Tài liệu: HIV/AIDS và giáo dục

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:60

Thêm vào BST

Báo xấu

103
lượt xem 26
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kế hoạch với mục tiêu chung là nâng cao kiến thức, kỹ năng và thay đổi hành vi về phòng, chống HIV/AIDS và giảm kỳ thị, phân biệt đối xử cho học sinh, sinh viên, thầy cô giáo và các bậc cha mẹ học sinh trong toàn bộ hệ thống giáo dục, góp phần thực hiện các mục tiêu của Chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS đến năm 2020 và tầm nhìn 2030 và Chương trình Quốc gia bảo vệ trẻ em 2011-2015....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu: HIV/AIDS và giáo dục

Bé tµi liÖu tuyªn truyÒn cho ngµnh Gi¸o dôc vµ §µo t¹o Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Joint United Nations Programme on HIV/AIDS UNHCR-UNICEF-WFP-UNDP-UNFPA UNODC-ILO-UNESCO-WHO-WORLD BANK HIv/aids vµ gi¸o dôc (Bé tµi liÖu tuyªn truyÒn cho ngµnh Gi¸o dôc vµ §µo t¹o) Hiv/aids Vµ Gi¸o dôc Hµ néi 2004
Bé tµi liÖu tuyªn truyÒn cho ngµnh Gi¸o dôc vµ §µo t¹o Hiv/aids vµ gi¸o dôc Hµ néi 2004
HIV/AIDS vµ Gi¸o dôc Lêi nãi ®Çu HiÖn nay, bèn vÊn ®Ò lín toµn cÇu ®ang ®-îc toµn thÕ giíi quan t©m vµ ®ang cïng nhau chung søc gi¶i quyÕt lµ hoµ b×nh, m«i tr-êng, HIV/AIDS vµ ®ãi nghÌo. HIV/AIDS kh«ng ®¬n thuÇn lµ mét vÊn ®Ò y tÕ mµ cßn lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt x· héi vµ ph¸t triÓn. HIV/AIDS - ®¹i dÞch cña nh©n lo¹i ®ang ®e däa søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng cña mäi ng-êi, ®Æc biÖt lµ thÕ hÖ trÎ, t¸c ®éng nguy h¹i nghiªm träng tíi sù ph¸t triÓn còng nh- sù tån vong cña nßi gièng vµ d©n téc. ë mét sè quèc gia ch©u Phi, ®¹i dÞch ®· c-íp ®i sinh m¹ng vµ lµm suy gi¶m kh¶ n¨ng häc tËp, gi¶ng d¹y, lµm viÖc cña nhiÒu häc sinh, sinh viªn vµ c¸n bé, gi¸o viªn dÉn tíi t×nh tr¹ng thiÕu hôt nh©n lùc trÇm träng cho ngµnh gi¸o dôc vµ cho c¶ ®Êt n-íc. ë ViÖt Nam, phßng, chèng HIV/AIDS ngµy nay ®-îc xem lµ nhiÖm vô c¬ b¶n, cÊp b¸ch vµ l©u dµi. Ngµy 17/3/2004, Thñ t-íng ChÝnh phñ ®· phª duyÖt ChiÕn l-îc quèc gia phßng, chèng HIV/AIDS ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n 2020, trong ®ã kh¼ng ®Þnh mét trong nh÷ng nhiÖm vô träng t©m lµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c th«ng tin, gi¸o dôc vµ truyÒn th«ng. Cïng víi nç lùc cña c¸c Bé, ngµnh vµ ®oµn thÓ trong c¶ n-íc, tõ n¨m 1991 ®Õn nay, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ®· ®-a ra chñ tr-¬ng vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn viÖc phßng, chèng HIV/AIDS cã hiÖu qu¶. Tuy vËy, t¹i c¸c tr-êng häc cßn thiÕu nhiÒu nguån lùc, ®Æc biÖt lµ c¸c tµi liÖu ®Þnh h-íng cho c«ng t¸c nµy. V× vËy, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ®· phèi hîp víi Tæ chøc Gi¸o dôc, V¨n ho¸ vµ Khoa häc cña Liªn hîp quèc (UNESCO) biªn so¹n bé tµi liÖu "HIV/AIDS vµ Gi¸o dôc". Tµi liÖu nµy do v¨n phßng UNESCO khu vùc t¹i B¨ng Cèc - Th¸i Lan vµ v¨n phßng UNESCO t¹i Hµ Néi so¹n th¶o, ®· ®-îc sù gãp ý cña c¸c chuyªn gia vÒ HIV/AIDS cña ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o vµ c¸c c¬ quan cã liªn quan ë ViÖt Nam. Trong tµi liÖu, ngoµi c¸c th«ng tin c¬ b¶n vÒ HIV/AIDS, cßn cã nh÷ng néi dung tËp trung vµo viÖc ph©n tÝch ¶nh h-ëng cña HIV/AIDS ®Õn hÖ thèng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, vai trß cña c«ng t¸c gi¸o dôc phßng ngõa, vai trß cña ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o c¸c cÊp trong cuéc chiÕn phßng, chèng HIV/AIDS vµ c¸c biÖn ph¸p t¨ng c-êng ®¸p øng cña ngµnh ®èi víi c«ng cuéc phßng, chèng HIV/AIDS. Nh÷ng néi dung quan träng nhÊt cña tµi liÖu ®· ®-îc tr×nh bµy thµnh c¸c néi dung tãm t¾t ®Ó thuËn tiÖn trong viÖc truyÒn th«ng phßng, chèng HIV/AIDS. “HIV/AIDS vµ Gi¸o dôc" lµ tµi liÖu cã nhiÒu th«ng tin cÇn thiÕt cho c¸c c¸n bé qu¶n lý, gi¸o viªn c¸c m«n cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn HIV/AIDS vµ cho nh÷ng c¸n bé, gi¸o viªn quan t©m ®Õn c«ng t¸c gi¸o dôc phßng, chèng HIV/AIDS, ®Æc biÖt lµ mèi liªn quan gi÷a HIV/AIDS vµ nhiÖm vô Gi¸o dôc. Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o tin t-ëng r»ng, tµi liÖu nµy sÏ ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo viÖc gi¸o dôc phßng, chèng HIV/AIDS trong ngµnh. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù tham gia tÝch cùc, chñ ®éng cña toµn ngµnh, sù hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c Bé, ngµnh ®oµn thÓ h÷u quan, ®Þa ph-¬ng vµ sù hç trî cña b¹n bÌ quèc tÕ. Chóng t«i tin r»ng chóng ta sÏ thµnh c«ng trong c«ng viÖc lµm gi¶m nhÑ ¶nh h-ëng cña ®¹i dÞch HIV/AIDS ®Õn ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Trong qu¸ tr×nh biªn so¹n tµi liÖu ch¾c ch¾n sÏ cßn nhiÒu thiÕu sãt. Xin ®-îc ®ãn nhËn sù ®ãng gãp ch©n thµnh cña tÊt c¶ c¸n bé, gi¸o viªn còng nh- cña b¹n ®äc. Thø tr-ëng Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o §Æng Huúnh Mai
“Kh«ng cã gi¸o dôc th× aids sÏ tiÕp tôc lan trµn, Kh«ng kiÓm so¸t ®-îc AIDS th× kh«ng thùc hiÖn ®-îc gi¸o dôc.” Peter Piot, Gi¸m ®èc §iÒu hµnh UNAIDS
HIV/AIDS vµ Gi¸o dôc HIV/AIDS vµ Gi¸o dôc Bé tµi liÖu tuyªn truyÒn cho ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Th-a QuÝ «ng / QuÝ bµ, NÕu Quý vÞ sö dông bé tµi liÖu nµy, ch¾c h¼n quÝ vÞ lµ mét c¸n bé trung cao cÊp hoÆc lµ c¸n bé ®-îc giao tr¸ch nhiÖm trong ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Cã thÓ quÝ vÞ ®· biÕt t×nh h×nh HIV/AIDS ®ang diÔn ra nghiªm träng t¹i khu vùc ch©u ¸ vµ Th¸i B×nh D-¬ng. Nh-ng liÖu quÝ vÞ cïng ®ång nghiÖp trong ngµnh cã biÕt ph¶i øng phã mét c¸ch cã hiÖu qu¶ víi mèi ®e däa nµy nh- thÕ nµo kh«ng? Bé tµi liÖu tuyªn truyÒn nµy do UNESCO vµ UNAIDS biªn so¹n ®Ó gióp quÝ vÞ vµ c¸n bé trong ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ë khu vùc §«ng Nam ¸ vµ Th¸i B×nh D-¬ng cñng cè quyÕt t©m, n©ng cao hiÓu biÕt vÒ ¶nh h-ëng cña HIV/AIDS vµ phèi hîp hµnh ®éng chèng l¹i c¨n bÖnh nµy. HÖ thèng gi¸o dôc cã vai trß quan träng trong phßng chèng l©y nhiÔm HIV/AIDS. Bé tµi liÖu nµy bao gåm nh÷ng th«ng tin vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn mèi liªn hÖ gi÷a HIV/AIDS vµ c«ng t¸c gi¸o dôc vµ mét bé h×nh chiÕu phÇn mÒm vi tÝnh powerpoint ®Ó tr×nh bÇy tr-íc héi nghÞ. QuÝ vÞ cßn ®-îc h-íng dÉn tham kh¶o c¸c nguån t- liÖu vµ c«ng cô h÷u Ých kh¸c cho c«ng t¸c cña m×nh khi ®-îc giao tr¸ch nhiÖm ®¶m nhËn nhiÖm vô cùc kú khã kh¨n nµy. Mäi ng-êi ®Òu biÕt râ vµ thõa nhËn gi¸o dôc cã thÓ lµm ®-îc rÊt nhiÒu viÖc ®Ó ng¨n chÆn l©y nhiÔm HIV/AIDS. CÇn chia xÎ vµ ¸p dông nh÷ng thùc hµnh tèt nhÊt gi÷a c¸c n-íc trong khu vùc. Chóng t«i hy väng r»ng bé tµi liÖu sÏ gióp quÝ vÞ thùc hiÖn ®-îc môc tiªu nµy. Xin c¶m ¬n quÝ vÞ ®· tham gia phßng chèng HIV/AIDS. Sheldon Shaeffer Gi¸m ®èc UNESCO B¨ng-cèc
Néi dung 1: Th«ng tin c¬ b¶n vÒ HIV/AIDS HiÖn nay nhiÒu ng-êi ®· tõng nghe nãi ®Õn HIV lµ tõ viÕt t¾t chØ lo¹i vi rót lµm suy gi¶m hÖ HIV/AIDS - ®©y lµ mét chñ ®Ò ®-îc b¸o chÝ, miÔn dÞch ë ng-êi (Human Immunodeficiency ph¸t thanh, truyÒn h×nh ®Ò cËp ®Õn rÊt nhiÒu, Virus). Khi mét ng-êi bÞ nhiÔm HIV, kh«ng cã ngay c¶ ë nh÷ng n¬i c«ng céng nh- n¬i häp chî nghÜa lµ ng-êi ®ã bÞ AIDS. hay ngoµi ®-êng phè. Tuy nhiªn, còng cã nhiÒu AIDS lµ tõ viÕt t¾t tiÕng Anh chØ héi chøng suy ng-êi kh«ng biÕt chÝnh x¸c HIV/AIDS lµ g×. gi¶m miÔn dÞch m¾c ph¶i (Aquired NhiÒu ng-êi cßn ch-a biÕt tù b¶o vÖ m×nh. HiÖn Immunodeficiency Syndrome). Sau khi bÞ nhiÔm t-îng hiÓu sai vÒ HIV/AIDS cßn rÊt phæ biÕn. vi rót, ng-êi nhiÔm HIV tr«ng bÒ ngoµi vÉn khoÎ Ngoµi ra, gi÷a hiÓu biÕt víi thùc hµnh vÉn cßn m¹nh nh- ng-êi b×nh th-êng trong mét thêi gian c¸ch xa nhau rÊt nhiÒu, bëi v× nhiÒu ng-êi vÉn dµi. Sau mét qu¸ tr×nh, vi rót g©y bÖnh sÏ giÕt kh«ng lµm theo nh÷ng ®iÒu ®· ®-îc häc vÒ mÆt hoÆc ph¸ ho¹i c¸c tÕ bµo trong c¬ thÓ ng-êi lý thuyÕt. nhiÔm, huû ho¹i kh¶ n¨ng miÔn dÞch cña c¬ thÓ vµ lµm cho c¬ thÓ trë nªn suy yÕu kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng chèng chäi c¸c bÖnh l©y nhiÔm th«ng !!! th-êng vµ c¸c bÖnh kh¸c. Ng-êi m¾c AIDS th-êng chÕt v× nh÷ng c¨n bÖnh kh«ng g©y nguy * AIDS kh«ng ph©n biÖt ®èi hiÓm ®èi víi nh÷ng ng-êi cã hÖ miÔn dÞch t-îng - bÊt cø ai còng cã thÓ b×nh th-êng. m¾c bÖnh. T¹i mét sè n-íc trªn thÕ giíi ®· cã ph-¬ng ph¸p ®iÒu trÞ y tÕ cã thÓ lµm chËm tèc ®é g©y suy gi¶m miÔn dÞch cña vi rót HIV. Ngoµi ra cßn cã * ChØ cã tinh dÞch, dÞch ©m nhiÒu ph-¬ng ph¸p kh¸c cã thÓ ng¨n ngõa thËm ®¹o, m¸u vµ s÷a mÑ cña chÝ ch÷a khái nh÷ng bÖnh liªn quan ®Õn AIDS. ng-êi cã vi rót lµ cã thÓ §èi víi mét sè bÖnh kh¸c, nÕu ®-îc ph¸t hiÖn sím sÏ cã nhiÒu c¬ héi lùa chän ph-¬ng ph¸p truyÒn HIV/AIDS. ®iÒu trÞ vµ ch¨m sãc dù phßng. Tuy nhiªn, hiÖn nay vÉn ch-a cã thuèc ®iÒu trÞ HIV mµ chØ cã thÓ * Sèng chung víi ng-êi lµm chËm tèc ®é ph¸t triÓn cña HIV mµ th«i. nhiÔm HIV kh«ng bÞ l©y bÖnh. HIV L¢Y TRUYÒN THEO §¦êNG NµO? HIV/AIDS kh«ng ph©n biÖt ®èi t-îng. BÊt cø ai Nh»m cã c¸ch ®èi phã hiÖu qu¶ víi bÖnh dÞch còng cã thÓ m¾c bÖnh kh«ng kÓ tuæi t¸c, quèc HIV/AIDS, mäi ng-êi cÇn ph¶i ®-îc trang bÞ tÞch, giíi tÝnh hay ®Þa vÞ x· héi. kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ c¨n bÖnh nµy. Mäi ng-êi còng cÇn ph¶i lµm chñ kü n¨ng cÇn thiÕt ®Ó tù HIV lµ vi rót l©y truyÒn qua bèn lo¹i dÞch tiÕt b¶o vÖ m×nh khái bÞ l©y nhiÔm HIV. cña c¬ thÓ, ®ã lµ m¸u, tinh dÞch, dÞch ©m ®¹o vµ s÷a mÑ. HIV chØ cã thÓ l©y truyÒn khi nh÷ng lo¹i 8
HIV/AIDS vµ Gi¸o dôc dÞch kÓ trªn cña ng-êi nhiÔm x©m nhËp vµo m¸u T×nh H×nh hiv hiÖn nay cña ng-êi ch-a bÞ nhiÔm HIV. N¨m 2002, toµn thÕ giíi cã 42 triÖu ng-êi ® Quan hÖ t×nh dôc kh«ng an toµn víi ng-êi lín vµ trÎ em nhiÔm HIV/AIDS. kh¸c giíi hay ®ång giíi bÞ nhiÔm HIV - bÊt Tuy nhiªn, Ch-¬ng tr×nh Phèi hîp Phßng kÓ tiÕp xóc theo ®-êng ©m ®¹o, qua chèng AIDS cña Liªn Hîp Quèc (UNAIDS) miÖng hay hËu m«n lµ c¸ch thøc l©y c¶nh b¸o dÞch bÖnh AIDS vÉn ®ang ë trong nhiÔm phæ biÕn nhÊt. giai ®o¹n ®Çu. Tû lÖ nhiÔm HIV ®ang leo ® Dïng chung b¬m kim tiªm kh«ng ®-îc tiÖt thang tíi møc cao h¬n so víi dù b¸o ë nh÷ng trïng víi ng-êi nhiÔm HIV (vÝ dô: tiªm quèc gia bÞ dÞch trÇm träng nhÊt. HIV ®ang chÝch ma tóy hoÆc ë c¸c c¬ së y tÕ) còng tiÕp tôc lan nhanh sang c¸c nhãm d©n c- míi cã thÓ dÉn tíi l©y nhiÔm, bÊt kÓ ®ã lµ b¬m ë nh÷ng khu vùc kh¸c trªn thÕ giíi. kim tiªm dïng ®Ó chÝch ma tóy hay tiªm thuèc ch÷a bÖnh, hay dïng ®Ó x¨m træ hoÆc xuyªn chÝch qua da. ® Trong thêi gian mang thai, ng-êi mÑ ®· bÞ nhiÔm HIV còng cã thÓ truyÒn vi rót cho con. §øa con còng cã thÓ bÞ l©y nhiÔm trong khi sinh hay sau nµy khi bó s÷a mÑ. ® TruyÒn m¸u còng cã thÓ dÉn ®Õn l©y nhiÔm nÕu kh«ng lµm xÐt nghiÖm m¸u ®-îc truyÒn HIV KH¤NG L¢Y TRUYÒN THEO §¦êNG NµO? ® Qua kh«ng khÝ hay do ho hoÆc h¾t h¬i HIV/AIDS lµ mèi hiÓm häa cña toµn thÓ nh©n lo¹i. ® Qua thøc ¨n, n-íc uèng §©y lµ mét trong nh÷ng th¸ch ® Qua må h«i vµ n-íc m¾t thøc ghª gím nhÊt ®èi víi ® Do dïng chung cèc chÐn, b¸t ®Üa, ®å ¨n cuéc sèng vµ phÈm gi¸, ®èi víi ng-êi nhiÔm HIV víi viÖc tËn h-ëng quyÒn con ® §ông ch¹m, «m vµ h«n ng-êi nhiÔm HIV ng-êi vµ sù ph¸t triÓn kinh ® Do mÆc chung quÇn ¸o hay b¾t tay víi tÕ toµn cÇu. BÖnh dÞch ¶nh ng-êi nhiÔm HIV h-ëng ®Õn mäi cÊp ®é trong ® Do dïng chung bån vÖ sinh, nhµ t¾m cïng x· héi, tõ mçi quèc gia ®Õn víi ng-êi nhiÔm HIV tõng c¸ nh©n. ® Do sèng cïng víi ng-êi nhiÔm HIV Tuyªn bè UNGASS cam kÕt phßng chèng ® Do bÞ muçi ®èt, bä chÐt hay c¸c lo¹i c«n HIV/AIDS n¨m 2001 trïng kh¸c c¾n. 9
Néi dung 2: T×nh h×nh HIV/AIDS ë Ch©u ¸ Tû lÖ nhiÔm HIV ë ng-êi lín (15-49) t¹i T×nh h×nh hiÖn nay khu vùc ch©u ¸ vµ Th¸i B×nh D-¬ng C¸c b¶n ®å ë h×nh bªn cho thÊy rÊt râ kh«ng mét quèc gia nµo trong khu vùc ch©u ¸ vµ Th¸i 1986 B×nh D-¬ng kh«ng bÞ ¶nh h-ëng bëi dÞch HIV/AIDS. Th¸i Lan vµ Cam-Pu-Chia th«ng b¸o cã tû lÖ nhiÔm HIV cao tõ ®Çu thËp niªn 1990, cßn ë Trung Quèc vµ In®«nªxia th× dÞch míi b¾t ®Çu xuÊt hiÖn ë vµi ®Þa ph-¬ng nh-ng kh¸ nghiªm träng. Riªng n¨m 2002, ë khu vùc ch©u ¸ vµ Th¸i B×nh D-¬ng mçi ngµy cã gÇn 1.200 ng-êi chÕt v× 2 - 5% AIDS, ®-a sè tö vong v× AIDS hµng n¨m trong 1 - 2% 0.5 - 1% khu vùc lªn ®Õn 435.000 ng-êi. Trong khi ®ã cø 0.1 - 0.5% 0 - 0.1% mçi ngµy l¹i cã thªm kho¶ng 2.700 ng-êi nhiÔm Kh«ng cã sè liÖu HIV. Nh- vËy hµng n¨m trong khu vùc cã thªm 1 2002 triÖu ca nhiÔm míi. DÞch HIV/AIDS l©y lan rÊt nhanh. Tû lÖ nhiÔm HIV thÊp ë ®èi t-îng d©n c- nãi chung cã thÓ khiÕn cho mäi ng-êi kh«ng nhËn thÊy t×nh h×nh bÖnh dÞch nghiªm träng ®ang xÈy ra ë c¸c nhãm cã