Tạo hình khí quản kiểu trượt điều trị hẹp khí quản bẩm sinh tại Bệnh viện Nhi Đồng 2

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> TẠO HÌNH KHÍ QUẢN KIỂU TRƯỢT ĐIỀU TRỊ HẸP KHÍ QUẢN<br /> BẨM SINH TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2<br /> Nguyễn Trần Việt Tánh *, Lê Toàn Thắng *, Lê Sĩ Phong*, Vũ Hữu Vĩnh **<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát kết quả các trường hợp hẹp khí quản bẩm sinh đã được phẫu thuật tại Bệnh viện Nhi<br /> Đồng 2.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu hồi cứu các hồ sơ hẹp khí quản bẩm sinh đã được phẫu thuật tạo<br /> hình khí quản tại bệnh viện Nhi Đồng 2 từ tháng 8/2013 đến 8/2015.<br /> Kết quả: 25 bệnh nhân (BN) đã được phẫu thuật tạo hình khí quản kiểu trượt với tuổi trung bình là 8,8<br /> tháng (3-22). 56% có kèm quai động mạch phổi trái, 24% có phế quản thùy trên phổi phải xuất phát bất thường.<br /> Hẹp lỗ phế quản ghi nhận ở 16% Tỉ lệ sống sót là 88% (tử vong 3 BN), tái hẹp là 8%. Chưa có trường hợp phải<br /> đặt stent khí quản sau mổ. Theo dõi sau mổ cho thấy BN cải thiện triệu chứng tốt.<br /> Kết luận: Tạo hình khí quản kiểu trượt có thể thực hiện ở hầu hết các trường hợp hẹp khí quản bẩm sinh với<br /> kết quả khả quan.<br /> Từ khóa: Phẫu thuật, tạo hình kiểu trượt, hẹp, bẩm sinh, khí quản, trẻ em.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> SLIDE TRACHEOPLASTY IN MANAGEMENT OF CONGENITAL TRACHEAL STENOSIS AT<br /> CHILDREN’S HOSPITAL 2<br /> Nguyen Tran Viet Tanh, Le Toan Thang, Le Si Phong, Vu Huu Vinh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 19 - No 5 - 2015: 236 - 241<br /> Objective: Study the outcome of slide tracheoplasty in management of congenital tracheal stenosis at<br /> Children’s hospital 2.<br /> Methods: Retrospective study using all the records of congenital tracheal stenosis which had been managed<br /> by slide tracheoplasty at Children’s hospital 2 from 8/2013 to 8/2015.<br /> Results: 25 cases, who underwent slide tracheoplasty, were included in our study. Mean age was 8.8 months<br /> (3-22). 56% had left pulmonary artery sling, 24% had anomalous right upper lobe bronchus. Bronchial stenosis<br /> was found in 16% patients. The survival rate was 88% (3 patients died) and the recurrent rate was 8%. No case<br /> needed tracheal stent after the surgery. The follow up showed good symptom improvement.<br /> Conclusion: Slide tracheoplasty technique is feasible for almost every cases of congenital tracheal stenosis<br /> and gives encouraging result.<br /> Key words: Slide tracheoplasty, surgery, stenosis, congenital, trachea, children.<br /> vòng sụn khí quản hoàn toàn và có thể ở bất kỳ<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> vị trí cũng như chiều dài của khí quản (KQ)(10).