Tài liệu Tai biến mạch máu não

Chia sẻ: Nguyen Phong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

81
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hoạt Phương Nội dung học tập pháp tiện viên Phương của động Hoạt giảng của sinh viên động Lượng giá nhanh Khai thác quá trình diễn biến Thảo luận của bệnh: Bệnh nhân, Giám sát, diễn Hỏi bệnh nhân Quan sát và bệnh án, giải, giải thích và thảo luận nêu câu hỏi bảng kiểm - Tuổi? Nghề nghiệp? - Bệnh nhân có đau đầu không? - Bệnh nhân có nôn không - Bệnh nhân có đi ngoài phân táo không - Bệnh nhân có sốt không - Bệnh nhân có co giật không ? - Tư thế của bệnh nhân có nằm tư thế cò súng không...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu Tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não Nội dung Hoạt động Lượng giá Hoạt Phương Phương động Nội dung học tập của giảng pháp tiện của sinh viên nhanh viên Khai thác quá trình diễn biến Thảo luận Bệnh nhân, Giám sát, diễn Hỏi bệnh nhân Quan sát và của bệnh: bệnh án, giải, giải thích và thảo luận nêu câu hỏi bảng kiểm - Tuổi? Nghề nghiệp? - Bệnh nhân có đau đầu không? - Bệnh nhân có nôn không - Bệnh nhân có đi ngoài phân táo không
- Bệnh nhân có sốt không - Bệnh nhân có co giật không ? - Tư thế của bệnh nhân có nằm tư thế cò súng không Khai thác tiền sử: chế độ ăn, chế Thảo luận Bệnh nhân, Giám sát, Hỏi bệnh nhân Quan sát và độ sinh hoạt, điều kiện sống, bệnh án hướng dẫn và thảo luận nêu câu hỏi môi trường, bệnh nhiễm khuẩn, thảo luận tăng huyết áp, các thuốc đã dùng trước kia, sang chấn tâm lý? Thói quen xấu trong sinh hoạt: uống rượu, ăn mặn… Khám phát hiện: mẫu, Bệnh nhân, Giám sát, Thực hành Quan sát và Làm thảo luận ống nghe, hướng dẫn khám, phát nêu câu hỏi - Dấu hiệu bệnh nặng: Hôn mê đồng hồ, thảo luận hiện triệu sâu và co giật, rối loạn thần kinh nhiệt độ, chứng và thảo thực vật nặng nề. bảng kiểm luận Huyết áp dao động, liệt 1/2
người, Babinxki (+) - Suy hô hấp rõ, đo nhiệt độ xem rối loạn về thân nhiệt… - Khám thần kinh tỷ mỷ, kỹ - Khám các cơ quan khác để phát hiện các bệnh lý kèm theo và biến chứng của bệnh. Đề xuất và phân tích 1 số kết Thảo luận Bệnh nhân, Giám sát, Thảo luận Qua kết quả quả xét nghiệm (Chụp CT- hướng dẫn thảo luận xét Scanner, chọc dịnh não tuỷ để nghiệm, thảo luận xét nghiệm, điện tâm đồ, điện sọ phim giải đồ, soi đáy mắt, xét nghiệm não nước tiểu…) Chẩn đoán tại bệnh viện Thảo luận sát, Thảo luận Qua kết quả Giám hướng dẫn thảo luận Ra y lệnh điều trị Thảo luận sát, Thảo luận Qua kết quả Giám hướng dẫn
