Thiết kế bài giảng hóa học 10 nâng cao tập 2 part 5

Chia sẻ: Ajsdk Askdakdj | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

109
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'thiết kế bài giảng hóa học 10 nâng cao tập 2 part 5', tài liệu phổ thông, hóa học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thiết kế bài giảng hóa học 10 nâng cao tập 2 part 5

Ph−¬ng tr×nh ph¶n STT Tªn thÝ nghiÖm C¸ch tiÕn hµnh HiÖn t−îng øng vµ gi¶i thÝch 2 TÝnh tÈy mµu cña + Bá mét miÕng v¶i n−íc Gia-ven hoÆc giÊy mµu vµo èng nghiÖm + Nhá tiÕp vµi giät n−íc Gia-ven. 3 Bµi tËp: ph©n biÖt 4 dung dÞch: HCl, NaCl, NaNO3, NaOH GV: HS: Yªu cÇu HS nªu hiÖn t−îng cña c¸c thÝ B¸o c¸o thÝ nghiÖm. nghiÖm 1, 2. − HS nªu c¸ch ph©n biÖt 4 dung dÞch ë thÝ nghiÖm 3. GV: NhËn xÐt vµ bæ xung. Ho¹t ®éng 3 (10 phót) Dän, röa dông cô vµ lµm t−êng tr×nh. 65
Ch−¬ng 6 Nhãm Oxi TiÕt 62 Kh¸i qu¸t vÒ nhãm oxi A - Môc tiªu 1. VÒ kiÕn thøc: HS biÕt: KÝ hiÖu ho¸ häc, tªn gäi vµ mét sè tÝnh chÊt vËt lÝ c¬ b¶n cña c¸c nguyªn tè trong nhãm VI A (nhãm oxi). HS hiÓu: − VÞ trÝ nhãm oxi trong b¶ng tuÇn hoµn (nhãm VI A). − C¸ch x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña c¸c sè nguyªn tè trong hîp chÊt. − TÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr−ng cña nhãm lµ tÝnh phi kim m¹nh (nh−ng kÐm c¸c nguyªn tè nhãm halogen). − Sù biÕn ®æi ®é ©m ®iÖn, b¸n kÝnh nguyªn tö, n¨ng l−îng ion ho¸ vµ mét sè tÝnh chÊt vËt lÝ cña c¸c nguyªn tè trong nhãm. − Sù kh¸c nhau gi÷a oxi vµ c¸c nguyªn tè trong nhãm. − Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c ®¬n chÊt trong nhãm. − Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt c¸c hîp chÊt víi hi®ro vµ hîp chÊt hi®roxit cña c¸c nguyªn tè trong nhãm. − Mèi quan hÖ gi÷a cÊu t¹o (cÊu h×nh electron) vµ tÝnh chÊt. 2. VÒ kÜ n¨ng: − ViÕt ®−îc cÊu h×nh electron d¹ng tæng qu¸t cña nhãm VI A vµ cña c¸c nguyªn tè trong nhãm ë d¹ng « l−îng tö ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n vµ kÝch thÝch. − Dùa vµo cÊu h×nh electron líp ngoµi cïng cã thÓ dù ®o¸n ®−îc tÝnh oxi ho¸ m¹nh cña c¸c nguyªn tè trong nhãm vµ mét sè tÝnh chÊt kh¸c cña nguyªn tö. − ViÕt ®−îc c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc chøng minh tÝnh oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè trong nhãm. 66
