-rut để biêu thị sức manh trên mang, tuy nhiên ̣ ̣̣ ̣ ́ ̉ ̣ ̣ những vi rut hiên lanh nhât cung có thể tiên hanh tan phá lam thiêt hai ́ ̀̀ ́̃ ́ ̀ ̀ ̀ ̣̣ hang triêu đô-la. Ví du, vi-rut Mê-li-sa, vi rut găn kem theo e-mail, đã ̀ ̣ ̣ ́ ́́ ̀ gây ra thiêt hai hơn 80 triêu đô-la kể từ khi phat hanh năm 1991. ̣̣ ̣ ́̀ ĐỂ CÓ THÊM THÔNG Ngay nay, hang ngan vi-rut được thao cui hang năm. Trong năm 1990, ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̃̀ TIN VỀ VI-RUT: ́ có khoang 200 đên 500 vi-rut; con số đó đã đat đên 50,000 vao năm ̉ ́ ́ ̣́ ̀ Để có thêm thông tin về vi-rut ́ 2000. và sâu và cach tranh chung, ́ ́ ́ Có nhiêu loai vi-rut và sâu: ̀ ̣ ́ ̉ ́ tham khao cac Web sites sau: Vi-rut trên may tinh được đăt tên sau cac vi-rut sinh hoc ́ ́́ ̣ ́ ́ ̣  vì chung băt đâu rât it, tao ra cac ban sao ban thân, và không thể ́ ́̀ ́́ ̣ ́ ̉ ̉ http://news.bbc.co.uk/1/hi/worl tôn tai không có may chu. Cac vi-rut may tinh luôn được tim ̣̀ ́ ̉ ́ ́ ́́ ̀ d/americas/1963371.stm thây trong cac hệ thông may tinh cua những người đang tin. ́ ́ ́ ́́ ̉ ́ Đôi khi cac vi-rut có thể vân ân nâp cho đên luc môt số vi-rut ́ ́ ̃̉ ́ ́ ́ ̣ ́ khởi đông chương trinh để hoat đông. Điêu nay phụ thuôc vao ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ngay thang, chuôi sự kiên, hay mở cac chương trinh khac và ̀ ́ ̃ ̣ ́ ̀ ́ http://news.zdnet.co.uk/hardwar luôn luôn thưc hiên cung kiêu gây hoa đôi với may chu. ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̉ e/emergingtech/0,39020357,207 Sâu tương tự như vi-rut theo cach tự sao chep ban thân, ́ ́ ́ ̉ 8770,00.htm  nhưng không cân thiêt may chủ để anh hưởng tới môt may ̀ ́ ́ ̉ ̣ ́ tinh. Sâu thường được hcuyên qua e-mail. Măc dù sâu nguyên ́ ̉ ̣ ban không có dung ý ac tâm, cac sâu ngay nay gây tăc nghen ̉ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̃ http://software.silicon.com/secu mang dữ dôi và triêt hạ cac têp. Thực tê, sâu tiêu cực nhât ̣ ̣ ̣ ̣́ ́ ́ rity/0,39024655,11032292,00.ht trong tât cả là sâu ILOVEYOU, đã gây thiêt hai hơn 7 tỷ đô-la. ́ ̣̣ m Thư rac(Spam Mail) ́ Rac e-mail là cac thư quang cao cua thế giới điên tử và nó có chi phí rât ́ ́ ̉ ́ ̉ ̣ ́ thâp để gửi đi cac thông bao phst không nay và luôn luôn không được ́ ́ ́ ̀ mong đơi đên hang triêu người trên thế giới không mong đợi nhân được ̣́ ̀ ̣ ̣ ĐỂ CÓ THÊM THÔNG chung. Trong khi không có tin tăc nao ngôi rinh và tân công vao may ́ ̣ ̀ ̀̀ ́ ̀ ́ TIN VỀ THƯ RAC: ́ tinh cua cac em để gưti thư rac, cac em nhân được cac thông bao không ́ ̉ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ mong muôn gửi bừa vao hệ thông e-mail cua minh và lam em mât thời ́ ̀ ́ ̉ ̀ ̀ ́ http://spam.abuse.net/ gian và không gian. Măc dù cac công ty kinh doanh nhân thức thây môi ̣ ́ ̣ ́ ́ overview đe doa từ vi-rut và sâu cung như tôn nhiêu triêu đô-la môi năm cho viêc ̣ ́ ̃ ́ ̀ ̣ ̃ ̣ phân mêm diêt vi-rut, thư rac vân con là môt trong những vân đề công ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̃ ̀ ̣ ́ ̣ tac lớnđang lo ngai nhât. Nó cung có thể gây phiên hà cho cac mang gia ́ ́ ̣ ́ ̃ ̀ ́ ̣ http://www.spambrigade.com đinh nhỏ và người dung e-mail cá nhân. Giông như có cac cach giam ̀ ̀ ́ ́ ́ ̉ bớt rui ro bị anh hưởng biởỉ vi-rut, cung có cac cach giam bớt số lượng ̉ ̉ ́ ̃ ́ ́ ̉ thư rac nhân được. ́ ̣ http://www.mailmsg.com/SPA Em nhân được thư rac vì rât nhiêu lý do. Cach chung nhât người ta nhân ̣ ́ ́ ̀ ́ ́ ̣ M_how.htm được thư rac là do ký nhân đo, thâm chí khi không hiêu rõ chung. Môt ́ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̣ số cach đia chỉ e-mail cua em cuôi cung rơi vao tay những người lâp thư ́ ̣ ̉ ́̀ ̀ ̣ rac là: ́ Tự đông qua viêc dung công cụ phân mêm goi là Trinh ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ̣ ̀  tham hiêm môt website, hay Trinh mang lưới, chung toỏa ra ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ́ Web để có đia chỉ e-mail, sau đó lưu và dung để sinh ra thư ̣ ̀ ́ rac.
