Thực trạng biểu hiện hành vi gây hấn của trẻ mẫu giáo lớn trong các trường mầm non ở thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định

VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 437 (Kì 1 - 9/2018), tr 18-22<br /> <br /> THỰC TRẠNG BIỂU HIỆN HÀNH VI GÂY HẤN<br /> CỦA TRẺ MẪU GIÁO LỚN TRONG CÁC TRƯỜNG MẦM NON<br /> Ở THÀNH PHỐ NAM ĐỊNH, TỈNH NAM ĐỊNH<br /> Tạ Thị Huệ - Trường Cao đẳng Sư phạm Nam Định<br /> Ngày nhận bài: 10/03/2018; ngày sửa chữa: 15/04/2018; ngày duyệt đăng: 16/04/2018.<br /> Abstract: This paper presents the results of the survey on the status of aggressive behaviors of<br /> senior preschool children at preschools in Nam Dinh city. The results of the survey show that<br /> aggressive behaviors of children are manifested in four groups: aggression against other children,<br /> aggression against adults, aggression with themselves and aggression against pets. Children engage<br /> in aggressive behaviors with other children and adults more than aggression against themselves<br /> and with pets.<br /> Keywords: Aggression, aggressive behavior, senior preschool children.<br /> 1. Mở đầu<br /> Gây hấn trong trường học hiện đang trở thành vấn<br /> nạn của xã hội, diễn ra dưới nhiều hình thức với các cấp<br /> độ khác nhau và được nhiều nhà tâm lí học xã hội quan<br /> tâm nghiên cứu. Tuy nhiên, những nghiên cứu về hành<br /> vi gây hấn trước đây lại chủ yếu tập trung vào lứa tuổi<br /> học sinh trung cơ sở và trung học phổ thông. Trong bài<br /> viết này, chúng tôi tiến hành khảo sát thực trạng biểu hiện<br /> của hành vi gây hấn ở trẻ mẫu giáo lớn trong các trường<br /> mầm non ở TP. Nam Định nhằm chỉ ra các biểu hiện cụ<br /> thể của hành vi gây hấn ở trẻ; từ đó, nâng cao nhận thức<br /> của giáo viên (GV) về hành vi này và có những biện pháp<br /> tác động phù hợp nhằm giảm thiểu những hành vi gây<br /> hấn ở trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn.<br /> 2. Nội dung nghiên cứu<br /> 2.1. Một số khái niệm<br /> 2.1.1. Hành vi gây hấn<br /> Theo Trần Thị Minh Đức, “hành vi gây hấn là những<br /> hành vi có chủ đích, có ý thức nhằm gây tổn hại hoặc gây<br /> thương tích cho người, vật cho dù mục đích có đạt được<br /> hay không” [1; tr 43]. Theo Từ điển Y học, “gây hấn<br /> được hiểu là sự tấn công, sự xâm hại, hung bạo, hung<br /> hãn hay hung tính” [2; tr 22]. Hồ Thị Thúy Hằng, Trần<br /> Thu Hương cho rằng “Hung tính là cách xử sự trong một<br /> hoàn cảnh cụ thể, được biểu hiện ra ngoài bằng lời nói,<br /> cử chỉ nhằm gây tổn thương cho người khác hoặc cho<br /> bản thân mình” [3; tr 395].<br /> Dù có nhiều quan niệm khác nhau về gây hấn, nhưng<br /> các nhà tâm lí học xã hội đều thống nhất: Gây hấn là<br /> hành vi có chủ ý, có ý thức nhằm gây tổn hại hoặc gây<br /> thương tích cho người hoặc vật, cho dù mục đích có đạt<br /> được hay không. Trong nghiên cứu này, chúng tôi sử<br /> dụng với quan niệm này.