Thị trường bán lẻ cộng đồng kinh tế ASEAN: Thời cơ và thách thức đối với Việt Nam

Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> THỊ TRƯỜNG BÁN LẺ CỘNG ĐỒNG KINH TẾ ASEAN:<br /> THỜI CƠ VÀ THÁCH THỨC ĐỐI VỚI VIỆT NAM<br /> Nguyễn Minh Đạt*<br /> TÓM TẮT<br /> Sau ḥi ngḥ thượng đ̉nh ASEAN l̀n th́ ǹn kinh t́ nước nh̀. Tuy nhiên, Vịt Nam<br /> 27 đã mang ḷi nhìu thời cơ cũng như th́ch ḷi chưa tḥt ṣ ṭn dụng được những thời cơ<br /> th́c đ́i với lĩnh ṿc b́n lẻ nói chung v̀ cũng cũng như ćc doanh nghịp b́n lẻ nước ngòi<br /> như Vịt Nam nói riêng. Đ́i với Vịt Nam, ćc đang ồ ̣t đ̀u tư v̀o Vịt Nam đang đặt ra<br /> r̀o c̉n v̀ thú quan, phi thú quan v̀ thụn những th́ch th́c cho Nh̀ nước cũng như ćc<br /> lợi thương ṃi mang ḷi cho Vịt Nam những doanh nghịp ṇi đ̣a<br /> thời cơ nhằm nâng cao chất lượng cũng như Từ khóa: ASEAN, thị trường bán lẻ.<br /> <br /> THE ASEAN COMMERCIAL ECONOMIC COMMODITY MARKET:<br /> TIMING AND CHALLENGES FOR VIETNAM<br /> <br /> ABSTRACT the quality and also the country’s economy.<br /> After the Summit 27th ASEAN has brought However, Vietnam has not really take the<br /> a lot of opportunities as well as challenges advatanges and foreign retailers are massively<br /> for the retail sector in general and Vietnam investing in Vietnam are posing challenges for<br /> particular. For Vietnam, barrier of tariff the State as well as local businesses.<br /> tax, non-tariff tax and trade facilitation Keyword: ASEAN, retail market<br /> gives Vietnam the opportunities to imporve<br /> 1. THỊ TRƯỜNG CHUNG CỦA CỘNG ĐỒNG của hàng hóa, dịch vụ, đầu tư và lao động của<br /> KINH TẾ ASEAN một cộng đồng kinh tế chung quy mô lớn và<br /> Ngày 22/11/2015 tại Hội nghị thượng đ̉nh phát triển năng động.<br /> ASEAN lần thứ 27, các nhà lãnh đạo ASEAN Các biện pháp chính mà ASEAN sẽ tḥc<br /> đã ký kết Tuyên bố Kuala Lumpur về việc hiện để xây ḍng một thị trường chung bao<br /> thành lập Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) gồm dỡ bỏ thuế quan và các hàng rào phi thuế<br /> với 4 mục tiêu: hình thành một thị trường và quan; thuận lợi hóa thương mại, hài hòa hóa<br /> cơ sở sản xuất chung, hình thành một khu các tiêu chuẩn sản phẩm và quy chế, giải quyết<br /> ṿc kinh tế cạnh tranh, phát triển kinh tế cân nhanh chóng hơn các thủ tục hải quan và xuất<br /> bằng và hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu. Từ nhập khẩu. Để ṭ do hoá thương mại hàng<br /> 31/12/2015, AEC chính thức hình thành. AEC hoá, cho đến nay ASEAN đã giảm thuế quan<br /> được ḍ kiến như là một thị trường và cơ sở cho các mặt hàng trong danh sách giảm thuế<br /> sản xuất đơn nhất cho phép dòng chảy ṭ do về mức từ 0 đến 5%, hình thành nên một thị<br /> *<br /> Gỉng viên Khoa Qủn Tṛ, trường Đ̣i ḥc Lụt TPHCM. NCS. Ḥc vịn KHXH, Vịn H̀n lâm<br /> KHXM Vịt Nam<br /> <br /> 14<br />  Thị trường bán lẻ cộng đồng ...