Ký nhân vao danh sach khach hang trên trang và bao gôm ̣ ̀ ́ ́ ̀ ̀  đia chỉ e-mail cua em trong muc nhâp. ̣ ̉ ̣ ̣ Ký nhân để có những thứ cho không, như giai thưởng ̣ ̉  hay thâm chí ban tin. ̣ ̉ Trả lời cac thư rac hiên co, chung xac thực đia chỉ e-mail ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣  ̉ cua em. Lâp danh sach tên và đia chỉ e-mail cua em trong cac trang ̣ ́ ̣ ̉ ́  vang trực tuyên. ̀ ́ ́ ́ Tham gia cac nhom tin.  Đang ký tên miên cua minh và gôp cả thông tin cá nhân. ̀ ̉ ̀ ̣ LƯU Ý  Hoan tât hồ sơ trực tuyên. ̀́ ́  Có nhiêu chương trinh tôt ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̃ Tham gia vao phong tan gâu. LƯU Ý  được thiêt kế để chăn cac ́ ̣ ́ chương trinh quang cao và ̀ ̉ ́ Có nhiêu chương trinh tôt theo doi minh? ̀ ̀ ́ ̃ ̀ Ai đang do tham. Môt số gôm: ́ ̣ ̀ được thiêt kế để chăn cac ́ ̣ ́ chương trinh quang cao vàng người và phân mêm cố xâm pham và truy nhâp vao hệ Ngoai ́ nhữ ̀ ̀ ̀ ̣ ̣ ̀ ̀ ̉ tgôm: cua cac em, con có nhiêu loai phân mêm được thiêt kế để theo doi hông ̉́̀ ́ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ̃ do tham. Môt số ́ ̣ cac em. Phân mêm nay, noi chung được biêt như cac chương trinh ́ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̀ Spybot Search & Destroy: quang cao hay chương trinh do tham và gôm có như cookies, giam sat, ̉ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ http://www.safer- quyên cua cha me, và cac phân mêm ngăn chăn có nhiêu chức năng khac ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̀ ́ networking.org Spybot Search & Destroy: nhau. Cac ứng dung nay có thể theo doi cac thoi quen lướt Internet cua ́ ̣ ̀ ̃́ ́ ̉ http://www.safer- ̉́ ́ ́ ̀ ̣̉ networking.org em, thay đôi cac trang xuât phat trong trinh duyêt cua em sao cho trang khac sẽ được tai xuông khi em khởi đông trang xuât phat, thâm chí thay ́ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̣ Lavasoft Ad-aware: đôi cả cac têp hệ thông cua em. ̉ ̣́ ́ ̉ http://lavasoft.element5.com/ default.shtml.en Lavasoft Ad-aware: ̀ mêm quang cao và do tham (Adware và Spyware) ̀ ̉ ́ ́ Phân http://lavasoft.element5.com/ ̀ phân mêm nhâp nhay cac quang cao ngang qua man hinh ̉ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̀ Quang cao la default.shtml.en trong khi cac chương trinh khac đang chay. Phân mêm lam châm tôc độ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ MicroSmarts Spyware hệ thông cua ban. ́ ̉ ̣ BeGone!: Trinh do tham là phân mêm gửi lai thông tin cho người khac, không ̀ ́ ̀ ̀ ̣ ́ http://www.freespywarescan. MicroSmarts Spyware được phep cua người dung, về những điêu người dung đang thực hiên ́ ̉ ̀ ̀ ̀ ̣ org BeGone!: trực tuyên. Điêu nay luôn được lam cho muc đich quang cao và có thể ́ ̀ ̀ ̀ ̣́ ̉ ́ http://www.freespywarescan. cung lam châm tôc độ hệ thông cua ban và gây ra huy diêt.. ̃ ̀ ̣ ́ ́ ̉ ̣ ̉ ̣ org Ngoai viêc thu thâp thông tin từ may tinh cua cac em không cân được ̀ ̣ ̣ ́́ ̉ ́ ̀ Spyware Doctor 2.0: phep, trinh do tham truyên môt đoan mã theo doi cac hoat đông cua cac ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ̃́ ̣ ̣ ̉ ́ http://www.pctools.com Spyware Doctorem như lướt web, tự cai vao may tinh cua em, và thâm chí thay đôi cac ̀̀ ́́ ̉ ̣ ̉́ 2.0: http://www.pctools.com ́ têp hệ thông. ̣ NoAdware: Cookies http://www.noadware.net Cookies không nhât thiêt là xâu và có thể lam cho cuôc sông cua em dễ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̉ NoAdware: chiu hơn nhiêu. Tuy nhiên, cac em cân biêt chung hoat đông như thế nao ̣ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̀ http://www.noadware.net và có thể lam gi. Môt cookie môt têp văn ban nhỏ chứa dữ liêu. Nó ̀ ̀ ̣ ̣̣ ̉ ̣ Spyware Eliminator: không phai là môt chương trinh hay vi-rut và không thể dung để rai vi- ̉ ̣ ̀ ́ ̀ ̉ http://www.aluriasoftware.co rut. Hinh 4-1 thể hiên môt cookie mâu. ́ ̀ ̣ ̣ ̃ m Spyware Eliminator: http://www.aluriasoftware.co m