<br /> <br /> 18<br /> <br /> 2.1.2. Trẻ mẫu giáo lớn<br /> Trẻ mẫu giáo lớn là những trẻ trong độ tuổi 5-6 tuổi<br /> đang theo học tại các cơ sở giáo dục mầm non. Ở lứa tuổi<br /> này, chiều cao và cân nặng của trẻ nằm trong giai đoạn<br /> phát triển với tốc độ cao. Đại não phát triển nhanh, hoạt<br /> động của phổi tăng gấp 3 lần so với trẻ dưới 3 tuổi. Sức<br /> chống đỡ bệnh tật của trẻ đã tăng dần, số lần mắc bệnh<br /> giảm xuống. Các ngón tay của có thể hoạt động tự do,<br /> động tác nhanh nhẹn và hoàn chỉnh hơn. Trẻ ở giai đoạn<br /> này có đặc điểm nổi bật là hoạt bát, hiếu động, chính là<br /> do sự phát triển của cơ thể quyết định.<br /> Ở lứa tuổi này, trẻ sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ.<br /> Các hiện tượng tâm lí như tri giác, trí nhớ, tưởng tượng<br /> phát triển hơn giai đoạn trước, cụ thể: tính mục đích được<br /> hình thành và phát triển ở mức độ cao; các thao tác tư<br /> duy phát triển mạnh mẽ, tư duy hành động trực quan vẫn<br /> chiếm ưu thế; xuất hiện tình cảm trí tuệ, tình cảm đạo<br /> đức, tình cảm thẩm mĩ; ý thức bản ngã được hình thành<br /> nhất là khi tự đánh giá về bản thân.<br /> 2.2. Khách thể và phương pháp nghiên cứu<br /> Để tìm hiểu thực trạng hành vi gây hấn của trẻ mẫu<br /> giáo lớn trong các trường mầm non ở TP. Nam Định,<br /> chúng tôi tiến hành khảo sát 214 trẻ đang học lớp mẫu<br /> giáo lớn ở các trường mầm non: Phượng Hồng, Hướng<br /> Dương, Sao Vàng, Ngôi Sao, Sóc Nhí, thời gian từ tháng<br /> 12/2017 đến tháng 3/2018, bằng nhiều phương pháp<br /> nghiên cứu như: nghiên cứu lí luận, điều tra bằng bảng<br /> hỏi, sử dụng thang đo, thống kê toán học và sử dụng phần<br /> mềm SPSS phiên bản 22.0 để xử lí số liệu.<br /> Chúng tôi sử dụng thang đo likert 4 bậc (không bao<br /> giờ, thỉnh thoảng, thường xuyên, rất thường xuyên). Sau<br /> đó lượng hóa như sau: Không bao giờ = 0 lần/tuần, thỉnh<br /> thoảng = 1-3 lần/tuần, thường xuyên = từ 4-6 lần/tuần<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 437 (Kì 1 - 9/2018), tr 18-22<br /> <br /> trở lên, rất thường xuyên = trên 7 lần/tuần. Thang đo<br /> được chia làm 4 nhóm, đó là: nhóm gây hấn với trẻ khác;<br /> nhóm gây hấn với người lớn; nhóm gây hấn với chính<br /> bản thân mình; nhóm gây hấn với vật nuôi.<br /> 2.3. Kết quả nghiên cứu<br /> 2.3.1. Thực trạng hành vi gây hấn của trẻ mẫu giáo lớn<br /> trong các trường mầm non ở thành phố Nam Định (xem<br /> biểu đồ 1)<br /> <br /> hành động của trẻ vẫn tồn tại dưới sự phát triển của cơ<br /> thể và ý thức bản ngã, do đó trẻ dễ có hành vi đá, đánh<br /> bạn để giải quyết mâu thuẫn hoặc gây sự chú ý. Trẻ ở độ<br /> tuổi này thường trêu tức trẻ khác, giật đồ của trẻ khác cho<br /> dù không phải trong bất cứ tình huống nào trẻ cũng có<br /> chủ tâm, tuy nhiên khi hành vi xảy ra khiến cho trẻ bị gây<br /> hấn khó chịu cũng là vấn đề đáng lưu tâm trong giáo dục.