Thiết bi lạnh ô tô P5

Chia sẻ: Nguyen Hoang | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

242
lượt xem 116
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cấu tạo hệ thống điều hòa không khí ô tô

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thiết bi lạnh ô tô P5

Chương 2 HÒA C U T O H TH NG I U HÒA KHÔNG KHÍ Ô TÔ 2.1. 2.1. C U T O M t h th ng i u không khí úng nghĩa là h th ng có th duy trì tr ng thái c a không khí trong không gian c n i u hòa. Nó không ch u nh hư ng b i s thay i c a i u ki n khí h u bên ngoài ho c s thay i c a ph t i bên trong. Do ó, có m t m i liên h m t thi t gi a i u ki n th i ti t bên ngoài không gian c n i u hòa v i ch ho t ng và các c i m c u t o c a h th ng i u hòa không khí. H th ng i u hòa không khí là m t t h p bao g m các thi t b sau: H.2.1. C u t o c a h th ng i u hòa không khí ôtô i n hình 1. Máy nén 6. Giàn l nh 11. Bình s y khô n i ti p 2. Giàn nóng 7. ư ng ng hút ( áp su t th p) 12. Không khí l nh 3. Qu t 8. ư ng ng x (cao áp) 13. Qu t l ng sóc 4. Bình l c/hút m 9. B tiêu âm 14. B ly h p t c a qu t gió 5. Van giãn n 10. C a s quan sát 15. B ly h p máy nén 16. Không khí 2.1.1. 2.1.1. Máy nén 1) và 1) Ch c năng, c u t o và nguyên lý ho t ng Máy nén trong h th ng i u hòa không khí là lo i máy nén c bi t dùng trong k thu t l nh, ho t ng như m t cái bơm hút hơi môi ch t áp su t th p giàn bay hơi r i nén lên áp su t cao (100PSI; 7-17,5 kg/cm2) và nhi t th p sinh ra
nhi t cao y vào giàn ngưng t , m s tu n hòa c a môi ch t l nh m t cách h p lý và tăng m c trao i nhi t c a môi ch t trong h th ng. Vì máy i u hòa nhi t trên xe ôtô là m t h th ng làm l nh ki u nén khí, nên máy nén là m t b ph n quan tr ng nh t c a h th ng l nh. Công su t, ch t lư ng, tu i th và tin c y c a h th ng l nh ch y u u do máy nén l nh quy t nh. Có th so sánh máy nén l nh có t m quan tr ng gi ng như trái tim c a cơ th s ng. Trong quá trình làm vi c, máy nén s tăng áp su t ch t làm l nh lên kho ng 10 l n: t s nén vào kho ng 5÷8:1, t s nén này ph thu c vào nhi t không khí môi trư ng xung quanh và lo i môi ch t l nh. Áp su t ph i tăng lên n i m mà nhi t c a ch t làm l nh cao hơn nhi t c a không khí môi trư ng xung quanh và ph i t i b ngưng t gi i phóng toàn b nhi t h p th trong b b c hơi. H. 2.2. Hình d ng bên ngoài c a máy nén Máy nén s d ng trong h th ng i u hòa không khí ôtô là lo i máy nén h ư c g n bên hông ng cơ, nh n truy n ng ai t ng cơ ôtô sang u tr c máy nén qua m t ly h p t . T c vòng quay c a máy nén l n hơn t c quay c a ng cơ. tc ch y c m ch ng c a ng cơ ôtô, máy nén làm vi c v i t c kho ng 600 rpm. Khi t c ng cơ tt c t i a thì t c máy nén r t cao. Vì v y, máy nén ph i có tin c y cao và ph i làm vi c hi u qu trong i u ki n t c ng cơ luôn thay i trong quá trình làm vi c. c bi t là các chi ti t như c m b t kín c tr c, các vòng bi, các clappe ph i làm vi c v i tin c y cao.
H.2.3. V trí l p t c a máy nén ng cơ Nhi u lo i máy nén khác nhau ư c dùng trong k thu t i u hòa không khí trên ôtô, m i lo i máy nén u có c i m c u t o và làm vi c theo nguyên t c khác nhau. Nhưng t t c các lo i máy nén u th c hi n nhi m v như nhau: nh n hơi có áp su t th p t b b c hơi và chuy n thành hơi có áp su t cao bơm vào b ngưng t . Th i gian trư c ây, h u h t các máy nén s d ng lo i 2 piston và m t tr c khu u, piston chuy n ng t nh ti n lên xu ng trong xi lanh nên g i là máy nén có piston t nh ti n. Có lo i máy nén s d ng piston t nh ti n làm vi c theo chi u hư ng tr c ho t ng nh ĩa l c hay t m dao ng; còn có lo i máy nén cánh quay và máy nén ki u cu n xo n c. Tuy nhiên, hi n nay ang dùng ph bi n nh t là lo i máy nén piston d c tr c và máy nén quay dùng cánh van li tâm. Máy nén thư ng có nh ng b ph n cơ b n như hình 2.4.