̀ Hinh 4-1 ̃ Cookie mâu Cookies lưu giữ nhiêu thông tin. Nêu em tao ra môt trang băt đâu tuy ̀ ́ ̣ ̣ ́̀ ̀ chon trên My MSN, cho ví du, lân tiêp theo khi em đăng nhâp vao may ̣ ̣̀ ́ ̣ ̀ ́ tinh cua minh, trang sẽ trinh bay thiêt đăt cua em. Đó là vì thông tin ́ ̉ ̀ ̀ ̀ ̣́̉ người dung và mât khâu được lưu trong môt cookie. Nêu em thực hiên ̀ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ môt mua ban trên Internet, em có thể cât xe mua hang cua minh sử dung ̣ ́ ́ ̀ ̉ ̀ ̣ cookies. Cookies được thiêt kế sao cho chỉ site đã tao ra cookie đó có thể ́ ̣ đoc được no. Vì thê, nêu em vao Amazon.com và tao ra môt danh sach ̣ ́ ́́ ̀ ̣ ̣ ́ mong muôn, thì ban Bơn-nơ và Nô-blơ không thể truy nhâp vao cookie ́ ̣ ̣ ̀ trong Amazon.com để xem danh sach mong muôn cua em ở cua hang ́ ́ ̉ ̉ ̀ sach là gi. ́ ̀ Cac công cụ Giam sat ́ ́ ́ TINH RIÊNG TƯ & ́ Có nhiêu lý do tai sao môt số người muôn dung cac công cụ dò tim, ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̉ CUÔC SÔNG CUA EM thuât ngữ chung cho cac công cụ giam sat, để kiêm tra cac e-mail em g ửi ̣ ́ ́ ́ ̉ ́ và nhân cung với cac Web site em ghé thăm. Hai cach dung chung nhât ̣ ̀ ́ ́ ̀ ́ Cai gì người ta muôn biêt về ́ ́ ́ cua cac công cụ nay do FBI và cac cơ quan công tac tao ra để kiêm tra ̉ ́ ̀ ́ ̣ ̣́ ̉ ̉ ́ em? Tham khao cac site: cac nhân viên cua họ hay do cac nhà trường để theo doi cac site mà hoc ́ ̉ ́ ̃́ ̣ ̀ sinh hay vao. FBI dung môt hệ thông goi là DCS 1000, được biêt rrông rai là Ca-ni- ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̃ http://www.pcmag.com/article vơ. Ca-ni-vơ là hệ thông trực tuyên tương đương với viêc nghe trôm. ́ ́ ̣ ̣ 2/0%2C4149%2C482383%2C 00.asp Qua Ca-ni-vơ, FBI có thể kiêm tra e-mail cua moi người và theo doi ̉ ̉ ̣ ̃ ̣ ̀ ́ viêc vao cac Web site. Viêc sử dung thông dung khac cac công cụ dò tim là cac công ty kinh ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ́ http://www.privacyrights.org/n doanh muôn theo doi cac nhân viên cua họ và nhà trường theo doi hoc ́ ̃́ ̉ ̃ ̣ etprivacy.htm sinh. Có nhiêu cac phương phap khac nhau theo doi cac Web site mà hoc ̀ ́ ́ ́ ̃́ ̣ sinh hay nhân viên hay vao. Phân mêm đanh hơi tao ra môt têp sổ ghi ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̣̣ ghi lai cac thăm viêng Web site và nhân viên hay hoc sinh nao đang ghé ̣́ ́ ̣ ̀ com/carnivore1.htm vao site. Phân mêm tinh vi hơn được goi là trinh theo doi ban phim, ghi ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ ̃ ̀ ́
lai moi thao tac gõ ban phim trên may tinh và gửi thông tin đó cho người ̣ ̣ ́ ̀ ́ ́́ ̃ đang theo doi. Quyên kiêm soat cua cha mẹ và viêc ngăn chăn phân mêm ̀ ̉ ́ ̉ ̣ ̣ ̀ ̀ Như đã ban, tuyêt không có gì bao đam trên Internet. Tuy nhiên, có rât ̀ ̣ ̉ ̉ ́ nhiêu công cụ được thiêt kế để gây khó khăn cho những kẻ thu thâp ̀ ́ ̣ thông tin cá nhân. Môt số giam sat phổ biên nhât trên Internet giam sat ̣ ́ ́ ́ ́ ́ ́ cua cha me. Cac công ty thường dung cung loai giam sat để ngăn ngừa ̉ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̉ ́ CANH BAO: nhân viên cua họ khoi viêc xem cac site nao đo. Moi trường phổ thông ̉ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ̣ cung phai cai đăt cac chương trinh loc. Khi cac em xem Web ở trường, ̃ ̣̉̀́ ̀ ̣ ́ Cac vi-rut mới và cac phương ́ ́ ́ cac em có thể găp cac ngăn chăn nêu đinh xem tai liêu trên môt trang ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ phap khac xâm nhâp vao hệ ́ ́ ̣ ̀ chứa cac từ khoa có thể được đăt lây cho môt cuôc tân công tiêm năng ́ ́ ̣̃ ̣ ̣́ ̀ thông may tinh được giới ́ ́́ hay không thich hợp cho đôc giả it tuôi. ́ ̣ ́ ̉ thiêu hâu như hang ngay. Hay ̣ ̀ ̀ ̀ ̃ kiêm tra site trực tuyên về ̉ ́ Môt số cac dich vụ trực tuyên, như MSN, đưa ra cac cach ngăn chăn ̣ ̣́ ́ ́ ́ ̣ phân mêm diêt vi-rut như ̀ ̀ ̣ ́ truy nhâp tới tai liêu đang chê trach trên Internet. Nhiêu chương trinh ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̀ http://www.mcafee.com để có đôc lâp trên thị trường hiên nay thêm cac ngăn chăn vao cac may tinh ̣̣ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ́́ câp nhât mới nhât. ̣ ́ ́ cua cac em. Hâu hêt cac trinh duyêt có cac điêu khiên ngăn ngừa người ̉ ́ ̀ ́́ ̀ ̣ ́ ̀ ̉ dung không có mât khâu xem cac site cụ thê. ̀ ̣ ̉ ́ ̉ Phân mêm em có thể mua để chăn cac site nao đó lam viêc trong cung ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̀ Hơn nữa, có nhiêu canh bao ̀ ̉ ́ môt cach. Phân mêm được cai đăt lên từng may tinh. Khi người ta vao ̣́ ̀ ̀ ̣̀ ́́ ̀ liên tuc trên Internet về cac đe ̣ ́ môt URL, phân mêm kiêm tra xem URL đó dựa vao