<br /> <br /> <br /> trường mở không còn các rào cản thuế quan lên 1 tỷ (71%), và ở Ấn Độ tăng từ 210 triệu<br /> đối với hàng hóa. ASEAN đưa vào hoạt động (17%) lên 540 triệu (39%). Theo nghiên cứu<br /> Cơ chế hải quan một cửa ASEAN (ASEAN của Công ty Nielson chuyên nghiên cứu thị<br /> Single Window-ASW) và các quy định về áp trường toàn cầu, người tiêu dùng ASEAN là<br /> dụng chứng nhận xuất xứ cho hàng hoá có một trong số những khách tiêu dùng có Ch̉ số<br /> nguồn gốc từ ASEAN để đủ điều kiện hưởng niềm tin người tiêu dùng toàn cầu (the Global<br /> các ưu đãi về thuế quan, trong đó ASEAN Consumer Conidence Index) cao nhất trên thế<br /> đang nghiên cứu tiến tới việc cho phép các giới, phản ánh ṣ lạc quan tiêu dùng ASEAN 2.<br /> doanh nghiệp ṭ chứng nhận xuất xứ. - Bên trong AEC, giữa các nước có ṣ<br /> Triển vọng mở rộng của thị trường AEC đa dạng và khác biệt lớn về điều kiện sống,<br /> được ḍ báo là rất khả quan do các yếu tố sau: văn hóa tiêu dùng nên sức mua, loại nhu cầu<br /> - Về dân số, với trên 630 triệu dân (năm về hàng tiêu dùng cũng rất phong phú và đa<br /> 2015), 10 nước ASEAN là một thị trường hàng dạng. Bản thân ṣ đa dạng về tôn giáo, văn<br /> hóa và dịch vụ tiêu dùng lớn thứ ba ở Châu Á hóa, phong tục tập quán, nhiều nhóm sắc tộc<br /> (sau Trung Quốc với 1,37 tỷ dân và Ấn Độ trong dân cư của các nước trong AEC cũng đã<br /> với 1,31 tỷ dân). 60% dân số của AEC trẻ, tạo nên thói quen và hành vi tiêu dùng rất khác<br /> dưới 35 tuổi, là nguồn nhân ḷc một mặt có nhau. Với mức thu nhập của người dân liên<br /> khả năng tạo nên tăng trưởng kinh tế nhanh, tục tăng, nhu cầu về các sản phẩm chất lượng<br /> tăng năng suất lao động và mặt khác cũng có tốt hơn cũng đang tăng lên. Đối với tầng lớp<br /> sức mua tăng nhanh. Theo một ḍ báo từ nay trung lưu yếu tố chất lượng và mẫu mã hàng<br /> đến 2030, khoảng 1/3 lượng tăng tiêu dùng sẽ hóa ngày càng chiếm ưu thế hơn giá cả, trong<br /> do mức tăng dân số, 2/3 còn lại do ṣ tăng khi phần đông người tiêu dùng bình dân vẫn<br /> mức chi tiêu của dân cư1. có xu hướng ḷa chọn hàng hóa có giá thấp<br /> hơn và chấp nhận chất lượng ở mức nhất định.<br /> - Về kinh tế, các nước AEC có tốc độ tăng<br /> trưởng GDP cao hơn mức bình quân thế giới. Bản thân nhu cầu tiêu dùng của tầng lớp<br /> Đến 2020, GDP của AEC ḍ kiến sẽ đạt 4.700 trung lưu các nước có trình độ phát triển kinh<br /> tỷ USD. Nhờ tăng trưởng kinh tế nhanh, nhóm tế chênh lệch nhau cũng có ṣ khác biệt lớn.<br /> trung lưu trong dân số của AEC (quy ước là Cơ cấu tiêu dùng ở các nước có mức sống cao<br /> có mức chi tiêu mỗi ngày từ 16 tới 100 USD) như Brunei, Singapore khác so với các nước<br /> sẽ tăng từ 120 triệu người (28% dân số) năm có mức sống trung bình loại cao như Malaixia,<br /> 2012 lên tới 400 triệu người (55% dân số) năm Thái Lan, và càng khác so với các nước có<br /> 2020. Trong cùng thời gian đó, nhóm này ở mức sống trung bình thấp như Inđônêxia, Việt<br /> Trung Quốc tăng từ 800 triệu người (61%) Nam, Lào, Campuchia và Myanma3. (Bảng 1)<br /> <br /> 1<br /> McKinsey & Company (2016). Urban World: The Global Consumers to Watch. McKinsey Global<br /> Institute.