hµnh vi nguy c¬ cao. C¸c nhãm cã hµnh vi nguy c¬ cao ë ch©u ¸ lµ thanh thiÕu niªn, ng-êi b¸n d©m, ng-êi mua d©m, ng-êi nghiÖn ma tóy, ®ång tÝnh nam, d©n di biÕn ®éng, trÎ lang thang, vv…§©y lµ nh÷ng nhãm dÔ bÞ l©y nhiÔm cho nªn còng cã nguy c¬ l©y nhiÔm HIV cao. Tû lÖ hiÖn m¾c HIV ë c¸c ®èi t-îng nµy th-êng cao h¬n Nguån: UNESCO Bangkok nhiÒu so víi d©n c- nãi chung. Mét sè n¬i ë Trung Quèc cã tû lÖ hiÖn m¾c HIV ë ng-êi tiªm Ch©u ¸ vµ Th¸i B×nh D-¬ng cã kho¶ng 7 chÝch ma tóy lªn ®Õn h¬n 70%. triÖu ng-êi m¾c HIV/AIDS, trong ®ã cã kho¶ng 1 triÖu ng-êi lín vµ trÎ em míi nhiÔm trong n¨m 2002. T×nh h×nh ë khu vùc nµy trong nh÷ng n¨m qua trë nªn xÊu ®i nhanh chãng t¹i nhiÒu vïng kh¸c nhau. 10
HIV/AIDS vµ Gi¸o dôc !!! • T¹i ch©u ¸, mçi ngµy cã 2.700 ng-êi bÞ nhiÔm HIV • Kho¶ng 25 triÖu ng-êi ë ch©u ¸ cã thÓ bÞ nhiÔm HIV vµo n¨m 2010 nÕu kh«ng t¨ng c-êng phßng chèng • Cã thÓ ng¨n chÆn dÞch nÕu thùc hiÖn c¸c ch-¬ng tr×nh dù phßng phï hîp Nh- ®· xÈy ra ë Th¸i lan, Cam-Pu-Chia vµ ® PhÇn lín nh÷ng ng-êi nhiÔm lµ thanh My-An-Ma, bÖnh dÞch cã thÓ nhanh chãng thiÕu niªn (13-29 tuæi), chiÕm 63%. chuyÓn tõ c¸c nhãm cã hµnh vi nguy c¬ cao ® TÝnh tõ n¨m 1999 ®Õn nay, trung b×nh sang d©n c- nãi chung. Ng-êi tiªm chÝch ma mçi ngµy l¹i ph¸t hiÖn thªm ®-îc 35-40 tóy, ng-êi ®ång tÝnh nam, vµ kh¸ch mua d©m ng-êi nhiÔm míi. cã thÓ v« t×nh hay h÷u ý truyÒn bÖnh cho nh÷ng ng-êi quan hÖ t×nh dôc víi m×nh vµ cho trÎ em. T×nh h×nh HIV/AIDS ë ViÖt Nam Ca nhiÔm HIV ®Çu tiªn ®-îc ph¸t hiÖn vµo th¸ng 12 n¨m 1990. Tõ ®ã ®Õn nay, HIV/AIDS ®· l©y lan nhanh chãng víi nh÷ng ®Æc ®iÓm sau ®©y: ® DÞch HIV bïng ph¸t trong nhãm nh÷ng ng-êi tiªm chÝch ma tuý vµo n¨m 1993. ® §Õn th¸ng 12/1998, HIV ®· ®-îc ph¸t hiÖn ë tÊt c¶ c¸c tØnh thµnh trong c¶ n-íc ® TÝnh ®Õn th¸ng 12/2003, ViÖt Nam ®· ph¸t hiÖn ®-îc 76.180 ng-êi nhiÔm HIV, trong ®ã cã 11.659 ng-êi ®· chuyÓn sang giai ®o¹n AIDS vµ 6.550 (1) ng-êi ®· chÕt v× AIDS. ® HIV ®· ®-îc ph¸t hiÖn ë tÊt c¶ c¸c nhãm d©n c-. ® TØ lÖ nh÷ng ng-êi nhiÔm HIV theo ®-êng ma tuý gi¶m dÇn, trong khi ®ã tØ lÖ nh÷ng ng-êi nhiÔm qua ®-êng t×nh dôc t¨ng lªn. HiÖn nay chØ cã 57% ng-êi nhiÔm lµ nh÷ng ng-êi tiªm chÝch ma tuý so víi 64.7% vµo n¨m 2001. (1) Uû ban Quèc gia phßng chèng AIDS vµ phßng chèng ma tuý, m¹i d©m - ChiÕn l-îc Quèc gia phßng chèng HIV/AIDS ë ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n 2020, 2004 11
TÝch luü sè ng-êi nhiÔm theo tõng n¨m 80000 74330 70000 59200 60000 50000 48278 40000 34050 30000 22838 20000 10000 5767 1157 1 0 1990 1993 1996 1999 2000 2001 2002 11-2003 Qu¸ tr×nh l©y lan cña HIV/AIDS d©m vµ ma tuý bÞ nhiÔm HIV. Trong thùc tÕ, nh÷ng ng-êi kh«ng thuéc nh÷ng ®èi t-îng nµy Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tÕ dÞch ë ViÖt hiÕm khi ®i lµm xÐt nghiÖm, do ®ã chóng ta cµng Nam cho thÊy, thêi gian ®Çu HIV/AIDS th-êng dÔ cã nhËn ®Þnh sai lÇm r»ng nh÷ng ng-êi b×nh tËp trung ë nhãm nh÷ng ng-êi tiªm chÝch ma tuý th-êng khã cã nguy c¬ bÞ nhiÔm HIV. vµ l©y lan m¹nh trong céng ®ång nµy vµ b¹n t×nh cña hä. Sau ®ã HIV/AIDS l©y sang nhãm nh÷ng ë mét sè tØnh, ®· cã nh÷ng gi¸o viªn vµ häc ng-êi hµnh nghÒ m¹i d©m vµ tõ nhãm m¹i d©m sinh bÞ nhiÔm HIV vµ ®· cã nh÷ng ng-êi bÞ chÕt v× AIDS. HIV/AIDS ®ang x¶y ra ngay trong nµy, HIV/AIDS l©y sang céng ®ång. ë ViÖt Nam, ngµnh gi¸o dôc ®µo t¹o, nhÊt lµ ë mét sè tØnh nhiÒu ng-êi nhiÔm HIV qua con ®-êng tiªm thµnh cã dÞch HIV ®ang lan réng. NÕu chóng ta chÝch ma tuý, tuy nhiªn ë c¸c tØnh phÝa Nam (tiÕp kh«ng hµnh ®éng kÞp thêi, ngµnh gi¸o dôc ®µo gi¸p Cam-Pu-Chia), ®a sè ng-êi nhiÔm HIV lµ t¹o sÏ bÞ tæn thÊt rÊt lín do HIV/AIDS g©y ra. qua ®-êng t×nh dôc. MÆc dï cã ®Õn 57% nh÷ng ng-êi nhiÔm HIV Nh÷ng ai cã nguy c¬ bÞ nhiÔm ®-îc b¸o c¸o lµ nh÷ng ng-êi tiªm chÝch ma tuý, HIV/AIDS? ®iÒu nµy kh«ng cã nghÜa lµ chØ cã nh÷ng ng-êi tiªm chÝch ma tuý míi cã nguy c¬ bÞ nhiÔm HIV. Cã thÓ nãi r»ng tÊt c¶ mäi ng-êi ®Òu cã nguy §· cã rÊt nhiÒu ng-êi kh«ng thuéc hai nhãm m¹i c¬ bÞ nhiÔm HIV. Tuy nhiªn nguy c¬ nµy cã thÓ 12
