VAN OE S I / KIEN<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Thi trircna<br />
una duna di dena<br />
tren tiie aici<br />
Thang 7 / 2 0 0 9 , Lien minh Vien thong quoc te ban do, tin tuc, thong tin kinh doanh, thdi tiet va du<br />
( I T U ) da phat hanh bao cao ve cac u'ng dung di Uch. Tat ca nhiing img dung nay cd it nhat mdt trong<br />
dpng (Mobile Applications). Bao cao mo ta thj nhung dac diem cong nghe sau: cac giao dien lien lac<br />
tru'dng u'ng dung di dpng dang phat trien nhanh<br />
(Wi-Fi, WiBro/mobile WilVIAX, GSM/EDGE, W-CDMA/<br />
chong va xac djnh cac sang kien nham vao viec<br />
UMTS/HSPA va Bluetooth], cac bp xu ly am thanh va<br />
tieu chuan hoa cho moi tru'dng di dpng md va<br />
tiTOng tac. hlnh anh, may anh, bp cam bien hay GPS.<br />
Cac nha san xuat may cam tay, cac nha khai thac<br />
Trong khi toan bp thi trudng dien thoai di dpng<br />
mang di dpng va cac nha cung cap he dieu hanh di<br />
(DTDD] tren the gicM bi sut giam do khimg hoang kinh<br />
dpng (Bang 1 ] dang nd luc ma cac cita hang true tuyen<br />
te, thi thi trudng DTDD thong minh lai c6 su tang<br />
de tan dung nhu cau ngay cang tang cua khach hang.<br />
trudng kha quan. Viec cd nhieu lua chpn cac img dung<br />
Cua hang img dung cua Apple da c6 thanh cdng Idn,<br />
di dpng da tra nen quan trpng de dem lai thanh cong<br />
vupt qua cpt mdc 1 ty img dung dupc tai ve trong chua<br />
thuong mai cua cac thiet bi di dpng moi.<br />
den 10 thang, va dat 1,6 ty lan tai ve trong mot nam<br />
Tuy nhien, viec hinh thanh cac ung dung di dpng<br />
[1]. Nhung thiet bi cong nghe cao co the chay cac img<br />
chay tren cac dien thoai thong minh bi rang bupc bdi<br />
dung di dpng can mpt loat cac img dung hap din va<br />
su phan chia thi trudng vdi cac nen tang (platform|<br />
md rpng neu cac thiet bi do tao ra su ban hang phan<br />
khac nhau.<br />
eimg va doanh thu mang. Hang nghien cim Ovum cho<br />
Cac img dung dl dpng la phan mem dupc bo sung biet thi trudng cho dien thoai thdng minh tang 23%<br />
them cho cac thiet bi cam tay, ching han nhu dien thoai trong hai nam 2008 - 2009. Viec dat hang dien thoai<br />
thdng minh va may hd trp so ca nhan (PDA). Nhimg thong minh du bao tang han 400 trieu vao nam 2014,<br />
phan mem phd bien nhat la trd choi, noi mang xa hpi. gan nhu du kha nang chay cac img dung cua it nhat<br />
mpt cua hang.<br />
Mpt tham dd thi trudng gan day cita cdng ty tu van<br />
Gravitytank sd hQu dien thoai thdng mlnh cho thay<br />
70% ngudi tra 101 da mua va cai mpt img dung trong<br />
thang trudc d6 va nhQng nguoi su dung dd trung binh<br />
c6 21 Qng dung dupc cai dat [4]. Mpt phan M img<br />
dung trong so nay la nhQng ung dung da dugc tra<br />
phi vdi cac mQc bat dau khoang 1 USD. Nhieu img<br />
dung la miin phi, de thu hut khach hang mdi cho img<br />
dung tra phi ttong Mong lai, cac img dung khae la eho<br />
<br />
<br />
TAP CHi CNTT&TT KY 1 (8.2009)<br />
VAN OE SLT KIEN<br />
<br />
<br />
nha khai thac mang<br />
Bang 1: Cac dac diem ciia cac nen tang di dpng [3]<br />
