Thiên địch của rầy nâu

Chia sẻ: Nguyen Viet Hoang | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

180
lượt xem 30
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khí hậu Việt Nam thích hợp cho cây trồng sinh trưởng và phát triển nhưng đồng thời cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các loài sâu bệnh khác nhau. Rầy nâu là một trong những loài dịch hại nguy hiểm số một trên cây lúa ở nước ta hiện nay. Cả trưởng thành và rầy non đều tập trung ở phần gốc thân cây lúa để hút nhựa, nếu mật số cao có thể gây hiện tượng “cháy rầy”. Ngoài gây hại trực tiếp, rầy nâu còn là môi giới truyền bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá, một bệnh cực...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thiên địch của rầy nâu

2/25/2013 Thiên địch của rầy nâu N hệ n L yco s a p seudo a nn ul at a N hó m 1 1
N hó m 1 1 Nội dung I. Đặt vấn đề ..................................................................2 II. Nội dung .....................................................................3 A. Rầy nâu hại lúa ............................................................3 1. Đặc điểm sinh học ......................................................3 2. Đặc điểm sinh thái .....................................................4 3. Quy luật phát sinh và diễn biến quần thể ........................4 4. Tác hại ....................................................................6 B. Nhện Lycosa pseudoannulata ...........................................7 1. Đặc điểm sinh học ......................................................7 2. Đặc điểm sinh thái ................................................... 11 3. Phổ thức ăn và sức ăn của nhện .................................. 12 4. Mối quan hệ giữa rầy nâu và nhện Lycosa pseudoannulata 13 C. Thử nghiệm phòng trừ rầy nâu bằng nhện Lycosa pseudoannulata ................................................................ 14 III. Kết luận & kiến nghị .................................................... 15 A. Kết luận .................................................................... 15 B. Kiến nghị .................................................................. 15 IV. Tài liệu tham khảo ...................................................... 16 1
N hó m 1 1 Thiên địch của rầy nâu N hệ n L yco s a p seudo a nn ul at a I. Đặt vấn đề K hí h ậu V i ệ t N am t hí c h h ợ p c ho c ây t r ồ ng si n h t r ư ở ng v à p h át t r i ể n n hư ng đ ồ n g t h ờ i c ũ ng t ạo đ i ề u ki ệ n t hu ậ n l ợ i c ho c ác l o ài s â u b ệ n h kh á c n ha u . R ầy n â u l à m ộ t t r o ng nh ữ n g l o à i d ị c h h ại ng uy hi ể m s ố m ộ t t r ê n c â y l ú a ở n ư ớ c t a h i ệ n n ay . C ả t r ư ở ng t hà n h v à r ầy no n đ ề u t ập t r u ng ở p h ầ n g ố c t h â n c â y l ú a đ ể h út n h ự a , n ế u m ật s ố c ao c ó t h ể g â y hi ệ n t ư ợ ng “ c h áy r ầ y” . N g o ài g â y h ại