HIV/AIDS vµ Gi¸o dôc chñ ®éng phßng tr¸nh ®-îc b»ng c¸ch tõ bá c¸c ® Ng-êi nhËn m¸u ch-a ®-îc sµng hµnh vi kh«ng an toµn. läc HIV Nh÷ng ai cã hµnh vi cã nguy c¬ lµm l©y nhiÔm ® Ng-êi sö dông dÞch vô y tÕ, thÈm mü HIV, hoÆc dÔ bÞ Ðp buéc cã c¸c hµnh vi nguy c¬ kh«ng ®-îc tiÖt trïng ®óng c¸ch th× ®Òu cã kh¶ n¨ng bÞ nhiÔm HIV. Nh÷ng ®èi ® D©n di biÕn ®éng (lao ®éng xa nhµ) t-îng dÔ cã nguy c¬ bÞ nhiÔm HIV lµ: ® TrÎ em lang thang, lao ®éng trÎ em ® Thanh thiÕu niªn ® Ng-êi sö dông ma tuý ® Phô n÷ vµ trÎ em g¸i ® Ng-êi hµnh nghÒ m¹i d©m vµ kh¸ch hµng cña hä ® C¸c nhãm thiÓu sè vÒ d©n téc, x· héi, t«n gi¸o, t×nh dôc ® Ng-êi cã quan hÖ t×nh dôc víi nhiÒu ng-êi (2) ¦íc tÝnh luü tÝch sè ng-êi bÞ nhiÔm HIV vµ m¾c AIDS theo thêi gian N¨m dù b¸o Sè nhiÔm Sè m¾c AIDS Sè chÕt 2003 165.444 30.755 27.135 2005 197.500 48.864 44.102 2010 350.970 112.227 104.710 Nh- vËy sè dù b¸o cho n¨m 2003 cao h¬n hai lÇn sè ph¸t hiÖn ®-îc. Dù b¸o ®Õn n¨m 2010, ViÖt Nam sÏ cã 350.000 ng-êi nhiÔm, 71.000 ng-êi m¾c AIDS vµ cã 60.200 tr-êng hîp tö vong v× AIDS. Dù b¸o t-¬ng lai C¸c m« h×nh dù b¸o cho thÊy ®Õn n¨m 2010 nÕu kh«ng t¨ng c-êng biÖn ph¸p phßng ngõa sÏ cã thªm 18,5 triÖu ng-êi bÞ nhiÔm HIV ë khu vùc Nam vµ §«ng Nam ¸. Theo sè liÖu -íc tÝnh míi ®©y, nÕu kh«ng t¨ng c-êng dù phßng hay c¸c ch-¬ng tr×nh dù phßng thÊt b¹i, ®Õn n¨m 2010 chØ riªng Trung Quèc sÏ cã 10-15 triÖu tr-êng hîp bÞ nhiÔm HIV/AIDS, cßn Ên §é sÏ cã kho¶ng 20-25 triÖu ng-êi nhiÔm. Tuy nhiªn, nÕu kÞp thêi can thiÖp sÏ ng¨n chÆn ®-îc nhiÒu l©y nhiÔm vµ ®¶o ng-îc ®-îc t×nh h×nh dÞch bÖnh. C¸c biÖn ph¸p phßng ngõa toµn diÖn sÏ gãp phÇn c¾t gi¶m 69 % sè ca nhiÔm míi trong khu vùc, tøc lµ chØ cã 5,7 triÖu thay v× 18,5 triÖu ng-êi nhiÔm míi vµo n¨m 2010. Nguån: UNESCO Hµ Néi (1) Uû ban Quèc gia phßng chèng AIDS vµ phßng chèng ma tuý, m¹i d©m - ChiÕn l-îc Quèc gia phßng chèng HIV/AIDS ë ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n 2020, 2004 13
Khu vùc ch©u ¸ Th¸i B×nh D-¬ng ®ang bÞ ¶nh h-ëng nghiªm träng, vµ cã kh¶ n¨ng lan nhanh nÕu kh«ng hµnh ®éng kÞp thêi Môc 10, tuyªn bè cam kÕt cña T×nh h×nh bÖnh dÞch ë Th¸i lan khi kh«ng cã can Khãa häp ®Æc biÖt cña §¹i Héi ®ång Liªn thiÖp vµo n¨m 2020, vµ biÓu ®å thùc tÕ hîp quèc vÒ HIV/AIDS, 2001 10 000 Cã thÓ chÆn ®øng bÖnh dÞch b»ng mét ®¸p øng 8 000 Sè nhiÔm HIV (ngh×n) thÝch hîp 6 000 Cã nh÷ng b»ng chøng cho thÊy cã thÓ Kh«ng can thiÖp ¸p dông thµnh c«ng c¸c ch-¬ng tr×nh dù 4 000 phßng vµ ng¨n chÆn ®-îc bÖnh dÞch. Cã can thiÖp 2 000 C¸c n-íc Th¸i Lan vµ Cam-Pu-Chia lµ nh÷ng vÝ dô tèt trong khu vùc cho thÊy 0 th«ng qua c¸c chiÕn dÞch tuyªn truyÒn 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 m¹nh mÏ tr-íc khi bÖnh dÞch bïng ph¸t chóng ta cã thÓ ng¨n chÆn ®-îc Nguån: Côc Phßng chèng AIDS, Bé Y tÕ Th¸i Lan: HIV/AIDS. C¸c ch-¬ng tr×nh can thiÖp Tæ c«ng t¸c dù b¸o HIV/AIDS (2001) - Dù b¸o t×nh toµn diÖn ë Th¸i lan ®-îc ñng hé vÒ mÆt h×nh HIV/AIDS ë Th¸i Lan 2000-2020. chÝnh trÞ vµ ®-îc cung cÊp ®Çy ®ñ kinh phÝ ®· cøu sèng hµng triÖu sinh m¹ng. Sè ca nhiÔm míi ®· gi¶m tõ 143.000 BiÓu ®å trªn cho thÊy t×nh h×nh tiÕn triÓn thùc tÕ ng-êi trong n¨m 1991 xuèng chØ cßn vµ t×nh h×nh dù b¸o bÖnh dÞch ë Th¸i lan nÕu 29.000 ng-êi trong n¨m 2001. kh«ng kÞp thêi cã c¸c biÖn ph¸p can thiÖp. Nguån: UNESCO Hµ Néi 14
HIV/AIDS vµ Gi¸o dôc Néi dung 3: ¶nh h-ëng cña HIV/AIDS ®Õn hÖ thèng gi¸o dôc Quèc gia nµo kh«ng kÞp thêi kiÓm so¸t bÖnh dÞch khi tû lÖ nhiÔm HIV vÉn cßn t-¬ng !!! ®èi thÊp th× sÏ cã nguy c¬ ph¶i ®-¬ng ®Çu NÕu kh«ng cã nh÷ng biÖn ph¸p víi th¸ch thøc to lín trong t-¬ng lai. Mét khi bÖnh dÞch ®· lan réng, sÏ cã khuynh h-íng phßng chèng tÝch cùc th×: l©y nhiÔm nhanh chãng h¬n bëi v× lóc ®ã ®· SÏ cã nh÷ng häc sinh, sinh viªn vµ cã nhiÒu ng-êi vµ nhiÒu nhãm ®èi t-îng c¸c c¸n bé kh¸c trong ngµnh gi¸o kh¸c nhau trong x· héi ®· bÞ ¶nh h-ëng. dôc vµ ®µo t¹o bÞ èm vµ chÕt v× AIDS HIV/AIDS kh«ng chØ ¶nh h-íng tíi tõng c¸ nh©n mµ cßn ¶nh h-ëng tíi tÊt c¶ c¸c bé Ngµy cµng nhiÒu häc sinh sinh viªn phËn x· héi vµ c¸c tæ chøc nhµ n-íc. TÊt c¶ ®Æc biÖt lµ c¸c em g¸i sÏ ph¶i bá häc mäi thµnh tùu ph¸t triÓn con ng-êi ®Òu bÞ ¶nh h-ëng xÊu v× ®Êt n-íc ®· bÞ bÖnh dÞch HIV/AIDS ¶nh h-ëng tíi chÊt l-îng c-íp ®i mÊt nh÷ng ng-êi trÎ tuæi, lùc