Thực trạng công tác quản lý nhà nước về chất thải rắn, nước thải trên địa bàn thành phố Hà Nội và các kiến nghị

QUAÛN LYÙ RAÙC THAÛI, NÖÔÙC THAÛI VÌ SÖÏ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG VAØ VAI TROØ CUÛA KIEÅM TOAÙN NHAØ NÖÔÙC<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> THÖÏC TRAÏNG COÂNG TAÙC QUAÛN LYÙ NHAØ NÖÔÙC<br /> VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN, NÖÔÙC THAÛI TREÂN<br /> ÑÒA BAØN THAØNH PHOÁ HAØ NOÄI VAØ CAÙC KIEÁN NGHÒ<br /> UBND Thành phố Hà Nội<br /> <br /> <br /> 1. Thực trạng công tác quản lý nhà nước về Theo số liệu thống kê, khối lượng chất thải rắn<br /> chất thải rắn, nước thải trên địa bàn Thành phố phát sinh trong ngày ước tính trên địa bàn Thành<br /> Hà Nội phố như sau: Chất thải rắn công nghiệp 750 tấn/<br /> <br /> Thủ đô Hà Nội là trung tâm chính trị - hành ngày, công nghiệp nguy hại 217 tấn/ngày, sinh<br /> <br /> chính quốc gia; là trung tâm lớn về văn hóa, giáo hoạt 6.500 tấn/ngày, chất thải y tế 27 tấn/ngày,<br /> dục, khoa học và công nghệ, kinh tế và giao dịch chất thải xây dựng 3.000 tấn/ngày, ngoài ra còn các<br /> quốc tế của cả nước. Hà Nội hiện có diện tích tự loại chất thải phát sinh từ hoạt động sản xuất nông<br /> nhiên hơn 3.300 km2; dân số khoảng 8 triệu người. nghiệp, phân bùn bể phốt, bùn thải thoát nước...<br /> Những năm qua, Hà Nội đã đạt được những thành đang được quản lý trong các khâu phân loại, lưu<br /> tựu toàn diện trong công cuộc phát triển kinh tế chứa, thu gom, vận chuyển và xử lý theo quy định<br /> - xã hội; cùng với đó là tốc độ đô thị hóa diễn ra của pháp luật.<br /> rất nhanh. Để đảm bảo phát triển bền vững, Thành b) Công tác quản lý nước thải<br /> phố luôn quan tâm đến công tác bảo vệ môi trường,<br /> Theo Quyết định số 41/2016/QĐ-UBND Sở Xây<br /> đặc biệt là đối với lĩnh vực quản lý chất thải rắn<br /> dựng được UBND Thành phố giao quản lý toàn bộ<br /> sinh hoạt (rác thải) và nước thải.<br /> hệ thống thoát nước trên địa bàn 12 quận, các thị<br /> Công tác quản lý nhà nước về chất thải rắn,<br /> trấn thuộc các huyện, các phường thuộc thị xã Sơn<br /> nước thải được UBND Thành phố quy định phân<br /> Tây; hệ thống thoát nước gắn với các khu vực, các<br /> cấp tại Quyết định số 41/2016/QĐ-UBND ngày<br /> đường do Thành phố quản lý sau đầu tư trên địa<br /> 19/9/2016 về việc Quy định về phân cấp quản lý<br /> bàn các huyện và thị xã Sơn Tây; quản lý, duy tu,<br /> nhà nước một số lĩnh vực hạ tầng, kinh tế - xã hội<br /> duy trì và quản lý môi trường nước (bao gồm cả<br /> trên địa bàn TP Hà Nội.<br /> quản lý nước thải khu vực hồ; quản lý chất lượng<br /> a) Công tác quản lý về chất thải rắn nước hồ) đối với các hồ thoát nước, hồ điều hòa<br /> Theo Quyết định số 41/2016/QĐ-UBND công có giá trị lịch sử, văn hóa, cảnh quan môi trường<br /> tác quản lý nhà nước đối với chất thải rắn thông trên địa bàn 12 quận và quản lý điều tiết mực nước<br /> thường (sinh hoạt, xây dựng, phân bùn bể phốt) hồ theo danh mục hồ nước Thành phố phê duyệt;<br /> được giao cho Sở Xây dựng; công tác quản lý chất quản lý, vận hành, duy tu, duy trì các hệ thống xử<br /> thải rắn công nghiệp, nguy hại giao Sở Tài nguyên lý nước thải do Thành phố đầu tư. Khối lượng cụ<br /> và Môi trường; việc quản lý một số loại chất thải thể bao gồm: 5.735,44 km cống rãnh; 254,2 km<br /> đặc thù như y tế, nông nghiệp, chất thải làng nghề mương, sông, kênh; 40.407 ga thu; 110.025 ga