t r ự c t i ế p , r ầy nâ u c ò n l à mô i g i ớ i t r u y ề n b ệ n h v àng l ùn , l ùn x o ắ n l á , m ộ t b ệ nh c ự c k ỳ ng u y hi ể m c ho c â y l ú a , đ ã t ừ ng g â y d ị c h t r ê n d i ệ n r ộ ng ở n ư ớ c t a c ác h n a y v ài n ăm . X ử l í s âu b ệ n h b ằng b i ệ n p h áp hó a h ọ c m a ng l ại hi ệ u q u ả r õ r ệ t n hư ng l ại dẫ n đ ế n ô n hi ễ m mô i t r ư ờ ng , c ô n t r ùng ng à y c à ng k há ng t hu ố c , n hi ề u d ị c h h ạ i m ớ i x u ất h i ệ n g â y m ất c â n b ằng si nh t h ái , ả n h h ư ở ng t ớ i s ứ c k h ỏ e đ ờ i s ố ng c o n ng ư ờ i . V ì v ậ y , m ộ t t r o ng n h ữ ng b i ệ n p há p đ ư ợ c x e m l à t hí c h h ợ p nh ấ t h i ệ n na y l à p hò n g t r ừ t ổ ng h ợ p , đ ấu t r a nh si nh h ọ c s ử d ụ ng t hi ê n đ ị c h . B ài t i ể u l u ậ n s ẽ đ ề c ập t ớ i t r ư ờ ng h ợ p x ử l ý r ầy nâ u N i l ap a r v a t a l ug e n s nh ờ n hệ n n ư ớ c L yc o sa p se u d o a nn ul at a . 2
N hó m 1 1 II. Nội dung A. Rầy nâu hại lúa T ê n kho a h ọ c : N i l ap ar v at a L ug e n s , t hu ộ c h ọ : De l p ha si d ae , b ộ : H o mo p t e r a 1. Đặc điểm sinh h ọc V ò ng đ ờ i t ừ 2 5 - 3 0 ng ày , b ao g ồ m 3 p h a si n h t r ư ở ng . P h a t r ứ ng : t ồ n t ại t ừ 6 - 7 ng ày, t r ứ ng c ó h ì n h b ầ u d ụ c , m ộ t đ ầ u t o , m ộ t đ ầu nh ố c n ắp đ ậy, t r o ng su ố t . K í c h t h ư ớ c t r ứ ng r ấ t n h ỏ , đ ư ợ c đ ẻ t r o ng b ẹ v à gâ n l á . P h a ấ u t r ù ng : t ồ n t ại t ừ 1 2 - 1 3 n g à y , c ó 5 t u ổ i ( l ộ t x á c 5 l ầ n) . Ấ u t r ùng m ớ i n ở c ó mà u t r ắng s ữ a s au c hu y ể n t h à nh mà u t r ắng x ám r ồ i c h u y ể n t hà nh n âu l ợ t h a y nâ u đ e n . T ại l ầ n l ộ t x ác c u ố i c ù ng c á n h b ắt đ ầ u p há t t r i ể n . P h a t r ư ở ng t h àn h : t h ờ i g i a n t ừ 1 0 - 1 2 ng à y . D ư ớ i đ i ề u ki ệ n mô i t r ư ờ ng s ẽ x u ấ t h i ệ n hai d ạn g : c á nh ng ắn v à c á n h d ài . C á nh ng ắ n: x u ất h i ệ n k hi đ i ề u k i ệ n mô i t r ư ờ ng t h u ận l ợ i , t ỉ l ệ đ ự c c á i l à 1 :3 . R ầ y c á nh ng ắn đ ẻ t r ứ ng s ớ m v à s ố l ư ợ ng k ho ảng 3 0 0 t r ứ n g . C á nh d ài : x u ất h i ệ n kh i đ i ề u ki ệ n mô i t r ư ờ ng b ì nh t h ư ờ ng , t ỉ l ệ đ ự c c ái l à 1 :1 , r ầ y c án h d ài đ ẻ k h o ả ng 1 0 0 t r ứ ng . 3
N hó m 1 1 2. Đặc điểm sinh t hái a) Ả n h hư ở ng c ủ a n hi ệ t độ P h a t r ứ ng r ầy n â u p h át t r i ể n n h an h n h ất ở đ i ề u ki ệ n 2 5 - 3 0 ˚ C .T ỉ l ệ n ở t r ứ ng c ao n h ất ở n h i ệ t đ ộ 2 7 - 2 8 ˚ C . Ấ u t r ù ng 4 - 5 t u ổ i c ó t h ể h o ạ t đ ộ ng t r o ng k ho ả ng n hi ệ t đ ộ t ừ 1 2 - 3 1 ˚ C . P ha r ầy no n p há t t r i ể n t h í c h h ợ p ở đ i ề u k i ê n 2 5 - 3 0 ˚ C . Ph á t d ụ c m ạ nh nh ấ t ở 2 7 - 2 8 ˚ C .