l-îng gi¸o dôc vµ kh¶ n¨ng häc tËp lao ®éng chñ chèt cña x· héi; nÒn kinh tÕ quèc d©n sÏ bÞ suy sôp, gia ®×nh th× lón s©u vµo t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo trong khi nh÷ng tæn thÊt do bÖnh dÞch th× t¨ng lªn vïn vôt. §Êt “HIV/AIDS lµ mét th¸ch thøc to lín n-íc sÏ bÞ cuèn b¨ng vµo vßng xo¸y bÊt ®èi víi ngµnh gi¸o dôc. Nã ®· lµm tËn, kinh tÕ x· héi khñng ho¶ng cµng lµm chËm l¹i tiÕn tr×nh h-íng tíi môc cho mäi c¸ nh©n céng ®ång dÔ trë nªn m¾c tiªu gi¸o dôc cho mäi ng-êi, th«ng bÖnh. Cµng nhiÒu ng-êi nhiÔm HIV cµng thªm ®ãi nghÌo; vµ cµng ®ãi nghÌo cµng qua nh÷ng ¶nh h-ëng nÆng nÒ nhiÒu ng-êi nhiÔm HIV h¬n. Tai -¬ng cø thÕ ®Õn c¶ cung cÇu vµ chÊt l-îng mµ tiÕp diÔn. gi¸o dôc”. ¶nh h-ëng ®Õn hÖ thèng DiÔn ®µn Gi¸o dôc Dakar 2000 Gi¸o dôc HIV/AIDS lµ mèi ®e däa nghiªm träng ®Õn hÖ thèng gi¸o dôc. ¶nh h-ëng cña bÖnh dÞch ®Õn hÖ thèng gi¸o dôc ë ch©u Phi “ NhiÒu quèc gia, mçi tuÇn l¹i cã ®· cho thÊy c¸c quèc gia ch©u ¸ cÇn rót ra nhiÒu thÇy c« gi¸o bÞ chÕt v× AIDS bµi häc tõ nh÷ng kinh nghiÖm nµy vµ ph¶i h¬n lµ sè thÇy c« gi¸o ®-îc ®µo giµnh lÊy thÕ chñ ®éng. NÕu nh- kh«ng t¹o.” hµnh ®éng b©y giê, ¶nh h-ëng cña bÖnh Chñ tÞch Ng©n hµng ThÕ giíi. James D. Wolfensohn dÞch HIV/AIDS còng sÏ trÇm träng nh- ®· ph¸t biÓu tr-íc Héi ®ång B¶o an LHQ, th¸ng 1-2000 thÊy t¹i khu vùc cËn Sahara cña ch©u Phi. 15
Nhu cÇu gi¸o dôc: HIV/AIDS cã t¸c ®éng ng-êi nhiÔm HIV/AIDS, vai trß giíi c¸c vÊn ®Ò tiªu cùc ®Õn häc sinh. Sè häc sinh tíi tr-êng vÒ giíi vµ kü n¨ng sèng. gi¶m dÇn. Khi bÖnh dÞch lan réng, sÏ cµng LËp kÕ ho¹ch gi¸o dôc: HIV/AIDS cã ¶nh nhiÒu häc sinh bÞ èm, nhiÒu häc sinh nhÊt lµ n÷ h-ëng ®Õn c¸c bé, ngµnh, c¬ quan, tæ chøc vµ sinh sÏ ph¶i bá häc ®Ó ch¨m sãc ng-êi th©n nh÷ng ng-êi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch chÞu tr¸ch ®au yÕu vµ ®¶m ®-¬ng viÖc nhµ (V× vËy lµm nhiÖm lËp kÕ ho¹ch ®Çu t- kinh phÝ cho ngµnh t¨ng tÝnh dÔ bÞ l©y nhiÔm, nh- bÞ bãc lét søc lao gi¸o dôc. §ãn tr-íc ®Ó ®èi phã víi ¶nh h-ëng ®éng ch¼ng h¹n). Ngµy cµng Ýt gia ®×nh cã ®ñ cña bÖnh dÞch t¸c ®éng lªn c¸c khÝa c¹nh cung tµi chÝnh ®Ó chu cÊp viÖc häc hµnh cho con em cÇu, néi dung, chÊt l-îng gi¸o dôc ë cÊp nµy hä. V× lý do t©m lý liªn quan ®Õn sù kú thÞ trong lµ nh÷ng c«ng viÖc mÊt rÊt nhiÒu thêi gian x· héi, nhiÒu em kh«ng muèn ®i häc hay tiÕp c«ng søc. tôc tíi tr-êng, tõ ®ã sÏ l¬ lµ häc tËp vµ søc häc ®uèi dÇn. “B¶o vÖ thÕ hÖ trÎ tr¸nh bÞ nhiÔm §¸p øng nhu cÇu gi¸o dôc: Ngµnh gi¸o dôc sÏ gÆp khã kh¨n vÒ nguån nh©n lùc, nhiÒu thÇy HIV vµ bÞ AIDS lµ nhiÖm vô cÊp c« gi¸o vµ c¸n bé trong ngµnh sÏ bÞ chÕt, èm b¸ch hÖ träng ®èi víi t-¬ng lai ®au hay suy sôp tinh thÇn v× mÊt m¸t ng-êi th©n cña hÖ thèng gi¸o dôc, mµ chÝnh trong gia ®×nh vµ céng ®ång v× AIDS, tõ ®ã hÖ thèng nµy còng ®ang cïng trë kh«ng cßn cã thÓ an t©m c«ng t¸c ®-îc n÷a. thµnh n¹n nh©n chÞu ¶nh h-ëng H¬n thÕ n÷a, nhµ tr-êng sÏ nhËn ®-îc Ýt trî cña bÖnh dÞch HIV/AIDS”. gióp cña gia ®×nh vµ céng ®ång h¬n. Khu«n khæ chiÕn l-îc toµn cÇu: ChÊt l-îng gi¸o dôc: NÕu ngµnh gi¸o dôc HIV/AIDS, Tr-êng häc vµ Gi¸o dôc kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng hç trî c¸c thÇy c« gi¸o bÞ ¶nh h-ëng bëi AIDS, hay kh«ng thÓ thay thÕ hÕt nh÷ng ng-êi ®· thiÖt m¹ng hay ®au yÕu, th× tinh thÇn chung cña c¸n bé ngµnh gi¸o dôc còng nh- chÊt l-îng gi¸o dôc sÏ bÞ gi¶m sót. Ngoµi ra, nÕu ch-¬ng tr×nh d¹y häc kh«ng cung cÊp ®-îc nh÷ng kiÕn thøc vµ kü n¨ng cÇn thiÕt cho thanh thiÕu niªn trong mét x· héi ®· bÞ ¶nh h-ëng cña bÖnh dÞch AIDS, th× chÊt l-îng gi¸o dôc còng bÞ gi¶m sót theo. Néi dung gi¸o dôc: Néi dung ch-¬ng tr×nh gi¸o dôc hiÖn nay cÇn ®-îc c¶i c¸ch nh»m ®-a c¸c néi dung cÇn thiÕt liªn quan ®Õn HIV/AIDS, nh- gi¸o dôc søc kháe, gi¸o dôc t×nh dôc, h-íng dÉn c¸ch ®èi phã víi bÖnh tËt vµ chÕt chãc trong gia ®×nh, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö víi 16