B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS GV: − B¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc (b¶ng 6.1, SGK). − M¸y tÝnh, m¸y chiÕu. HS: ¤n l¹i kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o nguyªn tö, kÜ n¨ng viÕt cÊu h×nh; c¸c kh¸i niÖm vÒ sè oxi ho¸, ®é ©m ®iÖn, n¨ng l−îng ion ho¸, b¸n kÝnh nguyªn tö. C - TiÕn tr×nh d¹y − häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 (9 phót) I. vÞ trÝ nhãm oxi trong b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè GV: HS: ChiÕu b¶ng tuÇn hoµn lªn mµn h×nh vµ KÕt luËn: Nhãm VI A gåm c¸c nguyªn h−íng dÉn HS quan s¸t c¸c nguyªn tè tè oxi (O), l−u huúnh (S), selen (Se), trong nhãm VIA. telu (Te) vµ poloni (Po) gäi lµ nhãm oxi. − Oxi lµ nguyªn tè phæ biÕn nhÊt trªn Yªu cÇu HS viÕt kÝ hiÖu ho¸ häc vµ gäi tªn c¸c nguyªn tè trong nhãm. Cho biÕt tr¸i ®Êt, chiÕm kho¶ng 20% thÓ tÝch tr¹ng th¸i tån t¹i ë ®iÒu kiÖn th−êng vµ kh«ng khÝ, kho¶ng 50% khèi l−îng vá tÝnh phæ biÕn trong tù nhiªn cña chóng. tr¸i ®Êt, kho¶ng 60% khèi l−îng c¬ thÓ con ng−êi, 89% khèi l−îng n−íc. − L−u huúnh cã nhiÒu trong lßng ®Êt, cã trong thµnh phÇn cña dÇu th«, khãi nói löa, c¬ thÓ sèng. − Selen lµ chÊt b¸n dÉn r¾n, mµu n©u ®á. Selen dÉn ®iÖn kÐm trong bãng tèi, dÉn ®iÖn tèt khi ®−îc chiÕu s¸ng. − Telu lµ chÊt r¾n, mµu x¸m, thuéc lo¹i nguyªn tè hiÕm. − Poloni lµ nguyªn tè kim lo¹i, cã tÝnh phãng x¹. 67
Ho¹t ®éng 2 II. cÊu t¹o nguyªn tö cña nh÷ng nguyªn tè trong nhãm oxi (10 phót) 1) Gièng nhau GV: HS: H−íng dÉn HS viÕt cÊu h×nh electron − Nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè nhãm líp ngoµi cïng cña c¸c nguyªn tè trong oxi cã 6 electron líp ngoµi cïng nhãm oxi vµ biÓu diÔn d−íi d¹ng « (ns2np4) → cã 2e ®éc th©n ë tr¹ng th¸i l−îng tö. c¬ b¶n. Yªu cÇu HS nhËn xÐt sù gièng nhau vÒ: ↑↓ ↑ ↑ ↑↓ - CÊu t¹o líp vá electron. ns2 np4 - Kh¶ n¨ng nhËn electron ®Ó cã sè oxi ho¸ −2. − Nguyªn tö cña nh÷ng nguyªn tè nµy GV bæ xung, nhËn xÐt. cã kh¶ n¨ng thu thªm 2 electron ®Ó ®¹t cÊu h×nh electron b·o hoµ bÒn v÷ng (ns2np6). → C¸c nguyªn tè trong nhãm oxi cã tÝnh oxi ho¸ vµ cã thÓ t¹o nªn nh÷ng hîp chÊt, trong ®ã chóng cã sè oxi ho¸ −2. Ho¹t ®éng 3 2) Sù kh¸c nhau gi÷a oxi vµ c¸c nguyªn tè trong nhãm HS: GV: Th¶o luËn theo nhãm vµ tr¶ lêi c¸c néi GV h−íng dÉn HS tr¶ lêi c¸c néi dung: − So s¸nh cÊu h×nh electron cña nguyªn dung: tö O víi c¸c nguyªn tö cßn l¹i trong − So víi O c¸c nguyªn tö S, Se, Te