Thực trạng hoạt động giảng dạy tại trường Đại học Y dược Hải Phòng theo định hướng tự chủ học thuật

VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 22-26; 39<br /> <br /> THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC<br /> HẢI PHÒNG THEO ĐỊNH HƯỚNG TỰ CHỦ HỌC THUẬT<br /> Phạm Thị Thanh Hải, Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> Phạm Thị Chang - Trường Đại học Y Dược Hải Phòng<br /> Ngày nhận bài: 20/07/2018; ngày sửa chữa: 21/08/2018; ngày duyệt đăng: 20/09/2018.<br /> Abstract: University autonomous is a trend of development, which is a prerequisite for the<br /> implementation of advanced university governance practices to improve and improve the quality<br /> of education. Vietnam has issued policies related to university autonomy, but the implementation<br /> process still has limitations. The article analyzes the current situation of teaching activities at Hai<br /> Phong University of Medicine and Pharmacy in the direction of academic autonomous, therefore,<br /> proposing some measures to manage teaching activities in this school in the direction of academic<br /> autonomous to improve the quality of training.<br /> Keywords: Autonomous, university, teaching.<br /> nhà trường cần có để có thể thực hiện được việc quản trị<br /> và tổ chức nội bộ, việc phân bổ các nguồn lực tài chính<br /> trong phạm vi nhà trường, việc tạo ra và sử dụng các<br /> nguồn tài chính ngoài ngân sách công, việc tuyển dụng<br /> nhân sự, việc xây dựng các tiêu chuẩn cho học tập và<br /> nghiên cứu, và cuối cùng, là quyền tự do trong việc tổ<br /> chức thực hiện nghiên cứu và giảng dạy [3].<br /> Tự chủ học thuật là quyền của cơ sở giáo dục đại học<br /> về đào tạo, khoa học - công nghệ, và một số mặt liên quan<br /> về nhân sự và đảm bảo chất lượng. Điều 32 của Luật Giáo<br /> dục đại học năm 2012 quy định: “Cơ sở giáo dục đại học<br /> tự chủ trong các hoạt động chủ yếu thuộc các lĩnh vực tổ<br /> chức và nhân sự, tài chính và tài sản, đào tạo, khoa học và<br /> công nghệ, hợp tác quốc tế, bảo đảm chất lượng giáo dục<br /> đại học. Cơ sở giáo dục đại học thực hiện quyền tự chủ ở<br /> mức độ cao hơn phù hợp với năng lực, kết quả xếp hạng<br /> và kết quả kiểm định chất lượng giáo dục” [4].<br /> 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng quản lí hoạt động<br /> giảng dạy tại Trường Đại học Y Dược Hải Phòng theo<br /> hướng tự chủ học thuật<br /> - Đối tượng khảo sát: cán bộ quản lí (CBQL), GV và<br /> sinh viên (SV).<br /> - Phạm vi khảo sát: khảo sát được triển khai tại các<br /> khoa: Kĩ thuật y học, Dược, Y học cổ truyền, Điều<br /> dưỡng, Răng Hàm Mặt, Y tế công cộng.<br /> - Phương pháp điều tra: tiến hành điều tra bằng phiếu<br /> hỏi. Các câu hỏi trong phiếu điều tra được thiết kế dưới<br /> dạng câu hỏi “đóng”, câu hỏi có 5 mức độ trả lời và câu<br /> hỏi mở. Mỗi đối tượng được phát 1 phiếu khảo sát. Số<br /> phiếu phát ra là 350, thu về được 324 phiếu (trong đó:<br /> 190 SV; 134 CBQL và GV).<br /> - Nội dung khảo sát: việc thực hiện hoạt động giảng<br /> dạy ở Trường Đại học Y Dược Hải Phòng theo định<br /> hướng tự chủ học thuật; trên cơ sở đó, đánh giá thực trạng<br /> <br /> 1. Mở đầu<br /> Tự chủ đại học là một xu thế của sự phát triển, là điều<br /> kiện cần thiết để thực hiện các phương thức quản trị đại học<br /> tiên tiến nhằm cải tiến và nâng cao chất lượng đào tạo. Tự<br /> chủ sẽ tạo động lực để các trường đại học đổi mới nhằm đạt<br /> được hiệu quả tốt trong các lĩnh vực hoạt động của mình,<br /> đồng thời làm tăng