Ở n h i ệ t đ ộ 3 3 ˚ C g ây c h ế t r ầ y n â u no n. D ạ ng c án h ở r ầ y n âu p h ụ t hu ộ c n hi ệ t đ ộ mô i t r ư ờ ng . K hi n hi ệ t đ ộ t h ấp t hì d ạng c án h ng ắ n p há t t r i ể n m ạn h . K hi n hi ệ t đ ộ c ao t hì t ỉ l ệ r ầ y t r ư ở ng t hà n h d ạ ng c á nh d ài p há t t r i ể n . b) Ả n h hư ở ng c ủ a độ ẩm Mô i t r ư ờ ng ẩ m c ó l ợ i c ho s ự ph á t t r i ể n c ủ a r ầ y n â u . Đ ộ ẩ m k hô ng k hí ở k ho ả ng 7 0 - 8 5 % l à t ố i t hí c h h ợ p c ho s ự p h át t r i ể n c ủ a r ầ y n âu . c) Ả n h hư ở ng c ủ a t hứ c ă n T h ứ c ăn c h í n h c ủ a r ầ y nâ u l à c â y l úa . G i ố ng l úa ả n h h ư ở ng m ạ nh m ẽ đ ế n si n h t r ư ở ng và p há t t r i ể n c ủ a r ầy nâ u . 3. Quy luật phát sinh và d i ễn biến q uần thể Q uy l u ậ t h ì n h t h à nh v à p h át t r i ể n c ủ a q u ầ n t h ể r ầ y n âu t r o ng r uộ ng l ú a c ó t h ể c hi a t hà n h c ác g i ai đ o ạ n s a u: a) G iai đo ạ n du n h ậ p X ả y r a t r o ng g i a i đ o ạn l ú a b ắ t đ ầ u l ú a s ạ b ắt đ ầ u đ ẻ n h án h v à l úa c ấ y b ắt đ ầ u h ồ i x a nh . R ầy t r ư ở ng t h àn h d ạ ng c án h d à i x u ất hi ệ n v ào t h ờ i đ i ể m 2 0 ng à y sa u s ạ h ay 7 - 1 0 ng à y s au 4
N hó m 1 1 c ấ y . M ậ t đ ộ r ầy t h ấp k ho ả ng 1 - 3 c o n/ k hó m l ú a . T r o ng t r ư ờ ng h ợ p l ú a s ạ h o ặc c ấ y q u á mu ộ n , t r ùng v ớ i t h ờ i g i an t r ư ở ng t h àn h c ủ a r ầy nâ u t h ì m ật đ ộ c ó t h ể đ ạt t ớ i 8 - 1 0 c o n/ khó m . b) G iai đo ạ n t íc h lũ y q u ầ n t hể D i ễ n r a v ào t h ờ i g i a n c â y l ú a t ừ đ ẻ nh á nh đ ế n l à m đ ò ng . Sau k hi d u n h ập , r ầy c á i b ắ t đ ầu đ ẻ t r ứ ng . Sa u đ ó v ài ng à y , đ ợ t r ầ y no n đ ầu t i ê n x u ấ t hi ệ n. M ậ t đ ộ r ầy no n đ ạ t đ ỉ nh l à khi p hầ n lớn rầy no n ở tuổi 1 và tuổi 2. G i ai đ o ạ n t í c h l ũ y q u ầ n t h ể p hụ t h u ộ c vào t h ờ i đ i ể m d u nh ập s ớ m h ay m u ộ n v à t h ờ i g i a n si nh t r ư ở ng c ủ a g i ố ng l ú a d ài h ay ngắn. c) G iai đo ạ n đỉ n h c ao c ủ a m ật độ q uầ n t hể S a u g i ai đ o ạ n t í c h l ũ y m ậ t đ ộ r ầy c ó t h ể đ ạ t t ớ i 1 0 0 c o n/ khó m. Đ ồ ng t h ờ i c â y l úa c ũ ng ở t h ờ i kì đ ò ng g i à t r ổ b ô ng . Di n h d ư ỡ ng t r o ng c ây l ú a l úc n ày r ấ t t ố t đ ố i v ớ i r ầy nâ u . Do đ ó , m ậ t đ ộ q uầ n t h ể r ầ y c ó t h ể l ê n t ớ i và i t r ăm c o n/ khó m . d) G iai đo ạ n ph á t t á n C â y l ú a ở g i a i đ o ạ n c hí n s áp , k hô ng c ò n k h ả n ă ng c u ng c ấp c h ất d i n h d ư ỡ ng t hí c h h ợ p c h o r ầ y n âu . M ặ t kh ác , p h a r ầy no n b ị ản h h ư ở ng c ủ a m ật đ ộ q u ần t h ể d ẫ n đ ế n hì n h t h àn h c ác c á t h ể r ầ y c á nh d ài . Cá c c á t h ể c án h d ài n ày b a y r a k h ỏ i r u ộ ng t ì m nơ i t hí c h h ợ p đ ể đ ẻ t r ứ ng . 5
