| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
Thöïc traïng nhieãm khuaån veát moå vaø moät soá<br />
yeáu toá lieân quan taïi khoa ngoaïi, saûn beänh vieän<br />
ña khoa Sa Ñeùc naêm 2012<br />
<br />
Buøi Thò Tuù Quyeân (*), Tröông Vaên Duõng (**)<br />
<br />
Nhieãm khuaån veát moå (NKVM) laø moät trong nhöõng moái quan ngaïi lôùn cuûa thaày thuoác ngoaïi khoa vaø<br />
gaàn nhö gaén lieàn vôùi nhöõng cô sôû coù tieán haønh phaãu thuaät treân ngöôøi beänh duø laø phaãu thuaät ñôn giaûn<br />
nhaát cho ñeán phöùc taïp. Baèng phöông phaùp nghieân cöùu caét ngang coù phaân tích ñöôïc thöïc hieän töø thaùng<br />
4 ñeán thaùng 9 naêm 2012 treân 460 beänh nhaân ñöôïc phaãu thuaät taïi Beänh vieän Ña khoa (BVÑK) Sa Ñeùc<br />
vôùi muïc tieâu: (1) Xaùc ñònh tyû leä nhieãm khuaån veát moå ôû beänh nhaân khoa ngoaïi, saûn Beänh vieän Ña khoa<br />
Sa Ñeùc naêm 2012; (2), Moâ taû trieäu chöùng laâm saøng vaø vi sinh cuûa nhieãm khuaån veát moå treân beänh nhaân<br />
vaø (3) Xaùc ñònh moät soá yeáu toá lieân quan ñeán nhieãm khuaån veát moå ôû beänh nhaân taïi Beänh vieän Ña khoa<br />
Sa Ñeùc. Keát quaû cho thaáy tyû leä NKVM laø 6,3%, nhieãm khuaån veát moå ôû khoa ngoaïi laø 11,4%; khoa saûn<br />
laø 2,7%. Ña soá beänh nhaân coù trieäu chöùng laâm saøng NKVM vôùi söng, noùng, ñoû ñau. Coù 45,4% vi khuaån<br />
gaây NKVM laø tuï caàu vaøng (Staphylococcus aureus), coøn laïi laø tröïc khuaån muû xanh (Pseudomonas<br />
aeruginosa) vaø Enterococcus. Phöông phaùp moå, thôøi gian moå, tieàn söû duïng corticoid, toång traïng beänh<br />
nhaân vaø tình traïng daãn löu… coù lieân quan ñeán NKVM.<br />
Töø khoùa: Nhieãm khuaån veát moå, yeáu toá lieân quan, khoa ngoaïi, saûn, Ñoàng Thaùp.<br />
<br />
Postoperative surgical - site infection and some<br />
related factors in departments of surgery and<br />
obstetrics, Sa Dec general hospital in 2012<br />
Bui Thi Tu Quyen (*); Truong Van Dung (*)<br />
<br />
Postoperative surgical-site infection (PSSI) is one of the major concerns of the surgeons and found<br />
almost associated with surgery on the patient, regardless it is either a simple or complex surgery.<br />
From April to September 2012, a cross-sectional study was conducted on 460 patients who had been<br />
operated in Sa Dec general hospital with the following objectives: (1) To determine the incidence<br />
rate of PSSI in Sa Dec hospital; (2) To describe the clinical and microbiological symptoms of PSSI;<br />
and (3) To identify some factors related to PSSI. The results show that the general incidence rate of<br />
PSSI was 6.3%, specifically 11.4% in department of surgery and 2.7% in department of obstetrics.<br />
Most of patients had clinical symptoms of swollen, hot, reddish and pain. About 45.4% of PSSI<br />
<br />
54<br />