thảo luận thảo luận Điều trị tại bệnh viện: Thảo luận sát, Thảo luận Qua kết quả Giám hướng dẫn thảo luận - Cấp cứu ban đầu thảo luận - Dùng thuốc chống phù não. - Điều trị nguyên nhân - Điều trị biến chứngvà các triệu chứng khác. * Hướng dẫn gia đình bệnh nhân chăm sóc: ăn những thức ăn dễ tiêu bơm qua sond nếu bệnh nhân hôn mê, vệ sinh phòng chống loét. * Quyết định chuyển bệnh nhân. Tư vấn cho gia đình bệnh nhân Đóng vai Kịch bản sát, Thực hành Quan sát và Giám cách tự chăm sóc, theo dõi và hướng dẫn đóng vai, thảo qua câu trả lời phòng bệnh tại nhà. thảo luận luận
Hướng dẫn sinh viên tự học, nghiên cứu, lượng giá và vận dụng thực tế. vật liệu, phương tiện dạy/học 1. Tài liệu dạy học 1. Trường Đại học Y khoa Thái Nguyên (2006). Thực tế tốt nghiệp tại cộng đồng (tài liệu dành cho sinh viên). 2. Trường Đại học Y khoa Thái Nguyên (2006). Thực tế tốt nghiệp tại cộng đồng (tài liệu dành cho giảng viên). 2. Tài liệu tham khảo 1. Bộ môn Nội (2004), Trường Đại học Y Thái Nguyên, Nội khoa bệnh học, tập 1. 2. Bộ môn Nội (2002), Trường Đại học Y Hà Nội, Bài giảng Nội khoa, tập 1. 3. Tăng huyết áp (2005), Nhà xuất bản Y học, Hà Nội. 4. Vũ Văn Đính (2001), Cấp cứu Nội khoa, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội. 3. Vật liệu dạy/học
Bệnh án lâm sàng, bệnh nhân, các kết quả cận lâm sàng. Bảng kiểm dạy học: Bảng kiểm hỏi bệnh sử, tiền sử bệnh nhân tai biến mạch máu não Stt Nội dung Mục đích Yêu cầu phải đạt Chào hỏi, làm quen. Giao tiếp Bệnh nhân tin tưởng, hợp tác 1 Lý do đến khám (triệu chứng Hướng tới chẩn Hỏi được triệu chứng bắt buộc bệnh 2 đoán được bệnh tai nhân phải vào viện như liệt nửa người, chính) biến mạch máu não đột ngột hôn mê... Bệnh sử Chẩn đoán được Hoàn cảnh, diễn biến, tính chất của triệu 3 bệnh tai biến mạch chứng bắt buộc bệnh nhân phải đến viện: Diến biến triệu chứng hôn mê, máu não 3.1 liệt hoặc đau đầu. - Nếu tỉnh cần hỏi kỹ xem có hay không triệu chứng đau đầu, nôn, táo bón và Các triệu chứng khác rối loạn 3.2 yếu nửa người thần kinh thực vật.
- Nếu hôn mê hỏi gia đình hoàn cảnh Điều trị tại nhà 3.3 xuất hiện, diễn biến, tính chất của triệu chứng hôn mê Tình trạng đến viện 3.4 Các triệu chứng sốt, ra mồ hôi, tiết đờm rãi - Hỏi xem đã dùng thuốc gì? có các thuốc hạ áp, truyền dịch, kháng sinh... hay không? liều lượng, thời gian dùng, hiệu quả dùng thuốc? - Khai thác được tiến triển triệu chứng của lí do vào viện. Các triệu chứng khác kèm theo: đau ngực, khó thở,… Tiền sử Chẩn đoán được Hỏi được tiền sử của bệnh nhân có li ên 4 tai quan đến tai biến mạch máu não: nguyên nhân biến mạch máu não Nghề nghiệp 4.1 - Nhằm phát hiện những nghề nghiệp có nguy cơ cao như căng thẳng, trí óc…)? Dinh dưỡng 4.2 Có dùng thuốc gì gây tăng huyết áp