tính cạnh tranh giữa các trường với nhau,<br /> tạo điều kiện để đa dạng hoá các hoạt động giáo dục. Nhà<br /> nước đã ban hành nhiều văn bản quy định, hướng dẫn các<br /> trường đại học thực hiện tự chủ, ví dụ như điều 32 trong<br /> Luật Giáo dục đại học [1], điều 5 trong Điều lệ trường<br /> đại học [2],... Chính phủ chủ trương cho phép thí điểm đổi<br /> mới cơ chế hoạt động đối với các cơ sở giáo dục đại học<br /> công lập giai đoạn 2014-2017 tại Nghị quyết số 77/NQ-CP;<br /> cơ sở giáo dục đại học công lập cam kết tự đảm bảo kinh<br /> phí hoạt động chi thường xuyên và chi đầu tư được thực<br /> hiện tự chủ, tự chịu trách nhiệm toàn diện ở các lĩnh vực:<br /> thực hiện nhiệm vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học; tổ chức<br /> bộ máy, nhân sự; tài chính; chính sách học bổng, học phí đối<br /> vói đối tượng chính sách; đầu tư mua sắm.<br /> Trường Đại học Y Dược Hải Phòng là một trường trong<br /> hệ thống các trường Y Dược của cả nước, trong những năm<br /> qua đã rất chú trọng đến việc quản lí hoạt động chuyên môn<br /> của giảng viên (GV), song vẫn còn tồn tại một số hạn chế<br /> cần được nghiên cứu và cải tiến trong công tác giảng dạy.<br /> Bài viết phân tích thực trạng hoạt động giảng dạy tại<br /> Trường Đại học Y Dược Hải Phòng theo định hướng tự<br /> chủ học thuật, từ đó đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt<br /> động giảng dạy ở trường này theo định hướng tự chủ học<br /> thuật nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.<br /> 2. Nội dung nghiên cứu<br /> 2.1. Một số khái niệm cơ bản<br /> Tự chủ đại học (university autonomy) là mức độ độc<br /> lập cần thiết đối với các tác nhân can thiệp bên ngoài mà<br /> <br /> 22<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 22-26; 39<br /> <br /> quản lí hoạt động giảng dạy ở trường này theo định<br /> hướng tự chủ học thuật.<br /> - Thời gian tiến hành khảo sát: từ tháng 11/2017 đến<br /> tháng 3/2018.<br /> 2.3. Kết quả khảo sát thực trạng hoạt động giảng dạy ở<br /> Trường Đại học Y Dược Hải Phòng theo định hướng<br /> tự chủ học thuật<br /> 2.3.1. Thực trạng<br /> Để đánh giá mức độ thực hiện và kết quả thực hiện<br /> hoạt động giảng dạy ở Trường Đại học Y Dược Hải<br /> Phòng, chúng tôi đã tiến hành điều tra CBQL và GV (kết<br /> quả thể hiện ở bảng 1).<br /> <br /> từng môn học, hoạt động giáo dục của nhà trường. Ngoài<br /> ra, nội dung, chương trình giảng dạy đại học tạo nên nội<br /> dung hoạt động cơ bản của quá trình đào tạo ở trường đại<br /> học. Mặt khác, nội dung, chương trình giảng dạy đại học<br /> quy định việc lựa chọn và vận dụng phối hợp các phương<br /> pháp, phương tiện giảng dạy, góp phần nâng cao chất<br /> lượng và hiệu quả giảng dạy ở nhà trường. Đây chính là<br /> lí do giải thích tại sao lựa chọn nội dung, chương trình<br /> giảng dạy đại học theo định hướng tự chủ học thuật là<br /> hoạt động được CBQL và GV đánh giá cao.<br /> - Xếp ở vị trí thứ 3 là sử dụng phương pháp và các<br /> hình thức kiểm tra, đánh giá trong hoạt động giảng dạy<br /> <br /> Bảng 1. Thực trạng thực hiện hoạt động giảng dạy<br /> ở Trường Đại học Y Dược Hải Phòng theo định hướng tự chủ học thuật<br /> Nội dung<br /> <br /> Mức độ thực hiện<br /> <br /> Thứ bậc<br /> <br /> Kết quả thực hiện<br /> <br /> Thứ bậc<br /> <br /> 1. Xây dựng mục đích và nhiệm vụ giảng dạy đại học<br /> theo định hướng tự chủ học thuật<br /> <br /> 3,7<br /> <br /> 4<br /> <br /> 3,8<br /> <br /> 4<br /> <br /> 2. Lựa chọn nội dung, chương trình giảng dạy đại học<br /> theo