thăm<br /> ngoài Sở Tài nguyên và Môi trường còn có sự tham các loại; 125 hồ điều hòa; 10 trạm bơm thoát nước<br /> gia của các Sở chuyên ngành. mưa chính (Yên Sở, Bắc Thăng Long, Gia Thượng,<br /> <br /> 18 Số 143 - tháng 9/2019 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> Đồng Bông 1, Đồng Bông 2, Cổ Nhuế, Cầu Bươu, năm 2020 và những năm tiếp theo… để phòng<br /> Thanh Bình, Hà Trì, Đa Sỹ); 05 nhà máy, trạm xử ngừa chất thải ra môi trường, kiểm soát, xử lý<br /> lý nước thải (Yên Sở, Kim Liên, Trúc Bạch, Hồ Bẩy giảm thiểu phát sinh ô nhiễm; Cải tạo, phục hồi<br /> Mẫu, Bắc Thăng Long- Vân Trì). các khu vực bị ô nhiễm; Đầu tư xây dựng các công<br /> Cấp huyện: Quản lý, duy tu, duy trì: Hệ thống trình hạ tầng kỹ thuật về môi trường; Sử dụng<br /> thoát nước và các hồ điều hòa còn lại trên địa bàn, nguồn tài nguyên thiên nhiên hợp lý, nâng cao<br /> trừ phần Thành phố quản lý sau đầu tư. nhận thức của cộng đồng về bảo vệ môi trường và<br /> chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu; Nâng cao<br /> Thêm vào đó, hàng năm Sở Xây dựng<br /> chất lượng cuộc sống cho người dân và hướng tới<br /> triển khai các nhiệm vụ được giao theo các Kế<br /> sự phát triển bền vững.<br /> hoạch của UBND Thành phố: Kế hoạch số 189/<br /> KH-UBND ngày 30/12/2013 về việc phát triển hệ 2. Công tác xây dựng định mức, đơn giá<br /> thống thu gom và xử lý nước thải đô thị Thành<br /> a) Về thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn<br /> phố Hà Nội giai đoạn đến năm 2020; Kế hoạch<br /> sinh hoạt trên địa bàn Thành phố Hà Nội<br /> 133/KH-UBND ngày 11/7/2016 về Đề án bảo vệ<br /> môi trường lưu vực sông Nhuệ - sông Đáy đến Về quy trình, định mức, đơn giá: UBND Thành<br /> <br /> năm 2020 trên địa bàn Thành phố; Kế hoạch 221/ phố đã ban hành Quyết định số 6841/QĐ-UBND<br /> KH-UBND ngày 21/12/2015 về thực hiện Chiến ngày 13/12/2016 về quy trình, định mức, đơn giá<br /> lược bảo vệ môi trường Quốc gia đến năm 2020, trong lĩnh vực vệ sinh môi trường, xử lý chất thải<br /> tầm nhìn đến năm 2030 trên địa bàn Thành phố; rắn sinh hoạt; đồng thời thường xuyên chỉ đạo<br /> Kế hoạch 160/KH-UBND ngày 03/7/2017 về triển tổ chức đổi mới, nâng cao chất lượng các dịch vụ<br /> khai Nghị quyết số 11/NQ-TU ngày 31/5/2017 công ích; rà soát điều chỉnh các quy trình, định<br /> của Thành ủy Hà Nội về tăng cường công tác bảo mức và mã đơn giá phù hợp với điều kiện thực tế<br /> vệ môi trường trên địa bàn Thành phố Hà Nội đến triển khai.<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 143 - tháng 9/2019 19<br /> QUAÛN LYÙ RAÙC THAÛI, NÖÔÙC THAÛI VÌ SÖÏ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG VAØ VAI TROØ CUÛA KIEÅM TOAÙN NHAØ NÖÔÙC<br /> <br /> UBND Thành phố đã ban hành các Quyết định cải tạo, phục hồi môi trường đối với các cơ sở xử lý<br /> số 54/2016/QĐ-UBND ngày 31/12/2016 và Quyết nói chung và xử lý chôn lấp hợp vệ sinh nói riêng;<br /> định số 26/2018/QĐ-UBND ngày 02/11/2018 của về phân cấp trong phê duyệt báo cáo đánh giá tác<br /> UBND Thành phố về giá dịch vụ thu gom, vận động môi trường, kế hoạch bảo vệ môi trường và<br /> chuyển rác thải sinh hoạt và đối với chất thải rắn đề án bảo vệ môi trường đối với cơ sở xử lý chất thải<br /> có tính chất rác thải sinh hoạt phát sinh từ các cơ rắn thông thường, chất thải rắn sinh hoạt cũng cần<br /> sở sản xuất, kinh doanh dịch vụ trên địa bàn Thành xem xét, điều chỉnh theo hướng phân cấp mạnh mẽ<br /> phố. Việc tổ chức thực hiện thu, chi được phân cấp hơn cho địa phương.