cßn cã ph©n líp d trèng (ch−a cã electron) ë nhãm (S, Se, Te). − Nh÷ng electron líp ngoµi cïng cña tr¹ng th¸i c¬ b¶n: c¸c nguyªn tö S, Se, Te khi ®−îc kÝch − Khi bÞ kÝch thÝch, c¸c electron ë ph©n thÝch, chóng cã thÓ chuyÓn ®Õn nh÷ng líp np vµ ns lÇn l−ît cã thÓ nh¶y lªn obitan d cßn trèng ®Ó t¹o ra líp ngoµi ph©n líp nd ®Ó t¹o ra 4 hoÆc 6 electron cïng cã nhiÒu electron ®éc th©n h¬n, ®éc th©n. 68
h·y cho biÕt cã bao nhiªu tr−êng hîp → cã 2 tr−êng hîp kÝch thÝch: nh− vËy? ↑ ↑↑↑ ↑↓ nd1 3 np ns2 KÝch ↑↓ ↑ ↑ thÝch ↑↓ nd0 ↑↑ 4 np ↑↑↑ ns2 ↑ nd2 3 np ns1 GV gîi ý HS kÕt luËn vÒ sè electron cña KÕt luËn: c¸c nguyªn tö ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch. Khi tham gia ph¶n øng víi nh÷ng nguyªn tè cã ®é ©m ®iÖn lín h¬n, nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè S, Se, Te cã kh¶ n¨ng t¹o nªn nh÷ng hîp chÊt cã liªn kÕt céng ho¸ trÞ, trong ®ã chóng cã sè oxi ho¸ + 4 hoÆc + 6. GV: GV chiÕu ®Ò bµi tËp sè 3 vµ sè 4 (SGK) lªn mµn h×nh ®Ó HS luyÖn tËp. Ho¹t ®éng 4 III. TÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè trong nhãm oxi 1) TÝnh chÊt cña ®¬n chÊt (5 phót) HS: GV: Dùa vµo b¶ng ®é ©m ®iÖn, b¸n kÝnh Th¶o luËn theo nhãm vµ ®−a ra c¸c nhËn xÐt: nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè, GV yªu − Lµ nh÷ng nguyªn tè phi kim m¹nh cÇu HS nhËn xÐt: (trõ Po). − Møc ®é tÝnh phi kim cña c¸c nguyªn − Cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh, tuy nhiªn yÕu tè trong nhãm oxi? h¬n halogen cïng chu k×. 69
− So s¸nh tÝnh phi kim cña c¸c nguyªn − TÝnh chÊt nµy gi¶m dÇn tõ O ®Õn Te. tè nhãm oxi víi halogen trong cïng chu k×? − Sù biÕn ®æi tÝnh phi kim (tõ O ®Õn Te)? Ho¹t ®éng 5 GV: 2) TÝnh chÊt cña hîp chÊt (5 phót) HS: GV h−íng dÉn HS chuÈn bÞ: − ViÕt c«ng thøc ph©n tö cña hîp chÊt HS th¶o luËn nhãm vµ tr×nh bµy: víi hi®ro, hîp chÊt hi®roxit cña c¸c − Hîp chÊt víi hi®ro: nguyªn tè nhãm oxi? H 2O H2S H2Se H2Te − Dùa vµo sù biÕn ®æi b¸n kÝnh nguyªn Láng (KhÝ mïi khã chÞu) tö, ®é ©m ®iÖn vµ quy luËt biÕn ®æi tÝnh Dung dÞch chÊt cña hîp chÊt theo nhãm A trong trong n−íc TÝnh axÝt yÕu b¶ng tuÇn hoµn, h·y rót ra c¸c kÕt luËn − Hîp chÊt hi®roxit lµ nh÷ng axit: H2SO4; vÒ sù biÕn ®æi: + §é ©m ®iÖn cña c¸c hîp chÊt víi H2SeO4; H2TeO4 − §é bÒn gi¶m dÇn theo d·y: hi®ro cña c¸c nguyªn tè nhãm oxi. + TÝnh axit cña c¸c hi®roxit cña c¸c H2SO4; H2SeO; H2TeO4 nguyªn tè nhãm oxi. Ho¹t ®éng 6 Cñng cè bµi (1 phót) GV h−íng dÉn HS lµm c¸c bµi tËp 1, 2, 5 (SGK). 70