định hướng tự chủ học thuật<br /> <br /> 3,9<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4,0<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3. Sử dụng phương pháp, hình thức tổ chức giảng dạy<br /> theo định hướng tự chủ học thuật<br /> <br /> 4,1<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4,2<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4. Vai trò GV với hoạt động dạy, SV viên với hoạt<br /> động học trong giảng dạy theo định hướng tự chủ học<br /> thuật<br /> <br /> 3,4<br /> <br /> 4<br /> <br /> 3,5<br /> <br /> 5<br /> <br /> 5. Sử dụng phương pháp và các hình thức kiểm tra,<br /> đánh giá trong hoạt động giảng dạy theo định hướng<br /> tự chủ học thuật<br /> <br /> 3,8<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3,9<br /> <br /> 3<br /> <br /> 6. Sử dụng các điều kiện hỗ trợ giảng dạy theo định<br /> hướng tự chủ học thuật<br /> <br /> 3,3<br /> <br /> 6<br /> <br /> 3,4<br /> <br /> 6<br /> <br /> theo định hướng tự chủ học thuật X = 3,8 - 3,9. Hoạt động<br /> giảng dạy theo định hướng tự chủ học thuật rất coi trọng<br /> việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của SV. Đánh giá<br /> kết quả học tập của SV không chỉ bằng các bài kiểm tra<br /> và bài thi cuối kì mà còn bằng cách đánh giá thường<br /> xuyên, cả quá trình qua các hoạt động như: mức độ<br /> chuyên cần và ý thức học tập; tự học ở nhà; đi thực tế,<br /> trong các phòng thí nghiệm; làm bài tập nhóm, bài thi kết<br /> thúc môn học... Chính vì vậy, sử dụng phương pháp và<br /> các hình thức kiểm tra, đánh giá trong hoạt động giảng<br /> dạy theo định hướng tự chủ học thuật cũng được các<br /> CBQL và các GV đánh giá cao và kết quả thực hiện xếp<br /> thứ 1.<br /> - Xây dựng mục đích và nhiệm vụ giảng dạy đại học<br /> theo định hướng tự chủ học thuật là hoạt động được đánh<br /> giá không cao X = 3,7 - 3,8 (xếp thứ 4 trong các nội<br /> dung). Điều này phản ánh sự khó khăn, lúng túng của GV<br /> khi chuyển sang giảng dạy theo định hướng tự chủ học<br /> thuật. Nhiệm vụ trọng tâm giảng dạy ở đây là: đào tạo<br /> những SV tốt nghiệp có đủ tiêu chuẩn về năng lực và<br /> <br /> Kết quả bảng 1 cho thấy:<br /> - Sử dụng phương pháp, hình thức tổ chức giảng dạy<br /> theo định hướng tự chủ học thuật là hoạt động được<br /> CBQL và GV đánh giá cao nhất trong tất cả các nội dung<br /> X = 4,1 - 4,2; từ năm học 2014-2015 đến nay, nhà trường<br /> đã chuyển đổi hình thức đào tạo từ học chế niên chế sang<br /> tín chỉ, phương pháp giảng dạy cần coi trọng việc phát<br /> huy năng lực tự học, tự nghiên cứu của người học và huy<br /> động có hiệu quả vai trò của các phương tiện, kĩ thuật,<br /> công nghệ giảng dạy hiện đại, nên CBQL và GV rất chú<br /> trọng đến phương pháp, hình thức tổ chức giảng dạy.<br /> - Lựa chọn nội dung, chương trình giảng dạy đại học<br /> theo định hướng tự chủ học thuật là hoạt động cũng được<br /> đánh giá cao X = 3,9 - 4,0. Hiện nay, hoạt động dạy học<br /> theo định hướng tự chủ học thuật đã được triển khai ở<br /> nhà trường nhưng vẫn dựa trên chương trình khung của<br /> Bộ GD-ĐT. Vì thế, nhà trường xây dựng chương trình<br /> đào tạo dựa trên chương trình khung, tiến hành rà soát,<br /> điều chỉnh cấu trúc nội dung giảng dạy trong chương<br /> trình hiện hành và xây dựng kế hoạch giáo dục mới ở<br /> <br /> 23<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 22-26; 39<br /> <br /> trình độ và những công dân có trách nhiệm đáp ứng được<br /> yêu cầu của xã hội.