<br /> Các hành vi còn lại khá quen thuộc và phổ biến trong đời<br /> <br /> Biểu đồ 1. Hành vi gây hấn của trẻ mẫu giáo lớn<br /> <br /> 1.25<br /> 1.2<br /> 1.15<br /> 1.1<br /> 1.05<br /> 1<br /> 0.95<br /> 0.9<br /> <br /> 1,22<br /> 1,15<br /> 1,03<br /> <br /> Gây hấn với trẻ khác<br /> <br /> Gây hấn với người lớn<br /> <br /> Biểu đồ 1 cho thấy, trẻ có hành vi gây hấn với người<br /> lớn và trẻ khác nhiều hơn với chính bản thân mình và vật<br /> nuôi. Người lớn và những trẻ khác là đối tượng thường<br /> xuyên giao tiếp và hoạt động cùng trẻ nên trong nhiều<br /> tình huống trẻ dễ có biểu hiện gây hấn hơn. Bản thân trở<br /> thành một đối tượng gây hấn khi cảm xúc, nhận thức của<br /> trẻ bị hạn chế hoặc chi phối nặng nề bởi những yếu tố<br /> khác. Ở đây, theo đánh giá của GV, 100% trẻ không có<br /> vấn đề về sức khỏe thể chất và tâm thần khá phù hợp với<br /> đánh giá ở mức độ thấp cho biểu hiện này. Còn hiện<br /> tượng trẻ có hành vi gây hấn với vật nuôi thì GV ít có<br /> điều kiện chứng kiến, chỉ được nghe hay qua kể lại lời<br /> của phụ huynh nên cũng đánh giá ở mức độ thấp cho các<br /> biểu hiện thuộc nhóm này.<br /> 2.3.2. Thực trạng hành vi gây hấn với trẻ khác của trẻ<br /> mẫu giáo lớn trong các trường mầm non ở thành phố<br /> Nam Định (xem bảng 1 trang bên)<br /> Bảng 1 cho thấy, các biểu hiện hành vi gây hấn với<br /> trẻ khác có xuất hiện ở trẻ mẫu giáo lớn. Trong đó, hành<br /> vi đá, đánh trẻ khác có biểu hiện thường xuyên hơn, xếp<br /> thứ 1. Tiếp theo là các hành vi trêu tức trẻ khác, giật đồ<br /> của trẻ khác xếp thứ 3, lần lượt đến các hành vi phá rối<br /> khi các trẻ khác đang chơi, gọi biệt danh hay tên xấu của<br /> trẻ khác, rủ bạn cô lập trẻ khác, đập phá đồ của trẻ khác.<br /> Trong số các hành vi gây hấn, việc trẻ đá, đánh bạn xuất<br /> hiện nhiều hơn cả. Trẻ tiếp xúc rất thường xuyên với bạn<br /> trong tất cả các hoạt động nên rất dễ xảy ra xích mích,<br /> mâu thuẫn giữa các trẻ với nhau, tính chất bồng bột trong<br /> <br /> 19<br /> <br /> Gây hấn với chính<br /> bản thân mình<br /> <br /> 1,05<br /> <br /> Gây hấn với vật nuôi<br /> <br /> sống của trẻ mẫu giáo xuất hiện với mức độ gần tương<br /> đương nhau.<br /> Ở đây, chúng ta thấy, trong các hành động đó của trẻ,<br /> tính bột phát không còn chiếm ưu thế như ở các lứa tuổi<br /> trước mà thay vào đó là tính có chủ định, hành vi được<br /> thực hiện nhằm vào mục đích nhất định nào đó [3]. Cô<br /> giáo N.T.O (GV Trường Mầm non Phượng Hồng) cho<br /> biết: “trẻ mẫu giáo lớn khá chững chạc, nhiều khi ăn nói,<br /> đối đáp như người lớn nhưng nhiều khi các con hay trêu<br /> đùa, đánh, đá bạn... khiến cho bạn rất khó chịu và dẫn<br /> đến đánh nhau” hay “mấy đứa nó rủ nhau ắt xít bạn<br /> khiến đứa kia khóc nức nở” hay “phá đồ của nhau làm<br /> bạn khóc ầm lên” (Cô H.M.L - GV Trường Mầm non<br /> Phượng Hồng).<br /> Từ việc trẻ làm cho bạn “khó chịu” dẫn đến đánh<br /> nhau, chứng tỏ trẻ đi gây hấn đã làm tổn thương trẻ bị<br /> gây hấn và trẻ bị gây hấn phản ứng lại bằng cách gây hấn<br /> lại. Hầu hết những hành vi gây hấn đều là những hành vi<br /> có tính mục đích và đối tượng. Điều đó không chỉ nói lên<br /> bản chất của hành vi gây hấn mà nó cũng chứng tỏ rằng,<br /> trẻ đang có một sự thay đổi lớn trong nhu cầu thể hiện<br /> bản thân, bởi “tuổi mẫu giáo lớn là tuổi ý thức bản ngã<br /> được xác định rất rõ ràng” [3].