Tăng cường xuất khẩu chè nhằm phát triển kinh tế tỉnh Lào Cai

Dương Thị Tình<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 186(10): 91 - 96<br /> <br /> TĂNG CƯỜNG XUẤT KHẨU CHÈ NHẰM PHÁT TRIỂN KINH TẾ TỈNH LÀO CAI<br /> Dương Thị Tình*<br /> Trường Đại học Kinh tế & Quản trị kinh doanh - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Tại tỉnh Lào Cai, cây chè đang được quy hoạch tập trung thành từng vùng trọng điểm, tạo thuận<br /> lợi cho việc đầu tư sản xuất hàng hóa quy mô lớn, quản lý chất lượng sản phẩm và xây dựng<br /> thương hiệu. Đóng góp vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế của tỉnh Lào Cai, giúp giải quyết<br /> việc làm ổn định cho người dân trồng chè và xóa đói giảm nghèo. Tuy nhiên, việc phát triển vùng<br /> chè nguyên liệu ở Lào Cai đang gặp khó khăn do công tác quản lý quy hoạch còn hạn chế, năng<br /> suất và chất lượng chè chưa thật cao, dây chuyền thiết bị công nghệ chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến<br /> giá trị xuất khẩu cũng như phạm vi thị trường xuất khẩu chè. Bài viết này phân tích rõ thực trạng<br /> và đánh giá đóng góp xuất khẩu chè tới tăng trưởng kinh tế của tỉnh Lào Cai, từ đó khẳng định vai<br /> trò quan trọng của xuất khẩu chè cũng như đề xuất các giải pháp nhằm mở rộng quy mô trồng chè,<br /> nâng cao giá trị, chất lượng sản phẩm chè, phát triển thị trường xuất khẩu trong thời gian tới, đóng<br /> góp phát triển bền vững kinh tế tỉnh Lào Cai.<br /> Từ khóa: Xuất khẩu chè, phát triển kinh tế, cơ cấu kinh tế, xúc tiến thương mại, thị trường xuất khẩu.<br /> <br /> GIỚI THIỆU *<br /> Trong xu hướng của toàn cầu hóa và khu vực<br /> hóa của nền kinh tế thế giới hiện nay, thương<br /> mại quốc tế đã và đang ngày càng đóng vai<br /> trò quan trọng trong các hoạt động kinh tế<br /> trong nước và thế giới, góp phần cải thiện sức<br /> cạnh tranh cũng như tăng trưởng kinh tế.<br /> Trong đó, xuất khẩu đã được thừa nhận là một<br /> hoạt động rất cơ bản, là phương tiện thúc đẩy<br /> nền kinh tế phát triển [1]. Đối với các địa<br /> phương, xuất khẩu là động lực hữu hiệu để<br /> đem lại lợi ích cho các doanh nghiệp, góp<br /> phần thúc đẩy sản xuất của địa phương, phát<br /> huy tính sáng tạo của các đơn vị kinh tế thông<br /> qua cạnh tranh quốc tế. Kinh doanh xuất khẩu<br /> còn là phương tiện để khai thác lợi thế về tự<br /> nhiên, vị trí địa lý, nguồn nhân lực… và các<br /> nguồn lực khác. Tăng cường xuất khẩu còn là<br /> vấn đề có ý nghĩa chiến lược để phát triển<br /> kinh tế, xóa đói giảm nghèo.