TiÕt 63 oxi A - Môc tiªu 1. HS biÕt: øng dông vµ ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ oxi. 2. HS hiÓu: − TÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña oxi lµ tÝnh oxi ho¸ m¹nh. − Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ oxi trong phßng thÝ nghiÖm lµ ph¶n øng ph©n huû hîp chÊt giµu oxi vµ kh«ng bÒn. 3. HS vËn dông: − ViÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc chøng minh tÝnh chÊt oxi ho¸ m¹nh cña oxi vµ mét sè ph−¬ng tr×nh ho¸ häc ®iÒu chÕ oxi trong phßng thÝ nghiÖm. − Gi¶i ®−îc mét sè bµi tËp cã néi dung liªn quan. B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS GV: − M¸y tÝnh, m¸y chiÕu, c¸c phÇn mÒm thÝ nghiÖm. − Dông cô vµ ho¸ chÊt phôc vô cho thÝ nghiÖm. + Ho¸ chÊt: Na, Mg, C, S, BH2O2, MnO2, H2O, C2H5OH. + Dông cô: B×nh tam gi¸c cã nót, mu«i thuû tinh, bé dông cô ®iÒu chÕ oxi tõ chÊt láng. HS: ¤n tËp c¸c tÝnh chÊt cña nhãm oxi. C - TiÕn tr×nh d¹y - häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 I. cÊu t¹o ph©n tö oxi (5 phót) GV: HS: Th¶o luËn nhãm Gîi ý HS th¶o luËn: 224 8 O: 1s 2s 2p − ViÕt cÊu h×nh electron cña oxi? 71
− BiÓu diÔn sù ph©n bè electron trong Sù ph©n bè trong c¸c obitan: c¸c obitan (« l−îng tö) − NhËn xÐt sè electron ®éc th©n. − ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña O2. ↑↓ ↑↓ ↑ ↑ ↑↓ 1s2 2s2 2p4 → CTPT: O2 → CTCT: O=O Ho¹t ®éng 2 II. tÝnh chÊt vËt lÝ vµ tr¹ng th¸i tù nhiªn cña oxi (2 phót) GV: HS: Thu s½n mét b×nh khÝ oxi vµ cho HS Th¶o luËn: quan s¸t, tõ ®ã rót ra nhËn xÐt vÒ tÝnh − Oxi lµ chÊt khÝ kh«ng mµu, kh«ng chÊt vËt lÝ. mïi, kh«ng vÞ, h¬i nÆng h¬n kh«ng khÝ: 32 ≈ 1,1 >1 d O2 = 29 KK - KhÝ O2 tan Ýt trong n−íc. - KhÝ O2 duy tr× sù sèng, sù ch¸y. - Oxi ho¸ láng ë −183oC (p=1atm) GV: GV bæ xung c¸c tÝnh chÊt cÇn thiÕt (theo SGK). Ho¹t ®éng 3 III. tÝnh chÊt ho¸ häc cña oxi (5 phót) GV: HS: th¶o luËn: −Nguyªn tö O (2s22p4) cã 6 electron Tæ chøc cho HS tr¶ lêi c¸c néi dung: −Dùa vµo cÊu h×nh electron vµ ®é ©m líp ngoµi cïng, ®Ó ®¹t cÊu h×nh electron 26 ®iÖn cña O h·y so s¸nh víi ®é ©m ®iÖn cña khÝ hiÕm (2s 2p ), nã dÔ nhËn thªm cña c¸c nguyªn tè kh¸c? Rót ra tÝnh 2 electron → O cã sè oxi ho¸ (−2): −2 chÊt ®Æc tr−ng cña oxi? Møc ®é ho¹t 0 O +2e→ O ®éng? 72