<br /> - Vai trò GV với hoạt động dạy, SV với hoạt động học<br /> trong giảng dạy theo định hướng tự chủ học thuật được<br /> đánh giá thấp X = 3,4 - 3,5. GV có vai trò rất quan trọng<br /> trong việc thực hiện nhiệm vụ giảng dạy. Hiện nay, yêu cầu<br /> đối với các GV ở bậc đại học ngày càng cao, đó là: hiểu<br /> biết công nghệ thông tin và có khả năng ứng dụng chúng<br /> trong giảng dạy; thấu hiểu cách học trong môi trường thông<br /> tin và thông tin lưu để có thể hướng dẫn SV học và có khả<br /> năng làm tốt vai trò có vấn cho họ; có kiến thức đo lường<br /> và đánh giá trong giáo dục và giảng dạy. Để đáp ứng được<br /> yêu cầu trên, GV cần nhận thức đúng đối tượng chuyển<br /> giao nội dung giảng dạy; biết lựa chọn phương pháp thích<br /> hợp với mục tiêu và nội dung giảng dạy; biết lựa chọn<br /> phương pháp thích hợp với mục tiêu và nội dung giảng dạy<br /> ở đại học, phù hợp với đặc thù của từng đối tượng SV.<br /> Người học ở bậc đại học là những người trưởng thành, có<br /> định hướng nghề nghiệp và hoàn toàn có khả năng tự học,<br /> tự nghiên cứu. Để có khả năng đó, SV phải được khuyến<br /> khích cách học chủ động, rèn luyện khả năng tự lực tìm<br /> kiếm, xử lí thông tin và tạo động lực sáng tạo.<br /> - Sử dụng các điều kiện hỗ trợ giảng dạy theo định<br /> hướng tự chủ học thuật được đánh giá thấp nhất X = 3,3<br /> - 3,4. Giảng dạy theo định hướng tự chủ rất cần đến cơ<br /> sở vật chất, thiết bị giảng dạy và các điều kiện phục vụ<br /> giảng dạy khác. Hiện nay, nhà trường đã quan tâm đầu<br /> tư mua sắm về cơ sở vật chất, đầu tư cho thư viện...,<br /> nhưng để đáp ứng đầy đủ cho giảng dạy theo định hướng<br /> tự chủ học thuật thì vẫn còn rất nhiều bất cập. Đây chính<br /> là lí do hoạt động sử dụng các điều kiện hỗ trợ giảng dạy<br /> theo định hướng tự chủ học thuật được đánh giá thấp.<br /> 2.3.2. Đánh giá thực trạng quản lí hoạt động giảng dạy<br /> ở Trường Đại học Y Dược Hải Phòng theo định hướng<br /> tự chủ học thuật<br /> - Ưu điểm:<br /> + Có được sự đồng thuận, chỉ đạo sát sao và kịp thời<br /> của Ban Giám hiệu, sự giúp đỡ, phối hợp của các phòng<br /> ban chức năng, tạo điều kiện thuận lợi để các khoa triển<br /> khai, áp dụng các yếu tố tích cực vào hoạt động giảng<br /> dạy theo định hướng tự chủ học thuật.<br /> + Sự quyết tâm của các CBQL, bao gồm các trưởng,<br /> phó khoa, các trưởng phó bộ môn trực thuộc khoa, các<br /> cán bộ GV và SV đã giúp cho quá trình giảng dạy được<br /> hiện thực hoá theo các yêu cầu đề ra.<br /> + Trong hoạt động giảng dạy, CBQL và GV đã xác<br /> định được rõ các yếu tố cấu thành nên hoạt động này đồng<br /> thời cũng đã xác định được các yếu tố ảnh hưởng lớn đến<br /> chất lượng của hoạt động giảng dạy, đó là: nội dung,<br /> chương trình giảng dạy; phương pháp và hình thức tổ chức<br /> hoạt động giảng dạy; công tác kiểm tra đánh giá kết quả<br /> <br /> học tập của SV; cơ sở vật chất, phương tiện kĩ thuật phục<br /> vụ giảng dạy... Đây cũng là những yếu tố cơ bản, quan<br /> trọng giúp người thầy thực hiện tốt nhiệm vụ của mình.<br /> - Nhược điểm:<br /> + Việc xây dựng kế hoạch giảng dạy theo định hướng<br /> tự chủ học thuật ở cấp khoa chưa được quan tâm đầy đủ;<br /> kế hoạch giảng dạy theo định hướng tự chủ học thuật của<br /> bộ môn và GV còn sơ sài, mang tính đối phó.<br /> + Hiệu quả tổ chức hoạt động giảng dạy theo định<br /> hướng tự chủ học thuật chưa cao, nhất là tổ chức xây<br /> dựng đề cương chi tiết môn học và thực hiện hoạt động<br /> giảng dạy theo đề cương chi tiết môn học.