<br /> Lào Cai là một tỉnh miền núi nằm ở phía Bắc<br /> Việt Nam, với các chính sách khuyến khích<br /> phát triển, phân vùng nguyên liệu cho doanh<br /> nghiệp quản lý, những năm qua sản xuất và<br /> xuất khẩu chè tại tỉnh Lào Cai thu được nhiều<br /> kết quả tích cực, mang lại hiệu quả kinh tế,<br /> thu nhập ổn định cho nhiều hộ dân, đóng góp<br /> vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế địa<br /> *<br /> <br /> Tel: 0978875866; Email: tinhvinh@gmail.com<br /> <br /> phương. Các chính sách hỗ trợ được triển<br /> khai kịp thời, hiệu quả, thị trường và giá trị<br /> kim ngạch xuất khẩu ngày càng tăng, góp<br /> phần xóa đói, giảm nghèo [2]. Tuy nhiên, dây<br /> chuyền thiết bị, công nghệ chế biến chưa<br /> đồng bộ, chủ yếu là chế biến chè xanh và bán<br /> sản phẩm thô, nên giá thấp, khó thúc đẩy sản<br /> xuất và xuất khẩu. Việc đăng ký chứng nhận<br /> duy trì và mở rộng diện tích sản xuất chè theo<br /> VietGAP còn gặp nhiều khó khăn. Năng suất<br /> và chất lượng cũng như thị trường xuất khẩu<br /> chè còn nhiều hạn chế, mức độ đóng góp<br /> nhằm phát triển kinh tế tỉnh Lào Cai chưa<br /> tương xứng với tiềm năng sẵn có của chè.<br /> Bài viết này sẽ phân tích thực trạng về xuất<br /> khẩu chè tỉnh Lào Cai, đánh giá mức độ đóng<br /> góp vào phát triển kinh tế của tỉnh, từ đó đề<br /> xuất các giải pháp nhằm tăng cường xuất<br /> khẩu cả về số lượng và chất lượng nhằm phát<br /> triển chè nói riêng và phát triển kinh tế tỉnh<br /> Lào Cai nói chung.<br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Phương pháp thu thập thông tin: thu thập<br /> những thông tin, số liệu về năng suất, giá trị<br /> và thị trường xuất khẩu chè và GDP của tỉnh.<br /> Nguồn thu thập: sách, mạng internet, các số<br /> liệu, báo cáo của Sở Công thương và Cục<br /> Thống kê tỉnh Lào Cai giai đoạn 2012-2017.<br /> Phương pháp tổng hợp xử lý thông tin: từ<br /> các số liệu, thông tin đã thu thập được tiến<br /> 91<br /> <br /> Dương Thị Tình<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> phân loại tài liệu đã thu thập được thành một<br /> chỉnh thể phản ánh về thực trạng xuất khẩu<br /> chè, mức độ đóng góp vào GDP của tỉnh<br /> trong giai đoạn 2012-2017. Đồng thời, số liệu<br /> về giá trị kim ngạch xuất khẩu chè được đánh<br /> giá, so sánh giữa các năm, nhằm phân tích<br /> được những thành công, hạn chế mà tỉnh Lào<br /> Cai đang gặp phải.<br /> Phương pháp thông kê mô tả, có mục đích<br /> thống kê và mô tả tăng giảm của số liệu thu<br /> thập được để nhận định và đánh giá hiện trạng<br /> xuất khẩu chè và mức độ đóng góp phát triển<br /> kinh tế của tỉnh. Phương pháp phân tích so<br /> sánh, làm rõ sự khác biệt hay so sánh tăng<br /> giảm kinh ngạch, quy mô thị trường xuất<br /> khẩu chè giữa các năm làm cơ sở đề xuất giải<br /> pháp tăng cường xuất khẩu chè, đóng góp tốt<br /> hơn nữa vào phát triển kinh tế tỉnh Lào Cai.