môt cơ sở dữ liêu ̣ ̀ ̀ ̉ ̀ ̣ ̣ doa mới và vi-rut mới. Nhiêu ̣ ́ ̀ về cac site đang chê trach. Nêu site được lâp danh sach, phân mêm chăn ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ trong số đó là những viêc ̣ site đó và người dung không thể xem site mà không có mât khâu thich ̀ ̣ ̉ ́ chinh đang, nhiêu cai lai là ́ ́ ̀ ̣́ hợp. Nêu URL không có trong danh sach cua cơ sở dữ liêu, phân mêm ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̀ những trò lừa bip. Để xac ̣ ́ sẽ quet qua site, tim kiêm từ khoa. Nêu có cac từ khoa đo, phân mêm sẽ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ thực tinh chinh xac cua môt ́ ́ ́ ̉ ̣ chăn site. Hâu hêt cac goi phân mêm nay câp nhât cơ sở dữ liêu hang ̣ ̀ ́́ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̀ vi-rut hay môi đe doa tiêm thang theo sau sự phat triên nhanh chong trên Internet. ́ ́ ̉ ́ năng, chay kiêm tra Những trò ̃ ̉ Lưa bip ở ̣̀ Lam thế nao để giữ moi người ở bên ngoai? ̀ ̀ ̣ ̀ http://hoaxbusters.ciac.org . Như cac em đã thây, có nhiêu người khac nhau luôn cố găng truy nhâp ́ ́ ̀ ́ ́ ̣ vao cac may tinh. Tuy nhiên, có nhiêu công cụ được thiêt kế lam cho ̀ ́ ́́ ̀ ́ ̀ quá trinh đó khó khăn hơn và trong nhiêu trường hợp, gân như là không ̀ ̀ ̀ thê. Cac cach chung nhât để giữ người khac bên ngoai hệ thông cua em ̉ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̉ là dung tường lửa, phân mêm diêt vi-rut, phân mêm chông thư rac, và ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ́ băng dung cac cach thực hanh an ninh Internet. ̀ ̀ ́ ́ ̀ Tường lửa (Firewall) Trong thế giới thực, môt tường lửa được xây dựng giữa cac toa nhà để ̣ ́̀ giữ an toan tai san cho moi người. Nêu môt ngọ lửa nguy hiêm đe doa ̀̀̉ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ngôi nhà từ bên ngoai, tường lửa sẽ giup moi người an toan. Trong ̀ ́ ̣ ̀ mang may tinh, môt tường lửa là môt phân mêm va/hay là phân cứng ̣ ́́ ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ̀ được ai đăt để bao vệ mang khoi cac môi đe doa đên từ Internet như đã ̣̀ ̉ ̣ ̉́ ́ ̣ ́ ban trước đây. Cac tường lửa giam sat moi lưu thông đên và đi Internet ̀ ́ ́ ́ ̣ ́ cung như giam sat lưu thông trên cung môt mang.. Tường lửa sẽ chỉ cho ̃ ́ ́ ̀ ̣ ̣ phep thông tin nao đó đi qua mang. Điêu nay giữ tât cả cac mã có ac ý ́ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ́ khoi qua Internet đên may tinh cua cac em. Tường lửa cung che khuât ̉ ́ ́́ ̉ ́ ̃ ́ ̣ ́́ ̉ ́ ̉ ̀ ̣́ ́ mang may tinh cua cac em khoi Internet, lam cho cuôc tân công kem đi nhiêu. Hinh 4-2 minh hoa nôi dung cua tường lửa trên môt mang. ̀ ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣
THÊM NỮA VỀ TƯỜNG LỬA... http://firewallguide.com http://computer.howstuffworks. com/firewall.htm banking/firegraph.html ̀ Hinh 4-2 Tường lửa PHẦN MỀM DIÊT VI-RUT: ̣ ́ Cac tường lửa cua công ty kêt hợp phân cứng và phân mêm đưa ra môt ́ ̉ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ Symantec AntiVirus: bao vệ nghiêm chinh cho mang cua công ty. Cac may tinh gia đinh với ̉ ̉ ̣ ̉ ́ ́́ ̀ http://www.symantec.com/index mô-đem tôc độ cao cung dễ bị tân công. Do đo, tường lửa cá nhân ngay ́ ̃ ́ ́ ̀ .htm cang thông dung hơn. Nó cung luôn là kêt hợp giữa phân cứng và phân ̀ ̣ ̃ ́ ̀ ̀ mêm bao vệ may tinh khoi tin tăc. ̀ ̉ ́́ ̉ ̣ ̀ ̀ ̣ ́ Phân mêm Diêt vi-rut McAfee VirusScan®: Môt trong cac môi đe doa lớn nhât cho cac hệ thông may tinh là cac vi- ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ́́ ́ http://us.mcafee.com rut. Cac em có thể mua cac phân mêm, goi là phân mêm diêt vi-rut chay ́ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀ ̣ ́ ̣ trên hệ thông cua minh và kiêm tra moi têp vao ra để tim vi-rut. Bao gôm ́ ̉ ̀ ̉ ̣̣ ̀ ̀ ́ ̀ cac têp và e-mail cac em nhậ được trực tuyên, cac tai liêu tai xuông, và ̣́ ́ ́ ́̀ ̣̉ ́ AVG Anti-Virus: cac têp giới thiêu qua đia CD và đia mêm. ̣́ ̣ ̃ ̃ ̀ http://www.grisoft.com Hâu hêt cac nhà ban lẻ phân mêm diêt vi-rut có cac chương trinh mâu ̀ ́́ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̃ cac em có thể tai xuông và dung thử môt thời gian han chế và nhiêu may ́ ̉ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ tinh mới được ban có phiên ban thử nghiêm cua phân mêm nay. ́ ́ ̉ ̣ ̉ ̀ ̀ ̀ PHẦN MỀM CHÔNG Không có vân đề gì nêu em đã chon môt ban, sau đó câp nhât phân mêm. ́ ́ ̣ ̣̉ ̣ ̣ ̀ ̀ THƯ RAC: ́ Nhiêu nhà ban lẻ cung câp dich vụ với phí thu hang năm, em có thể ̀ ́ ́ ̣ ̀ McAfee Spamkiller: thường xuyên tai xuông câp nhât phân mêm và và thâm chí kiêm tra để ̉ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̉ http://us.mcafee.com có ban câp nhât hang ngay. ̉ ̣ ̣̀ ̀ Phân mêm chông thư rac ̀ ̀ ́ ́ Có phân mêm chông thư rac được thiêt kế để loc thư rac. Em có thể tao ̀ ̀ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ SpamAgent: http://anti-spam- ra bộ loc cơ ban trong hâu hêt cac phân même-mail. Cho ví du, em có thể ̣ ̉ ̀ ́́ ̀ ̀ ̣ software.com thiêt lâp cac qui tăc để phân loai thư theo cac từ trên đâu trang. Cung có ̣́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̃ thể tao cac qui tăc xoa cac e-mail theo cac từ trên đâu trang, theo người ̣ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ nhân, hay từ khoa trong thân cua e-mail. ̣ ́ ̉ http://www.antispam- software.net/products.htm Cac em cung có thể mua phân mêm cho may tinh cua minh để có thể ́ ̃ ̀ ̀ ́́ ̉ ̀ thêm vao cac khả năng trong ứng dung e-mail cua minh. Em có thể có ̀ ́ ̣ ̉ ̀
môt loat phân mêm chông thư rac, từ phân mêm đơn gian là cach ly thư ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ́ rac đang nghi ngờ đên phân mêm han chế tât cả cac đia chỉ e-mail không ́ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̣́ rõ rang trên danh sach đia chỉ được phep. ̀ ́ ̣ ́ GỢI Ý: ́ ́ ́ ́ ̃ ́ Cac cach giup tranh lây nhiêm vi-rut ́ ́ ̉ ́ Nêu em muôn chuyên tiêp e- Như đã ban từ trước, không có bao đam 100% răng không bao giờ có ̀ ̉ ̉ ̀ mail dên môt vai người khac, ́ ̣̀ ́ vi-rut trên Internet, không bao giờ nhậ được thư rac, hay không bao giờ ́ ́ ́ ́ tôt nhât luôn sao thông tin găp nguy hiêm. Cac em có thể dung cac công cụ có săn và sau đó dung ̣ ̉ ́ ̀ ́ ̃ ̀ thich hợp và dan nó vao trong ́ ́ ̀ giac quan chung và cac cach thực hanh cac thoi quen an toan trên ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̀ môt e-mail mới. Cach lam đó ̣ ́ ̀ Internet. Môt số cach có thể giup tranh vi-rut may tinh gôm: ̣ ́ ́ ́ ́ ́́ ̀ sẽ giam bớt cơ hôi gửi môt ̉ ̣ ̣ GỢI Ý: đe doa đên người không xac ̣ ́ ́ Luôn chay phân mêm diêt vi-rut và duy trì theo ngay ̣ ̀ ̀ ̣ ́ ̀  ̣ ́ đinh khac. ́ ́ ̉ tiêp e- ́́ Nêu em muôn chuyên thang. Thiêt lâp phân mêm quet tự đông hệ thông cua minh ̣́ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ̀ mail dên môt vai người khac, ời gian it dung, như giữa đêm thứ Bay chăng han. ́ ̣̀ trong ́ th ́ ̀ ̉ ̉ ̣ ́ ́ tôt nhât luôn sao thông tin Đừng mở những đinh kem e-mail nêu không phai những ̀ ̀ ́ ̉  thich hợp và dan nó vao ứ minh yêu câu gửi cho minh. ́ ́ t̀ h trong ̀ ̀ ̀ môt e-mail mới. Cach lam đó ̉ lây những phân mêm từ nguôn đang tin cây. Tim ̣ ́ ̀ Chi ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̀  sẽ giam bớt cơ hôi gửi môt cac công ty trước khi mua và tai xuông bât kỳ phân mêm ̉ ̣ ̣́ kiêm ́ ̉ ́ ́ ̀ ̀ đe doa đên người không ̀ xac ̣ ́ nao. ́ ̣ ́ đinh khac. Duy trì hệ điêu hanh cua minh được câp nhât cac ban vá ̀ ̀ ̉ ̀ ̣ ̣́ ̉  an toan. Nêu hệ thông cua em không tự đông lam điêu đo, ghé ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ̣̉ ̣ thăm site câp nhât cua Microsoft tai CHON MÔT HỆ THÔNG ̣ ̣ ́ http://v4.windowsupdate.microsoft.com/en/default.asp TƯỜNG LỬA GIA ̀ ĐINH... Làm thế nao tự bao vệ khoi ̀ ̉ ̉ Em nên cai đăt môt tường ̣̀ ̣ CHON MÔT HỆgười ngoai dung thông tin ̀ ̀ lửa trên moi mang, thâm chí ̣ ̣ ̣ ̣ n THÔNG ̣ ́ mang gia đinh. Măc dù em có ̣ ̀ ̣ ̉ ̀ cua minh? TƯỜNG LỬA GIA thông tin về cai đăt trong ̣̀ ̀ ĐINH... chương 6, em có thể kiêm tra ̉ phân mêm có săn tai site: ̀ ̀ ̣̃ Em nên cai đăt môt tường ng người muôn đôt nhâp vao may tinh cua cac em, con có ̀ ̣ Ngoai nhữ ̣̀ ́ ̣ ̣ ̀ ́́ ̉ ́ ̀ nhưng̣ người muôn thu thâp thông tin cá nhân về minh.. ̃ ́ ̣ ̀ lửa trên moi mang, thâm chí ̣ ̣ mang gia đinh. Măc dù em có ̣ ̀ ̣ Symantec Firewall: thông tin về cai đăt ười ta lây thông tin cua minh như thế nao và tai ́ ̉ ̀ ̀ ̣ ̀ Ng trong ̣ http://www.symantec.com chương 6, em có thể kiêmao họ lai muôn? ̉s tra ̣ ́ phân mêm có săn tai site: ̀ ̀ ̣̃ Có nhiêu người muôn tân công cac may tinh và thu thâp