Theo dõi nồng độ digoxin trong điều trị tại Bệnh viện Thống Nhất - TP. Hồ Chí Minh

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> THEO DÕI NỒNG ĐỘ DIGOXIN<br /> TRONG ĐIỀU TRỊ TẠI BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT – TP HỒ CHÍ MINH<br /> Phạm Thị Thu Hiền*, Nguyễn Tuấn Dũng**, Phạm Trung Hà*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá tình hình sử dụng digoxin về mức độ an toàn và hiệu quả từ đó đưa ra những khuyến<br /> cáo về việc theo dõi nồng độ digoxin trong trị liệu tại bệnh viện Thống Nhất<br /> Phương pháp: Hồi cứu, cắt ngang từ tháng 07 đến tháng 09 năm 2010. Mẫu máu của bệnh nhân được lấy<br /> ở tĩnh mạch tay sau khi uống liều thứ 7. Sử dụng kỹ thuật hóa phát quang (chemiflex) trên máy ARCHITECT<br /> i2000 SR Abbott.<br /> Kết quả: có 35 bệnh nhân tham gia vào nghiên cứu này. Nồng độ digoxin huyết tương trung bình đo được<br /> là 0,56 ± 0,24 ng/ml. Có 22 bệnh nhân (62,86%) với mức digoxin huyết dưới 0,5 ng/ml, 8 bệnh nhân (22,86%)<br /> có mức digoxin từ 0,5-0,8 ng/ml, 3 bệnh nhân (8,57%) có mức digoxin từ 0,8 – 1,2 ng/ml và 2 bệnh nhân<br /> (5,71%) có mức digoxin huyết từ 1,2 – 2,0 ng/ml. Nồng độ đáy trung bình của digoxin ở nhóm bệnh nhân có<br /> tương tác với amiodaron cao hơn nhóm khác (p 0,5 – 0,8<br /> > 0,8 – 1,2<br /> > 1,2 – 2,0<br /> Tổng<br /> <br /> 350<br /> <br /> Suy tim<br /> n<br /> 11<br /> 2<br /> 1<br /> 0<br /> 14<br /> <br /> %<br /> 78,57<br /> 14,29<br /> 7,14<br /> 0,00<br /> 100<br /> <br /> Nhóm bệnh<br /> Rung nhĩ<br /> n<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 0<br /> 3<br /> <br /> %<br /> 33,33<br /> 33,33<br /> 33,33<br /> 0,00<br /> 100<br /> <br /> Suy tim kèm<br /> rung nhĩ<br /> n<br /> %<br /> 11<br /> 61,11<br /> 4<br /> 22,22<br /> 1<br /> 5,56<br /> 2<br /> 11,11<br /> 18<br /> 100<br /> <br /> 0,47 ± 0,26<br /> (ng/ml)<br /> <br /> 0,68 ± 0,37<br /> (ng/ml)<br /> <br /> 0,60 ± 0,38<br /> (ng/ml)<br /> <br /> Bảng 5. Sự ảnh hưởng tương tác thuốc và nồng độ<br /> digoxin huyết tương<br /> Thuốc tương tác<br /> Amiodaron<br /> Thuốc tương tác ở mức độ trung bình *<br /> Nhóm không có tương tác thuốc<br /> <br /> Nồng độ trung<br /> bình (ng/ml)<br /> 0,99 ± 0,52<br /> 0,60 ± 0,23<br /> 0,40 ± 0,09<br /> <br /> (*) Thuốc có tương tác với digoxin ở mức độ trung bình:<br /> furosemid, captopril, salbutamol, spironolacton,…<br /> <br /> Bảng 6. Sự cải thiện chất lượng thở của bệnh nhân<br /> Nhịp hô hấp (lần/phút)<br /> <br /> Trước điều trị Sau điều trị<br /> 21,66 ± 2,67 16,22 ± 1,37<br /> <br /> Nồng độ digoxin huyết tương<br /> trung bình<br /> <br /> 0,56 ± 0,24 (ng/ml)<br /> <br /> Bảng 7. Sự cải thiện tần số tim của bệnh nhân<br /> Nhịp tim (lần/phút)<br /> <br /> Trước điều trị<br /> Sau điều trị<br /> 110,24 ± 30,64 80,24 ± 8,73<br /> <br /> Nồng độ digoxin huyết<br /> tương trung bình<br /> <br /> 0,56 ± 0,24 (ng/ml)<br /> <br /> Bảng 8. Liều digoxin được hiệu chỉnh khi dùng<br /> chung với amiodaron<br /> STT<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> <br /> ClCr<br /> Cldigoxin Cdigoxin Cdigoxin<br /> Liều<br /> (ml/phút) (ml/phút) khảo sát mục tiêu hiệu chỉnh<br /> (ng/ml) (ng/ml) (mg/ngày)<br /> 30,34<br /> 49,47<br /> 1,08<br /> 0,56<br /> 0,0616<br /> 48,14<br /> 