<br /> THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU CHÈ<br /> ĐÓNG GÓP PHÁT TRIỂN KINH TẾ<br /> TỈNH LÀO CAI GIAI ĐOẠN 2012-2017<br /> Theo UBND tỉnh Lào Cai, diện tích trồng chè<br /> tăng qua các năm, năm 2012 chỉ là 4.075 ha<br /> đến năm 2016 đạt diện tích 5.400 ha, năm<br /> 2017 là 5.507 ha, tăng 1.432 ha (14,94%) sau<br /> 6 năm. Hiện nay diện tích chè tập trung trên<br /> địa bàn đạt khoảng 5.507 ha, trong đó; huyện<br /> <br /> 186(10): 91 - 96<br /> <br /> Mường Khương chiếm nhiều nhất với 2.332<br /> ha, huyện Bảo Thắng 1.134 ha, huyện Bắc Hà<br /> 625 ha, huyện Bảo Yên 590 ha, huyện Bát<br /> Xát 495 ha, thành phố Lào Cai 195 ha, huyện<br /> Văn Bàn 85 ha, huyện Sapa 43 ha, ít nhất là<br /> huyện Simacai với 8 ha. Tuy nhiên, năng suất<br /> chè có sự tăng khác biệt so với diện tích<br /> trồng, năng suất cao nhất là Thành phố Lào<br /> Cai năm 2017 đạt 62,81 tạ/ha, sau đó đến<br /> huyện Mường Khương cao thứ hai mặc dù<br /> diện tích trồng lớn nhất đạt 55,06 tạ/ha, thấp<br /> nhất là các huyện Bát Xát đạt 28,65 tạ/ha,<br /> Sapa đạt 22,75 tạ/ha [3]. Nhưng về cơ bản<br /> năng suất chè tăng qua các năm trong giai<br /> đoạn nghiên cứu.<br /> Về xuất khẩu chè tại Lào Cai trong những<br /> năm vừa qua, nhìn chung có xu hướng tăng<br /> giảm không ổn định. Năm 2012 khối lượng<br /> xuất khẩu là 796 tấn, trị giá đạt 1712 nghìn<br /> USD, nhưng năm 2013 lại giảm chỉ đạt 526<br /> tấn với trị giá 1228 nghìn USD. Tuy nhiên,<br /> đến năm 2014 lại tăng đáng kể với 1277 tấn,<br /> năm 2015 lại tụt giảm mạnh là 439 tấn, trị giá<br /> còn 1096 nghìn USD và đến năm 2016 lại có<br /> xu hướng tăng nhẹ khoảng 5,7%, cao nhất là<br /> năm 2017 đạt 3359 nghìn USD. Cụ thể được<br /> thể hiện trong bảng 2.<br /> <br /> Bảng 1. Năng suất chè phân theo huyện/thành phố tỉnh Lào Cai<br /> Đơn vị tính: Tạ/ha<br /> Năm<br /> Địa bàn<br /> Thành phố Lào Cai<br /> Huyện Bát Xát<br /> Huyện Mường Khương<br /> Huyện Simacai<br /> Huyện Bắc Hà<br /> Huyện Bảo Thắng<br /> Huyện Bảo Yên<br /> Huyện Sapa<br /> Huyện Văn Bàn<br /> Năng suất trung bình<br /> <br /> Năm<br /> Trị giá (1000 USD)<br /> Khối lượng (Tấn)<br /> <br /> 2012<br /> <br /> 2013<br /> <br /> 58,32<br /> 44,85<br /> 48,91<br /> 31,25<br /> 14,77<br /> 50,01<br /> 39,91<br /> 20,00<br /> 34,59<br /> 38,06<br /> <br /> 57,20<br /> 27,14<br /> 48,88<br /> 32,50<br /> 15,11<br /> 54,71<br /> 42,83<br /> 17,65<br /> 34,59<br /> 36,73<br /> <br /> 2014<br /> <br /> 2015<br /> <br /> 2016<br /> <br /> 2017<br /> <br /> 58,00<br /> 60,16<br /> 61,52<br /> 62,81<br /> 23,32<br /> 25,12<br /> 26,89<br /> 28,65<br /> 49,00<br /> 49,34<br /> 53,33<br /> 55,06<br /> 31,25<br /> 31,25<br /> 31,25<br /> 33,34<br /> 19,05<br /> 32,06<br /> 36,82<br /> 38,95<br /> 55,03<br /> 56,51<br /> 49,80<br /> 51,26<br /> 43,32<br /> 45,00<br /> 49,88<br /> 53,62<br /> 17,65<br /> 20,00<br /> 20,50<br /> 22,75<br /> 35,29<br /> 35,41<br /> 36,71<br /> 37,84<br /> 36,87<br /> 39,42<br /> 40,74<br /> 42,69<br /> (Nguồn: Niên giám thống kê tỉnh Lào Cai [4])<br /> Bảng 2. Trị giá, khối lượng chè Lào Cai xuất khẩu<br /> 2012<br /> 2013<br /> 2014<br /> 2015<br /> 2016<br /> 2017<br /> 1712<br /> 1228<br /> 2412<br /> 1096<br /> 1158<br /> 3359<br /> 796<br /> 526<br /> 1277<br /> 439<br /> 464<br /> 1747<br /> (Nguồn: Niêm giám thống kê tỉnh Lào Cai [4]; [5])<br /> <br /> 92<br /> <br /> Dương Thị Tình<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Chè Lào Cai được tiêu thụ cả thị trường trong<br /> và ngoài nước, trong đó thị trường nội địa chỉ<br /> chiếm 5%, thị trường xuất khẩu cao lên tới<br /> 95% với sản phẩm rất đa dạng gồm chè Shan,<br /> chè lai LDP1, LDP2 và đặc biệt là chè Ô<br /> Long ngày càng được mở rộng, chiếm từ 20%<br /> đến 42% diện tích. Ngoài ra tỉnh còn có một<br /> số sản phẩm chè khác như chè xanh, chè<br /> vàng, chè đỏ, chè đen và nhiều loại chè hòa<br /> tan, chè thảo dược khác [3]. Trong đó,<br /> Pakistan là thị trường nhập khẩu chè lớn nhất<br /> của Lào Cai với tỷ trọng gần 70% giá trị chè<br /> xuất khẩu. Loại chè chủ yếu được xuất khẩu<br /> sang Pakistan là chè Ô Long, đây cũng là loại<br /> chè xuất khẩu chủ lực của các doanh nghiệp<br /> xuất khẩu chè Lào Cai với khoảng 80% tổng<br /> sản lượng xuất khẩu. Khối lượng xuất khẩu<br /> <br /> 186(10): 91 - 96<br /> <br /> chè sang Đài Loan sụt giảm là do nhiều sản<br /> phẩm chè xuất khẩu vẫn còn tồn dư thuốc bảo<br /> vệ thực vật ở mức cao dẫn đến sản lượng xuất<br /> khẩu sang Đài Loan giảm mạnh. Bên cạnh<br /> các thị trường truyền thống, những năm gần<br /> đây chè Lào Cai còn được xuất khẩu sang các<br /> nước như Trung Quốc, Afganistan đặc biệt là<br /> thị trường Trung Quốc. Đây là một thị trường<br /> tiêu thụ chè lớn, tương đối dễ tính và ưa<br /> chuộng mặt hàng chè Shan. Hơn nữa, tại thị<br /> trường này, đời sống của dân chúng chưa cao<br /> lắm, tính khắt khe về chất lượng sản phẩm và<br /> độ an toàn trong vệ sinh thực phẩm chưa cao.<br /> Vì vậy, các doanh nghiệp xuất khẩu chè Lào<br /> Cai dễ dàng xâm nhập thị trường và có thể kỳ<br /> vọng vào thị trường này.<br /> <br /> Bảng 3. Xuất khẩu chè Lào Cai phân theo thị trường<br /> Năm<br /> ĐVT<br /> 2012<br /> 2013<br /> 2014<br /> 2015<br /> 2016<br /> 2017<br /> Tổng giá trị<br /> 1000 USD<br /> 1712<br /> 1228<br /> 2412<br /> 1096<br /> 1158<br /> 3.359<br /> Tổng khối lượng xuất khẩu<br /> Tấn<br /> 796<br /> 526<br /> 1277<br /> 439<br /> 464<br /> 1.747<br /> Đài Loan<br /> Tấn<br /> 118<br /> 98<br /> 136<br /> 78<br /> 79<br /> 316<br /> Pakistan<br /> Tấn<br /> 526<br /> 312<br /> 973<br /> 301<br /> 315<br /> 1.151<br /> Trung Quốc<br /> Tấn<br /> 152<br /> 