<br /> cho UBND cấp huyện thực hiện để chi trả cho công<br /> b) Duy trì hệ thống thoát nước trên địa bàn<br /> tác duy tu, duy trì vệ sinh môi trường trên địa bàn<br /> Thành phố Hà Nội<br /> quản lý.<br /> Quy trình, định mức kinh tế kỹ thuật duy trì<br /> Khó khăn<br /> hệ thống thoát nước đô thị trên địa bàn Thành<br /> (1) Bộ Tài nguyên và Môi trường chưa có hướng phố Hà Nội theo Quyết định số 6842/QĐ-UBND<br /> dẫn cụ thể về yêu cầu, quy trình kỹ thuật trong việc ngày 13/12/2016 của UBND Thành phố Hà Nội<br /> thu gom, lưu giữ, trung chuyển, vận chuyển, xử lý... và Quyết định 3598/QĐ-UBND ngày 17/7/2019.<br /> chất thải rắn sinh hoạt nên khó khăn trong việc xây Hiện nay, UBND Thành phố đang hoàn thiện Sở<br /> dựng định mức, đơn giá, giá dịch vụ đối với công Xây dựng xây dựng giá dịch vụ thoát nước trên địa<br /> tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh bàn, trong quá trình xây dựng đề án có một số khó<br /> hoạt theo hướng tính đúng, tính đủ. khăn, vướng mắc như sau:<br /> <br /> (2) Đối với hợp đồng dịch vụ xử lý chất thải - Về số liệu: Các số liệu về đầu tư hệ thống<br /> rắn sinh hoạt, Bộ Xây dựng chưa có hướng dẫn cụ thoát nước và xử lý nước thải chỉ có số liệu dự án<br /> thể nên địa phương còn lúng túng trong triển khai được duyệt (do chưa được quyết toán). Hệ thống<br /> thực hiện; về thời điểm ký hợp đồng việc xây dựng thoát nước cũ không có số liệu đầu tư nên không<br /> giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại Quyết được tính.<br /> định số 1354/QĐ-BXD chỉ quy định đối với cơ sở<br /> - Trong quá trình xây dựng đề án, Sở Xây dựng<br /> xử lý đốt công suất tối đa đến 800 tấn/ngày.đêm<br /> đã tổ chức 02 lần điều tra xã hội học, tuy nhiên<br /> và không phát điện. Thực tế, các dự án Thành phố<br /> phạm vi được điều tra còn hạn chế, số phiếu đồng<br /> đang kêu gọi, lựa chọn nhà đầu tư, sử dụng công<br /> thuận với phương án thu giá dịch vụ thoát nước<br /> nghệ hiện đại từ Châu Âu, đốt rác phát điện với<br /> còn thấp.<br /> công suất lớn (trên 1.000 tấn/ngày.đêm).<br /> Hiện nay, UBND Thành phố đang xin ý kiến<br /> (3) Các nội dung của Nghị định số 38/2015/<br /> phản biện xã hội của Mặt trận tổ quốc Thành phố.<br /> NĐ-CP ngày 24/4/2015 của Chính phủ về quản lý<br /> 3. Lựa chọn công nghệ xử lý rác thải<br /> chất thải và phế liệu có định nghĩa chất thải rắn<br /> công nghiệp là chất thải rắn phát sinh từ hoạt động Định hướng của UBND Thành phố Hà Nội<br /> sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, trên thực tế còn kêu gọi đầu tư xây dựng các Nhà máy xử lý chất<br /> trùng lặp, chưa rõ đối với chất thải rắn từ hoạt động thải rắn theo công nghệ hiện đại (đốt hoặc khí<br /> sinh hoạt của công nhân các nhà máy, hay các cơ hóa) - có thu hồi năng lượng để phát điện, mục<br /> sở dịch vụ ăn uống, bán hàng trong nội thành Hà tiêu giảm tỷ lệ sử dụng phương pháp chôn lấp hợp<br /> Nội (còn gọi là rác dịch vụ) dẫn đến công tác phân vệ sinh (chỉ chôn lấp phần tro, xỉ sau đốt). Trong<br /> định, quản lý còn gặp khó khăn. Các quy định về đó nêu rõ các tiêu chí về năng lực, công nghệ, kinh<br /> <br /> 20 Số 143 - tháng 9/2019 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> nghiệm, tài chính, thời gian hoàn thành dự án khi dẫn trực tiếp, cung cấp túi nilon tự hủy và thùng<br /> lựa chọn Nhà đầu tư1. rác theo màu, tách xe thu