không? Sang chấn tâm lý 4.3 - Phát hiện bệnh nhân có ăn mặn, uống Các bệnh đã mắc và các thuốc đã 4.4. rượu, thích ăn mỡ dùng - Có sang chấn gì trước khi bị bệnh không? Gia đình, xung quanh 4.5. - Các bệnh khác mà bệnh nhân mắc (tăng huyết áp, bệnh bẩm sinh, tiểu đường…)? Đã điều trị bằng những thuốc gì? - Gia đình ai bị tăng huyết áp không? Thái độ (ân cần, niềm nở, tự tin) Rèn kỹ năng giao Kỹ năng giao tiếp tốt, hỏi đ ược đầy đủ, 5 tiếp chính xác các vấn đề cần quan tâm. Bảng kiểm kỹ năng khám bệnh nhân tai biến mạch máu não STT Nội dung Mục đích Yêu cầu phải đạt
Chào hỏi, làm quen Hợp tác của bệnh Tạo sự tin tưởng và hợp tác của bệnh nhân và 1 nhân và người nhà người nhà Khám đánh giá toàn trạng Phân loại bệnh Nhận định được tinh thần của bệnh nhân có 2 hôn mê không? Cặp nhiệt độ Đánh giá sốt Nhận định được mức độ sốt, xem có phải bội 3 nhiễm? Hay bệnh nhân bị rối loạn thần kinh thực vật. Đo nhiệt độ 1 giờ/lần. Đo mạch, huyết áp Đánh giá mạch, Nhận định được các chỉ số sinh tồn của bệnh 4 huyết áp bệnh nhân, nhân. (Mạch và huyết áp thường tăng trong nguyên tai biến mạch máu não), nhận mức độ tăng, giúp tìm nếu tăng thì nghĩ nhiều đến nguyên nhân do nhân tăng huyết áp. Đo mạch, huyết áp hai lần liên tục hai tay tư thế nằm sau đó đo định kỳ 3 giờ/lần. Đếm nhịp thở và đánh giá Đánh giá mức độ Đặt tay lên bụng bệnh nhân hoặc quan sát 5 khó thở suy hô hấp đếm số lần hít vào trong một phút, xem khó
thở chậm hay khó thở nhanh nông, nếu khó thở là tiên lượng xấu. Tìm dấu hiệu rối loạn thần Đánh giá mức độ tai Xem có rối loạn thần kinh thực vật: vã mồ 6 kinh thực vật biến mạch máu não hôi, mặt lúc đỏ lúc tái, tăng tiết đờm dãi và sốt cao.. Khám phát hiện hôn mê Đánh giá hôn mê Dựa vào: 7 - 3 còn: tim còn đập, phổi còn thở, thận còn bài tiết nước tiểu - 3 mất: mất ý thức, tri giác, vận động Khám phát hiện mức độ Đánh giá mức độ Dựa vào bảng phân mức độ hôn mê 8 GLASGOW để phân ra được mức độ mức độ hôn mê hôn mê hôn mê. Khám cơ quan thần kinh Phát hiện được triệu Khám đúng và phát hiện được: 9 phát hiện các triệu chứng chứng bệnh lý giúp - Có dấu hiệu thần kinh khu trú không? bệnh lý chẩn đoán bệnh
- Hội chứng não, màng não? - Các đôi dây thần kinh sọ não có tổn thương không? Khám các cơ quan khác Đánh giá mức độ và Khám đúng và phát hiện được triệu chứng có 10 biến chứng của bệnh trên bệnh nhân của các bệnh kèm theo. Đặc biệt phát hiện các triệu chứng, đánh giá biến chứng tai biến mạch máu não. Bảng kiểm kỹ năng chẩn đoán bệnh nhân tai biến mạch máu não STT Nội dung Mục đích Yêu cầu phải đạt Chuẩn bị Nêu được các triệu chứng Đầy đủ tư liệu, tập hợp các triệu chứng bệnh 1 có giá trị giúp cho chẩn nhân có. đoán.
Chẩn đoán xác định Rèn luyện kỹ năng lập Sử dụng triệu chứng đột quị hoặc diễn biến 2 luận chẩn đoán từ từ, liệt nửa người hoặc hôn mê để chẩn đoán xác định. Tìm các hội chứng bổ xung cho chẩn đoán: - Hội chứng não, màng não - Hội chứng bó tháp. - Hội chứng tổn thương các dây thần kinh sọ não. - Kết quả xét nghiệm có được (tuỳ điều kiện cơ sở) Chẩn đoán phân biệt: Chẩn đoán phân biệt được Đưa ra các lý do cần phân biệt với: 3 với các bệnh khác - Viêm não, màng não. - áp xe não. - U não