<br /> Hẹp khí quản bẩm sinh (HKQBS) là bệnh<br /> Trẻ bị bệnh có thể biểu hiện sớm trong tháng<br /> hiếm gặp nhưng nguy hiểm và ngày càng có<br /> đầu sau sinh với triệu chứng khò khè, khó thở,<br /> nhiều trẻ được chẩn đoán. Bệnh đặc trưng bởi<br /> nhiễm khuẩn hô hấp tái phát, chậm lớn, nhưng<br /> * Bệnh viện Nhi Đồng 2.<br /> <br /> **Bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> <br /> Tác giả liên lạc: BS Nguyễn Trần Việt Tánh, ĐT: 01685600154, Email: tanhnguyenmd@gmail.com<br /> <br /> 236<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Nhi<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> cũng có những trường hợp chẩn đoán chậm trễ<br /> do triệu chứng không rõ(25). Hầu hết trẻ bị<br /> HKQBS thường có thể rơi vào tình trạng nguy<br /> hiểm khi có những đợt viêm gây phù nề niêm<br /> mạc hoặc tích tụ dịch tiết gây bít tắc đường thở<br /> vốn dĩ đã hẹp sẵn, khi đó ngay cả đặt nội khí<br /> quản hay mở khí quản cũng không hiệu quả(11).<br /> Phẫu thuật tạo hình khí quản là phương<br /> pháp điều trị duy nhất nhưng vẫn luôn là một<br /> thách thức lớn do tỉ lệ tử vong cao với kỹ thuật<br /> mổ tương đối khó và không có nhiều kinh<br /> nghiệm do tần suất bệnh thấp. Nhiều kỹ thuật<br /> tạo hình khí quản đã được đề suất, trong đó nổi<br /> bật với kỹ thuật sử dụng tấm ghép màng ngoài<br /> tim bởi Idriss vào năm 1984(14) và kỹ thuật tạo<br /> hình khí quản kiểu trượt bởi Grillo vào năm 1994<br /> để điều trị HKQBS đoạn dài(8). Tuy nhiên do sử<br /> dụng chính mô khí quản để tái tạo lại khí quản<br /> mới, tạo hình kiểu trượt đã cho thấy nhiều ưu<br /> điểm với kết quả tử vong chung khoảng 10%. Và<br /> khí quản phát triển tốt sau khi được tạo hình<br /> kiểu trượt(9,21).<br /> Tại bệnh viện Nhi Đồng 2, chúng tôi đã thực<br /> hiện phẫu thuật khí quản từ năm 2013 và có kết<br /> quả tương đối khả quan với kỹ thuật tạo hình<br /> kiểu trượt cho các trường hợp hẹp khí quản bẩm<br /> sinh. Do đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu sâu<br /> hơn tiếp nối báo cáo vào năm 2014(19) để đánh giá<br /> thêm kết quả phẫu thuật bệnh nhân hẹp khí<br /> quản bẩm sinh tại bệnh viện Nhi Đồng 2.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Đánh giá các kết quả của phẫu thuật tạo hình<br /> khí quản kiểu trượt điều trị HKQBS tại bệnh<br /> viện Nhi Đồng 2.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Hồi cứu hồ sơ của tất cả trẻ được phẫu thuật<br /> tạo hình khí quản tại bệnh viện Nhi Đồng 2 từ<br /> tháng 8 năm 2013 đến tháng 8 năm 2015. Sống<br /> sót được định nghĩa là BN còn sống khi xuất<br /> viện, hoặc chuyển đến trung tâm khác, hay còn<br /> sống tại BV được xác định bởi tác giả cho đến<br /> thời điểm tháng 8 năm 2015. Những đặc điểm<br /> của BN, như năm sinh, giới tính, cân nặng, triệu<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Nhi<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> chứng, tổn thương tim đi kèm được ghi nhận.