lo ling viec chiem<br />
Cong t>' Cv:a hang ung dung<br />
He dilu hanh (OS) Ngon ngir lap trinh<br />
(Ngay khai trutmg) het cac dich vu hien<br />
Apple iPhone OS Objective-C iPhone ,App Store (07 08) nay tQ cac chQc nang<br />
LiMo Foundation LiMo Platform (Linu.\) Java, native {C/C++) not yet available moi va do do han che<br />
Microsoft Windows Mobile Visual C#/C++ Windows Mobile Marketplace (09 09) cac img dung nhu:<br />
Open Handset Alliance Android {Linu.x) Java .Android Market (10 OS)<br />
- Cac img dung<br />
PalmOS C/C++<br />
Palm Palm .App Catalog (06 09) VoIP thach thuc cac<br />
webOS (Lmux) JavaScript, HTML5<br />
cupc gpi thoai truyen<br />
Qualcomm BREW^ C/C++ Plaza Retail (05 08)<br />
thdng (vi du Skype<br />
RIM BlackBem- OS Java BlackBern .App World (04 09)<br />
Symbian Foundation Symbian C++ Nokja Ovi Store (05/09)<br />
[8])<br />
- Cac ung dung IM<br />
nhiing khach hang da dang ky website hay dich vu. Vi (Nhin tin tuc thdi)<br />
du, Qng dung NY Times cho dien thoai BlackBerry va<br />
thach thuc SMS va '<br />
iPhone cap nhat nhQng tin Mc mdi nhat va hien thi tin<br />
- Cac Qng dung thQc day luOt web va han che luu<br />
tuc do tren man hinh thiet bi, vol lua chpn phu hpp vai<br />
lupng true myen. Nhung img dung nay cung vdi ndi lo<br />
ngudi su dung chpn lua cac dau muc tin tuc.<br />
phan mem dpc hai (malware] lam cho cac doi tac lo<br />
Trong phan idn cac truong hpp, cac img dung dupc ling, cho phep cac cdng ty phat trien tiep can true tiep<br />
lap trinh bdi cac cdng ty phat trien thQ ba. Tuy nhien, cac chuc nang loi cua mpt thiet bi bao gom khdi dien<br />
cac img dung dd vin phai phu thupc su chap thuan thoai, trinh duyet web va may khach email va thiet bi<br />
cua nhimg ngudi chu cua hang Qng dung (trong nhieu truyen thong.<br />
trudng hpp, nhu Apple, la do chinh nha san xuat] quan<br />
NhQng gloi han cua nha san xuat, cong ty va cac<br />
tam tdi phan phdi, thanh toan va tiep thi san pham<br />
nha cung cap da din toi mpt viec ma doi vdi iPhone da<br />
gloi han, thanh toan lai khoang 30% gia ban cua timg<br />
dupc biet vcM cai ten jailbreaking. Dieu nay cd nghia la<br />
Qng dung.<br />
sau khi cat dat mot bp phan mem khong chinh thQc,<br />
Ke tQ khi c6 he thong tinh cuoc, viec ngudi su dung<br />
ngudi su dung cd the bo qua co che phan phdi Qng<br />
danh gia va cac ca che tiep thi la phd bien cho hang<br />
dung chinh thuc, va cai dat cac Qng dung khdng dupc<br />
ngan img dung, cac cua hang true Myen cho thay hoat<br />
phep. Vi du, Qng dung IPhoneModem [9] cho ph6p<br />
dpng doanh thu cao tiem nang cho nhimg ngudi sa<br />
dien thoai chia se ket ndi Intemet vdi mot PC hay Mac<br />
huu [5]. Viec cap nhat he dieu hanh mdi nhat [3.0] cua<br />
[10]. Cho den gin day, Apple van khdng cho phep cac<br />
iPhone md rpng muc tieu thuang mai vl mo, cho ph6p<br />
img dung chia se Intemet. Ndi chung, cd jailbreaking<br />
cac cdng ty phat trien ban npi dung hay cac dich vu<br />
thi mpt thiet bi se khdng nhan dupc bao hanh cua nha<br />
