Tài liệu về môn Kinh tế vĩ mô dành cho sinh viên ngành kinh tế

Chia sẻ: Dang Chi Cong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:126

Thêm vào BST

Báo xấu

332
lượt xem 121
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kinh tế học vĩ mô hay là kinh tế tầm lớn là một phân ngành của kinh tế học chuyên nghiên cứu về đặc điểm, cấu trúc và hành vi của cả một nền kinh tế nói chung. Kinh tế học vĩ mô và kinh tế học vi mô là hai lĩnh vực chung nhất của kinh tế học. Trong khi kinh tế học vi mô chủ yếu nghiên cứu về hành vi của các cá thể đơn lẻ, như công ty và cá nhân người tiêu dùng, kinh tế học vĩ mô lại nghiên cứu các chỉ tiêu cộng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu về môn Kinh tế vĩ mô dành cho sinh viên ngành kinh tế

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NOÂNG LAÂM TP. HOÀ CHÍ MINH KHOA KINH TEÁ BAØI GIAÛNG KINH TEÁ VÓ MOÂ TOÂN THAÁT ÑAØO GIAÛNG VIEÂN: TAØI LIEÄU LÖU HAØNH NOÄI BOÄ NAÊM HOÏC: 2011 - 2012
I. Moät soá thaûo luaän. Chöông 1 @ Tröôùc caùc nguoàn löïc hieän coù, con ngöôøi luoân tìm caùch phaân boå vaø söû duïng chuùng toát nhaát nhaèm thoaû maõn nhu caàu ngaøy caøng cao cho baûn thaân vaø cho xaõ hoäi, caùch laøm treân theå hieän caùc hoaït ñoäng kinh teá. KHAÙI QUAÙT VEÀ @ Caùc hoaït ñoäng kinh teá coù töø sô khai cuûa xaõ hoäi loaøi KINH TEÁ VÓ MOÂ ngöôøi, töø neàn kinh teá töï cung töï caáp cho ñeán neàn kinh teá thò tröôøng ngaøy nay @ Taïi sao caàn tìm caùch phaân boå vaø söû duïng nguoàn löïc toát nhaát? Vì con ngöôøi thöôøng khoâng coù ñaày ñuû nhöõng gì mong muoán (unlimited want), nguyeân nhaân * Nhu caàu cuûa con ngöôøi laø voâ haïn * Nguoàn löïc coù haïn hay khan hieám (Scarce resources) @ Ai laø ngöôøi phaân boå caùc nguoàn löïc ? Xaõ hoäi seõ phaân boå caùc nguoàn löïc (Cô cheá neàn kinh teá) @ Ñoái töôïng ñöôïc phaân boå nguoàn löïc Trang 1 / 125 Caù nhaân, taäp theå vaø chính phuû.
b. Nguoàn löïc cuûa neàn kinh teá (resoures) II. Moät soá khaùi nieäm cô baûn veà kinh teá 1. Kinh teá hoïc (Economics) a. Khaùi nieäm @ Khaùi nieäm: Laø caùc yeáu toá saûn xuaát (factor of production) tham gia vaøo quaù trình saûn xuaát ñeå taïo ra haøng hoùa(saûn phaåm, dòch vuï) cho xaõ hoäi @ Caùc daïng nguoàn löïc * Taøi nguyeân thieân nhieân(ñaát ñai; khoaùn saûn) * Lao ñoäng * Voán * Khoa hoïc kyû thuaät * Ñaát ñai : Taøi nguyeân thieân nhieân khoâng do lao c. Do ñaëc thuø veà ñoái töôïng, ñieàu kieän vaø phöông phaùp nghieân cöùu, kinh teá hoïc khoâng phaûi laø 1 moân khoa hoïc chuaån xaùc. ñoäng taïo ra, nguoàn lôïi mang laïi laø tieàn thueâ * Lao ñoäng (L): Khaû naêng sx cuûa con ngöôøi, thu nhaäp coù ñöôïc laø tieàn löông. * Voán (K): Phöông tieän sx ñeå gia taêng saûn löôïng, thu nhaäp nhaän ñöôïc laø tieàn lôøi. * Doanh nghieäp: Ngöôøi chaáp nhaän ruûi ro, thu nhaäp ñaït ñöôïc laø lôïi nhuaän Trang 2 / 125