<br /> Kết quả phim CT dựng hình và nội soi hô hấp<br /> trước và sau mổ được khảo sát. Ghi nhận các đặc<br /> điểm điều trị trước mổ, diễn biến trong cuộc mổ,<br /> vị trí và chiều dài đoạn khí quản bị tổn thương<br /> (được đo tương đối bằng thước đo vô trùng),<br /> hẹp lỗ phế quản kèm theo, thời gian (t/g) thở<br /> máy sau mổ và nằm viện, các triệu chứng và<br /> điều trị trong quá trình theo dõi sau xuất viện.<br /> Các biến chứng được ghi nhận: tái hẹp, bung<br /> miệng nối, tử vong. Tần số, tỉ lệ phần trăm, số<br /> trung bình được sử dụng để mô tả những dữ<br /> liệu được phân loại. Dữ liệu được phân tích bằng<br /> phần mềm Stata.<br /> Kỹ thuật mổ bao gồm, chẻ xương ức, bộc lộ<br /> khí quản, sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể trong<br /> lúc phẫu tích cũng như tạo hình khí quản, sử<br /> dụng kỹ thuật trượt khí quản để tái tạo khí quản<br /> mới với chỉ ta đơn sợi mũi rời [Hình 3]. Nếu có<br /> hẹp lỗ phế quản gốc, cũng sử dụng kỹ thuật này<br /> để mở rộng lỗ phế quản. Tổn thương tim kèm<br /> theo sẽ được sửa chữa cùng lúc nếu có chỉ định<br /> can thiệp. Quai động mạch phổi trái sẽ được<br /> chuyển vị ra trước khí quản. Vòng mạch sẽ được<br /> cắt đi nếu có gây chèn ép khí quản. Sau khi tạo<br /> hình xong, kiểm tra phổi nở tốt và thông số máy<br /> tốt, máy tuần hoàn ngoài cơ thể sẽ được cai từ từ.<br /> Số liệu được thu thập dựa trên bảng câu<br /> hỏi và được xử lý thành các biến với giá trị<br /> trung bình hoặc tỉ lệ. Nhập số liệu bằng phần<br /> mềm Epidata 3.1 và phân tích bằng phần mềm<br /> Stata 11.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Từ tháng 8 năm 2013 đến tháng 9 năm 2014,<br /> chúng tôi đã phẫu thuật được 25 trường hợp hẹp<br /> khí quản bẩm sinh (12 nam, 13 nữ) đã được phẫu<br /> thuật tạo hình khí quản. Tuổi trung bình là 8,8<br /> tháng (3 tháng đến 22 tháng), cân nặng trung<br /> bình là 7 kg (±0,5). Tất cả bệnh nhân đều có triệu<br /> chứng khó thở và khò khè hoặc thở rít và có trên<br /> 2 lần nhập viện vì viêm phổi. Thời gian (t/g) thở<br /> máy trung bình sau mổ là 9,9 ngày (2-66), t/g<br /> nằm hồi sức sau mổ là 12,4 ngày (20-144) và t/g<br /> <br /> 237<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> nằm viện là 61,1 ngày (20-144). Có 2 trường hợp<br /> đặc biệt, bao gồm 1 trường hợp sau mổ phải mở<br /> khí quản đặt ống T mới cai máy thở được do phù<br /> nề vùng hầu họng, có lẽ do đặt nội khí quản giúp<br /> thở thời gian lâu trước mổ, hình ảnh nội soi khí<br /> quản sau mổ tương đối tốt, hiện BN trong tình<br /> trạng hô hấp ổn; 1 trường hợp hẹp khí quản 2<br /> nơi phải sử dụng ống nội khí quản sau cai máy 7<br /> ngày mới rút ống nội khí quản được, có lẽ do<br /> tình trạng mềm sụn khí quản, hiện BN cũng ổn.