HIV/AIDS vµ Gi¸o dôc Néi dung 4: Vai trß quan träng cña ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o trong phßng chèng HIV/AIDS V× ch-a cã thuèc ch÷a khái vµ ch-a cã v¾c xin phßng bÖnh nªn gi¸o dôc lµ c«ng cô hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó phßng chèng HIV/AIDS. V× sao gi¸o dôc cã thÓ "§Ó ng¨n chÆn bÖnh dÞch l©y phßng chèng ®-îc HIV/AIDS ? lan, tÊt c¶ c¸c quèc gia ®Òu ph¶i Ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cã mét lîi chó träng c«ng t¸c dù phßng thÕ lµ ®-îc tiÕp cËn sím víi trÎ em vµ trong gi¸o dôc, dinh d-ìng, thanh thiÕu niªn, ngay tr-íc khi c¸c em th«ng tin, vµ c¸c dÞch vô ch¨m cã nh÷ng hµnh vi cã thÓ ®-a ®Õn nguy c¬ sãc søc khoÎ." l©y nhiÔm HIV. C¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc ng¾n h¹n còng nh- dµi h¹n ®Òu cã thÓ Tuyªn bè cam kÕt cña Kho¸ häp ®Æc biÖt cña gióp trÎ em vµ thanh thiÕu niªn ®Ò phßng §¹i Héi ®ång Liªn Hîp Quèc vÒ HIV/AIDS, 2001 l©y nhiÔm. Thanh thiÕu niªn lµ nh÷ng ®èi t-îng ®ang trong qu¸ tr×nh thu l-îm kiÕn thøc, x©y dùng gi¸ trÞ cuéc sèng vµ båi d-ìng Nghiªn cøu trªn thÕ giíi cho thÊy khi nh÷ng kü n¨ng gióp hä sèng lµnh m¹nh thanh niªn ®-îc cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin vµ cã Ých cho x· héi. Mét nÒn gi¸o dôc chÝnh x¸c vµ ®-îc trang bÞ kiÕn thøc vµ kü toµn diÖn cã thÓ gióp nh÷ng ng-êi trÎ tuæi n¨ng v÷ng vµng, hä kh«ng nh÷ng chØ ph¸t triÓn nh÷ng kü n¨ng sèng ®Ó b¶o vÖ tr¸nh quan hÖ t×nh dôc sím, mµ cßn biÕt tèt h¬n chÝnh b¶n th©n hä. V× gi¸o dôc x¸c c¸ch tù b¶o vÖ m×nh khái c¸c bÖnh l©y qua ®Þnh th¸i ®é vµ gi¸ trÞ sèng, nªn gi¸o dôc ®-êng t×nh dôc bao gåm c¶ HIV/AIDS, tõ sÏ gióp gi¶m bít sù ph©n biÖt ®èi xö ®èi khi hä b¾t ®Çu cã quan hÖ víi ng-êi bÞ HIV/AIDS. t×nh dôc. !!! HiÖn nay ch-a cã v¸c-xin phßng bÖnh vµ thuèc ch÷a khái HIV/AIDS, nh-ng cã thÓ chñ ®éng phßng tr¸nh nhiÔm HIV. Gi¸o dôc lµ c«ng cô hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó phßng, chèng HIV/AIDS Ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ph¶i nhËn thøc ®-îc tr¸ch nhiÖm cña m×nh vµ chñ ®éng phßng, chèng HIV/AIDS 17
Ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cã §-a néi dung dù phßng vµ ch¨m thÓ lµm g× ? sãc HIV/AIDS vµo trong ch-¬ng tr×nh gi¸o dôc quèc gia Ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cã thÓ lµm ®-îc rÊt nhiÒu viÖc ®Ó ng¨n chÆn sù l©y lan cña Lång ghÐp néi dung phßng chèng HIV/AIDS HIV/AIDS, nh»m gióp ®ì nh÷ng ng-êi m¾c vµo ch-¬ng tr×nh gi¸o dôc søc kháe réng lín bÖnh còng nh- nh÷ng ng-êi chÞu ¶nh h-ëng h¬n bao gåm c¶ vÊn ®Ò sèt rÐt, lao phæi, søc cña bÖnh dÞch vµ gi¶m nhÑ t¸c ®éng cña kháe sinh s¶n, l¹m dông ma tóy vµ c¸c nhiÔm HIV/AIDS ®èi víi x· héi nãi chung vµ ®èi víi trïng qua ®-êng t×nh dôc. ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nãi riªng. HuÊn luyÖn gi¸o viªn biÕt c¸ch øng xö víi Ngµnh Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ph¶i thÊy mét häc sinh sinh viªn vµ ®ång nghiÖp bÞ HIV d-¬ng thùc tÕ HIV/AIDS lµ mét vÊn ®Ò rÊt nghiªm tÝnh, ph-¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vÒ HIV/AIDS, kü träng vµ thanh niªn lµ nh÷ng ng-êi ®ang ë løa n¨ng sèng vµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan vµ lång tuæi sinh ho¹t t×nh dôc m¹nh mÏ rÊt dÔ bÞ l©y ghÐp néi dung nµy vµo ch-¬ng tr×nh ®µo t¹o nhiÔm HIV/AIDS. gi¸o viªn. §Ó b¶o vÖ thanh thiÕu niªn vµ c¸n bé ngµnh Biªn so¹n ®Çy ®ñ tµi liÖu d¹y vµ häc liªn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o kh«ng bÞ HIV/AIDS, ngµnh quan ®Õn kiÕn thøc hiÓu biÕt vÒ HIV/AIDS, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ph¶i ®Ò ra chÝnh s¸ch hiÖu kü n¨ng sèng vµ kÕt hîp sö dông t- liÖu ngoµi qu¶, x©y dùng vµ ®¶m b¶o thùc hiÖn tèt ch-¬ng nhµ tr-êng. tr×nh gi¸o dôc phßng chèng HIV/AIDS toµn Sö dông b¶ng kiÓm trong bé tµi liÖu ®Ó t×m diÖn vµ thÝch hîp. hiÓu chi tiÕt c¸c nhu cÇu vÒ chÝnh s¸ch vµ c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch. LËp kÕ ho¹ch vµ qu¶n lý thùc hiÖn gi¸o dôc phßng chèng HIV/AIDS LËp kÕ ho¹ch chiÕn l-îc, kÕ ho¹ch hµnh ®éng vµ kÕ ho¹ch dù phßng ®Ó sím c¶nh b¸o c¸c ¶nh h-ëng cña bÖnh dÞch vµ ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch, ch-¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch phï hîp víi thùc tÕ vµ kh¶ thi. Dù tr÷ ng©n s¸ch ®Çy ®ñ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cung cÊp kinh phÝ mét c¸ch dÔ dµng. Bæ nhiÖm c¸n bé chuyªn tr¸ch gi¸o dôc phßng chèng HIV/AIDS ë nh÷ng c¬ quan tæ chøc lín vµ ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm cô thÓ tõng ng-êi. *Chó ý: Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o lµ c¬ quan chÞu tr¸ch nhiÖm ®-a néi dung phßng chèng HIV/AIDS vµo ch-¬ng tr×nh gi¶ng d¹y hiÖn nay vµ qu¶n lý thùc hiÖn. 18
