Thuế tối ưu (Optimal taxation) là cơ cấu thuế làm tối đa hóa phúc lợi xã hội, trong đó có tính đến sự cân đối nguồn thu ngân sách nhà nước. Phân tích thuế tối ưu Quy tắc Ramsey trình bày rõ hơn về thuế tối ưu.
Phân tích thuế tối ưu
• Thuế tối ưu (Optimal taxation): là cơ
cấu thuế làm tối đa hóa phúc lợi xã
hội, trong đó có tính đến sự cân đối
nguồn thu ngân sách nhà nước.
Phân tích thuế tối ưu
Quy tắc Ramsey
• Quy tắc của Ramsey là:
MDWLi
MRi D
• Thiết lập đánh thuế giữa các hàng hóa sao cho tỷ lệ tổn thất biên
so với thu nhập biên bằng nhau giữa các hàng hóa.
• MDWLi là tổn thất biên do tăng đánh thuế vào hàng hóa i.
• MRi là thu nhập biên huy động được từ gia tăng thuế.
•λ giá trị nguồn thu thuế gia tăng.
Phân tích thuế tối ưu
Quy tắc Ramsey
• Ví dụ chính phủ đánh thuế vào A & B
Giá trị nguồn thu thuế gia tăng của A > B có nghĩa
tổn thất xa hội trên một đồng tiền thuế thu được khi
đánh thuế hàng A cao hơn B => đánh thuế vào A
không hiệu quả, để giảm thiểu tổn thất xã hội thì phải
giảm thuế đánh vào A, tăng B
Phân tích thuế tối ưu
Quy tắc Ramsey
• Theo thuế hiệu quả thì cầu co giãm ít, tổn thất xã hội nhỏ và
ngược lại, vì vậy chính phủ nên thiết lập thuế đánh vào mỗi hàng
hóa có tính nghịch đảo với độ co giãn đường cầu (1/ η i).
• =>Hàng hóa ít co giãn nên đánh thuế với thuế suất
cao hơn.
• =>Hàng hóa co giãn nhiều nên đánh thuế với thuế
suất thấp hơn.
Phân tích thuế tối ưu
Quy tắc Ramsey
• Hai yếu tố phải được cân bằng khi đánh thuế hàng
hóa tối ưu :
• Quy tắc co giãn: Thuế đánh vào hàng hóa có
độ co giãn thấp.
• Quy tắc mở rộng cơ sở đánh thuế: Sẽ tốt hơn
đánh thuế tất cả các loại hàng hóa với thuế suất
thấp, bởi vì tổn thất xã hội gia tăng theo bình
phương thuế suất.
Phân tích thuế tối ưu
Quy tắc Ramsey
• Tính công bằng trong mô hình Ramsey
• Hệ thống thuế nên có tính công bằng theo chiều dọc
Ví dụ: với hai mặt hàng bánh mì và trứng cá hồi,
người nghèo chi tỷ phần thu nhập cho bánh mì lớn
hơn so với người giàu và ngược lại. Như vậy, cho dù
bánh mì có cầu không co giãn bằng trứng cá hồi
nhưng thuế tối ưu đòi hỏi mức thuế suất đánh vào cá
hồi cao hơn bánh mì. Xã hội chấp nhận gánh nặng
phụ trội cao hơn để đổi lấy sự phân phối thu nhập
công bằng hơn.
Phân tích thuế tối ưu
Quy tắc Ramsey
Tính tối ưu theo quy tắc Ramsey phụ thuộc vào
hai khía cạnh:
Thứ nhất: nếu xã hội chỉ quan tâm đến hiệu quả
khi đó quy tắc Ramsey được tuân thủ nghiêm
ngặt.
Thứ hai: nếu xã hội hướng tới mục tiêu phân
phối thì không thể đạt được mục tiêu đó bằng
việc đánh thuế khác nhau.
THUẾ THU NHẬP TỐI ƯU
Mô hình Edgeworth
• Xét ba giả thuyết sau:
• Tổng mức thỏa dụng của các cá nhân càng cao
càng tốt.
• Hàm thỏa dụng giống nhau phụ thuộc vào mức
thu nhập.
• Tổng thu nhập khả dụng là cố định
=>Hàm phúc lợi xã hội theo thuyết vị lợi
• Hệ thống thuế thu nhập tối ưu trong trường hợp như
thế là hướng đến thiết lập để sao cho mỗi người có
mức độ giống nhau về thu nhập sau thuế.
THUẾTHU NHẬP TỐI ƯU
• Có sự đánh đổi giữa hiệu quả và công bằng.
