Tài liệu tập huấn Đổi mới giáo dục hướng nghiệp trong trường trung học: Phần 2

PHAÀN<br /> <br /> TOÅ CHÖÙC, QUAÛN LÍ GIAÙO DUÏC<br /> HÖÔÙNG NGHIEÄP TRONG<br /> TRÖÔØNG TRUNG HOÏC<br /> <br /> 3<br /> <br /> Đổi Mới Giáo Dục Hướng Nghiệp Trong Trường Trung Học<br /> <br /> I. KHÁI QUÁT CHUNG<br /> 1. Khái niệm chung<br /> Quản lí hướng nghiệp là một bộ phận của quản lí giáo dục, là hệ<br /> thống những tác động có định hướng, có chủ đích, có kế hoạch và<br /> hợp quy luật của chủ thể quản lí đến đối tượng quản lí hướng nghiệp<br /> nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu giáo dục hướng<br /> nghiệp cho HS phổ thông.<br /> Quản lí hướng nghiệp gồm những thành tố cơ bản sau:<br /> <br /> Sơ đồ 7. Các thành tố của quản lí giáo dục hướng nghiệp<br /> <br /> - Chủ thể quản lí là một cá nhân hay nhóm người được giao<br /> quyền hạn quản lí và chịu trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo, sử dụng<br /> một cách hợp lí và hiệu quả các nguồn lực cho công tác giáo dục<br /> hướng nghiệp tại địa bàn, đơn vị đang quản lí. Trong quản lí hướng<br /> nghiệp, chủ thể quản lí là lãnh đạo và/ hoặc chuyên viên phụ trách<br /> hướng nghiệp của Bộ GDĐT, Sở GDĐT, Phòng GDĐT, Ban giám<br /> hiệu nhà trường và Giám đốc Trung tâm giáo dục ở địa phương có<br /> chức năng hướng nghiệp cho HS phổ thông cấp trung học trên địa<br /> bàn. Trên cơ sở quyền hạn, trách nhiệm và năng lực của mình, chủ<br /> <br /> 96<br /> <br /> Phần 3. Tổ Chức, Quản Lí Giáo Dục Hướng Nghiệp Trong Trường Trung Học<br /> <br /> thể quản lí tác động lên đối tượng quản lí bằng các phương pháp và<br /> công cụ nhất định thông qua việc thực hiện các chức năng quản lí để<br /> đạt được mục tiêu giáo dục hướng nghiệp.<br /> - Đối tượng quản lí là tất cả những người thực hiện và nhận<br /> nhiệm vụ hướng nghiệp, bao gồm: các GV và cán bộ làm nhiệm vụ<br /> giáo dục hướng nghiệp; Tập thể HS ở các trường THCS, THPT; cán<br /> bộ, GV và HS các TT GDTX-HN, TT KTTH-HN; Các tổ chức, đoàn<br /> thể xã hội (như Hội cha mẹ học sinh, Hội Liên hiệp phụ nữ các cấp,<br /> các doanh nghiệp…). Đối tượng quản lí còn bao gồm các hình thức<br /> giáo dục hướng nghiệp, ngân sách, cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục<br /> hướng nghiệp và hệ thống thông tin cho giáo dục hướng nghiệp.<br /> - Công cụ quản lí là những phương tiện mà cán bộ quản lí hướng<br /> nghiệp sử dụng trong quá trình quản lí nhằm định hướng, dẫn dắt,<br /> khích lệ và phối hợp hoạt động của các tác nhân hướng nghiệp và<br /> HS phổ thông cấp trung học trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục<br /> hướng nghiệp. Công cụ chủ yếu để quản lí hướng nghiệp là các quy<br /> định của Nhà nước và Bộ GDĐT về giáo dục hướng nghiệp, là các cơ<br /> chế và chính sách cho giáo dục hướng nghiệp.<br /> PHẦN 3<br /> <br /> - Phương pháp quản lí (PPQL) là cách thức tác động bằng những<br /> phương tiện khác nhau của cán bộ quản lí hướng nghiệp đến hệ thống<br /> bị quản lí nhằm đạt được mục tiêu quản lí. PPQL bao gồm việc lựa<br /> chọn công cụ, phương tiện quản lí (như quyền lực, quyết định, cơ chế<br /> chính sách, tài chính, kĩ thuật- công nghệ…) và lựa chọn cách thức<br /> tác động (tác động bằng quyền lực; tác động bằng kinh tế; tác động<br /> bằng tư tưởng chính trị…) của cán bộ quản lí hướng nghiệp tới đối<br /> tượng quản lí.