N hó m 1 1 4. T ác hại R ầy nâ u d ù ng vò i đ ể c hí c h h út n h ự a c ây l à m c ho c ây l úa b ị k hô hé o . K hi r ầy n âu c hí c h v ào l úa , c h úng đ ể l ạ i t r ê n l á , t h ân m ộ t v ệ t n âu c ứ n g , c ả n t r ở s ự l u â n c hu y ể n nư ớ c v à c h ấ t d i nh d ư ỡ ng l à m t h â n, l á b ị k hô hé o . M ật đ ộ c ao g ây r a hi ệ n t ư ợ ng c h áy r ầy . Ch úng l à l o ại t hí c h s ố ng q u ần t ụ v à k h ả n ă ng n ăng s ố ng q u ần t ụ c ao . C ả r ầ y no n và t r ư ở ng t h àn h đ ề u khô ng t hí c h á n h sá ng t r ự c x ạ nê n r ầ y n â u s ố ng g ầ n g ố c l úa , c hí c h h út n g a y t hâ n l ú a , c h ỉ kh i r â m m át r ầ y t r ư ở ng t hà nh m ớ i c ó ở t r ê n m ặ t t á n l á . K hi b ị đ ộ ng c ó t h ể n h ảy l ê n c ác b ộ p h ậ n k h ác c ủ a c â y ho ặc r ơ i x u ố n g nư ớ c . R ầ y c ó c á nh c ó x u t í n h v ớ i án h s á ng . N g o ài r a r ầ y n âu c ò n l à mô i g i ớ i t r uy ề n b ệ n h v i r us t r ê n l ú a n hư b ệ n h l ú a c ỏ , l ùn x o ắn l á. P h â n c ủ a r ầ y nâ u c h ứ a nhi ề u đ ư ờ ng l à mô i t r ư ờ ng c ho c á c l o ạ i n ấm p h át t r i ể n g ây nê n b ệ n h b ồ hó ng ở g ố c l ú a l à m c ản t r ở q ua ng h ợ p . 6
N hó m 1 1 B. Nhện Lycosa pseudoannulata N hệ n L yc o s a p se ud o a nn ul at a l à l o ài b ắt m ồ i ă n t h ị t , x u ấ t hi ệ n p hổ b i ế n t r ê n nh i ề u l o ạ i c â y t r ồ n g , đ ặc b i ệ t nó l à l o à i c hi ế m ư u t h ế t r ê n r u ộ n g l ú a . N h ệ n Ly c o s a p se ud o ann ul a t a c ó p h ổ t h ứ c ă n r ộ ng , s ứ c ă n m ồ i l ớ n đ ố i v ớ i r ầ y , r ệ p … 1. Đặc điểm sinh h ọc a) Hì n h t há i  P h a t r ứ ng : N hệ n ma ng b ọ c t r ứ ng c ủ a mì nh ở c uố i b ụ ng . T r ứ ng c ó n hi ề u m à u s ắc k há c nh a u : nâ u n h ạ t , x á m, r ê u , t r ắ ng … h ì n h t r ò n h o ặc o v al d ẹ t T r ứ ng l ớ n d ần t ừ l úc đ ư ợ c hì nh t hà n h đ ế n l ú c n ở . Đ a s ố t r ứ ng c ó mà u n â u x ám , t r ê n b ề m ặt c ó nhi ề u c h ấm t r ắ ng . V ỏ b ọ c t r ứ ng m ề m v à d a i , m ỗ i b ọ c kho ảng 8 0 – 1 1 0 q u ả .  P h a nh ệ n c o n ( n h ệ n c ó 5 t u ổ i ) N hệ n t u ổ i 1 : m ớ i n ở c ó m à u t r ắ ng s ữ a . Cơ t h ể g ồ m 2 p h ầ n: đ ầ u – n g ự c v à b ụ ng đ ư ợ c n ố i v ớ i n ha u b ở i 1 c u ố ng n h ỏ g ọ i l à p e d i c e l . Đ ầ u c ó m à u đ e n, p h ần ng ự c c ó 4 đ ô i c h ân . Th ờ i k ỳ n à y r ấ t k hó p h ân b i ệ t g i ớ i t í nh N hệ n t u ổ i 2 : kí c h t hư ớ c n h ệ n t ăn g l ê n , c á c b ộ ph ậ n đ ã r õ r à ng N hệ n t u ổ i 3 : c ơ t h ể m àu t r ắ ng s ữ a h ay v àng nh ạ t l ú c m ớ i n ở c hu y ể n d ầ n s a ng m à u n â u. K í c h t hư ớ c nh ệ n t ăn g l ê n r õ r ệ t 7
N hó m 1 1 N hệ n t u ổ i 4 : s ứ c ăn t ư ơ ng đ ố i n hi ề u nê n k í c h t hư ớ c l ớ n hơ n h ẳ n , c ơ t h ể màu n âu ho ặc đ e n N hệ n t u ổ i 5 : r ất p h à m ă n v à kí c h t hư ớ c t ăng đ án g k ể . T r ê n c ơ t h ể c ó nhi ề u l ô n g n h ỏ v à g ai nh ọ n .  