thông tin cá ̀ ́́ ́ ́́ ̣ nhân. Trong nhiêu trường hợp, họ chia vao cac cơ sở dữ liêu cua cac ̀ ̃ ̀ ́ ̣ ̉ ́ McAfee Personal Firewall: công ty lớn có cac ban ghi về số an ninh xã hôi, số tai khoan ngân hang, ́ ̉ ̣ ̀ ̉ ̀ http://us.mcafee.com Symantec Firewall:thẻ tin dung trên hồ sơ khach hang cua ho. Tuy nhiên, it người để ý số ́ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ́ http://www.symantec.com lưỡi câu hướng vao muc tiêu thông tin cá nhân mà minh đên những ́ ̀ ̣ ̀ thường chia sẻ qua Internet không có sự bao vệ chu đao. ̉ ́ Kerio Personal Firewall: McAfee Personal Firewall:những cach dung thông dung nhât để lây trôm thông tin là Ăn ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̣ Môt trong http://www.kerio.com trôm nhân dang. Ăn trôm nhân dang xay ra khi ai đó dung đinh danh ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ http://us.mcafee.com cua ai đó khac để giả dang người đo. Kẻ trôm sau đó dung nhân dang ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ “mới” để mở sec và tai khoan thẻ tin dung để đăng ký điên thoai, mua ô- ́ ̀ ̉ ́ ̣ ̣ ̣ tô, và hang tá những lý do khac. ̀ ́ Kerio Personal Firewall: http://www.kerio.comlân thẻ tin dung là ăn trôm nhân dang thông dung nhât. Măc dù gian Gian ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ lân trực tuyên gân như không thinh hanh như gian lân uy thac dung ̣ ́ ̀ ̣ ̀ ̣̉ ́ ̀ những thứ như gian lân ký nhân hoa đơn đã thu hôi, Internet vân là môt ̣ ̣ ́ ̀ ̃ ̣ muc tiêu vì qui mô lớn cua nó và có thể năc danh được. ̣ ̉ ̣
Lam sao để giữ thông tin cua minh được an toan? ̀ ̉ ̀ ̀ Thâm chí măc dù có nhiêu người lam dung Internet, cac em có thể sử ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ́ dung với môt chut đề phong. ̣ ̣ ́ ̀ Có nhiêu cach an toan để truyên dữ liêu tôt như theo môt nguyên tăc ̀ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ́ nhât đinh khi chia sẻ thông tin. cua minh. ̣́ ̉ ̀ Bao mât cac site và mât mã hoa ̉ ̣ ́ ̣ ́ Cac em nên không bao giờ gửi thông tin cá nhân cho người la. Đó là ́ ̣ cach bao vệ tôt nhât trong tât ca. Trẻ em không bao giờ nên đưa tên thât, ́ ̉ ́ ́ ́̉ ̣ đia chỉ hay thông tin khac trên mang trực tuyên. Khi cac em lớn hơn, tuy ̣ ́ ̣ ́ ́ nhiên, cac em sẽ có thời gian khi có thể chia sẻ thông tin trực tuyên. Nêu ́ ́ ́ em biêt chăc chăn về người nhân, cho ví dụ để mua môt vai thứ trực ́ ́ ́ ̣ ̣̀ tuyên, hay điên đây đủ vao đơn cua trường cao đăng, hay hoan tât tờ ́ ̃ ̀ ̀ ̀ ̉ ̉ ̀́ khai giup đỡ tai chinh, cac em có thể tin chăc răng thông tin đó là an toan ́ ̀ ́ ́ ́̀ ̀ nêu em đang sử dung môt site đựoc bao mât có công nghệ mât mã hoa. ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ́ Mât mã hoa là quá trinh mã hoa thông tin mà em gửi sao cho chỉ có ̣ ́ ̀ ́ nhưng người hay may tinh nhât đinh có thể đoc được thông tin đo. ̃ ́́ ̣́ ̣ ́ Hinh 6-3 thể hiên môt trang Web được bao mât. ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ LƯU Ý: Thâm chí nêu em không có ̣ ́ ̀ Hinh 6-3 thẻ tin dung hay tai khoan ́ ̣ ̀ ̉ Web Site đựoc bao mât ̉ ̣ ̀ ̀ ngân hang băng tên riêng cua minh, là thực hanh rât ̉ ̀ ̀ ́ Lưu ý biêu tượng khoa ở đay bên phai cua thanh trang thai và trang ̉ ́ ́ ̉̉ ̣ ́ ̣́́ ́ tôt nêu tao thoi quen theo URL chỉ rõ HTTPS. Khoa chỉ dân site đã được mât mã hoa dung Tâng ́ ̃ ̣ ́ ̀ ̀ cung cac qui tăc ký nhân đôi ̀ ́ ́ ̣ ́ bao mât theo socket hay SSL. SSL có trong hâu hêt cac trinh duyêt và là ̉ ̣ ̀ ́́ ̀ ̣ với cac khoan muc biêu hay ́ ̉ ̣ ́ môt giao thức, hay bộ cac qui tăc, dung để truyên thông tin theo cach an ̣ ́ ́ ̀ ̀ ́ cho không trực tuyên. Cac ́ ́ toan. Khi em truyên môt vai thứ dung giao thức HTTP và đưa vao môt ̀ ̀ ̣̀ ̀ ̀ ̣ ̃ ́ em vân cung câp thông tin vung an toan cua site, HTTP sẽ thay đôi thanh HTTPS. ̀ ̀ ̉ ̉ ̀ cá nhân và cân nhân thức ̀ ̣ site sử dung thông tin đó ̣ Thực hanh an ninh đôi với chia sẻ thông tin trực tuyên ̀ ́ ́ như thế nao ̀ Thâm chí khi em đang lam viêc với cac site an toan, em nên nhớ môt số ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ nguyên tăc chủ đao khi chia sẻ thông tin trực tuyên. Dưới đây là môt số ́ ̣ ́ ̣