<br /> 2.3.3. Thực trạng hành vi gây hấn với người lớn của trẻ<br /> mẫu giáo lớn trong các trường mầm non ở thành phố<br /> Nam Định (xem bảng 2 trang bên)<br /> Bảng 2 cho thấy, hành vi ăn vạ được ghi nhận có biểu<br /> hiện nhiều hơn cả. Điều này một lần nữa khẳng định, tính<br /> <br /> VJE<br /> <br /> TT<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> <br /> TT<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 437 (Kì 1 - 9/2018), tr 18-22<br /> <br /> Bảng 1. Biểu hiện hành vi gây hấn với trẻ khác của trẻ mẫu giáo lớn<br /> Mức độ<br /> Không<br /> Thường<br /> Rất<br /> Thỉnh thoảng<br /> bao giờ<br /> xuyên<br /> thường xuyên<br /> Biểu hiện<br /> Số<br /> Tỉ lệ<br /> lượng<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> (%)<br /> (SL)<br /> Đá, đánh trẻ khác<br /> 143<br /> 66,8<br /> 70<br /> 32,7<br /> 1<br /> 0,5<br /> 0<br /> 0,0<br /> Cắn trẻ khác<br /> 199<br /> 93,0<br /> 13<br /> 6,5<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> Đập phá đồ đạc của<br /> 203<br /> 94,9<br /> 11<br /> 5,1<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> trẻ khác<br /> Gọi biệt danh hay<br /> 194<br /> 90,7<br /> 20<br /> 9,3<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> tên xấu của trẻ khác<br /> Giật đồ của trẻ khác 179<br /> 83,6<br /> 35<br /> 16,4<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> Phá rối khi các trẻ<br /> 185<br /> 86,4<br /> 28<br /> 13,1<br /> 1<br /> 0,5<br /> 0<br /> 0,0<br /> khác đang chơi<br /> Trêu tức trẻ khác<br /> 176<br /> 82,2<br /> 38<br /> 17,8<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> Nói xấu trẻ khác<br /> 204<br /> 95,3<br /> 10<br /> 4,7<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> Rủ bạn cô lập trẻ khác 200<br /> 93,5<br /> 14<br /> 6,5<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> Khiêu khích trẻ khác 205<br /> 95,8<br /> 9<br /> 4,2<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> <br /> Điểm<br /> trung<br /> bình<br /> (M)<br /> <br /> Thứ<br /> bậc<br /> <br /> 1,34<br /> 1,07<br /> <br /> 1<br /> 6<br /> <br /> 1,05<br /> <br /> 7<br /> <br /> 1,09<br /> <br /> 5<br /> <br /> 1,16<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1,14<br /> <br /> 4<br /> <br /> 1,18<br /> 1,05<br /> 1,07<br /> 1,04<br /> <br /> 2<br /> 7<br /> 6<br /> 8<br /> <br /> Bảng 2. Biểu hiện hành vi gây hấn với người lớn của trẻ mẫu giáo lớn<br /> Mức độ<br /> Không<br /> Thỉnh<br /> Thường<br /> Rất<br /> Biểu hiện<br /> bao giờ<br /> thoảng<br /> xuyên<br /> thường xuyên<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> Không nghe lời khi được yêu<br /> 174 81,3<br /> 39<br /> 18,2<br /> 1<br /> 0,5<br /> 0<br /> 0,0<br /> cầu chính đáng<br /> Cãi lại khi không được làm<br /> 149 69,6<br /> 64<br /> 29,9<br /> 1<br /> 0,5<br /> 0<br /> 0,0<br /> theo cách của mình<br /> Đòi hỏi