− Dù ®o¸n sè oxi ho¸ cña oxi trong c¸c → Oxi thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸. − χO = 3,44 chØ nhá h¬n χF = 3,98 → ph¶n øng? oxi thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸ m¹nh. ⇒ Oxi lµ nguyªn tè phi kim ho¹t ®éng, cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh. Ho¹t ®éng 4 1) T¸c dông víi kim lo¹i (5 phót) GV: HS: H−íng dÉn c¸c nhãm HS lµm mét sè Quan s¸t thÝ nghiÖm vµ rót ra nhËn xÐt, thÝ nghiÖm vÒ ph¶n øng cña oxi víi kim viÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña c¸c ph¶n lo¹i: øng: +1 −2 0 0 to - §èt ch¸y Na trong b×nh ®ùng khÝ oxi. 4 Na + O2 ⎯⎯ 2 Na 2 O → - §èt ch¸y Mg trong b×nh ®ùng khÝ +2 −2 0 0 to 2 Mg + O2 ⎯⎯ 2 Mg O → oxi. ⇒ Oxi t¸c dông víi hÇu hÕt c¸c kim lo¹i (trõ Au, Pt...) t¹o ra hîp chÊt ion. Ho¹t ®éng 5 2) T¸c dông víi phi kim (5 phót) GV: HS: H−íng dÉn c¸c nhãm HS lµm mét sè Quan s¸t thÝ nghiÖm vµ rót ra nhËn xÐt, thÝ nghiÖm vÒ ph¶n øng cña oxi víi phi viÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc: +4 −2 kim: 0 0 to S + O 2 ⎯⎯ S O 2 → - §èt ch¸y S trong b×nh khÝ O2 +4 −2 0 0 to C + O 2 ⎯⎯ C O 2 → - §èt ch¸y C trong b×nh khÝ O2 +5 −2 - §èt ch¸y P trong b×nh khÝ O2 0 0 to 4 P + 5 O2 ⎯⎯ 2 P2 O5 → Yªu cÇu HS nhËn xÐt, viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra? X¸c ®Þnh sè oxi ⇒ Oxi t¸c dông víi nhiÒu phi kim t¹o ra oxit, lµ nh÷ng hîp chÊt céng ho¸ trÞ ho¸? cã cùc. 73
Ho¹t ®éng 6 3) T¸c dông víi hîp chÊt (5 phót) GV: HS: H−íng dÉn c¸c nhãm HS lµm thÝ Quan s¸t thÝ nghiÖm. nghiÖm: §èt ch¸y r−îu C2H5OH ®ùng trong b¸t sø ngoµi kh«ng khÝ. GV: HS: Yªu cÇu HS quan s¸t hiÖn t−îng, rót ra − Ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ch¸y cña nhËn xÐt vµ viÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc C2H5OH trong oxi kh«ng khÝ: −2 +4 cña ph¶n øng. 0 to C 2 H5OH + 3 O2 ⎯⎯ 2 C O2 → −2 + 3H2 O ⇒ ë nhiÖt ®é cao, nhiÒu hîp chÊt v« c¬ GV: Bæ sung: C¸c qu¸ tr×nh oxi ho¸ ®Òu to¶ vµ h÷u c¬ (C2H5OH, H2S...) ch¸y trong nhiÖt, trong c¸c hîp chÊt t¹o thµnh oxi khÝ oxi t¹o ra oxit lµ nh÷ng hîp chÊt cã sè oxi ho¸ −2 (trõ hîp chÊt víi flo vµ céng ho¸ trÞ. hîp chÊt peoxit) Ho¹t ®éng 7 IV. øng dông cña oxi (5 phót) GV: HS: H−íng dÉn HS nghiªn cøu SGK vµ qua - Nhu cÇu thë, h« hÊp trong ®êi sèng thùc tÕ rót ra mét sè øng dông cña oxi con ng−êi vµ ®éng vËt. trong ®êi sèng c«ng nghiÖp. - Sö dông trong c«ng nghiÖp, y häc, vò ChiÕu h×nh 6.3 (tr 160, SGK) lªn mµn trô... h×nh cho HS nhËn xÐt. V. ®iÒu chÕ oxi (5 phót) Ho¹t ®éng 8 1) Trong phßng thÝ nghiÖm GV: HS: H−íng dÉn HS lµm thÝ nghiÖm ®iÒu − C¸c nhãm HS lµm thÝ nghiÖm. chÕ vµ thu khÝ oxi tõ KMnO4. Ph©n tÝch − NhËn xÐt: Trong phßng thÝ nghiÖm, mét sè kÜ thuËt. ng−êi ta ®iÒu chÕ O2 b»ng ph¶n øng 74