<br /> 2<br /> Nielson (2014). ASEAN 2015: Seeing around the corner in a new Asian landscape. The Nielson<br /> Company.<br /> 3<br /> Theo phân loại của Ngân hàng thế giới, nước có mức sống cao là khi có GNI trên đầu người trên<br /> 12.476USD, mức thu nhập trung bình cao là từ 4036 USD đến 12.475 USD, mức thu nhập trung<br /> bình thấp là từ 1026 USD đến 4035 USD, mức thu nhập thấp là từ 1025 USD và thấp hơn.<br /> <br /> 15<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> <br /> Bảng 1: Tổng thu nḥp qúc dân trên đ̀u người (GNI) c̉a ćc nước ASEAN năm 2015 (USD)<br /> <br /> Tính theo phương pháp Tính theo phương pháp sức mua<br /> Nước<br /> Atlas tương đương (PPP)<br /> Singapore 52,090 81,190<br /> Malaixia 10,570 26,140<br /> Thái Lan 5,620 15,210<br /> Inđônêxia 3,440 10,680<br /> Philipin 3,540 8,900<br /> Việt Nam 1,980 5,690<br /> Lào 1,730 5,380<br /> Campuchia 1,070 3,290<br /> Myanma 1,280 -<br /> <br /> Nguồn: Ngân h̀ng Th́ giới. World Development Indicators database 2015.<br /> 2. SỰ PHÁT TRIỂN NHANH CHÓNG CỦA bằng khoảng ¼ thị trường Trung Quốc; trong<br /> THƯƠNG MẠI BÁN LẺ Ở AEC đó: Inđônêxia 353,8 tỷ USD, Malaixia 95,5 tỷ<br /> Đối lập với ṣ trì trệ của ngành bán lẻ ở các USD, Thái Lan 117,3 tỷ USD, Philipin 142,1<br /> nước phát triển trong bối cảnh khủng hoảng tỷ USD và Việt Nam 88,4 tỷ USD(1).<br /> và suy thoái kinh tế toàn cầu mấy năm gần Những nước có trình đ̣ ph́t trỉn cao<br /> đây, hoạt động của ngành bán lẻ ở các nước hơn thì ḿc đ̣ mở ṛng doanh ś b́n lẻ đ̣t<br /> ASEAN không ngừng mở rộng về quy mô và đ̣ bão hòa cao hơn v̀ vì ṿy t́c đ̣ tăng<br /> nâng cấp cơ cấu chất lượng theo hướng tăng doanh ś cḥm hơn. B̉ng 2 cho thấy sắp x́p<br /> các loại hình bán hàng hiện đại. Số liệu của t́c đ̣ tăng doanh ś b́n lẻ theo hình thức<br /> Công ty Euromonitor International ước tính cửa hàng (tức là chưa tính bán lẻ qua mạng<br /> giá trị hàng hóa tiêu dùng lưu thông trên các Internet) theo thứ ṭ từ đến thấp đến cao là:<br /> thị trường bán lẻ 5 nước chiếm phần lớn dân Malaixia, Inđônêxia, Thái Lan, Philipin và<br /> ASEAN năm 2016 vào khoảng 800 tỷ USD, Việt Nam.<br /> <br /> Bảng 2: Ḍ t́nh t́c đ̣ tăng doanh ś b́n lẻ qua hình th́c cửa h̀ng<br /> ở ṃt ś nước ASEAN trong thời gian 2016-2020 (%)<br /> <br /> Nước Bình quân 1 năm Tổng 5 năm<br /> Inđônêxia 2,5 13,3<br /> Malaixia 1,0 5,0<br /> Philipin 4,2 22,8<br /> Thái Lan 3,2 16,8<br /> Việt Nam 4,5 24,7<br /> <br /> Nguồn: Euromonitor International. http://www.euromonitor.com/<br /> (1) http://www.euromonitor.com/<br /> <br /> 16<br />  Thị trường bán lẻ cộng đồng ...