c.2. Kinh teá hoïc vó moâ (Marcroeconomics) c.1. Kinh teá hoïc vi moâ (Microeconomics) @ Nghieân cöùu haønh vi kinh teá ôû goác ñoä toång quaùt, cuï theå xeùt haønh @ Nghieân cöùu cuï theå, chi tieát hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá treân cô sôû vi kinh teá ôû goác ñoä toaøn quoác gia khaûo saùt töøng thaønh phaàn coù trong neàn kinh teá. @ Kinh teá vó moâ quan taâm ñeán Cuï theå, kinh teá vi moâ quan taâm ñeán * Haønh vi nhaø sx vaø ngöôøi tieâu duøng veà sp xe gaén maùy A *Thaát nghieäp cuûa quoác gia thay ñoåi ra sao khi laïm phaùt thay ñoåi ? * Haønh vi cuûa DN vaø ngöôøi lao ñoäng ôû thò tröôøng söùc lao ñoäng ngaønh may maëc * Tæ giaù hoái ñoaùi thay ñoåi seõ aûnh höôûng ñeán xuaát khaåu vaø nhaäp khaåu cuûa quoác gia nhö theá naøo? * Haønh vi cuûa nhaø sx vaø ngöôøi tieâu duøng veà saûn phaåm thòt gaø ; … * Giaù trò saûn phaåm quoác gia taïo ra haøng naêm ñaït bao nhieâu? @ Kinh teá hoïc vi moâ quan taâm ñeán: Löôïng cung tieàn cuûa quoác gia thay ñoåi seõ aûnh höôûng nhö theá naøo * Giaù vaø löôïng haøng hoùa giao dòch treân thò tröôøng ñeán giaù caû haøng hoùa dòch vuï, tình traïng thaát nghieäp …? * Bieán ñoäng thò tröôøng khi coù yeáu toá taùc ñoäng nhö thueá, trôï caáp, ,.. * Söï thay ñoåi haønh vi cuûa caùc hoä gia ñình, caùc DN, chính phuû vaø nöôùc ngoaøi aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán neàn kinh teá ? @ Kinh teá vi moâ duøng pp phaân tích töøng phaàn ñeå giaûi thích hieän töôïng kinh teá Kinh teá vó moâ xem xeùt caùc vaán ñeà: c.3. Kinh teá hoïc thöïc chöùng (Positive economic) * Nghieân cöùu hieän töôïng kinh teá döïa treân cô sôû thöïc teá phaùt sinh, töø ñoù nhaän dieän tính qui luaät * Töø thöïc teá nghieân cöùu, seõ moâ taû & giaûi thích caùc hieän töôïng kinh teá xaãy ra Trang 3 / 125
Noäi dung nghieân cöùu cuûa kinh teá hoïc thöïc chöùng c.4. Kinh teá hoïc chuaån taéc (Normative economics) Taïi sao ñieàu ñoù xaãy ra vaø xaãy ra nhö theá naøo? Nguyeân nhaân naøo gaây ra hieän töôïng ñoù? … Thí duï Khi giaù 1 sp taêng, thì löôïng tieâu duøng thay ñoåi ra sao? Thueá nhaäp khaåu taêng aûnh höôûng ra sao ñeán neàn kinh teá ? Taêng löông aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán tæ leä laïm phaùt ? … Muïc tieâu nghieân cöùu: Tìm kieám söï thaät vaø trình baøy keát quaû 1 caùch khaùch quan 2. Nhu caàu vaø caàu Thí duï 2.1. Nhu caàu (Need) Chính phuû neân taêng trôï caáp cho thaát nghieäp hay taêng ñaàu tö hình thaønh caùc ñôn vò sx? @ Söï ham muoán cuûa con ngöôøi veà caùc loaïi haøng hoùa thoâng qua caùc hoaït ñoäng dieãn ra haøng ngaøy Neân taêng thueá nhaäp khaåu hay taïo ñieàu kieän giaûm chi phí Söï ham muoán mang tính tính khaùch quan vaø khoâng phuï sx