− L¾p h¬i chóc miÖng èng nghiÖm ph©n huû nh÷ng hîp chÊt giµu oxi vµ xuèng. Gi¶i thÝch? kÐm bÒn víi nhiÖt. − V× sao ph¶i thu khÝ oxi b»ng c¸ch ®Èy VÝ dô: KMnO4, KClO3, H2O2 n−íc? C¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc: Yªu cÇu HS nhËn xÐt vÒ ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ oxi trong phßng thÝ nghiÖm. to 2KMnO4 ⎯⎯ K2MnO4 + MnO2 + → + O2 ↑ tO MnO 2KClO3 ⎯⎯⎯⎯⎯ 2KCl + 3O2 ↑ → 2 MnO 2H2O2 ⎯⎯⎯→ 2H2O + O2 ↑ 2 Ho¹t ®éng 9 2) Trong c«ng nghiÖp (5 phót) GV: HS: Giíi thiÖu mét sè ph−¬ng ph¸p s¶n a) Tõ kh«ng khÝ: (s¬ ®å SGK, tr 161) xuÊt O2 dïng trong c«ng nghiÖp vµ b) Tõ n−íc: h−íng dÉn HS viÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ §iÖn ph©n dung dÞch n−íc cã chøa häc. NaOH, H2SO4: 1 dp H2O ⎯⎯ H2↑ + O2↑ → 2 H 2SO 4 Ho¹t ®éng 10 Cñng cè bµi − bµi tËp vÒ nhµ (3 phót) GV: Gióp HS tãm t¾t l¹i nh÷ng kiÕn thøc träng t©m ®· häc. H−íng dÉn HS gi¶i bµi tËp: 1, 2, 3, 4, 5 (SGK). 75
TiÕt 64 Ozon vμ hi®ro peoxit A - Môc tiªu 1. HS biÕt: − CÊu t¹o ph©n tö O3 vµ H2O2. − Mét sè øng dông cña O3 vµ H2O2. 2. HS hiÓu: − O3 vµ H2O2 cã tÝnh oxi ho¸ lµ do dÔ ph©n huû t¹o ra O2. − H2O2 cã tÝnh khö vµ tÝnh oxi ho¸ lµ do nguyªn tè oxi trong H2O2 cã sè oxi ho¸ −1 lµ sè oxi ho¸ trung gian gi÷a sè oxi ho¸ 0 vµ −2 cña oxi. 3. HS vËn dông: − Gi¶i thÝch ®−îc viÖc øng dông O3, H2O2 lµm chÊt tÈy mµu vµ s¸t trïng. − ViÕt ®−îc c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ cho tÝnh chÊt ho¸ häc cña O3 vµ H2O2. − Ph©n biÖt ®−îc tÝnh oxi ho¸ cña O3 m¹nh h¬n O2 nhê c¸c ph¶n øng. − Gi¶i thÝch ®−îc mét sè bµi tËp cã néi dung liªn quan. B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS GV: − Ho¸ chÊt: H2O2, dung dÞch KI, dung dÞch KMnO4, dung dÞch H2SO4 lo·ng, hå tinh bét, qu× tÝm. − Dông cô: èng nghiÖm, èng hót, kÑp èng nghiÖm, gi¸ èng nghiÖm. − M¸y tÝnh, m¸y chiÕu. HS: ¤n tËp vÒ tÝnh chÊt cña oxi. C - TiÕn tr×nh d¹y − häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS I. ozon GV: Th«ng b¸o: oxi (O2) vµ ozon (O3) lµ hai d¹ng thï h×nh cña nguyªn tè oxi. 76