<br /> <br /> <br /> Trong khi ở Philipin, Inđônêxia và Việt ngoài phải giành 30% cổ phần của đại siêu<br /> Nam hoạt động bán lẻ diễn ra chủ yếu ở khu thị (hypermarket có diện tích mặt bằng trên<br /> ṿc phi chính thức, với các chợ và cửa hàng 5000m2) cho các nhà đầu tư người Mã Lai<br /> nhỏ, thì ở những nước có tỷ lệ đô thị hóa cao, (Bumiputera). Người nước ngoài không được<br /> các hình thức bán lẻ hiện đại hơn như siêu thị, phép kinh doanh siêu thị tḥc phẩm (super-<br /> các nhà hàng lớn, đại siêu thị ngày càng mở market); trong khi các hình thức khác như<br /> rộng và chiếm tỷ lệ cao hơn. cửa hàng lớn (super-store từ 3000 đến 4999<br /> Các công ty thương mại nước ngoài lớn m2, department store, cửa hàng chuyên doanh<br /> như AEON (Nhật Bản), Tesco (Anh), Dairy một loại nhóm mặt hàng – specialty store) thì<br /> Farm (Hồng Công), Lotte, E-Mart (Hàn cho phép đầu tư kinh doanh 100% vốn nước<br /> Quốc), Auchan (Pháp) ồ ạt đầu tư các siêu thị ngoài. AEON và Tesco chiếm thị phần áp đảo<br /> và cửa hàng lớn. Trong khi đó cũng đồng thời trong hình thức hypermarket và superstore ở<br /> diễn ra các thương vụ mua bán, đầu tư của các Malaixia.<br /> nhà kinh doanh thương mại lớn của Singapore, Philipin cũng có chính sách hạn chế các<br /> Thái Lan, Philipin nhằm chiếm lĩnh thị phần công ty bán lẻ lớn nước ngoài hoạt động bằng<br /> bán lẻ ở các nước láng giềng ASEAN như Việt cách không cho phép chúng sở hữu đất đai.<br /> Nam, Campuchia, Lào, Myanma. Công ty bán lẻ nước ngoài cũng phải có quy<br /> Ở Thái Lan, mặc dù có các công ty thương mô đầu tư ít nhất 2,5 triệu USD và trong vòng<br /> mại lớn trong nước phát triển, song các công 8 năm hoạt động phải bán ít nhất 1/3 tổng số<br /> ty nước ngoài lớn, đặc biệt là Big C (Pháp), cổ phần cho nhà đầu tư trong nước.<br /> Tesco Lotus (Anh) và Takashimaya (Nhật Mặc dù hiện nay thương mại điện tử (qua<br /> Bản) có mặt ở tất cả các đô thị lớn. mạng Internet) mới ch̉ chiếm khoảng 2% tổng<br /> Ở Malaixia, chính phủ có chủ trương giới doanh số bán lẻ của 5 nước, song hình thức<br /> hạn thành phần nước ngoài trong hệ thống thương mại này cũng đang và sẽ tăng trưởng<br /> bán lẻ, bằng cách yêu cầu các công ty nước với tốc độ cao (Bảng 3).<br /> <br /> Bảng 3: Ḍ t́nh t́c đ̣ tăng doanh ś b́n lẻ qua hình th́c ṃng địn tử<br /> ở ṃt ś nước ASEAN trong thời gian 2016-2020 (%)<br /> <br /> Nước Bình quân 1 năm Tổng 5 năm<br /> Inđônêxia 38,0 400,0<br /> Malaixia 11,0 68,5<br /> Philipin 7,5 43,4<br /> Thái Lan 14,1 93,4<br /> Việt Nam 25,4 210,2<br /> Nguồn: Euromonitor International. http://www.euromonitor.com/<br /> <br /> Tuy nhiên, nếu so với các nước có nền kinh số về thương mại điện tử của các nước ASEAN<br /> tế phát triển như Mỹ và Trung Quốc thì các ch̉ còn rất thấp (Bảng 4).