<br />
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2013, Soá 27 (27)<br />
<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
patients got Staphylococcus aureus while 27% got Pseudomonas aeruginosa and Enterococcus.<br />
There are some factors related to PSSI such as: surgical methods, duration of surgery, history of<br />
steroid use, drainage and physical status of patients.<br />
Key words: Postoperative surgical-site infection, related factors, department of surgery, department<br />
of obstetrics, Dong Thap.<br />
<br />
Taùc giaû:<br />
(*)<br />
<br />
Ths.BS. Buøi Thò Tuù Quyeân - Giaûng vieân Boä moân Dòch teã - Thoáng keâ Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng. Ñòa chæ:<br />
138 Giaûng Voõ - Ba Ñình - Haø Noäi. Email: btq@hsph.edu.vn.<br />
<br />
(**)<br />
<br />
BS. Tröông Vaên Duõng - Caùn boä khoa Ngoaïi Beänh vieän Sa Ñeùc - Ñoàng Thaùp. Ñòa chæ: 153 khoùm Hoøa Khaùnh Nguyeãn Sinh Saéc - P2 thò xaõ Sa Ñeùc - Ñoàng Thaùp. Email: dungtruong9@gmail.com<br />
<br />
1. Ñaët vaán ñeà<br />
Hieän nay NKVM cuõng laø moät vaán ñeà ñöôïc quan<br />
taâm ôû nhieàu beänh vieän vì noù aûnh höôûng ñeán chaát<br />
löôïng, hieäu quaû ñieàu trò cuûa beänh vieän cuõng nhö<br />
aûnh höôûng ñeán söùc khoeû, chi phí cuûa beänh nhaân vaø<br />
ngöôøi nhaø beänh nhaân. NKVM cuõng laø moät trong<br />
nhöõng vaán ñeà chính cuûa nhieãm khuaån beänh vieän, chæ<br />
ñöùng haøng thöù hai sau vieâm phoåi.<br />
Beänh vieän Ña khoa Sa Ñeùc laø beänh vieän haïng<br />
II, khoa Phaãu thuaät cuûa beänh vieän coù 04 phoøng moå,<br />
trung bình moãi naêm thöïc hieän khoaûng 4000 ca moå<br />
thuoäc caùc chuyeân khoa Ngoaïi, Saûn, Maét, Tai muõi<br />
hoïng. Haàu heát caùc daïng beänh ñöôïc phaãu thuaät taïi<br />
beänh vieän ñeàu ñaûm baûo yeâu caàu ñöôïc phuïc vuï cuûa<br />
nhaân daân ñòa phöông. Vaán ñeà phoøng choáng nhieãm<br />
khuaån beänh vieän cuõng laø moät trong nhöõng vaán ñeà<br />
ñöôïc quan taâm, haøng naêm coâng taùc giaùm saùt, kieåm<br />
tra thöïc hieän caùc bieän phaùp nhaèm kieåm soaùt nhieãm<br />
khuaån beänh vieän ñeàu ñöôïc thöïc hieän nghieâm tuùc.<br />
Tuy nhieân tình traïng nhieãm khuaån beänh vieän noùi<br />
chung vaø NKVM noùi rieâng vaãn xaûy ra. Hieän vaãn<br />
chöa coù baùo caùo chính xaùc naøo veà tình hình NKVM<br />
sau phaãu thuaät taïi beänh vieän vì vaäy chuùng toâi tieán<br />
haønh nghieân cöùu naøy vôùi caùc muïc tieâu: (1) Xaùc ñònh<br />
<br />
tyû leä nhieãm khuaån veát moå ôû beänh nhaân khoa Ngoaïi,<br />
Saûn BVÑK Sa Ñeùc naêm 2012; (2) Moâ taû trieäu<br />
chöùng laâm saøng vaø vi sinh cuûa nhieãm khuaån veát<br />
moå treân beänh nhaân vaø (3) Xaùc ñònh moät soá yeáu toá<br />
lieân quan ñeán nhieãm khuaån veát moå ôû beänh nhaân taïi<br />