<br /> <br /> 97<br /> <br /> Đổi Mới Giáo Dục Hướng Nghiệp Trong Trường Trung Học<br /> <br /> 2. Sự cần thiết phải quản lí các hoạt động giáo dục<br /> hướng nghiệp<br /> Giáo dục hướng nghiệp được thực hiện bằng nhiều hình thức,<br /> phương pháp khác nhau với nhiều đối tượng tham gia giáo dục hướng<br /> nghiệp trong và ngoài nhà trường. Vì vậy, quản lí hướng nghiệp là<br /> nhiệm vụ mà các cấp quản lí, các cán bộ quản lí hướng nghiệp cần<br /> phải quan tâm thực hiện nhằm đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ và<br /> đạt được các mục đích:<br /> <br /> Sơ đồ 8. Mục đích quản lí hướng nghiệp<br /> <br /> Như vậy, nếu tổ chức, quản lí tốt nhiệm vụ giáo dục hướng nghiệp<br /> sẽ giúp cho các cơ sở giáo dục:<br /> - Xây dựng được cơ cấu tổ chức hợp lý và bồi dưỡng, phát triển<br /> đội ngũ cán bộ, GV có đủ trình độ, năng lực và phẩm chất để hoàn<br /> thành các nhiệm vụ giáo dục hướng nghiệp;<br /> - Tạo ra sự thống nhất ý chí trên con đường đi tới mục tiêu giáo<br /> dục hướng nghiệp giữa những người làm nhiệm vụ quản lí với các tác<br /> nhân hướng nghiệp và HS phổ thông cấp trung học;<br /> - Hỗ trợ và tạo động lực cho các tác nhân tham gia giáo dục<br /> hướng nghiệp, đồng thời khuyến khích mọi người phát huy cao độ<br /> <br /> 98<br /> <br /> Phần 3. Tổ Chức, Quản Lí Giáo Dục Hướng Nghiệp Trong Trường Trung Học<br /> <br /> năng lực cũng như khả năng sáng tạo thông qua việc thực hiện các<br /> chế độ và chính sách khen thưởng hợp lí;<br /> - Huy động, phối hợp, sử dụng và khai thác tối đa các nguồn lực<br /> trong và ngoài ngành giáo dục tham gia giáo dục hướng nghiệp, tạo<br /> nên sức mạnh tổng hợp để đạt được mục tiêu giáo dục hướng nghiệp<br /> cho HS phổ thông cấp trung học.<br /> - Thường xuyên thu thập được các thông tin về mức độ thực hiện<br /> mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục hướng nghiệp của các cơ sở giáo dục,<br /> các cá nhân và các bộ phận ở cơ sở giáo dục để từ đó ra quyết định<br /> và có biện pháp điều chỉnh kịp thời. Nhờ đó, “con tàu” hướng nghiệp<br /> được đảm bảo luôn đi đúng “đường ray” để tới đích.<br /> Tóm lại, thực hiện quản lí hướng nghiệp một cách có chủ đích,<br /> khoa học, đầy đủ, nghiêm túc và hợp lý sẽ làm cho mục tiêu, nhiệm<br /> vụ và nội dung giáo dục hướng nghiệp được hiện thực hóa trong thực<br /> tiễn và đem lại lợi ích thiết thực cho HS, gia đình HS và xã hội.<br /> <br /> II. CÁC CHỨC NĂNG QUẢN LÍ HƯỚNG NGHIỆP<br /> PHẦN 3<br /> <br /> Khi quản lí hướng nghiệp, cán bộ quản lí hướng nghiệp cần thực<br /> hiện bốn chức năng quản lí sau:<br /> - Chức năng kế hoạch hóa;<br /> - Chức năng tổ chức;<br /> - Chức năng chỉ đạo;<br /> - Chức năng kiểm tra, đánh giá.<br /> Bốn chức năng trên tạo thành một chu trình quản lí, trong đó yếu<br /> tố thông tin giữ vai trò hết sức quan trọng đối với tất cả các chức năng<br /> quản lí.<br /> <br /> 99<br /> <br />