H.2.4. C u t o chung c a m t máy nén Ho t ng c a máy nén có 3 giai o n: - Giai o n 1: Hút môi ch t Khi piston i t i m ch t trên xu ng i m ch t dư i, các van hút ư c m ra môi ch t ư c hút vào xylanh công tác và k t thúc khi piston t i i m ch t dư i. - Giai o n 2: Nén môi ch t Khi piston i t i m ch t dư i t i i m ch t trên, van hút óng, van ym v i ti t di n nh hơn nên áp su t c a môi ch t ra s cao hơn khi ư c hút vào. Quá trình này k t thúc khi piston t i i m ch t trên. - Giai o n 3: Khi piston t i i m ch t trên, thì quy trình l i ư c l p l i t u. 2) 2) Phân lo i Máy Máy nén lo i piston tay quay Lo i này ch s d ng cho môi ch t l nh R12, có th ư c thi t k nhi u xi lanh b trí th ng hàng (hình 2.5), b trí d c tr c ho c b trí hình ch V. Trong lo i máy nén ki u piston, thư ng s d ng các van lư i gà i u khi n dòng ch y ch t làm l nh i vào và i ra xilanh. Lư i gà là m t t m kim lo i m ng, m m d o, g n kín m t phía c al khuôn lư i gà. Áp su t phía dư i lư i gà s ép lư i gà t a ch t vào khuôn và óng kín l thông l i. Áp su t phía i di n s y lư i gà m ra và cho lưu thông dòng ch t làm l nh.
H.2.5. Máy nén lo i piston tay quay 1. ư ng ng x 8. m kín 15. Vòng xéc măng 2. N p van 9. M t m kín tr c 16. Piston 3. Van x 10. ư ng ng hút 17. Caste 4. van 11. Lõi van 18. Vòng m kín 5. Ch t piston 12. u xylanh 19. Tr c khu u 6. Thanh truy n 13. m n p xylanh 20. m 7. Ô bi 14. Van hút 21. bơm Khi piston di chuy n xu ng phía dư i, ch t làm l nh b b c hơi s ưc in y vào xi l nh thông qua van lư i gà hút- kỳ này g i là kỳ hút, van lư i gà x s ngăn ch t làm l nh phía áp su t, nhi t cao không cho vào xi lanh (hình 2.6a). khi piston di chuy n lên phía trên – kỳ này g i là kỳ x , lúc này van lư i gà hút óng kín, piston ch y lên nén ch t môi ch t l nh ang th khí, làm tăng nhanh chóng áp su t và nhi t c a môi ch t, khi van lư i gà x m , môi ch t l nh ư c y n b ngưng t (hình 2.6 b). V i lo i máy nén này, do t c ca ng cơ luôn thay i trong quá trình làm vi c mà máy nén không t kh ng ch ư c lưu lư ng c a môi ch t lưu thông, van lư i gà ư c ch t o b ng lá thép lò xo m ng nên d b g y và làm vi c kém chính xác khi b mài mòn ho c gi m l c àn h i qua quá trình làm vi c, lúc ó s nh hư ng r t l n n hi u su t và ch t lư ng làm vi c c a h th ng i u hòa không khí ôtô.
