thao giảng sinh học-di truyền liên kết giới tính

Chia sẻ: Hoang Thuy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Thêm vào BST

Báo xấu

199
lượt xem 36
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

tài liệu tham khảo dành cho giáo viên và thực tập sinh:thao giảng sinh học-di truyền liên kết giới tính

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: thao giảng sinh học-di truyền liên kết giới tính

BÀI 12: DI TRUY N LIÊN K T V I GI I TÍNH VÀ DI TRUY N NGOÀI NHÂN I.M c tiêu : - Nêu ư c các c i m di truy n c a các gen n m trên NST gi i tính( X và Y) - Gi i thích ư c nguyên nhân d n n s khác bi t v cách th c di truy n c a các gen n m trên NST thư ng v i gen n m trên NST gi i tính. - Nêu ư c 1 s ng d ng c a s di truy n liên k t v i gi i tính. - Nêu ư c c i m di truy n c a gen ngoài nhân và cách th c nh n bi t 1 gen n m trong nhân hay ngoài nhân. II.Phương ti n d y h c: - Giáo án ,SGK III. Phương pháp: V n áp- gi ng gi i VI. Ti n trình: 1. n nh:Ki m tra sĩ s - chu n b bài c a h c sinh. 2. Bài cũ: cà chua, Gen A quy nh màu , gen a quy nh màu tr ng.Xác nh ki u gen và ki u hình phép lai sau : Pt/c: Pt/c: ♂ màu x ♀ màu tr ng ♂ màu tr ng x ♀ màu Xác nh ki u gen và ki u hình F1 ? 3. Bài m i: t v n : Trong các thí nghi m c a Men en k t qu phép lai thu n và ngh ch hoàn toàn gi ng nhau, s phân b tính tr ng u c 2 gi i. Nhưng khi Moocgan cho lai ru i gi m cũng thu n ch ng, khác nhau b i 1 c p tính tr ng tương ph n trong phép lai thu n ngh ch không thu ư c t l phân tính ki u hình gi ng v i thí nghi m c a Men en. Hi n tư ng này ư c gi i thích như th nào? Ho t ng th y và trò N i dung I. Di truyÒn liªn kÕt víi giíi tÝnh 1. NST giíi tÝnh vµ c¬ chÕ tÕ bµo häc x¸c ®Þnh giíi tÝnh b»ng NST a, NST giíi tÝnh GV: Th nào là NST gi i tính? - Là lo i NST có ch a gen quy nh gi i tính - Trong c p NST gi i tính ngư i: Gv: Quan s¸t h×nh, em h·y cho biÕt C p XX g m 2 chi c tương ng ®Æc ®iÓm cña c¸c gen n»m trªn C p NST XY có vùng tương ng và có vùng vïng t−¬ng ®ång vµ kh«ng t−¬ng không tương ng. ®ång cña cÆp XY ? b, Mét sè c¬ chÕ tÕ bµo häc x¸c ®Þnh giíi tÝnh b»ng NST - §éng vËt cã vó ,ruåi giÊm: ®ùc XY; c¸i XX. GV: Cho ví d v 1 c p NST gi i - Chim vµ b−ím: ®ùc XX; c¸i XY. tính 1 s sinh v t ? - Ch©u chÊu, bä xÝt, rÖp : c¸i XX, ®ùc XO. Gv lưu ý hs: trư c khi làm bài t p v - Bä nhËy : c¸i XO , ®ùc XX di truy n lk t v i gi i tính c bi t chú ý n i tư ng nghiên c u và 2. Di truyÒn liªn kÕt víi giíi tÝnh xác nh úng c p NST gi i tính c a a. Gen trªn NST X i tư ng ó. - Thí nghi m: * Lai thuËn Pt/c : ♂ m¾t tr¾ng x ♀ m¾t ®á GV: Em h·y cho biÕt ®èi t−îng, F1 : toµn m t ®á tÝnh tr¹ng nghiªn cøu? F2 : 100%♀ m t ®á : 50%♂m t ®á: 50% ♂ Hs: ru i gi m ,tính tr ng màu s c m¾t tr¾ng m t. * Lai ngh ch: Pt/c : ♀ m¾t tr¾ng x ♂ m¾t ®á
GV: Trình bày thí nghi m ? F1 100% ♀ m t ®á : 100% ♂ m¾t tr¾ng F2 : 50%♀ m t ®á : 50% ♀ m¾t tr¾ng Hs : Trình bày thí nghi m GV: Qua k t qu lai thí nghi m 50%♂m t ®á: 50% ♂m¾t tr¾ng - Nh n xét: K t qu lai thu n và lai ngh ch khác lai thu n và lai ngh ch em cã nhËn xÐt g× vÒ kÕt qu¶ nµy? nhau, khác k t qu c a lai thu n ngh ch c a Cã g× kh¸c so víi Men§en ? MenDen. GV: Hình 12.2 cho th y gen quy - Gi i thích: Gen quy nh màu m t n m trên NST nh màu m t n m trên NST gi i X mà không có alen trên Y → con ♂ XY ch c n 1 tính nào? gen l n/NST X ã bi u hi n ki u hình. GV: Con b truy n tính tr ng