Thái độ và hành vi hút thuốc lá, uống rượu của nhân viên y tế Thành phố Vũng Tàu năm 2009

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> THÁI ĐỘ VÀ HÀNH VI HÚT THUỐC LÁ, UỐNG RƯỢU<br /> CỦA NHÂN VIÊN Y TẾ THÀNH PHỐ VŨNG TÀU NĂM 2009<br /> Nguyễn Văn Cư*, Trương Đình Trúc**<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn ñề: Thống kê y tế năm 2005, Những bệnh không lây tại Việt Nam là 62,1%; nguy cơ của bệnh thường<br /> gắn liền với hành vi và lối sống như hút thuốc lá (HTL) và uống rượu (UR). Theo WHO năm 2002, bệnh không lây<br /> xuất hiện nhiều ở nước ñang phát triển, như HTL hiện có khoảng 1,25 tỷ người, nam chiếm 80%.<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Xác ñịnh tỷ lệ HTL và uống rượu với thái ñộ của nhân viên y tế làm việc tại thành<br /> phố Vũng Tàu trong việc tham gia vào các hoạt ñộng chống hút thuốc lá và uống rượu năm 2009.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Thiết kế nghiên cứu cắt ngang mô tả; ñối tượng nghiên cứu là toàn bộ NVYT<br /> năm 2009 làm việc tại thành phố Vũng Tàu, ñược ñào tạo chuyên ngành y tế tối thiểu là trung cấp.<br /> Kết quả nghiên cứu: Kết quả có 8,6% người HTL. Bắt ñầu hút từ 20 tuổi. Hút trung bình là 10 ñiếu;<br /> 51,4% HTL trên 20 năm. 29,3% HTL tại nơi làm việc. 18,7% chuyên môn trên cao ñẳng HTL, gấp 3,7 lần so với<br /> trung cấp; 10,6% công tác 11-20 năm HTL, gấp 2,6 lần so với dưới 10 năm. Có 13,0% thu nhập khá HTL, gấp<br /> 1,9 lần so với thu nhập trung bình. Tuổi trung bình bỏ HTL là 35,8 tuổi. Thái ñộ ñúng trong chống HTL là<br /> 30.0%. Phân tích mẫu cho ta 60,2% người UR. Trung bình UR mỗi ngày 2 ly; 94,5% nam UR, cao gấp 2,3 lần<br /> so với nữ; 65,0% nhóm tuổi 41-60 UR, cao gấp 1,3 lần so với nhóm tuổi 21- 30; 76,4% chuyên môn trên cao<br /> ñẳng UR, cao gấp 1,6 lần so với trung cấp; 63,0% nhóm công tác 21- 40 năm UR, cao gấp 1,3 lần so với dưới<br /> 10 năm; Có 71,0% người thu nhập khá UR, cao gấp 1,5 lần so với thu nhập trung bình.<br /> Kết luận: Đang hút thuốc là 8,6%; 51,4% hút trên 20 năm; 29,3% hút tại nơi làm việc; 65,0% tuổi 41- 60<br /> UR; càng lớn tuổi thường hút nhiều; 30,0% có thái ñộ ñúng ñối với chống HTL. Có 60,2% người thường UR;<br /> trên cao ñẳng UR gấp 1,6 lần so với nhóm khác. Thu nhập khá UR gấp 1,5 lần so với trung bình.<br /> Kiến nghị: - Nên có chương trình truyền thông về giáo dục sức khỏe về chống hút thuốc lá và lạm dụng<br /> rượu. - Củng cố các tổ chức chống HTL và lạm dụng rượu tại mỗi ñơn vị. - Nghiêm cấm quảng cáo, khuyến mại<br /> và tài trợ các sản phẩm thuốc lá và rượu.<br /> Từ khóa: bệnh không lây, lạm dụng rượu<br /> ABSTRACT<br /> <br /> ATTITUDES AND ACTS OF SMOKING AND DRINK OF EMPLOYEES OF HEALTH<br /> AT VUNG TAU CITY 2009<br /> Nguyen Van Cu, Truong Dinh Truc<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 - 2010: 283 - 287<br /> Background: Viet Nam health statistics 2005, the disease is not contagious at Viet Nam is 62.1%; risk of<br /> the disease often associated with behavior and lifestyles such as smoking (HTL) and alcohol (UR). By WHO in<br /> 2002, the disease appears in many developing countries, such as HTL in the world is about 1.25 billion people,<br /> men account for 80.0%.<br /> Objectives: Determined rate HTL and drink with the attitudes of medical staff working in the city of Vung<br /> Tau in participating in activities against smoking and drinking alcohol in 2009.<br /> Method: Cross-section study design described; research object is the entire 2009 NVYT work in Vung Tau<br /> city, which is specialized medical training at least intermediate.