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 17<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> <br /> Bảng 4: So śnh thương ṃi địn tử năm 2015 ở 5 nước ASEAN với Mỹ v̀ Trung Qúc<br /> Nước Doanh số bán lẻ qua Tỷ lệ bán qua mạng trong<br /> mạng tính trên đầu người tổng doanh số bán lẻ (%)<br /> (USD)<br /> Inđônêxia 6,7 0,5<br /> Malaixia 17,0 0,6<br /> Philipin 3,5 0,3<br /> Thái Lan 20,9 1,2<br /> Việt Nam 7,6 0,8<br /> Trung Quốc 214,4 9,6<br /> Mỹ 842,5 7,2<br /> Nguồn: Euromonitor International. http://www.euromonitor.com/<br /> <br /> Mặc dù ở các nước ASEAN cũng đã có trướng. Tương ṭ như ở hình thức bán lẻ qua<br /> những thương hiệu thương mại điện tử khá cửa hàng, trong thương mại điện tử cũng đang<br /> phổ biến, như Lelong.my ở Malaixia, Matahari diễn ra quyết liệt ṣ xâm chiếm thị phần của<br /> Mall ở Inđônêxia, Vật giá.com ở Việt Nam, các thương nhân nước ngoài. Lazada là trường<br /> v.v. song các “đại gia” thương mại điện tử hợp điển hình về việc một công ty bên ngoài<br /> như Amazon, Lazada, Alibaba vẫn chiếm AEC xâm nhập thị trường này bằng cách mua<br /> một thị phần không nhỏ và ngày càng bành lại cổ phần kiểm soát (Hộp 1).<br /> <br /> Hộp 1: Trường hợp Lazada<br /> <br /> Trang web Lazada được “đại gia” thương mại điện tử Rocket Internet thành lập vào tháng<br /> 3/2012 và hoạt động tại Thái Lan, Việt Nam, Malaysia, Philippines và Indonesia. Khi mới thành<br /> lập, Lazada bày bán các sản phẩm điện tử tiêu dùng, song trang web này đã nhanh chóng mở rộng<br /> phạm vi sang đồ gia dụng, quần áo, vật dụng cho trẻ em, sách, voucher dịch vụ, v.v. Lazada chấp<br /> nhận phương thức trả tiền bằng thẻ tín dụng và cả phương thức trả tiền khi giao hàng – một điểm<br /> mạnh đáng chú ý tại các quốc gia có t̉ lệ sử dụng thẻ tín dụng và tài khoản ngân hàng thấp. Ch̉ sau<br /> 4 năm, Lazada đã được ví như “trang Amazon của Đông Nam Á” với mức định giá khoảng 1,55<br /> tỷ USD. Năm 2016, “ông trùm” Alibaba của Trung Quốc cho biết đã đầu tư 1 tỷ USD vào công ty<br /> Lazada, theo đó, Alibaba sẽ chi 500 triệu cho các cổ phiếu mới phát hành của Lazada, đồng thời<br /> mua cổ phần từ các cổ đông hiện nay để chiếm lĩnh thị phần bán lẻ qua mạng của Lazada vốn đang<br /> có ưu thế ở tất cả các nước ASEAN.<br /> <br /> 3. CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC ĐỐI VỚI mại Việt Nam có thể tiếp cận với điều kiện ưu<br /> NGÀNH BÁN LẺ VIỆT NAM đãi đối với thị trường rộng lớn không ch̉ của<br /> Ṣ hình thành thị trường chung AEC và các nước ASEAN mà còn cả rất nhiều quốc<br /> việc ký kết hàng loạt hiệp định khu ṿc mậu gia trên thế giới. Việc cắt giảm thuế, dỡ bỏ<br /> dịch ṭ do với các nước và khu ṿc tạo ra cơ bớt các hàng rào thủ tục vận tải, giao nhận và<br /> hội và cũng đặt ra nhiều thách thức đối với buôn bán làm cho sức cạnh tranh của hàng hóa<br /> ngành bán lẻ Việt Nam. có khả năng tăng lên. Tuy nhiên, cho đến nay<br /> Cơ hội là ở chỗ các nhà sản xuất và thương Việt Nam hầu như chưa tận dụng được cơ hội<br /> <br /> 18<br />  Thị trường bán lẻ cộng đồng ...