<br /> + Hiệu quả chỉ đạo hoạt động giảng dạy theo định<br /> hướng tự chủ học thuật cũng chưa cao, nhất là chỉ đạo<br /> phát triển chương trình đào tạo và chỉ đạo việc kiểm tra,<br /> đánh giá kết quả học tập của SV.<br /> + Công tác kiểm tra, đánh giá việc thực hiện hoạt<br /> động giảng dạy theo định hướng tự chủ học thuật chưa<br /> được triển khai đồng bộ từ khâu lập kế hoạch đến các<br /> khâu xây dựng bộ tiêu chí, lựa chọn phương pháp và hình<br /> thức đánh giá cho phù hợp,...<br /> 2.4. Một số biện pháp quản lí hoạt động giảng dạy ở<br /> Trường Đại học Y Dược Hải Phòng theo định hướng<br /> tự chủ học thuật<br /> 2.4.1. Đổi mới, nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí,<br /> giảng viên<br /> Mục đích của biện pháp này nhằm đảm bảo CBQL,<br /> GV nhận thức được đầy đủ, chính xác những đặc trưng<br /> cơ bản trọng tâm của hoạt động giảng dạy theo định<br /> hướng tự chủ học thuật, từ đó hình thành thái độ, quan<br /> điểm cho phù hợp với công tác quản lí hoạt động giảng<br /> dạy theo định hướng tự chủ học thuật. Để quản lí hoạt<br /> động giảng dạy theo định hướng tự chủ học thuật cần<br /> nâng cao nhận thức cho CBQL, GV, quán triệt triệt để tư<br /> tưởng chủ đạo của giảng dạy theo định hướng tự chủ học<br /> thuật,...; nhận thức sâu sắc rằng hiện nay, giảng dạy theo<br /> định hướng tự chủ học thuật trở thành xu thế chung của<br /> nhiều nước trên thế giới; làm cho CBQL, GV nhận thức<br /> rõ được sự khác biệt giữa quản lí hoạt động giảng dạy<br /> theo định hướng tự chủ học thuật và quản lí hoạt động<br /> không theo định hướng tự chủ học thuật.<br /> Để thực hiện biện pháp này, cần phải:<br /> - Tổ chức tập huấn, trao đổi, thảo luận cho CBQL,<br /> GV thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, sinh hoạt<br /> tập thể để nhận thức rõ các vấn đề liên quan đến tự chủ<br /> đại học, tự chủ học thuật và yêu cầu đổi mới hoạt động<br /> giảng dạy trong bối cảnh tự chủ học thuật.<br /> - Nhà trường, các khoa phối hợp với các tổ công đoàn<br /> động viên GV thực hiện tốt nhiệm vụ của mình thông qua<br /> các buổi bình giảng, các hội nghị sáng kiến kinh nghiệm,<br /> các đề tài nghiên cứu khoa học,... Thông qua các hoạt<br /> <br /> 24<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 22-26; 39<br /> <br /> động tập thể, GV mới nhận thức được sự quyết tâm của<br /> nhà trường về chất lượng hoạt động giảng dạy theo định<br /> hướng tự chủ học thuật.<br /> - Lãnh đạo các khoa phát huy phong trào sử dụng<br /> công nghệ thông tin, thiết bị phương tiện kĩ thuật dạy học<br /> hiện đại trong quản lí và giảng dạy. GV cần đổi mới<br /> phương pháp giảng dạy của mình, đầu tư thời gian để<br /> “chuẩn hoá” kiến thức, từ trọng tâm bài giảng, xây dựng<br /> và hướng dẫn SV thực hành...<br /> 2.4.2. Tự chủ về xây dựng kế hoạch giảng dạy của khoa<br /> Mục đích của biện pháp này nhằm nâng cao năng lực<br /> cho mỗi CBQL, GV chủ động xây dựng kế hoạch giảng<br /> dạy cho từng học kì, cho từng năm học cụ thể. Trên cơ<br /> sở đó, giúp hoạt động giảng dạy của khoa trong từng học<br /> kì, cả năm học và toàn chương trình đào tạo được tự chủ,<br /> công khai; tạo sự chủ động trong việc phân công giảng<br /> dạy và mời GV kiêm chức; tránh sự tùy tiện, ngẫu hứng<br /> hoặc cắt xén chương trình, nội dung giảng dạy đồng thời<br /> cũng giúp cho GV và SV thực hiện đúng và có hiệu quả<br /> các nhiệm vụ giảng dạy. Dựa vào kế hoạch giảng dạy của<br /> nhà trường, tất cả các CBQL và GV tự xây dựng kế<br /> hoạch công tác, kế hoạch giảng dạy của mình. Xây dựng<br /> kế hoạch giảng dạy càng chi tiết, càng cụ thể thì càng<br /> giúp cho hoạt động giảng dạy đạt hiệu quả.