65,36<br /> 0,43<br /> 0,56<br /> 0,0810<br /> 33,40<br /> 52,39<br /> 1,46<br /> 0,56<br /> 0,0649<br /> Trung bình liều dùng/ngày<br /> 0,0692<br /> <br /> Với liều dùng 0,125 mg digoxin/ngày, nồng<br /> độ digoxin của 22 bệnh nhân (62,86%) sau ngày<br /> thứ 7 có giá trị dưới khoảng trị liệu (< 0,5<br /> ng/ml); tất cả bệnh nhân trong nhóm này đều có<br /> đáp ứng điều trị tốt. Có 8 bệnh nhân (22,86%) có<br /> nồng độ digoxin huyết tương nằm trong<br /> khoảng trị liệu từ 0,5 – 0,8 ng/ml, những bệnh<br /> nhân này đa số bị suy tim có kèm rung nhĩ và<br /> đáp ứng tốt với liều điều trị này, tức là có sự cải<br /> thiện về chất lượng thở, kiểm soát nhịp tim, hết<br /> đau ngực, đỡ mệt.<br /> Theo kết quả phân tích tổng hợp (metaanalysis)(7,9) gần đây, những bệnh nhân có nồng<br /> độ digoxin huyết tương thấp trong khoảng (0,5 –<br /> 0,9 ng/ml) giảm tỷ lệ tử vong và giảm tần suất<br /> nhập viện hơn so với những bệnh nhân có nồng<br /> độ digoxin huyết tương ở mức 1,0 -1,2 ng/ml<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> hoặc > 1,2 ng/ml. Kết quả khảo sát của nhóm<br /> nghiên cứu cho thấy có 3 bệnh nhân (8,57%) có<br /> nồng độ digoxin huyết tương thuộc khoảng<br /> 0,8 – 1,2 ng/ml. Và chỉ có 2 bệnh nhân có nồng<br /> độ digoxin huyết tương trong khoảng<br /> 1,2 – 2,0 ng/ml, đây là mức nồng độ cần hết sức<br /> lưu ý trong quá trình điều trị; tuy nhiên ở mức<br /> nồng độ này thì 2 bệnh nhân bị suy tim kèm<br /> rung nhĩ (5,71%) có đáp ứng tốt trong điều trị,<br /> nồng độ các chất điện giải ở mức bình thường,<br /> không thấy có các dấu hiệu của việc ngộ độc<br /> digoxin và có sự cải thiện tốt trên điện tâm đồ.<br /> Trong số 14 bệnh nhân suy tim có 2 bệnh nhân<br /> có nồng độ digoxin huyết tương nằm trong<br /> khoảng trị liệu 0,5 – 0,8 ng/ml (chiếm 14,29%).<br /> Khoảng trị liệu trong điều trị rung nhĩ (0,8 – 2,0<br /> ng/ml), có 1 bệnh nhân có rung nhĩ đơn độc<br /> được chỉ định dùng digoxin để kiểm soát nhịp<br /> nhanh trên thất; có 3 bệnh nhân (16,67%) suy tim<br /> có kèm rung nhĩ được chỉ định dùng digoxin để<br /> kiểm soát rung nhĩ cơn và cải thiện tình trạng<br /> suy tim.<br /> Tương tác thuốc giữa digoxin và amiodaron<br /> có thể gây tăng nồng độ digoxin huyết lên gấp<br /> đôi và có thể gây ngộ độc cho bệnh nhân(10).<br /> Trong nghiên cứu này, các bệnh nhân đều có<br /> đáp ứng tốt, không có biểu hiện ngộ độc<br /> digoxin. Các công trình nghiên cứu đã chỉ ra<br /> khoảng nồng độ tối ưu trong điều trị với digoxin<br /> là 0,8 – 1,2 ng/ml(11,12), trong khi nồng độ trung<br /> bình của đề tài nghiên cứu này là 0,56 ± 0,24<br /> ng/ml, có sự khác biệt có ý nghĩa so với kết quả<br /> nồng độ digoxin huyết tương trung bình của các<br /> nghiên cứu trước. Như vậy, để đạt được hiệu<br /> quả điều trị thì các bệnh nhân của nhóm nghiên<br /> cứu này chỉ cần đạt nồng độ 0.56 ng/ml mà<br /> không cần đạt đến nồng độ cao hơn (0,8 – 1,2<br /> ng/ml). Do vậy, nồng độ digoxin mong muốn<br /> được đề nghị đối với nhóm bệnh nhân này 0,56<br /> ng/ml. Qua kết quả tính được ở bảng 8, người<br /> nghiên cứu đề nghị lấy liều trung bình cho<br /> nhóm bệnh nhân này là 0,0625 mg (tương<br /> đương ¼ viên 0,25 mg, dạng bào chế đã có trên<br /> thị trường).