phải được thỏa mãn<br /> 140 65,4<br /> 69<br /> 32,2<br /> 5<br /> 2,3<br /> 0<br /> 0,0<br /> ngay lập tức<br /> La hét với người lớn<br /> 180 84,1<br /> 31<br /> 14,5<br /> 3<br /> 1,4<br /> 0<br /> 0,0<br /> Hăm dọa làm đau người khác 204 95,3<br /> 10<br /> 4,7<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> Không ăn năn hối lỗi sau khi<br /> 173 80,8<br /> 40<br /> 18,7<br /> 1<br /> 0,5<br /> 0<br /> 0,0<br /> ứng xử sai<br /> Tìm cách trả thù người khác<br /> 198 92,5<br /> 16<br /> 7,5<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> Dễ mất bình tĩnh<br /> 174 81,3<br /> 37<br /> 17,3<br /> 3<br /> 1,4<br /> 0<br /> 0,0<br /> Cáu giận<br /> 168 78,5<br /> 44<br /> 20,6<br /> 2<br /> 0,9<br /> 0<br /> 0,0<br /> Ăn vạ<br /> 137 64,0<br /> 69<br /> 32,2<br /> 8<br /> 3,7<br /> 0<br /> 0,0<br /> <br /> trẻ con vẫn còn tồn tại rất đậm nét bên cạnh ý thức bản<br /> ngã đang phát triển mạnh mẽ trong con người trẻ. Do đó,<br /> việc giáo dục trẻ trong giai đoạn này cần sự am hiểu tâm<br /> lí sâu sắc của các nhà giáo dục. “Hành vi ăn vạ được hiểu<br /> là ở ì, nằm ì ra để đòi cho kì được hoặc để bắt đền” thể<br /> <br /> 20<br /> <br /> M<br /> <br /> Thứ<br /> bậc<br /> <br /> 1,19<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1,31<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1,37<br /> <br /> 2<br /> <br /> 1,17<br /> 1,05<br /> <br /> 7<br /> 9<br /> <br /> 1,20<br /> <br /> 5<br /> <br /> 1,07<br /> 1,20<br /> 1,22<br /> 1,40<br /> <br /> 8<br /> 5<br /> 4<br /> 1<br /> <br /> hiện rõ mục đích của hành động. Ở độ tuổi này, trẻ nắm<br /> bắt được khá tốt một số đặc điểm tính cách của người<br /> khác, đặc biệt là với người lớn thường xuyên tiếp xúc với<br /> trẻ. Trẻ sẽ thường xuyên ăn vạ với những ai có xu hướng<br /> chấp nhận yêu cầu, đòi hỏi của trẻ khi trẻ có biểu hiện ăn<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 437 (Kì 1 - 9/2018), tr 18-22<br /> <br /> vạ, và cường độ sẽ ngày càng tăng cho tới khi trẻ đạt<br /> được mục đích. Với hành động này, người lớn cần tỉnh<br /> táo xem xét nhu cầu của trẻ cùng các điều kiện khác để<br /> xử lí tình huống mang lại hiệu quả giáo dục. Đây vừa là<br /> thách thức, đồng thời vừa là cơ hội để chúng ta điều<br /> chỉnh, giáo dục hành vi cho trẻ.<br /> Xếp thứ hai trong nhóm là hành vi đòi hỏi phải được<br /> thỏa mãn ngay lập tức (32,2%, cãi lại khi không được<br /> làm theo cách của mình (30,4%), cáu giận (29,6%).<br /> Những hành vi này của trẻ thể hiện nhận thức của trẻ về<br /> nhu cầu của bản thân khá rõ, nhận thức cái tôi của mình<br /> và cái tôi đó nó cần được hiểu, được thỏa mãn, được thể<br /> hiện tuy có phần chưa hợp lí với chuẩn mực xã hội. Đối<br /> tượng hướng tới trong nhóm hai chủ yếu là người lớn.<br /> Tuy nhiên, trong thực tế, chúng ta sẽ bắt gặp khá nhiều<br /> hành vi này của trẻ diễn ra trên các đối tượng khác như<br /> trẻ nhỏ tuổi hơn, trẻ lớn tuổi hơn với màu sắc khá đa dạng<br /> “bạn í cứ bắt con đợi, con đã bảo nhanh lên mà bạn í cứ<br /> bắt con phải đợi lâu”, “của tớ chứ của cậu à”.