cho - c i m DT c a gen/NST X: Di truy n chéo con c a mình là con cái, con cái m truy n cho con c a minh là con c. Hi n tư ng DT này là gì ? Hs: Di truy n chéo - ViÕt ®−îc s¬ ®å lai: GV: Vi t sơ lai ? * Lai thuËn: Pt/c ♀ XWXW x ♂ XW Y Gp : ( X W ) ( XW , Y ) XW XW vµ XWY (100% m¾t ®á) F1 : F1x F1 : XW XW x XWY ( XW , XW ) x ( XW , Y ) GF1 : F2 : XW Y W W W (®á) W X Y (®á) X XX W XW Y (tr¾ng) XW XW (®á) X - TØ lÖ : 3 ®á (b×nh th−¬ng) : 1 tr¾ng : bÖnh -> con GV: Con b truy n tính tr ng cho ®ùc con c a mình là con c không * Lai nghÞch: Pt/c ♀ XWXW (tr¾ng) x ♂ XW Y (®á) truy n cho con c a minh là con cái . T i sao? XW , Y XW Gp: Hs: Di truy n th ng F1: 100% ♀ XW XW (tr¾ng) 100% ♂ XWY (tr¾ng) F2: 50% ♀ ®á 50% ♀ tr¾ng 50% ♂ ®á 50% ♂ tr¾ng GV: Nêu ý nghĩa c a hi n tư ng di b) Gen trên NST Y truy n liên k t v i gi i tính ? - VD: ngư i b có túm lông tai s truy n c i m này cho t t c các con trai mà con gái thì không b t t này - Gi i thích: Gen quy nh tính tr ng/NST Y, không có alen tương ng trên X → Di truy n cho cá th mang ki u gen XY. - c i m DT c a gen/NST Y: Di truy n th ng c) Ý nghĩa c a hi n tư ng di truy n liên k t v i GV: chương trình sinh h c l p gi i tính 10 ADN ngoài nhân ra còn có bào - Phân bi t s m gi i tính v t nuôi ti n cho vi c quan nào ch a ADN n a ? chăn nuôi em l i l i ích kinh t cao. - Phát hi n s m các b nh do s r i lo n cơ ch phân li, t h p c a c p NST gi i tính.
GV: Trình bày thÝ nghiÖm cña II. DI TRU N NGOÀI NHÂN. C«ren ? 1. Thí nghi m: GV: Em rót ra nhËn xÐt g× ? * PhÐp lai thuËn: P: ♀ l¸ ®èm x ♂ l¸ xanh Hs: F1 có ki u hình gi ng m . NÕu cho F1 trong mçi phÐp lai trªn 100% l¸ ®èm F1 : giao phÊn víi nhau th× F2 sÏ cã tØ lÖ * PhÐp lai nghÞch: ph©n li kiÓu h×nh nh− thÕ nµo ? P: ♀ l¸ xanh x ♂ l¸ ®èm 100% l¸ xanh F1 : - HS : + Con lai lu«n gièng mÑ, dï lai thËn - Nh n xét : F1 có ki u hình gi ng m . hay lai nghÞch 2. Gi i thích: + Suy ra : gen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng - Khi th tinh giao t c ch truy n nhân mà h u trªn n»m ngoµi nh©n (ti thÓ hay lôc như không truy n t bào ch t cho tr ng. l¹p) 3. c i m dt ngoài nhân - Các gen n m trong t bào ch t (trong ty th ho c l c l p) u di truy n theo dòng m . - Các tính tr ng di truy n qua TBC ko tuân theo các nh lu t ch t ch như s di truy n qua nhân (TL KH...) 4 . C ng c : Câu 1: VËy thÕ nµo lµ di truyÒn lªn kÕt víi giíi tÝnh? Tr l i : Di truyÒn liªn kÕt víi giíi tÝnh: lµ hiÖn tưîng di truyÒn c¸c tÝnh tr¹ng mµ c¸c gen x¸c ® Þn h c h ó n g n » m tr ª n n h iÔ m s ¾ c th Ó g ií i tÝ n h . Câu 2: Sù kh¸c biÖt gi÷a di truyÒn trªn NST X vµ trªn NST Y? Tr l i : lµ do NST giíi tÝnh X cã nh÷ng gen qui ®Þnh tÝnh tr¹ng mµ trªn NST Y kh«ng cã hoÆc tr ª n Y c ã m µ tr ª n X th × k h « n g . Câu 3: VËy lµm thÕ nµo ®Ó ph©n biÖt gen;n»m trªn NST thưêng, NST giíi tÝnh hoÆc gen ngoµi nh©n (TBC)? Tr l i : Phư¬ng ph¸p ph¸t hiÖn qui luËt di truyÒn: dïng phÐp lai thuËn nghÞch - NÕu kÕt qu¶ 2 phÐp lai kh¸c nhau vµ tÝnh tr¹ng di truyÒn chÐo gen n»m trªn nhiÔm s¾c thÓ giíi tÝnh X, tÝnh tr¹ng di truyÒn th¼ng gen n»m trªn nhiÔm s¾c thÓ giíi tÝnh Y(DTLKGT) - NÕu kÕt qu¶ 2 phÐp lai kh¸c nhau vµ con cã kiÓu h×nh gièng mÑ Di truyÒn ngoµi nh©n. - NÕu kÕt qu¶ 2 phÐp lai gièng nhau gen n»m trªn NST th êng. 5.Hư ng d n v nhà : - Tr l i các câu h i, bài t p sgk - Gi a gen, môi trư ng và tính tr ng có m i quan h tương tác nhau như th nào?