<br /> Bảng 1. Đặc điểm của BN<br /> Đ c đi m<br /> <br /> K t qu<br /> <br /> Gi i tính, nam/n<br /> Tu i, tháng<br /> Cân n ng, kg<br /> D t t tim b m sinh kèm theo, n (%)<br /> T/g th máy sau m , ngày<br /> T/g n m h i s c sau m , ngày<br /> T/g n m vi n, ngày<br /> <br /> 12/13<br /> 8,8 (3-22)<br /> 7 (3,9-14,7)<br /> 17 (68%)<br /> 9,9 (2-66)<br /> 12,4 (3-70)<br /> 61,1 (20-144)<br /> <br /> Nhận xét: Tỉ lệ nam nữ như nhau, phần<br /> lớn có dị tật tim kèm theo, thời gian nằm viện<br /> khá lâu.<br /> Dị tật tim kèm theo chiếm tỉ lệ 68%, bao gồm<br /> 14 trường hợp quai động mạch phổi (ĐMP) trái,<br /> chiếm 56%, 1 trường hợp thông liên thất kèm<br /> tăng áp phổi nặng, 1 trường hợp tồn tại ống<br /> động mạch kèm tăng áp phổi nặng và 1 trường<br /> hợp vòng mạch động mạch dưới đòn trái. Các dị<br /> tật này được sửa chữa cùng lúc với tạo hình khí<br /> quản. Quai ĐMP trái, chúng tôi sử dụng kỹ thuật<br /> chuyển vị ra trước khí quản. Chúng tôi đóng<br /> thông liên thất bằng miếng vá màng ngoài tim<br /> và cắt khâu ống động mạch.<br /> Bảng 2. Dị tật tim bẩm sinh kèm theo.<br /> D t t tim<br /> <br /> N (%)<br /> <br /> Quai đ ng m ch ph i trái<br /> Thông liên th t<br /> Còn ng đ ng m ch<br /> Vòng m ch<br /> <br /> 14/25 (56%)<br /> 1/25 (4%)<br /> 1/25 (4%)<br /> 1/25 (4%)<br /> <br /> Nhận xét: Quai động mạch phổi trái là dị tật<br /> tim kèm theo nhiều nhất<br /> Về kỹ thuật mổ khí quản, chúng tôi sử<br /> dụng kỹ thuật tạo hình kiểu trượt khí quản và<br /> đều phải sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể.<br /> <br /> 238<br /> <br /> Trong lúc mổ, chúng tôi ghi nhận khẩu kính<br /> khí quản hẹp trung bình là 3,04 mm (±0,12),<br /> chiều dài khí quản hẹp trung bình là 29,2 mm<br /> (±1,95). Hẹp lỗ phế quản gốc chúng tôi ghi<br /> nhận 4 trường hợp (16%), trong đó 2 trường<br /> hợp bên phải và 2 trường hợp bên trái, không<br /> ghi nhận trường hợp nào bị hẹp 2 bên. Về<br /> phân loại khí quản theo Grillo [Hình 1], chúng<br /> tôi ghi nhận như sau 7 trường hợp loại I chiếm<br /> 28%, 12 trường hợp loại II chiếm 48%, 5<br /> trường hợp loại III chiếm 20% và 1 trường hợp<br /> loại IV chiếm 4% [Bảng 4]. T/g phẫu thuật<br /> trung bình là 212,8 phút (±13,2), t/g chạy tuần<br /> hoàn ngoài cơ thể (THNCT) là 122,4 phút<br /> (±7,3).<br /> Bảng 3. Đặc điểm lúc mổ<br /> Đ c đi m<br /> Kh u kính KQ h p, mm<br /> Chi u dài đo n KQ h p, mm<br /> H p l ph qu n g c, n (%)<br /> T/g ph u thu t, phút<br /> T/g ch y THNCT, phút<br /> <br /> K t qu<br /> 3,04 (2-4)<br /> 29,2 (15-60)<br /> 4, (16,7%)<br /> 212,3 (105-340)<br /> 122,4 (70-229)<br /> <br /> Chúng tôi không ghi nhận 3 trường hợp tử<br /> vong, chiếm tỉ lệ 12%. Trong đó 2 trường hợp<br /> tử vong sớm sau mổ một trường hợp do suy<br /> đa cơ quan, một trường hợp do thuyên tắc<br /> phổi; một trường hợp tử vong trễ sau 1 tháng<br /> do tái hẹp kèm viêm phổi nặng. Chúng tôi ghi<br /> nhận 2 trường hợp tái hẹp nặng phải mổ lại,<br /> trong đó có 1 trường hợp tử vong và 1 trường<br /> hợp hiện lâm sàng ổn. Theo ghi nhận của<br /> chúng tôi các trường hợp tử vong và tái hẹp<br /> đều rơi vào nhóm I và IV là 2 nhóm có tổn<br /> thương khí quản phức tạp hơn 2 nhóm còn lại.