Thực trạng mắc hội chứng chuyển hóa và một số yếu tố liên quan ở phụ nữ tiền mãn kinh khám tại Bệnh viện 30-4 thành phố Hồ Chí Minh

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> THỰC TRẠNG MẮC HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ<br /> LIÊN QUAN Ở PHỤ NỮ TIỀN MÃN KINH KHÁM TẠI BỆNH VIỆN 30-4<br /> THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Lê Xuân Trường*, Ngô Thanh Hữu**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Hội chứng chuyển hóa là một trong những vấn đề thường gặp và trở thành vấn đề đáng lo ngại cho<br /> sức khỏe, đặt biệt là phụ nữ tiền mãn kinh.<br /> Mục tiêu: Khảo sát tỉ lệ Hội chứng chuyển hóa và các yếu tố liên quan ở phụ nữ tiền mãn kinh đến khám tại<br /> bệnh viện 30-4 TP.HCM.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Mô tả, cắt ngang trên đối tượng phụ nữ tiền mãn kinh ở độ tuổi 45-55, có rối<br /> loạn kinh nguyệt. Hội chứng chuyển hóa được xác định qua chỉ số khối cơ thể, tỉ lệ vòng eo/ vòng mông, kết quả<br /> xét nghiệm máu.<br /> Kết quả: Tỉ lệ hội chứng chuyển hóa là 22,4%. Nhóm tuổi ≥50 tuổi, thừa cân béo phì theo BMI, tỉ lệ vòng<br /> eo/vòng mông là những yếu tố có liên quan với hội chứng chuyển hóa.<br /> Kết luận: Phụ nữ tiền mãn kinh khi thừa cân béo phì thì có nhiều nguy cơ có hội chứng chuyển hóa.<br /> Từ khóa: hội chứng chuyển hóa, tiền mãn kinh<br /> ABSTRACT<br /> THE REALITY OF METABOLIC SYNDROME AND SOME FACTORS RELATING TO<br /> PREMENOPAUSAL WOMEN AT THE 30-4 HOSPITAL – HO CHI MINH CITY<br /> Le Xuan Truong, Ngo Thanh Huu<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 21 - No 1 - 2017: 181 - 186<br /> <br /> Introduction: Metabolic syndrome is one of the common problems and becomes a matter of concern for<br /> health, especially relating to premenopausal women.<br /> Objectives: Surveying the rate of metabolic syndrome and factors relating to premenopausal women at the<br /> 30-4 hospital HCMC.<br /> Methods: Descriptive cross-sectional study on premenopausal women aged 45-55 who have menstrual<br /> disorders. Metabolic syndrome is defined by body mass index, the ratio of waist circumference/round ass and blood<br /> test results.<br /> Results: The rate of metabolic syndrome is 22.4%. At over 50 year-old age group, overweight and obesity<br /> according to BMI and ratio of waist circumference/round ass are the factors associated with metabolic syndrome.<br /> Conclusions: Premenopausal women who suffer from overweight and obesity are at a high risk of metabolic<br /> syndrome.<br /> Keywords: Metabolic syndrome, premenopause.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ thể tránh khỏi trong đời sống con người, tiền<br /> mãn kinh là dấu hiệu báo động chuẩn bị bước<br /> Bệnh tật và lão hóa là hai quá trình không vào giai đoạn lão hóa của phụ nữ, một hiện<br /> <br /> * Đại học Y Dược TP. HCM, ** Bệnh viện 30/4<br /> Tác giả liên lạc: PGS. TS. BS. Lê Xuân Trường ĐT: 01269872057 Email: lxtruong1957@gmail.com<br /> <br /> Sản Phụ Khoa 181<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017<br /> <br /> tượng sinh lý xảy ra ở phụ nữ 45 đến 55 tuổi, với ngắn lại hoặc thưa ra so với chu kỳ kinh bình<br /> biểu hiện ngưng hoàn toàn và vĩnh viễn các chảy thường của mỗi đối tượng nghiên cứu, bị rong<br /> máu trong chu kỳ kinh nguyệt(3). Sự chuyển tiếp kinh, rong huyết hay cường kinh(14) đến khám tại<br /> từ thời kỳ tiền mãn kinh sang mãn kinh làm xuất Bệnh viện 30-4 thành phố Hồ Chí Minh, đồng ý<br /> hiện nhiều dấu hiệu của hội chứng chuyển hóa tham gia nghiên cứu. Tiêu chí loại ra là khi phụ<br /> như béo trung tâm, chuyển hóa lipid có tính sinh nữ đã phẫu thuật cắt bỏ 2 buồng trứng, tử cung<br /> vữa (tăng triglycerid, tăng lipoproten tỉ trọng trước khi mãn kinh; có điều trị thay thế hormon<br /> thấp, giảm lipoprotein tỉ trọng cao), tăng glucose sinh dục glycocorticoid liều cao và kéo dài; có<br /> máu và tăng insulin máu(1,15). Đặc điểm sinh lý bệnh lý ảnh hưởng thành phần lipid máu như:<br /> thời kỳ tiền mãn kinh như: thiếu hụt estrogen, suy giáp, hội chứng thận hư hoặc có sử dụng<br /> độ nhạy cảm insulin giảm, tăng trọng, giảm hoạt thuốc điều trị rối loạn lipid máu; bị cong, gù hay<br /> động thể chất góp phần làm tăng nguy cơ rối vẹo cột sống, có phẫu thuật hút mỡ bụng.<br /> loạn lipid máu và rối loạn chuyển hóa glucose, Cỡ mẫu khảo sát được tính theo công thức<br /> gây rối loạn chức năng mô mỡ dẫn đến tăng ước lượng một tỉ lệ, với hệ số tin cậy 95%, sai số<br /> huyết áp và không dung nạp glucose, tất cả gọi cho phép 5% và ước lượng p được chọn từ<br /> chung là “hội chứng chuyển hóa”(9). Các thành nghiên cứu của Trương Văn Đạt (2014) tại thành<br /> phần của hội chứng chuyển hóa đều là các yếu phố Cà Mau với tỉ lệ rối loạn hội chứng chuyển<br /> tố nguy cơ tim mạch, do vậy hội chứng này được hóa là 16,7 %. Cỡ mẫu tối thiểu là 214 người.<br /> dự báo là tăng tỉ lệ mắc các bệnh tim mạch cũng Phương pháp chọn mẫu là ngẫu nhiên hệ thống.<br /> như các biến chứng nặng đe dọa đến tính mạng<br /> Bảng 1: Tiêu chuẩn chẩn đoán Hội chứng chuyển hóa<br /> người bệnh. Hội chứng chuyển hóa giờ đây<br /> của ATP III (theo NCEP)(11)<br /> được xem là hội chứng “tiền mạch vành” và Tăng glucose huyết tương<br /> bệnh tim mạch vẫn là nguy cơ hàng đầu gây lúc đói >6,1mmol/L (>110mg/dL)<br /> bệnh tật và tử vong ở phụ nữ mãn kinh. Nếu Tăng triglycerid huyết tương >1,7mmol/L (>150mg/dL)<br /> ngăn ngừa kịp thời các yếu tố nguy cơ thì có thể Giảm HDL-cholesterol:<br /> - Nam