H.2.6. Nguyên lý ho t ng c a máy nén piston tay quay M t khác, v i lo i máy nén này khó th c hi n vi c i u khi n t ng trong quá trình làm vi c khi t c ca ng cơ và t c quay c a máy nén luôn thay i. Nên hi n nay trong k thu t i n l nh ôtô không còn dùng lo i máy nén piston lo i tr c khu u tay quay này. Mà lo i máy nén hi n nay hay ư c s d ng là lo i máy nén piston d c tr c ư c d n ng b ng cam nghiêng, nh t m dao ng hay t m l c. Máy làm Máy nén piston mâm dao ng có th tích làm vi c bi n i Máy nén này có nguyên lý ho t ng gi ng như lo i máy nén píton ki u cam nghiêng, tuy nhiên v m t c u t o cũng có vài i m khác nhau. Máy nén ki u này cũng dn ng píton b ng mâm dao ng, píton ây ch làm vi c m t phía, và có 1 xecmăng; piston ư c n i vào các ĩa l c b ng các tay quay. G m có 6 píton, cùng t ng, m i cái cách nhau m t góc 600. trên mâm dao H.2.7. C u t o c a máy nén piston dao ng c a th tích bi n i
Máy nén này cũng có vài i m thu n l i hơn so v i lo i máy nén trình bày i 320F (00C) vì máy nén trên, làm vi c êm d u hơn, b b c hơi có nhi t không này có cơ c u gi m th tích làm vi c và dung tích bơm c a máy nén cân x ng v i yêu c u làm l nh c a b b c hơi trong h th ng (hình 2.8). H.2.8. Nguyên lý ho t ng Máy nén có th tích làm vi c bi n i là do hành trình c a píton thay id a vào góc nghiêng (so v i tr c) c a mâm dao ng, thay i tùy theo lư ng môi ch t c n thi t cung c p cho h th ng. Góc nghiêng c a mâm dao ng l n thì hành trình c a píton dài hơn, môi ch t l nh s ư c bơm i nhi u hơn. Khi góc nghiêng nh , hành trình c a píton s ng n, môi ch t l nh s ư c bơm i ít hơn (hình 2.6). i u này cho phép máy nén có th ch y liên t c nhưng ch bơm lư ng môi ch t l nh c n thi t. Góc nghiêng c a mâm dao ng ư c i u khi n b i m t van i u khi n. H p x p bi s giãn ra ho c co l i tùy theo áp l c ưa vào tăng hay gi m, s làm chuy n d ch viên bi trong van i u khi n óng m van, t ó i u khi n ư c áp l c trong v máy nén. S khác nhau gi a áp l c m t dư i và áp l c v máy nén s xác nh v trí c a mâm dao ng. Góc nghiêng c a mâm dao ng s l n nh t- s làm mát t t i a khi 2 ph n c a áp l c b ng nhau (hình 2.9). H.2.9. Van i u khi n hành trình dao ng c a máy nén
Máy nghiê Máy nén piston ki u cam nghiêng Lo i này có ký hi u là 10PAn, ây là lo i máy nén khí v i 10 xilanh ư c b trí hai u máy nén (5 phía trư c và 5 phía sau); có 5 piston tác ng hai chi u ư cd n ng nh m t tr c có t m cam nghiêng ( ĩa l c) khi xoay s t o ra l c y piston. Các piston ư c t lên t m cam nghiêng v i kho ng cách t ng c p piston là 720- i v i lo i máy nén có 10 xilanh; ho c có kho ng cách 1200- i v i lo i máy nén có 6 xy lanh. H.2.10. K t c u c a lo i máy nén ki u cam nghiêng 1. Tr c máy nén 8. Ph t tr c bơm 14. N a xy lanh trư c 2. ĩa cam 9. B ly h p puly máy nén 15. N a xy lanh sau 3. Piston 10. B c n puly 16. Caste d u nh n 4,5. Bi trư t và 11. Puly 17. ng hút d u 6. Van hút lư i gà 12. Cu n dây b ly h p 18. u sau 7. ĩa van x trư c 13. u trư c 19. Bơm bánh răng Bánh ai trên kh p n i i n t dùng lai truy n ng t ng cơ ôtô. Khi không có dòng i n qua cu n dây i n t , bánh ai quay trơn. Khi có dòng i n, s truy n chuy n ng cho piston chuy n ng qua l i trong xilanh t o ra l c hút và y môi ch t l nh. M t piston khi ho t ng s làm vi c trong c hai xilanh trái và ph i c a máy nén, quá trình làm vi c ư c mô t trong hình 2.10 và ư c trình bày như sau:
H.2.11. Nguyên lý ho t ng c a lo i máy nén piston cam nghiêng - Hành trình hút: Khi piston chuy n ng v phía bên trái, s t o nên s chênh l ch áp su t trong kho ng không gian phía bên ph i c a piston; lúc này van hút m ra cho hơi môi ch t l nh có áp su t, nhi t th p t b bay hơi n p vào trong máy nén qua van hút. Và van x phía bên ph i c a piston ang ch u l c nén c a b n thân van lò xo lá, nên ư c óng kín. Van hút m ra cho t i khi h t hành trình hút c a piston thì ư c óng l i, k t thúc hành trình n p. - Hành trình x : Khi piston chuy n ng v phía bên trái thì t o ra hành trình hút phía bên ph i, ng th i phía bên trái c a piston cũng th c hi n c hành trình x hay hành trình bơm c a máy nén. u c a piston phía bên trái s nén kh i hơi môi ch t l nh ã ư c n p vào, nén lên áp su t cao cho n khi áp l c th ng ư c l c tỳ c a van x thì van x m ra và hơi môi ch t l nh có áp su t, nhi t cao ư c y it ib ngưng t . Van hút phía bên trái lúc này ư c óng kín b i áp l c nén c a hơi môi ch t. Van x m ra cho n h t hành trình bơm, thì óng l i b ng l c àn h i c a van lò xo lá, k t thúc hành trình x (hình 2.11). Và c th ti p t c các hành trình m i. Vn bôi trơn trong máy nén cũng r t c n ư c quan tâm, tùy theo lo i môi ch t l nh ư c s d ng trong h th ng i u hòa không khí ôtô mà ch n d u bôi trơn thích h p, giúp máy nén làm vi c an toàn và hi u qu hơn, máy nén ngư i ta bôi trơn b ng phương pháp vung tóe d u b ng t m cam nghiêng. D u bôi trơn s cùng v i môi ch t l nh hòa tan vào nhau và cùng v i môi ch t l nh tu n hoàn trong h th ng (hình 2.12). Vì máy nén là lo i h nên ph i có c m b t kín c tr c môi ch t l nh không b
rò r ra ngoài môi trư ng, lo i máy nén này s d ng ph t b t kín tr c d ng hình c c (hình 2.13). H.2.12. Bôi trơn máy nén H. 2.13. Ph t kín tr c Trên các u ng n i d n hơi ra và vào máy nén thư ng l p các van m t chi u (hình 2.14) thu n ti n khi l p d y n i ki m tra áp su t u hút, u y ho c n p môi ch t l nh, n p d u cho máy nén. Van m t chi u lo i này cũng ư c b trí trên m t s u n i c a h th ng như các u n i gi a máy nén v i giàn ngưng t , giàn bay hơi. H.2.14. Van m t chi u dùng trong h th ng HKK ôtô 1. Phía máy nén 3. ng m m 2. Blape m t chi u 4. u tì m blape Hi n nay, trong k thu t i u hòa không khí ôtô lo i máy nén này ư c s d ng r ng rãi nh t. B i các c tính: nh g n và nh nh gi m kích c c a piston, xilanh và v h p máy nén; tin c y cao nh có ph t b t kín hình c c l p gi a tr c chính và kh p n i i n t ; n th p nh vào s làm vi c êm d u c a các van hút và van x lo i lò xo lá. V i c u t o nh g n nên d ki m tra, b o dư ng và s a ch a. Máy nén này có ký hi u 10PAn, trong ó: 10P th hi n s xilanh có trong máy nén; A th hi n máy nén thu c th h m i; n th hi n giá tr công su t c a máy nén (khi n = 15 thì công su t c a máy nén là 155cm3/rev; n = 17 thì công su t c a máy nén là 178
cm3/rev). Tương ng v i các ký hi u trên, tùy theo lo i máy nén ư c s d ng trên các xe có công su t c a ng cơ ư c quy nh như sau: ng cơ có công su t t 1500 ÷ 2000 (cm3) thì dùng lo i máy nén 10PA15 hay 10PA17; v i ng cơ có công su t t 2100 (cm3) tr lên thì dùng lo i 10PA17 ho c 10PA20. Máy nén Máy nén quay lo i cánh g t Lo i máy nén này không dùng píton (hình 2.15). Mà ư c c u t o g m 1 roto v i 4 cánh g t t l ng vào roto và m t v bơm có vách trong tinh ch . Khi ch p bơm và các cánh g t quay, vách v bơm và các cánh g t s hình thành nh ng bu ng bơm, các bu ng này có th thay i th tích r ng ra hay co th t l i khi tr c bơm quay- n r ng th tích ra hút môi ch t l nh phía có áp l c, nhi t th p vào bu ng bơm; co th tích li ép ch t