• Gia tăng thuế suất sẽ ảnh hưởng đến quy mô cơ
sở thuế. Vì thế, gia tăng thuế suất đánh vào thu
nhập lao động có hai ảnh hưởng:
• Nguồn thu thuế gia tăng theo mức thu nhập lao
động nhất định.
• Công nhân giảm thu nhập của họ, thu hẹp cơ sở
thuế.
• Ở mức thuế suất cao, ảnh hưởng thứ hai trở nên
quan trọng => cần cân nhắc.
THUẾ THU NHẬP TỐI ƯU
• Đường cong Laffer trong Hình 3.7.
• Nếu như thuế quá cao chúng ta ở
trên khía cạnh sai của đường cong
Laffer, hạ thấp thuế suất gia tăng
nguồn thu.
Hình 3.7
The Laffer curve
demonstrates that at some
Tax revenues point, tax revenue falls.
right wrong
side side
0 τ*% 100% Tax rate
Thuế thu nhập tối ưu
• Mục tiêu của phân tích thuế tối ưu là xác định biểu thuế sao
cho tối đa hóa phúc lợi xã hội, trong khi đường cong Laffer cho
rằng gia tăng thuế có ảnh hưởng mâu thuẫn đến nguồn thu.
• Hệ thống thuế tối ưu đáp ứng điều kiện thuế suất được thiết lập
giữa các nhóm:
MU i
MRi
• Trong đó MUi là thỏa dụng biên cá nhân i, và MR là thu nhập
biên từ cá nhân đó.
Thuế thu nhập tối ưu
• Như đánh thuế hàng hóa tối ưu, thuế thu nhập tối ưu cũng cần
xem xét :
• Công bằng dọc: phúc lợi xã hội tối đa khi người có mức tiêu
dùng cao (thỏa dụng biên thấp) bị đánh thuế cao; và người có
mức tiêu dùng thấp (thỏa dụng biên cao) bị đánh thuế thấp.
• Phản ứng hành vi: thuế suất tăng thì nguồn thu huy động sẽ
giảm do cơ sở đánh thuế nhỏ hơn.
• Hình 3.8 cho thấy đánh thuế thu nhập tối ưu đánh đồng tỷ lệ
thuế giữa các cá nhân, hướng thuế suất cao hơn đối với người
giàu
Hình 3.8
MU/MR
Mrs. Poor
Mr. Rich
MU MU
λ
MR poor MR rich
10% 20% Tax rate
Thuế thu nhập
Cấu trúc thuế tối ưu
• Gruber và Saez (2000) xem xét thuế suất với các khía cạnh:
• Mức thu nhập đảm bảo (welfare)
• SWF theo thuyết vị lợi
• Trung lập nguồn thu
• Bốn mức thu nhập
Thuế thu nhập
Cấu trúc thuế tối ưu
• Gruber và Saez (2000) phát hiện ra thuế
suất biên cao đối với người nghèo và thấp
đối với người giàu, trong khi thuế suất
trung bình gia tăng theo thu nhập (bởi vì
không có sự hỗ trợ ) .
GẮN KẾT LỢI ÍCH – THUẾ VÀ TÀI TRỢ
CHƯƠNG TRÌNH BHXH
• Liên kết lợi ích – thuế là buộc chặt trực tiếp
giữa nộp thuế và lợi ích nhận được.
• Summers (1989) minh chứng mối liên kết như
thế có thể ảnh hưởng đến công bằng và lợi ích
của thuế. Liên kết giữa thuế tiền lương và bảo
hiểm xã hội có thấy được ảnh hưởng đến toàn
bộ người lao động.
Gắn kết lợi ích - thuế và sự tài trợ cho
bảo hiểm xã hội: Mô hình
• Điểm nhấn của phân tích Summers là:
• => Những người lao động sẵn lòng làm
việc một số giờ với tiền lương thấp hơn,
bởi vì họ nhận nhiều lợi ích khác, như là
các khoản phụ cấp ngoài lương hoặc bảo
hiểm y tế.
• Xem Hình 3.9. – Gắn kết lợi ích – thuế
Hình 3.9 Gắn kết lợi ích – thuế
(a) Chỉ có ảnh hưởng của thuế (b) ảnh hưởng của thuế + lợi ích
Wage (W) Wage (W)
C
Thuế Thuế
S1 S1
E Lợi ích
W1 W1 S2
A A
F
W B W B
2 2
W D
3
D1 D1 = SMB
D2 D2
L2 L1 Labor (L) L2 L3 L1 Labor (L)
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