T r ư ở ng t h àn h C ơ t h ể mà u đ e n, s ố l ô ng n h ỏ v à g ai nh i ề u , t o r õ hơ n p h ủ k h ắp cơ thể. Co n c ái c ó kí c h t hư ớ c l ớ n hơ n c o n đ ự c , r âu s ờ t h a nh m ả nh v à d ài , b ụ ng c o n c á i t ho n và d ài hơ n . Co n c ái t hư ờ ng c ó m àu n âu n h ạt t r o ng k hi c o n đ ự c l ại c ó mà u n âu đ ậ m . Co n đ ự c n h ỏ hơ n , p hí a g ầ n mi ệ n g c ó r âu s ờ t o đ ậ m v ớ i nhi ề u l ô ng t ơ n h ỏ và m ị n t r o ng kh i c o n c ái t hì í t l ô ng hơ n. R â u s ờ ở c o n đ ự c l à 2 b ộ p hậ n si nh d ụ c , d ù ng đ ể l ấ y v à c hu y ể n t i nh n a ng s a ng c o n c ái t r o ng l ú c g i a o p h ố i . b) T ập tí nh  Đ ặc đ i ể m p h â n b ố T r ê n c ả r uộ ng c â y t r ồ ng c ạ n và c â y t r ồ ng nư ớ c . Ch úng t hư ờ ng h o ạ t đ ộ ng v ào b an ng ày . N h ệ n Lyco s a pse udo a n nu la t a x u ất h i ệ n s ớ m t r ê n h ệ s i n h t hái r u ộ ng l úa ng a y t r o ng g i ai đ o ạn đ ầ u m ớ i c ấy . Thô ng t hư ờ ng , m ậ t đ ộ n hệ n c ao nh ất v ào g i ai đ o ạn l úa l à m đ ò ng – t r ỗ b ô ng v à g i a t ă ng t he o s ự gi a t ăng m ật đ ộ c ủ a r ầ y n â u g ây h ạ i l ú a . N h ệ n Ly co s a p seudo ann ul a ta ư a s ố ng n hữ ng nơ i ẩ m ư ớ t , r ậ m r ạp nh ư g ố c l ú a , b ờ c ỏ … đ ặ c b i ệ t l à r uộ ng c ó nư ớ c v à nh i ề u r ầ y . 8
N hó m 1 1  Bắt mồi N hệ n L yc o s a p se ud o a nn ul at a khô ng c ă ng l ư ớ i m à s ăn m ồ i t ự d o . Ch úng r ất nh a nh n h ẹ n , m ắt l i n h đ ộ ng v à ho ạ t đ ộ ng hi ệ u q uả t r o ng vi ệ c t ì m m ồ i , x ác đ ị nh v ị t r í m ồ i v à t ấ n c ô ng . N h ệ n ă n t h ị t c o n m ồ i b ằng c á c h nh ả y vào c h ụ p l ấ y c o n m ồ i v à g i ế t c hế t đ ể ă n . C á c h b ắt m ồ i c ủ a nh ệ n no n và t r ư ở ng t h àn h g i ố ng n ha u , đ ề u d ùng h àm đ ể b ắ t , n ha i v à ă n h ết m ồ i . K h ả nă ng b ắ t m ồ i t ăng t he o đ ộ t u ổ i . Lúc c ò n n h ỏ c h úng t h ư ờ ng s ố ng t ậ p t r ung , c àng v ề s au c hú ng c à ng p hâ n t án đ i x a đ ể t ì m m ồ i . T h ứ c ăn c h ủ y ế u ở g i a n đ o ạn nà y l à v ỏ t r ứ n g , t r ứ ng c h ư a n ở c ủ a s âu hay c ác l o ại r ầy , r ệ p t u ổ i nh ỏ . K hi l ớ n h ơ n c h úng c ó t h ể ăn n h ữ ng c o n s â u, r ầy t u ổ i l ớ n hơ n .  Ă n t h ị t l ẫn nh au T N c ho t h ấ y : K h i b ị b ỏ đ ó i t ừ 1 đ ế n 3 ng ày , nh ệ n t u ổ i 1 g ầ n n hư b ị ăn t h ị t h ế t d o c h úng đ ó i . Ở c ác t u ổ i t i ế p t he o hi ệ n t ư ợ ng ă n t h ị t v ẫ n t i ế p t ụ c x ảy r a như ng g i ảm h ơ n nh ờ k h ả n ă ng t ì m ki ế m c o n m ồ i c ủ a c h ú ng t ă ng l ê n đ á ng k ể . H i ệ n t ư ợ ng ă n t h ị t l ẫ n nh a u x ảy r a nh i ề u khi m ậ t đ ộ c o n m ồ i t h ấp m à m ậ t đ ộ n h ệ n l ạ i c ao , khô ng g i an s ố ng c h ật h ẹ p .  L ẩ n t r ố n k ẻ t hù K h ả n ă ng l ẩ n t r ố n k ẻ t hù t ă ng d ần t he o t u ổ i . Tu ổ i 1 t r ố n t r á nh k ẻ t hù c h ủ y ế u l à c h ạ y t r ố n . C h úng c ó kh ả n ă ng c h ạy r ất n h an h t r ê n m ặ t đ ất , m ặt nư ớ c h a y b ò t r ê n c á c c àn h c ây, b ụ i c ỏ . Ở n hệ n no n c ò n c ó h i ệ n t ư ợ ng nh ả t ơ đ ể đ u t ừ c à nh c ây 9