116<br /> 156<br /> 53<br /> 62<br /> 248<br /> Afganistan<br /> Tấn<br /> 0<br /> 0<br /> 12<br /> 7<br /> 8<br /> 32<br /> (Nguồn: Niêm giám thống kê tỉnh Lào Cai [4], Sở Công thương tỉnh Lào cai [5] và [6])<br /> <br /> Giá chè xuất khẩu của tỉnh Lào Cai có sự biến động không ổn định. Năm 2012 giá xuất khẩu bình<br /> quân là 2,15 nghìn USD/tấn, đến năm 2014 lại sụt giảm với mức giá xuất khẩu 1,89 nghìn<br /> USD/tấn, đến năm 2017 đạt tốc độ tăng giá xuất khẩu là 1,19% so với năm 2016 tương đương<br /> 2,54 nghìn USD/tấn. Đánh giá tổng quan thì thấy giá chè xuất khẩu tăng và giá chè Lào Cai xuất<br /> khẩu có cao hơn các doanh nghiệp trong ngành tuy nhiên Việt Nam vẫn là một trong những nước<br /> có giá chè xuất khẩu thấp nhất thế giới, giá xuất khẩu chè của Việt Nam mới chỉ bằng 60- 70%<br /> giá chè thế giới [7]. Nguyên nhân là do chất lượng chè xuất khẩu vẫn chưa đảm bảo, nhiều sản<br /> phẩm còn chứa tồn dư thuốc bảo vệ thực vật ở mức cao. Bên cạnh đó, tình trạng cạnh tranh<br /> không lành mạnh giữa các đơn vị sản xuất, xuất khẩu chè cũng là lý do quan trọng khiến giá chè<br /> ngày càng bị “dìm” xuống.<br /> Bảng 4. Giá chè Lào Cai xuất khẩu<br /> Năm<br /> Giá xuất khẩu bình quân (NghìnUSD/tấn)<br /> Tăng trưởng so với cùng kỳ năm trước (%)<br /> <br /> 2012<br /> 2,15<br /> 10,78<br /> <br /> 2013<br /> 2014<br /> 2,33<br /> 1,89<br /> 8,55 -19,10<br /> <br /> 2015<br /> 2,50<br /> 32,18<br /> <br /> 2016<br /> 2,51<br /> 0,54<br /> <br /> 2017<br /> 2,54<br /> 1,19<br /> <br /> (Nguồn: Niêm giám thống kê tỉnh Lào Cai [4], Sở Công thương tỉnh Lào Cai [6])<br /> <br /> Xem xét giá trị cũng như tỷ trọng đóng góp của xuất khẩu chè đối với GDP của tỉnh Lào Cai thì<br /> có thể thấy rằng: xuất khẩu có vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của<br /> tỉnh, đóng góp từ 0,9%- 2,4% trong GDP của tỉnh, góp phần tăng trưởng kinh tế của tỉnh Lào Cai.<br /> Tuy nhiên, mức đóng góp còn khá khiêm tốn so với tiềm năng phát triển xuất khẩu chè, phát triển<br /> kinh tế của tỉnh và có tỷ lệ mức đóng góp không ổn định trong giai đoạn. Năm 2012, mức đóng<br /> góp đạt 1,9% nhưng đến năm 2014 đạt 2,0%, đến năm 2016 mức đóng góp chỉ đạt 0,9% thấp<br /> nhất trong giai đoạn đến năm 2017 tăng với mức đóng góp 2,4%.<br /> 93<br /> <br /> Dương Thị Tình<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 186(10): 91 - 96<br /> <br /> Bảng 5. Đóng góp của xuất khẩu chè vào GDP tỉnh Lào Cai<br /> Năm<br /> Xuất khẩu chè (tỷ đồng)<br /> GDP tỉnh (tỷ đồng)<br /> NLN và thủy sản<br /> CN và XD<br /> TM và DV<br /> Thuế sản phẩm<br /> Tỷ trọng XK chè /GDP (%)<br /> <br /> 2012<br /> 356<br /> 18.440<br /> 3.313<br /> 5.904<br /> 7.567<br /> 1.631<br /> 1,9<br /> <br /> 2013<br /> 258<br /> 21.235<br /> 3.521<br /> 6.904<br /> 8.437<br /> 2.372<br /> 2,1<br /> <br /> 2014<br /> 512<br /> 24.603<br /> 4.057<br /> 8.763<br /> 9.128<br /> 2.654<br /> 2,0<br /> <br /> 2015<br /> 240<br /> 27.069<br /> 4.373<br /> 10.397<br /> 10.016<br /> 2.281<br /> 0,9<br /> <br /> 2016<br /> 265<br /> 30.045<br /> 4.814<br /> 11.778<br /> 11.198<br /> 2.254<br /> 0,9<br /> <br /> 2017<br /> 772<br /> 32.092<br /> 4.592<br /> 13.556<br /> 11.441<br /> 2.503<br /> 2,4<br /> <br /> (Nguồn: Niêm giám thống kê tỉnh Lào Cai [4], tính toán của tác giả)<br /> <br /> NHỮNG THÀNH CÔNG VÀ HẠN CHẾ VỀ<br /> ĐÓNG GÓP CỦA XUẤT KHẨU CHÈ VÀO<br /> GDP TỈNH LÀO CAI<br /> Thành công<br /> Được sự quan tâm của lãnh đạo tỉnh Lào Cai<br /> trong việc thúc đẩy chè xuất khẩu với các<br /> chính sách khuyến khích phát triển. Cây chè<br /> đang được quy hoạch tập trung thành từng<br /> vùng trọng điểm, thu được nhiều kết quả tích<br /> cực, diện tích và năng suất tăng qua các năm<br /> trong giai đoạn 2012-2017. Khối lượng và giá<br /> trị chè xuất khẩu đạt mức khá cao trong một số<br /> năm, được tiêu thụ cả thị trường trong và ngoài<br /> nước, trong đó thị trường nội địa chỉ chiếm tỷ<br /> trọng nhỏ, chủ yếu là thị trường xuất khẩu với<br /> nhiều sản phẩm rất đa dạng, đặc biệt là chè Ô<br /> Long ngày càng tiềm năng. Xuất khẩu chè Lào<br /> Cai đã đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh<br /> tế của tỉnh với mức đóng góp từ 0,9%-2,4%<br /> trong giai đoạn nghiên cứu.<br /> Hạn chế và nguyên nhân<br /> Mặc dù xuất khẩu chè Lào Cai đạt được nhiều<br /> thành tựu quan trọng nhưng năng suất chè, giá<br /> trị và khối lượng xuất khẩu tăng giảm không<br /> ổn định qua các năm do có những người dân<br /> tự ý thay đổi trồng cây lâm nghiệp hoặc bỏ<br /> không chăm sóc. Giá chè xuất khẩu không ổn<br /> định do chất lượng chè xuất khẩu vẫn chưa<br /> đảm bảo, nhiều sản phẩm còn chứa tồn dư<br /> thuốc bảo vệ thực vật ở mức cao, việc quản lý<br /> chất lượng giống chè một số nơi còn lỏng lẻo<br /> và chủ yếu bán sản phẩm thô. Thị trường xuất<br /> khẩu chè chủ yếu là các thị trường truyền<br /> thống và chưa có thị trường tiêu thụ ổn định<br /> 94<br /> <br /> do dây chuyền thiết bị chưa đồng bộ nên chưa<br /> đáp ứng cao thị hiếu khách hàng nước ngoài,<br /> khó thúc đẩy sản xuất. Tỷ lệ đóng góp của<br /> xuất khẩu chè/GDP của tỉnh còn ở mức khá<br /> khiêm tốn so với tiềm năng phát triển của chè<br /> và tỷ lệ đóng góp tăng giảm không ổn định<br /> qua các năm nghiên cứu do giá trị và khối<br /> lượng xuất khẩu chè cũng không ổn định.