<br /> <br /> <br /> này vì chưa tham gia được vào các chuỗi sản nước ngoài hay không trừ cơ sở bán lẻ thứ nhất<br /> xuất – kinh doanh toàn cầu. Các nhà sản xuất – đã hầu như chưa được sử dụng. Đây chính là<br /> và các công ty thương mại chưa kết hợp chặt quy định dùng để kiểm soát và hạn chế ṣ xâm<br /> chẽ với nhau để đưa hàng hóa Việt Nam ra thị nhập của các nhà đầu tư nước ngoài vào lĩnh<br /> trường thế giới. Các công ty thương mại Việt ṿc bán lẻ, mà Việt Nam xem như một điều<br /> Nam hầu như chưa có các cửa hàng bán lẻ ở kiện mở cửa thị trường bán lẻ của mình khi gia<br /> nước ngoài. Ngoài Trung tâm thương mại Hà nhập WTO năm 2007.<br /> Nội – Mátxcơva khai trương tháng 12/2015 ở Những điều kiện thuận lợi đó đã thúc đẩy<br /> Nga với tổng diện tích gần 40.000 m2 là quần ṣ bùng nổ đầu tư của các thương gia nước<br /> thể thương mại và dịch vụ đạt chuẩn quốc tế, ngoài trong lĩnh ṿc bán lẻ ở Việt Nam. Nhiều<br /> có xúc tiến bán hàng Việt, thì một số trung tâm tập đoàn bán lẻ quốc tế đã ồ ạt tham gia thị<br /> thương mại do người Việt sở hữu hoặc điều<br /> trường, đặc biệt là họ dùng phương thức xâm<br /> hành ở nước ngoài vẫn hoạt động dưới hình<br /> nhập một cách nhanh chóng bằng việc mua<br /> thức “chợ” cho thuê chỗ bán, ít có quan hệ kết<br /> bán, sáp nhập của doanh nghiệp ngoại với<br /> nối với sản xuất trong nước thành chuỗi.<br /> các hệ thống bán lẻ trong nước. Họ cũng đẩy<br /> Nhìn từ góc độ chiếm giữ thị phần bán lẻ mạnh phát triển mạng lưới riêng của mình trên<br /> trong nước và kích thích sản xuất, tiêu dùng cả nước bằng cách mở mới hàng trăm điểm<br /> hàng Việt, thì thách thức đối với Việt Nam hiện bán mới. Các nhà bán lẻ ngoại xâm nhập thị<br /> rất lớn. Việt Nam có thị trường bán lẻ đầy hấp trường Việt Nam đều là những doanh nghiệp<br /> dẫn đối với các nhà kinh doanh nước ngoài. mạnh về vốn và có kinh nghiệm quản trị dày<br /> Với nền kinh tế có triển vọng tăng trưởng khá, dạn. Họ cung cấp thêm nhiều ḷa chọn cho<br /> dân số đông thứ hai trong ASEAN, nhu cầu người tiêu dùng, nhưng đồng thời cũng khiến<br /> tiêu dùng trong những năm sắp tới sẽ mở rộng thị trường bán lẻ tăng thêm mức độ cạnh<br /> và ngày càng đa dạng. Các hình thức bán lẻ tranh, tạo áp ḷc lớn lên các nhà sản xuất và<br /> hiện đại ở Việt Nam đang ở giai đoạn phát triển bán lẻ nội địa. Tháng 3 - 4/2016, ngay sau khi<br /> ban đầu, cộng với mức độ đô thị hóa cũng tăng chuỗi 19 siêu thị Metro và 32 siêu thị Big C ở<br /> nhanh, tạo ra nhiều cơ hội để phát triển bùng Việt Nam được chuyển quyền sở hữu sang tay<br /> nổ bán lẻ hiện đại tại các thành phố. Về mặt người Thái Lan, họ đòi tăng chiết khấu thêm<br /> thể chế, Việt Nam đã mở cửa hoàn toàn thị 4,25% - 5,5%, lên mức 17% - 25%, gây khó<br /> trường bán lẻ kể từ 11/1/2015. Việt Nam cho khăn cho doanh nghiệp cung cấp hàng nội địa,<br /> phép nước ngoài đầu tư 100% vốn trong lĩnh khiến nhiều doanh nghiệp thủy sản buộc rút<br /> ṿc bán lẻ (ngoại trừ một số rất ít mặt hàng hàng ra khỏi hệ thống này.