gom...); (2) Hệ thống<br /> <br /> Đối với các nhà máy sử dụng công nghệ đốt cơ sở hạ tầng đô thị, điểm tập kết rác còn nhiều<br /> <br /> (không phát điện) đã được các đơn vị tư nhân đầu bất cập, quản lý không đồng bộ; (3) Việc kiểm tra,<br /> <br /> tư xây dựng giai đoạn trước năm 2015, qua thời kiểm soát và xử phạt của các cấp chính quyền chưa<br /> <br /> gian vận hành đã bộc lộ nhược điểm: Việc lựa nghiêm, chưa đủ sức răn đe đối với các đối tượng<br /> <br /> chọn công nghệ còn chưa hợp lý, thiết bị xuống cấp xả chất thải bừa bãi.<br /> <br /> nhanh, không đảm bảo công suất thiết kế, thường Với định hướng đầu tư công nghệ hiện đại, đốt<br /> xuyên phải dừng để sửa chữa, chưa đáp ứng được rác phát điện, Thành phố Hà Nội sẽ xây dựng kế<br /> yêu cầu xử lý rác của Thành phố. hoạch, chuẩn bị nguồn nhân lực, tài chính, cơ chế<br /> Khó khăn quản lý để có thể phân loại chất thải tại nguồn từ<br /> năm 2021 phù hợp với công nghệ xử lý. Theo định<br /> Tại Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày<br /> hướng tại Nghị định 38/NĐ-CP, theo đó việc phân<br /> 24/4/2015 của Chính phủ đã đưa ra các tiêu chí lựa<br /> loại cần phù hợp với công nghệ xử lý, phân loại<br /> chọn công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt (Điều<br /> theo các nhóm: Hữu cơ dễ phân hủy, nhóm có khả<br /> 19) và phân cấp cho UBND cấp tỉnh hoặc chủ đầu<br /> năng tái sử dụng, tái chế, nhóm còn lại.<br /> tư lựa chọn công nghệ phù hợp với điều kiện của<br /> địa phương. Tuy nhiên, vẫn cần có hướng dẫn, 5. Thực hiện Quy hoạch<br /> định hướng của các Bộ, ngành đối với việc áp dụng 5.1. Quy hoạch xử lý chất thải rắn<br /> công nghệ tiên tiến để xử lý chất thải rắn sinh hoạt:<br /> Ngày 25/4/2014, Thủ tướng Chính phủ đã phê<br /> Đốt phát điện, khí hóa phát điện, biogas, plasma...<br /> duyệt Quy hoạch xử lý chất thải rắn Thủ đô Hà<br /> phù hợp với từng điều kiện của địa phương trong<br /> Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 tại<br /> điều kiện có rất nhiều công nghệ xử lý như hiện<br /> Quyết định số 609/QĐ-TTg. Một số nội dung<br /> nay. Tuy nhiên, gần như chưa có công trình tương<br /> chính về quản lý chất thải sinh hoạt được nêu<br /> tự được đầu tư, vận hành tại Việt Nam; song song<br /> trong quy hoạch:<br /> với đó cần hướng dẫn về phương pháp thẩm định<br /> công nghệ, xác định chi phí, suất đầu tư phù hợp. - Dự báo tổng khối lượng chất thải phát sinh<br /> đến năm 2020 khoảng 14.150 tấn/ngày đêm (trong<br /> 4. Phân loại rác thải tại nguồn<br /> đó chất thải sinh hoạt 8.500 tấn/ngày đêm).<br /> Việc phân loại rác tại nguồn tại Hà Nội đã được<br /> - Quy hoạch xác định: 17 khu xử lý (trong đó<br /> thực hiện theo dự án hỗ trợ kỹ thuật do JICA -<br /> 08 khu hiện có nâng cấp, mở rộng; 09 khu đầu tư<br /> Nhật Bản tài trợ theo dự án 3R thí điểm từ năm<br /> mới); 05 trạm trung chuyển; 26 bãi đổ chất thải<br /> 2006 - 2009 trên địa bàn 4 phường Láng Hạ, Thành<br /> rắn xây dựng; 03 bãi chôn lấp bùn thải thoát nước;<br /> Công, Phan Chu Trinh, Nguyễn Du. Theo đánh giá<br /> danh mục các dự án ưu tiên đầu tư đến năm 2020.