<br /> Hành vi dễ mất bình tĩnh, không ăn năn, không nghe<br /> lời khi được yêu cầu chính đáng phản ánh khả năng nhận<br /> thức và kiểm soát xúc cảm của bản thân. Trẻ đang ở trong<br /> giai đoạn cuối của tuổi mẫu giáo nhưng cũng là giai đoạn<br /> chuyển tiếp lên giai đoạn đầu của một bậc học cao hơn,<br /> nhiều phẩm chất đang hình thành và dần hoàn thiện. Sự<br /> chưa “chín” của quá trình nhận thức và xã hội hóa về mặt<br /> cảm xúc khiến trẻ dễ cáu giận, mất bình tĩnh trong nhiều<br /> tình huống , “bạn í không đợi con” (đang mếu máo nói<br /> với cô - trẻ T.K.A) “nói còn không nghe cơ, còn cố tình<br /> <br /> TT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> <br /> TT<br /> 1<br /> 2<br /> <br /> cơ” (quát bạn khi bạn không chịu xuống tập thể dục - trẻ<br /> M.S.T). Những hành vi này cũng thường bắt gặp trong<br /> giao tiếp của trẻ với người lớn. “Nhiều khi nó còn quát<br /> mình hoặc là dỗi với mình, gọi mãi nó còn quay mặt đi”<br /> (cô T.T.H). Còn việc trẻ la hét với người lớn, tìm cách<br /> trả thù hay hăm dọa người khác có diễn ra, tuy nhiên với<br /> tần suất thấp nhất ở mức độ thỉnh thoảng.<br /> 2.3.4. Thực trạng hành vi gây hấn với chính bản thân<br /> mình của trẻ mẫu giáo lớn trong các trường mầm non ở<br /> thành phố Nam Định (xem bảng 3)<br /> Ở bảng 3: Hành vi gây hấn với chính bản thân mình<br /> được ghi nhận trên tất cả các biểu hiện, lần lượt: tự cào<br /> cấu bản thân mình (2,8%), phá hoại đồ đạc của mình<br /> (5,6%), tự đập đầu mình (2,3%), tự giật tóc (1,9%), tự<br /> mắng chửi bản thân (1,4%), tuy nhiên với tỉ lệ nhỏ. Đối<br /> tượng trẻ hướng tới là chính bản thân mình nhằm làm đau<br /> bản thân để đòi hỏi một nhu cầu nào đó hoặc giải tỏa căng<br /> thẳng, bức xúc đang phải chịu đựng. Nếu trẻ đang mắc<br /> một rối loạn tâm thần nào đó rất dễ có những biểu hiện<br /> này, tất nhiên ở trẻ bình thường cũng không loại trừ khi<br /> trẻ chưa được giáo dục đúng hướng hoặc do một số ảnh<br /> hưởng từ các điều kiện sống không thuận lợi khác.<br /> 2.3.5. Thực trạng hành vi gây hấn với vật nuôi của trẻ<br /> mẫu giáo lớn trong các trường mầm non ở thành phố<br /> Nam Định (xem bảng 4)<br /> Bảng 4 cho thấy, thỉnh thoảng trẻ có hành vi đá, đánh<br /> vật nuôi (6,5%) và đập, ném vật nuôi (3,7%). Cô T.T.H<br /> (GV Trường Mầm non Hướng Dương) chia sẻ “nhiều khi<br /> ông bà đưa trẻ đến và kể ở nhà “nó” chỉ thích đuổi theo<br /> <br /> Bảng 3. Biểu hiện hành vi gây hấn với người lớn của trẻ mẫu giáo lớn<br /> Mức độ<br /> Điểm<br /> Không<br /> Thường<br /> Rất<br /> trung<br /> Biểu hiện<br /> Thỉnh thoảng<br /> bao giờ<br /> xuyên<br /> thường xuyên bình<br /> (M)<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> Tự cào cấu bản thân mình 208 97,2<br /> 6<br /> 2,8<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> 1,03<br /> Phá hoại đồ đạc của mình<br /> 201 93,9<br /> 12<br /> 5,6<br /> 1<br /> 0,5<br /> 0<br /> 0,0<br /> 1,07<br /> Tự đập đầu mình<br /> 209 97,7<br /> 