HIV/AIDS vµ Gi¸o dôc Néi dung 5: V× sao thanh thiÕu niªn cÇn ph¶i hiÓu biÕt vÒ HIV/AIDS vµ t×nh dôc muèn ng¨n chÆn HIV/AIDS vµ b¶o vÖ thanh !!! thiÕu niªn kh«ng bÞ l©y nhiÔm, chóng ta ph¶i Thanh thiÕu niªn cã ho¹t ®éng thõa nhËn thùc tÕ ®ã. Trang bÞ cho thanh thiÕu t×nh dôc m¹nh mÏ niªn vµ b¹n t×nh cña hä kiÕn thøc vµ kü n¨ng Thanh thiÕu niªn kh«ng hiÓu biÕt phßng tr¸nh l©y nhiÔm HIV lµ mét kh©u quan ®Çy ®ñ vÒ HIV/AIDS träng nh»m gi¶m bít tèc ®é l©y lan bÖnh dÞch KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy gi¸o HIV/AIDS. dôc phßng ngõa kh«ng lµm gia t¨ng ho¹t ®éng t×nh dôc tr-íc h«n nh©n “NhiÒu ng-êi vÉn cßn rÊt cæ hñ, coi t×nh dôc lµ chuyÖn riªng t-, nªn kh«ng muèn nãi vÒ chuyÖn ®ã”. TÝnh ®Õn th¸ng 12/2003, thanh thiÕu niªn tõ Ph-¬ng ph¸p tiÕp cËn v¨n hãa trong dù 15-29 tuæi chiÕm 64% nh÷ng ng-êi nhiÔm HIV phßng vµ ch¨m sãc HIV/AIDS ë mét sè vïng, ®-îc ph¸t hiÖn ë ViÖt Nam. Hä lµ nh÷ng ng-êi TP Hå ChÝ Minh. dÔ bÞ l©y nhiÔm nhÊt, bëi v× kh«ng ®-îc th-êng xuyªn tiÕp cËn víi c¸c nguån th«ng tin, kh«ng ®-îc trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc hiÓu biÕt vµ kü n¨ng phßng chèng HIV/AIDS. VÞ thµnh niªn còng lµ thêi kú mµ nhiÒu ng-êi muèn thö quan hÖ t×nh dôc vµ sö dông ma tóy. Tuy nhiªn thanh thiÕu niªn còng lµ nguån hi väng lín lao nhÊt cña nh©n lo¹i trong c«ng cuéc phßng chèng HIV/AIDS. Thanh thiÕu niªn víi t×nh dôc Còng nh- c¶ thÕ giíi, nhiÒu ng-êi ë khu vùc §«ng Nam ¸ b¾t ®Çu cã quan hÖ t×nh dôc ë løa tuæi vÞ thµnh niªn, tøc lµ tr-íc 18 tuæi. NhiÒu thanh thiÕu niªn, c¶ nam vµ n÷, cã thÓ cã quan hÖ t×nh dôc tr-íc h«n nh©n ngay c¶ khi ch-a ®Õn tuæi 15. NhiÒu bËc phô huynh muèn lµm ng¬ tr-íc chuyÖn t×nh dôc cña con c¸i hä. Tuy nhiªn, nÕu 19
® Ch-¬ng tr×nh gi¸o dôc phßng chèng HÇu hÕt thanh thiÕu niªn ch-a HIV/AIDS vµ quyÒn lîi cña m×nh cã hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ HIV/AIDS ® VËn ®éng b¹n bÌ tham gia phßng chèng HIV/AIDS. NhiÒu ng-êi trong khu vùc cßn thiÕu hiÓu biÕt vÒ sù tån t¹i mèi ®e däa HIV còng nh- nh÷ng th«ng tin vÒ sù l©y truyÒn HIV vµ ph-¬ng ph¸p phßng tr¸nh l©y nhiÔm. NhiÒu bËc phô huynh bµy tá lo ng¹i gi¸o dôc t×nh dôc sÏ lµm gia NhiÒu thanh thiÕu niªn cßn hiÓu sai vÒ t¨ng ho¹t ®éng t×nh dôc, thËm chÝ HIV/AIDS. Cã ng-êi cho r»ng HIV/AIDS cã thÓ ch÷a khái, r»ng muçi c¾n còng cã thÓ truyÒn dÉn ®Õn quan hÖ t×nh dôc bõa b·i bÖnh, r»ng ng-êi tr«ng bÒ ngoµi khoÎ m¹nh ë løa tuæi thiÕu niªn. Tuy nhiªn kh«ng thÓ lµ ng-êi ®· nhiÔm HIV. thùc tÕ kh«ng ®óng nh- vËy: HIV vµ gi¸o dôc søc kháe t×nh dôc ThiÕu hiÓu biÕt vµ kü n¨ng, thanh thiÕu niªn sÏ kh«ng biÕt c¸ch phßng tr¸nh HIV nh- ng-êi khiÕn cho thanh thiÕu niªn b¾t lín tuæi. Thanh niªn cµng lín tuæi bao nhiªu, ®Çu cã quan hÖ t×nh dôc muén cµng cã ý thøc phßng vÖ bÊy nhiªu. Ngoµi ra, h¬n, quan hÖ t×nh dôc víi Ýt ng-êi kÕt qu¶ nghiªn cøu cßn cho thÊy mèi liªn hÖ h¬n, sè tr-êng hîp mang thai trùc tiÕp gi÷a tr×nh ®é v¨n hãa vµ sö dông bao ngoµi ý muèn gi¶m ®i, tû lÖ nhiÔm cao su. trïng qua ®-êng t×nh dôc gi¶m ®i, vµ c¸c hµnh vi cã tr¸ch nhiÖm TÊt c¶ thanh thiÕu niªn ®Òu t¨ng lªn. cã quyÒn hiÓu biÕt TÊt c¶ thanh thiÕu niªn ®Òu cã quyÒn biÕt c¸ch tù b¶o vÖ m×nh vµ b¶o vÖ nh÷ng ng-êi kh¸c, biÕt c¸ch gi¶m thiÓu ¶nh h-ëng cña HIV/AIDS. Hä cÇn hiÓu biÕt vÒ: “HIV/AIDS kh«ng chØ lµ bÖnh dÞch trÎ tuæi, mµ cßn lµ bÖnh dÞch cña ® C¬ thÓ cña m×nh tuæi trÎ”. ® §Æc ®iÓm cña giíi Peter Piot Gi¸m ®èc ® Giíi tÝnh vµ t×nh dôc Gi¸m ®èc §iÒu hµnh, UNAIDS ® KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ HIV/AIDS, c¸c bÖnh nhiÔm trïng qua ®-êng t×nh dôc vµ kü n¨ng phßng vÖ ® T×nh tr¹ng søc kháe cña m×nh vµ c¬ së xÐt nghiÖm ® N¬i ®-îc ch¨m sãc y tÕ vµ t- vÊn t©m lý khi bÞ nhiÔm ® B¶o vÖ gia ®×nh, bÌ b¹n kh«ng bÞ l©y nhiÔm HIV/AIDS ® B¶o vÖ ng-êi bÞ HIV/AIDS trong céng ®ång 20