quan trpng trong cac img dung, su dung cua hang de<br />
thu phi thue bao hay chi mpt lan [6]. Tiep thi di dpng<br />
d hlnh thuc cac img dung thuang hieu va quang cao<br />
trong Qng dung da bat dau cat canh va hQa hen mang<br />
lai nhung doanh thu bo sung [7]. Ben canh dd, kinh<br />
doanh cua hang phan mem la mpt dpng ca de ban<br />
phan eimg.<br />
Viec tQ chdi img dung ben thQ ba cd the la do cac npi<br />
dung nhay cam, hay viec sao chep cac chuc nang dupc<br />
gdi chua trong cac img dung di kem vdi thiet bi. Mdt sd<br />
<br />
<br />
T/!)P CHI CNTT&TT KY 1 ( 8 . 2 0 0 9 )<br />
VAN O E S y KIEN |<br />
<br />
<br />
<br />
san xuat. bi khac ke ci cac he thdng thdng tin giii tri tten xe cd<br />
[15]. Tham chi trudc khi eac thiet bi cua khach hang<br />
Nhirng thay doi va su nhap nhing trong nhirng gidi<br />
duac trang bi Android, hang nghin nha phat trien Qng<br />
han cua nha sin xuat va viec thieu su Mong tac glQa<br />
cac phan mem la nhung rao can ddi vdi viec phat trien dung da nhay vao thi trudng nay, hy vpng sin sang<br />
thi truOng Qng dung di dpng. Cac Qng dung do cac khai truang cac thiet bi Android diu tien.<br />
cong ty phat trien viet cho mpt thiet bi phai duac viet Hien dien trong khoang 30 model cim tay khic<br />
lai, ke M khi cac giao dien lap trinh ung dung (API] va nhau, Phan mem LiMo (Linux Mobile] la mpt he dieu<br />
cac bp phat trien phan mem (SDK] la danh rieng cho hanh ma de toan bp nganh di dpng su dung. To chQc<br />
timg img dung chinh. Quy trinh nay lam cham thoi LiMo duac NEC, NTT Doeomo, Orange, Panasonic,<br />
gian vao thi trudng, han che quy md thi trudng, can Samsung va Vodafone khdi xudng va da md rdng len<br />
tra cac khach hang su dung cac Qng dung da dupc hon 50 thanh vien qudc te [16].<br />
ban tren cac thiet bi loai khac va lam cho khach hang Mpt dien dan cdng nghe khac la td chuc Phin mem<br />
nhim lin ve su sin sang va nhQng dac tinh cua no. dau cudi di dpng md OMTP thi tap trung vao viec<br />
Tuy nhien, su khac biet giua cac nen ting di dpng "don giin hda trii nghiem cac dich vu dQ lieu di dpng<br />
dudng nhu khdng cdn d mpt sd linh vuc. Phuang tien cua khach hang va tang cudng an ninh cho thiet bi<br />
trinh duyet WebKit nguon md [ 11 ] tap trung mdt sd eac di dpng" [17]. To chQc nay gan day da xuit bin tieu<br />
cdng nghe mdi nhat cho cac trinh duyet Web la nen chuan BONDI, dinh nghla cae giao dien eho truy nhap<br />
ting cho da so cac trinh duyet web di dpng, API ciia cac chQc nang loi cua thiet bi mpt each an toan tu trinh<br />
OpenGL ES [12], mpt chuan cho cac hlnh inh cho cac duyet web va giao dien ngudi su dung. Dieu nay tranh<br />
he thdng nhung. Men nay dupc su dung rpng rai de cho cac nha phat trien bi bupc vao mpt phin mem eu<br />
giii quyet phan cQng hlnh anh cua thiet bi di dpng. the va cho ph6p hp viet cac Qng dung cho tat ci cac<br />
Dupc su ung hp cua ddng dio nhimg cdng ty sang may cd cai BONDI.<br />
lap Google, Lien minh may cam tay md OHA (mpt Sang kien OneAPI [18] cua Hiep hdi GSM tim kiem<br />