5<br /> 2,3<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> 1,02<br /> Tự giật tóc<br /> 210 98,1<br /> 4<br /> 1,9<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> 1,01<br /> Tự mắng chửi bản thân<br /> 210 98,1<br /> 3<br /> 1,4<br /> 1<br /> 0,5<br /> 0<br /> 0,0<br /> 1,02<br /> Bảng 4. Biểu hiện hành vi gây hấn với vật nuôi của trẻ mẫu giáo lớn<br /> Mức độ<br /> Điểm<br /> Thường<br /> Không<br /> Rất<br /> trung<br /> Biểu hiện<br /> Thỉnh thoảng<br /> bao giờ<br /> thường xuyên bình<br /> xuyên<br /> (M)<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> Đá, đánh vật nuôi<br /> 200<br /> 93,5<br /> 14<br /> 6,5<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> 1,07<br /> Đập, ném vật nuôi<br /> 206<br /> 96,3<br /> 8<br /> 3,7<br /> 0<br /> 0,0<br /> 0<br /> 0,0<br /> 1,04<br /> <br /> 21<br /> <br /> Thứ<br /> bậc<br /> 2<br /> 1<br /> 3<br /> 5<br /> 2<br /> <br /> Thứ<br /> bậc<br /> 1<br /> 2<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 437 (Kì 1 - 9/2018), tr 18-22<br /> <br /> con mèo túm lấy đuôi nó quăng đi, lần nào cũng bị nó cắn<br /> mà vẫn không chừa, ở lớp có mô hình con chó bạn ấy lại<br /> dùng tay tát vào nó”. Ở lứa tuổi này, đa số trẻ em đều<br /> thích chơi với động vật, đặc biệt là các con vật nuôi trong<br /> nhà. Nhiều khi làm đau vật nuôi nhưng trẻ lại không ý<br /> thức được đó là hành vi không nên làm, bởi vì, người lớn<br /> cũng ít khi để ý và giáo dục hành vi này cho trẻ.<br /> 3. Kết luận<br /> Hành vi gây hấn của trẻ mẫu giáo lớn trong các trường<br /> mầm non ở TP. Nam Định đang diễn ra với nhiều biểu<br /> hiện đa dạng, trẻ chủ yếu gây hấn với trẻ khác và người<br /> lớn, còn gây hấn với bản thân và động vật có ít biểu hiện<br /> hơn. Như vậy, hành vi gây hấn có thể xuất hiện từ rất sớm<br /> trong những năm đầu đời. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, trẻ<br /> có hành vi gây hấn trong thời thơ ấu và vị thành niên<br /> thường có nguy cơ cao trở thành trẻ cá biệt, bị từ chối ở<br /> trường học, khó có thể duy trì được việc làm, trở thành tội<br /> phạm và khó kết hôn [4]. Do đó, việc nhận diện các biểu<br /> hiện của hành vi gây hấn để từ đó có biện pháp quản lí<br /> hành vi gây hấn ngay từ khi trẻ còn nhỏ sẽ có ý nghĩa giáo<br /> dục rất lớn đối với sự phát triển nhân cách của trẻ sau này.<br /> Tài liệu tham khảo<br /> [1] Trần Thị Minh Đức (2013). Hành vi gây hấn - Phân<br /> tích từ góc độ tâm lí học xã hội. NXB Đại học Quốc<br /> gia Hà Nội.<br /> [2] Nguyễn Văn Siêm (2003). Từ điển Y học Anh - Pháp<br /> - Việt Tâm thần học và Tâm lí học. NXB Từ điển<br /> Bách khoa.<br /> [3] Hồ Thị Thúy Hằng - Trần Thu Hương (2017). Hành<br /> vi hung tính của trẻ mẫu giáo lớn trên địa bàn thành<br /> phố Đà Nẵng. Kỉ yếu Hội thảo Quốc tế Tâm lí học<br /> Đông Nam Á lần thứ nhất - Hạnh phúc con người và<br /> phát triển bền vững. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội,<br /> tr 395-402.