cuûa doanh nghieäp? thuoäc vaøo khaû naêng thoaû maõn chuùng Giaù daàu moû taêng, quoác gia neân gia taêng saûn löôïng khai @ Qui luaät phaùt trieån cuûa nhu caàu laø ñi töø thaáp ñeán cao thaùc hay vaãn giöõ möùc khai thaùc bình thöôøng?.. @ Khaùi nieäm nhu caàu ñöôïc söû duïng trong nghieân cöùu daøi Tuy coù nhieàu vaán ñeà ñöôïc neâu ra nhöng caùch giaûi quyeát haïn thuoäc veà quan ñieåm cuûa caù nhaân Trang 4 / 125
Caùc hoaït ñoäng kinh teá coù moái quan heä nhö sau 2.2. Söùc caàu hay caàu (demand) * Saûn xuaát taïo ra thu nhaäp Thu nhaäp bao goàm: Thu nhaäp daønh cho chi tieâu vaø thu nhaäp daønh cho tieát kieäm * Nhu caàu quyeát ñònh möùc thu nhaäp daønh cho chi tieâu. * Löôïng thu nhaäp daønh cho chi tieâu seõ taïo ra söùc caàu. * Söùc caàu quyeát ñònh ñeán möïc saûn xuaát. * Saûn xuaát taïo ra thu nhaäp. ……. 3. Chi phí cô hoäi Thí duï Xeùt nguoàn löïc hieän coù laø 1 taán theùp, giaù ñeå ñöôïc nhaän quyeàn sôû höõu @ Laø 1 khaùi nieäm cuûa kinh teá theå hieän 1 daïng chi phí cuûa 1 taán theùp laø B ñ nguoàn löïc, ñöôïc duøng laøm cô sôû cho vieäc phaân boå vaø söû duïng hieäu quaû nguoàn löïc hieän coù cho caùc hoaït ñoäng kinh teá seõ xaãy ra ôû töông lai @ Töø 1 nguoàn löïc hieän coù, noù coù theå ñöôïc duøng cho nhieàu hoaït ñoäng (phöông aùn), trong ñoù coù phöông aùn ñang quan taâm @ Khaùi nieäm chi phí cô hoäi: laø giaù trò lôïi ích cuûa phöông aùn toát nhaát coøn laïi bò boû qua khi nguoàn löïc hieän coù ñöôïc söû duïng cho phöông aùn ñang quan taâm Trang 5 / 125
@ Neáu Añ > 120 trñ Theùp neân duøng ñeå sx oâtoâ @ ÔÛ goác ñoä kinh teá, vôùi 1 nguoàn löïc baát kyø, seõ coù: Neáu A ñ < 120 trñ Theùp khoâng neân duøng ñeå sx oâ toâ (coù theå duøng theùp ñeå sx 2 maùy caùn theùp) @ Khi duøng theùp ñeå sx oâtoâ, seõ maát cô hoäi thu ñöôïc lôïi ích 120 trñ töø vieäc duøng theùp ñeå sx 2 maùy caùn theùp Lôïi ích 120 trñ ñöôïc goïi laø chi phí cô hoäi cuûa vieäc duøng 1 theùp ñeå sx oâtoâ @ Chi phí cô hoäi laø cô sôû cho vieäc ra quyeát ñònh söû duïng (phaân boå ) nguoàn löïc 1 caùch hieäu quaû 5. Giaù trò danh nghóa vaø giaù trò thöïc. 4. Neàn kinh teá thò tröôøng. @ Neàn kinh teá sd coâng cuï tieàn teä baát khaû hoaùn toàn taïi hieän töôïng laïm phaùt vaø giaûm phaùt (giaù nhieàu haøng hoùa thay ñoåi trong 1 khoaûn thôøi gian do taùc ñoäng cuûa löôïng cung tieàn) @ Kinh teá thò tröôøng töï do: Heä thoáng kinh teá maø trong ñoù, quyeát ñònh veà saûn löôïng vaø giaù caû @ Laïm phaùt laøm cho giaù trò cuûa : ñöôïc aán ñònh bôûi löïc löôïng cung vaø löïc löôïng Vaät duøng laøm tieàn (tieàn teä) thay ñoåi Giaù trò taøi saûn (ñaát ñai, nhaø , …) thay ñoåi caàu thò tröôøng Giaù trò caùc chæ tieâu(doanh thu, chi phí, giaù trò toång SL quoác gia, …) thay ñoåi Noùi khaùc ñi, giaù trò cuûa caùc vaán ñeà treân seõ khaùc nhau ôû caùc thôøi @ Kinh teá thò tröôøng coù söï ñieàu tieát cuûa chính ñieåm khaùc nhau phuû: Heä thoáng kinh teá thò tröôøng vôùi söï can thieäp cuûa chính phuû vaøo caùc laõnh vöïc neàn kinh @ Do toàn taïi hieän töôïng laïm phaùt vaø giaûm phaùt, giaù trò cuûa caùc vaán ñeà treân ñöôïc xeùt ôû 2 daïng: teá toàn taïi nhöõng thaát baïi. Giaù trò danh nghóa vaø giaù trò thöïc Trang 6 / 125