N hó m 1 1 n à y sa ng c à nh c â y k h ác , t ừ t hâ n c ây x u ố ng m ặ t đ ất đ ể t r ố n t r án h k ẻ t h ù . Ở n hệ n t r ư ở ng t h àn h ng o ài c h ạy t r ố n c h úng c ò n c ó kh ả n ăng c he g i ấ u d ư ớ i nư ớ c b ằng c ác h t ạ o b o ng b ó ng b ao p h ủ l ấ y c ơ t h ể . K hi c hì m d ư ớ i nư ớ c c hú ng c o c ác b ộ p hận l ạ i v à hí t t h ở k hô ng khí t ừ c ác b o ng b ó ng k hí m ắc k ẹ t ở n hữ n g s ợ i l ô ng c ủ a cơ thể. N hệ n l ớ n c ó k h ả nă ng đ ào ha ng t r o ng đ ất đ ể ẩn n ấp t ì m ki ế m c o n m ồ i v à t r ố n t r án h k ẻ t h ù .  V e vã n v à g i ao p h ố i K hi c o n đ ự c g ặp c o n c ái , nó ve v ẩ y 2 c ái r âu s ờ v à l àm 1 l o ạ t c ác đ ộ ng t á c nhú n nh ẩy , g i ư ơ ng r â u t án t ỉ n h . N h ữ ng đ ộ ng t ác n à y t h ể h i ệ n s ự d ũng mã n h, n h ằm p h át r a t í n hi ệ u c ho c o n c á i b i ế t nó l à b ạn t í n h khô ng p h ải c o n m ồ i . 10
N hó m 1 1 2. Đặc điểm sinh thái T h ự c hi ệ n t hí ng hi ệ m n uô i n h ệ n t r o ng t ủ đ ị nh ô n ở đ i ề u k i ệ n 2 5 o C , đ ộ ẩ m 7 5 % v à đ i ề u ki ệ n p hò ng t hí ng hi ệ m 2 4 – 2 9 o C , đ ộ ẩm 5 9 – 7 5 % )  Ả n h hư ở ng c ủ a n hi ệ t đ ộ đ ế n t h ờ i g i a n p h á t d ụ c T h ờ i g i a n p h á t d ụ c c ủ a 1 l o à i s â u h ại h ay t hi ê n đ ị c h c ó ản h h ư ở ng đ ế n vi ệ c g i a t ă ng s ố l ư ợ ng v à s ố l ứ a t r o ng n ăm c ủ a l o ài đ ó . K hi n uô i ở p hò ng t h í ng h i ệ m v à n uô i t r o ng t ủ đ ị nh ô n t hì s ự d ao đ ộ ng v ề t h ờ i g i an p há t d ụ c t r o ng m ỗ i g i ai đ o ạ n p há t t r i ể n khô ng l ớ n . Ở n hi ệ t đ ộ p hò ng t hí ng hi ệ m l o ài n ày c ó t h ờ i g i an p h át d ụ c t r ung b ì n h ở m ỗ i g i ai đ o ạ n p h á t t r i ể n ng ắ n h ơ n so v ớ i c ác g i ai đ o ạ n đ ó ở n hi ệ t đ ộ n uô i t r o ng t ủ  Ả n h hư ở ng c ủ a t h ứ c ă n đ ế n t ỷ l ệ s ố ng só t T ỷ l ệ só ng só t c ủ a 1 l o ài l à b i ệ u hi ệ n k h ả nă ng s i n h t r ư ở ng và p há t t r i ể n c ủ a c hú ng t ừ g i a n đ o ạ n t r ứ ng đ ế n t r ư ở ng t h à nh t r o ng t ừ ng đ i ề u k i ệ n c ụ t h ể . Th ứ c ăn ản h hư ở ng k hô ng n h ỏ đ ế n s ự si n h t r ư ở ng , p h át t r i ể n v à t ỷ l ệ s ố ng c ủ a n hệ n . T uy n hi ê n , k hô ng p h ải t ỷ l ệ s ố ng l uô n t ỷ l ệ t hu ậ n v ớ i l ư ợ ng t h ứ c ă n mà nó t ăng đ ế n 1 ng ư ỡ ng nh ấ t đ ị nh s au đ ó g i ảm ( c ó t h ể l à d o ng án h a y d o l ư ợ ng t h ứ c ă n k hô ng đ ư ợ c s ử d ụ ng h ế t b ị p hâ n h ủ y ả nh hư ở ng t ớ i đ ờ i s ố n g c ủ a nh ệ n )  Ả n h hư ở ng c ủ a n hi ệ t đ ộ , đ ộ ẩm đ ế n s ứ c ăn c ủ a nh ệ n T h ự c h i ệ n t hí ng hi ệ m c ho t h ấy nhi ệ t đ ộ , đ ộ ẩm k hô ng ản h h ư ở ng t ớ i s ứ c ăn s âu k ho a ng t u ổ i 1 , khô ng ả n h hư ở ng t ớ i s ứ c ă n c ủ a n hệ n ở c á c p ha p h át d ụ c . 11