nhdm 47 cdng ty] da cam ket ma hon trong he thdng de dinh nghia mot API dugc hd trp chung nhat cho<br />
di dpng [13]. Di diu la phan mem di dpng Linux nguon phep cac nha khai thac dua ra cac thdng tin ve va cac<br />
md Android da cho thiy nhQng dau hieu chap nhan khi nang cua mang di ddng cua hp cho cic nha phat<br />
nhanh chdng cua cac nha sin xuat, khai thac, phat trien Qng dung. API ho trp hlnh thanh ndi dung va cac<br />
trien Qng dung va ngudi su dung va hien nay dupc tim Qng dung c6 the xach theo tren toan mang cua nhieu<br />
thay trong mpt sd may tinh mang (netbook] va cac thiet nha khai thac khac nhau va cung cap cac giao dien<br />
chung cho nhin tin, vi tri,<br />
dQ lieu ngudi su dung, ket<br />
Operator gateways<br />
ndi va cudc (Hinh 1). Sang<br />
simply implefnent the<br />
Access API. enablnig kien nay cung nham hpp<br />
portability ol Web apps<br />
tac vdi cac CO quan tieu<br />
chuan ve viec can thiet cd<br />
Lightweigtit versions of cac nha phat trien cho cac<br />
existing standards are<br />
used and exposed over<br />
Web developer .friendly<br />
API.<br />
protocols, e.g Web<br />
services. RESTful<br />
ITU da ddng gOp vao<br />
thanh cdng dang ke cua<br />
Etc.<br />
Hinii 1: Lupc do OneAPI<br />
tmyen thong va Qng dung<br />
Ngudn: GSMA 3rd Party Access Project — OneAPI, https-J/gsma.securespsite.com/access/. di ddng thdng qua vai trd<br />
<br />
<br />
<br />
TAP CHI CNTT&TT KY 1 ( 8 . 2 0 0 9 )<br />
VAN OE SLT KIEN<br />
<br />
<br />
cua minh nhu la nguoi quin tri tan so v6 Myen dien nhau va tan dung uu diem cua cac img dung di ddng<br />
toan cau, sin xuit nhung hp tieu chuan IMT-2000 (3G) va dich vu 0 tdc dp ngay cang cao. Tap trung nhieu vao<br />
va tien phong trong eac tieu chuan IMT-Advanced (tren cac tieu chuan cho cac API md va Mong tac se ddng<br />
3G). Mpt nhan thuc thue bao di dpng quoc te duy nhit gdp vao su thanh cdng cua cac img dung di dpng.<br />
(IMSI] Man thu ITU-T E.212 se duoc luu trong tung the<br />
SIM va dupc su dung de nhan thuc khi ket noi giua cac<br />
Tai lieu t h a m khao<br />
mang di dpng. Nhieu may cam tay da co nhirng trien<br />
111. /\pple offers 65,000 different apps. Ttie most popular<br />
khai cua cac khuyen nghi ITU-T, vi du, cac bp ma hoa downloads are listed at iittp^/www.apple.conn/itunes/billion-app-<br />
am thanh va gipng noi nhu G.718 hay G.722.2, cac bp countdown/.<br />
<br />
giii ma multimedia cho H.263 va H.264, hoae tuan thu 121. Ovum; "Smartphones: tiie silver lining of ttie declining handset<br />
market." iittpv'/www.ovum.com/news/euronews.asp?id=7923.<br />
cac tieu chuan cam tay trong series cac khuyen nghi<br />
Gartner projects global iiandset sales will fall by 4 per cent in<br />
ITU-T P.300. 2009, see iittp^/www.economist.com/businessfinance/displayStory.<br />
cfm?storyJd=13832338.<br />
Cac cong ty phat trien phan mem dang yeu cau cac<br />
13]. Gravitytank: "And tfien tiiere were apps." htXpJIwww.<br />
tieu chuan va giao dien thu gpn de nguoi su dung di gravitytank.com/apps/<br />
dang hieu dupc va chap nhan trong cac img dung cua t4]. Wired Magazine: "Tiie Long Tail." httpa'/viww.wired.com/wired/<br />