Thí duï a. Giaù trò danh nghóa. b. Giaù trò thöïc Theå hieän: @ Söùc mua cuûa vaät duøng laøm tieàn, giaù trò thöïc cuûa 1 taøi saûn, giaù trò thöïc cuûa 1 chæ tieâu ôû thôøi ñieåm tn so vôùi thôøi ñieåm t0 (thôøi ñieåm t0 ñöôïc choïn laøm goác ñeå so saùnh) @ Theo khaùi nieäm, giaù trò thöïc ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch loaïi tröø taùc ñoäng cuûa laïm phaùt (giaûm phaùt) cuûa tieàn teä ra khoûi giaù trò danh nghóa cuûa yeáu toá ñang quan taâm @ Giaù trò thöïc coù yù nghóa quan troïng trong vieäc ñaùnh giaù, phaân tích caùc vaán ñeà kinh teá theo thôøi gian Trang 7 / 125
Baøi taäp Xeùt saûn phaåm G Vaøo naêm 2006: Giaù sp laø 320.000ñ/sp Vaøo naêm 2007: Giaù sp laø 322.250 ñ/sp Tæ leä laïm phaùt naêm naêm 2007 vaø 2006 laø 10% Choïn naêm 2006 laøm goác, haõy nhaän dieän söï bieán ñoäng giaù sp G ôû goác ñoä cung caàu sp Trang 8 / 125 (Ñs: Cung > caàu )
b.3. Laõi suaát danh nghóa vaø laõi suaát thöïc. b.3.1. Laõi suaát danh nghóa Laõi suaát ñöôïc hình thaønh khi boä phaän cho vay vaø boä phaän ñi vay ñaït ñöôïc thoûa thuaän @ Xeùt neàn kinh teá coù laïm phaùt vôùi thoâng tin * Möùc laïm phaùt döï kieán sau 1 naêm laø p* * ÔÛ thôøi ñieåm hieän taïi, laõi suaát cho vay thöïc sau 1 naêm laø r @ Ñeå ñaûm baûo laõi vay khoâng bò giaûm bôûi laïm phaùt: Boä phaän cho vay yeâu caàu ñöôïc nhaän laõi vay laø i = r + p* Boä phaän ñi vay ñoàng yù traû laõi vay i. i laø laõi suaát vay danh nghóa sau 1 naêm. Trang 9 / 125
Thí duï b.3.2. Laõi suaát thöïc @ Laø laõi suaát nhaø ñaàu tö thöïc nhaän khi cam keát veà nôï ñöôïc thöïc hieän (boä phaän vay hoaøn traû voán goác vaø laõi vay) @ Neàn kinh teá coù laïm phaùt, laøm giaûm giaù trò cuûa laõi vaø voán goác laõi suaát thöïc nhaän thay ñoåi so vôùi laõi suaát cam keát ban ñaàu @ Laõi suaát thöïc ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: A: Khoûan tieàn cho vay; Thôøi haïn cho vay laø 1 naêm r’: Laõi suaát cho vay thöïc/naêm p : Tæ leä laïm phaùt thöïc/naêm i : Laõi suaát vay danh nghóa Theo thí duï, r’ laø laõi suaát cuoái naêm 2004, ñaàu naêm 2005 Thí duï Trang 10 / 125