<br /> Results: Results are 8.6% of HTL. Started smoking from age 20. Smoking an average of 10 cigarettes;<br /> 51.4% smoke more than 20 years. 29.3% smoking in the workplace. 18.7% on professional colleges HTL, 3.7<br /> times higher than the intermediate level; 10.6% work 11-20 years HTL, than 2.6 times compared with less than<br /> 10 years. Have quite HTL 13.0% revenue, compared with 1.9 times average income. Average age was 35.8 years<br /> removed HTL. Right attitude in the anti-HTL is 30.0%. Results are 60.2% of UR. Average UR 2 cups per day;<br /> 94.5% male UR, higher than 2.3 times that of women; UR 41-60 age group 65.0%, higher than 1.3 times the age<br /> group 21-30; 76.4% on professional colleges UR, higher than 1.6 times the secondary level; 63.0% working<br /> group 21-40 years UR, higher than 1.3 times compared with less than 10 years; There 71.0% of income rather<br /> * Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch<br /> Địa chỉ liên hệ: BS. Nguyễn Văn Cư<br /> <br /> ** Sở Y tế Bà Rịa- Vũng Tàu<br /> ĐT: 0903.925.342<br /> Email: cuupnt@yahoo.com.vn<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch Năm 2010<br /> <br /> 283<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> UR, higher than 1.5 times the average income.<br /> Conclusions: 're Smoking is 8.6%, 51.4% smoke more than 20 years; 29.3% smoking in the workplace;<br /> 65.0% aged 41-60 UR; get older smokes a lot; 30.0% had right attitude to anti-HTL. Yes 60.2% who usually<br /> UR; on college UR than 1.6 times the other groups. UR income rather than 1.5 times the average.<br /> Recommendations: - There should be communication programs on health education against smoking and<br /> alcohol abuse. - Strengthening institutions against HTL and alcohol abuse in each unit. Strictly prohibit<br /> advertising, promotion and sponsorship of tobacco products and alcohol.<br /> Keywords: the disease is not contagious, alcohol abuse<br /> ĐẮT VẤN ĐỀ<br /> Hút thuốc lá có nguy cơ tăng bệnh mạch vành ở người tăng huyết áp(9). Theo Trần Đỗ Trinh người hút thuốc<br /> lá trên 8 ñiếu/ngày bệnh tăng huyết áp cao hơn người bình thường(8).<br /> Nam giới HTL tại các nước phát triển vào khoảng 35,0%. Theo ñiều tra tại Việt Nam 2001-2002, nam giới<br /> tại nông thôn và thành thị HTL 56,0% so với nữ HTL 2,0%. Người có mức sống cao HTL nhiều(1); các tỉnh phía<br /> Bắc, nam giới HTL là 60,9%, ở nữ là 1,2%, vùng nông thôn 64,8% và thành thị 55,2%. Theo Lê Sĩ Liêm, ñộ an<br /> toàn ñối với nam là không quá 2 ñơn vị rượu/ngày (20 gram rượu nguyên chất), ñối với nữ là là không quá một<br /> ñơn vị (2).<br /> Theo Trần Đỗ Trinh tăng huyết áp ở những người uống rượu cao hơn so với người bình thường(8).<br /> Nghiên cứu của Phạm Gia Khải (1999) UR có liên quan chặt với tăng huyết áp ở cả nam và nữ(6). Đáng lưu<br /> ý là tỉnh Thái Bình, Nghệ An, Thái Nguyên và Hà Nội (2002), nam giới UR là 5,6%, và nữ là 0,1%. trong<br /> cộng ñồng là 32,8%(7). Nam làm công tác lãnh ñạo, quản lý và nhân viên văn phòng UR 67%, người dân tộc<br /> uống rượu nhiều hơn người kinh(1). 95,7% là ruợu nấu thủ công, 87,9% bia nhà máy (nhà máy lớn 40,0%).<br /> Uống rượu chủ yếu là tại lễ, tiệc, quán, nhà hàng, khách sạn 11,0%; UR chủ yếu vào buổi tối; lạm dụng rượu<br /> ở các vùng, miền có khác nhau(1). Thống kê y tế năm 2005 cho biết tỷ lệ mắc bệnh không lây tại Việt Nam từ<br /> 42,7% (1976) ñến 62,1% (2005) và tử vong cũng tăng tương ứng(3). Nhóm nguy cơ của bệnh không lây<br /> thường gắn liền với hành vi và lối sống, như HTL và UR. Hút thuốc và UR liên quan ñến bệnh tim mạch, ung<br /> thư, bệnh phổi mạn tính và bệnh ñường tiêu hoá(4,5). Khuynh hướng các bệnh này tăng ở các nước có thu nhập<br /> thấp; thường xảy ra ở giới trẻ và phụ nữ. Theo WHO (2002), trên thế giới có khoảng 1,25 tỷ người hút thuốc<br /> lá thì nam chiếm 4/5. Tỷ lệ nam hút thuốc lá ở các nước ñang phát triển khoảng 50,0%, so với các nước phát<br /> triển<br /> là 35,0%.