<br /> của JICA (tháng 02/2018) quá trình thực hiện phân<br /> loại rác tại nguồn còn khó khăn do: (1) Kinh phí - Công nghệ xử lý rác thải: Đối với chất thải rắn<br /> hạn chế chưa thể thực hiện trên diện rộng (do phải thông thường áp dụng công nghệ chế biến phân vi<br /> tài trợ kinh phí cho tuyên truyền, cấp tờ rơi, hướng sinh, công nghệ đốt thu hồi năng lượng, công nghệ<br /> <br /> 1<br /> Văn bản số 1285/VP-ĐT ngày 16/2/2017 của Văn phòng UBND Thành phố Hà Nội về việc thông báo tiêu chí sơ tuyển lựa chọn nhà đầu tư về công tác quản lý, xử lý<br /> rác thải trên địa bàn Thành phố. 05 tiêu chí chính: Có năng lực về tài chính và kinh nghiệm xử lý rác thải; Có hồ sơ thiết kế công nghệ đốt phát điện, tiên tiến hiệu quả; Đã<br /> nghiên cứu kỹ tính chất rác thải ở Hà Nội; Đáp ứng được về giá xử lý rác và giá phát điện theo quy định hiện hành; Có nhà máy xây dựng ở Việt Nam hay trên thế giới có<br /> hiệu quả. 05 tiêu chí phụ: Công nghệ nhà máy tiên tiến, thông minh, tiết kiệm (điện, nước, năng lượng đốt...); Cam kết khởi công sớm, hoàn thành nhanh; Ưu tiên đơn vị sử<br /> dụng hiệu quả thiết bị sản xuất trong nước; Ưu tiên đơn vị tạo điều kiện việc làm ổn định cho nhân dân khu vực dự án; Sử dụng ít đất nhất, công suất phát điện tốt nhất và<br /> hiệu suất đốt rác cao nhất.<br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 143 - tháng 9/2019 21<br /> QUAÛN LYÙ RAÙC THAÛI, NÖÔÙC THAÛI VÌ SÖÏ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG VAØ VAI TROØ CUÛA KIEÅM TOAÙN NHAØ NÖÔÙC<br /> <br /> tái chế, công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh...; phủ về việc điều chỉnh cục bộ Quy hoạch 609; Văn<br /> phòng Chính phủ đã có văn bản giao Bộ Xây dựng<br /> Kết quả thực hiện trong giai đoạn 2014-2017:<br /> hướng dẫn. Hiện nay, UBND Thành phố đang triển<br /> Có 4 nhà máy xử lý đốt rác (không phát điện) được<br /> khai thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng<br /> các đơn vị tư nhân đầu tư xây dựng:<br /> tại văn bản số 1440/BXD-HTKT ngày 15/6/2018.<br /> (1) Nhà máy xử lý rác thải Sơn Tây do Công ty<br /> Theo đó, trình tự lập điều chỉnh cục bộ quy hoạch<br /> cổ phần Thăng Long đầu tư tại Xuân Sơn, Sơn Tây<br /> cần đánh giá ảnh hưởng tới hạ tầng kỹ thuật, kinh<br /> với công nghệ đốt; công suất 700 tấn/ngày đêm;<br /> tế, xã hội, môi trường; việc lập điều chỉnh cục bộ<br /> (2) Nhà máy xử lý rác thải Xuân Sơn của Hợp cần tổ chức xin ý kiến cộng đồng dân cư trong<br /> tác xã Thành Công đầu tư tại Xuân Sơn, Sơn Tây khu vực điều chỉnh và khu vực xung quanh có ảnh<br /> với công nghệ đốt; công suất 150 tấn/ngày đêm; hưởng trực tiếp, công bố công khai; tuân thủ theo<br /> Luật Quy hoạch đô thị và các văn bản pháp lý hiện<br /> (3) Nhà máy xử lý rác thải của Công ty cổ phần<br /> hành. Hồ sơ điều chỉnh sau khi hoàn thành chuyển<br /> đầu tư Thành Quang đầu tư tại Phương Đình,<br /> Bộ Xây dựng thẩm định trước khi trình Thủ tướng<br /> huyện Đan Phượng, công suất 200 tấn/ngày đêm<br /> Chính phủ phê duyệt.<br /> (hiện đang vận hành nhưng chưa ổn định).<br /> Khó khăn<br /> (4) Nhà máy xử lý rác thải của Công ty cổ phần<br /> đầu tư Thành Quang đầu tư tại Việt Hùng, huyện Hiện nay, UBND Thành phố đang triển khai<br /> Đông Anh theo công nghệ Plasma, công suất 500 thực hiện, tuy nhiên việc thực hiện theo hướng dẫn<br /> tấn/ngày đêm (chưa đưa vào hoạt động). cần có thời gian, phải tham chiếu nhiều quy hoạch<br /> chuyên ngành khác, trong khi việc tổ chức triển<br /> - Hiện nay, Thành phố Hà Nội đã cấp chủ<br /> khai ngay các Nhà máy xử lý hiện đại giải quyết<br /> trương đầu tư xây dựng một số các Nhà máy xử lý<br /> nguy cơ đầy các khu xử lý bằng phương pháp chôn<br /> chất thải rắn theo công nghệ hiện đại (đốt hoặc khí<br /> lấp là cần thiết, tránh xảy ra khủng hoảng trong<br /> hóa) - thu hồi năng lượng để phát điện, phấn đấu đi<br /> việc xử lý rác thải của Thành phố.