<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Nồng độ digoxin huyết tương trung bình<br /> Đo được trên nhóm bệnh nhân là 0,56 ± 0,24<br /> ng/ml, nồng độ cao nhất là 1,77 ng/ml và thấp<br /> nhất là 0,3 ng/ml.<br /> <br /> Phân bố bệnh nhân theo các khoảng nồng<br /> độ<br /> 22 bệnh nhân (62,86%) có nồng độ dưới<br /> 0,5 ng/ml, 8 bệnh nhân (22,86%) có nồng độ<br /> thuộc khoảng 0,5 – 0,8 ng/ml, 3 bệnh nhân<br /> (8,57%) có nồng độ thuộc khoảng 0,8 – 1,2 ng/ml<br /> và có 2 bệnh nhân (5,71%) có nồng độ thuộc<br /> khoảng 1,2 – 2,0 ng/ml.<br /> <br /> Hiệu chỉnh liều digoxin uống trên một số<br /> bệnh nhân có dùng chung với amiodaron<br /> Nhóm tương tác với amiodaron có nồng độ<br /> trung bình 0,99 ± 0,52 ng/ml cao hơn có ý nghĩa<br /> thống kê (p< 0,05) so với nhóm có mức độ tương<br /> tác trung bình có nồng độ trong khoảng<br /> 0,53 ± 0,31 ng/ml và nhóm không có tương tác<br /> thuốc có nồng độ trong khoảng 0,40 ± 0,09<br /> ng/ml. Liều trung bình khuyến cáo cho nhóm<br /> bệnh nhân này là 0,0625 mg/ngày.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> 5.<br /> 6.<br /> 7.<br /> 8.<br /> 9.<br /> <br /> Ali Ahmed, MD, (2008), An Update on the Role of Digoxin in<br /> Older Adults with Chronic Heart Failure.<br /> Amitava Dasgupta, PhD, DABCC, FACB, (2008), Handbook of<br /> drug monitoring methods, Humana press, Totowa, New Jersey;<br /> 1; pp.1-126.<br /> Andrew Sidwell, Murray Barclay, Evan Begg and Grant<br /> Moore, (2003), The practice of digoxin therapeutic drug<br /> monitoring, Journal of the New Zealand Medical Association,<br /> 12-December-2003, Vol 116 No 1187.<br /> Barbara G.Wells. PharmD, (2006), Pharmacotherapy handbook,<br /> Mc Graw-Hill; 7; pp.71-90.<br /> Bộ Y tế, (2009), Dược thư quốc gia Việt nam.NXB Y học; tr.439441.<br /> Đặng Vạn Phước, Châu Ngọc Hoa, (2009), Điện tâm đồ trong<br /> thực hành lâm sàng, NXB Y học, tr.114-116.<br /> Goldman Ausiello, (2008), Cecil’s Textbook of medicine 23rd,<br /> Elservier.<br /> Hội tim mạch học Việt Nam. Khuyến cáo 2008 về các bệnh lý tim<br /> mạch và chuyển hóa. NXB Y học, tr.439.<br /> Hood WB Jr, Dans AL, Guyatt GH, Jaeschke R, McMurray<br /> JJV, (2003), Digitalis for treatment of congestive heart failure<br /> in patients in sinus rhythm. Cochrane Database of Systematic<br /> Reviews 1, 2003.<br /> <br /> 351<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> 10.<br /> <br /> 11.<br /> 12.<br /> <br /> 352<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Hunt SA, Baker DW, Chin MH et al, (2001), ACC/AHA<br /> guidelines for evaluation and management of chronic heart failure in<br /> adult, J Am Coll Cardiol; 104: pp.2966 – 3007.<br /> Jung F, DiMarco JP (2008), Treatment strategies for atrial<br /> fibrillation 2008; 104: pp.272-286.<br /> Larry a. Bauer, (2006), Clinical pharmacokinetic handbook,. Mc<br /> Graw-Hill; 6; pp.139-172.<br /> <br /> 13.<br /> <br /> 14.<br /> <br /> Nguyen Huong Thao, Mai Phương Mai, Nguyen Tuan Dung,<br /> Bui Tung Hiep, (2003), Clinical monitoring digoxin concentration<br /> at Trung Vuong hospital, HoChiMinh city.<br /> Thạch Nguyễn, (2007), Một số vấn đề cập nhật trong chẩn đoán<br /> và điều trị Bệnh tim mạch 2007. NXB Y học, pp.412-413.<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br />