Chẩn đoán xuất huyết Chẩn đoán được các thể Đưa ra triệu chứng có giá trị quyết định là 4 não hay nhồi máu não bệnh bệnh cảnh xẩy ra có đột ngột hay không? Diễn biến xuất huyết não thường nhanh và nặng nề. - Chẩn đoán dựa vào kết quả chụp CT Scanner. Chẩn đoán nguyên Chẩn đoán được (hoặc Khám tỷ mỷ, kỹ để tìm nguyên nhân có thể 5 nghĩ đến) do nguyên nhân do: nhân nào - Tăng huyết áp - Bệnh tim - Vỡ phình mạch não bẩm sinh - Bệnh máu tăng đông… Chẩn đoán biến chứng Chẩn đoán được biến - Tử vong do suy hô hấp và suy tuần hoàn. 6 chứng của tai biến mạch - Nhiễm trùng do bội nhiễm tại phổi, tiết máu não và biến chứng niệu. của bệnh chính
- Loét do nằm lâu và vệ sinh, chăm sóc không tốt. - Để lại di chứng nặng nề… Chẩn đoán giai đoạn Giúp tiên lượng và điều - Giai đoạn liệt mềm: cơ lực, trương lực cơ, 7 trị theo giai đoạn phản xạ gân xương giảm. - Giai đoạn liệt cứng (hồi phục): cơ lực, trương lực cơ, phản xạ gân xương tăng. Bảng kiểm kỹ năng ra quyết định điều trị bệnh nhân tai biến mạch máu não Stt Nội dung Mục đích Yêu cầu phải đạt Chào hỏi, giải thích gia Chuẩn bị về tâm lý cho Tạo sự tin tưởng, hợp tác của bệnh nhân 1 đình bệnh nhân Điều trị Cân nhắc sử dụng các thuốc, đưa ra m 2 thuốc cụ thể cho mỗi bệnh nhân
Chống phù não Giúp điều trị có hiệu - Dung dịch manitol, glucoza ưu trươn 2.1 quả, an toàn mạch đến khi bệnh nhân hết triệu chứng ph đỡ đau đầu, hết dấu hiệu mắt nhìn mờ… - Chuẩn bị dụng cụ, thuốc, oxy, dịch truy Dùng thuốc chống đông Giúp điều trị có hiệu Tốt nhất là dùng Aspirin suốt đời 100mg 2.2 quả, an toàn Hồi phục tế bào não Giúp điều trị có hiệu Tăng quá trình vận chuyển oxy và đườn 2.3 quả, an toàn tế bào não: Duxil, Stugeron, Cerebrolysin... Điều trị nguyên nhân Giúp điều trị triệt để - Tăng huyết áp: khống chế và ổn định 2.4 bệnh áp. - Bệnh tim điều tri bệnh chính - Vỡ phình mạch não bẩm sinh có thể thuật - Bệnh máu tăng đông điều trị theo c
bệnh sinh… Điều trị triệu chứng Giúp điều trị có hiệu - Chống suy hô hấp: thở oxy, hút đờ 2.5 (sốt, khó thở, nôn …) quả, an toàn nặng đặt nội khí quản, thở máy. chuẩn bị dụng cụ, thuốc - Hạ sốt: Paracetamol, Aspirin... - Chống nhiễm trùng: kháng sinh. Chăm sóc, ăn uống, - Giúp điều trị có hiệu Chế độ hộ lý cấp 1: 3 theo dõi và diễn biến quả hơn - Nếu tỉnh cho ăn giầu dinh dưỡng, đủ của bệnh qua đường miệng. - Nếu hôn mê bơm súp rau,thịt qua 300ml/lần,7-8lần/24h. - Vệ sinh phòng chống loét. - Tập vận động sớm. - Theo dõi toàn trạng, sự hồi phục của c hiệu thần kinh.