<br /> vào vận hành trong năm 2021: (1). Dự án xây dựng<br /> Nhà máy điện rác Sóc Sơn công suất 4.000 tấn chất 5.2. Quy hoạch thoát nước<br /> thải rắn sinh hoạt/ngày đêm, công suất phát điện: Theo Quy hoạch thoát nước Thủ đô Hà Nội đến<br /> 75 MW tại Khu Liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn, năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ<br /> huyện Sóc Sơn; (2). Dự án xử lý rác thải thu hồi tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 725/<br /> điện Xuân Sơn công suất 1.000 tấn/ngày đêm; phát QĐ-TTG ngày 10/5/2013, định hướng quy hoạch<br /> điện 15,5 MW tại Khu xử lý chất thải rắn Xuân Sơn, hệ thống nước thải Thành phố được thu gom và xử<br /> thị xã Sơn Tây và huyện Ba Vì; (3). Dự án khí hóa lý tại 39 nhà máy với công suất 2030: 1.808.300m3/<br /> rác thải sinh hoạt thành điện năng công suất 500<br /> ngày đêm; 2050: 2.482.300 m3/ngày đêm.<br /> tấn/ngày đêm tại Khu xử lý chất thải rắn Xuân Sơn;<br /> Hiện nay, đã có 6 nhà máy xử lý nước thải đưa<br /> (4). Khu xử lý rác thải Đồng Ké, huyện Chương Mỹ,<br /> vào hoạt động, việc vận hành các trạm/Nhà máy<br /> công suất 1.500 tấn/ngày đêm, có phát điện đang<br /> xử lý nước thải Kim Liên (công suất 3.700 m3/ngày<br /> thực hiện lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án.<br /> đêm), Trúc Bạch (công suất 2.300 m3/ngày đêm),<br /> Thực hiện, điều chỉnh cục bộ Quy hoạch xử lý<br /> Bảy Mẫu (công suất 13.300 m3/ngày đêm), Nhà<br /> chất thải rắn<br /> máy xử lý nước thải Yên Sở (công suất 200.000 m3/<br /> UBND Thành phố Hà Nội đã có Tờ trình số 28/ ngày đêm), Bắc Thăng Long - Vân Trì (42.000 m3/<br /> TTr-UBND ngày 30/3/2018 trình Thủ tướng Chính ngày đêm), Hồ Tây (15.000 m3/ngày.đêm) đảm bảo<br /> <br /> 22 Số 143 - tháng 9/2019 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> chất lượng nước thải sau xử lý đạt quy chuẩn môi còn kéo dài và số Dự án cần thực hiện vẫn chưa<br /> trường. Các dự án đang triển khai thực hiện: đáp ứng được Kế hoạch số 189/KH-UBND ngày<br /> <br /> (1) Dự án xây dựng hệ thống thu gom và nhà 30/12/2013 đề ra (còn 12 Dự án cần được triển<br /> <br /> máy xử lý nước thải Phú Đô do Công ty Cổ phần khai thực hiện).<br /> <br /> Thương mại Phú Điền làm chủ đầu tư; hiện nay - Việc thực hiện Quy hoạch thoát nước thủ đô<br /> đang thực hiện điều chỉnh Quy hoạch thoát nước Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050<br /> lưu vực S3, nâng công suất nhà máy lên 94.000 theo Quyết định số 725/QĐ-TTg ngày 10/5/2013<br /> m /ngày đêm.<br /> 3<br /> của Thủ tướng Chính phủ còn nhiều khó khăn,<br /> <br /> (2) Dự án xây dựng hệ thống thu gom và nhà các công trình đầu mối, hạng mục ưu tiên đầu tư<br /> <br /> máy xử lý nước thải Yên Xá công suất 270.000 m3/ nhưng chưa được triển khai do vốn đầu tư xây<br /> <br /> ngày đêm nguồn vốn ODA Nhật Bản: Chủ đầu tư dựng hệ thống thoát nước rất lớn, việc kêu gọi xã<br /> <br /> là Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng công trình hội hóa để triển khai các dự án thoát nước và xử lý<br /> Cấp thoát nước và môi trường Thành phố Hà Nội. nước thải gặp khó khăn do thiếu hấp dẫn đối với<br /> các nhà đầu tư; hoặc quỹ đất đối ứng đối với các dự<br /> (3) Dự án xây dựng hệ thống thu gom nhà máy<br /> án theo hình thức hợp đồng BT khó khăn do vậy<br /> xử lý nước thải Sơn Tây, thị xã Sơn Tây, Hà Nội và<br /> việc triển khai các dự án còn chậm theo tiến độ của<br /> Dự án xây dựng hệ thống thu gom và nhà máy xử<br /> Quy hoạch.