6. Laïm phaùt vaø giaûm phaùt. Baøi taäp 6.1.Khaùi nieäm. Ñaàu naêm 2002, xeùt khoaûn tieàn 250 trñ cho vay vôùi thôøi gian 1 naêm. @ Laïm phaùt (Inflation): Tình traïng möùc giaù chung cuûa neàn kinh Laõi suaát cho vay thöïc ñaàu naêm 2002 laø r = 8% teá taêng leân trong 1 thôøi gian nhaát ñònh Möùc laïm phaùt döï kieán trong naêm 2002 laø p* = 4%. Vaøo cuoái naêm 2002, giaû ñònh, möùc laïm phaùt thöïc teá laø 6%. Möùc giaù chung taêng leân trong thôøi kyø laïm phaùt khoâng coù nghóa laø taát caû haøng hoùa ñeàu taêng giaù vaø taêng cuøng tæ leä(ña phaàn caùc haøng hoùa taêng giaù vaø möùc taêng khaùc nhau) Ñaàu naêm 2003, xeùt khoaûn tieàn 300 trñ cho vay vôùi thôøi haïn 1 naêm. Laïm phaùt xaãy ra khi neàn kinh teá hñ sx quaù khaû naêng coù theå Möùc laïm phaùt döï kieán trong naêm 2003 laø p* = 7%. Vaøo cuoái naêm 2003, giaû ñònh, möùc laïm phaùt thöïc teá laø 5%. Yeâu caàu: @ Giaûm phaùt (Deflation): Tình traïng möùc giaù chung cuûa neàn kinh teá giaûm xuoáng trong 1 thôøi gian nhaát ñònh @ Xaùc ñònh laõi suaát danh nghóa: Giaù trò danh nghóa cuûa voán vaø laõi nhaän ñöôïc cuoái naêm 2002; Laõi suaát thöïc cuûa khoûan tieàn cho vay 250 trñ Möùc giaù chung giaûm xuoáng trong thôøi kyø giaûm phaùt khoâng coù (ÑS: i = 12%; 280 trñ; r’= 5,66%) nghóa taát caû haøng hoùa ñeàu giaûm giaù(ña phaàn haøng hoùa giaûm giaù) @ Xaùc ñònh laõi suaát danh nghóa: Giaù trò danh nghóa cuûa voán vaø laõi nhaän Giaûm phaùt thöôøng xaãy khi neàn kinh teá hñ sx trì treä (suy thoaùi, ñöôïc cuoái naêm 2003; Laõi suaát thöïc cuûa khoûan tieàn cho vay 300 trñ thaát nghieäp cao) (ÑS: i = 12,66 %; 337.98 trñ; r’= 7,29%) 6.2. Xaùc ñònh tæ leä laïm phaùt Trang 11 / 125
c. Chæ soá giaù (price index) * Tæ leä laïm phaùt > 0 Neàn kinh teá Chæ tieâu phaûn aûnh tæ leä giöõa toång giaù coù tình traïng laïm phaùt. trò cuûa 1 nhoùm saûn phaåm ñöôïc choïn (coù tính ñaïi dieän trong neàn kinh teá) ôû thôøi ñieåm ñang xeùt so vôùi thôøi ñieåm * Tæ leä laïm phaùt < 0 Neàn kinh teá coù choïn laø goác tình traïng giaûm phaùt Haøng hoaù cuûa neàn kinh teá phaân thaønh: * Haøng hoùa tieâu duøng: Löông thöïc, thöïc phaåm, quaàn aùo, thuoác y teá, … * Haøng hoùa sx: Maùy moùc thieát bò, nguyeân vaät lieäu, coâng cuï lao ñoäng, … * Haøng hoùa chung: Vöøa laø haøng hoùa tieâu Trang 12 / 125 duøng, vöøa laø haøng hoùa saûn xuaát
d. Caùch tính chæ soá giaù @ Choïn 1 soá haøng hoùa ñaïi dieän; Xeùt möùc giaù P vaø löôïng haøng hoùa Q ñöôïc giao dòch treân thò tröôøng @ Vì caàn ñaùnh giaù söï thay ñoåi cuûa giaù, neân löôïng sp Q phaûi coá ñònh @ Löôïng sp tính toaùn coù theå laø löôïng sp ôû kyø goác Qo hay ôû kyø nghieân cöùu laø Q1 (hay Qn) @ Caùc nhaø kinh teá ñeà xuaát Chæ soá giaù CPI, PPI ñöôïc tính theo Qo Chæ soá giaù OPI ñöôïc tính theo Q1 Trang 13 / 125
Nhaän xeùt veà caùch tính chæ soá giaù theo Q1 vaø Qo @ Chæ soá giaù theo Q1: Keát quaû chæ tieâu ñaït thaáp giaù coù khuynh höôùng taêng chaäm @ Chæ soá giaù theo Qo: Keát quaû chæ tieâu ñaït cao giaù caû coù khuynh höôùng taêng cao Trang 14 / 125