Beänh vieän Ña khoa Sa Ñeùc. Chuùng toâi mong muoán<br />
cung caáp ñöôïc nhöõng thoâng tin caàn thieát lieân quan<br />
ñeán NKVM taïi beänh vieän, giuùp beänh vieän coù cô sôû<br />
ñeå trieån khai, laäp keá hoaïch vaø phoå bieán kòp thôøi<br />
nhöõng döõ kieän naøy ñeán nhöõng ngöôøi caàn ñöôïc bieát,<br />
töø ñoù goùp phaàn caûi thieän tình hình nhieãm khuaån<br />
beänh vieän.<br />
<br />
2. Phöông phaùp nghieân cöùu<br />
Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän taïi BVÑK Sa Ñeùc<br />
vôùi thieát keá nghieân cöùu caét ngang coù phaân tích. Ñoái<br />
töôïng nghieân cöùu laø caùc beänh nhaân ñöôïc phaãu thuaät<br />
keá hoaïch vaø caáp cöùu trong lónh vöïc Ngoaïi, Saûn taïi<br />
BVÑK Sa Ñeùc trong khoaûng thôøi gian töø 04/201209/2012.<br />
Côõ maãu ñöôïc tính toaùn theo coâng thöùc cho<br />
nghieân cöùu caét ngang vôùi soá beänh nhaân döï kieán laø<br />
456. Vôùi phöông phaùp choïn maãu lieân tieáp vôùi caùc<br />
ca phaãu thuaät thuoäc lónh vöïc Ngoaïi, Saûn trong<br />
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2013, Soá 27 (27)<br />
<br />
55<br />
<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
khoaûng thôøi gian nghieân cöùu nhoùm ñaõ thu thaäp ñöôïc<br />
soá lieäu töø 460 beänh nhaân.<br />
Nghieân cöùu vieân laø 03 baùc syõ thuoäc khoa Ngoaïi,<br />
khoa Saûn vaø khoa Phaãu thuaät gaây meâ hoài söùc, caùc<br />
nghieân cöùu vieân ñaõ söû duïng phieáu phoûng vaán coù caáu<br />
truùc ñeå phoûng vaán caùc beänh nhaân ñöôïc choïn, ngoaøi<br />
ra thoâng tin veà beänh söû, cuoäc moå… cuõng ñöôïc thu<br />
thaäp töø hoà sô beänh aùn keát hôïp vôùi khaùm laâm saøng.<br />
Nhöõng beänh nhaân coù NKVM ñaõ ñöôïc laáy beänh<br />
phaåm (dòch tieát, muû) ñeå göûi ñi nuoâi caáy phaân laäp ñeå<br />
xaùc ñònh vi khuaån gaây NKVM theo thöôøng quy cuûa<br />
WHO. Beänh nhaân cuõng ñöôïc theo doõi vaø ghi nhaän<br />
thoâng tin cho ñeán khi xuaát vieän.<br />
<br />
nöõ laø 73,3%, nhoùm tuoåi 15-45 chieám tyû leä 79,8%,<br />
treân 45 tuoåi laø 14,6%. Tyû leä beänh nhaân khoa Ngoaïi<br />
laø 44,1% coøn laïi laø khoa Saûn (55,9%).<br />
<br />
Baûng 3.1. Phaân boá ñaëc ñieåm cuoäc moå theo khoa beänh<br />
<br />
Soá lieäu thu thaäp ñöôïc nhaäp laøm saïch vaø nhaäp<br />
baèng chöông trình Epidata sau ñoù ñöôïc phaân tích<br />
baèng phaàn meàm SPSS phieân baûn 16.0. Caùc phaân<br />
tích moâ taû ñaõ ñöôïc söû duïng ñeå xaùc ñònh tyû leä nhieãm<br />
khuaån, trieäu chöùng cuûa NKVM. Kieåm ñònh khi bình<br />
phöông ñöôïc duøng ñeå phaân tích moät soá yeáu toá lieân<br />
quan ñeán NKVM.<br />
Nghieân cöùu ñöôïc trieån khai coù söï ñoàng yù cuûa hoäi<br />
ñoàng khoa hoïc beänh vieän, ñoái vôùi nhöõng beänh nhaân<br />
phaùt hieän NKVM, nhoùm nghieân cöùu cuøng phoái hôïp<br />
tìm nguyeân nhaân, khi phaân laäp coù vi khuaån thì cuøng<br />