<br /> lý nước thải Phú Lương, quận Hà Đông: Ban Quản<br /> lý dự án Đầu tư xây dựng công trình cấp thoát nước 6. Tuyên truyền, phổ biến giáo dục và nâng cao<br /> và Môi trường Hà Nội đã lập hồ sơ đề xuất trình nhận thức cộng đồng, người dân và doanh nghiệp<br /> phê duyệt theo quy định. UBND Thành phố đã chỉ đạo tăng cường công<br /> (4) Dự án đầu tư xây dựng Hệ thống thu gom tác tuyên truyền, thông tin, chủ động hướng dẫn<br /> nước thải về Nhà máy xử lý nước thải Yên Sở và Dự các tổ chức và cá nhân trong việc thực hiện các<br /> án xây dựng và xử lý nước thải lưu vực Long Biên quy định của pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi<br /> - Hà Nội nhằm giải quyết ô nhiễm sông Cầu Bây trường nói chung và quản lý chất thải nói riêng tại<br /> (Nhà máy xử lý rác thải Phúc Đồng, An Lạc, Ngọc các Nghị quyết, Kế hoạch, Chương trình mục tiêu<br /> Thụy): Công ty Cổ phần Thương mại Phú Điền đã của Thành phố.<br /> lập hồ sơ đề xuất. Việc tuyên truyền về đảm bảo vệ sinh môi<br /> * Việc điều chỉnh cục bộ Quy hoạch thoát nước trường được tổ chức rộng rãi trên các phương tiện<br /> thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm thông tin đại chúng, báo đài; từ trường học tới tổ<br /> 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại dân phố, phát động các phong trào của lực lượng<br /> Quyết định số 725/QĐ-TTg ngày 10/5/2013 (phần thanh niên, đoàn viên với sự vào cuộc của các cơ<br /> Hệ thống thu gom và Nhà máy xử lý nước thải quan tổ chức chính trị để người dân và tổ chức tự<br /> Lưu vực S3, đồng thời bổ cập nước thải sau xử lý giác chấp hành các quy định về quản lý chất thải<br /> cho sông Tô Lịch theo hình thức BT kết hợp BOT/ như: phân loại rác, đổ rác đúng giờ, đúng nơi quy<br /> BOO) hiện đang được hoàn thiện trình Bộ Xây định, không đốt rác, rơm rạ bừa bãi.<br /> dựng thẩm định. 7. Thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật về môi<br /> Khó khăn trường<br /> <br /> - Công tác đầu tư xây dựng hệ thống thoát nước UBND Thành phố đã thường xuyên chỉ đạo và<br /> và xử lý nước thải đã được quan tâm tập trung yêu cầu kiểm tra công tác quản lý chất thải rắn tại<br /> thực hiện tuy nhiên tiến độ thực hiện các dự án các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có phát sinh<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 143 - tháng 9/2019 23<br /> QUAÛN LYÙ RAÙC THAÛI, NÖÔÙC THAÛI VÌ SÖÏ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG VAØ VAI TROØ CUÛA KIEÅM TOAÙN NHAØ NÖÔÙC<br /> <br /> chất thải rắn; phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm các sinh hoạt làm cơ sở trong việc xây dựng định mức,<br /> vi phạm hành chính trong công tác quản lý chất thải đơn giá, giá dịch vụ đối với công tác thu gom, vận<br /> rắn theo Nghị định 155/NĐ-CP ngày 18/11/2016 chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt.<br /> của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành<br /> Ban hành hướng dẫn cụ thể phương thức phân<br /> chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.