N hó m 1 1 3. Phổ thứ c ăn và sứ c ăn c ủa nhện N hệ n L yc o s a p se ud o a nn ul at a c ó p h ổ t h ứ c ăn r ộ ng , g ồ m 1 7 l o ài s â u h ại , r ầy r ệ p , s â u no n c ủ a c ác l o ài s â u c u ố n l á . N ó l à t hi ê n đ ị c h c ủ a n hi ề u l o ài s âu h ại . Bảng 1.Thành phần vật mồi của nhện Lycosa pseudoannulata STT Tên khoa học Tên Việt Nam Pha vật Sức ăn mồi con/ngày Homotera Bộ cánh đều 1 Aphis cracciora Kooch Rệp đậu RN,TT 2.91-0.34 2 RhopslosiphummaydisFitch Rệp ngô RN,TT 26.64-1.32 3 Brevicorynebrasscae Rệp cải RN,TT 12.82-1.09 4 Rhopslosiphum Rệp củ cải RN,TT 10.27-1.38 pseudobrassicae Davis 5 Aphismedicaginis Koch Rệp muội lạc RN,TT 9.91-1.40 6 Aphis citricidus Rệp muội cam RN,TT 8.73-0.93 7 Nilaparvata lugens Rầy nâu T,TT,RN 11-1.22 8 Sogata fureifera Rầylưng trắng T,TT,RN 6.9-0.64 9 Nephoteix cintisep Rầyxanhđuôiđen RN,TT 8.55-0.91 Lepidoptera Bộ cánh vảy 10 PlutellamaculipennisCurtis Sâu tơ SN,TT 6.09-0.44 11 Spodoptera litura Fabr Sâu khoang SN 6.36-0.78 12 Cnaphalocrocis medinalin SCL lúa nhỏ SN 5.8-1.33 13 Lamprosena indicate Fabr SCL đậu tương SN 1.82-0.23 14 Corcyracephalonica Ngài gạo SN 4.45-0.13 15 Peiris rapae Sâu xanh SN,T 2.09-0.41 16 Anomis flava Fabr Sâu đo xanh SN 7.18-1.44 Thysanoptera Bộ cánh tơ 17 Thrips palmi Bọ trĩ TT 52.55-1.58 12
N hó m 1 1 4 . Mối q uan hệ g iữa rầy nâu và nh ện Lycosa p seud oannulata T r o ng si nh q u y ể n , m ố i q ua n h ệ g i ữ a c ác l o ài r ất đ a d ạ ng , g ồ m c ác t ư ơ ng t á c âm và t ư ơ ng t ác d ư ơ ng . Cá c si nh v ật t r ự c t i ế p ả n h hư ở ng t hô ng q u a q u a n h ệ t r o ng t ổ s i n h t há i và g i án t i ế p t hô ng q u a c ác nh â n t ố kh ác c ủ a mô i t r ư ờ ng . C á c m ố i q u an h ệ nà y c h ủ y ế u t h ể h i ệ n ở h ai m ặ t l à d i n h d ư ỡ ng v à nơ i ở . R ầy n â u v à nh ệ n c ó m ố i t ư ơ ng t á c âm l à q u an h ệ t hú d ữ - c o n m ồ i ( + - ) , t r o ng đ ó nh ệ n nư ớ c l à l o ài c ó l ợ i , c ò n l o ài k i a t hì c ó h ại , c h úng b ị t i ê u d i ệ t ng a y s au k hi b ị b ắ t . R ầy n âu l à ng u ồ n t h ứ c ă n c ủ a n h ệ n nư ớ c . T r o ng t hi ê n n hi ê n , c ác m ố i q u a n h ệ g i ữ a c ác l o à i , n h ất l à n hữ ng m ố i q u a n h ệ c ạn h t r an h v ậ t ăn t h ị t – c o n m ồ i đ ó ng vai t r ò ki ể m so á t và kh ố ng c h ế s ố l ư ợ ng c ủ a c ác l o ài ( kh ố ng c h ế s i n h h ọ c ) , t hi ế t l ập nê n t r ạ ng t h ái c â n b ằng t r o ng t ự nhi ê n. Q ua n h ệ t hú d ữ - c o n m ồ i g i úp c ho q u ầ n t h ể c o n m ồ i d uy t r ì t í n h ổ n đ ị n h , khô ng p h á t t r i ể n b ù ng n ổ v ề s ố l ư ợ ng c á t h ể t h àn h d ị c h b ệ n h ng u y h ại . 13