<br /> GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG XUẤT KHẨU<br /> CHÈ NHẰM PHÁT TRIỂN KINH TẾ TỈNH<br /> LÀO CAI TRONG THỜI GIAN TỚI<br /> Lào Cai phấn đấu đến năm 2020 bảo đảm diện<br /> tích trồng chè tập trung đạt khoảng 6.500 ha<br /> [2], đạt năng suất, chất lượng tốt hơn, đóng<br /> góp tích cực hơn cho phát triển kinh tế của<br /> tỉnh. Tỉnh cần tăng cường công tác quản lý về<br /> giống, vật tư phân bón, thuốc bảo vệ thực vật<br /> trong vùng nguyên liệu. Rà soát, quản lý quy<br /> hoạch hiệu quả với mục tiêu vùng nguyên liệu<br /> được sản xuất theo hướng tập trung, đẩy mạnh<br /> thâm canh tăng năng suất chè, bảo đảm an toàn<br /> vệ sinh thực phẩm. Quy hoạch chè tập trung<br /> thành từng vùng trọng điểm, thuận lợi cho<br /> công tác quản lý sản xuất và chất lượng sản<br /> phẩm chè để xây dựng thương hiệu vùng chè.<br /> Tăng cường tìm kiến thị trường tiêu thụ chè<br /> của tỉnh Lào Cai như làm tốt hơn công tác<br /> quảng bá xúc tiến thương mại. Chú trọng<br /> tuyên truyền đến người dân lợi ích của việc<br /> trồng chè, thực hiện tốt liên kết sản xuất theo<br /> chuỗi giá trị, tập huấn nâng cao năng lực của<br /> người dân trong sản xuất và tiếp cận thông tin<br /> thị trường, thay đổi mẫu mã, bao bì đáp ứng<br /> thị hiếu người tiêu dùng.<br /> <br /> Dương Thị Tình<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Đầu tư khoa học - công nghệ (KHCN) vào<br /> sản xuất và chế biến chè nhằm nâng cao chất<br /> lượng, đồng thời kiểm soát được các yếu tố<br /> ảnh hưởng trong quá trình sản xuất, để tạo sản<br /> phẩm chè an toàn. Do đó, cần đẩy mạnh<br /> chuyển đổi cơ cấu giống chè, tăng nhanh diện<br /> tích các giống chè chất lượng cao bằng các<br /> giống nhập nội và giống mới chọn tạo (để đạt<br /> 40% - 50% diện tích chè giống mới). Trọng<br /> tâm là phát triển các giống Kim Tuyên, Bát<br /> Tiên, Phúc Vân Tiên, PH9, PH10, PH11, Ô<br /> Long, Tuyết Shan.<br /> Tích cực quan tâm đến kỹ thuật trồng và<br /> chăm sóc chè nhằm tăng giá chè xuất khẩu<br /> như chăm sóc bón phân hữu cơ, nâng cao độ<br /> phì của đất, đốn đúng thời vụ, hái đúng kỹ<br /> thuật, bón phân hợp lý kết hợp với tủ gốc và<br /> tưới nước để cây chè sinh trưởng khoẻ, có khả<br /> năng chống chịu tốt. Nguyên liệu chè phải<br /> được chế biến với qui trình công nghệ và thiết<br /> bị đạt trình độ tiên tiến, đảm bảo vệ sinh. Lựa<br /> chọn các tổ chức chứng nhận có đủ điều kiện<br /> và uy tín để thực hiện kiểm tra, đánh giá,<br /> giám sát quá trình sản xuất chè (thông qua<br /> công cụ là các quy định có tính pháp lý về hệ<br /> thống quản lý chất lượng). Trên cơ sở trình<br /> tự, thủ tục kiểm tra, chứng nhận VietGAP,<br /> xây dựng chi tiết trình tự, thủ tục kiểm tra,<br /> chứng nhận VietGAP cho từng lô sản phẩm;<br /> nhà chứng nhận chịu trách nhiệm trước pháp<br /> luật về kết quả chứng nhận VietGAP. Có như<br /> vậy, thương hiệu của sản phẩm chè Lào Cai<br /> mới được thị trường chấp nhận.