<br /> [4] Nguyễn Thị Bích Hằng (2014). Lối sống hành xử<br /> bạo lực, coi thường pháp luật của một số bộ phận<br /> giới trẻ Việt Nam hiện nay dưới góc nhìn từ hai bản<br /> năng Fros và Thanatos của S. Freud. Tạp chí Triết<br /> học, số 7, tr 76-82.<br /> [5] Nguyễn Ánh Tuyết - Nguyễn Thị Như Mai - Đinh Thị<br /> Kim Thoa (2014). Tâm lí học trẻ em lứa tuổi mầm<br /> non (từ lọt lòng đến 6 tuổi). NXB Đại học Sư phạm.<br /> [6] Gentile D. A. - Bushman B. J. (2012). Reassessing<br /> media violence effects using a risk and resilience<br /> approach to understanding aggression. Psychology<br /> of Popular Media Culture, Vol. 1, pp. 138-151.<br /> [7] Hurd H. D. - Gettinger M. (2011). Mothers’ and<br /> teachers’ perceptions of relational and physical<br /> <br /> 22<br /> <br /> aggression in preschool children. Early Child<br /> Development and Care, Vol. 181, pp. 1343-1359.<br /> [8] Kim K. J. - Sundar S. S. (2013). Can interface<br /> features affect aggression resulting from violent video<br /> game play? An examination of realistic controller<br /> and large screen size. Cyberpsychology, Behavior,<br /> and Social Networking, Vol. 16, pp. 329-334.<br /> PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGÔN NGỮ...<br /> (Tiếp theo trang 32)<br /> kiến thức xã hội sống động; qua đó, hình thành nên các<br /> kĩ năng sống, NL và phẩm chất cụ thể đối với người học<br /> thông qua các hoạt động thực tiễn mang tính tự chủ.<br /> Vìvậy, khi tổ chức các HĐTN, người dạy cần chú ý xây<br /> dựng các mục tiêu, yêu cầu cần đạt về NLNN và chú ý<br /> nghiên cứu các hình thức tổ chức phù hợp với nội dung<br /> chủ đề, nội dung kiến thức và đảm bảo tính vừa sức đối<br /> với HS THCS; đồng thời, cần phát huy vai trò chủ đạo<br /> của người dạy và sự tích cực chủ động của người học<br /> nhằm phát triển ở người học các NL chung cũng như NL<br /> đặc thù của bộ môn.<br /> Tài liệu tham khảo<br /> [1] Bộ GD-ĐT (2017). Chương trình giáo dục phổ<br /> thông - Chương trình tổng thể.<br /> [2] Bộ GD-ĐT (2018). Chương trình giáo dục phổ<br /> thông môn Ngữ văn (Dự thảo).<br /> [3] Bộ GD-ĐT (2017). Tài liệu bồi dưỡng theo tiêu<br /> chuẩn chức danh nghề nghiệp cho giáo viên trung<br /> học cơ sở hạng II. NXB Giáo dục Việt Nam.<br /> [4] Đinh Thị Kim Thoa (2012). Tâm lí học dạy học.<br /> NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.<br /> [5] Nguyễn Trọng Hoàn (2001). Rèn luyện tư duy sáng<br /> tạo trong dạy học tác phẩm văn chương. NXB Giáo<br /> dục.<br /> [6] Nguyễn Trí - Nguyễn Trọng Hoàn (2001). Một số<br /> vấn đề đổi mới phương pháp dạy học Văn - Tiếng<br /> Việt. NXB Giáo dục.<br /> [7] Nguyễn Quang (2016). Từ năng lực ngôn ngữ đến<br /> năng lực liên văn hóa. Tạp chí Khoa học, Đại học<br /> Quốc gia Hà Nội, số 32, tr1-9. NXB Đại học Quốc<br /> gia Hà Nội.<br /> [8] Phan Trọng Luận - Trương Dĩnh (2011). Phương<br /> pháp dạy học văn (tập 1). NXB Đại học Sư phạm.<br /> [9] Trần Anh Tuấn (2017). Nâng cao năng lực sư phạm<br /> cho giáo viên thông qua tổ chức hoạt động trải<br /> nghiệm sáng tạo. NXB Giáo dục Việt Nam.<br /> <br />