<br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Xác ñịnh tỷ lệ hút thuốc lá và uống rượu với thái ñộ của nhân viên y tế (NVYT) làm việc tại thành phố<br /> Vũng Tàu trong việc tham gia vào các hoạt ñộng phòng chống HTL và UR năm 2009.<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Cắt ngang mô tả. ñối tượng nghiên cứu là toàn bộ nhân viên y tế năm 2009, làm việc tại thành phố Vũng<br /> Tàu; ñược ñào tạo chuyên ngành y tế trên 02 năm, trình ñộ tối thiểu là trung cấp.<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Phân tích mẫu cho ta kết quả như sau:<br /> Bảng 1: Các ñặc tính của mẫu n= 477<br /> Tần số Tỷ lệ (%)<br /> Nam<br /> 128<br /> 27<br /> Giới tính<br /> Nữ<br /> 349<br /> 73<br /> ≤ 30<br /> 173<br /> 36<br /> Nhóm tuổi<br /> 31 - 40<br /> 139<br /> 29<br /> ≥ 41<br /> 165<br /> 35<br /> ≥ Cao ñẳng<br /> 123<br /> 26<br /> Trình ñộ chuyên<br /> môn<br /> Trung cấp<br /> 354<br /> 74<br /> Bệnh viện Lê Lợi<br /> 293<br /> 61<br /> Nơi công tác<br /> Khác<br /> 184<br /> 39<br /> ≤ 10 năm<br /> 248<br /> 52<br /> Thời gian công<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch Năm 2010<br /> <br /> 284<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> tác<br /> Thu nhập hàng<br /> tháng<br /> <br /> 11 - 20 năm<br /> ≥ 21 năm<br /> ≤ Trung bình<br /> ≥ Khá<br /> <br /> 113<br /> 116<br /> 286<br /> 139<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 24<br /> 24<br /> 67<br /> 33<br /> <br /> Giới nữ 73,0%; dưới 30 tuổi chiếm 36,0%. 74,0% trình ñộ trung cấp; 52,0% công tác dưới 10 năm. 33,0%<br /> thu nhập khá. Bệnh viện Lê Lợi chiếm 61,0%.<br /> Tình trạng hút thuốc lá<br /> Bảng 2: Các ñặc ñiểm về HTL<br /> Tần số Tỷ lệ (%)<br /> Không hút thuốc<br /> 416<br /> 87,2<br /> Sử dụng thuốc lá<br /> Đang hút thuốc<br /> 41<br /> 8,6<br /> (N=477)<br /> Đã bỏ thuốc<br /> 20<br /> 4,2<br /> ≤<br /> 10<br /> 30<br /> 73,2<br /> Số lượng ñiếu<br /> thuốc/ngày<br /> 11-20<br /> 07<br /> 17,0<br /> (N=41)<br /> ≥ 21<br /> 04<br /> 9,8<br /> ≤5<br /> 8<br /> 21,6<br /> 6-10<br /> 3<br /> 8,1<br /> Số năm ñã hút<br /> 11-15<br /> 4<br /> 10,8<br /> thuốc (N=41)<br /> 16-20<br /> 3<br /> 8,1<br /> ≥ 21<br /> 19<br /> 51,4<br /> Không<br /> 29<br /> 70,7<br /> Hút thuốc lá ở nơi<br /> làm việc (N=41)<br /> Có<br /> 12<br /> 29,3<br /> Tỷ lệ hút thuốc lá 8,6%; ñã bỏ thuốc là 4,2%. hút từ 1-10 ñiếu/ngày 73,2%. trên 20 năm 51,4%. dưới 5 năm<br /> 21,6%. Hút tại nơi làm việc 29,3%.<br /> Bảng 3: Các ñặc ñiểm của HTL<br /> Trung Nhỏ Lớn<br /> Đặc tính<br /> bình nhất nhất<br /> Tuổi bắt ñầu HTL mỗi ngày (N= 18) 20±5 12 30<br /> Thời gian HTL trước khi bỏ (N= 18) 15,8±9,4 3<br /> 30<br /> Tuổi bỏ HTL (N= 19)<br /> 35,8±9,7 16 50<br /> Số ñiếu hút/ngày (N= 41)<br /> 9±5,7<br /> 1<br /> 23<br /> Bắt ñầu hút mỗi ngày là 20 tuổi, nhỏ nhất là 12 tuổi, lớn nhất là 30 tuổi. trung bình khi bỏ HTL là 15,8 + 9,4<br /> tuổi. Bỏ hút trung bình là 35,8 + 9,7 tuổi.<br /> Bảng 4: Dự ñịnh bỏ HTL (N=41)<br /> Đặc tính<br /> Tần số Tỷ lệ (%)<br /> Dự ñịnh bỏ ngay<br /> 27<br /> 66<br /> Dự ñịnh bỏ trong vòng 6 tháng tới<br /> 3<br /> 7<br /> Không<br /> 11<br /> 27<br /> Có 73,0% dự ñịnh bỏ HTL.<br /> Bảng 5: Mối liên quan giữa HTL với các ñặc tính của mẫu<br /> Hút thuốc lá<br /> PR<br /> p<br /> Có (%) Không %<br /> Nam<br /> 40 (31,2) 88 (68,8) 109