Ñs: * Chæ soá giaù theo caùch tính CPI: Chæ soá giaù naêm 2004 = 100 ; Chæ soá giaù naêm 2005 = 97,85. Tæ leä laïm phaùt = - 2,15% ; GT TS ôû naêm 2004 = 557,975 trñ * Chæ soá giaù theo caùch tính OPI: Chæ soá giaù naêm 2004 = 100 ; Chæ soá giaù naêm 2005 = 98,35. Tæ leä laïm phaùt = - 1,65% ; GTTS ôû naêm 2004 = 555,179 trñ * Chæ soá giaù theo caùch tính Fisher: Chæ soá giaù naêm 2004 = 100 ; Chæ soá giaù naêm 2005 = 98,1. Tæ leä laïm phaùt = - 1,9 % ; GTTS ôû naêm 2004 = 556,575 trñ Trang 15 / 125
7. Thaát nghieäp; Nhaân duïng; Löïc löôïng lao ñoäng. b. Thaát nghieäp (unemployment hay möùc thaát nghieäp) 7.1. Moät soá khaùi nieäm a. Löïc löôïng lao ñoäng (labour force) @ Nhöõng ngöôøi lao ñoäng hoäi ñuû ñieàu kieän * Naèm trong ñoä tuoåi lao ñoäng theo qui ñònh * Coù khaû naêng laøm vieäc (söùc khoeû vaø trình ñoä) * Saün saøng cung öùng söùc lao ñoäng (muoán ñi laøm) @ Löïc löôïng lao ñoäng bao goàm : Soá lao ñoäng coù vieäc laøm vaø lao ñoäng thaát nghieäp Löïc löôïng lao ñoäng kyù hieäu laø L 7.2. Phaân loaïi thaáp nghieäp theo nguyeân nhaân. a. Thaát nghieäp cô hoïc (Frictional Unemployment) Coøn ñöôïc goïi Trang 16 / 125
@ Tuyø thuoäc vaøo ñaët ñieåm cuûa töøng quoác gia, thaát nghieäp b. Thaát nghieäp cô caáu (Structural Unemployment). cô hoïc ñöôïc dieãn giaûi nhö sau Tình traïng thaát nghieäp xaãy ra khi coù söï thay ñoåi: * Nhöõng lao ñoäng môùi gia nhaäp hay taùi nhaäp löïc löôïng lao ñoäng nhöng chöa coù vieäc laøm. @ Cô caáu ngaønh sx: Thay ñoåi töø ngaønh sx naøy sang ngaønh sx khaùc Löïc löôïng lao ñoäng ngaønh cuû khoâng * Nhöõng ngöôøi boû vieäc laøm cuû vaø ñang tìm vieäc laøm môùi ñaùp öùng vôùi nhu caàu lao ñoäng cuûa ngaønh môùi. * Nhöõng ngöôøi taøn taät 1 phaàn hay nhöõng ngöôøi thaát @ Thay ñoåi kyû thuaät sx: Töø sx thuû coâng sang cô giôùi nghieäp do thôøi vuï hay töï ñoäng hoaù Khaû naêng lao ñoäng hieän taïi khoâng ñaùp öùng yeâu caàu sx trong ñieàu kieän kyû thuaät hieän ñaïi. @ ÔÛ 1 goác ñoä naøo ñoù, thaát nghieäp naøy ñöôïc xem laø mong ñôïi, vì noù cho bieát ngöôøi daân coù cô hoäi thay ñoåi vieäc laøm nhö theá naøo? 8. Saûn löôïng tieàm naêng (Yp) (potential output) c. Thaát nghieäp chu kyø (Cyclical Unemployment). @ Yp : Möùc SL neàn kinh teá ñaït ñöôïc vôùi söï toàn taïi cuûa 1 möùc thaát nghieäp thöïc teá Ut baèng vôùi “thaát nghieäp töï nhieân Un” (Natural Unemployment) @ Un bao goàm thaát nghieäp cô hoïc vaø thaát nghieäp cô caáu Hai thaønh phaàn thaát nghieäp naøy haàu nhö luoân toàn taïi trong neàn kinh teá thò tröôøng naêng ñoäng. @ Trong thöïc teá, Yp theå hieän giaù trò öôùc tính Trang c / 125 töø caù 17 nguoàn löïc hieän coù cuûa neàn kinh teá