baùc syõ moå cho laøm khaùng sinh ñoà, tröïc tieáp chaêm<br />
soùc vaø theo doõi veát moå cho ñeán luùc beänh nhaân xuaát<br />
vieän. Nhoùm cuõng ñaõ baùo caùo hoäi ñoàng kieåm soaùt<br />
nhieãm khuaån ñeå cuøng tìm nguyeân nhaân vaø khaéc<br />
phuïc khi thaáy coù nhöõng yeáu toá ñöôïc nghó laø nguy cô<br />
gaây NKVM.<br />
<br />
3. Keát quaû nghieân cöùu<br />
Qua thu thaäp thoâng tin töø 460 beänh nhaân moå vaø<br />
ñieàu trò taïi hai khoa Ngoaïi, Saûn beänh vieän Sa Ñeùc<br />
chuùng toâi thu ñöôïc moät soá keát quaû sau.<br />
<br />
ÔÛ khoa Ngoaïi tyû leä moå caáp cöùu laø 58,2%, moå<br />
phieân laø 41,8%, thôøi gian chôø moå thöôøng 3 ngaøy, phaàn lôùn beänh nhaân moå môû<br />
(91,7%), thöôøng caùc beänh nhaân ñöôïc moå 01 laàn<br />
91,3%. Coù 43,5% beänh nhaân moå ôû khoa Ngoaïi laø do<br />
vieâm ruoät thöøa, ña soá caùc beänh nhaân moå ôû khoa Saûn<br />
laø moå ñeû (87,2%).<br />
<br />
3.2. Thöïc traïng nhieãm khuaån veát moå<br />
<br />
3.1. Ñaëc ñieåm chung cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu<br />
Tyû leä nam giôùi trong maãu nghieân cöùu laø 26,7%,<br />
<br />
Bieåu ñoà 3.2. Phaân boá tyû leä nhieãm khuaån veát moå<br />
<br />
Bieåu ñoà 3.1. Moät soá ñaëc ñieåm chung cuûa ñoái töôïng<br />
nghieân cöùu<br />
<br />
56<br />
<br />
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2013, Soá 27 (27)<br />
<br />
Tyû leä NKVM chung laø 6,3% (29/460 beänh<br />
nhaân); tyû leä NKVM trong caùc beänh nhaân khoa<br />
Ngoaïi laø 11,4%, khoa Saûn laø 2,7% .<br />
<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
3.3. Ñaëc ñieåm laâm saøng vaø vi sinh cuûa<br />
nhieãm khuaån veát moå<br />
<br />
Baûng 3.3. Moät soá yeáu toá lieân quan ñeán nhieãm khuaån<br />
veát moå<br />
<br />
Baûng 3.2. Ñaëc ñieåm laâm saøng vaø vi sinh cuûa nhieãm<br />
khuaån veát moå<br />
<br />
Trong 29 ca NKVM trieäu chöùng laâm saøng<br />
NKVM ñöôïc ghi nhaän vôùi 4 daáu hieäu söng, noùng,<br />
ñoû, ñau chieám tyû leä laø 48,3%, coøn laïi laø caùc beänh<br />
nhaân coù caùc trieäu chöùng ñôn leû cuûa NKVM. Coù<br />
75,9% beänh nhaân NKVM laø nhieãm khuaån noâng,<br />
24,1% laø nhieãm khuaån saâu vaø khoâng coù ca naøo<br />
nhieãm khuaãn khoang phaãu thuaät. Tyû leä maãu beänh<br />
phaåm coù caên nguyeân gaây beänh laø 39% coøn laïi laø<br />
khoâng coù caên nguyeân gaây beänh. Trong toång soá 11<br />
maãu coù caên nguyeân gaây beänh thì coù 5 maãu (45,4%)<br />
laø do tuï caàu vaøng (Staphylococcus aureus), 3 maãu<br />
(27,3%) laø do tröïc khuaån muû xanh (Pseudomonas<br />
aeruginosa) vaø 3 maãu coøn laïi laø do Enterococcus.<br />
<br />
3.4. Moät soá yeáu toá lieân quan ñeán nhieãm<br />
khuaån veát moå<br />
Coù moái lieân quan giöõa söû duïng corticoid tröôùc<br />
moå vôùi NKVM (p