hp. Trong linh vuc multimedia, khi nang truy cap, archive/12.10/tail.html (October 2004)<br />
<br />
cac giao dien nguoi su dung/truyen thong rinh tay ISl.httpy/developer.apple.com/iptione/progranVsdk/inapppurciiase.<br />
iitml<br />
(hands-free) va tmyen hlnh di dpng la nhimg linh vuc<br />
[6]. AdvertisingAge: "Mobile Marketing: Is 'App-vertising' ttie<br />
can dupc tiep tuc quan tam. Cung Mong tu, su hpp Answer?"<br />
nhat truyen thong va vi tri cung cap cac img dung va [71. tittp://adage.com/digitalnext/post?article_id=136622 (13<br />
dich vu (dua tren vi tri] tiem nang tren cac nhung he May 2009)<br />
<br />
thong dan duong tren 6 to. Cuoi eimg thach thuc tiep 181 /\PC Magazine: "Mobile carriers seek to block Skype on iPtione,<br />
BlackBerry,"http://apcmag.com/mobile-carriers-seek-to-block-skype-<br />
tuc doi vol cac nha khai thac mang di dpng, cac nha<br />
on-iphone-blackberry.htm (6 /\pril 2009)<br />
cung cap dich vu va cac khach hang cua hp de tim ra [9] httpV/www.iphonemodem.com/<br />
cac giii phap xac nhan nguoi su dung, quan ly nhan [101. iPhone OS 3.0, released on 17 June 2009, supports Internet<br />
thuc va bio ve tinh rieng M. Nhimg diem nay can dupc sharing ("tethering") in some countries.<br />
<br />
giai quyet khdng chi M khia canh cong nghe, ma con [111. http://webkit.org/<br />
<br />
theo cac quan diem quin ly va chinh sach, vl cac dieu [121. http://www.khronos.org/opengles/<br />
<br />
luat ngay cang bupc cac nha khai thac di dpng hoan [131 httpV/vwvw.openhandsetal liance.com/(12 June 2009)<br />
[141. 4 See Ovum source<br />
thanh cac chQc nang Mong M nhu cac nha khai thac<br />
1151.http://www.conti-online.com/generator/www/de/en/<br />
cd dinh.<br />
continental/automotive/themes/passenger_cars/interior/connectivity/<br />
ITU du bao cuoi nam 2007, khoing 85 quoc gia tren autolinq/pi_autolinq^en.html<br />
<br />
toan the gidi khai truang cac mang 3G, va vao cuoi [15] httpj'/www. limofoundation.org/en/current-members/index.<br />
php<br />
nam 2008, da cd gan 335 trieu thue bao bang rpng<br />
[17] httpy/www.omtp.org/<br />
[20]. Cho den nay, viec trien khai bang rpng di dpng<br />
[18] httpsy/gsma.securespslte.com/access/<br />
chu yeu thdng tri d cac nudc phat trien noi ty le tham<br />
[ 191. The vast majority of final mj-T Recommendations are aval lable<br />
nhap dat 14%, so voi chua den 1% d cac nudc dang as PDF free of charge, at httpy/www.itu.int/fTU-T/publications/recs.<br />
phat trien. Trong khi nhQng xu huong nay cho thiy html.<br />
<br />
cac nen kinh te dang phat trien dang nd luc de bit [20] rrU: "Measuring the Information Society - The ICT Development<br />
Index." 2009 Edition, available at httpy/vraw.itu.int/rrU-D/ict/<br />
kip, cac tien bp ve cong nghe dac biet la trong nganh publications/idi/2009/index.html.<br />
di dpng dang cung cap nhQng khi nang mdi va tiem Nguyen Hdng<br />
nang de giup ngay cang co nhieu ngudi lien lac vdi<br />
<br />
<br />
10 T/^P CHI CNTT&TT KY 1 ( 8 . 2 0 0 9 )<br />