<br /> loại chất thải tại nguồn phù hợp với các công nghệ<br /> Trong năm 2018, các cơ quan quản lý nhà nước xử lý áp dụng, có thể thực hiện tùy theo từng vùng,<br /> về môi trường trên địa bàn Thành phố Hà Nội đã từng khu vực phù hợp với phân luồng chất thải<br /> kiểm tra, thanh tra tại 2.991 cơ sở, xử lý vi phạm sinh hoạt về các nhà máy xử lý. Lưu ý cần thực hiện<br /> hành chính 1.817 cơ sở với tổng số tiền phạt là 15,8<br /> phân loại, tách chất thải hữu cơ trong rác thải, ưu<br /> tỷ đồng. Sở Tài nguyên và Môi trường đã thanh,<br /> tiên tái chế thành phân compost; qua thực tế cho<br /> kiểm tra 324 cơ sở, xử lý vi phạm hành chính đối<br /> thấy chất thải hữu cơ lẫn trong rác thải là nguyên<br /> với 12 cơ sở vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường<br /> nhân gây phát sinh nước rác, phát sinh mùi trong<br /> và quản lý tài nguyên nước với tổng số tiền phạt là<br /> quá trình xử lý chôn lấp, gây giảm nhiệt trị nếu xử<br /> 1,31 tỷ đồng.<br /> lý bằng phương pháp đốt.<br /> Tính đến hết năm 2018, Sở Tài nguyên và Môi<br /> (3). Bộ Xây dựng<br /> trường Hà Nội đã tiếp nhận và xử lý 134 vụ việc<br /> phản ánh, kiến nghị về ô nhiễm môi trường trên Hướng dẫn đối với hợp đồng dịch vụ xử lý chất<br /> địa bàn Thành phố Hà Nội qua đường dây nóng thải rắn sinh hoạt: Về thời điểm ký kết hợp đồng,<br /> của Tổng cục Môi trường và Sở Tài nguyên và Môi việc xây dựng giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh<br /> trường. Đã tiếp nhận và xử lý 55 thông tin, phản hoạt nhằm kêu gọi, thu hút đầu tư đối với những<br /> ánh của báo chí về ô nhiễm môi trường trên địa dự án công suất lớn, sử dụng công nghệ hiện đại<br /> bàn Thành phố. của nước ngoài có thu hồi năng lượng để phát điện.<br /> 8. Kiến nghị Có cơ chế phân cấp cho UBND Thành phố chủ<br /> động phê duyệt giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh<br /> (1). Đối với Chính phủ<br /> hoạt nhằm thu hút đầu tư.<br /> Sớm ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị<br /> định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 làm cơ sở Về quy hoạch và điều chỉnh cục bộ quy hoạch xử<br /> <br /> thực hiện rà soát, sửa đổi, bổ sung đối với Quy định lý chất thải rắn: Hướng dẫn và phân cấp cho UBND<br /> về quản lý chất thải rắn thông thường trên địa bàn Thành phố trong việc điều chỉnh cục bộ Quy hoạch<br /> Thành phố, trong đó phân định rõ về định nghĩa, để có thể kịp thời triển khai ngay một số dự án xử<br /> phân cấp quản lý đối với chất thải rắn công nghiệp lý chất thải rắn có vị trí phù hợp quy hoạch nhưng<br /> thông thường, chất thải rắn sinh hoạt... đồng thời cần thiết thực hiện nâng cấp công nghệ, công suất,<br /> bổ sung về quyền hạn, phân cấp mạnh hơn nữa cho phạm vi phục vụ để giải quyết bức xúc môi trường,<br /> UBND cấp tỉnh trong việc chủ động kêu gọi đầu tư, khủng hoảng rác thải.<br /> điều chỉnh cục bộ quy hoạch, phê duyệt về đánh<br /> Rà soát lại các tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng,<br /> giá tác động môi trường, giá dịch vụ thu gom, vận<br /> khoảng cách ly môi trường đối với các cơ sở trung<br /> chuyển và xử lý chất thải sinh hoạt.<br /> chuyển, tái chế, xử lý chất thải rắn phù hợp với<br /> (2). Bộ Tài nguyên và Môi trường công nghệ sử dụng và kêu gọi đầu tư hiện nay, vừa<br /> Ban hành hướng dẫn cụ thể về yêu cầu, quy đảm bảo bảo vệ môi trường vừa đảm bảo khả năng<br /> trình kỹ thuật trong việc thu gom, lưu giữ, trung xử lý của chủ doanh nghiệp trong điều kiện thực tế<br /> chuyển, vận chuyển, xử lý, tái chế... chất thải rắn của Việt Nam.<br /> <br /> 24 Số 143 - tháng 9/2019 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br />