Ho¹t ®éng 1 (5 phót) GV: 1) CÊu t¹o ph©n tö cña ozon HS: H−íng dÉn HS ph©n tÝch: − Ph©n tö ozon cã ba nguyªn tö oxi liªn Th¶o luËn, ®Ò xuÊt c«ng thøc cÊu t¹o cña ozon (O3): kÕt víi nhau. − Mçi nguyªn tö oxi cã 6 electron O ngoµi cïng. Liªn kÕt Liªn kÕt céng cho − nhËn ho¸ trÞ − VËn dông quy t¾c b¸t tö (8e) viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña O3 O O GV: NhËn xÐt: Yªu cÇu HS nhËn xÐt c«ng thøc cÊu t¹o − Ozon cã 3 nguyªn tö oxi liªn kÕt víi cña O3: nhau. − Ph©n lo¹i liªn kÕt. − Nguyªn tö oxi trung t©m t¹o nªn mét liªn kÕt cho − nhËn víi mét trong hai − Sè liªn kÕt. nguyªn tö oxi vµ hai liªn kÕt céng ho¸ trÞ víi nguyªn tö oxi cßn l¹i. Ho¹t ®éng 2 (15 phót) 2) TÝnh chÊt cña ozon a) TÝnh chÊt vËt lÝ GV: HS: H−íng dÉn HS ®äc SGK ®Ó rót ra c¸c KÕt luËn: − Ozon lµ chÊt khÝ. tÝnh chÊt vËt lÝ cña ozon? − Tr¹ng th¸i? − Mïi ®Æc tr−ng. − Mµu s¾c? mïi vÞ? − Mµu xanh nh¹t. − NhiÖt ®é s«i (ho¸ láng)? − Ho¸ láng ë −112oC (tos) − Kh¶ n¨ng hoµ tan? − Ozon tan nhiÒu trong n−íc h¬n oxi. b) TÝnh chÊt ho¸ häc GV: HS: Gîi ý HS ph©n tÝch: ph©n tö O3 cã mét ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: liªn kÕt cho − nhËn kÐm bÒn h¬n liªn O3 → O2 + O kÕt ®«i → cã kh¶ n¨ng ph©n huû thµnh O2 vµ O. 77
GV: HS: S¶n phÈm cña qu¸ tr×nh ph©n huû O3 lµ NhËn xÐt: ozon cã tÝnh oxi ho¸ rÊt oxi nguyªn tö cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh h¬n m¹nh, m¹nh h¬n oxi. oxi ph©n tö. H·y so s¸nh tÝnh oxi ho¸ C¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: cña ozon vµ oxi? Ag + O2 (kh«ng x¶y ra). 2Ag + O3 → Ag2O + O2 (1) O2 + KI + H2O (kh«ng x¶y ra) O3 + 2KI + H2O → I2 + 2KOH + O2 (2) GV: H−íng dÉn HS viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc ®Ó chøng minh cho tÝnh oxi ho¸ m¹nh cña ozon vµ so s¸nh kh¶ n¨ng ph¶n øng víi oxi. GV: H−íng cho HS: ph¶n øng (2) dïng ®Ó nhËn biÕt khÝ ozon v× trong s¶n phÈm cã I2 t¹o ra lµm xanh hå tinh bét. GV h−íng cho HS lµm bµi tËp 2 (SGK) ®Ó luyÖn tËp. Ho¹t ®éng 3 (5 phót) 3) øng dông cña ozon GV: HS: H−íng dÉn HS ®äc SGK, rót ra c¸c NhËn xÐt: − Lµm s¹ch kh«ng khÝ, khö trïng (y tÕ). nhËn xÐt vÒ øng dông cña ozon. − TÈy tr¾ng (c«ng nghiÖp). GV: Bæ xung: trªn tÇng cao cña khÝ quyÓn, − B¶o vÖ tr¸i ®Êt, ng¨n ngõa tia tö ngo¹i O3 ®−îc t¹o thµnh tõ O2 do ¶nh h−ëng (tù nhiªn). cña tia cùc tÝm (uv) hoÆc sù phãng ®iÖn trong c¬n d«ng: uv 3O2 ⎯⎯ 2O3 → 78