làm l nh i n phía có áp l c, nhi t cao. L van x c a bơm b trí t i m t i m trên v bơm mà ó hơi môi ch t l nh ư c nén n áp su t cao nh t. H.2.15 C u t o c a lo i máy nén cánh g t quay Nguyên trình như * Nguyên lý ho t ng c a máy nén cánh g t ư c trình bày như sau: - Hành trình hút: Khi roto quay, l c li tâm b n các cánh g t tỳ kín vào vách máy nén, gi a 2 cánh van (a), (b) và vách trong c a v máy nén s t o ra m t th tích l n (bu ng bơm). Chuy n ng này hút hơi môi ch t l nh vào ph n th tích v a t o ra khi ph n tích này quay ngang qua l n p môi ch t ư c b trí trên thân v máy nén (hình 2.16a). K t thúc hành trình hút là khi cánh van (b) quay qua kh i l n p (hình 2.16b). - Hành trình nén: Sau khi hoàn thành quá trình hút kh i th tích gi a van (a), (b) và vách v bơm có ch a hơi môi ch t l nh s gi m xu ng, b t u hành trình nén
(hình 2.16c). Hành trình nén ư c th c hi n phía m t trong c a v bơm, áp su t hơi môi ch t l nh tăng lên khi th tích bu ng bơm co l i (hình 2.16d). - Hành trình x : Khi cánh van (a) quay qua kh i l x thì máy nén b t u hành trình x . Lúc này hơi môi ch t l nh ã ư c nén lên áp su t cao, nên t o ra áp l c cao m van x và tuôn dòng hơi môi ch t l nh có áp su t, nhi t cao ra kh i máy nén i n giàn ngưng t (hình 2.16e,f). Lúc này d u bôi trơn ã ư c tách ra kh i hơi môi ch t l nh và l ng xu ng bu ng ch a. H.2.16 Nguyên lý ho t ng c a máy nén cánh g t V i lo i máy nén này, không c n dùng các vòng b c xecmăng bao kín hơi như lo i máy nén pitton cam nghiêng có th tích thay i. Ngoài ra, d u bôi trơn trong máy nén cũng góp ph n c i ti n năng su t và nh hư ng nhi u n ch t lư ng làm vi c c a máy nén. Trong quá trình máy nén làm vi c d u bôi trơn ư c tách ra kh i môi ch t l nh cao áp trư c khi i n giàn ngưng t nh m t thi t b tách d u l p trên máy nén. Thi t b tách d u này lúc nào cũng trong tr ng thái có áp su t cao b t c lúc nào m i khi máy nén ho t ng. Khi h n h p hơi môi ch t l nh và d u bôi trơn ư c tuôn ra t ng x , ch y qua m t c u n và ch a trong b u tách l ng c a thi t b , vì hơi môi ch t l nh nh hơn d u bôi trơn máy nén nên bay lên phía trên và theo ư ng ng d n n giàn ngưng t . Còn d u trong h n h p b chìm sâu xu ng phía t n cùng bình ch a c a thi t b b i do
tr ng lư ng b n thân d u bôi trơn (hình 2.17a). Trên thi t b còn ư c b trí l h i d u v l i phía trong bơm (hình 2.17b), lư ng d u bôi trơn ang tích tr b u ch a s ư c h i vào trong bơm khi có s chênh l ch áp su t gi a áp su t x trong thi t b tách d u v i áp su t phía bên trong c a máy nén. a) b) H.2.17 H th ng d u bôi trơn c a máy nén Ki u máy nén này ư c kí hi u là TVn (trong ó, TV: ki u máy nén cánh van quay; n: th hi n giá tr công su t c a máy nén, v i n=10 tương ương v i công su t c a máy nén là 108 cm3/rev, n=12 tương ương v i công su t c a máy nén là 127 cm3/rev, n=14 tương ương v i công su t c a máy nén là 142 cm3/rev). Tuy nhiên, máy nén lo i này ch l p trên h th ng i u hòa không khí c a các xe c nh và trung bình thôi. Tương ng v i t ng ki u máy nén, mà có các quy ư c v s d ng trên các lo i xe có dung tích c a ng cơ khác nhau phù h p v i hi u su t làm vi c c a h th ng, c th : Máy nén có kí hi u TV10 và TV12 ư c l p trên các xe có dung tích ng cơ t 1000÷1500 (cm3); máy nén có kí hi u TV12 và TV14 ư c công tác c a ng cơ t 1500÷2000 (cm3). l p trên xe có dung tích c a Môi ch t l nh R-12 và R-134a u ư c s d ng trên máy nén ki u này, tuy nhiên cũng có vài s khác bi t nh khi dùng tương ng v i t ng lo i môi ch t l nh như các u n i ng d n m m n các giàn ngưng và bay hơi, d u bôi trơn s d ng cho máy nén ph i tương ng v i lo i môi ch t l nh s d ng trong h th ng …trong th c t , hi n nay lo i máy nén ki u TV ít ư c s d ng hơn ki u máy nén 10TA (2 s n ph m này u do nhà s n xu t máy i u hòa ôtô l n nh t th gi i DENSO s n xu t), vì khi máy nén ki u TV b s c hư h ng thì thư ng là ph i thay máy nén m i ch không ph c h i, s a ch a ư c b i yêu c u v chính xác l p ghép cao, khó có th l p l n