<br /> Tất cả 22 trường hợp còn sống đều được theo<br /> dõi và tái khám định kỳ cho thấy sự cải thiện<br /> triệu chứng tốt và sự hài lòng của cha mẹ BN,<br /> chưa ghi nhận trường hợp tái hẹp nặng nào<br /> cần phải can thiệp lại (nong hoặc phẫu thuật).<br /> Bảng 4. Phân loại HKQBS<br /> Lo i HKQBS<br /> I<br /> II<br /> III<br /> IV<br /> <br /> N (%)<br /> 7 (28)<br /> 12 (48)<br /> 4 (16)<br /> 2 (8)<br /> <br /> Tái h p<br /> 2<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> T vong<br /> 2<br /> 0<br /> 0<br /> 1<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Nhi<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> BÀN LUẬN<br /> Hẹp khí quản bẩm sinh (HKQBS) kèm theo<br /> vòng sụn khí quản hoàn toàn, vòng sụn hình chữ<br /> “O”, là một dị tật hiếm gặp với tần suất khoảng<br /> 1/64.500 trẻ sinh sống(11), Khoảng 50% trường<br /> hợp HKQBS có kèm theo tình trạng quai động<br /> mạch phổi trái (ĐMPT) bất thường và sự xuất<br /> phát bất thường của phế quản phân thùy trên<br /> phải(24). Nghiên cứu của chúng tôi với 25 tr/h<br /> HKQBS, quai ĐMP trái chiếm tỉ lệ 56% (14 tr/h),<br /> phế quản phân thùy trên phải xuất phát bất<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> thường có 6 tr/h (24%). Dị tật bẩm sinh tim khác<br /> cũng thường gặp với tần suất thay đổi(24).<br /> HKQBS được phân thành 4 loại theo Gillo (10).<br /> Chúng tôi ghi nhận loại II thường gặp nhất với tỉ<br /> lệ 48%, loại IV ít gặp nhất với tỉ lệ 8%.<br /> Bảng 5. Biến chứng PT HKQ<br /> Bi n ch ng<br /> Tái h p<br /> T vong<br /> <br /> Chúng tôi, %<br /> 8%<br /> 12 %<br /> <br /> Butler<br /> 48 %<br /> 12 %<br /> <br /> (3)<br /> <br /> Nhận xét: Tỉ lệ biến chứng của chúng tôi ít<br /> hơn tác giả khác.<br /> <br /> Bảng 6. Tổng kết tỉ lệ tử vong qua các nghiên cứu<br /> Nghiên c u<br /> (29)<br /> Tsang và cs<br /> (8<br /> Grillo )<br /> (7)<br /> Dayan và cs<br /> (18)<br /> Lang và cs<br /> (6)<br /> Cunningham và cs<br /> (12)<br /> Houel và cs<br /> (1)<br /> Acosta và cs<br /> (23)<br /> Matute và cs<br /> (27)<br /> Rutter<br /> (16)<br /> Koopman<br /> (15)<br /> Kocyildirim<br /> (20)<br /> Li<br /> (22)<br /> Manning<br /> (30)<br /> Yong<br /> (5)<br /> Chung<br /> (3)<br /> Butler<br /> Chúng tôi<br /> T ng<br /> <br /> Năm<br /> 1989<br /> 1994<br /> 1997<br /> 1997<br /> 1998<br /> 1998<br /> 2000<br /> 2001<br /> 2003<br /> 2004<br /> 2004<br /> 2010<br /> 2011<br /> 2013<br /> 2014<br /> 2015<br /> 2015<br /> <br /> S BN<br /> 2<br /> 4<br /> 2<br /> 2<br /> 3<br /> 1<br /> 3<br /> 4<br /> 11<br /> 3<br /> 15<br /> 14<br /> 80<br /> 7<br /> 18<br /> 101<br /> 25<br /> 295<br /> <br /> Tu i trung bình<br /> 7 