Đối với tuyến cơ sở, nơi không có các phương tiện kỹ thuật hiện đại, chẩn đoán tai biến mạch não dựa vào triệu chứng lâm sàng, diễn biến của bệnh và tìm cách chuyển lên tuyến trên nơi có điều kiện chẩn đoán sâu hơn. Bài tập dạy/học 1. Bài tập tình huống Mục tiêu: - Phát hiện được các dấu hiệu bệnh. - Chẩn đoán đúng được tai biến mạch máu não. - Chẩn đoán đúng được thể bệnh của tai biến mạch máu não. - Điều trị được một bệnh nhân tai biến mạch máu não tại cơ sở y tế. Trường hợp: Bệnh nhân nam 74 tuổi, gần đây bệnh nhân đau đầu nhiều, đau đầu tăng về đêm, và khi thay đổi thời tiết. Thời gian gần đây bệnh nhân có cơn đau đầu dữ dội. Sáng hôm trước khi vào viện sau khi ngủ dậy ra ngoài đi vệ sinh gia đình thấy bệnh nhân ngã gục xuống gọi hỏi không biết. ở nhà chưa dùng thuốc gì được đưa vào viện. Khám thấy bệnh nhân không tỉnh, vã mồ hôi, có khó thở, tăng tiết nhiều đờm dãi, nhiệt độ 40,80C, nôn liên tục, liệt nửa người phải, liệt mặt trung ương bên
phảt, Babinski (+) bên phải, hội chứng màng não (+). Nghe phổi nhiều ran ẩm, nhịp thở 30 lần/phút, tim nhịp nhanh 120 lần/phút, huyết áp 190/100mmHg, không có gan to. Ngoài ra không có triệu chứng gì khác. Câu hỏi: - Chẩn đoán thể bệnh cho bệnh nhân . - Xử trí cấp cứu ngay lúc bệnh nhân vừa vào viện. Đáp án: - Chẩn đoán: Tai biến mạch máu não do THA, hiện có biến chứng liệt nửa người phải. - Xử trí: + Đảm bảo hô hấp: Đặt nội khí quản, cho bệnh nhân thở oxy. Nếu bệnh nhân không tự thở được, bóp bóng có oxy hoặc cho bệnh nhân thở máy nếu có điều kiện. + Đặt đường truyền tĩnh mạch xử trí thuốc, không dùng dung dịch glucose trong cấp cứu. + Cho thuốc hạ áp và lợi tiểu, duy trì huyết áp 160 - 180 mmHg. + Cho thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dầy.
+ Có thể cho Mannitol 20% nếu có phù não, vừa có tác dụng lợi niểu thẩm thấu, vừa có tác dụng chống phù não và làm giảm áp lực nội sọ. 2. Bài tập thực hành đóng vai Mục tiêu: Sử dụng khả năng giao tiếp tốt để khuyên bệnh nhân dùng thuốc điều trị phòng bệnh tai biến mạch máu não do tăng huyết áp tại nhà. Nêu những dấu hiệu nặng bệnh nhân cần đến khám ngay tại các cơ sở y tế. Nội dung: - Tình huống: Cán bộ y tế đã điều trị bệnh tăng huyết áp cho bệnh nhân 74 tuổi, bệnh ổn định và được ra viện. Trong thời gian bệnh nhân mắc bệnh, bệnh nhân lo nghĩ nhiều, cán bộ y tế t ư vấn và giải thích cho bệnh nhân, đồng thời hướng dẫn cách sử dụng thuốc phòng tăng huyết áp tại nhà và những dấu hiệu bệnh nặng cần đến khám ngay tại các cơ sở y tế. - Phân công vai diễn: + Vai cán bộ y tế: Hướng dẫn bệnh nhân biết cách sử dụng thuốc tại nh à, cách cho ăn, uống và các dấu hiệu cần đến khám ngay tại các cơ sở y tế. + Vai bệnh nhân: Nêu các thông tin bổ sung thực tế nếu cảm thấy hợp lý với tình huống và nên cư xử như một bệnh nhân thực sự.
+ Các sinh viên khác: không cản trở trong khi đóng vai, quan sát vai cán bộ y tế khi hướng dẫn cho bệnh nhân, chuẩn bị thảo luận sau khi quan sát - Sau khi đóng vai: tiến hành thảo luận + Cán bộ y tế có hoàn thành việc đưa ra các thông tin về sử dụng thuốc tại nhà, chế độ ăn, uống và những dấu hiệu đưa bệnh nhân đến khám ngay không ? + Cán bộ y tế có đưa ra lời khuyên thích hợp đối với trường hợp của bệnh nhân không ? Có lời khuyên nào không thích hợp không ? + Cán bộ y tế có sử dụng kỹ năng giao tiếp tốt không? Có sử dụng các ngôn từ đ ơn giản, rõ ràng, dễ hiểu không ? + Cán bộ y tế có đặt ra những câu hỏi kiểm tra thích hợp không ? + Đối với các lời khuyên đã đưa ra, liệu các bệnh nhân có thực hiện không? Nếu không, bạn có thể nghĩ ra cách nào để các bệnh nhân có thể cải thiện việc cho ăn, uống và có thể làm theo ? - Cuối cùng giảng viên cho ý kiến và kết luận. lượng giá 1. Công cụ lượng giá Thang điểm đánh giá phân loại, điều trị bệnh tai biến mạch máu não