GHI CHÚ: Môt thực hanh có ich là ̣ ̀ ́ dung môt mât khâu đôi với ̀ ̣ ̣ ̉ ́ cach em có thể bao vệ thông tin cá nhân cua minh khoi bị rơi vao tay ́ ̉ ̉ ̀ ̉ ̀ tât cả cac Web site “đua”, ́ ́ ̀ những người xâu:́ như trò chơi, tan gâu, v.v.v. ́ ̃ và mât khâu khac cho cac ̣ ̉ ́ ́ Không bao giờ cho thông tin hơn mức cân thiêt.. ̀ ́  giao dich nhay cam, như ̣ ̣ ̉ Trên site an toan, cac em thường phai đăng nhâp vao với ̀ ́ ̉ ̣ ̀  mua sach ở Amazon.com. ́ môt tên người dung và môt mât khâu. Mât khâu cua em không ̣ ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ ̉ ̉ ́ ̣ ̣ Trong đo, giao dich nhay nên quá rõ rang, it nhât dai tam ký tự, và lamôt tổ hợp cac chứ ̀ ́ ́̀́ ̣̀ ́ cam cua em it bị tôn ̉ ̉ ́ ̉ và sô. ́ thương. Không bao giờ Dung phiên ban mới nhât trinh duyêt Internet. Cac trinh ̀ ̉ ́̀ ̣ ́ ̀  dung những thư như ngay ̀ ̀ duyêt mới hơn sẽ tuy theo ngay thang tăng tinh mât mã hoa và ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ́ sinh, số điên thoai, hay tên. ̣ ̣ cac vân đề an toan khac.. ́ ́ ̀ ́ Đoc chinh sach về tinh riêng tư cua site. Cac em đừng ̣ ́ ́ ́ ̉ ́  cung câp thông tin cá nhân chi tiêt cho site ban thông tin đó cho ́ ́ ́ danh sach gửi thư. ́ Giữ cac ban ghi về tât cả cac giao dich Internet cua minh. ́ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ̀  Nêu cac em nên tin răng ai đó sẽ dung thông tin cua em theo những muc ́ ́ ̀ ̀ ̉ ̣ đich xâu, nên liên hệ với công ty quan lý thẻ tin dung tức thời để thông ́ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ́ bao cho canh sat. Làm thế nao để tự bao vệ ̀ ̉ tranh khoi những người muôn ́ ̉ ́ ̣ ̀ gây hai minh? Trong khi môt số người đanh căp nhân dang cua em và chât đông nợ nân ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ̀ lên thẻ tin dung cua em là môt kinh nghiêm đau khô, kich ban tôi tệ hơn ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣̉ ̉ ̀ MÔT SỐ WEB SITES ̣ là viêc cho thông tin cá nhân vao tay người lạ và hăn trở thanh môi đe ̣ ̀ ́ ̀ ́ CHO TRẺ EM: doa cho sự an toan cua em trong cuôc sông thực. ̣ ̀ ̉ ̣ ́ Yahooligans: Những ai muôn gây hai minh và họ tim thây ta như ́ ̣ ̀ ̀ ́ http://www.yahooligans.com thế nao? ̀ Có nhiêu người trên thế giới len theo doi trẻ em và cố nhử chung trên ̀ ́ ̃ ́ mang trực tuyên. Môt khi chung lam quen được với cac em trên mang ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ Disney: trực tuyên, vì rât am hiêu vân đề và tinh thế tiên thoai lưỡng nan cac em ́ ́ ̉ ́ ̀ ́ ́ ́ http://www.disney.com thường măc phai trong độ tuôi thanh niên, chung sẽ khuyên khich cac ́ ̉ ̉ ̀ ́ ́ ́ ́ em cung câp thông tin cá nhân cho chung hay găp gỡ chung ở nơi nao ́ ́ ̣ ́ ̀ đó không xa. Discovery Channel: Có lẽ đó cung chỉ là môt người vô tôi chỉ muôn kêt ban, và có thể người ̃ ̣ ̣ ́ ̣́ http://www.discovery.com đó thực ra đang ở trong phong tan gâu chỉ là môt câu bé 15 tuôi khac ̀ ́ ̃ ̣̣ ̉ ́ lang thang và nghe nhac.Tuy nhiên, nhiêu khi anh ban thân ở ngay trước ̣ ̀ ̣ măt ban trong phong tan gâu trực tuyên lai là môt kẻ thực sự nguy hiêm. ̣̣ ̀ ́ ̃ ̣́ ̣ ̉ Sports Illustrated for Kids: Khi ban không chăc chăn lăm, đừng cung câp thông tin cá nhân qua ̣ ́ ́́ ́ http://www.sikids.com mang trực tuyên cho người la. ̣ ́ ̣ Phong tan gâu và truyên thông bao tức thời là cac cach thông dung cho ̀ ́ ̃ ̀ ́ ́ ́ ̣ những người muôn lam quen với cac ban tre. Cac em có thể nghe câu ́̀ ́ ̣ ̉ ́ chuyên trong cuôc sông thực về môt thiêu nữ lam quen với môt vai ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̣̀ người ban trên mang trực tuyên và cai gì xay đên với cô bé băng cach ̣ ̣ ́ ́ ̉ ́ ̀ ́ xem site http://www.netsmartz.org và bâm vao Amy's Choice. ́ ̀
Lam thế nao để giữ an toan? ̀ ̀ ̀ Thâm chí măc dù có nhiêu người bên ngoai dung Internet với muc đich ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ̣́ xâu xa, cac em không phai sợ hai khi dung mang trực tuyên. Với môt it ́ ́ ̉ ̃ ̀ ̣ ́ ̣́ LƯU Ý: nguyên tăc chinh, cac em có thể bao đam có kinh nghiêm lam viêc trực ́ ́ ́ ̉ ̉ ̣ ̀ ̣ tuyên môt cach tich cực. Cac em hay theo sau cac nguyên tăc nay đê ̉ ́ ̣́ ́ ́ ̃ ́ ́ ̀ Môt thoi quen tôt là tim ra tên ̣ ́ ́ ̀ chăc chăn răng những kẻ muôn lam hai em không thể truy câp đựơc ́ ́ ̀ ́̀ ̣ ̣ người dung đôi với ban cua ̀ ́ ̣ ̉ thông tin cá nhân cua minh: ̉ ̀ em và thiêt lâp phân mêm ̣́ ̀ ̀ truyên thông bao tức thời sao ̀ ́ Luôn tim đên cha me, người giam hộ hay giao viên để có ̀ ́ ̣ ́ ́  cho chỉ những người trong sự giup đỡ về Internet. ́ danh sach cua minh có thể ́ ̉ ̀ Không bao giờ cho thông tin cá nhân trong bât kỳ phong ́ ̀  thây em và gửi thông bao ́ ́ tan gâu hay dich vụ truyên thông bao nhanh nao. ́ ̃ ̣ ̀ ́ ̀ cho em. Em và ban em thâm ̣ ̣ Không bao giờ đông ý găp gỡ những người em đã găp ̀ ̣ ̣  chí có thể mở môt phong tan ̣ ̀ ́ trên mang trực tuyên. ̣ ́ gâu riêng, không ai khac có ̃ ́ Không bao giờ gửi anh ban thân cho ai đó trên mang trực ̉ ̉ ̣  thể được phep vao đo. ́ ̀ ́ ́ tuyên. Không bao giờ cho những thông tin như tên đây đu, đia ̀ ̣̉  chi, nhà trường, thời gian biêu hay thông tin gia đinh cua em ̉ ̉ ̀ ̉ đên những người mà em không biêt. ́ ́ Đã hoc được gì về tự bao vệ ̣ ̉ khi lam viêc trực tuyên ̀ ̣ ́ Trong bai hoc, em đã hoc cac cach tự bao vệ trong khi lam viêc trực ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̉ ̀ ̣ tuyên. Cac em đã biêt ba môi đe doa chinh: những thứ cố tân công may ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ tinh cua em, cố lây thông tin cua em, và những người muôn lam hai cá ́ ̉ ́ ̉ ́̀ ̣ nhân em. Em đã hoc cach lam thế nao dung kêt hợp phân mêm, phân ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ̀ cứng, và môt số nguyên tăc cơ ban để có hiêu biêt về tinh an toan khi ̣ ́ ̉ ̉ ́ ́ ̀ lam viêc trực tuyên. ̀ ̣ ́ Cai gì tiêp theo? ́ ́ Trong chương tiêp theo, cac em sẽ băt đâu lâp kế hoach cân thiêt đêt tao ́ ́ ̣́̀ ̣ ̀ ̣́̉ ̣ ̉ ̀ ra mang riêng cua minh. Thuât ngữ cân biêt ̣ ̀ ́ Xem lai cac thuât ngữ sau: ̣́ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ́ Adware phân mêm quang cao Denial of service attack tân công từ chôi dich vụ ̣́ ̀ ̀ Anti-spam software phân mêm chông thư rac ́ DNS spoofing Lam giả DNS ̀ ̀ ̀ E-mail extractors kẻ trich e-mail ́ Anti-virus software phân mêm ̣ ́ diêt vi-rut Encryption Mât mã hoa ̣ ́ Cookie Firewall tường lửa Cracker:Kẻ bẻ khoa ́ ̣ Hacker tin tăc
̣ ̣ Spam Thư rac ́ Identity theft Ăn trôm nhân ̣ dang Spider Mang Lưới ̣ ̀ Keystroke loggers Trinh theo ̀ ̀ ́ Spyware phân mêm do tham ̃̀ ́ doi ban phim Trojan horse programs Chương Packet sniffers Trinh đanh hơi ̀ ́ trinh con ngựa thanh Tơ-roa ̀ ̀ goi dữ liêu ́ ̣ ́ Virus vi-rut Secure Sockets Layer (SSL) ̀ ̉ ̣ ̀ ́ ̉ Tâng bao mât theo socket Webcrawler Trinh tham hiêm ̣ môt website Snooping tools Cac công cụ dò ́ ̀ Web page defacement Phá hoai ̣ tim trang Web Social engineering Manh lới xã ́ ̣ hôi Worm sâu ́ ̉ Cac Web Sites Tham khao NetSmartz: http://www.netsmartz.org Stay Safe Online: http://www.staysafeonline.com/play.htm CyberPatrol: http://www.cyberpatrol.com Safe Teens: http://www.safeteens.com Safe Kids: http://www.safekids.com 1 Khao sat hai site ở trên và trả lời câu hoi sau. ̉ ́ ̉ a. Em đã khao sat Web site nao? ̉ ́ ̀ b. Đây là loai Web site gi? Họ có ban thứ gì không? Nêu co, họ muôn ̣ ̀ ́ ́ ́ ́ ban cai gi? Nêu site đang ban môt số thứ, họ có thông tin em có thể sử ́ ́̀ ́ ́ ̣ ̣ dung không? c. Ai phat hanh site nay? Hay giai thich môt chut về tổ chức hay công ty ́̀ ̀ ̃ ̉ ́ ̣ ́ lam chủ site. Em có coi site nay là an toan không? Tai sao có và tai sao ̀ ̀ ̀ ̣ ̣ không? d. Site nay có dân em đên site khac không? Nêu co, chỉ ra môt site ma ̀ ̀ ̃ ́ ́ ́ ́ ̣ em thây là có ich em đã tim được từ site nay. ́ ́ ̀ ̀ e. Có thông tin hữu ich mà em thây trên site nay về tinh an toan trên ́ ́ ̀ ́ ̀ ̃ ̉ ́ Internet không? Hay giai thich, f. Ân tượng chung về site nay là cai gi? ́ ̀ ́̀ g. Có những điêu mà em thây cha mẹ và giao viên cân xem trên site nay ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̃ ̉ ́ không? Hay giai thich. ́ ̉ ̣ Cac Câu hoi ôn tâp 1. Thao luân về môt số nguy hiêm chung cho may tinh từ tac đông bên ̉ ̣ ̣ ̉ ́́ ́ ̣ ̀ ̣ ngoai qua mang. 2. Cai gì là những nguy hiêm lớn nhât cho ban thân trên mang trực ́ ̉ ́ ̉ ̣ ́ tuyên?
3. Cai gì là lý do vì sao người ta muôn có thông tin cá nhân cua hoc sinh ́ ́ ̉ ̣ trên mang trực tuyên? ̣ ́ 4. Trên cơ sở moi phong ngừa đã đoc trong chương nay, phat triên ̣ ̀ ̣ ̀ ́ ̉ thanh môt danh sach cac qui tăc cao nhât đẻ sử dung Internet môt cach ̀ ̣ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣́ ̀ an toan. 5. Hay thao luân tinh tương tự và khac nhau giữa vi-rut, sâu, ngựa thanh ̃ ̉ ̣́ ́ ́ ̀ Tơ-roa và thư rac. ́