tháng<br /> 10,5 năm<br /> 2 tháng<br /> 21 tháng<br /> 14 tháng<br /> 6 tháng<br /> 5,6 năm<br /> 10 tháng<br /> 0-15 yr<br /> 10 tháng<br /> 3,6 tháng<br /> 2,4 tháng<br /> 8,7 tháng<br /> 4,9 tháng<br /> 2,5 tháng<br /> 5,8 tháng<br /> 8,8 tháng<br /> <br /> T/g theo dõi<br /> 12 tháng<br /> 17 tháng<br /> 6 tháng<br /> 3 năm<br /> 3,3 năm<br /> 12 tháng<br /> Không rõ<br /> 28 tháng<br /> 5 tháng<br /> 28 tháng<br /> Không rõ<br /> 12 tháng<br /> Không rõ<br /> 5,3 năm<br /> 17 tháng<br /> 4,6 năm<br /> 1,5 năm<br /> <br /> T l t vong (%)<br /> 1 (50)<br /> 0<br /> 1 (50)<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 1 (33)<br /> 0<br /> 2 (18)<br /> 1 (33)<br /> 2 (13,3)<br /> 4 (28,6)<br /> 4 (5)<br /> 0 (0)<br /> 1 (5,6)<br /> 12 (11,9)<br /> 3 (12)<br /> 32 (10,8 %)<br /> <br /> Nhận xét: Tỉ lệ tử vong chung khoảng 11%.<br /> Chẩn đoán chủ yếu dựa vào phim CT ngực<br /> dựng hình khí quản cho phép đánh giá mức độ,<br /> chiều dài đoạn hẹp, cũng như phát hiện quai<br /> ĐMPT kèm theo. Nội soi thanh khí phế quản cho<br /> phép chẩn đoán vị trí, chiều dài và nguyên nhân<br /> của tình trạng hẹp khí quản, cũng như thấy được<br /> tình trạng mềm sụn khí quản. Ngoài ra, siêu âm<br /> tim và điện tim cũng cần thiết để phát hiện<br /> những tình trạng dị tật tim kèm theo, siêu âm<br /> tim cũng hữu ích để phát hiện quai ĐMPT.<br /> <br /> Hình 2. Phân loại HKQBS theoGrillo<br /> Loại I: Thiểu sản khí quản toàn bộ<br /> Type II: Hẹp khí quản hình phễu<br /> Type III: Hẹp khí quản từng đoạn kèm PQ thùy<br /> trên xuất phát bất thường<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Nhi<br /> <br /> 239<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> Phẫu thuật tạo hình khí quản đã có nhiều<br /> thay đổi theo thời gian. Đối với những trường<br /> hợp đoạn hẹp dài, Bryant và cs lần đầu tiên mô<br /> tả kỹ thuật sử dụng tấm ghép màng ngoài tim(2).<br /> Sự thuận lợi của tấm ghép màng ngoài tim là<br /> luôn có sẵn tại vị trí phẫu thuật, dễ lấy, giữ khí<br /> tốt, không sợ thải ghép và biểu mô của khí quản<br /> dễ đến che phủ lên tấm ghép(4). Tuy nhiên, tấm<br /> ghép màng ngoài tim không phải là lựa chọn tốt<br /> để tạo hình khí quản, bởi vì nó có tỉ lệ cao nằm<br /> viện kéo dài, hẹp tái phát và mọc mô hạt quá<br /> mức(17). Tỉ lệ tử vong lâu dài của BN là 18% và tỉ<br /> lệ mổ lại là 25% hoặc BN cần phải đặt stent khí<br /> Bảng 6]. Hơn nữa, những dữ liệu nghiên cứu<br /> cho thấy khí quản phát triển tốt sau khi được tạo<br /> hình kiểu trượt(9,21)<br /> <br /> Hình 3. Tạo hình khí quản kiểu trượt<br /> Chúng tôi thực hiện kỹ thuật này với tất cả<br /> BN bị HKQBS đoạn dài cho kết quả khá tốt với<br /> tỉ lệ tử vong 12% tà tái hẹp nặng 8%. Về kỹ<br /> thuật mổ chúng tôi sử dụng mũi khâu rời với<br /> chỉ tan đơn sợi. Một số báo cáo lại sử dụng<br /> mũi liên tục(26). Theo chúng tôi, mũi khâu rời<br /> sẽ chủ động hơn và tránh co kéo khí quản ở<br /> đường khâu. Ngoài ra chúng tôi sử tuần hoàn<br /> ngoài cơ thể (THNCT) để THKQ ở tất cả các<br /> trường hợp HKQBS. Vai trò của THNCT rất rõ<br /> ở những BN có tổn thương trong tim đi kèm,<br /> vì tất cả tổn thương có thể sửa chữa trong một<br /> thì. Nhưng theo chúng tôi, ngay cả khi không<br /> có tổn thương trong tim, THNCT vẫn nên<br /> được chủ động sử dụng.