N hó m 1 1 C. Thử nghiệm phòng trừ rầy nâu bằng nhện Lycosa pseudoannulata K h ả n ăng t i ê u d i ệ t r ầ y n â u c ủ a n h ệ n L yc o sa p se ud o an nul a t a đ ư ợ c t i ế n h àn h đ á nh g i á t r o ng c ác t hí ng hi ệ m ở c h ậu v ại , t r ê n c ùng 1 m ật đ ộ r ầ y n âu ( 5 0 0 c o n / m2 ) . H i ệu q u ả p h òn g t r ừ sa u kh i t h ả n h ệ n ( % ) Số lượng nhện (con) 4 ngày 1 ngày 2 ngày 3 ngày 3 2 6.25 4 7.08 5 7.50 7 5.95 5 2 9.58 5 0.83 8 1.25 9 7.89 7 4 0.80 6 5.83 9 8.75 9 6 4.58 9 9.17 Bảng 2: Thử nghiệm phòng trừ rầy nâu Kết quả phân tích thống kê sinh học cho thấy: khi mật độ nhện tăng thì hiệu quả phòng trừ cũng tăng. Ở mật độ 7 nhện trong ô thí nghiệm sau 4 ngày sẽ tiêu diệt hoàn toàn số rầy nâu, còn mật độ 9 nhện chỉ sau 3 ngày đã tiêu diệt hết hoàn toàn số rầy nâu. Với mật độ 3 và 5 nhện sau 4 ngày có thể tiêu diệt được lần lượt 76% và 98% số rầy nâu. Vì vậy, nhằm duy trì sự đa dạng sinh học, đảm bảo lợi ích kinh tế và tính bền vững cho hệ sinh thái nên với mật độ 500 con/m2 chỉ cần thả 3 nhện trưởng thành. Tùy thuộc vào các vùng miền, điều kiện khí hậu mà mật độ rầy nâu có sự khác biệt, từ đó số lượng nhện thả được tính theo tỷ lệ tương tự. 14
N hó m 1 1 III. Kết luận & kiến nghị A. Kết luận N hệ n Ly co s a pseudo a nn ul at a và r ầy nâ u c ó m ố i q u a n h ệ v ề d i nh d ư ỡ ng ( v ậ t ă n t h ị t – c o n m ồ i ) c h ặ t c h ẽ . N h ệ n Lyco s a p seudo an nul a ta l à l o ài b ắ t m ồ i ă n t h ị t , x u ất h i ệ n p h ổ b i ế n t r ê n n hi ề u l o ạ i c â y t r ồ ng , đ ặ c b i ệ t c hi ế m ư u t h ế t r ê n r u ộ ng l úa . Ch úng c ó ph ổ t h ứ c ăn r ộ ng , s ứ c ă n m ồ i l ớ n , c ó t h ể k i ể m so á t c ác l o ài s âu b ệ n h c ả ở c â y t r ồ ng c ạn v à c â y t r ồ ng nư ớ c , t i ê u d i ệ t đ ư ợ c c ác l o ài r ầy r ệ p v à s âu no n c ủ a c ác l o à i sâ u c uố n l á n hư r ầ y nâ u h ạ i l ú a , h ạ n c h ế v i ệ c s ử d ụ ng t h u ố c t r ừ s â u hó a h ọ c g ây ô n hi ễ m mô i t r ư ờ ng . B. Kiến nghị N hệ n Ly co s a pseudo a nn ul at a c ó v ai t r ò r ấ t q ua n t r ọ ng t r o ng v i ệ c h ạ n c h ế c ác l o ài s â u h ại do đ ó c ần t i ế p t ụ c ng hi ê n c ứ u c ó h ệ t h ố ng v ề đ ặc đ i ể m si n h h ọ c v à s i n h t h ái c ùng q uy t r ì nh n h ân n uô i l o ài n h ệ n n à y đ ể c h ủ đ ộ ng ng u ồ n t hi ê n đ ị c h khi c ầ n. N h ệ n l ớ n b ắt m ồ i ăn t h ị t l à nhó m k ẻ t h ù t ự nhi ê n q ua n t r ọ ng nh ư ng c hú ng l ại r ấ t m ẫn c ả m v ớ i t h u ố c t r ừ s âu hó a h ọ c v ì v ậ y vi ệ c s ử d ụ ng t h u ố c p h ải đ ả m b ảo yê u c ầu h ợ p l í đ ể h ạ n c hế t ác h ại k hô n g t ố t đ ế n kh u h ệ t hi ê n đ ị c h. 15
N hó m 1 1 IV. Tài liệu tham khảo [ 1 ] N g u y ễ n V ă n H u ỳ n h; H u ỳ nh Q ua ng X u â n; Lư u N g ọ c H ải ;, Đ án h g i á k h ả nă ng ă n r ầy c ủ a m ộ t s ố l o ài . [ 2 ] N g u y ễ n Đ ứ c K hi ê m , " K ế t q u ả ng h i ê n c ứ u r ầ y n âu h ại l úa ," T ạp chí b ảo vệ t hự c v ậ t. [ 3 ] B ùi T h ị P hư ơ ng T h ảo , Đặc điểm của n h ện Lyc o s a p se ud o an nul a t a. [ 4 ] Q uá c h Th ị N g ọ , Đ án h g i á k h ả n ăn g ă n r ầy c ủ a m ộ t s ố l o ài . [ 5 ] P h ạ m V ă n L ầ m , T hi ê n đ ị c h c ủ a r ầ y n â u . 16