<br /> Cách thức thực hiện biện pháp:<br /> - Bên cạnh việc quán triệt tốt các nội dung đến GV,<br /> CBQL cần phải có kế hoạch, định hướng chi tiết để<br /> hướng dẫn cho GV; hướng dẫn GV xây dựng kế hoạch<br /> giảng dạy. Trên cơ sở kế hoạch của trường, kế hoạch<br /> giảng dạy của khoa, CBQL và GV xây dựng kế hoạch cụ<br /> thể cho từng loại hoạt động chuyên môn cùng với việc<br /> lập kế hoạch giảng dạy cho từng học kì. Kế hoạch giảng<br /> dạy của GV phải phân bố theo đúng quy định thể hiện<br /> theo từng tuần, từng tháng, từng học kì và cho phép điều<br /> chỉnh để GV thực hiện kế hoạch giảng dạy phù hợp;<br /> ngoài ra đây còn là cơ sở, là căn cứ pháp lí cho việc kiểm<br /> tra, giám sát, đánh giá kết quả công việc.<br /> - Nội dung kế hoạch giảng dạy của GV phải xác định<br /> rõ mục tiêu, đảm bảo tính chính xác, khoa học, thiết thực,<br /> đồng thời phải chú trọng đến phương pháp dạy học,<br /> phương tiện phục vụ giảng dạy và các hình thức kiểm tra,<br /> đánh giá SV.<br /> 2.4.3. Tổ chức chỉ đạo khảo sát ý kiến để điều chỉnh<br /> chương trình đào tạo<br /> Biện pháp này nhằm đảm bảo việc điều chỉnh chương<br /> trình đào tạo của Khoa đúng với quy định và phù hợp với<br /> yêu cầu phát triển của Khoa, của Nhà trường và xã hội.<br /> Nhà trường cần tiến hành khảo sát, xin ý kiến các đối<br /> tượng liên quan như: SV, GV, nhà tuyển dụng về chương<br /> trình đào tạo; tổng hợp kết quả khảo sát sau đó tiến hành<br /> lập đề xuất điều chỉnh chương trình đào tạo. Các chương<br /> <br /> trình đào tạo được điều chỉnh, bổ sung sau 1 khoá đào tạo.<br /> Các khoa bổ sung vào chương trình đào tạo các môn học<br /> tự chọn mang tính thời sự và các kĩ năng mềm cho SV,<br /> đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của lực lượng trí thức mới.<br /> Cách thức thực hiện các biện pháp:<br /> - Khảo sát, xin ý kiến các đối tượng liên quan như:<br /> SV, GV, nhà tuyển dụng về chương trình đào tạo. Tổng<br /> hợp kết quả khảo sát sau đó tiến hành lập đề xuất điều<br /> chỉnh chương trình đào tạo. Các chương trình đào tạo cần<br /> được điều chỉnh, bổ sung sau 1 khoá đào tạo.<br /> - Các khoa bổ sung vào chương trình đào tạo các môn<br /> học tự chọn mang tính thời sự và tích hợp đào tạo kĩ năng<br /> mềm cho SV, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của lực<br /> lượng trí thức mới. Điều này giúp cho SV tiếp cận với<br /> những chuyển biến của các hoạt động xã hội, từ đó có<br /> cách nhìn nhận và ý thức rèn luyện về bản thân theo<br /> hướng tích cực dưới sự hướng dẫn của các GV phụ trách<br /> môn học. Những kĩ năng mềm như kĩ năng thuyết trình,<br /> kĩ năng giao tiếp, kĩ năng xử lí tình huống... giúp SV có<br /> thể hòa nhập nhanh với môi trường việc làm, linh hoạt và<br /> chủ động để bản thân có thể có được việc làm phù hợp.<br /> - Đề cương chi tiết môn học phải có mục tiêu rõ ràng,<br /> nội dung chi tiết quy định khối lượng kiến thức, tài liệu<br /> tham khảo, loại hình kiểm tra.<br /> 2.4.4. Quản lí việc thực hiện nội dung chương trình giảng dạy<br /> Biện pháp này nhằm quản lí việc thực hiện nội dung<br /> chương trình giảng dạy nhằm đảm bảo việc thực hiện đúng,<br /> đủ nội dung chương trình đã xây dựng, góp phần nâng cao<br /> chất lượng đào tạo của Khoa và của Nhà trường; thực hiện<br /> đúng chương trình đã xây dựng nhưng không được cứng<br /> nhắc mà phải linh hoạt, mềm dẻo trong quy định cho phép.