<br /> không cho phép nước ngoài kinh doanh). Hơn<br /> thế nữa, chính quyền nhiều địa phương có chủ Các cơ sở bán lẻ ngoại cũng đóng vai trò<br /> trương ưu đãi các nhà đầu tư nước ngoài xây là nơi tṛc tiếp đưa hàng ngoại vào thị trường<br /> ḍng và vận hành các cơ sở bán lẻ hiện đại lớn nội địa. Hệ thống AEON của Nhật chủ trương<br /> (như dễ dàng cấp đất ở những địa điểm thuận áp dụng tỷ lệ 1/3 – 1/3 hàng hóa từ Nhật, 1/3<br /> lợi, miễn giảm thuế, v.v). Công cụ ENT - Kiểm của Việt Nam và còn lại 1/3 là nhập của các<br /> tra nhu cầu kinh tế (Economic Need Test), tức quốc gia khác. Các nhà bán lẻ hàng đầu Hàn<br /> là việc cơ quan có thẩm quyền căn cứ vào tình Quốc không hề giấu ý định xuất khẩu hàng<br /> hình tḥc tế để xem xét có cấp phép mở từng hóa từ các doanh nghiệp vừa và nhỏ Hàn Quốc<br /> cơ sở bán lẻ cho doanh nghiệp có vốn đầu tư vào Việt Nam thông qua hệ thống bán lẻ của<br /> <br /> 19<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> <br /> họ tại Việt Nam. Trong chuỗi Big C và Metro, lẻ đòi hỏi phải có tầm nhìn chiến lược dài hạn,<br /> hàng Thái Lan đa dạng về chủng loại và có giá ṣ can thiệp hữu hiệu của Chính phủ bằng các<br /> cả cạnh tranh được ưu tiên bày bán trên những công cụ hành chính và kinh tế hợp pháp và<br /> kệ hàng có vị trí đắc địa nhất. hợp lý, ṣ cố gắng “vượt lên chính mình” của<br /> Trong khi doanh nghiệp ngoại tích c̣c các doanh nghiệp nội để cạnh tranh giành thị<br /> xâm nhập chiếm lĩnh thị phần, khối doanh phần lớn hơn./.<br /> nghiệp bán lẻ nội dường như đang lúng túng<br /> và ở vào thế yếu trong cuộc đua tranh chiếm<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> giữ thị phần ngày càng khốc liệt. Điểm yếu<br /> lớn nhất là khả năng liên kết thành chuỗi và [1]. Euromonitor International. Market<br /> mạng còn kém và chưa có nhiều kinh nghiệm Research Reports.<br /> quản trị theo kiểu hiện đại. [2]. McKinsey & Company (2016). Urban<br /> Hiện tại, đứng trên ngưỡng cửa của AEC, World: The Global Consumers to Watch.<br /> thị trường bán lẻ của Việt Nam còn ở giai đoạn McKinsey Global Institute.<br /> phát triển ban đầu, với kênh bán lẻ hiện đại [3]. Nielson (2014). ASEAN 2015: Seeing<br /> (các siêu thị, trung tâm thương mại) mới chiếm around the corner in a new Asian landscape.<br /> 20%, còn bán lẻ truyền thống (chợ, cửa hàng The Nielson Company.<br /> tạp hóa, cửa hàng tiện ích) chiếm 80% còn lại. [4]. Các bài báo liên quan tới Thị trường bán<br /> Quá trình hiện đại hóa và cơ cấu lại ngành bán lẻ trên mạng Internet.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 20<br />