@ Neáu Yt < Yp Quoác gia muoán Yt = Yp (neàn kinh teá oån ñònh) Ut > Un , thaát nghieäp taêng, neàn kinh teá suy thoaùi, nguoàn löïc quoác gia sd laõng phí, hoaït ñoäng kinh teá quoác gia ñöôïc ñaùnh giaù laø chöa toát @ Neáu Yt > Yp Ut < Un , thaát nghieäp giaûm, neàn kinh teá coù laïm phaùt cao, kinh teá quoác gia coù xu höôùng rôi vaøo khuûng hoaûng taøi chính, töø ñoù sx bò trì treä, hoaït ñoäng kinh teá quoác gia ñöôïc ñaùnh giaù laø chöa toát 9. Chu kyø kinh doanh (Business cycle). @ Yp khoâng coá ñònh vaø thay ñoåi theo thôøi gian @ Chu kyø kinh doanh theå hieän tình traïng SL thöïc teá dao Söï thay ñoåi Yp phuï thuoäc vaøo soá löôïng vaø chaát ñoäng xoay quanh SL tieàm naêng Yp löôïng caùc nguoàn löïc cuûa neàn kinh teá . @ Khoaûn thôøi gian giöõa 2 ñieåm cöïc ñaïi (hay 2 ñieåm cöïc tieåu) cuûa SL thöïc teá seõ theå hieän 1 chu kyø kinh doanh cuûa neàn kinh teá. Thoâng thöôøng löôïng voán, lao ñoäng; kyû thuaät, … coù khuynh höôùng taêng theo thôøi gian, * Chu kyø kinh doanh neàn kinh teá theå hieän 4 giai ñoaïn: Phuïc höng, höng thònh, khuûng hoûang vaø suy thoaùi Khi neàn kinh teá vaän ñoäng bình thöôøng vaø khoâng * Thôøi gian cuûa 1 chu kyø kinh doanh coù theå töø 5 ñeán 10 gaëp phaûi caùc tình huoáng nhö chieán tranh, thieân naêm (hoaëc ngaén hôn hay daøi hôn) tuøy thuoäc vaøo thôøi gian cuûa caùc giai ñoaïn cuûa chu kyø kinh teá Trang 18 / 125 tai, … thì SL Yp coù xu höôùng taêng theo thôøi gian.
11. Caùch giaûi quyeát 3 vaán ñeà cô baûn theo cô cheá hoaït 10. Ba vaán ñeà cô baûn khi sd nguoàn löïc cuûa neàn kinh teá ñoäng kinh teá Moãi xaõ hoäi coù caùch rieâng ñeå giaûi quyeát 3 vaán ñeà treân, neáu khoâng xeùt ñeán neàn kinh teá coå truyeàn (Traditional Economy), ngaøy nay, 3 vaán ñeà cô baûn treân ñöôïc giaûi quyeát theo cô cheá hoaït ñoäng kinh teá sau @ Cô cheá thò tröôøng töï do (Market Economy) @ Cô cheá neàn kinh teá keá hoaïch (Command Economy) @ Cô cheá neàn kinh teá thò tröôøng coù söï ñieàu tieát cuûa chính phuû (Mixed Economy) V. Muïc tieâu vaø coâng cuï ñieàu tieát vó moâ. b. Taïo ñieàu kieän taêng tröôûng kinh teá 1. Muïc tieâu quaûn trò a. Taïo ñieàu kieän oån ñònh neàn kinh teá @ Taêng tröôûng kinh teá laø tìm caùch taêng giaù trò cuûa caûi taïo ra ñaït cao töø 1 ñôn vò nguoàn löïc hieän coù, cuï theå, tìm giaûi phaùp ñeå giaù trò saûn löôïng naêm sau ñaït cao hôn naêm tröôùc Taêng tröôûng kinh teá laø nhieäm vuï daøi haïn @ Taêng tröôûng kinh teá taïo ñieàu kieän cho quoác gia ñaït ñöôïc nhieàu giaù trò haøng hoùa nhaèm caûi thieän vaø naâng cao ñôøi soáng ngöôøi daân ( quoác gia coù toác ñoä taêng tröôûng chaäm so vôùi caùc quoác gia khaùc, neàn kinh teá bò ñaùnh giaù tuït haäu, keùm phaùt trieån, ñôøi soáng ngöôøi daân khoâng ñöôïc caûi thieän) @ Ñeå ñaït muïc tieâu taêng tröôûng kinh teá, caàn coù chính saùch thuùc ñaåy taïo voán, taêng NSLÑ Trang 19 / 125 (taêng naêng löïc sx, taïo ñieàu kieän taêng Yp)