<br /> Vì những lý do an toàn cho cuộc mổ, có thể<br /> bóc tách khí quản dễ dàng, và có thể tạo đường<br /> khâu khí quản tốt không bị lỗi kỹ thuật. Đối với<br /> việc xử lý quai ĐMPT, chúng tôi chuyển vị quai<br /> <br /> 240<br /> <br /> quản sau mổ(17). Chúng tôi không sử dụng kỹ<br /> thuật này để THKQ.<br /> Năm 1989, Tsang lần đầu tiên giới thiệu về<br /> kỹ thuật tạo hình khí quản kiểu trượt (Slide<br /> tracheoplasty)(21,29), sau này được chỉnh sửa bởi<br /> tác giả Grillo(8) và đã tạo nên nhiều thay đổi<br /> trong phẫu thuật HKQBS đoạn dài. Sự thuận lợi<br /> của phương pháp này là sử dụng chính khí quản<br /> hẹp để tái tạo lại một khí quản mới không hẹp.<br /> Các báo cáo cho trên thế giới cho thấy kết quả tốt<br /> của kỹ thuật này với tỉ lệ tử vong chung khoảng<br /> 11%<br /> [<br /> ĐMPT ra trước khí quản trong tất cả trường hợp,<br /> với điều kiện chúng tôi di động tốt hai ĐMP đến<br /> sát rốn phổi và thân ĐMP ra khỏi ĐM chủ lên.<br /> Lợi điểm của kỹ thuật mổ này là chúng tôi rút<br /> ngắn được thời gian chạy THNCT rất nhiều vì<br /> không phải cắm lại ĐMPT và không phải sử<br /> dụng kháng đông sau mổ cũng như giảm nguy<br /> cơ huyết khối hoăc hẹp tại chỗ cắm ĐMPT (là<br /> nguyên nhân tử vong sau mổ cao). Tuy nhiên,<br /> các nghiên cứu trên thế giới vẫn ủng hộ việc cắm<br /> lại ĐMPT vì nó sinh lý hơn (13,28) và chỉ chuyển vị<br /> ĐMPT ở những trường hợp thiểu sản ĐMP phải.<br /> Các lý giải cho kết quả của chúng tôi có thể là,<br /> chúng tôi phẫu thuật những trường hợp quai<br /> ĐMPT kèm theo HKQBS nặng nên việc tạo hình<br /> tốt khí quản cần thiết hơn là việc cắm hay<br /> chuyển vị ĐMPT, hơn nữa chúng tôi di động tốt<br /> quai ĐMP trái để chuyển vị quai này sang trái.<br /> Chúng tôi đã thực hiện kỹ thuật này ở 15 tr/h<br /> quai động mạch phổi trái và thấy kết quả sau mổ<br /> tốt sau một thời gian theo dõi khoảng 1 năm.<br /> Chúng tôi chưa ghi nhận tr/h nào bị tình trạng<br /> hẹp ĐMPT và HKQ tái phát do quai ĐMPT chèn<br /> vào mặt trước khí quản.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Hẹp khí quản bẩm sinh ở trẻ em vẫn luôn là<br /> một bệnh lý phức tạp. Với kỹ thuật tạo hình kiểu<br /> trượt chúng tôi đạt được kết quả khả quan trong<br /> vòng gần 3 năm thực hiện. Chúng tôi mong rằng<br /> kết quả này cho thấy được sự khích lệ trong<br /> phẫu thuật tạo hình khí quản kiểu trượt điều trị<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Nhi<br /> <br />