<br /> Cách thức thực hiện biện pháp:<br /> - Yêu cầu GV xây dựng đề cương môn học phải phù<br /> hợp với đặc thù phát triển của nhà trường và khoa. Cấu<br /> trúc và yêu cầu của đề cương chi tiết môn học thường<br /> bao gồm các nội dung sau: các thông tin về GV phụ trách<br /> môn học (để SV có thể tiếp xúc, xin tư vấn); các môn học<br /> tiên quyết, kế tiếp (để SV có thể lựa chọn tiến độ phù<br /> hợp); có mục tiêu chung của môn học, các nội dung cốt<br /> lõi của môn học (để SV có thể hình dung được môn học<br /> và vai trò của nó trong chương trình đào tạo); có mục tiêu<br /> chi tiết môn học, nội dung chi tiết của môn học (để SV<br /> có thể nắm bắt được hình hài của môn học, chủ động lập<br /> kế hoạch học tập đối với môn học); có các hình thức và<br /> tiêu chí kiểm tra, đánh giá (để SV có thể tham gia vào<br /> quá trình đánh giá thông qua tự đánh giá); có lịch trình<br /> chung của môn học (để SV chủ động tự điều chỉnh tiến<br /> độ học tập của mình so với yêu cầu của môn học); lịch<br /> trình chi tiết (chỉ rõ các phương thức dạy học phù hợp<br /> phù hợp với nội dung môn học theo tiến độ học tập) của<br /> môn học; có các chính sách khác của môn học do GV<br /> <br /> 25<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 22-26; 39<br /> <br /> phụ trách quy định (bên cạnh quy định chung của quy<br /> chế đào tạo và của nhà trường).<br /> - Yêu cầu từng GV nghiên cứu và cập nhật những<br /> kiến thức chuyên môn mới, những thay đổi mới ở thực tế<br /> để kịp thời bổ sung, thay đổi chương trình giảng dạy ở<br /> từng bài, từng chương của môn học nhằm đáp ứng nhu<br /> cầu phát triển của xã hội.<br /> - Khoa duyệt đề cương chi tiết môn học trước khi bắt<br /> đầu năm học, như vậy sẽ đảm bảo tính thống nhất và liên<br /> thông giữa các chương trình đào tạo. Đề cương chi tiết<br /> môn học được cập nhật và bổ sung kiến thức mới 2 năm<br /> một lần nhằm cập nhật kiến thức chuyên môn mới,<br /> những thay đổi ở môi trường thực tế.<br /> - Trưởng khoa theo dõi việc thực hiện giảng dạy có<br /> đúng, đủ số môn dạy, thời lượng của từng môn đã đề xuất<br /> trong chương trình, lịch trình các môn dạy đảm bảo đúng<br /> tiến độ môn dạy. Thường xuyên theo dõi thời khoá biểu;<br /> kiểm tra hoạt động lên lớp, lịch nghỉ, lịch bù giờ của GV.<br /> - Khoa quản lí đề cương, đề thi, đáp án của GV. Sau<br /> khi khoa đã kiểm tra, thẩm định nội dung đề thi mới<br /> chuyển cho trung tâm khảo thí và quản lí chất lượng giáo<br /> dục. Các quy trình ra đề thi, tổ chức thi và chấm thi, phải<br /> đảm bảo bảo mật, an toàn tuyệt đối và đúng quy định.<br /> 2.4.5. Đổi mới cách đánh giá hoạt động giảng dạy của<br /> giảng viên<br /> Biện pháp này nhằm đổi mới cách đánh giá hoạt động<br /> giảng dạy của GV giúp CBQL đánh giá chính xác trình<br /> độ, năng lực chuyên môn của đội ngũ GV, có cơ sở để<br /> đánh giá chất lượng giảng dạy của GV. Trên cơ sở đó,<br /> CBQL có các biện pháp khen thưởng, biểu dương kịp<br /> thời tạo động lực tích cực cho GV thực hiện tốt nhiệm vụ<br /> của mình đồng thời cũng đưa những biện pháp ngăn chặn<br /> những sai phạm nhằm xác định hiệu quả của hoạt động<br /> giảng dạy. Dựa trên bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giảng<br /> dạy của GV mà nhà trường đã xây dựng để khoa đánh<br /> giá định kì hàng năm.<br /> Cách thức thực hiện biện pháp:<br /> - CBQL cấp khoa xác định rõ mục đích, yêu cầu của<br /> từng đợt kiểm tra đánh giá dựa trên kế hoạch, yêu cầu cụ<br /> thể của nhà trường.