ưc i v i máy nén ki u TV. Trong máy nén, v n s d ng úng lo i d u bôi trơn và dung lư ng yêu c u bôi trơn cho máy nén là th t c n thi t m b o cho s bôi trơn t t hơn, có tác d ng m kín và giúp máy nén làm vi c n nh. Khi h th ng i u hòa không khí ho t ng, d u ư c bơm vào cùng lúc v i môi ch t l nh và cùng v i môi ch t l nh tu n hoàn trong su t chu trình làm l nh c a h th ng. Như v y, m t lư ng d u bôi trơn luôn t n t i và lưu thông qua giàn ngưng t , giàn l nh, bình s y l c và vài thi t b khác. V m t k thu t, òi h i lo i d u bôi trơn này ph i ư c tinh l c và tuy t i không l n l n ch t m ư t. N u lư ng d u bôi trơn nhi u quá ho c ít quá cũng u nh hư ng n năng su t l nh c a h th ng: n u lư ng d u bôi trơn nhi u hơn quy nh (th a), khi lưu thông qua giàn nóng và giàn l nh thì s ngăn c n s trao i nhi t c a các thi t b , do ó làm suy gi m hi u su t l nh; n u lư ng d u bôi trơn ít hơn quy nh (thi u) trong máy nén, có th là nguyên nhân làm cho máy nén s m b mài mòn, s b quá nhi t và cu i cùng là b k t các b ph n bên trong, khi n cho máy nén không ho t ng bình thư ng ư c. B ng 02 Gi i thi u các lo i d u bôi trơn dùng trong máy nén: 02: Môi ch t l nh HFC134a CFC12 Lo Lo i máy nén (R134a) (R12) ND-OIL8 ND-OIL6 10PA 10PA (PAG-polyalkyenglycol) (D u khoáng) ND_OIL9 ND-OIL7 TV TV (D u t ng h p) (D u t ng h p) B ly h p i n t Trên t t c các lo i máy nén s d ng trong h th ng i u hòa không khí ôtô u ư c trang b b ly h p nh ho t ng t trư ng. B ly h p này ư c xem như m t ph n c a puly máy nén. Ly h p s ăn kh p hay không ăn kh p i u khi n tr c máy nén quay khi c n thi t, ph n puly s quay liên t c b i dây ai ư c d n ng t tr c khu u c a ng cơ khi ng cơ làm vi c. Ly h p i n t làm vi c theo nguyên lý i n t (hình 2.18a), có hai lo i cơ b n: lo i c c t tĩnh (c c t ư c b trí trên thân c a máy nén) (hình 2.18b) và lo i c c t quay (các c c t ư c ư c l p trên roto và cùng quay v i roto, c p i n thông qua các ch i than t trên thân máy nén).
b) a) H.2.18 Nguyên lý c u t o c a b ly h p t trong puly máy nén Nguyên lý ho t ng c a ly h p t ư c mô t như sau (hình 2.19). Khi h th ng máy l nh ư c b t lên, dòng i n ch y qua cu n dây nam châm i n (1) c a b ly h p, l c t c a nam châm i n hít ĩa b ng (2) dính c ng vào m t ngoài c a puly ang quay (3). ĩa b ng (2) liên k t v i tr c máy nén (4) nên lúc này c puly l n tr c máy nén ư c kh p n i c ng m t kh i và cùng quay v i nhau. Lúc ta ng t dòng i n, l c hút t trư ng m t, m t lò xo ph ng s y ĩa b ng (2) tách r i m t ngoài puly; lúc này, tr c khu u ng cơ quay, puly máy nén quay trơn trên vòng bi (5), nhưng tr c máy nén ng yên. ây là lo i kh p n i ki u c c t tĩnh, nên trong quá trình ho t ng, cu n dây nam châm i n không quay, l c hút t trư ng c a nó ư c truy n d n xuyên qua puly n ĩa b ng (2). ĩa b ng (2) và mayor c a nó liên k t vào u tr c máy nén nh ch t clavet, ng th i có th trư t d c trên tr c m b o kho ng cách c a ly h p là 0,022÷0,057 inch (0,56÷1,47mm). 1. Cu n dây nam châm i n 2. ĩa b ng 3. Puly 4. Tr c máy nén 5. Vòng bi kép 6. Ph t kín tr c 7. Khe h khi b ly h p c t kh p H.2.19. C u t o c a b ly h p puly máy nén