II. Hi®ro peoxit Ho¹t ®éng 4 1) CÊu t¹o ph©n tö cña hi®ro peoxit GV: HS: H−íng dÉn HS t×m hiÓu c«ng thøc ph©n Th¶o luËn: tö vµ c«ng thøc cÊu t¹o cña hi®ro peoxit − C«ng thøc ph©n tö: H2O2 theo SGK: − C«ng thøc cÊu t¹o: − C«ng thøc ph©n tö. H − C«ng thøc cÊu t¹o. OO − NhËn xÐt vÒ c¸c liªn kÕt trong ph©n tö. H − Sè oxi ho¸ cña oxi trong ph©n tö. − Ph©n tö H2O gåm 2 liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc H – O vµ mét liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc O – O. − Sè oxi ho¸ cña O lµ −1. Ho¹t ®éng 5 (10 phót) GV: 2) TÝnh chÊt cña hi®ro peoxit Cho HS quan s¸t lä ®ùng H2O2 vµ t×m a) TÝnh chÊt vËt lÝ hiÓu SGK ®Ó rót ra c¸c tÝnh chÊt vËt lÝ HS: c¬ b¶n: NhËn xÐt: − Tr¹ng th¸i? − Hi®ro peoxit lµ chÊt láng. − Mµu s¾c? − Kh«ng mµu. − Khèi l−îng riªng? − d = 1,45 gam/cm3 − NhiÖt ®é ®«ng ®Æc? − to (ho¸ r¾n) = −0,48oC. − Kh¶ n¨ng hoµ tan? − Tan trong n−íc theo bÊt k× tØ lÖ nµo. Ho¹t ®éng 6 b) TÝnh chÊt ho¸ häc GV: HS: H−íng dÉn HS lµm c¸c thÝ nghiÖm sau: C¸c nhãm HS thùc hiÖn c¸c thÝ nghiÖm. TN1: TÝnh bÒn cña ph©n tö H2O2. 79
TN1: TÝnh bÒn cña ph©n tö H2O2 GV: Cho vµo èng nghiÖm kho¶ng 2 ml dung Bæ sung: H2O2 lµ chÊt kÐm bÒn, dÔ bÞ dÞch H2O2, cho tiÕp mét Ýt MnO2. ph©n huû thµnh H2O vµ O2, ph¶n øng → èng nghiÖm nãng lªn → ph¶n øng to¶ nhiÒu nhiÖt. Sù ph©n huû x¶y ra to¶ nhiÖt → khÝ O2 tho¸t ra. nhanh nÕu cã mÆt chÊt xóc t¸c MnO2. MnO2 2H2O2 ⎯⎯⎯→ 2H2O + O2 ↑ TN2: TÝnh oxi ho¸ cña H2O2 TN2: TÝnh oxi ho¸ cña H2O2 − Cho vµo èng nghiÖm kho¶ng 4 ml dung dÞch H2O2, cho thªm kho¶ng 2ml dung dÞch KI (kh«ng lÊy d−). − LÊy 1/2 thÓ tÝch dung dÞch ph¶n øng, nhá vµi giät hå tinh bét → dung dÞch mµu xanh → cã I2 − LÊy 1/2 thÓ tÝch cßn l¹i cho ph¶n øng víi phenolphtalein → mµu hång → dung dÞch baz¬. −1 −1 −2 0 GV: H2 O2 + 2K I → I 2 + 2K O H Yªu cÇu HS x¸c ®Þnh chÊt oxi ho¸ vµ chÊt khö trong ph¶n øng trªn. GV H2O2: chÊt oxi ho¸. h−íng dÉn HS viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n KI : chÊt khö. −1 +3 −2 +5 øng H2O2 víi KNO2? kÕt luËn? H2 O2 + K N O2 → H2 O + K N O3 H2O2: chÊt oxi ho¸. KNO2: chÊt khö. KÕt luËn: H2O2 cã tÝnh oxi ho¸ khi t¸c dông víi chÊt khö. TN3: TÝnh khö cña H2O2 TN3: TÝnh khö cña H2O2 − Cho vµo èng nghiÖm kho¶ng 2 ml dung dÞch KMnO4 lo·ng, nhá thªm vµi giät dung dÞch H2SO4 lo·ng. Thªm vµo dung dÞch thu ®−îc kho¶ng 2 ml dung dÞch H2O2 80