<br /> Chú trọng mối liên kết giữa các tác nhân tham<br /> gia vào chuỗi sản xuất và xuất khẩu chè. Các<br /> công ty, doanh nghiệp cần có kế hoạch quản<br /> lý, phát triển vùng nguyên liệu và thu mua<br /> nguyên liệu chè búp tươi cho nông dân. Công<br /> khai giá bán, chia sẻ hài hòa lợi ích với người<br /> trồng chè, đầu tư nâng cấp dây chuyền chế<br /> biến sâu sản phẩm chè khô.<br /> Tập huấn nâng cao năng lực, nắm bắt được<br /> các quy định cũng như các kỹ thuật trong sản<br /> xuất chè ứng dụng công nghệ cao cho nông<br /> dân, tại các vùng sản xuất có các bảng, biển<br /> <br /> 186(10): 91 - 96<br /> <br /> hướng dẫn nhân dân để người sản xuất thực<br /> hiện quy trình. Tăng cường công tác quản lý,<br /> giám sát sản xuất chè an toàn, đặc biệt ở<br /> những vùng sản xuất tập trung để nâng cao ý<br /> thức trách nhiệm của người sản xuất, kinh<br /> doanh trong việc thực hiện các qui định về<br /> sản xuất và tiêu thụ chè an toàn, đảm bảo chất<br /> lượng và phát triển bền vững. Cần cung cấp<br /> thông tin thị trường ngành chè cho các hộ<br /> nông dân, các hợp tác xã, các doanh nghiệp<br /> chế biến chè… kịp thời và có các chính sách<br /> hỗ trợ, tạo động lực quan trọng cho các tác<br /> nhân tham gia vào chuỗi giá trị chè của tỉnh<br /> Lào Cai đạt hiệu quả cao.<br /> KẾT LUẬN<br /> Chè là một trong những ngành quan trọng<br /> trong chiến lược phát triển xuất khẩu của Việt<br /> Nam nói chung và tỉnh Lào Cai nói riêng,<br /> đóng góp phát triển kinh tế của tỉnh, quốc gia.<br /> Thúc đẩy xuất khẩu chè chiếm vai trò khá<br /> quan trọng, trong giai đoạn 2012-2017 vừa<br /> qua với bối cảnh hội nhập kinh tế và tự do<br /> hóa thương mại, chè của tỉnh Lào Cai đã đạt<br /> được những thành tựu đáng quan trọng, giải<br /> quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo, tăng<br /> trưởng kinh tế, tăng giá trị và thị trường xuất<br /> khẩu. Nhưng mức đóng góp vào phát triển<br /> kinh tế của tỉnh chưa cao, chưa thật ổn định<br /> trong giai đoạn nghiên cứu, chưa tương xứng<br /> với tiềm năng chè hiện có. Với mức tiêu thụ<br /> tăng trong những năm tới, thị trường chè thế<br /> giới sẽ khá rộng cho sản phẩm chè Việt Nam,<br /> chè Lào Cai thâm nhập. Cần áp dụng cụ thể<br /> các giải pháp có hiệu quả cao, thúc đẩy xuất<br /> khẩu chè vào các thị trường tiềm năng trong<br /> những năm tới. Đây là một vấn đề hết sức<br /> quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của<br /> tỉnh nói chung và đối với sự phát triển ngành<br /> xuất khẩu nói riêng của tỉnh.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Đặng Đình Đào & Hoàng Đức Thân (2012),<br /> Giáo trình Kinh tế Thương mại, Nxb Kinh tế Quốc<br /> dân, Hà Nội.<br /> 2. https://baomoi.com/lao-cai-nang-cao-gia-tricay-che-nguyen-lieu/c/25289875.epi truy cập ngày<br /> 15/7/2018.<br /> <br /> 95<br /> <br />