V i lo i ly h p có c c t tĩnh, hi u su t c t và n i cao; ít b mài mòn và công ki m tra, b o trì thư ng xuyên. Nên lo i này ư c s d ng r ng rãi hơn so v i lo i ly h p t có c c t di ng, vì ph i thư ng xuyên ki m tra s ti p xúc gi a ch i than v i roto c a ly h p. Tùy theo cách thi t k , b ly h p t trư ng thư ng ư c i u khi n c t n i nh b c m bi n nhi t i n, b c m bi n nhi t này ho t ng d a theo áp su t hay nhi t c a h th ng i u hòa không khí. Trong m t vài ki u b ly h p ư c thi t k cho n i kh p liên t c m i khi óng n i m ch công t c máy l nh. 2.1.2. ngưng 2.1.2. Thi t b ngưng t Ch và Ch c năng, c u t o và nguyên lý ho t ng Thi t b ngưng t c a h th ng i u hòa không khí ôtô (hay còn g i là giàn nóng) là thi t b trao i nhi t bi n hơi môi ch t l nh có áp su t và nhi t cao sau quá trình nén thành tr ng thái l ng trong chu trình làm l nh. ây là m t thi t b cơ b n trong h th ng i u không khí, có nh hư ng r t l n n các c tính năng lư ng c a h th ng. Công d ng c a b ngưng t là làm cho môi ch t l nh ang th hơi áp su t và nhi t cao t máy nén bơm n, ngưng t bi n thành l ng. Quá trình môi ch t l nh ngưng t thành th l ng ư c mô t như sau: Trong quá trình ho t ng b ngưng t ti p nh n hơi môi ch t l nh dư i áp su t và nhi t r t cao do máy nén bơm vào, qua l n p ư c b trí phía trên giàn nóng. Dòng khí này ti p t c lưu thông trong ng d n i d n xu ng phía dư i, nhi t c a khí môi ch t l nh truy n qua các cánh t a nhi t và ư c lu ng gió mát th i i. Quá trình trao i khí này làm t a m t lư ng nhi t r t l n vào trong không khí; do b m t nhi t, hơi môi ch t gi m nhi t , n nhi t b ng nhi t bão hòa (hay nhi t sôi) áp su t ngưng t thì b t u ngưng t thành th l ng. Môi ch t l nh th l ng, áp su t cao này ti p t c ch y n b b c hơi (giàn l nh). S trao i nhi t giàn nóng n u x y ra không y s làm tăng áp su t trong h th ng và gây ra s ngưng t không hoàn toàn c a môi ch t l nh. ng th i, n u không ngưng t hoàn toàn thì lúc này trong môi ch t l nh còn th hơi, làm cho th tích c a môi ch t l nh l n s không qua h t ư c thi t b ti t lưu vào giàn l nh. Do ó, i u này s làm gi m áng k công su t c a h th ng vì không môi ch t l nh quy nh tu n hoàn trong m t chu trình làm l nh.
B ng 03: Kích thư c các ki u b ngưng t hi u Sanden. Ki dày Ki u A (mm) B (mm) B dày (mm) 0021C 580 309 19,2 0022C 460 357 19,2 0023C 580 357 19,2 0024C 450 261 19,2 Z-3021C 580 307 22 Z-3022C 460 355 22 Z-3023C 580 357 22 Z-3024C 450 261 22 Z-3025C 450 307 22 Z-3026C 500 307 22 H.2.20. B ngưng t và kích thư c c a nó H u h t thi t b ngưng t dùng trong h th ng l nh trên ôtô u s d ng giàn ngưng t không khí cư ng b c g m các ng xo n có cánh s p x p trong nhi u dãy và dùng qu t t o chuy n ng c a không khí (có th dùng chung qu t gi i nhi t két nư c làm mát c a ng cơ ho c ư c l p t qu t riêng cho giàn nóng). Nó g m nh ng ng th ng ho c ng ch U n i thông v i nhau, m i giàn có th có hai hay nhi u dãy (c m) n i song song qua ng góp. V t li u ng thư ng là thép hay ng còn các cánh t n nhi t b ng thép hay b ng nhôm (hình 2.21). Ki u thi t k này làm cho b ngưng t có di n tích t a nhi t t i a ng th i chi m m t kho ng không gian t i thi u. Trên ôtô, b ngưng t ư c ráp ngay trư c u xe, phía trư c két nư c làm mát c a ng cơ, v trí này b ngưng t ti p nh n t i a lu ng không khí mát th i xuyên qua khi xe ang lao t i và do qu t gió t o ra.