<br /> - CBQL quán triệt tư tưởng, thái độ đối với việc kiểm<br /> tra đánh giá trong toàn thể GV, làm cho GV nhận thức<br /> đúng đắn công tác kiểm tra đánh giá, để giúp họ phát huy<br /> những mặt tích cực, khắc phục sửa chữa những khuyết<br /> điểm để nâng cao hiệu quả của hoạt động giáo dục.<br /> - CBQL lập kế hoạch kiểm tra đánh giá ngay từ đầu<br /> năm học, trong bản kế hoạch nêu rõ các hình thức, cách<br /> thức kiểm tra, đánh giá.<br /> - CBQL đa dạng hoá các hình thức kiểm tra như:<br /> kiểm tra trực tiếp, kiểm tra gián tiếp, kiểm tra thường<br /> xuyên, kiểm tra đột xuất...<br /> <br /> - CBQL tổ chức, đánh giá, xếp loại GV dựa theo bộ tiêu<br /> chí của nhà trường đã xây dựng như sau: + GV giảng dạy<br /> đúng chuyên môn được đào tạo, được đơn vị phân công, có<br /> đầy đủ hồ sơ chuyên môn theo quy định; + Thực hiện đúng<br /> và đầy đủ các quy định trong đề cương chi tiết môn học/học<br /> phần, kế hoạch giảng dạy, kiểm tra đánh giá của môn<br /> học/học phần đã được ban hành; cung cấp đầy đủ mục tiêu,<br /> nội dung chương trình, kế hoạch giảng dạy chi tiết của môn<br /> học/học phần cho SV; + Giới thiệu và cung cấp đầy đủ các<br /> tư liệu, tài liệu tham khảo sát thực tế, phù hợp với nội dung<br /> môn học/học phần và yêu cầu của giảng dạy; thực hiện<br /> đúng, đủ kế hoạch giảng dạy, thời gian lên lớp của môn<br /> học/học phần; + Nội dung bài giảng chính xác, cập nhật các<br /> kiến thức mới, hiện đại phù hợp với tình hình thực tế và có<br /> bài tập liên hệ; + Có phương pháp giảng dạy phù hợp với<br /> mục tiêu, nội dung bài học; + Sử dụng linh hoạt phương tiện,<br /> trang thiết bị giảng dạy đáp ứng yêu cầu đổi mới phương<br /> pháp dạy học; + GV giảng dạy dễ hiểu, khơi dậy sự hứng<br /> thú và khuyến khích SV làm việc, học tập, tạo điều kiện cho<br /> SV chủ động lĩnh hội kiến thức; quan tâm tổ chức các hoạt<br /> động nhóm, tạo điều kiện để SV chủ động đưa ra câu hỏi và<br /> tranh luận, khuyến khích lối tư duy độc lập, sáng tạo của<br /> SV; + Thông báo kế hoạch và tiêu chí kiểm tra, đánh giá học<br /> phần; thực hiện kiểm tra, đánh giá thường xuyên, định kì<br /> của môn học/học phần theo đúng kế hoạch, thực hiện công<br /> khai, công bằng; các bài tập, bài kiểm tra của SV phải được<br /> trả lại đúng hạn cùng với những phản hồi hữu ích mang tính<br /> tích cực; + SV tích lũy được kiến thức, kĩ năng và năng lực<br /> phát hiện, giải quyết vấn đề đáp ứng mục tiêu của môn<br /> học/học phần; nhiệt tình tư vấn, hướng dẫn SV;<br /> + Luôn đúng tác phong, chuẩn mực của nhà giáo.<br /> 3. Kết luận<br /> Thực trạng quản lí hoạt động giảng dạy ở Trường Đại<br /> học Y Dược Hải Phòng theo định hướng tự chủ học thuật<br /> vẫn còn gặp nhiều khó khăn như: lập kế hoạch giảng dạy,<br /> phân công giảng dạy chưa được đồng đều; tổ chức chỉ<br /> đạo trong việc xây dựng đề cương môn học và thực hiện<br /> giảng dạy theo đề cương môn học chưa cao, công tác chỉ<br /> đạo phát triển chương trình chưa được chú trọng; chưa<br /> có cơ chế phối hợp giữa các đơn vị trong toàn trường,<br /> nhận thức của CBQL và GV về hoạt động giảng dạy theo<br /> định hướng tự chủ học thuật chưa cao.<br /> Từ thực tiễn này, chúng tôi đề xuất 5 biện pháp quản<br /> lí hoạt động giảng dạy theo định hướng tự chủ học thuật.<br /> Mỗi biện pháp tương ứng với một bước nhỏ trong việc<br /> thực hiện quy trình quản lí giảng dạy theo định hướng tự<br /> chủ học thuật tạo nên một hệ thống liên tục. Việc thực<br /> hiện đồng bộ các biện pháp trên giúp cho công tác quản<br /> lí hoạt động giảng dạy ở Trường Đại học Y Dược Hải<br /> Phòng theo định hướng tự chủ học thuật được tốt hơn.<br /> (Xem tiếp trang 39)<br /> <br /> 26<br /> <br />