H.2.21. C u t o c a b ngưng t - Lá t a nhi t: Lá t a nhi t ư c ch t o b i các lá nhôm m ng và ư cx p song song v i nhau. V i cách thi t k như v y s t o ư c di n tích l n nh t ta nhi t t t nh t. - ng xo n ch U: ng xo n ch U ch y u dung truy n môi ch t và t a nhi t. V t li u thư ng dùng là ng ng, nó v a t a nhi t t t v a có b n cao. 2.1.3. Thi t b bay hơi 2.1.3. hơi Ch và Ch c năng, c u t o và nguyên lý ho t ng Thi t b bay hơi (hay còn g i là giàn l nh) là thi t b trao i nhi t trong ó môi ch t l nh l ng h p th nhi t t môi trư ng c n làm l nh sôi và hóa hơi. Do v y, cùng v i thi t b ngưng t , thi t b bay hơi cũng là thi t b trao i nhi t quan tr ng và không th thi u ư c trong h th ng l nh. H.2.22. Các b ph n trong thi t b bay hơi 1. V b b c hơi 2. Lõi b b c hơi 3. Qu t c a b b c hơi 4. Motor qu t dàn nóng 5. N p ch n b i và làm kín b b c hơi Trong thi t b bay hơi x y ra s chuy n pha t l ng sang hơi, ây là quá trình sôi áp su t và nhi t không i. Nhi t l y i t môi trư ng l nh chính là nhi t làm
hóa hơi môi ch t l nh. Trong quá trình b c hơi môi ch t l nh sinh hàn, h p thu nhi t làm mát kh i không khí th i xuyên qua thi t b . Trên ôtô thi t b bay hơi ư c b trí bên dư i b ng taplo i u khi n trong cabin. Trong giàn l nh, không khí thư ng có truy n ng cư ng b c dư i tác d ng c a m t qu t i n ki u l ng sóc t o lu ng không khí i lưu trong cabin ôtô. Ngoài tác d ng làm l nh, thi t b bay hơi còn có tác d ng hút m trong cabin: khi lu ng không khí th i xuyên qua b b c hơi, không khí ư c làm l nh, ng th i ch t m ư t trong không khí khi ti p xúc v i giàn l nh s ngưng t thành nư c quanh các ng c a giàn l nh. Nư c ngưng t này ư c h ng và ưa ra ngoài xe qua ng x b trí bên dư i giàn l nh. c tính hút m này giúp cho kh i không khí trong cabin ư c tinh khi t, t o tho i mái cho hành khách, ng th i các kính c a s không b che m do hơi nư c. Thi t b này thu c lo i thi t b trao i nhi t b m t. ây không khí lưu ng ngoài chùm ng có cánh và truy n nhi t cho môi ch t l nh sôi trong ng – còn g i là giàn l nh không khí bay hơi tr c ti p. B b c hơi ư c ch t o d ng chùm ng th ng, nh n hay chùm ng xo n b ng ng xuyên qua các lá m ng hút nhi t b ng nhôm. H.2.23. Quá trình trao i nhi t giàn l nh
C a vào c a môi ch t b trí bên dư i và c a ra b trí bên trên b b c hơi. V i ki u thi t k này, b b c hơi có ư c di n tích thu hút nhi t t i a trong lúc th tích c a nó ư c thu g n t i thi u. M t b b c hơi thi t k t yêu c u, s có di n tích b m tl n ti p xúc v i ch t làm l nh và không khí khoang hành khách. Môi ch t l nh th l ng, ư c thi t b giãn n (van ti t lưu) phun tơi sương vào b b c hơi (hình 2.24). Lu ng không khí do qu t i n th i xuyên qua b b c hơi, trao i nhi t cho b này và làm sôi môi ch t l nh. Trong lúc ch y xuyên qua các ng c a b b c hơi, môi ch t l nh h p thu m t lư ng nhi t r t l n và b c hơi hoàn toàn. H.2.24. Quá trình làm vi c trong thi t b b c hơi Khi môi ch t l nh sôi, h p thu nhi t, b b c hơi tr lên l nh; qu t i n hút không khí nóng trong cabin và c không khí t ngoài vào th i xuyên qua giàn l nh, cho ra lu ng không khí m i ã ư c làm l nh và hút m i vào cabin ôtô thông qua các c a khí ư c b trí trong h th ng. C như th t o ra m t s i lưu không khí trong ôtô, t o c m giác tho i mái mát m cho con ngư i. Ngoài ra, qua quá trình ho t ng lâu dài, có nhi u b i b n bám vào các cánh t n nhi t, ho c lư ng d u bôi trơn l n vào môi ch t l nh nhi u…s làm cho năng su t l nh c a h th ng l nh gi m. C n ph i ki m tra và v sinh thư ng xuyên mb o ch t lư ng làm vi c c a h th ng. Thông thư ng, nhi t c a hơi môi ch t l nh t i c a ra giàn l nh cao hơn 4÷6 (oF) so v i nhi t c a môi ch t l nh th l ng t i c a vào. Chênh l ch nhi t